Bollaertbeek action lab België

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Bollaertbeek action lab België"

Transcriptie

1 Bollaertbeek action lab België Ellen Pauwelyn, Elien Dupon, Els Belmans, Eva Kerselaers, Ingeborg Joris, Piet Seuntjens 6 december 2018, Inagro Disclaimer: This presentation only reflects the author s views and the Commission is not responsible for any use that may be made of the information it contains.

2 BOLLAERTBEEK ACTION LAB West-Vlaanderen 22,6 km² Vooral landbouw (81%) Drinkwaterwingebied van De Watergroep vanuit oppervlaktewater

3 FYTOPRODUCTEN IN DE BOLLAERTBEEK Monitoring locaties - Juni-September - Schepstalen - 41 actieve stoffen % metingen > milieunorm (MAC) 0 % 5 % 5 10 % % > 20 %

4 FYTOPRODUCTEN IN DE BOLLAERTBEEK Monitoring locaties - Juni-September - Schepstalen - 41 actieve stoffen % metingen > drinkwaternorm (0,1 µg/l) 0 % 5 % 5 10 % % > 20 %

5 GOVERNANCE ONDERZOEK Methoden: Interviews met landbouwers en stakeholders Workshops en studiedagen Besluiten: Problematiek is weinig gekend en geen ownership of the problem Complexe en gefragmenteerde wetgeving Vanuit landbouw is er een zekere argwaan om deel te nemen aan projectvergaderingen en weinig bereidheid om boodschap verder uit te dragen uit angst voor opnieuw strengere wetgeving Veel verwachtingen van stakeholders richting landbouw om deze problematiek aan te pakken Weinig (economische) incentives om acties te stimuleren

6 IMPLEMENTATIE MAATREGELEN Methode: Enquête bij landbouwers bij 50 landbouwers uit de regio Besluiten (1): Bereidheid om de problematiek aan te pakken Oorzaken van waterverontreiniging door GBM en oplossingen zijn bedrijfsspecifiek Eenvoudige goede landbouwpraktijken worden toegepast (Agri-Recover)

7 IMPLEMENTATIE MAATREGELEN Methode: Enquête bij landbouwers bij 50 landbouwers uit de regio Besluiten (2): Enkele belangrijke goede landbouwpraktijken worden minder toegepast: Veilige vul- en spoelplaats (35%) Grasbufferstroken (14%) Knelpunten voor implementatie Hoge kostprijs zonder directe economische meerwaarde Beperkte subsidies en moeilijke (subsidie- en vergunnings-)voorwaarden Weinig vertrouwen in de overheidsinstrumenten

8

9 MEER COMMUNICATIE Doel: problematiek meer gekend maken Maandelijkse nieuwsbrief - Resultaten monitoring - Tips om waterverontreiniging te vermijden Lokale website: Waterprotect app om de resultaten van de monitoring van de Bollaertbeek op een eenvoudige manier weer te geven Workshops en informatiedagen (3/jaar)

10 MEER MAATREGELEN IN PRAKTIJK Inschatting van het potentiële risico op waterverontreiniging op bedrijfsniveau Bedrijven met potentiële risico op puntvervuiling van GBM Risico op afspoeling en erosie van GBM

11 MEER MAATREGELEN IN PRAKTIJK Stimuleren van aanpassingen op bedrijfsniveau obv risico-inschatting Eenvoudige maatregelen stimuleren (vullen & spoelen op onverhard, ) Vul- en reinigingsplaats op bedrijf Grasbufferstroken Andere maatregelen Methoden Individuele begeleidingstrajecten Demonstraties op bedrijven in de regio en peer to peer learning Bestaande subsidies voor maatregelen meer kenbaar maken (VLIF, beheerovereenkomsten, akkerranden ikv actieplan akkervogels, ) Dieper ingaan op knelpunten voor landbouwers om subsidies niet aan te vragen en nagaan of oplossingen gevonden kunnen worden met stakeholders Zoeken naar alternatieve financiering voor duurdere maatregelen (vul- en reinigingsplaatsen, grasbufferstroken, ) Positieve stimulansen en creëren van sociale groepsdruk (bv. beloningssysteem voor betere waterkwaliteit?)

