INTEGRAAL HUISVESTINGSPLAN ONDERWIJS GEMEENTE DE BILT

Transcriptie

1 INTEGRAAL HUISVESTINGSPLAN ONDERWIJS GEMEENTE DE BILT Datum: 9 januari 2018 Betreft: Integraal Huisvestingsplan Onderwijs gemeente De Bilt

2 INHOUDSOPGAVE: 1. INLEIDING Beleidskader: IHP, Verordening, De Gemeentelijke Verordening Integraal Huisvestingsplan Doel van het integraal huisvestingsplan Leerlingprognose Actualisering Status IHP Situatieschets Werkwijze KINDEROPVANG Modellen Gemeenten en onderwijshuisvesting Onderwijshuisvesting en kinderopvang Conclusie Financiële consequenties GEMEENTELIJKE UITGANGSPUNTEN EN CRITERIA Methode en uitgangspunten financiële analyses INVENTARISATIE SCHOLEN Inleiding Stand van zaken frisse scholen Stand van zaken passend onderwijs VAN DIJCKSCHOOL BILTHOVEN NOORD Overzicht Visie schooldirectie - schoolbestuur Leerlingprognose en ruimtebehoefte Kinderopvang Kapitaallasten Conclusie THERESIASCHOOL BILTHOVEN NOORD Overzicht Visie schooldirectie - schoolbestuur Leerlingprognose en ruimtebehoefte Kinderopvang Kapitaallasten Conclusie WERKPLAATS KINDERGEMEENSCHAP (BASISONDERWIJS) BILTHOVEN NOORD Overzicht Visie schooldirectie - schoolbestuur Leerlingprognose en ruimtebehoefte Kinderopvang Kapitaallasten Conclusie MONTESSORISCHOOL BILTHOVEN NOORD Overzicht Visie schooldirectie - schoolbestuur Leerlingprognose en ruimtebehoefte Kinderopvang Kapitaallasten Conclusie

3 9. WERELDWIJS BILTHOVEN ZUID Overzicht Visie schooldirectie - schoolbestuur Leerlingprognose en ruimtebehoefte Huursituatie Kinderopvang Kapitaallasten Exploitatie bevoegd gezag Conclusie JULIANASCHOOL BILTHOVEN ZUID Overzicht Visie schooldirectie - schoolbestuur Leerlingprognose en ruimtebehoefte Kinderopvang Kapitaallasten Conclusie REGENBOOGSCHOOL DE BILT Overzicht Visie schooldirectie - schoolbestuur Leerlingprognose en ruimtebehoefte Kinderopvang Kapitaallasten Conclusie ST. MICHAËLSCHOOL DE BILT Overzicht Visie schooldirectie - schoolbestuur Leerlingprognose en ruimtebehoefte Kinderopvang Kapitaallasten Conclusie PATIOSCHOOL DE KLEINE PRINS DE BILT Overzicht Visie schooldirectie - schoolbestuur Leerlingprognose en ruimtebehoefte Kinderopvang Kapitaallasten Conclusie GROEN VAN PRINSTERERSCHOOL DE BILT Overzicht Visie schooldirectie - schoolbestuur Leerlingprognose en ruimtebehoefte Kinderopvang Kapitaallasten Conclusie DE RIETAKKER DE BILT Overzicht Visie schooldirectie - schoolbestuur Leerlingprognose en ruimtebehoefte Kinderopvang Kapitaallasten Conclusie Het Zonnewiel DE BILT Overzicht Visie schooldirectie - schoolbestuur Leerlingprognose en ruimtebehoefte Onderhoud

4 16.5. Kinderopvang Kapitaallasten Conclusie MARTIN LUTHER KINGSCHOOL MAARTENSDIJK Overzicht Visie schooldirectie - schoolbestuur Leerlingprognose en ruimtebehoefte Kinderopvang Kapitaallasten Conclusie DE BOSBERGSCHOOL HOLLANDSCHE RADING Overzicht Visie schooldirectie - schoolbestuur Leerlingprognose en ruimtebehoefte Kinderopvang Kapitaallasten Conclusie DE KIEVIT MAARTENSDIJK Overzicht Visie schooldirectie schoolbestuur Leerlingprognose en ruimtebehoefte Kinderopvang Kapitaallasten Conclusie SCHOOL MET DE BIJBEL MAARTENSDIJK Overzicht Visie schooldirectie - schoolbestuur Leerlingprognose en ruimtebehoefte Kinderopvang Kapitaallasten Conclusie SCHOOL MET DE BIJBEL t KOMPAS WESTBROEK Overzicht Visie schooldirectie - schoolbestuur Leerlingprognose en ruimtebehoefte Kinderopvang Kapitaallasten Conclusie NIJEPOORT GROENEKAN Overzicht Visie schooldirectie - schoolbestuur Leerlingprognose en ruimtebehoefte Kinderopvang Kapitaallasten Conclusie ANALYSES PRIMAIR ONDERWIJS GEMEENTE DE BILT Analyse o.b.v. leerlingprognose Analyse Bilthoven Noord Analyse Bilthoven Zuid Analyse De Bilt Analyse Maartensdijk Analyse Hollandsche Rading Analyse Westbroek Analyse Groenekan

5 23.2. Conclusie analyse o.b.v. leerlingprognose Analyse o.b.v. gebouwstatus Analyse o.b.v. kapitaalslasten SCENARIOS PRIMAIR ONDERWIJS GEMEENTE DE BILT Algemeen Scenario Bosbergschool Scenario Montessorischool WERKPLAATS KINDERGEMEENSCHAP VO Overzicht Visie schooldirectie - schoolbestuur Leerlingprognose en ruimtebehoefte Kapitaallasten Conclusie HET NIEUWE LYCEUM VO Overzicht Visie schooldirectie - schoolbestuur Leerlingprognose en ruimtebehoefte Kapitaalslasten Conclusie BERG EN BOSCH SCHOOL (V)SO Overzicht Visie schooldirectie - schoolbestuur Leerlingprognose en ruimtebehoefte Kapitaalslasten Conclusie ANALYSES VO EN (V)SO ONDERWIJS GEMEENTE DE BILT Analyse o.b.v. leerlingprognose Analyse o.b.v. gebouwstatus Analyse o.b.v. kapitaalslasten... 76

6 1. INLEIDING In het Integraal Huisvestingsplan (hierna IHP) 2011 heeft gemeente De Bilt beleid ontwikkeld voor een adequate huisvesting voor het onderwijs in de gemeente. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat er thans een volledig nieuw IHP zou worden gepresenteerd. Daartoe is een beleidsverkenning aan vooraf gegaan. Van een dergelijke ingrijpende wijziging hebben wij voor dit moment afgezien, omdat er op landelijk niveau ontwikkelingen zijn waarmee wij eveneens rekening wensen te houden (zie paragraaf c). Wel hebben we een beleidsverkenning gehouden die wij zullen betrekken bij de planvorming voor de de periode na Voor deze tussenperiode hebben wij gekozen voor het toepassen van een actualisatie van het IHP De gestelde kaders uit 2011 zijn ongewijzigd gebleven, zowel beleids- als planmatig. Het plan informeert over beschikbare voorzieningen en de omvang van de in de komende jaren noodzakelijke voorzieningen in de onderwijshuisvesting. Het plan geeft een ambitie weer, die vanuit verschillende invalshoeken wordt ingevuld: - Om te beginnen is er een kwantitatief perspectief. Het gaat daarbij om de afstemming tussen het contingent van leerlingen en de doelmatige planning van ruimte- en capaciteitsbehoefte op daarvoor geschikte locaties. Voor een goede afstemming van deze factoren moet de groei van de leerlingaantallen door middel van adequate prognoses bekend zijn, rekening houdend met demografische ontwikkelingen, maar ook met factoren die bepalend zijn bij de keuze van de school door ouders en leerlingen. Bovendien moet rekening worden gehouden met maatschappelijke ontwikkelingen en de ontwikkelingen in het onderwijsbeleid op rijksniveau om gebouwen te realiseren die op langere termijn voldoen aan de veranderde (onderwijs)eisen en visies. - In de tweede plaats is er een kwalitatief perspectief. De uitdaging ligt daarbij met name in de ambitie om in de huisvestingsvoorzieningen een kwaliteitsniveau te realiseren dat recht doet aan de leerlingen, leerkrachten en de specifieke onderwijsmethodieken. - Tenslotte is er natuurlijk ook het bestuurlijk perspectief. Onderwijsvoorzieningen komen tot stand dankzij de inspanningen van diverse actoren. In de eerste instantie zijn dat de schoolbesturen als aanbieders van het onderwijs. Daarnaast participeren ook de gemeente en het rijk, elk vanuit hun eigen abstractieniveau in de invulling van het collectieve belang in de totstandkoming van hoogwaardig onderwijs in gemeente De Bilt. Het uiteindelijke resultaat wordt voor een groot deel bepaald door de relaties tussen al deze betrokkenen. Belangrijk is dat dit IHP een product is van overleg tussen het onderwijsveld en de gemeente. 1.1 Beleidskader: IHP en Verordening De gemeente is verantwoordelijk voor de onderwijshuisvesting. De gemeente De Bilt ontvangt hiervoor een jaarlijkse bijdrage binnen de Algemene Uitkering uit het Gemeentefonds. Deze uitkering wordt bepaald aan de hand van een aantal indicatoren, waaronder het aantal inwoners van nul tot en met negentien jaar. De gemeente De Bilt neemt dus de besluiten over investeringen en bekostiging van de onderwijshuisvesting. Bij de beleidsontwikkeling heeft de gemeente vier instrumenten ter beschikking, t.w.: de gemeentelijke verordening voorzieningen huisvesting onderwijs (kortweg verordening), het Integraal Huisvestingsplan, het programma en het meerjaren onderhoudsplan (MOP) voor de gymzalen. 3

