Trainingssessie Een goede dag De energiecompetitie

Transcriptie

1 1 Een goede dag De energiecompetitie Introductie 3 Oefeningen 7 Deel 1: Intake Oefening 1: Energiegebruik in het algemeen 7 Oefening 2: Energiegebruik in transport 8 Oefening 3: Voordelen van duurzame vervoermiddelen 9 Deel 2: Theorie Oefening 4: zaamheid en Groene mobiliteit 10 Oefening 5: Mobiliteit en haar invloed op het klimaat 11 Oefening 6: Mobiliteit en geluidsoverlast 12 Oefening 7: Mobiliteit en ruimte 13 Oefening 8: Mobiliteit en gezondheid 14 Oefening 9: Feiten en cijfers over auto s Verspreiding van auto s 15 Oefening 10: Impact van de auto op de samenleving en het landschap 16 Oefening 11: Impact van de auto op het milieu 17 Oefening 12: Samenvatting en groepsdiscussie 18 Deel 3: Praktijk Oefening 13: Het energiedagboek Voorbereiding voor de energiecompetitie 19 Oefening 14: Een goede dag De energiecompetitie 20 Deel 4: Afronding Oefening 15: Ervaringsuitwisseling 21 Oefening 16: Samenvatting en afronding 22 TOGETHER_Energie besparen_3_.pdf

2 2 voor trainers Materialen voor studenten Werkbladen Werkblad 1: Energiebudget voor verschillende vervoermiddelen Werkblad 2: Aandeel van transport in energieverbruik Werkblad 3: Het energiedagboek Werkblad 4: De energiecompetitie Hand-outs Hand-out 1: Energiegebruik in het algemeen Hand-out 2: Energiegebruik in transport Hand-out 3: Voordelen van duurzame vervoermiddelen Hand-out 4: zaamheid en Groene mobiliteit Hand-out 5: Mobiliteit en haar invloed op het klimaat Hand-out 6: Mobiliteit en geluidsoverlast Hand-out 7: Mobiliteit en ruimte Hand-out 8: Mobiliteit en gezondheid Hand-out 9: Huidige verspreiding van auto s Hand-out 10: Impact van de auto op de samenleving en het landschap Hand-out 11: Impact van de auto op het milieu TOGETHER_Energie besparen_3_.pdf

3 Introductie 3 Een goede dag De energiecompetitie Algemene richtlijnen om met migranten te werken Als je met migranten werkt, besteed dan voldoende aandacht aan taal- en cultuurproblemen. Je moet niet alleen nadenken over de specifieke noden van de cursisten, maar ook over je aanpak en het geslacht van je lesgevers. Hieronder vind je enkele aspecten waar je rekeningen moet mee houden, afhankelijk van de cultuur van de deelnemers: Als je niet op de hoogte bent van de vaardigheden van je deelnemers, neem dan de tijd om hen hierover te ondervragen. Vermijd situaties die gênant kunnen zijn voor deelnemers door hun cultuur, geslacht of religie. Soms is het beter om deelnemers op te splitsen in een vrouwen- en mannengroep. Als je de deelnemers opsplitst volgens geslacht, zorg er dan voor dat de lesgever ook hetzelfde geslacht heeft. (( Je vindt in de bijlage van deze opleidingsmodule een tabel terug over cultuurspecifieke waarden m.b.t. autorijden, waarin de attitudes t.o.v. energie besparen en duurzame mobiliteit in verschillende landen vergeleken worden. Doel van de sessie Het doel van deze sessie is het introduceren van de thema s energiebesparing en duurzame mobiliteit. De studenten worden vertrouwd gemaakt met het doel van energie besparen en de voordelen van groene vervoermiddelen. Bovendien helpt deze sessie de studenten om een zicht te krijgen op het eigen energiegebruik. De studenten zullen: Begrijpen wat de belangrijkste effecten van mobiliteit op het energiegebruik zijn. Een overzicht krijgen over de verschillende vervoersmodi. Vaardig worden in het invullen van een reis- of energiedagboek. TOGETHER_Energie besparen_3_.pdf