12 CONCLUSIE De resultaten van de monitoring tonen overschrijdingen van de milieuen drinkwaternorm in de Bollaertbeek De lokale problematiek is weinig gekend Beperkte implementatie van bepaalde belangrijke maatregelen (veilige vul- en spoelplaats, grasbufferstroken, ) Acties Meer communicatie en eenvoudig beschikbaar stellen van de meetresultaten om de betrokkenheid te vergroten Meer maatregelen in de praktijk via - Individuele begeleidingstrajecten obv risico-analyse - Alternatieve governance strategieën (sterkere betrokkenheid van andere actoren, aangepaste of alternatieve financiële incentives, positieve groepsdruk, ) - Demonstratie van maatregelen

13 Bedankt voor uw aandacht! Vragen? Elien Dupon, Ellen Pauwelyn,

Samen naar een goede waterkwaliteit in de Bollaertbeek

Samen naar een goede waterkwaliteit in de Bollaertbeek Samen naar een goede waterkwaliteit in de Bollaertbeek 13.00u Ontvangst met koffie 13.15u 14.00u Acties binnen WaterProtect: 'Aanpak puntvervuiling', 'Randenbeheer' en 'Waterkwaliteit kort op de bal' 14.00u

Nadere informatie

Water governance Vergelijking van de EU actiegebieden

Water governance Vergelijking van de EU actiegebieden Water governance Vergelijking van de EU actiegebieden Belgische WaterProtect stakeholder workshop 6 december 2018 Els Belmans (ILVO) Eva Kerselaers (ILVO), Ellen Pauwelyn (Inagro), Elien Dupon (Inagro),

Nadere informatie

Samen naar een goede waterkwaliteit in de Bollaertbeek

Samen naar een goede waterkwaliteit in de Bollaertbeek Samen naar een goede waterkwaliteit in de Bollaertbeek Programma: 13u00 Ontvangst met koffie 13u15-13u30 Inleiding (Elien Dupon, Inagro) 13u30 13u50 Zuiver water is een noodzaak (Ingrid Keupers, De Watergroep)

Nadere informatie

WaterProtect webtool en fyteauscan

WaterProtect webtool en fyteauscan WaterProtect webtool en fyteauscan 19.15u Verwelkoming + registratie 19.30u 20.30u 20.30u 21.30u 21.30u 22.00u Pauze 22.00u 22.30u 22.30u Einde Problematiek gewasbeschermingsmiddelen in de Bollaertbeek

Nadere informatie

Samen naar een goede waterkwaliteit in de Bollaertbeek

Samen naar een goede waterkwaliteit in de Bollaertbeek Samen naar een goede waterkwaliteit in de Bollaertbeek Programma: 13u00 13u15-14u00 14u00-16u00 Ontvangst met koffie H2020 Waterprotect: het project en zijn doelstellingen (VITO) Werkgebied Bollaertbeek:

Nadere informatie

Hoe gewasbeschermingsmiddelen uit het water houden?

Hoe gewasbeschermingsmiddelen uit het water houden? Hoe gewasbeschermingsmiddelen uit het water houden? Ellen Pauwelyn Inagro Disclaimer: This presentation only reflects the author s views and the Commission is not responsible for any use that may be made

Nadere informatie

Monitoring van waterkwaliteit in de Bollaertbeek 2017 en 2018

Monitoring van waterkwaliteit in de Bollaertbeek 2017 en 2018 Monitoring van waterkwaliteit in de Bollaertbeek 2017 en 2018 Ingeborg Joris, VITO 2 de Multi-actor overleg, Zillebeke, 20 feb 2018 GEBIED BOLLAERTBEEK ZILLEBEKE DIKKEBUS VOORMEZELE KEMMEL WIJTSCHATE MONITORING

Nadere informatie

Correct gebruik van gewasbeschermingsmiddelen

Correct gebruik van gewasbeschermingsmiddelen Correct gebruik van gewasbeschermingsmiddelen Ellen Pauwelyn Studiedag witloof, Inagro, 14/02/2014 PROBLEMATIEK Aantal pesticiden pesticiden per meetplaats - 2012 1-10 11-20 21-30 31-40 Frankrijk Nog heel

Nadere informatie

Zuivering van restwater van het spuittoestel ADLO demonstratieproject

Zuivering van restwater van het spuittoestel ADLO demonstratieproject Zuivering van restwater van het spuittoestel ADLO demonstratieproject Marc Goeminne - PCA jaarlijkse studiedag aardappelen PCA Oudenaarde, 27 januari 2015 met dank aan Ellen Pauwelijn, Inagro en de project

Nadere informatie

Wilt u uw elektriciteitsfactuur te verminderen?

