Inhoud. Lijst van afkortingen

Transcriptie

1 1

2 Inhoud 1.Inleiding De huidige stand van zaken Het onderwijsconcept De voorzieningen op de vijf velden Groeimogelijkheden en grenzen van de school Groeimogelijkheden en grenzen v.w.b. onderwijsconcept: Groeimogelijkheden en grenzen v.w.b. voorzieningen op de vijf velden Samenvattend Ontwikkelingen Ambitie: Bijlage de volledige tabellen van de vierschoolprofielen Lijst van afkortingen HGW IB OT OPP NT2 RT SOP WO Handelingsgericht werken Intern begeleider Ondersteuningsteam Ontwikkelperspectief Nederlands als tweede taal Remedial Teaching Schoolondersteuningsprofiel Wereldoriëntatie Versiebeheer V 1.0 Januari

3 1. Inleiding Voor u ligt het Schoolondersteuningsprofiel (SOP) van t Startnest Met de invoering van de wet op Passend Onderwijs is elke school verplicht een Schoolondersteuningsprofiel te maken waarin staat beschreven hoe onze school vormgeeft aan de zorgplicht. Het profiel van het onderwijszorgaanbod van een reguliere school wordt bepaald door: de mate waarin het onderwijsconcept bijdraagt aan het zich geaccepteerd voelen van de leerling door de school. de positie op vijf velden van onderwijsvoorzieningen: 1. de hoeveelheid aandacht/handen in de groep; 2. speciale onderwijsmaterialen; 3. de ruimtelijke omgeving; 4. expertise van het team als geheel en van de individuele leerkrachten; 5. samenwerking met externe instanties die zich ook met de zorg voor het kind bezighouden. Wij beschrijven in het SOP drie zaken: 1. De huidige stand van zaken. 2. Grenzen en groeimogelijkheden. 3. De ambitie. 3

4 2. De huidige stand van zaken. Waar staat de school nu? t Startnest heeft in de afgelopen jaren ruime ervaring opgedaan met verschillen tussen leerlingen. Hoe we kijken naar kinderen vanuit onze Jenaplanvisie is de basis. Vanuit deze visie doen we recht aan de verschillen tussen kinderen en hun talenten. Elk kind heeft zijn eigen onderwijsbehoeften. Daarnaast hebben we ervaring in het ondersteuning van leerlingen met Downsyndroom, taalspraakstoornissen, ASS stoornissen, ADHD etc. We hebben onze expertise verbreed. Mede dankzij de ondersteuning van de adviseurs passend onderwijs hebben we op veel gebieden expertise, materialen en handvatten ontwikkelt. Welke ontwikkeling heeft de school doorgemaakt in de afgelopen periode? De ontwikkeling heeft vooral gezeten in het verbreden van kennis, waardoor het merendeel van het team voldoende kennis en vaardigheden heeft om kinderen te begeleiden met speciale onderwijsbehoeften. De intern begeleider (IB) coördineert de ondersteuning binnen de school. Zij overlegt met ouders en leerkrachten wat een leerling nodig heeft en welke expertise daarbij nodig is. Op welke vlakken heeft die ontwikkeling plaatsgevonden? Het kijken naar de onderwijsbehoeften en het daarop aansluiten met onderwijsaanbod en leerkrachtvaardigheden is een speerpunt. Dit blijft schoolbreed in ontwikkeling. In de onderbouw hebben we de leerlijnenmodule geïmplementeerd. We maken ook gebruik van Kleuterplein als bronnenboek. Daardoor hebben we meer overzicht gekregen in de doorlopende leerlijnen en kunnen we nog beter differentiëren. Hierdoor verloopt de overgang van groep 2 naar 3 vloeiender. Dit blijft een aandachtspunt. Bij dit proces ondersteunt de IB-er de leerkracht zodat we steeds beter kijken naar de onderwijsbehoeften van de (groep) leerlingen. Daarnaast ondersteunt de IB-er de leerkracht bij het toespitsen van zijn leerkrachtvaardigheden op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Dit is een proces dat in alle groepen van t Startnest plaatsvindt. Het kijken en handelen naar data is belangrijk in dit proces. Hierdoor kunnen we procesmatig werken vanuit de HGW (Handelingsgericht werken) cyclus. Welke gegevens hebben we van de leerlingen, wat zeggen deze ons en hoe gaan we handelen. Bij de leerlingen met speciale onderwijsbehoeften zijn we kundig geworden in het begeleiden binnen de stamgroep. Het steeds kijken wat een groep leerlingen nodig heeft naar aanleiding van de data, wordt opgenomen in het groepsplan. Het groepsplan wordt 4 keer per jaar bijgesteld. Doelstelling samenwerkende scholen en samenwerkingsverband en besturen. De schoolbesturen hebben binnen Amstelronde met elkaar afgesproken wat elke school in principe moet kunnen bieden in onderwijsondersteuning. Dit wordt basisondersteuning genoemd. Hierdoor weten ouders wat ze tenminste mogen verwachten van het onderwijs en de ondersteuning op een school. In Amstelronde moeten alle scholen voldoen aan het basisarrangement van de inspectie. Maar basisondersteuning gaat verder dan basiskwaliteit. De bedoeling is dat elke school binnen het samenwerkingsverband op termijn een smalle ondersteuningsschool wordt. t Startnest heeft dit predicaat al en wil de zorg verder uitbreiden en niet stil blijven staan in deze ontwikkeling. De extra ondersteuning die een leerling krijgt, leggen we binnen het samenwerkingsverband vast in een arrangement. Arrangementen kunnen variëren van licht en tijdelijk tot langdurig en structureel van aard. Het streven is om deze ondersteuning zo dicht mogelijk bij huis te organiseren. Het vinden van de meest geschikte plek voor ondersteuning, begint op onze basisschool zelf. 2.1 Het onderwijsconcept In hoeverre heeft de school te maken met verschillen tussen leerlingen? t Startnest heeft een lange historie als het over omgaan met verschillen gaat. Vanuit onze Jenaplanvisie kijken we naar elk kind individueel, binnen de groep. Wat heeft deze leerling nodig? Hoe kunnen we dat vormgeven? Passend onderwijs is een nieuwe naam, maar is al jaren onze onderwijspraktijk. Ons streven is elk kind te bieden wat het nodig heeft. De ene leerling vraagt een aanpassing van ons in pedagogisch handelen, de andere leerling een aangepaste leerlijn etc. De verschillen tussen leerlingen maken van onze school een mooie afspiegeling van de maatschappij. We vinden het waardevol dat ook kinderen onderling om leren gaan met elkaars verschillen. 4