7 1.2 De Gemeentelijke Verordening De Verordening regelt de rechten en bevoegdheden met betrekking tot de gemeentelijke zorgplicht voor de huisvesting van het onderwijs. De voorzieningen die schoolbesturen kunnen aanvragen volgens deze Verordening zijn onder andere: Nieuwbouw en uitbreiding van schoolgebouwen en schoolterreinen; Nieuwbouw, verbouw en uitbreiding van gymnastiekgebouwen; Tijdelijke voorzieningen; Eerste inrichting bij bouw of uitbreiding van de school; Medegebruik en huur; Schade en herstel van constructiefouten. De gemeentelijke verordening is gebaseerd op de modelverordening van de VNG. Schoolbesturen ontvangen zelf de vergoedingen voor de exploitatie van de schoolgebouwen, inclusief het gehele onderhoud. Ook de vervanging van het meubilair en het onderwijsleerpakket is voor rekening van de schoolbesturen. De randvoorwaarden waarbinnen de gemeente handelt ten aanzien van huisvesting zijn: Gelijke behandeling van het onderwijs; Voldoende budget. De gemeente is gehouden een zodanig budget vast te stellen dat redelijkerwijs kan worden voorzien in de huisvestingsbehoefte; Redelijke eisen huisvesting. De regels zullen zodanig vastgesteld moeten worden dat redelijkerwijs kan worden voldaan aan de eisen die het onderwijs aan de huisvesting stelt; Limitatieve weigeringsgronden. De weigeringsgronden zijn wettelijk vastgelegd. In de verordening zijn deze gronden opgenomen. De verordening voorziet in een jaarlijks programma, waarin de aanvragen van schoolbesturen en de besluitvorming zijn opgenomen voor huisvestingsinvesteringen en voor de gymzalen eveneens de onderhoudsuitgaven. Het college stelt jaarlijks het programma vast. In het huisvestingsoverzicht worden de aanvragen opgenomen die zijn afgewezen. 1.3 Integraal Huisvestingsplan Thans wordt voorzien dat over de periode vanaf 2020 behoefte zal bestaan aan een andersoortig IHP. Op landelijk niveau wordt hierover gediscussieerd tussen de verschillende onderwijskoepels onderling en de Staatssecretaris OCW. Het IHP kent geen wettelijke status. Het wordt aan de gemeenten overgelaten of men dit een handig instrument vindt. In de gemeente De Bilt wordt de waarde van een IHP erkend door schoolbesturen en gemeente. Het geeft een beeld van de bestaande huisvesting, maar geeft ook zo goed mogelijk de toekomstige ontwikkeling aan. De verordening geldt als leidraad voor het IHP. Formeel liggen hierin immers de rechten en de plichten opgesloten van de schoolbesturen en van de gemeente. Schoolbesturen kunnen op grond van het in de verordening gestelde, huisvestingsvoorzieningen aanvragen. Inmiddels is er een landelijke beweging ontstaan die de noodzaak van een wettelijke plicht voor een IHP benadrukt. Uit het advies dat eind 2016 door de VNG, PO-Raad en VO-Raad aan de Staatssecretaris OCW is uitgebracht blijkt o.a.: - de gemeenten zijn verantwoordelijk voor het opstellen van een IHP dat voor 15 jaar geldig is; - het IHP krijgt een wettelijke status; - de schoolbesturen zijn verantwoordelijk voor het opstellen en uitvoeren van onderhoudsplannen; - het Bouwbesluit en de kwaliteitskaders zoals aangegeven voor het PO en VO vormen de basis voor het IHP; - dat ook renovatie een wettelijke basis krijgt. 4

8 De nadere invulling van dit advies heeft nog niet plaatsgevonden. De verwachting is dat dit in 2018 op landelijk niveau zal worden geformaliseerd, waarna de concrete invulling van start kan gaan. Deze ontwikkeling is voor de gemeente De Bilt aanleiding om een getrapt proces toe te passen: 1. het IHP dat in 2011 is vastgesteld wordt geactualiseerd voor de periode tot 2020, 2. met daarnaast een startnotitie; 3. het IHP nieuwe stijl, zoals hiervoor aangegeven, zal gaan gelden voor de periode 2020 tot Doel van het integraal huisvestingsplan Dit geactualiseerde Integraal Huisvestingsplan heeft als doel: Inzicht te verkrijgen in de huidige en toekomstige positie van de onderwijshuisvesting, zowel kwalitatief als kwantitatief. Wat is de ruimtebehoefte Wat is de functionele kwaliteit huisvesting voor de korte termijn Voldoet de huisvesting aan de eisen van het huidige en toekomstige onderwijs Over welke flexibiliteit beschikt de huisvesting voor toekomstige aanpassingen Inzicht krijgen in de huisvestings- en investeringsgevolgen van de volgende ontwikkelingen: Veranderende regelgeving op het gebied van milieu, (brand)veiligheid en arbeidsomstandigheden Voor- en naschoolse opvang en peuterspeelzalen Ontwikkelingen van het nieuwe leren (leerwegondersteunend) Knelpunten op korte, middellange en lange termijn te signaleren binnen de onderwijshuisvesting Uitgangspunten voor huisvestingsbeleid te formuleren, bijvoorbeeld ten aanzien van noodhuisvesting, medegebruik, nevenruimten, gymzalen, speellokalen etc. Toekomstscenario s op te stellen, op basis van inventarisatie, knelpuntenanalyse en beleidsvoorkeuren in de gemeente De Bilt. Deze scenario s bieden integrale oplossingen voor de knelpunten die gesignaleerd zijn voor de korte termijn Een integrale afstemming binnen het onderwijs te bewerkstelligen en zo mogelijk breder Een toetsingskader te ontwikkelen voor de beoordeling van investeringsaanvragen voor onderwijshuisvesting in het kader van de huisvestingsverordening die de gemeente De Bilt heeft aangenomen. Nadat er consensus is bereikt over het Integraal Huisvestingsplan door alle besturen kunnen huisvestingsaanvragen in het kader van de verordening getoetst worden aan dit plan. De aanvraag moet in de lijn hiervan passen wil deze gehonoreerd worden. Dit IHP komt tot stand na nauw overleg met alle betrokken schoolbesturen en moet een bruikbaar kader vormen om investeringsbeslissingen in de onderwijshuisvesting van de gemeente De Bilt beter op de ontwikkelingen in het onderwijs zelf en aanpalende ontwikkelingen binnen de gemeente af te stemmen Leerlingenprognose De leerlingenprognose is een belangrijk instrument voor het ontwikkelen van beleid op onderwijshuisvesting. De gemeente heeft in 2016 een leerlingenprognose laten maken voor alle scholen in De Bilt (gebaseerd op leerlingentelling 1 oktober 2015 en de bevolkingsgegevens per 1 januari 2016). Deze prognose is opgesteld door Pronexus. De prognoses geven een betrouwbaar beeld en zijn verwerkt in dit IHP. Eventuele afwijkingen zijn bij de desbetreffende school benoemd. De aantallen die bij de betreffende school worden vermeld onder 2017 moeten worden geïnterpreteerd als zijnde het geprognosticeerde leerlingenaantal (dus niet het werkelijk aantal) die in de prognose genoemd worden onder Hiermee wordt de beweging die in de prognosesystematiek zit opgesloten weer geneutraliseerd. Deze geeft juist aan dat het aantal leerlingen dat op 1 oktober 2015 een school bezoekt onder 2016 wordt weergegeven. 5