Wilt u uw elektriciteitsfactuur te verminderen? Wilt u uw elektriciteitsfactuur te verminderen? De Universiteit van Luik is betrokken geweest bij vele jaren in Europese projecten op het vlak van het milieu en energie. Dit jaar zijn we op zoek naar partners

Nadere informatie

Zuivering van restwater van het spuittoestel: Een overzicht. Ellen Pauwelyn VOLSOG fytodag Gent, 08/01/2015

Zuivering van restwater van het spuittoestel: Een overzicht. Ellen Pauwelyn VOLSOG fytodag Gent, 08/01/2015 Zuivering van restwater van het spuittoestel: Een overzicht Ellen Pauwelyn VOLSOG fytodag Gent, 08/01/2015 PROBLEMATIEK GBM in normoverschrijdende concentraties in het oppervlaktewater PROBLEMATIEK 01_Mogelijke

Nadere informatie

Correct gebruik van gewasbeschermingsmiddelen Martijn D hoop. Studienamiddag: Bescherm de berm 02/10/12

Correct gebruik van gewasbeschermingsmiddelen Martijn D hoop. Studienamiddag: Bescherm de berm 02/10/12 Correct gebruik van gewasbeschermingsmiddelen Martijn D hoop Studienamiddag: Bescherm de berm 02/10/12 Van belang omdat 01_ we een gezond en kwaliteitsvol product willen 02_ we een zo optimaal mogelijke

Nadere informatie

Consumentenvertrouwen door kwaliteitsborging

Consumentenvertrouwen door kwaliteitsborging Consumentenvertrouwen door kwaliteitsborging COHERENO Business Collaboration Event Arnhem, 08/10/2014 Erwin Mlecnik OTB, Faculteit Bouwkunde, TU Delft BENG-renovatie: een complexe uitdaging Rijtjeswoning

Nadere informatie

PUNTVERVUILING. Goede landbouwpraktijken voor een betere waterkwaliteit. Puntvervuiling vermijden

PUNTVERVUILING. Goede landbouwpraktijken voor een betere waterkwaliteit. Puntvervuiling vermijden PUNTVERVUILING landbouwpraktijken voor een betere Puntvervuiling vermijden HOU ONS WATER SCHOON De TOPPS projecten hebben als doel om verontreiniging van het oppervlaktewater door gewasbeschermingsmiddelen

Nadere informatie

Bewonerservaringen bij doorgedreven renovatie: input voor bedrijfsmodellen. Erwin Mlecnik, TU Delft i.s.m. PHP Ad Straub, TU Delft

Bewonerservaringen bij doorgedreven renovatie: input voor bedrijfsmodellen. Erwin Mlecnik, TU Delft i.s.m. PHP Ad Straub, TU Delft Bewonerservaringen bij doorgedreven renovatie: input voor bedrijfsmodellen Erwin Mlecnik, TU Delft i.s.m. PHP Ad Straub, TU Delft Inhoud Inleiding Doel Onderzoeksaanpak Resultaten/ analyse Conclusie Vooruitzichten

Nadere informatie

Vervuiling oppervlaktewater door gewasbeschermingsmiddelen, eenvoudig en doeltreffend op te lossen?

Vervuiling oppervlaktewater door gewasbeschermingsmiddelen, eenvoudig en doeltreffend op te lossen? Vervuiling oppervlaktewater door gewasbeschermingsmiddelen, eenvoudig en doeltreffend op te lossen? Phytofar 2012-2013 Eenvoudige maatregelen beperken spectaculair de vervuiling van oppervlaktewater 2

Nadere informatie

Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Interprovinciaal Proefcentrum voor de Aardappelteelt vzw

Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Interprovinciaal Proefcentrum voor de Aardappelteelt vzw Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Interprovinciaal Proefcentrum voor de Aardappelteelt vzw Programma Wat is puntvervuiling? Oorzaken? Gevolgen? Oplossingen! Demo: bouw een

Nadere informatie

IEE/12/046/SI2.645700 2013-2016

IEE/12/046/SI2.645700 2013-2016 IEE/12/046/SI2.645700 2013-2016 04/07/2014 Disclaimer The sole responsibility for the content of this publication lies with the authors. It does not necessarily reflect the opinion of the European Union.

Nadere informatie

Een familieanamnese afnemen. Professor Martina Cornel and Professor Heather Skirton Gen-Equip Project.