4 Introductie 4 Leerdoelen van deze sessie zijn: Leren over mobiliteit en energiegebruik in vergelijking met energiegebruik in het huishouden. Leren over de voordelen van energie besparen en duurzame vervoermiddelen ( Wat zit erin voor mij? ). Informatie ter beschikking hebben over duurzame vervoermiddelen. Verbeteren van de taalvaardigheid. Inclusie door contact te maken met de gemeenschap. Interesse in het thema duurzame vervoermiddelen. & HARDE MAATREGELEN ZACHTE MAATREGELEN Het thema duurzame mobiliteit aanpakken en barrières overwinnen. De lokale omgeving leren kennen en de autonomie verhogen. Communicatie en plezier. (( Zie ook bij de algemene inleiding van deze module. Opbouw van de sessie Deze sessie bestaat zowel uit voorbereidende als bijkomende oefeningen en bestaat uit vier delen: Deel 1 gaat in op de bestaande gewoonten qua energiegebruik en duurzame mobiliteit en introduceert de thema s energiegebruik en duurzame mobiliteit. Daarnaast worden ook de voordelen van duurzame vervoermiddelen bekeken. Deel 2 behandelt de basiselementen van mobiliteit en haar effecten. Deel 3 is een praktische training: de energiecompetitie. Deel 4 vat de ervaringen van de deelnemers samen die ze hebben opgedaan tijdens de trainingssessie. Het wordt aanbevolen om de structuur van het pakket te volgen, maar het is mogelijk om de oefeningen apart te gebruiken. Er is geen juiste of foute manier om het materiaal te gebruiken. Indien je dat wenst, kan je de hand-outs en werkbladen gebruiken. TOGETHER_Energie besparen_3_.pdf

5 Introductie 5 Specifieke vaardigheden en doelen (voor taalleerkrachten) De studenten zouden de termen energiegebruik, duurzaamheid en groene mobiliteit op basisniveau moeten begrijpen. Studenten zouden in staat moeten zijn om een dagboek in te vullen en te communiceren hierover. Het taalniveau en de taalvaardigheden zijn aangegeven bij elke oefening. (( Je kan een lijst terugvinden van de gebruikelijke Europese taalniveaus in de bijlage van deze module. Taalvaardigheden H Z L S Horen Zeggen Lezen Schrijven Materialen in deze sessie De volgende materialen worden aanbevolen voor deze sessie: Energiedagboeken (te verzamelen van de studenten) Flip-over Hand-outs voor de studenten Notaboekje/papier Pennen Portfolio (optioneel) Stiften Werkbladen voor de studenten Whiteboard TOGETHER_Energie besparen_3_.pdf

6 Introductie 6 Portfolio Om het praktisch gebruik van de informatie en de kennisoverdracht te garanderen, wordt iedere student uitgenodigd om een portfolio bij te houden. Dit portfolio kan gebruikt worden om de individuele vooruitgang van de student te bekijken en kan gevuld worden met foto s, nuttige zinnen, afbeeldingen, enz. De studenten krijgen tijdens de sessie werkbladen en hand-outs die ze ook voor hun portfolio kunnen gebruiken. Door op de persoonlijke leervragen van studenten te focussen, is het mogelijk het portfolio te personaliseren tot een persoonlijk handboek over energie besparen. TOGETHER_Energie besparen_3_.pdf