5 Hoe wordt binnen de school op speciale onderwijsbehoeften gereageerd? Elke leerling heeft zijn eigen onderwijsbehoeften. Binnen een groep wordt daarom gedifferentieerd. De leerlingen met op elkaar lijkende onderwijsbehoeften, worden geclusterd. Daarbij wordt gekeken of leerlingen met speciale onderwijsbehoeften voldoende hebben aan onderwijs binnen een instructie of daarnaast nog extra ondersteuning in een kleiner groepje of individueel nodig hebben. Dit is de normale werkwijze binnen een groep waardoor leerlingen met speciale onderwijsbehoeften opgaan in het dagelijkse leerproces. Natuurlijk lopen wij daarin ook tegen grenzen aan. We organiseren, als wij handelingsverlegen zijn, een ondersteuningsteam (OT) waarin we samen met ouders en deskundigen overleggen over mogelijkheden. Als de onderwijsbehoeften van een leerling een te groot spanningsveld opleveren binnen de veiligheid van een groep of een leerling, moeten wij helaas soms ook de keuze maken een leerling te verwijzen naar een plek waar ze wel helemaal tegemoet kunnen komen aan de behoeften van deze leerling. Wanneer alle genomen stappen niet voldoende zijn om de leerling te laten groeien binnen zijn mogelijkheden, wordt dan, in nauw overleg met ouders, een passend plek voor het kind buiten onze school gezocht. Hoe wordt de continuïteit van de onderwijszorg voor elke leerling verzekerd? De continuïteit wordt geborgd door een heldere zorgstructuur binnen de school (uitgebreid beschreven in het zorgplan). We hebben een vast ritme in kindbesprekingen, groepsbesprekingen, screeningen, toetsmomenten, evaluaties etc. Binnen de stamgroepen worden de groepsoverzichten en groepsplannen bijgehouden. Kinderen met een eigen leerlijn volgen we met behulp van een groeidocument, het OPP en de leerlijnen in Parnassys. Daarnaast volgen we de sociaal emotionele ontwikkeling van alle leerlingen systematisch m.b.v. Zien. 2.2 De voorzieningen op de vijf velden. Wij beschrijven hier de voorzieningen van de school tegen de achtergrond van alle mogelijke voorzieningen die op dit moment op scholen bestaan. In de praktijk heeft geen enkele school alle voorzieningen. Van reguliere scholen kan, in de huidige verdeling van mensen en middelen onder de schoolsoorten, verwacht worden dat zij maar beperkt kunnen scoren op deze velden van onderwijszorgvoorziening. 1: De hoeveelheid aandacht/handen in de klas: Binnen de stamgroepen staat één leerkracht per dag(deel). De leerkracht verzorgt de instructies aan de verschillende niveau en jaargroepen. In groep 2, 3 en 4 zetten we het computerprogramma Bouw! in als remedial teaching (RT) met een tutor (oudere leerling, stagiaire, ouder). Daadwerkelijk extra handen in de stamgroepen hebben we door de op school aanwezige onderwijsassistent. Zij geeft in kleine groepjes of individueel extra ondersteuning. We kiezen er voor om de stamgroepen rond de 25 kinderen te houden. De ouders hebben ook een rol binnen onze organisatie. Bijvoorbeeld bij de expressielessen, techniektorens, koken, verslagkring voorbereiden, (voor)lezen en de organisatie rondom de schoolbibliotheek. 2: De onderwijsmaterialen: We hebben binnen de school veel verschillende onderwijsmaterialen. De standaard methodes voor technisch lezen, taal, begrijpend lezen, spelling en rekenen differentiëren al op drie niveaus. Er is sprake van een verkorte instructie (in combinatie met verdiepen/ compacten), een basis instructie en een verlengde instructie. Daarnaast verzorgt de leerkracht de instructie voor individuele leerlingen met een eigen leerlijn in samenwerking met IB en onderwijsassistent. hebben we in de IB-ruimte remediërende materialen voor alle onderwijsgebieden. Alle kinderen vanaf groep 3 kunnen oefenen met Taalzee en Rekentuin (webbased en adaptief). Vanaf halverwege groep 2 kunnen kinderen, waarbij we problemen in het leesproces voorzien, aangemeld worden voor Bouw! Voor extra oefening m.b.t. woordenschat (Taal Actief), spelling (Taal Actief) en de lesstof van rekenen (Wereld in getallen) staan in elke stamgroep per leerling computerprogramma s klaar. In de stamgroep hebben we geluidwerende koptelefoons en concentratieschermen. Deze materialen worden ingezet waar nodig. Er is op school een ortotheek aanwezig, waar leerkrachten materialen kunnen lenen als ze zich willen verdiepen in een bepaald beeld van een kind. 5