Een familieanamnese afnemen. Professor Martina Cornel and Professor Heather Skirton Gen-Equip Project. Een familieanamnese afnemen Professor Martina Cornel and Professor Heather Skirton Gen-Equip Project. This project has been co-funded by the European Union under the Erasmus+ programme. The material in

Nadere informatie

ENERGiE BOEKHOUDING. Empowered by KU Leuven, VITO, imec & UHasselt

ENERGiE BOEKHOUDING. Empowered by KU Leuven, VITO, imec & UHasselt ENERGiE BOEKHOUDING Empowered by KU Leuven, VITO, imec & UHasselt JOINT ENGAGEMENT FOR ENERGY This project has received funding from the European Union s Horizon 00 research and innovation programme under

Nadere informatie

Op naar een specifiek meetnet voor bestrijdingsmiddelen

Op naar een specifiek meetnet voor bestrijdingsmiddelen Op naar een specifiek meetnet voor bestrijdingsmiddelen Dennis Kalf Ministerie Infrastructuur en Milieu; RWS Waterdienst 22 mei 2012 Inhoud Aanleiding/overwegingen NAP/nieuwe nota duurzame gewasbescherming(bm)

Nadere informatie

Duurzaam gebruik gewasbeschermingsmiddelen. Martijn D hoop 11 oktober 2017, Oostende

Duurzaam gebruik gewasbeschermingsmiddelen. Martijn D hoop 11 oktober 2017, Oostende Duurzaam gebruik gewasbeschermingsmiddelen Martijn D hoop 11 oktober 2017, Oostende Problematiek PROBLEMATIEK PROBLEMATIEK Teveel pesticiden in normoverschrijdende concentraties in de waterlopen PROBLEMATIEK

Nadere informatie

Lessen uit Europa. Een stimulans voor energieprestatiecontracten. Marijke Menkveld, ECN Beleidsstudies Utrecht. 12 Februari 2014

Lessen uit Europa. Een stimulans voor energieprestatiecontracten. Marijke Menkveld, ECN Beleidsstudies Utrecht. 12 Februari 2014 Lessen uit Europa Een stimulans voor energieprestatiecontracten Marijke Menkveld, ECN Beleidsstudies Utrecht 12 Februari 2014 1 SER Energieakkoord: inzet van ESCo s actief stimuleren Marktpartijen worden

Nadere informatie

Energie Prestatie Contracten Standaardisatie proces en documentatie Lessen uit Europa

Energie Prestatie Contracten Standaardisatie proces en documentatie Lessen uit Europa Energie Prestatie Contracten Standaardisatie proces en documentatie Lessen uit Europa Marijke Menkveld, ECN Beleidsstudies Rotterdam, 29 September 2015 1 Inhoud EU project Transparense Voordelen Energie

Nadere informatie

Spoel- en/of restwater: Waar naartoe ermee?

Spoel- en/of restwater: Waar naartoe ermee? Spoel- en/of restwater: Waar naartoe ermee? Els Pauwels ADLO-Project (2014-2016): Sensibilisering rond puntvervuiling en biozuiveringssystemen in alle land- en tuinbouwsectoren in West- en Oost- Vlaanderen

Nadere informatie

Spoel- en/of restwater: Waar naartoe ermee?

Spoel- en/of restwater: Waar naartoe ermee? Spoel- en/of restwater: Waar naartoe ermee? Els Pauwels ADLO-Project (2014-2016): Sensibilisering rond puntvervuiling en biozuiveringssystemen in alle land- en tuinbouwsectoren in West- en Oost- Vlaanderen

Nadere informatie

De bedrijven maken 2 soorten producten Alle bedrijven verkopen deze producten in dezelfde markt. Klanten

De bedrijven maken 2 soorten producten Alle bedrijven verkopen deze producten in dezelfde markt. Klanten The Business Game 1 Business Game De bedrijven maken 2 soorten producten Alle bedrijven verkopen deze producten in dezelfde markt Klanten This publication reflects the views only of the author, and the

Nadere informatie

Groundbreaking Innovative Financing of Training in a European Dimension. Final GIFTED Model May 2013

Groundbreaking Innovative Financing of Training in a European Dimension. Final GIFTED Model May 2013 Groundbreaking Innovative Financing of Training in a European Dimension Final GIFTED Model May 2013 Project Reference no. 517624-LLP-1-2011-1-AT-GRUNDTVIG-GMP Workpackage no. WP 3 Test and Validation Deliverable

Nadere informatie

MCDA methodiek in SELFIE: meten en wegen

MCDA methodiek in SELFIE: meten en wegen MCDA methodiek in SELFIE: meten en wegen Maureen Rutten-van Mölken SELFIE tweede nationale workshop 29 maart 2018 Agenda 12:00 12:30u Inloop met koffie, thee en broodjes 12:30 12:45u Voorstelrondje 12:45