7 Deel 1: Intake 7 Oefeningen Deel 1: Intake In dit deel wordt de basiskennis van de studenten verkend. Het startpunt zijn de noden, wensen en de ervaringen van de studenten. Oefening 1 Energiegebruik in het algemeen In ons dagelijks leven gebruiken we energie om te koken, te verwarmen, te verlichten en ook voor mobiliteit. In deze oefening leren de studenten het energiegebruik in verschillende sectoren kennen. Inleidende discussie Laat de studenten een doorsnee dag overlopen. Wat hebben ze gedaan en waar hebben ze energie gebruikt? De trainer deelt Hand-out 1 uit en kan dankzij de afbeeldingen abstracte begrippen zoals energiegebruik duidelijk maken. Vraag de studenten om facturen en rekeningen mee te nemen (bijvoorbeeld elektriciteitsfactuur, brandstof, gas, supermarktrekening, treintickets, ). Die kan je samen met hen klasseren per energiesector. De studenten zullen makkelijker begrijpen wat energie juist is en in welke delen van ons dagelijks leven we energie gebruiken. Energiegebruik in het algemeen, p. 2 ev. Hand-out 1 Energiegebruik in het algemeen Flip-over/whiteboard, papier/pennen, stiften ~ 20 min Niveau: alle Vaardigheden: H, Z, L TOGETHER_Energie besparen_3_.pdf

8 Deel 1: Intake 8 Oefening 2 Energiegebruik in transport Een derde van alle energieverbruik wordt veroorzaakt door transport. Dat kan meer of minder zijn, afhankelijk van het vervoermiddel dat we kiezen. De gevolgen voor het milieu hangen sterk af van de gekozen energiebron. Inleidende oefening Laat de studenten schatten hoeveel energie ze gebruiken wanneer ze verschillende vervoermiddelen gebruiken (te voet, met de fiets, met de auto). Gebruik daarvoor Werkblad 1. Individuele oefening Laat de studenten schatten wat het aandeel van transport is in het algemene energieverbruik. Gebruik daarvoor Werkblad 2. Groepsdiscussie De trainer overloopt de oplossingen en start een discussie door een vergelijking maken tussen de energie die we gebruiken in transport en de energie die we gebruiken in het huishouden. De trainer kan daarvoor de volgende vragen stellen: Vergeleken met het huishoudelijke energiegebruik (verwarming, verlichting, ), wat zou dan het energiegebruik zijn dat veroorzaakt wordt door ons te verplaatsen? Is er een verschil tussen een auto hebben en geen auto hebben? Hoeveel energie zou een auto verbruiken? Hoeveel energie verbruikt een bus of een fiets? Wat is het aandeel van transport in het algemene energieverbruik?, p. 4 Werkblad 1 Energiebudget voor verschillende vervoermiddelen TOGETHER_Energie besparen_3_.pdf

9 Deel 1: Intake 9 Werkblad 2 Aandeel van transport in energieverbruik Hand-out 2 Energiegebruik in transport Flip-over/whiteboard, papier/pennen, stiften ~ 30 min Niveau: alle Vaardigheden: H, Z, L Oefening 3 Voordelen van duurzame vervoermiddelen zame vervoermiddelen zoals stappen, fietsen, openbaar vervoer en Eco-driving zijn flexibel, kosteneffectief en hebben een positieve impact op onze gezondheid en het milieu. In deze oefening zullen de studenten die voordelen ontdekken. Groepsdiscussie Vorm groepjes van 3 of 4 personen en laat hen discussiëren over hoe ze zich verplaatsen en welke mogelijkheden er zijn om over te stappen op duurzame vervoermiddelen. Laat hen de voordelen van duurzame vervoermiddelen zelf ontdekken. Je kan daarvoor Hand-out 3 gebruiken. Voordelen van duurzame mobiliteit, p. 7 ev. Hand-out 3 Voordelen van duurzame vervoermiddelen ~ 20 min Niveau: alle Vaardigheden: H, Z, L Totale duur Deel 1 ~ 1 u 10 min TOGETHER_Energie besparen_3_.pdf

