11/04/2018. Divers-sensitief onderwijs in gezondheidszorg. Voorstelling OPWARMER

Transcriptie

1 Divers-sensitief onderwijs in gezondheidszorg Lieve Lenaerts Voorstelling Wie zijn wij? Verwachtingen? Vragen? Korte inspiratiesessie: geen waarheid, wel kader, handvatten, tips, en literatuur Nadien: verdieping Vragen mag altijd. 3 OPWARMER Yenialigt met haar hoofd op de bank, het is ramadan. Zahidkomt vaak te laat op stage Yin wil haar examen graag toelichten in haar eigen taal, het Portugees Sjlomo wil geen stage doen op zaterdag, sabbat. Naïma wil haar hoofddoek dragen op stage 1

2 4 VREEMDE VRAGEN Oefening in IDENTITEIT: waar staan we voor als school? Wat vind ik belangrijk? Emotie, frustratie, angst, niet weten, niets durven doen Normale reacties, kaders weg: andere gewoontes, waarden..het botst, geeft weerstand, wel durven doen CONFRONTATIE-GRENZEN: eigen grenzen, organisatie Hoever kunnen /willen/moeten we gaan? Zonder eigenheid te verliezen is rouwproces voor velen Handelingskaders nodig COMPETENTIES? Dé confrontatie met de Ander(e) dat jou emotioneel raakt, kan jou verhinderen ( verblinden- storen ) om een zo goed mogelijk (hulpverlenings) traject op te bouwen. (Taal- religie-cultuur drempels-gevoeligheden) Handelingsverlegenheid ontstaat Dubbele opdracht in onderwijs: leren voor en in diversiteit D 6 2

3 BEWUSTZIJN VAN Vanzelfsprekendheden Eigen referentiekader en de invloed ervan op je eigen denken en handelen Reflectie troef Irritatie=reflectie 9 3

4 Cultuur is voor een mens als water voor een vis Wat we kennen, kleurt onze visie op Cultuur is de bril waardoor we de werkelijkheid zien Ons onderwijs: onze verwachtingen Is norm-aal voor ons We hanteren ook vaak een impliciete norm 10 Zichtbare cultuurelementen : Materiële cultuur, handelingen, Gewoontes, taal, geschiedenis, kunst BEWUST NIVEAU DOEN, kennis, vaardigheden, gedrag Onzichtbare cultuurelementen Waarden, houdingen, logica, wereldbeeld, Gedachtengangen, codes/normen, Percepties,drijfveren ONBEWUST NIVEAU DENKEN, VINDEN, WILLEN EN VOELEN Waar zitten de knelpunten/misverstanden/aandachtspunten? 2. Wat zijn de interventie mogelijkheden? 3. Verdeling onder de 5 gebieden: Taal -Ordening Personen -Organisatie Inzet Edwin Hoffman Systeemdenken: we hebben aandeel in (onderwijs is communicatie) Cultures don t meet, people do 4

5 TAAL(drempels-gevoeligheden) ENKELE OEFENINGEN Vertel aan je buur Hoeveel woorden moet je kennen om een zin te lezen en te begrijpen? 60%?..kom ik.om je te geven..mijn.. Wat past niet in het rijtje? mist-regen-zon-circus-maan 14 Hoe dieper je snijdt hoe pijnlijker Afleren is moeilijker dan aanleren Taal is identiteit en emotie Taal is cultuur non verbale register van taal Communicatie: woordenschat Taal als systeem UI MODEL 5