6 Daarnaast hebben we specifieke materialen in huis, waardoor het leerproces in kleinere stapjes verdeeld kan worden, voor bijvoorbeeld kinderen met Downsyndroom. Voor kinderen met een taalspraakstoornis hebben we ook een grote variatie aan materialen vanaf de kleuterleeftijd in huis. De meer begaafde kinderen hebben op allerlei gebieden uitdaging nodig. Hiervoor zetten we uitdagende extra materialen in en werken we samen met de Denkers. Schrijven krijgt op grote vellen en tweehandig aandacht in de onderbouw (Schrijfkriebels op muziek). Daarna start Novoscript. Sinds dit jaar gebruiken groep 3 en 4 Klinkers. Deze methode breiden we per jaar met 1 leerjaar uit. Voor kinderen met schrijfproblemen hebben we vanaf groep 3 een blokschrift methode die we in kunnen zetten, vaak in overleg met de kinderfysiotherapeut. Voor kinderen met Nederlands als tweede taal (NT2) hebben we ook extra materialen in huis, zodat het proces van het leren van de Nederlandse taal op niveau kan starten. In de hele school wordt gewerkt met de materialen van de Kanjertraining (voor de sociaal emotionele ontwikkeling) door geschoolde leerkrachten. 3: De ruimtelijke omgeving Het schoolgebouw staat in een park, waardoor we een stukje natuur binnen bereik hebben in de directe omgeving. Daarnaast zweeft de school boven een vijver, waardoor ook het leven in en om het water voor de kinderen zichtbaar is. Naast de school is een natuurspeelplaats. Onze school is zodanig ingericht dat we ruimte hebben om met elkaar te vieren en elkaar te ontmoeten in een grote centrale ruimte. Daarnaast is de ruimte binnen de stamgroepen zodanig ingericht dat de verschillende leeftijden van elkaar kunnen leren op sociaal emotioneel vlak, maar ook op leergebied. 4: De expertise De expertise binnen de school is op veel gebieden breed aanwezig, waardoor de kennis door de hele school, in elke bouw, beschikbaar is. De collega s hebben breed ervaring met veel onderwijsbehoeften van verschillende leerlingen in de stamgroep. hebben we expertise op de gebieden van: Downsyndroom, meer en minderbegaafdheid, NT2, taalstoornissen, ASS, ADHD, eigen leerlijn aanpassen, Technisch lezen, Bouw, Dyslexie, Dyscalculie, motorische/ schrijfproblemen, gedragsstoornissen, Kijk, Zien, mediërend leren. Het hele team is geschoold in het gebruik van de Kanjertraining. Sinds april 2015 zijn we een officiële Kanjerschool. Binnenschools Buitenschools snel toegankelijk X X Expertiseveld Visuele beperkingen Auditieve beperkingen X X Spraakmoeilijkheden en taalstoornissen X X Verstandelijke beperkingen X X Motorische beperkingen X Beperkingen door chronische ziektes X X Autisme Spectrum Stoornissen (ASS) X X ADHD en ADD X X Angst- en hechtingsstoornissen X Overige psychiatrische aandoeningen X X Gedragsproblemen X X Dyslexie X X Onderwijsachterstanden andere culturen 6