9 1.3.3 Actualisering Geldigheidsduur Dit IHP heeft een geldigheidsduur tot De verwachting is dat daarna een nieuwe generatie IHP zal ontstaan. Daarom wordt ervoor gekozen om het vooruitzicht beperkt te houden. Capaciteit In dit IHP is rekening gehouden met het feit dat de gehanteerde prognosesystematiek relatief overeen komt met de daadwerkelijke leerlingaantallen, uitzonderingen daar gelaten. Het onderdeel capaciteitsbehoefte van de onderwijsruimte (in m 2 bruto vloeroppervlak) is getoetst aan de onderliggende leerlingenprognoses. Het uitgangspunt is om eens in de twee jaar de ruimtebehoefte te actualiseren aan de hand van de leerlingentellingen en de doorgerekende prognose. De leerlingen prognose wordt opgesteld overeenkomstig de specificaties van de gemeentelijke verordening. Onderwijskundige en maatschappelijke veranderingen Het IHP dient periodiek te worden geactualiseerd t.a.v. onderwijskundige en maatschappelijke veranderingen en ontwikkelingen en de gevolgen daarvan voor het gebouwenbestand. Veranderingen op dit vlak hangen sterk samen met opvattingen, visies, wensen en doelstellingen die vorm hebben gekregen over een langere periode en waarover overeenstemming moet zijn tussen partijen ten aanzien van verantwoordelijkheid en uitwerking. Gelet op de kortstondige werkingsduur van dit IHP zal de praktijk uitwijzen dat de komende paar jaar geen monitoring van onderwijskundige en maatschappelijke veranderingen nodig is en zal plaatsvinden Status IHP Algemeen Op lokaal niveau zijn in De Bilt in het bestuurlijke overleg (BOOG) beleidsuitgangspunten, visie, richting en afspraken voor het huisvestingsbeleid vastgelegd. Er is zoveel mogelijk gewerkt via de consensusgedachte. Eén van de gevolgen van de toepassing van het consensusmodel is dat er daarmee een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid ligt bij gemeente en onderwijsveld voor de uitvoering van het huisvestingsbeleid en de inzet van middelen. Dit alles vraagt van de betrokkenen, schoolbesturen en gemeente, een constante inzet om: Zichzelf en elkaar te houden aan de gemaakte beleidsafspraken die zijn geoperationaliseerd in criteria en normen; Zichzelf en elkaar te houden aan het aanvragen van niet meer dan de jaarlijks geplande voorzieningen; De inzet van de beschikbaar gestelde middelen; De ontwikkelingen in samenleving en onderwijs en de gevolgen daarvan voor de onderwijshuisvesting te bespreken en in een nieuw IHP periodiek bij te stellen; Oog te hebben voor elkaars positie, de vanuit deze positie te behartigen belangen alsmede elkaars mogelijkheden en onmogelijkheden bij het realiseren van de eigen wensen te bezien; Compromissen te sluiten. De tijdshorizon van het onderhavige IHP is zoals gemeld beperkt, aangezien verwacht wordt dat wij aan het begin staan van nieuwe ontwikkelingen op dit beleidsterrein (zie 1.3 Integraal Huisvestingsplan) en zal daarom tot 2020 een beperkte beleidsmatige waarde hebben. Relatie juridisch kader onderwijshuisvesting en het Integraal Huisvestingsplan. De gemeentelijke verordening vormt het toetsingskader voor het toe- en afwijzen van ingediende aanvragen. Daarmee is het juridisch kader gesteld. De inzet van de gemeente, zoals verwoord in de 6

10 Verordening voorzieningen huisvesting De Bilt 2014 (welke is gebaseerd op de modelverordening van de VNG), is om te komen tot zoveel mogelijk lokaal maatwerk. Een leidend uitgangspunt vormt het totale budget dat de gemeente op een verantwoorde wijze kan en wil beschikbaar stellen voor de realisering van een optimale onderwijshuisvestingssituatie. Het juridisch kader voor onderwijshuisvesting is voor de diverse onderwijssoorten vastgelegd in voor het soort onderwijs specifieke wetten. Zo geldt als kader voor het primair onderwijs de Wet op het Primair Onderwijs (WPO), voor het voortgezet onderwijs de Wet op het Voortgezet Onderwijs (WVO) en voor scholen die speciaal onderwijs verzorgen voor zintuiglijke, motorische of verstandelijke gehandicapten of gedragsgestoorden geldt de Wet op de Expertise Centra (WEC). In deze wetten is een afdeling gewijd aan onderwijshuisvesting. Relevante aspecten uit deze wetgeving zijn: De aan de gemeente wettelijk opgedragen (financiële) zorg voor voorzieningen in de onderwijshuisvesting voor de scholen op het grondgebied van de gemeente; De beschrijving van wat er onder voorzieningen in de huisvesting moet worden verstaan; De opdracht tot het op gelijke voet behandelen van de door de gemeente in stand gehouden scholen en de niet door de gemeente in stand gehouden scholen; De verplichting jaarlijks een programma en overzicht vast te stellen alsmede het jaarlijkse bedrag vast te stellen dat redelijkerwijs noodzakelijk is voor voorzieningen in de huisvesting van scholen op het grondgebied van de gemeente; De opgelegde verplichting tot het voeren van overleg met bevoegde gezagen van de niet door de gemeente in stand gehouden scholen, het zogenaamd Op Overeenstemming Gerichte Overleg (OOGO); De procedure voor aanvragen met een spoedeisend karakter; De vastgelegde toetsings- en weigeringsgronden voor huisvestingsaanvragen voor schoolgebouwen of onderhoudsaanvragen voor gymzalen; De verplichting bij verordening een gemeentelijke regeling vast te stellen met betrekking tot de voorzieningen ingevolge artikel 92 WPO, 76c WVO en 90 WEC die voor bekostiging in aanmerking kunnen komen; Overige zaken zoals bouwheerschap, het realiseren van voorzieningen bij niet door de gemeente in stand gehouden scholen, verbod tot vervreemding/bezwaring, vorderingsrecht, verhuur, medegebruik, etc. 1.4 Situatieschets De gemeente De Bilt heeft binnen haar gemeentegrenzen, onder haar verantwoordelijkheid, 18 scholen voor primair onderwijs, 2 scholen voor voortgezet onderwijs en 1 school voor speciaal en voortgezet speciaal onderwijs, waarvoor zij de zorgplicht heeft voor de onderwijshuisvesting. 2 Scholen voor voortgezet onderwijs, te weten de Aeres Mavo Bilthoven (voorheen Oranje Nassauschool) en Aeres VMBO Maartensdijk (voorheen het Groenhorst College) zijn niet meegenomen in dit IHP omdat zij voor de huisvestingsvoorzieningen niet zijn aangewezen op de gemeente. De vergoedingsstroom vindt dan ook rechtstreeks plaats tussen het Ministerie van Economische Zaken en de school. In het kader van de decentralisatie van de onderwijshuisvesting heeft de gemeente de nodige ontwikkelingen in gang gezet en heeft op basis daarvan de nodige zaken als lokaal maatwerk kunnen verbeteren. De volgende zaken zijn binnen de gemeente geregeld of zijn in gang gezet: Er is sprake van een bestuurlijk overleg, het BOOG genaamd; Er zijn prognoses opgesteld voor het aantal leerlingen op korte en middellange termijn. Een tiental jaren geleden waren regelmatig afwijkingen te zien op de prognoses. Inmiddels geven de latere prognoses een getrouwer beeld; Er is een principebesluit genomen voor het uitbesteden en het tweejaarlijks actualiseren van de leerlingprognoses, door een deskundige externe partij. 7

11 1.5 Werkwijze Bij het opstellen van het integraal huisvestingsplan is uitgegaan van het IHP dat de Raad in 2011 heeft vastgesteld. Alle onderdelen daaruit zijn kritisch beoordeeld en waar nodig aangepast of verwijderd, danwel aangevuld. Stap 1 Inventariseren van de aanwezige voorzieningen onderwijs en knelpuntenanalyse Bij de kwantitatieve inventarisatie gaat het om het vastleggen van de feitelijke gegevens met betrekking tot enerzijds de behoefte aan ruimte (m 2 bvo) en anderzijds de huidig beschikbare capaciteit voor onderwijs. Voor de bepaling van de ruimtebehoefte voor het onderwijs wordt uitgegaan van de actuele leerlingprognose zoals opgenomen in dit IHP. De feitelijke gegevens van het gebouw zijn afgezet tegen de huidige en geprognotiseerde ruimtebehoefte. De ruimtebehoefte van diverse scholen is vastgesteld op een maximale schoolgrootte, zoals afgesproken in 2009, dus niet direct gerelateerd aan de leerlingprognose. De onderwijskundige visies van de schooldirecties en schoolbesturen zijn meegenomen om op basis daarvan te kunnen vertalen wat de benodigde flexibiliteit van de huisvesting moet zijn t.a.v. van toekomstige ontwikkelingen. Stap 2 Inventariseren en benoemen van kaders waaraan de huisvesting moet voldoen of moet gaan voldoen Voor deze stap is gebaseerd op de informatie die bij het opstellen van het IHP 2011 is gebruikt (en waar nodig geactualiseerd) en van kaders waaraan de huisvesting moet voldoen of gaan voldoen. Stap 3 Formuleren van uitgangspunten De uitgangspunten die voor het IHP 2011 zijn geformuleerd zijn overgenomen waardoor er een consistent beleid kan worden gevoerd. Stap 4 Financiële analyse Teneinde inzicht te verschaffen in de financiële consequenties is voor de komende jaren een overzicht opgesteld waarin alle huidige en afbouwende lasten (kapitaallasten op alle huisvesting van onderwijs in de gemeente, alsmede een raming van de toekomstige lasten voor nieuwbouw en uitbreiding van huisvesting) zijn betrokken en afgezet tegen de inkomsten van de gemeente die zij jaarlijks ontvangt binnen de algemene uitkering in het gemeentefonds. Stap 5 Eindrapportage en vaststellen integraal huisvestingsplan Dit integraal huisvestingsplan onderwijs zal ter vaststelling aan de gemeenteraad worden voorgelegd en zal de basis vormen voor het huisvestingsbeleid voor de komende jaren in de gemeente De Bilt. 8