6 TAALBELEID OP SCHOOL Niets gaat vanzelf, tenzij bergafwaarts Aandacht aan taal, transfer, attitude 3 pijlers: school-student en leraar samen verantwoordelijke taal is een competentie, ook op stage Van intake tot einde: transfer, aandacht voorbeelden: portfolio, steun, taalsteun bieden bv bij stageverslagen 16 Taal is van jezelf maar gaat niet vanzelf Moeilijk (woordenschat is cruciaal): TVO, woordenlijsten, woordenschrift, instructietaal examens oplijsten Taal is cultuur: beeldspraak-soms geen woorden voor-andere betekenis, stagetaal bv informeel gesprek Thuistaal waarderen (zeer mooie film: oud worden ver van huis) Emotie en taal Tolken inzetten bij een oudercontact, moeilijk gesprek (intake), leren werken met tolken Non verbale taal: heel belangrijk, in twee richtingen Zorgvragers: aandachtspunt EN NOG DIT U moet afspraak maken met mij? Stoort het u? De vader is hier al tien jaar en spreekt geen woord Nederlands stoort het u? Je moet drie maal daags je pijnstiller innemen wat kan mislopen 18 6

7 GEVOELIGHEDEN Kunnen parkeren in professionele context Lage gezondheidsvaardigheden bestaan ook: bij ouders misschien, zeker bij zorgvragers Ook bij studenten: kunnen studeren, plannen, gestructureerd kunnen werken heerlijk, helder in de zorg Thomas More Pictogrammen, beeldwoordenboekje thuiszorg Vele brochures in eigen taal (diabetes en dergelijke) 19 ORDENING: wat is waarheid 1 Ordening: de kijk op de dingen WACHT NIET STARTEN 7

8 2 OPDRACHT Rangschik de volgende begrippen in volgorde van belangrijkheid (volgens jou). 1. Geloof 2. Eerlijkheid 3. Getrouw aan de familie 4. Gehoorzaamheid 5. Goede manieren 6. Zelfstandigheid 7. Gastvrijheid 8. Respect voor je ouders 9. Hulpvaardigheid 1. Geloof 2.Respect voor je ouders 3.Trouw aan de familie 4. Gehoorzaamheid 5. Gastvrijheid 6.Goede manieren 7. Hulpvaardigheid 8. Eerlijkheid 9. Zelfstandigheid 1. Zelfstandigheid 2. Eerlijkheid 3. Hulpvaardigheid 4.Respect voor je ouders 5.Goede manieren 6.Trouw aan de familie 7. Gehoorzaamheid 8. Gastvrijheid 9.Geloof Groepsgericht Individugericht Groep staat centraal Rolgericht Onderlinge afhankelijkheid/ zorg voor elkaar Je goed gedragen, je plaats weten Impliciete communicatie Individu staat centraal Persoonsgericht Onafhankelijkheid Zelfstandigheid Eigen mening Zelfverantwoordelijk Expliciete communicatie 8

9 5 CONCLUSIE? Andere ordening vraagt anders werken: aansluiting zoeken (therapietrouw) Botsende waarden: werken met context Grote verschillen kunnen leiden tot waarheidsgevechten Wij doen dat hier zo niet = geen respectvolle communicatie Twee werelden van vanzelfsprekendheden Uit: D. Pinto, drie stappenmodel interculturele communicatie PYRAMIDE PINTO 26 WAT HEB JE NODIG? Vertrouwen (cruciaal): wees een OEN Uitleg, veel uitleg Rolmodellen (de leraar maakt het verschil) Tijd krijgen Voordoen, modelen Erkenning geven: niet gedrag goedkeuren =verbindend communiceren Argumenten die aansluiten bij de leefwereld Verschil benoemen, nieuwsgierig zijn, aftoetsen van ordening, gemeenschappelijke zoeken, gemeenschappelijkheid benadrukken de student Pendelen tussen verschil en gelijkenis 9

10 De kracht van kleine veranderingen TOEPASSING (een film) Gezaghebbend klasmanagement: duidelijkheid geeft veiligheid Directief, niet te veel onderhandelen Pro-actief communiceren Verwachtingen duidelijk communiceren Grenzen kunnen in een sfeer van respect (vertrouwen nodig) Aansluiten bij de student, ook in taalgebruik Sommige onderwijssituaties zijn bedreigend: supervisie, intervisie you are the teacher Veiligheid bieden Reflectie: heel moeilijk, hulp via derden 29 COMMUNICATIE To the point antwoorden versus indirecte communicatie Een ja is niet altijd een ja feedback : Westerse manier van doen resultaatgerichte afspraken, goed gedrag benoemen groeikansen geven, bevestig wat goed gaat check wat studenten ervan vinden benadruk dat feedback er is om te helpen/respect via derden, verhalen indirecte manier kan soms helpen 10