Nadere informatie

Historiana s gebruikershandleiding

Historiana s gebruikershandleiding Historiana s gebruikershandleiding Historiana is een online leeractiviteitenplatform, ontwikkeld door geschiedenisonderwijsgevenden uit heel Europa en daarbuiten. Het doel is om collega s the helpen bij

Nadere informatie

Inzicht hebben in veel voorkomende patronen van overerving. Professor Martina Cornel and professor Heather Skirton Gen-Equip Project

Inzicht hebben in veel voorkomende patronen van overerving. Professor Martina Cornel and professor Heather Skirton Gen-Equip Project Inzicht hebben in veel voorkomende patronen van overerving Professor Martina Cornel and professor Heather Skirton Gen-Equip Project Leerdoelen Inzicht hebben in de drie belangrijkste patronen van overerving

Nadere informatie

Genetische testen. Professor Martina Cornel and Professor Heather Skirton Gen-Equip Project.

Genetische testen. Professor Martina Cornel and Professor Heather Skirton Gen-Equip Project. Genetische testen Professor Martina Cornel and Professor Heather Skirton Gen-Equip Project. Inzicht krijgen in genetische testen en testresultaten Inhoud Wat is genetisch testen? Klinische toepassingen

Nadere informatie

OVERZICHT DEEL I ONDERZOEK: DE BELGISCHE ONDERNEMER EN CROWDFUNDING DEEL II HELLO CROWD!, TWEE JAAR LATER: DE RESULTATEN

OVERZICHT DEEL I ONDERZOEK: DE BELGISCHE ONDERNEMER EN CROWDFUNDING DEEL II HELLO CROWD!, TWEE JAAR LATER: DE RESULTATEN OVERZICHT DEEL I ONDERZOEK: DE BELGISCHE ONDERNEMER EN CROWDFUNDING DEEL II HELLO CROWD!, TWEE JAAR LATER: DE RESULTATEN 13 oktober 2017 hellocrowd.be @hellocrowdnl @hellobankbelgie METHODOLOGIE - Een

Nadere informatie

Studiedag NKB: Inleiding

Studiedag NKB: Inleiding Wat is bodemerosie Gevolgen Instrumenten Liesbeth Vandekerckhove Afdeling Land en Bodembescherming, Ondergrond, Natuurlijke Rijkdommen Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Studiedag niet-kerende bodembewerking,

Nadere informatie

Project 6 De Quiz Deel 1

Project 6 De Quiz Deel 1 Project 6 De Quiz Deel 1 1 Wist je dat? 2 Dit ga je maken In Nederland staat één van de grootste bloemenveilingen ter wereld. Iedere dag wordt er gehandeld in miljoenen bloemen en planten. Na de veiling

Nadere informatie

Module leren: preventiemodule vroegtijdig schoolverlaat voorkomen door middel van digitale verhalen en kaarten. tellyourstorymap.

Module leren: preventiemodule vroegtijdig schoolverlaat voorkomen door middel van digitale verhalen en kaarten. tellyourstorymap. Module leren: preventiemodule vroegtijdig schoolverlaat voorkomen door middel van digitale verhalen en kaarten tellyourstorymap.eu -Co-funded by the Erasmus+ Programma of the European Union Module voor

Nadere informatie

EPC ESCO VME. Sven Wuyts Factor4

EPC ESCO VME. Sven Wuyts Factor4 EPC ESCO VME Sven Wuyts Factor4 Energie Prestatie Contract Energy Service COmpany Vereniging van MedeEigenaars Sven Wuyts Factor4 Factor4: Antwerpen en Amsterdam Ingenieurs en financieel experts Energiebesparingsprojecten

Nadere informatie

Spoel- en/of restwater: Waar naartoe ermee?

Spoel- en/of restwater: Waar naartoe ermee? Spoel- en/of restwater: Waar naartoe ermee? Els Pauwels ADLO-Project (2014-2016): Sensibilisering rond puntvervuiling en biozuiveringssystemen in alle land- en tuinbouwsectoren in West- en Oost- Vlaanderen

Nadere informatie

Project 7 Pratende plant Deel 1

Project 7 Pratende plant Deel 1 Project 7 Pratende plant Deel 1 1 Wist je dat? Wist jij dat er ook luchtzuiverende planten bestaan? Deze planten zorgen niet alleen voor een leuke sfeer en voor zuurstof, maar dus ook voor een schonere