12 2. KINDEROPVANG 2.1. Modellen Modellen voor kinderopvang zijn: Model 1: de school als makelaar De school sluit een convenant met een of meer geregistreerde aanbieders van opvang. De ouders hebben met duidelijk van elkaar te onderscheiden partijen te maken. De school en de kinderopvanginstelling kunnen meer of minder samenwerken. Model 2a: opvang en onderwijs in één hand, eigen rechtspersoon Het schoolbestuur richt een rechtspersoon op en meldt zich aan als kinderopvangorganisatie. Bestuurlijk gezien is er een scheiding, maar ouders zullen de stichting en de school als één partij ervaren. Model 2b: opvang en onderwijs in één hand, onderwijsgebonden opvang Dit model betekent een uitbreiding van de taak van de basisschool. De school kan onderwijsgebonden opvang verzorgen, dit is opvang waarbij nadrukkelijk een verbinding met het onderwijs gelegd wordt. In dit model hebben ouders te maken met één partij. Model 3: opvoeding, opvang en onderwijs onder één dak, integraal model In dit model gaat een schoolbestuur over in een bestuur van een educatieve voorziening voor 0-12 jarigen. De voorziening kent drie afdelingen: de basisschool, zorg en educatie voor 0-4 jarigen en zorg en educatie in de buitenschoolse tijd voor 4-12 jarigen. Ook de tussenschoolse opvang krijgt hierin een plek. Ouders krijgen te maken met één instituut waar alle diensten zijn ondergebracht Gemeenten en onderwijshuisvesting In 1997 is de onderwijshuisvesting van scholen voor het primair, voortgezet en speciaal onderwijs gedecentraliseerd van het rijk naar de gemeenten. Dit betekent dat gemeenten de opdracht hebben om te voorzien in adequate huisvesting voor leerlingen en personeel in het primair en voortgezet onderwijs. De plicht te voorzien in adequate onderwijshuisvesting is geregeld in de Wet op het primair onderwijs (WPO), de Wet op de expertisecentra (WEC) of de Wet op het voortgezet onderwijs (WVO). Deze vloeit voort uit het feit dat de overheid het volgen van onderwijs voor kinderen van 5 tot 18 jaar verplicht heeft gesteld. Daarnaast speelt bij de uitvoering op dit terrein de grondwettelijk vastgelegde vrijheid van onderwijs een grote rol. De rijksmiddelen voor onderwijshuisvesting zijn in 1997 toegevoegd aan de Algemene Uitkering van het Gemeentefonds. De gemeenten ontvangen in het Gemeentefonds jaarlijks gelden om de zorgplicht voor hun schoolgebouwen te regelen. De wet zegt dat gemeenten de onderwijshuisvesting moeten regelen bij verordening. Daarom heeft de Vereniging Nederlandse Gemeenten (hierna VNG) de toenmalige rijksregelgeving vertaald naar een gemeentelijke verordening onderwijshuisvesting. De regie voor deze modelverordening ligt in handen van de VNG. Een goed opgebouwde en actuele verordening helpt gemeenten bij het uitoefenen van hun onderwijshuisvestingstaken en biedt schoolbesturen rechtszekerheid voor een evenwichtige verdeling van de financiële middelen. De financieringsstromen van onderwijs (publieke voorziening) en buitenschoolse opvang (privaat en marktgericht) zijn van elkaar gescheiden. Hieronder treft u een overzicht aan van de rol die de gemeente speelt op de terreinen kinderopvang en het basisonderwijs op het gebied van huisvesting en exploitatie/ beheer. 9

13 Financiële verantwoordelijkheid De gemeente speelt geen rol bij de exploitatie/beheer, de huisvesting en het personeel van de kinderopvang. Onderwijsgebouwen Daarentegen zijn gemeenten wél verantwoordelijk voor de nieuwbouw en uitbreiding van scholen. Schoolbesturen krijgen van het rijk geld voor de materiele instandhouding (schoonmaak, energie e.d.) en onderhoud. Kinderopvang Exploitatie/beheer Personeel Huisvesting Uitbreiding Groot onderhoud Kinderopvangorganisatie Kinderopvangorganisatie Kinderopvangorganisatie Kinderopvangorganisatie Kinderopvangorganisatie Relevante wettelijke bevoegdheden gemeente Gemeenten hebben via de wet en de daarop gebaseerde onderwijshuisvestingsverordening mogelijkheden om aanspraak te maken op (een gedeelte van) de schoolgebouwen voor (ander) onderwijs, culturele, maatschappelijke en recreatieve doeleinden. In dit kader gaat het dan met name om de bepalingen over de verhuur en het medegebruik van het gebouw. Deze mogelijkheden worden hier kort weergegeven. Vorderingsrecht gemeente Gemeenten kunnen gebruik maken van het vorderingsrecht (artikel 107 WPO). Het vorderingsrecht van de gemeente heeft betrekking op het gebruik van een gebouw van een schoolbestuur voor (ander) onderwijs en voor culturele, maatschappelijke en recreatieve doeleinden. Bij (mede-)gebruik gaat het om niet-commerciële activiteiten zoals bijvoorbeeld een amateurtoneelvereniging, een sportvereniging etc. De gedachte achter dit vorderingsrecht is dat alle stichtingskosten voor het schoolgebouw door de overheid zijn/worden gedragen. Daarom kan/mag die overheid ten behoeve van het efficiënt gebruik van de beschikbare ruimte, leegstand vorderen. Het vorderingsrecht van de gemeente betreft delen van gebouwen die leeg staan en kan tevens betrekking hebben op de tijdstippen dat het gebouw voor het onderwijs niet in gebruik is. De gemeente kan deze gevorderde ruimte alleen in (mede-)gebruik geven (en dus niet verhuren) en dient in overleg met het schoolbestuur te bepalen wat een redelijke vergoeding voor dat (mede-)gebruik is van het gebouwdeel. De hoogte daarvan zal de exploitatiekosten (schoonmaak, gas-licht-water etc.) van het schoolbestuur moeten dekken. Verhuur en medegebruik door schoolbestuur Als de gemeente geen gebruik maakt van haar vorderingsrecht, kan het schoolbestuur de ruimte, na vooraf verkregen schriftelijke toestemming van de gemeente, in (mede-)gebruik geven of verhuren aan derden (artikel 108 WPO). Zoals gezegd, beperkt het (mede-)gebruik zich tot de situaties waarvoor ook het vorderingsrecht van de gemeente geldt: voor een andere school, educatieve doeleinden, culturele, maatschappelijke of recreatieve doeleinden. Aangezien kinderopvang een commerciële activiteit is, kan de ruimte niet in (mede-)gebruik worden gegeven aan een kinderopvangorganisatie. Daarnaast wordt (mede- )gebruik, in tegenstelling tot verhuur geacht op niet commerciële basis plaats te vinden. Dat wil zeggen dat alleen een vergoeding voor het (mede-)gebruik kan worden verlangd als dekking in de exploitatiekosten. Een vergoeding van de stichtingskosten is in dit kader niet mogelijk. Verhuur tegen commercieel tarief (dat wil zeggen een kostendekkende huurprijs: dekking van stichtings-en exploitatiekosten) kan plaatsvinden voor meerdere doeleinden, echter niet voor woonof bedrijfsruimte in de zin van de vijfde en zesde afdeling van titel 4 van Boek 7 van het Burgerlijk 10