11 TOEPASSING Waarden in beroepen: opvoeding, hulp zoeken, zorg verlenen, ziek zijn en hulp zoeken sensitief zijn voor (andere perspectief kunnen zien) Geloof in: verklaringsmodellen ziek zijn, handicap TOOL: cultureel interview Veel uitleggen, steun geven, erkenning geven, vragen naar zienswijze Motivatie voor beroep uitzuiveren. 31 TOEPASSING Vraag gestuurd werken = niet: trek uw plan Hulp vragen= schande Soms andere vragen stellen: context vragen Soms andere woorden gebruiken: geen mannen wassen Soms pragmatisch werken: opstapjes geven Wel zaken aanleren: initiatief nemen, geloof in wetenschap, groepswerk Grenzen duiden: waarom uitleggen (moeilijk? Iets aan de hand?) NIVEA: niet in de plaats van een ander denken Bewust van missen van netwerken thuis 32 CURRICULUM EN MEER Adequate vertegenwoordiging van meerdere perspectieven in vakken/gebruikte literatuur, aangehaalde anekdotes /voorbeelden, casussen Vermijden van wij vs. zij, generalisaties Ruimte: foto s, welkom? Gebruiken van authentieke casuïstiek, oefeningen, vragen, opdrachten Herkenbaar: namen, situaties Teststrategieën oefenen 33 11

12 MIGRATIE IS Rouwproces: verlieservaring Racisme, discriminatie bestaat Vooroordelen besef hebben van : laat OMA thuis Niet dulden in de klas Wantrouwen is aanwezig Zelfbeeld Polarisering heeft invloed 34 MIL (studies) tolerantgezaghebbend: hard met een hart Meer invloed Leiding Verwachtingen communiceren Rolmodel zijn Meer nabijheid Inleven Vertrouwensband Humor Open communicatie durven toelaten Zie: Leren omgaan met leerlingen in de multiculturele klashttp://

13 VALKUILEN Rome is op één dag gebouwd De allochtoon bestaat Iedereen is gelijk Betuttelen, relativeren, medelijden hebben Praten over, ipv met Niet vragen, maar oordelen Overtuigen Alles toelaten Het ligt aan de ander Je kan het allemaal alleen AANBEVELINGEN DOCENTEN Overtref jezelf Vertrouw in de kwaliteit van de student: talentenbenadering Stimuleer studenten zichzelf te overtreffen Erken eigen geschiedenis, eigen toekomst en eigen verantwoordelijkheid Samenwerking is centraal element Consequent zijn, een gedragen beleid helpt Durven buiten de lijntjes kleuren, lef hebben, durven blunderen ook Humor werkt Bewust zijn va uitsluitingsmechanismes Bewust zijn van. Anders kijken naar hetzelfde 39 13

14 WRIJVING GEEFT GLANS Wees een OEN, laat OMA thuis en smeer NIVEA Bedankt. Vertrouw op jezelf en op elkaar. Literatuur HOFFMAN, E. (2009) Interculturele gespreksvoering. Theorie en praktijk van het TOPOI-model. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. 387 pp. SCHURINGA, L. (2001) Omgaan met diversiteit. Een uitdaging. Barneveld: Uitgeverij Nelissen Soest. 147 pp. SHADID, W. (2000) Grondslagen van interculturele communicatie. Studieveld en werkterrein. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum. MARIAN DRIES en VAN ENDT-MEIJLING M.,(2018), met nieuwe ogen, Coutinho, Bussum 14