7 5: De samenwerking met andere instanties: We werken veel samen met andere instanties. Als we zelf de expertise niet in huis hebben, zijn er meestal informatiebronnen die we snel aan kunnen boren. Er is intensieve samenwerking met: - De schoolarts/ schoolverpleegkundige. - Ouder-kindadviseur - Whats UP - DBOS (De bibliotheek op school) - De gemeente Uithoorn (Zorgteam/ Sociaal team etc.) - Adviseur passend onderwijs (Orion) - Amstelronde specialist - SBO De Dolfijn (observatieplaatsen, expertise). - O&A / IWAL - Logopediepraktijken - Veilig thuis - Kabouterhuis - Vita / RIAGG etc. (alle instanties zijn te vinden in de sociale kaart van de gemeente Uithoorn) Het spreekt voor zich dat de intensieve samenwerking plaatsvindt waar nodig. 7

8 3. Groeimogelijkheden en grenzen van de school. 3.1 Groeimogelijkheden en grenzen v.w.b. onderwijsconcept: De basis voor onderwijs aan kinderen met diverse onderwijsbehoeften wordt gelegd door het onderwijsconcept van de school. Op het gebied van de diversiteit zijn twee kenmerken van het onderwijsconcept bepalend: het draagvlak binnen het team, en de mate waarin de lesstof dan wel de individuele onderwijsbehoefte van de leerling uitgangspunt van het lesprogramma is. Binnen het team is een groot draagvlak voor aanpassingen aan de onderwijsbehoeften van het kind. Als je ieder kind als uniek persoon ziet, ga je onderzoeken wat het kind van jou als school vraagt. Natuurlijk vergelijken we binnen ons onderwijs de resultaten ook met de landelijke norm. Dit doen we in januari en juni m.b.v. de CITO toetsen. We willen het maximale uit kinderen halen en daarvoor moeten we ook kritisch naar ons onderwijsaanbod kijken. Daarnaast kijken we m.b.v. de resultaten ook naar de vooruitgang van het kind t.o.v. zichzelf. Groeit het kind naar verwachting, gezien zijn of haar mogelijkheden? Waar nodig passen we het leerstofaanbod aan, naar boven, naar beneden, in hoeveelheid, in vorm etc. Binnen het hele team is het welbevinden van het kind en de groep een belangrijke graadmeter. We investeren in de relatie met het kind en de stamgroep, zodat welbevinden en betrokkenheid hoog zijn en het kind zich optimaal kan ontplooien. Wij hebben, net als alle scholen, te maken met verschillen tussen leerlingen. Relevant voor passend onderwijs zijn verschillen tussen leerlingen op het gebied van leercompetenties en leerstijlen, gedrag, culturele -en gezinsachtergronden. 3.2 Groeimogelijkheden en grenzen v.w.b. voorzieningen op de vijf velden In het licht van Passend Onderwijs kunnen vier schoolprofielen binnen het regulier basisonderwijs worden onderscheiden, te weten: 1. de netwerkschool 2. smalle ondersteuningsschool 3. de brede ondersteuningsschool 4. de inclusieve school Onder deze vierdeling van schoolprofielen ligt een dimensie die loopt van gescheiden ( exclusie ) naar geïntegreerd onderwijs ( inclusie ). In andere woorden: de netwerkschool profiteert adequaat en optimaal van de speciale (onderwijs)zorg binnen andere instellingen, zoveel mogelijk gelegen in de directe omgeving van de school. Deze is aanwezig in andere speciale scholen, of in gespecialiseerde zorginstellingen als een revalidatiecentrum. Op de inclusieve school daarentegen is in principe alle speciale onderwijszorg in huis aanwezig om zorgleerlingen te kunnen handhaven, mede door een vaste partnerrelatie met zorginstellingen buiten het onderwijs zoals het genoemde revalidatiecentrum. Een schoolprofiel waartoe de school zich ontwikkelt, is ook geen statische grootheid. Schoolprofielen veranderen met de transformatie van de schoolpopulatie en de schoolkeuzen wat dat betreft mee. Hierna worden de voorzieningen op onze school per veld, na een omschrijving, ingedeeld als passend bij een netwerkschool, een smalle ondersteuningsschool, een brede zorgschool of een inclusieve school. De volledige tabellen van alle profielen staan in de bijlage bij dit Schoolondersteuningsprofiel. 8