Nadere informatie

Project 2 Dobbelsteen Deel 1

Project 2 Dobbelsteen Deel 1 Project 2 Dobbelsteen Deel 1 1 Wist je dat? 2 Dit ga je maken Slimme technische oplossingen kunnen mensen met een beperking helpen om makkelijker mee te doen met activiteiten van andere mensen. We kunnen

Nadere informatie

Procedure voor de selectie van installateurs

Procedure voor de selectie van installateurs Procedure voor de selectie van installateurs Project: MKB Energy CheckUP Contract Number: IEE/13/384/S12.675577 Deliverable: D 4.1 rev 7 Status: Openbaar Datum: 1/06/2015 Auteurs: Daniele Forni, Claudia

Nadere informatie

OVERZICHT DEEL I ONDERZOEK: DE BELG EN CROWDFUNDING DEEL II HELLO CROWD!, TWEE JAAR LATER: DE

OVERZICHT DEEL I ONDERZOEK: DE BELG EN CROWDFUNDING DEEL II HELLO CROWD!, TWEE JAAR LATER: DE hellocrowd.be @hellocrowdnl @hellobankbelgie OVERZICHT DEEL I ONDERZOEK: DE BELG EN CROWDFUNDING DEEL II HELLO CROWD!, TWEE JAAR LATER: DE RESULTATEN 13 oktober 2017 METHODOLOGIE - Een jaar na het eerste

Nadere informatie

KORTE KETEN. Maayke Keymeulen. Vlaamse Overheid - Departement Landbouw en Visserij

KORTE KETEN. Maayke Keymeulen. Vlaamse Overheid - Departement Landbouw en Visserij KORTE KETEN Maayke Keymeulen Vlaamse Overheid - Departement Landbouw en Visserij Inhoud 1. Wat is korte keten? 2. Ondersteuning door Vlaamse Overheid 3. Ondersteuning door lokale besturen 2 1. Wat is korte

Nadere informatie

Richtlijnen voor senioren vrijwilligers

Richtlijnen voor senioren vrijwilligers Het ComeON! project Richtlijnen voor senioren vrijwilligers The ComeON! project has been funded with support from the European Commission. This publication reflects the views only of the author, and the

Nadere informatie

LOKALE KRACHTEN BUNDELEN VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST

LOKALE KRACHTEN BUNDELEN VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST LOKALE KRACHTEN BUNDELEN VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST Wat is het Covenant of Mayors netwerk? Alle gemeenten kunnen zich aansluiten bij een Europees netwerk van gemeenten: het Covenant of Mayors (burgermeestersverdrag).

Nadere informatie

Het nieuwe grenswaardenstelsel

Het nieuwe grenswaardenstelsel Het nieuwe grenswaardenstelsel hebben we het kind met het badwater weggegooid? Linda Schenk en Nicole Palmen Publicatie: Throwing the Baby Out with the Bath Water? Occupational Hygienists Views on the

Nadere informatie

ForwardFarming Field Academy Water Protection Training. Module 1 Puntvervuiling

ForwardFarming Field Academy Water Protection Training. Module 1 Puntvervuiling ForwardFarming Field Academy Water Protection Training Module 1 2018 Inleiding Andere 3 % is de belangrijkste bron van verontreiniging van het oppervlaktewater door GBM > 50 % Afspoeling / erosie ~ 30

Nadere informatie

BESTENDIGEN TYPISCHE LANDSCHAP VAN VOEREN

BESTENDIGEN TYPISCHE LANDSCHAP VAN VOEREN BESTENDIGEN TYPISCHE LANDSCHAP VAN VOEREN VIA BELEIDSINSTRUMENTARIUM Dieter Mortelmans & Francis Turkelboom (INBO) Studiedag 'Gebiedsgerichte plattelandsontwikkeling' 18 december 2017, Hasselt. Doelstelling

Nadere informatie

Procedure voor de selectie van adviseurs

Procedure voor de selectie van adviseurs Procedure voor de selectie van adviseurs Project: SME Energy CheckUp Contract Number: IEE/13/384/S12.675577 Deliverable: D 4.2 Status: Public Date: 1/09/2015 Authors: Daniele Forni, Claudia Samarelli,

Nadere informatie

Project 5 Spelen met licht Deel 1

Project 5 Spelen met licht Deel 1 Project 5 Spelen met licht Deel 1 1 Wist je dat? Licht belangrijk is voor de gezondheid. Ons lichaam licht nodig heeft om vitamine D te maken. Ons slaap- en waakritme wordt gecontroleerd door licht. Een