10 Deel 2: Theorie 10 Deel 2: Theorie In dit deel komen de basiselementen van de training aan bod. Er wordt voornamelijk gefocust op de verschillende effecten van transport en mobiliteit. Oefening 4 zaamheid en Groene mobiliteit Actieve vervoermiddelen zoals stappen of fietsen, openbaar vervoer en Eco-driving worden vaak aangeduid met de verzamelterm duurzame of groene vervoermiddelen. In deze oefening zullen de studenten vertrouwd raken met deze termen en hun betekenis. Groepsdiscussie Waarom legt Europa zoveel nadruk op duurzaamheid en groene mobiliteit? Laat de studenten discussiëren over de termen, wat ze eronder verstaan en of ze er ooit al van gehoord hebben. Nadien kan je hen de juiste betekenis vertellen zoals beschreven in Hand-out 4. zaamheid en Groene mobiliteit, p. 6 Hand-out 4 zaamheid en Groene mobiliteit ~ 20 min Niveau: B1 Vaardigheden: H, Z, L TOGETHER_Energie besparen_3_.pdf

11 Deel 2: Theorie 11 Oefening 5 Mobiliteit en haar invloed op het klimaat Transport is een van de belangrijkste uitstoters van broeikasgassen, koolstofdioxide en luchtvervuiling. De studenten leren deze effecten kennen. Groepsdiscussie en presentatie Laat de studenten raden naar het energieverbruik van vervoermiddelen en geef daarover een korte presentatie aan de hand van Hand-out 5. Mobiliteit en haar invloed op het klimaat, p. 9 ev. Hand-out 5 Mobiliteit en haar invloed op het klimaat ~ 20 min Niveau: B1+ Vaardigheden: H, Z, L TOGETHER_Energie besparen_3_.pdf

12 Deel 2: Theorie 12 De volgende oefeningen (oefening 6 8) kunnen samen gedaan worden. Je kan de groep in drie kleinere groepjes verdelen. Elk groepje krijgt een van de drie hand-outs (Mobiliteit en geluidsoverlast, Mobiliteit en ruimte en Mobiliteit en gezondheid). De studenten lezen de hand-outs, discussiëren erover en vertellen erover aan de andere groepjes. Oefening 6 Mobiliteit en geluidsoverlast In deze oefening wordt het thema verkeerslawaai geïntroduceerd. Bedoeling is om studenten bewust te maken van het feit dat geluidsoverlast ook een vorm van vervuiling is waar veel mensen last van hebben. Discussie en presentatie Laat de studenten discussiëren over hun ervaringen met verkeerslawaai in hun thuisland en in Vlaanderen. Geef een korte presentatie aan de hand van Hand-out 6. Mobiliteit en geluidsoverlast p. 10 ev. Hand-out 6 Mobiliteit en geluidsoverlast ~ 20 min Niveau: B1 Vaardigheden: H, Z, L TOGETHER_Energie besparen_3_.pdf

13 Deel 2: Theorie 13 Oefening 7 Mobiliteit en ruimte Transportinfrastructuur neemt heel wat ruimte in beslag: snelwegen, parkings, benzinestations, garages, spoorwegen, enzovoort Vooral privéwagens hebben erg veel ruimte nodig, meer dan collectieve vervoermiddelen, zoals de bus of de trein, of actieve vervoermiddelen, zoals de fiets of stappen. De studenten raken vertrouwd met het thema ruimte. Discussie en presentatie Laat de studenten schatten hoeveel mensen er gemiddeld in een auto zitten (bezettingsgraad). Vergelijk dit cijfer met de ruimte die andere vervoermiddelen nodig hebben met behulp van cijfers en foto s die je terugvindt in Hand-out 7. Mobiliteit en ruimte, p. 12 ev. Hand-out 7 Mobiliteit en ruimte ~ 20 min Niveau: B1 Vaardigheden: H, Z, L TOGETHER_Energie besparen_3_.pdf