14 Wetboek. Daar valt kinderopvang overigens niet onder: de ruimte kan dus door een schoolbestuur worden verhuurd aan kinderopvangorganisaties. Indien in verband met de verhuur door het schoolbestuur voorzieningen nodig zijn aan een gebouw, dan is de gemeente, op basis van artikel 109 WPO niet gehouden tot vergoeding daarvan. Datzelfde geldt indien in verband met verhuur aangebrachte voorzieningen dienen te worden verwijderd. De ruimte blijft behoren tot de onderwijshuisvestingscapaciteit van de school. Wanneer de verhuurde ruimte nodig is voor het onderwijs door groei van het aantal leerlingen op de school of een dichtbij gelegen school zal de gemeente deze ruimte daarvoor (kunnen) vorderen. Op dat moment vervalt de mogelijkheid tot (mede-) gebruik door/verhuur aan derden. Het schoolbestuur dat de ruimte verhuurt aan derden draagt zelf het risico van schadeclaims ten gevolge van vroegtijdige opzegging van de huur ingeval de gemeente het vorderingsrecht wenst toe te passen. Het is dus noodzakelijk dat het schoolbestuur daarover bepalingen in het huurcontract opneemt. Vermindering capaciteit Een andere mogelijkheid is dat de gemeente in overeenstemming met het schoolbestuur kan besluiten tot vermindering van de capaciteit van een schoolgebouw. De capaciteit van een schoolgebouw wordt uitgedrukt in het aantal vierkante meters BVO waarover een school beschikt. Het gebouw blijft aan het schoolbestuur behoren en de wettelijke bepalingen over beëindiging van het gebruik van het gebouw blijven van toepassing (artikel 110 WPO). Echter, het gebouwgedeelte wordt niet meer meegeteld in de beschikbare capaciteit van een school. Dit betekent dus dat de school bij groei eerder aanspraak maakt op (door de gemeente gefinancierde) uitbreiding. Daarnaast valt het gebouwgedeelte niet meer onder de bepalingen van de onderwijshuisvestingsverordening Onderwijshuisvesting en kinderopvang Uit het voorgaande herleiden wij de volgende uitgangspunten: Buitenschoolse opvang vindt plaats voor of na de lestijden en tijdens vrije dagen en vakanties en wordt verzorgd door een kinderopvangorganisatie. Het nieuwe wettelijke kader geldt in eerste instantie alleen voor het reguliere basisonderwijs en niet voor het speciaal (basis-) onderwijs. Het schoolbestuur moet de aansluiting met buitenschoolse opvang regelen als daarom door ouders wordt gevraagd. Daarvoor kan het aankloppen bij een kinderopvangorganisatie of zelf een kinderopvangorganisatie in het leven roepen. Deze organisatie dient te zorgen voor ruimte en voor de kosten van deze ruimte. De ouders van de kinderen die gebruik maken van de kinderopvang, betalen de kosten waarmee de kinderopvangorganisatie deze ruimte kan huren/kopen. De (wettelijke) bevoegdheden van een gemeente verschillen op het terrein van onderwijs en kinderopvang. De verplichting kinderopvang te regelen is neergelegd bij de schoolbesturen. Die hebben daarvoor van het rijk de benodigde middelen gekregen. Gelet op de vorige twee punten, gaan wij er van uit dat er geen sprake mag zijn van meerkosten voor de gemeente. Gelet op het bovenstaande zijn de volgende huisvestingsscenario s denkbaar: a. Volgtijdelijke leegstand in schoolgebouw b. Ruimtelijke leegstand in schoolgebouw c. Geen leegstand in schoolgebouw Ad a: Volgtijdelijke leegstand Hierbij gaat het om ruimte in een schoolgebouw die buiten de reguliere lestijden niet door de school in gebruik is. Daarbij kan concreet worden gedacht aan bijvoorbeeld de middagen en de vakantieperioden. Dit type leegstand is in de meeste gevallen min of meer structureel. Deze volgtijdelijke leegstand kan gebruikt worden door derden, waaronder kinderopvang. Het schoolbestuur verhuurt (na toestemming van de gemeente) deze ruimte aan de kinderopvangorganisatie en kan daar een commercieel tarief voor vragen waarin naast exploitatie- en stichtingskosten ook de kosten voor de aanpassing van de ruimte zijn 11

15 opgenomen en waarin wordt bepaald dat de huurder bij het beëindigen van de huurovereenkomst de kosten voor haar rekening neemt voor het in oorspronkelijke staat brengen van de ruimte. De gemeente ontvangt normaliter geen (deel van de) huurvergoeding, tenzij zij de kosten voor de aanpassing t.b.v. dit medegebruik draagt (zie jurisprudentie: twee uitspraken van de Raad van State (op 21 oktober 2009 zaak Brunssum ( /H1) en 4 juni 2014 zaak Helmond ( /A2). Ad b: Ruimtelijke leegstand In deze situatie gaat het om ruimte in een schoolgebouw die niet door de school gebruikt wordt. Hiervan is sprake wanneer het gebouw meer vierkante meters telt dan wat de school nodig heeft op basis van het aantal leerlingen dat aan die school is ingeschreven. Er zijn dan twee huisvestingsscenario s. De ruimte blijft onderdeel uitmaken van de gemeentelijke onderwijshuisvestingscapaciteit. De ruimte wordt ingezet zoals beschreven bij volgtijdelijke leegstand. Ruimtelijke leegstand is vaak minder structureel dan volgtijdelijke leegstand. Zoals gezegd, kan de ruimte door groei van de school weer nodig zijn voor het geven van onderwijs. De huurder moet dan plaatsmaken voor de school. Zoals eerder gemeld, bestaat de mogelijkheid om een deel van het schoolgebouw uit de onderwijscapaciteit te halen. Hierover is overeenstemming nodig tussen schoolbestuur en de gemeente. In een dergelijke situatie zal de gemeente vragen om een vergoeding van resterende kapitaallasten (stichtingskosten). Die kan door het schoolbestuur betaald worden uit de opbrengsten van de verhuur van het gebouwgedeelte. Gevolg is wel dat bij groei van de leerlingen, eerder tot uitbreiding van de school moet worden overgegaan. Deze uitbreiding zal door de gemeente moeten worden gefinancierd. De keuze voor een van deze opties hangt dus zeer af van de situatie ter plaatse. Ad c: Geen leegstand In veel gevallen zal de voor kinderopvang benodigde ruimte gevonden worden in gebouwen in de directe omgeving van het schoolgebouw. Daarbij heeft de gemeente geen rol vanuit de onderwijshuisvesting. Wel kan een gemeente, wanneer er sprake is van vervangende nieuwbouw van een school, bekijken in hoeverre een multifunctioneel gebouw/integraal Kindcentrum een optie is voor de betrokken partijen. De gemeente heeft wel degelijk belang bij goede kinderopvang. Het gaat tenslotte om inwoners van de gemeente. Het ligt dan voor de hand om dit onderwerp te benaderen vanuit een bredere visie. Aangesloten kan bijvoorbeeld worden bij het gemeentelijke jeugdbeleid in combinatie met het accommodatiebeleid van de gemeente. Op die manier kan optimaal gebruik gemaakt worden van de kennis en mogelijkheden die bij de gemeente aanwezig zijn. Kennis van de lokale situatie (het in contact brengen van de partijen die een rol spelen of een rol kunnen spelen) en kennis en beschikbaarheid van het accommodatiebestand van de gemeente Conclusie De gemeentelijke rol bij de uitwerking van de motie Van Aartsen Bos (uit 2005) om met ingang van 2007 buitenschoolse opvang te verzorgen is vanuit het perspectief van de onderwijshuisvesting beperkt. Bij leegstand in een schoolgebouw bestaat er voor een schoolbestuur de mogelijkheid om ruimte in dat gebouw te verhuren. Daarbij zal een commerciële huurprijs in rekening moeten worden gebracht. Dat wil zeggen, een prijs waarmee in ieder geval de stichtings- en exploitatiekosten kunnen worden gedekt. Wanneer er sprake is van (vervangende) nieuwbouw kan de gemeente in overleg met de betrokken partijen onderzoeken of er behoefte en mogelijkheden zijn voor een multifunctioneel gebouw. De gemeente kan wel degelijk belang hebben bij goede kinderopvang. Het werken vanuit het bredere perspectief van het lokale jeugd- en/of accommodatiebeleid maakt het mogelijk om de verantwoordelijke instellingen en/of gemeentelijk vastgoed met elkaar in contact te brengen en zo meerwaarde te creëren in de vorm van lokaal maatwerk. De directe verantwoordelijkheid en de daarmee gepaard gaande financiële middelen liggen bij kinderopvangorganisatie en schoolbestuur. Daarom gaan wij er van uit dat er geen sprake mag zijn van meerkosten voor de gemeente. In ieder geval staat vast dat de kinderopvangorganisatie zal moeten zorgen voor de benodigde ruimte. 12

16 Een kinderopvangorganisatie kan ruimte verwerven door: - commerciële huur of koop van particulier vastgoed, - huur van een schoolbestuur van leegstaande lokalen en/of op bepaalde tijden niet gebruikte ruimte in een schoolgebouw, - huur van ruimte in eigendom van de gemeente Financiële consequenties Hoewel het redelijk zou zijn dat een bijdrage van het schoolbestuur in de stichtingskosten redelijk zou zijn, omdat de gemeente deze kosten in eerste aanleg volledig heeft gedragen, is daar juridisch gezien geen mogelijkheid toe. Dit gegeven geldt voor bestaande schoolgebouwen. In nieuwbouwsituaties is het wel mogelijk om financiële afspraken te maken over het vergoeden van kosten die voor kinderopvang worden gemaakt. 3. GEMEENTELIJKE UITGANGSPUNTEN EN CRITERIA 3.1 Methode en uitgangspunten financiële analyses De begrotingssystematiek van de gemeente De Bilt en de begroting voor het jaar 2017 vormen de basis van de berekeningen. Hieruit zijn de jaarlasten, boekwaarden, afschrijvingstermijnen en rente overgenomen. Niet alleen de bouwkundige kosten, bijvoorbeeld kosten voor nieuwbouw, uitbreiding, renovatie, vervanging en aanpassing zijn meegenomen, maar ook de kosten voor inrichting en dergelijke zijn meegenomen. Om daarmee een vergelijk met de rijksbekostiging mogelijk te maken. Sinds 2015 omvat de zorgplicht van de gemeente alleen nog de nieuwbouw en de uitbreiding van de schoolgebouwen. Voor de gymzalen komt het onderhoud daar nog bovenop. 13