Nadere informatie

Online availability of training material on Energy Performance Contracting

Online availability of training material on Energy Performance Contracting Online availability of training material on Energy Performance Contracting Belgium Co-funded by the European Union Energy Performance Contracting Plus 2 Factor4 Lange Winkelstraat 26 2010 Antwerpen Belgium

Nadere informatie

Naar een integraal aanbod van bijna-energieneutrale (BEN) renovaties van eengezinswoningen in België

Naar een integraal aanbod van bijna-energieneutrale (BEN) renovaties van eengezinswoningen in België Naar een integraal aanbod van bijna-energieneutrale (BEN) renovaties van eengezinswoningen in België FRDO Lunchdebat Brussel, 19 januari 2014 Erwin Mlecnik, TU Delft Faculty of Architecture and the Built

Nadere informatie

Een bredere kijk op het landbouwlandschap

Een bredere kijk op het landbouwlandschap Een bredere kijk op het landbouwlandschap Studiedag Onderzoek Ruimte Vlaanderen Ruimte Vlaanderen 28 november 2013 Achtergrond Beleidsstudie: Drukfactoren in agrarische gebieden en opmaak van een ruimtelijk

Nadere informatie

ITAES Integrated Tools to design and implement Agri- Environmental Schemes

ITAES Integrated Tools to design and implement Agri- Environmental Schemes ITAES Integrated Tools to design and implement Agri- Environmental Schemes 6 th Framework Programme Prof. Guido Van Huylenbroeck Evy Mettepenningen Ann Verspecht Wat is ITAES? Europees onderzoeksproject,

Nadere informatie

Gewasbeschermingsmiddelen in Vlaanderen: validatie emissies en waterkwaliteit

Gewasbeschermingsmiddelen in Vlaanderen: validatie emissies en waterkwaliteit 17/3/214 Gewasbeschermingsmiddelen in Vlaanderen: validatie emissies en waterkwaliteit Emissie Symposium, Utrecht, 13 maart 214 Leen Van Esch, Ingeborg Joris, Guy Engelen en Piet Seuntjens Doelstelling

Nadere informatie

Lucht Niet niets 9-11. Auteur: Christian Bertsch. jaar. Benaming van de activiteit:

Lucht Niet niets 9-11. Auteur: Christian Bertsch. jaar. Benaming van de activiteit: 9-11 jaar Benaming van de activiteit: Lucht Niet niets Wetenschappelijke inhoud: Natuurkunde Beoogde concepten: Dichtheid van vaste stoffen en vloeistoffen Beoogde leeftijdsgroep: 9-11 jaar oud Duur van

Nadere informatie

Prenataal testen voor genetische aandoeningen begrijpen. Professor Martina Cornel & Professor Heather Skirton Gen-Equip Project.

Prenataal testen voor genetische aandoeningen begrijpen. Professor Martina Cornel & Professor Heather Skirton Gen-Equip Project. Prenataal testen voor genetische aandoeningen begrijpen Professor Martina Cornel & Professor Heather Skirton Gen-Equip Project. Prenataal testen verwijst naar het testen van de foetus tijdens de zwangerschap

Nadere informatie

Bewegen Werkt OMGAAN MET DRUK DOOR MARIKE VAN KALKEN LEEFSTIJLCOACH

Bewegen Werkt OMGAAN MET DRUK DOOR MARIKE VAN KALKEN LEEFSTIJLCOACH Bewegen Werkt OMGAAN MET DRUK DOOR MARIKE VAN KALKEN LEEFSTIJLCOACH STRESSLESS Improving Educators Resilience to Stress This project has been funded with support from the European Commission. This publication

Nadere informatie

Landbouw richting 2020

Landbouw richting 2020 A Landbouw richting 2020 Bert-Jan Aling Rabobank Nederland Sectormanager Food & Agri Financieringsvolume 1996-2009 30,0 28,1 30,1 28,0 26,0 23,4 25,8 24,0 22 22,2 22,0 19,7 20,5 20,0 18,2 19 18,0 17,1

Nadere informatie

Project 3 Bibberspiraal Deel 1

Project 3 Bibberspiraal Deel 1 Project 3 Bibberspiraal Deel 1 1 Wist je dat? 2 Dit ga je maken Er maar weinig chirurgen zijn die kleine bloedvaten en zenuwcellen kunnen herstellen. Dit komt omdat zij niet kunnen opereren zonder hun

Nadere informatie

Vragenlijst Integraal Waterbeheer op land- en tuinbouwbedrijven in uw gemeente /stad

Vragenlijst Integraal Waterbeheer op land- en tuinbouwbedrijven in uw gemeente /stad Vragenlijst Integraal Waterbeheer op land- en tuinbouwbedrijven in uw gemeente /stad Water is een kostbaar goed en vormt één van de basisbehoeften in onze maatschappij. Wereldwijd wordt water steeds schaarser.