14 Deel 2: Theorie 14 Oefening 8 Mobiliteit en gezondheid Transport beïnvloedt de gezondheid van de hele bevolking, direct en indirect door milieuvervuiling. Hoe we onszelf verplaatsen en welke middelen we gebruiken, heeft een direct effect op onze gezondheid. In deze oefening zien de studenten dat duurzame vervoermiddelen aanzienlijke gezondheidsvoordelen kunnen hebben. Presentatie en discussie Introduceer de gezondheidseffecten van transport a.d.h.v. Hand-out 8. Laat de studenten nadien discussiëren over de belangrijkste gezondheidseffecten. Discussieer mee en vraag de studenten stil te staan bij hoe duurzame vervoermiddelen hun eigen gezondheid kunnen verbeteren. Mobiliteit en gezondheid, p. 14 ev. Hand-out 8 Mobiliteit en gezondheid ~ 20 min Niveau: B1+ Vaardigheden: H, Z, L TOGETHER_Energie besparen_3_.pdf

15 Deel 2: Theorie 15 Oefening 9 Feiten en cijfers over auto s Verspreiding van auto s In deze oefening krijgen de studenten een overzicht van de motorisatiegraad van verschillende landen en de grote verschillen tussen landen. Presentatie en groepsdiscussie Geef een kort overzicht over de huidige verspreiding van auto s (aantal auto s per hoofd) zoals beschreven in Handout 9. De studenten zullen zien dat de autodichtheid (autobezit per hoofd) heel erg kan verschillen naargelang het land of de regio. Sluit de oefening af met een korte groepsdiscussie over de toestand in hun thuisland betreffende dit thema. Huidige verspreiding van auto s, p. 15 ev. Hand-out 9 Huidige verspreiding van auto s ~ 25 min Niveau: B1 Vaardigheden: H,Z, L TOGETHER_Energie besparen_3_.pdf

16 Deel 2: Theorie 16 Oefening 10 Impact van auto s op de samenleving en het landschap De studenten krijgen een introductie over de verschillende soorten van impact die autorijden kan hebben op gemeenschappen en het landschap. Groepsoefening en discussie De trainer deelt een hand-out uit waarop verschillende verkeerssituaties, planningssituaties en landschappen worden afgebeeld. Maak groepjes van 3 of 4 personen en laat de groepjes discussiëren over de afbeeldingen vanuit het perspectief van een voetganger, een fietser en een automobilist. Vragen voor de discussie kunnen zijn: Welke foto heeft jouw voorkeur? Met welk perspectief ben je het meest vertrouwd? Vanuit welk perspectief kijk je het liefst? Waar zie je negatieve voorbeelden en waar zie je positieve voorbeelden? Zie je verschillen in verkeers- en landschapsplanning tussen dit land en je vaderland? Laat enkele studenten hun antwoorden aan de hele groep vertellen en vat de oefening samen aan de hand van Handout 10. Impact van auto s op de samenleving, p. 18 ev. De dominantie van auto s in moderne steden, p. 19 ev. Hand-out 10 Impact van de auto op de samenleving en het landschap ~ 30 min Niveau: alle Vaardigheden: H, Z (L) TOGETHER_Energie besparen_3_.pdf

17 Deel 2: Theorie 17 Oefening 11 Impact van de auto op het milieu Transport veroorzaakt luchtvervuiling, vooral de verbrandingsmotor in auto s produceert giftige stoffen. In deze oefening krijgen de studenten een overzicht van de impact van autorijden op het milieu. Presentatie en groepsdiscussie Geef een korte presentatie aan de hand van Hand-out 11 en sluit de presentatie af met een korte groepsdiscussie. Peil vooral naar de ervaringen die de studenten zelf hebben met dit thema. Impact van de auto op het milieu, p. 21 ev. Hand-out 11 Impact van de auto op het milieu ~ 20 min Niveau: B2+ Vaardigheden: H, Z, L TOGETHER_Energie besparen_3_.pdf

18 Deel 2: Theorie 18 Oefening 12 Samenvatting en groepsdiscussie Vat nog even kort samen wat er in de vorige hand-outs gezegd werd of laat de studenten dit doen. Betrek de studenten bij de samenvatting en laat hen vertellen over hun eigen ervaringen in verband met de thema s die besproken werden. Je kan de volgende vragen stellen: Hoe is de situatie hier in vergelijking met je vaderland? Beter of slechter? Wat kunnen wij doen om de situatie te verbeteren? ~ 15 min Niveau: alle Vaardigheden: H, Z Totale duur Deel 2 ~ 3 u 10 min TOGETHER_Energie besparen_3_.pdf