17 4. INVENTARISATIE SCHOLEN 4.1. Inleiding Dit IHP handelt over de, in onderstaande tabel benoemde, scholen voor primair en voortgezet onderwijs. We hebben de scholen geordend naar PO of VO of (V)SO en daarna naar denominatie. Deze ordening wordt ook gehanteerd bij de verdere uitwerking van de verschillende scholen. Scholen en schoolbesturen Binnen de gemeente De Bilt zijn 18 basisscholen, 2 voortgezet onderwijsscholen en 1 (V)SO school aanwezig. De situering van de scholen is weergegeven in de ingevoegde kaart, hieronder in een overzicht opgenomen. Denominatie Bestuur Naam school Brin Plaats Stichting Openbaar De Kievit 05YA Maartensdijk Openbaar onderwijs Onderwijs Rijn- en Heuvelland Stichting Delta De Bilt Theresiaschool 07EI Bilthoven voor Primair Onderwijs Stichting Delta De Bilt Michaëlschool 04TW De Bilt Rooms-Katholiek onderwijs voor Primair Onderwijs Stichting Delta De Bilt voor Primair Onderwijs Patioschool De Kleine Prins 07NH De Bilt Stichting Delta De Bilt voor Primair Onderwijs Regenboog 04TW De Bilt Stichting Delta De Bilt Maarten Luther 03MI Maartensdijk Algemeen/Christelijk voor Primair Onderwijs Kingschool Stichting Delta De Bilt Theresiaschool, locatie 07EI Bilthoven voor Primair Onderwijs Van Dijckschool Protestants Christelijk Algemeen Bijzonder Stichting Delta De Bilt voor Primair Onderwijs Stichting Delta De Bilt voor Primair Onderwijs Stichting Delta De Bilt voor Primair Onderwijs Stichting Delta De Bilt voor Primair Onderwijs Groen van 13SB De Bilt Prinstererschool De Rietakker 13SV De Bilt Julianaschool 13SB Bilthoven Wereldwijs 07TV Bilthoven Stichting Proceon Bosbergschool 05PO Hollandsche Rading Vereniging voor Protestants Christelijk Primair Onderwijs Vechtstreek en Venen Schoolvereniging De Nijepoort t Kompas 06TA Westbroek Nijepoort 07BF Groenekan 14

18 Reformatorisch onderwijs Stichting Rudolf Steinerschool Vereniging Montessorischool Bilthoven Stichting Werkplaats Kindergemeenschap Vereniging tot stichting en instandhouding van de scholen met de Bijbel in Maartensdijk Zonnewiel 07AL De Bilt Montessorischool Bilthoven Werkplaats Kindergemeenschap School met de Bijbel Maartensdijk 04PR 05JN 07ZU Bilthoven Maartensdijk VO Stichting voor Bijzonder Voortgezet Onderwijs Bilthoven Stichting Werkplaats Kindergemeenschap Het Nieuwe Lyceum 00TL Werkplaats Kindergemeenschap Bilthoven 17WP Bilthoven (V)SO Stichting Speciaal Onderwijs Midden Nederland Berg en Boschschool (cluster 4) 02RF Bilthoven 4.2. Stand van zaken frisse scholen De afgelopen jaren is er bijzondere aandacht geweest voor het binnenklimaat van schoolgebouwen. De gemeente heeft na een inventarisatie de vraagstukken in dit kader aangepakt. De gemeentelijke bouwverordening is op dit onderdeel de afgelopen jaren gewijzigd. Dat betekent dat voor nieuwe scholen op dit moment wordt uitgegaan van aangescherpte normen. De verwachting is dat voor nieuw te bouwen scholen de normen nog verder zullen worden verhoogd. Naast de bouwkundige of installatietechnische aanpassingen blijkt het gebruik en de bewustwording van groot belang Stand van zaken passend onderwijs Eventuele consequenties van het inpassen van passend onderwijs zijn thans niet meegenomen bij de actualisatie van dit IHP. Tot dusverre is niet geconstateerd dat er in dit kader bouwkundige aanpassingen noodzakelijk zijn. 15

19 5. VAN DIJCKSCHOOL BILTHOVEN Noord 5.1. Overzicht Gebouwgegevens BRIN + Naam Gebouwdeel Bouwjaar Speel lokaal Gem. ruimte Bouwk. staat 07EI Hoofdgebouw 1916 Perm ja nee gemiddeld Van Dijckschool Div. verbouwingen goed Van Dijcklaan 4 Bilthoven leerlinggegevens jaartallen prognose aantal leerlingen Ruimtebehoefte m² o.b.v. prognose verschil in ruimtebehoefte Visie schooldirectie schoolbestuur De visie: De Van Dijckschool biedt de kinderen een brede ontwikkeling, zodat kinderen met verschillende talenten zich optimaal kunnen ontwikkelen. Wij geloven in de kracht van Samen : Samen-leren en samen-werken. Dit is in onze school terug te zien door organisatie- en werkvormen toe te passen, die het mogelijk maken dat ieder kind zoveel mogelijk op eigen niveau en samen met anderen optimaal tot leren komt. Ook geloven wij in eigenaarschap en autonomie en gaan we ervan uit dat kinderen echt tot leren komen, wanneer zij zich eigenaar voelen van hun leerproces. Hierbij zijn hun onderwijsbehoeften leidend en is ons aanbod passend. Wij gaan uit van de kracht van het verschil: Je mag zijn wie je bent. Het schoolteam benut elkaars talenten, verenigt expertise en werkt coöperatief samen. De Van Dijckschool: een dijk van een school. De kernwaarden: Samenwerken brengt ons verder: * Door samen te werken, delen we onze ervaringen. * De school heeft een collegiaal schoolteam waarin door bouwoverleg, collegiale consultatie en groepsdoorbroken activiteiten, het beste in elkaar naar boven wordt gehaald. * De Van Dijckschool ziet de kracht van samenwerken (1+1=3): samen staan we sterk. Ieder talent telt: * We creëren een breed leerstofaanbod waarin talenten van leerkracht en leerling verder worden ontwikkeld. * Aandacht te geven aan ieders leerstijl. * Het toepassen van gedifferentieerde werkvormen. * Het organiseren van talentenjachten, creamiddagen, etc. * Het organiseren van workshops. een passend aanbod te creëren voor onze kinderen. 16

20 We beginnen met een doel voor ogen: * We werken vanuit een een duidelijke ondersteuningsstructuur. In deze structuur wordt duidelijk hoe we de ontwikkeling van de kinderen planmatig volgen. * Binnen de ondersteuningsstructuur werken met met de plan-do-study-act cyclus waarbij we aandacht besteden aan borging. * We zien de uitgangspunten van handelingsgericht- en opbrengstgericht werken terug binnen de school. * Het verbeteren van de kwaliteit is een continu en duurzaam proces. Tijd en middelen zetten we effectief in om goed onderwijs aan kinderen te faciliteren. Alle betrokkenen staan open voor nieuwe ontwikkelingen: * Modern onderwijs, in een school met traditie. * De inzet van moderne, actuele methoden en middelen. * Het optimaal gebruik van het schoolgebouw. * De directie en IB stimuleert nieuwe ontwikkelingen, waarbij de directie faciliteert. Een juiste motivatie en het werken met plezier zijn voorwaarden om tot leren te komen: * Op de Van Dijckschool kan en mag je zijn wie je bent, vanuit een veilige leer- en werkomgeving. * Door invloed uit te kunnen oefenen op je eigen leerproces, werk je plezier in de hand. * Door eigenaarschap te stimuleren, vanuit de gedachte dat het onze school is, wordt er met plezier gewerkt. Leren en werken gaan beter als de betrokkenheid groot is: * We zijn samen verantwoordelijk voor de school in zijn geheel. * Je bent verantwoordelijk voor jezelf, maar ook voor elkaar. * Zelfstandig werken te bevorderen en het maken van een weekplanning. * Kinderen leren hun eigen leerplan te maken en hun eigen leerproces verder vorm te geven. 5.3 Leerlingprognose en ruimtebehoefte In de eerste paragraaf overzicht van dit hoofdstuk zijn de uitkomsten van de leerlingprognose meegenomen en vertaald in een ruimtebehoefte. De ruimtebehoefte is afgezet tegen de beschikbare capaciteit, tevens is gekeken naar de beschikbare m2 bvo (bruto vloer oppervlak) t.o.v. de genormeerde m2 bvo. Hieruit blijkt dat de huisvestingscapaciteit ruim voldoende is, waardoor gelegenheid is voor het onderbrengen van kinderopvang in de het schoolgebouw Kinderopvang De BSO en peuterspeelzaal wordt door een externe organisatie aangeboden in een aanmerkelijk deel van de school Kapitaallasten Onderstaande kapitaallasten zijn de huidige kapitaallasten volgens begroting 2017 van gemeente De Bilt. Voorziening IHP '17 - '20 Huidige kapitaalsast Huidige kapitaallast + kapitaallast vastgestelde kredieten + kapitaallast voorstellen