9 1: De hoeveelheid aandacht/handen in de klas De omschrijving van t Startnest past bij het profiel van een smalle ondersteuningsschool 1. Hoeveelheid aandacht en tijd Er is één paar handen in de klas, de leerkracht zorgt zelf voor bijv. preteaching en werken aan de instructietafel. Er wordt gewerkt met de gegeven groepsgrootte (± 25 leerlingen). Er is een IB-er. Zij begeleidt de leerkrachten bij het vinden van het juiste onderwijsaanbod voor de leerlingen. Er is speciale ondersteuning mogelijk door de adviseur passend onderwijs. Een arrangement vanuit Amstelronde is ook mogelijk indien de leerling hiervoor in aanmerking komt. Voor kinderen met taalspraakproblematiek kunnen we een arrangement aanvragen bij Kentalis. 2: De onderwijsmaterialen De omschrijving van t Startnest past bij het profiel van een brede ondersteuningsschool: 2. Onderwijsmaterialen Er wordt niveau- en tempodifferentiatie toegepast binnen de lesmethoden. Voor zorgleerlingen zijn er aparte methoden beschikbaar. Er is aanvullend remediërend materiaal, behorend bij de gebruikte lesmethoden en ook naast de lesmethoden. Er is een ortotheek met onderwijsmaterialen beschikbaar die tegemoet komen aan specifieke didactische kenmerken, speciale pedagogische/ psychologische kenmerken en fysieke/lichamelijke kenmerken. Er wordt door de hele school gewerkt met een speciaal programma voor de sociaalemotionele ontwikkeling: de Kanjertraining. 3: De ruimtelijke omgeving De omschrijving van t Startnest past bij het profiel van een smalle ondersteuningsschool: 3. Ruimtelijke omgeving Er is een aparte plek waar éénop-één begeleiding of begeleiding van een (sub)groepje zorgleerlingen kan plaatsvinden. Er is op de gang ruimte waar éénop-één begeleiding of begeleiding van een (sub)groepje zorgleerlingen kan plaatsvinden. Er is ook een kleine instructieruimte voor individuele begeleiding en/ of in een kleine groep. 9

10 4: De expertise De omschrijving van t Startnest past bij het profiel van een smalle ondersteuningsschool op weg naar een brede ondersteuningsschool: 4. Expertise Meerdere leerkrachten hebben kennis en competenties op het gebied van onderwijsbehoeftes van (zorg)leerlingen. Het hele team werkt volgens de principes van de Kanjertraining en is daarin geschoold. Een groot deel van het team heeft kennis van en competenties op het gebied van de specifieke onderwijsbehoeften van zorgleerlingen. Experts m.b.t. voorkomende stoornissen en beperkingen zijn direct beschikbaar (Ouderkindadviseur, schrijfmotoriek specialist, logopediste, schoolarts, gedragsspecialist, onderwijsspecialist, passend onderwijsadviseur, Kentalis etc.). Eén manier om naar de groei van de expertise te kijken, is door het onderscheid te maken tussen teamexpertise en individuele expertise. De inzet van individuele expertise is altijd zinvol, maar heeft veel meer effect wanneer die ingebed is in een expertomgeving van het team. Bijvoorbeeld een team dat een gezamenlijke expertise heeft op gedrag, weet veel meer opbrengst te halen uit de specifieke expertise van één van de leerkrachten op autisme, dan een team dat géén teamaanpak heeft. 5: De samenwerking met andere instanties De omschrijving van t Startnest past bij het profiel van een brede ondersteuningsschool 5. Samenwerking met andere instanties De IB-er en leerkrachten werken regelmatig samen met professionals van externe instanties. Er is op regelmatige basis samenwerking en afstemming met ouders, leerkracht, Amstelronde specialist en andere betrokkenen bij een kind tijdens een OT. Externe experts zijn op afroep beschikbaar als daar behoefte aan is. 4. Samenvattend. Over het geheel genomen zijn wij te karakteriseren als een smalle ondersteuningsschool die op weg is naar het profiel van een brede ondersteuningsschool op alle gebieden. Wij werken op dit moment en in de toekomst verder aan het uitbreiden en verankeren van de velden aandacht en tijd, ruimtelijke omgeving en expertise richting een brede ondersteuningsschool. Een beschrijving waar wij aan werken is te lezen in het hoofdstuk over de ambitie. 10