19 Deel 3: Praktijk 19 Deel 3: Praktijk In dit deel van de sessie krijgen de studenten de mogelijkheid om hun nieuw verworven kennis en vaardigheden te oefenen. Op een speelse manier wordt het eigen energieverbruik onder de aandacht gebracht. Oefening 13 Het energiedagboek Voorbereiding voor de energiecompetitie De studenten vertrouwd maken met het gebruik van een energiedagboek. De trainer geeft informatie over hoe een energiedagboek kan gebruikt worden. Elke student wordt gevraagd het dagboek in te vullen en bij te houden. Zoals beschreven in het werkblad noteert elke student: Alle verplaatsingen gedurende een dag. Welke vervoermiddelen hij/zij gebruikte. Het vertrek- en eindpunt. Een schatting van de de reislengte (tijd en km). Speciale indrukken die werden opgedaan tijdens een trip. Tips om energiegebruik meetbaar te maken, p. 23 Werkblad 3 Het Energiedagboek ~ 20 min Niveau: alle Vaardigheden: H, Z, L, S TOGETHER_Energie besparen_3_.pdf

20 Deel 3: Praktijk 20 Oefening 14 Een goede dag De energiecompetitie De studenten doen mee aan een energiecompetitie door punten te verzamelen naargelang de energie die ze verbruikten. De trainer verzamelt de dagboeken en overloopt de resultaten. Daarbij wordt ingegaan op energieverbruik en vervoermiddelen. De trainer kan Werkblad 4 gebruiken waarin een rangschikking van de verschillende vervoersmogelijkheden gegeven wordt. Je kan er ook gemakkelijk een groepsactiviteit van maken door studenten aan elkaar punten te laten geven. Print dan de tabel met vervoermiddelen een aantal keren. Bedoeling is dat zij aan het einde ook hun eigen energiegedrag beoordelen. De student met het minst aantal punten heeft het meest energie bespaard en wint de competitie. Tips om energiegebruik meetbaar te maken, p. 23 Werkblad 3 Het energiedagboek Werkblad 4 De energiecompetitie Handige links ~ 1 2 u Niveau: alle Vaardigheden: H, Z, L, S, Totale duur Deel 3 ~ 1 u 20 min 2 u 20 min TOGETHER_Energie besparen_3_.pdf

21 Deel 4: Afronding 21 Deel 4: Afronding De bedoeling van dit deel is een samenvatting te maken van de sessie en wat de studenten daarbij ervaren hebben. Oefening 15 Ervaringsuitwisseling De groep wisselt ervaringen uit over de energiecompetitie. Groepsdiscussie Vorm groepjes van 3 tot 4 personen. Laat de groepjes discussiëren over hun ervaringen tijdens de sessie en laat hen antwoorden op de volgende vragen: Is mobiliteit een factor in energiegebruik? Hoe kan ik me duurzamer verplaatsen? Heeft iemand een nieuw vervoermiddel geprobeerd? Was het leuk? Open groepsdiscussie Laat enkele groepjes hun ervaringen en conclusies delen met de ganse groep. Probeer discussie uit te lokken. Werkblad 3 Het energiedagboek Flip-over, papier/pennen ~ 30 min Niveau: alle Vaardigheden: H, Z TOGETHER_Energie besparen_3_.pdf

22 Deel 4: Afronding 22 Oefening 16 Samenvatting en afronding De trainer vat de sessie samen en beantwoordt eventueel nog openstaande vragen. ~ 10 min Niveau: alle Vaardigheden: H, Z Totale duur Deel 4 ~ 40 min Totale duur van de trainingsessie ~ 6 u 20 min 7 u 20 min TOGETHER_Energie besparen_3_.pdf