21 5.6. Conclusie Met de toevoeging van kinderopvang voorziet het gebouw van de Van Dijckschool in een passende huisvesting. Het gebouw heeft, door haar bouwkundige (oorspronkelijke) opzet beperkingen ten aanzien van flexibiliteit en aanpasbaarheid, dit blijft een aandachtspunt. Daarbij dient in ogenschouw genomen te worden dat de Van Dijckschool een gemeentelijke monument is, met specifieke karakteristieken die aandacht vragen. 18

22 6. THERESIASCHOOL BILTHOVEN NOORD 6.1. Overzicht Gebouwgegevens BRIN + Naam Gebouwdeel Bouwjaar Speel lokaal Gem. ruimte Bouwk. staat 07EI Hoofdgebouw 2009 Perm ja ja goed Theresiaschool gymlokaal 450 Gregoriuslaan Bilthoven leerlinggegevens jaartallen prognose aantal ll Ruimtebehoefte m² o.b.v. prognose verschil in ruimtebehoefte Visie schooldirectie schoolbestuur De St. Theresiaschool is een katholieke basisschool. De school is een gemeenschap waarin zowel kinderen als volwassenen bezig zijn met onderwijs, levend in de wereld van vandaag en inspelend op de samenleving in de toekomst. De school staat open voor iedereen met respect voor ieders culturele en/of levensbeschouwelijke achtergrond. Wij zijn een katholieke school en ondersteunen de oecumenische gedachte. Wij laten ons inspireren door het voorbeeld van Jezus van Nazareth. Wij hopen dan ook te ervaren dat we, door elkaar de ruimte te geven en begrip en respect te hebben voor elkaars verschillen, samen op weg iets voor elkaar kunnen betekenen. Dit zal herkenbaar moeten zijn in de sfeer en het leef- en werkklimaat op school en zal naar wij hopen ook thuis ondersteund worden. Eind 2002 hebben we daarom in samenwerking met de ouders onze missie als volgt beschreven : De St. Theresiaschool is een katholieke basisschool, die groepsgericht, kwalitatief hoogstaand en waardevol onderwijs aanbiedt, en de unieke mogelijkheden van ieder individueel kind helpt ontplooien en op transparante wijze volgt, in een school samenleving, gebaseerd op veiligheid, vertrouwen, respect en bezieling. De uitgangspunten waarbij leerkrachten een belangrijke en stimulerende rol spelen zijn: - Kinderen met plezier laten leren - Kinderen voorbereiden op de maatschappij De St. Theresiaschool wil voor kinderen een prettige en uitdagende leeromgeving zijn, een omgeving die kinderen stimuleert en de kans geeft zich te ontwikkelen. Je moet met plezier naar school gaan en met plezier leren. Lukt dit niet, dan kunnen we stappen ondernemen die inzicht geven in de ontstane situatie, zodat wij in staat zijn om kinderen verder te helpen. Soms is het inzetten van aanvullende hulp of verwijzing noodzakelijk. 19

23 Wij vinden het van belang dat kinderen met de opgedane kennis ook iets kunnen doen. Het leren leren, onderzoeken, vragen stellen, ontdekken, samen zoeken naar een antwoord, het presenteren van wat je gevonden hebt en weet, speelt in toenemende mate een belangrijke rol in ons onderwijs. Om dit te realiseren draagt de school zorg voor een kwalitatief goed onderwijsaanbod. Actueel daarbij zijn verdere uitwerking van aanpassing, verdieping en verrijking van leerstof, het aanbieden van afwisselende werkvormen waarin ook het zelfstandig leren en plannen een belangrijke rol spelen en het verder ontwikkelen van informatie- en communicatietechnologie. Door middel van het geven van informatie en het stellen van vragen helpen wij de contacten te intensiveren tussen ouders, leerkracht en leerling. Respect en vertrouwen zijn daarbij sleutelwoorden. Regelmatig organiseert de school bijeenkomsten waarbij de ouders uitgenodigd worden, met als doel de drempel zo laag mogelijk te houden, ouders moeten zich vrij voelen ook zelf de school binnen te lopen met ideeën en vragen. aandacht voor vorming, naast de aandacht voor scholing; De school streeft ernaar dat ieder mens zijn eigen plek kan vinden, door middel van: - het hebben van een positieve en realistische verwachting van elkaar - het elkaar willen aanvullen en indien nodig bijsturen - het stimuleren verantwoordelijkheid te nemen voor eigen keuzes - vertrouwen te hebben en te houden, ook als het minder goed gaat - niet alleen gericht te zijn op prestatie, maar op het ervaren van succes binnen ieders mogelijkheden. Als school vinden wij het vooral belangrijk dat wij het leerproces van kinderen volgen. Niet iedereen kan op hetzelfde moment een gesteld doel halen. Zoals niet ieder kind op dezelfde leeftijd kan lopen of zindelijk is, zo zal ook niet ieder kind op hetzelfde moment even snel kunnen lezen of geautomatiseerd kunnen rekenen. De nadruk ligt niet alleen op het product, maar ook op het proces. Natuurlijk proberen wij het optimale uit ieder kind te halen, waarbij rust, ruimte en vertrouwen in en van het kind voor ons heel belangrijk zijn. Ons kindvolgsysteem, het portfolio, speelt hierbij een belangrijke rol. De organisatie van ons onderwijs is er op gericht, dat kinderen en leerkracht starten met een gezamenlijke activiteit. Vanuit een (kort) instructiemoment gaan kinderen aan het werk. Rekening houdend met de verschillen is het zeker niet de bedoeling van de leerkracht dat alle kinderen in dezelfde tijd dezelfde hoeveelheid leerstof hebben verwerkt. Kinderen die de basisstof onder de knie hebben, dagen we uit met moeilijkere opdrachten. De ene keer gebruiken we hiervoor verrijkingsstof, een andere keer kan het ook verdiepingsstof zijn. Gezien ons streven naar samen optrekken kan het ook inhouden dat snelle leerlingen een andere leerling helpen. Voor de echt hele snelle leerlingen kan het ook inhouden dat ze met de leerkracht tot een eigen werkafspraak komen. Kinderen die veel moeite hebben met de aangeboden leerstof worden geholpen door de eigen leerkracht. Het is vooral de bedoeling dat deze kinderen succeservaringen beleven. Leerkracht en leerling spreken af wat haalbaar is. Het kan inhouden dat dit kind minder sommen hoeft te maken, of extra tijd krijgt om iets te oefenen. Leerkracht en ouders hebben regelmatig contact over dit proces. Kinderen met specifieke onderwijsbehoeften kunnen op onze school door de leerkracht en eventuele ambulante ondersteuning begeleid worden. De St. Theresiaschool, een klassikale school? In zekere zin wel, gebruik makend van de voordelen van groepsgericht onderwijs, maar binnen de groep rekening houdend met de verschillen van ontwikkeling van kinderen. Verder zijn er veel activiteiten die juist om samen doen vragen. Het maken van projecten en werkstukken en de creatieve vakken zijn bij uitstek geschikt om kinderen met elkaar en van elkaar te laten leren (leren), gebruik makend van de mogelijkheden van ieder kind binnen de groep. 20

24 6.3. Leerlingprognose en ruimtebehoefte In de eerste paragraaf overzicht van dit hoofdstuk is de leerlingprognose weergegeven en de daaruit resulterende ruimtebehoefte. Deze ruimtebehoefte is verder afgezet tegen de beschikbare capaciteit. De beschikbare capaciteit voldoet aan de behoeftevraag. De nieuwbouw van de St. Theresiaschool heeft geresulteerd in een brede school met voorzieningen voor kinderopvang. Deze brede school moet gaan fungeren als wijkfunctie Kinderopvang De BSO en peuterspeelzaal zijn binnen de brede school oplossing gerealiseerd Kapitaallasten Onderstaande kapitaallasten zijn een uitsplitsing uit de begroting 2017 van gemeente De Bilt. Voorziening IHP '17 - '20 Huidige kapitaallast Huidige kapitaallast + kapitaallast vastgestelde kredieten + kapitaallast voorstellen Conclusie Een volledig nieuw gerealiseerde brede school zoals die van de Theresiaschool voldoet aan de criteria in het kader van onderwijs en onderwijsgerelateerde behoefte. Er zijn derhalve geen investeringen nodig. Mogelijke onderwijskundige ontwikkelingen kunnen binnen de flexibiliteit van het gebouw worden opgenomen. 21