11 Verleden-hedentoekomst Typering schoolprofiel Onderwijs concept Onderwijs voorzieningen: Smalle onderst. Smal op weg naar brede onderst. Brede onderst. Brede onderst. Smalle onderst. Brede onderst. Brede onderst. Brede onderst. Smalle onderst. Smal op weg naar brede onderst. Smal op weg naar brede onderst. Brede onderst. 1. Handen in de Smalle onderst. Smalle onderst. Brede onderst. Brede onderst. klas 2. Materialen Smalle onderst. Brede onderst. Brede onderst. Brede onderst. 3. Ruimtelijke omgeving Smalle onderst. Smalle onderst. Smal op weg naar brede Brede onderst. 4. Expertise Smalle onderst. Smal op weg naar brede onderst. onderst. Brede onderst. Brede onderst. 5. Relaties Smalle onderst. Brede onderst. Brede onderst. Brede onderst. 5. Ontwikkelingen Ontwikkelingen zijn verankerd in het streven naar de groei naar een Brede ondersteuningsschool in Hoe wij deze ontwikkeling inzetten en verankeren in onze school wordt opgenomen in het schoolplan en krijgt een vertaling naar het meerjaren-scholingsplan Ambitie: De ambitie in het bereiken van het profiel van de brede ondersteuningsschool wordt in het Schoolondersteuningsprofiel concreet omschreven met behulp van de daarbij behorende tabellen. Zie tabel 3 voor de omschrijving van de brede ondersteuningsschool op de vijf velden van onderwijsvoorzieningen: 1. de hoeveelheid aandacht/handen in de groep; 2. speciale onderwijsmaterialen; 3. de ruimtelijke omgeving; 4. expertise van het team als geheel en van de individuele leerkrachten; 5. samenwerking met externe instanties die zich ook met de zorg voor het kind bezighouden. Wij beschrijven in dit plan globaal waar wij ons in de periode naar augustus 2018 op gaan richten in het bereiken van de gestelde ambitie. De concrete en specifieke uitwerking daarvan is terug te lezen in het schoolplan de jaarplannen en het scholingsplan. 11

12 Bijlage de volledige tabellen van de vierschoolprofielen Tabel 1: Speciale onderwijszorg op de netwerkschool 1. Hoeveelheid aandacht en tijd 1. Er is één paar handen in de 1. Er is speciale onderwijszorg klas, de lk zorgt zelf voor bijv. door rt er en/of ib er, op preteaching, werken aan de tijdelijke basis (gedurende instructietafel, op tijdelijke enkele uren per week). basis (een uur per week). 2. Er wordt gewerkt met de gegeven groepsgrootte (± 25 leerlingen). 2. Onderwijsmaterialen 3. Ruimtelijke omgeving 1. Er wordt waar nodig gebruik gemaakt van niveaudifferentiatie in de lesmethoden. 2. Er is aanvullend remediërend materiaal voor de kernvakken, behorend bij de gebruikte lesmethoden. 1. Aan de tafel van de zorgleerlingen wordt één-opéén begeleiding gegeven. 1. Er zijn onderwijsmaterialen beschikbaar die tegemoet komen aan specifieke didactische kenmerken en speciale pedagogische/psychologische kenmerken (bijv. beloningssysteem). 1. Er is op de gang ruimte waar één-op-één begeleiding of begeleiding van een (sub)groepje leerlingen kan plaatsvinden. 4. Expertise 1. De lk hebben enige kennis van en competenties op het gebied van speciale onderwijsbehoeften. 5. Samenwerking met andere instanties 1. De lk onderhouden contacten met de ib er om op de hoogte te blijven. 1. De rt er en/of ib er hebben enige kennis van en competenties op het gebied van de meest voorkomende speciale onderwijsbehoeften. 1. Er is op basis van behoefte samen werking en afstemming met professionals uit so en zorginstellingen. 12

13 Tabel 2: Speciale onderwijszorg op de smalle ondersteuningsschool 1. Hoeveelheid aandacht en tijd 1. Er is één paar handen in de 1. Er is speciale onderwijszorg klas, de lk zorgen eventueel door rt er en/of ib er, op met extra ondersteuning van tijdelijke basis (een enkel o.a./ou/mll voor bijv. dagdeel of enkele dag per preteaching, extra leestijd, op week). tijdelijke basis (enkele uren per 2. Er is speciale onderwijszorg week). door ab er (gedurende enkele 2. Er wordt grotendeels gewerkt uren per week). met de gegeven groepsgrootte (± 25 leerlingen). 3. Voor korte perioden kan de groep kleiner worden gemaakt door inzet van oa/ou/mll; de lk kan dan individuele zorgleerling of subgroep zorgleerlingen helpen. 2. Onderwijsmateria len 3. Ruimtelijke omgeving 1. Er wordt gebruik gemaakt van niveau- en tempodifferentiatie in de lesmethoden. 2. Er is aanvullend remediërend materiaal, behorend bij de gebruikte lesmethoden. 1. Er is een aparte plek (bijv. prikkelarm hoekje) waar éénop-één begeleiding of begeleiding van een (sub)groepje zorgleerlingen kan plaatsvinden. 1. Er zijn onderwijsmaterialen beschikbaar die tegemoet komen aan specifieke didactische kenmerken (bijv. pictogrammen) en speciale pedagogische/ psychologische kenmerken. 2. Er wordt op projectbasis gewerkt aan het pedagogisch klimaat. 1. Er is op de gang ruimte waar één-op-één begeleiding of begeleiding van een (sub)groepje zorgleerlingen kan plaatsvinden. 4. Expertise 1. De lk hebben enige kennis van en competenties op het gebied van de speciale onderwijsbehoeften. 2. Enkele leerkrachten hebben zich verdiept in de meest voorkomende problemen / aandoeningen / stoornissen. 1. De rt er en/of ib er hebben kennis van en competenties op het gebied van vele speciale onderwijsbehoeften. 2. Een deel van het team heeft kennis van en competenties op het gebied van de speciale onderwijsbehoeften. 5. Samenwerking met andere instanties 1. De lk onderhouden contacten met de ib er om op de hoogte te blijven. 1. Er is geregelde samenwerking en afstemming met professionals uit so en zorginstellingen. 13

14 Tabel 3: Speciale onderwijszorg op de brede ondersteuningsschool 1. Hoeveelheid aandacht en tijd 2. Onderwijsmaterialen 3. Ruimtelijke omgeving 1. Er zijn twee paar handen in de 1. Er is speciale onderwijszorg klas, door o.a., voor door rt er en/of ib er, op aanvullende begeleiding, op semipermanente basis tijdelijke basis (gedurende (gedurende enkele dagen per enkele dagdelen per week). week). 2. De groepen zijn kleiner. 2. Er is speciale onderwijszorg door ab er (gedurende enkele dagdelen per week). 1. Er wordt niveau- en tempodifferentiatie toegepast binnen de lesmethoden. 2. Voor zorgleerlingen zijn er aparte methoden beschikbaar. 3. Er is aanvullend remediërend materiaal, behorend bij de gebruikte lesmethoden. 4. Er wordt lesstof aangeboden vanuit leerlijnen die gebaseerd zijn op de kerndoelen. 1. Er zijn aparte plekken waar één-op-één begeleiding en begeleiding van (sub)groepjes zorgleerlingen kan plaatsvinden. 1. Er is een orthotheek met onderwijsmaterialen beschikbaar die tegemoet komen aan specifieke didactische kenmerken, speciale pedagogische/ psychologische kenmerken en fysieke/lichamelijke kenmerken. 2. Er wordt door de hele school gewerkt met een speciaal programma voor de sociaalemotionele ontwikkeling (bijv. Leefstijl). 1. Er is een aparte ruimte voor andere functies (bijv. voor verzorging of voor een timeout). 4. Expertise 1. Meerdere lk hebben veel kennis en competenties op het gebied van de stoornissen en beperkingen van zorgleerlingen. 2. Via collegiale consultatie en intervisie blijven lk scherp. 1. Een groot deel van het team heeft kennis van en competenties op het gebied van de specifieke onderwijsbehoeften van zorgleerlingen. 2. Experts m.b.t. voorkomende stoornissen en beperkingen zijn direct beschikbaar (bijv. schoolmaatschappelijk werker, logopedist). 5. Samenwerking met andere instanties 1. De ib er, rt er en lk werken regelmatig samen met professionals van externe instanties (bijv. algemeen maatschappelijk werk, RIAG, GGD) 1. Er is op regelmatig samenwerking en afstemming met professionals uit so en zorginstellingen (bijv. gezamenlijke bijdrage aan uitvoering van ihp). 2. Externe experts zijn op afroep beschikbaar als daar behoefte aan is (bijv. faalangsttrainer). 14