25 7. WERKPLAATS KINDERGEMEENSCHAP (BASISONDERWIJS) BILTHOVEN NOORD 7.1. Overzicht Gebouwgegevens BRIN + Naam Gebouwdeel Bouwjaar Speel lokaal Gem. ruimte Bouwk. staat 05JN Zaagtandgebouw Perm ja ja redelijk Werkplaats PO De Ronding 2013 Perm. 830 nee nee goed Kees Boekelaan 10 Kleutergebouw Perm. 850 nee nee goed Bilthoven Tot leerlinggegevens jaartallen prognose aantal leerlingen Ruimtebehoefte m² o.b.v. prognose verschil in ruimtebehoefte Visie schooldirectie schoolbestuur Bepalende elementen: Binnen De Werkplaats willen we ieder kind zoveel mogelijk tot zijn recht laten komen in relatie met anderen. Opvoeding en onderwijs gaan hierbij samen. Door aandacht te hebben voor het pedagogisch klimaat scheppen we de belangrijkste voorwaarde om te komen tot effectief onderwijs. Er zijn veel elementen die met elkaar het pedagogisch klimaat bepalen. De volgende drie elementen bepalen het specifieke pedagogische klimaat van De Werkplaats. - Veelzijdige ontplooiing - Persoonlijk contact - Waarden-vol onderwijs - Veelzijdige ontplooiing Op De Werkplaats werken wij aan een veelzijdige ontplooiing door het aanbieden van afwisselende programma's en werkvormen, die een beroep doen op "Hoofd, Hart en Handen". Persoonlijk contact: Persoonlijk contact is de basis voor een pedagogische relatie. De medewerkers zijn verantwoordelijk voor het scheppen van de juiste omstandigheden voor dit persoonlijk contact. Als medewerkers zijn we erop gericht kinderen binnen de pedagogische relatie tot hun recht te laten komen. Waardevol onderwijs: Opvoeden is voor een heel groot deel: het scheppen van de juiste omstandigheden voor kinderen en het creëren van de juiste pedagogische sfeer. De pedagogische sfeer van onze school wordt in belangrijke mate bepaald door het steeds aandacht hebben voor de opvattingen over en het omgaan met normen en waarden van allen die bij het onderwijs betrokken zijn. 22

26 7.3. Leerlingprognose en ruimtebehoefte In de eerste paragraaf overzicht van dit hoofdstuk is de leerlingprognose weergegeven en de daaruit resulterende ruimtebehoefte. Deze ruimtebehoefte is verder afgezet tegen de huidige beschikbare capaciteit. De permanente capaciteit van de schoolgebouwdelen, De Ronding, het Kleutergebouw en het Zaagtandgebouw, van totaal 2850 m2 bvo. In 2009 zijn er afspraken gemaakt tussen schoolbestuur en gemeente over de maximale schoolgrootte: 525 leerlingen Kinderopvang De kinderopvang is door de WP in een apart gebouw gehuisvest. Het schoolbestuur heeft van dit gebouw en van de grondpositie het volledig eigendom Kapitaallasten Onderstaande kapitaalslasten zijn een uitsplitsing uit de begroting 2017 van gemeente De Bilt. Voorziening IHP '17 - '20 Huidige kapitaallast Huidige kapitaallast + kapitaallast vastgestelde kredieten + kapitaallast voorstellen Conclusie Na realisatie van de vervangende nieuwbouw (De Ronding) is er sprake van een passende huisvesting. 23

27 8. MONTESSORISCHOOL BILTHOVEN NOORD 8.1. Overzicht Gebouwgegeve BRIN + Naam Gebouwdeel Bouwjaar Speel lokaal Gem. ruimte Bouwk. staat 04PR Hoofdgebouw Perm ja nee matig Montessorischool 2008 Perm. 167 nee nee goed Rembrandtplein 1 Bilthoven Tot leerlinggegevens jaartallen prognose aantal leerlingen Ruimtebehoefte m² o.b.v. prognose verschil in ruimtebehoefte Visie schooldirectie schoolbestuur De Vereniging Montessorischool Bilthoven wil een school zijn waar kinderen en volwassenen samen zorgen voor een sfeer van rust, respect, veiligheid en vertrouwen. Kinderen, die in deze sfeer begeleid worden, kunnen zich evenwichtig en autonoom ontwikkelen. Optimale vorming van het kind op alle gebieden vinden wij belangrijk. Dans, muziek, drama en beeldende vorming nemen daarom een belangrijke plaats in ons onderwijs aanbod. Uitgangspunt in het montessorionderwijs is de relatie tussen leerkracht en leerling gebaseerd op wederzijdse betrokkenheid, vertrouwen en respect. Het zorgt er meestentijds voor dat de leerling zich begrepen voelt, zich veilig voelt om fouten te maken en in discussie te gaan. De leerkrachten erkennen dat het kind zelf over krachten beschikt om zich te ontwikkelen. De slogan: leer mij het zelf te doen bevat dan ook de kern van het montessorionderwijs en de montessoriopvoeding. Het kind heeft van nature de drang tot ontwikkeling, is actief en ontdekt graag. Zo kan het loskomen van zijn afhankelijkheid en steeds zelfstandiger worden. Daarom is het zo belangrijk dat het kind de vrijheid krijgt zijn omgeving te verkennen. Ook het montessorionderwijs vraagt om een klassikale aanpak met daaruit voortvloeiend een individuele benadering. De groepsruimten blijven van belang, daarnaast is er behoefte aan ruimten voor individuele benadering van de leerlingen. ICT wordt in de groepsruimte zelf, of in de directe nabijheid gegeven. Er moet voldoende ruimte zijn voor dans, muziek, drama en beeldende vorming een gemeenschapsruimte is hiervoor onontbeerlijk Leerlingprognose en ruimtebehoefte In de eerste paragraaf overzicht van dit hoofdstuk zijn de uitkomsten van de leerlingprognose meegenomen en vertaald in een ruimtebehoefte. De ruimtebehoefte is afgezet tegen de beschikbare capaciteit, tevens is gekeken naar de beschikbare m 2 bvo (bruto vloer oppervlak) t.o.v. de genormeerde m 2 bvo. 24

28 Het gebouw kent voldoende ruimte om het aantal leerlingen op te vangen. Wel moet gesteld worden dat de opzet van het schoolgebouw veel onpraktische m 2 bvo met zich meebrengt. Dit wordt veroorzaakt doordat de school in een gebouw is gehuisvest met een onduidelijke structuur. De van oorsprong twee villa s zijn door de jaren heen uitgebreid zonder daarbij echt een visie te hebben op de uiteindelijke structuur van het schoolgebouw. De gebouwstructuur vraagt aandacht, in de zin van het praktisch gebruik maar ook ten aanzien van het onderhoud. Dit laatste valt onder de verantwoordelijkheid van het schoolbestuur Kinderopvang De kinderopvang wordt door een externe partij georganiseerd. Sinds kort vraagt dit extra aandacht van het schoolbestuur en gemeente omdat de indruk bestaat dat deze partij haar wettelijke verplichtingen niet op juiste wijze invult. Er wordt eveneens BSO aangeboden Kapitaallasten Onderstaande kapitaallasten zijn een uitsplitsing uit de begroting 2017 van gemeente De Bilt. Voorziening IHP '17 - '20 Huidige kapitaallast Huidige kapitaallast + kapitaallast vastgestelde kredieten + kapitaallast voorstellen Conclusie Zoals reeds aangegeven gaan wij nu uit van instandhouding, dit betekent dat er geen kwaliteitsimpuls wordt benoemd. Op basis van dit uitgangspunt voldoet het schoolgebouw in ruimtelijke zin. 25

29 9. WERELDWIJS BILTHOVEN ZUID 9.1. Overzicht Gebouwgegevens BRIN + Naam Gebouwdeel Bouwjaar Speel lokaal Gem. ruimte Bouwk. staat 07TV Wereldwijs 2013 Huur Flex. ja ja uitstekend Wereldwijs CEC Planetenplein 2 Bilthoven leerlinggegevens jaartallen prognose aantal leerlingen Ruimtebehoefte m² o.b.v. prognose verschil in ruimtebehoefte n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t Visie schooldirectie schoolbestuur 1. Missie van de school Onze school heeft een missie: Wereldwijs is een uitstekende buurtschool waar ouders op kunnen vertrouwen, waar kinderen met plezier leren, Wereldwijs kent maximaal 9 groepen, en een verantwoorde bedrijfsvoering, uitgaande van ongeveer 25 leerlingen per groep. Die missie willen we gestalte geven met behulp van onze kernwaarden: Het samenkomen van leerlingen, ouders en team in de school biedt samenhang en kansen in het leven en leren van de leerlingen in onze wijk. Samen met onze partners in Het Lichtruim bieden we op Wereldwijs een rijke leeromgeving voor onze leerlingen. Met plezier leren leren is een voorwaarde. Een goed pedagogisch klimaat is daarvoor een vereiste. Wij willen in een open sfeer met respect en aandacht voor verschillen met elkaar werken. De betrokkenheid van leerlingen, ouders en team is belangrijk. Als je je eigen rol duidelijk voor ogen zien kun je gemotiveerd je steentje bijdragen aan het onderwijsproces. 26