15 Tabel 4: Speciale onderwijszorg op de inclusieve school 1. Hoeveelheid aandacht en tijd 1. Er zijn twee paar handen in de 1. Er is speciale onderwijszorg klas, door lk/o.a. voor door vlk, rt er en/of ib er op intensieve (één-op-één) permanente basis (gedurende begeleiding, op permanente alle dagen). basis (gedurende de gehele 2. Er is speciale onderwijszorg week). door ab er (gedurende enkele 2. Er wordt gewerkt in kleinere dagen per week). groepen. 2. Onderwijsmateria len 3. Ruimtelijke omgeving 1. Zorgleerlingen volgen (individuele) leerlijnen in de kernvakken, gebaseerd op de kerndoelen. 2. Er zijn onderwijsmaterialen aanwezig met speciale didactische kenmerken, speciale pedagogische / psychologische kenmerken en fysieke / lichamelijke kenmerken, tegemoetkomend aan kindspecifieke belemmeringen (bijv. verpleegmateriaal voor langdurig zieke kinderen). 1. De lokalen zijn aangepast voor leerlingen met speciale bewegings-behoeften (bijv. rolstoelgebruik), de lokalen zijn ruim bemeten, bieden deelruimtes voor diverse activiteiten. 1. Er is een rijk geoutilleerde orthotheek met onderwijsmaterialen beschikbaar die tegemoet komen aan specifieke didactische kenmerken, speciale pedagogische/psychologische kenmerken en fysieke/lichamelijke kenmerken 2. Er wordt door de hele school gewerkt met een speciaal programma voor de sociaalemotionele ontwikkeling (preventief pedagogisch schoolklimaat). 1. De binnen- en buitenruimte zijn volledig aangepast voor leerlingen met speciale bewegingsbehoeften (bijv. rolstoelgebruik, time-out), voor speciale verzorging (bijv. revalidatie, fysiotherapie) en voor speciale leerbehoeften (bijv. schooltuin). 2. Er zijn meerdere aparte ruimtes met een eigen functie (bijv. voor time-out). 15

16 4. Expertise 1. De lk zijn experts op het gebied van speciale onderwijsbehoeften. Daartoe zijn scholings- en certificeringstrajecten gevolgd (bijv. akte so en master SEN). 2. De lk laten zich voortdurend bijscholen, m.b.v. coaching en training on the spot (videointeractie-begeleiding). 3. Via externe audits/ex ante inspectiebezoeken blijven lk scherp. 5. Samenwerking met andere instanties 1. De ib er, rt er en lk werken intensief samen met professionals van externe instanties (hogescholen en universiteiten), benutten nieuwe wetenschappelijke inzichten en evidence based behandelingsmethoden (na raadpleging databank Effectieve jeugdinterventies*). 1. Het gehele team heeft kennis van en competenties op het gebied van de specifieke onderwijsbehoeften van de zorgleerlingen. 2. Experts vanuit meerdere disciplines met betrekking tot alle voorkomende stoornissen en beperkingen zijn direct beschikbaar (bijv. schoolmaatschappelijk werker, orthopedagogisch specialist, logopedist, kinderfysiotherapeut, schoolpsycholoog). 3. Er is een ouderconsulent die belangen behartigt van ouders, hen wegwijs biedt in de wereld die zorg heet (bijv. bij aanvragen lgf/pgb). 1. Er is op structurele basis intensieve samenwerking en afstemming met so en andere zorginstellingen (ook met Bureau Jeugdzorg) voor alle zorgleerlingen (bijv. gezamenlijke bijdrage aan uitvoering van ihp). 2. Externe experts zijn op afroep beschikbaar (bijv. speltherapeut, faalangsttrainer, maar ook wijkagent, wijkverpleegkundige/schoolarts, leerplichtambtenaar). 3. De school biedt i.s.m. instellingen aantrekkelijke (opvoedings)cursussen aan voor ouders. * Op de webpagina van het NJi (Nederlands Jeugdinstituut) wordt bijgehouden wat in de speciale onderwijszorg werkt, wat wetenschappelijk bewezen is in de praktijk. 16