Nadere informatie

Toekomst bemesting aardappelen. Bart Debussche 31/01/2017

Toekomst bemesting aardappelen. Bart Debussche 31/01/2017 Toekomst bemesting aardappelen Bart Debussche 31/01/2017 Overzicht Terugblik Evolutie Toekomst 1. Bemestingsnormen 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Nadere informatie

STEAM-UP Stand van Zaken

STEAM-UP Stand van Zaken STEAM-UP Stand van Zaken Synergie met Onderhoud Co-funded by the Intelligent Horizon2020 Energy Europe Programme Programme of the European of the European Union Union The The sole sole responsibility responsibility

Nadere informatie

Handleiding SWIFT MyStandard Readiness Portal. Juni 2016

Handleiding SWIFT MyStandard Readiness Portal. Juni 2016 Handleiding SWIFT MyStandard Readiness Portal Juni 2016 Introductie In dit document worden de stappen tot het gebruik van de MyStandard Readiness Portal beschreven. Het gebruik van de Portal is redelijk

Nadere informatie

ADMINISTRATIEVE EN WETTELIJKE ASPECTEN BIJ DE TOEPASSING VAN ZONNESTROOM IN NEDERLAND PV LEGAL / PV GRID. Holland Solar Arthur de Vries

ADMINISTRATIEVE EN WETTELIJKE ASPECTEN BIJ DE TOEPASSING VAN ZONNESTROOM IN NEDERLAND PV LEGAL / PV GRID. Holland Solar Arthur de Vries ADMINISTRATIEVE EN WETTELIJKE ASPECTEN BIJ DE TOEPASSING VAN ZONNESTROOM IN NEDERLAND PV LEGAL / PV GRID Holland Solar Arthur de Vries Eindhoven, 13 september 2012 PV LEGAL Eenvoudiger, goedkoper en sneller

Nadere informatie

nzeb markt Nederland

nzeb markt Nederland Ad Straub, TU Delft nzeb markt Nederland Initiatieven overheid: Subsidieprogramma Blok voor Blok Innovatieprogramma Energiesprong: Gemeenten: Lokaal Alle Lichten op Groen Pioniers: Huis Vol Energie Het

Nadere informatie

Materiaal (per groep):

Materiaal (per groep): 9-11 jaar Benaming van de activiteit: Wetenschappelijke inhoud: Natuurkunde Beoogde concepten: Dichtheid van vaste stoffen en vloeistoffen Beoogde leeftijdsgroep: 9-11 jaar Duur van de activiteit: 3 uur

Nadere informatie

Wat kost beregening in groenten? Greet Tavernier, PCG Studieavond industriebloemkool Dep. Landbouw & Visserij, 19/02/2019

Wat kost beregening in groenten? Greet Tavernier, PCG Studieavond industriebloemkool Dep. Landbouw & Visserij, 19/02/2019 Wat kost beregening in groenten? Greet Tavernier, PCG Studieavond industriebloemkool Dep. Landbouw & Visserij, 19/02/2019 Het Nieuwsblad Het Nieuwsblad De Standaard Het Nieuwsblad De Standaard 2 Demonstratieproject

Nadere informatie

Drijven maar! 3-5. Auteur : Kristof Van de Keere, VIVES, Belgium. jaar. Wetenschappelijke inhoud: Natuurwetenschap

Drijven maar! 3-5. Auteur : Kristof Van de Keere, VIVES, Belgium. jaar. Wetenschappelijke inhoud: Natuurwetenschap 3-5 jaar Wetenschappelijke inhoud: Natuurwetenschap Beoogde concepten/vaardigheden: Beoogde leeftijdsgroep: 3-5 jaar oud Duur van de activiteit: 20 minuten Samenvatting: Deze activiteit past binnen een

Nadere informatie

BASISVAARDIGHEDEN & COMMINICATIETRAINING. Nederlandse Versie

BASISVAARDIGHEDEN & COMMINICATIETRAINING. Nederlandse Versie Toolbox Golden Goal BASISVAARDIGHEDEN & COMMINICATIETRAINING met GEINTEGREERDE SPORT ACTIVITEITEN Nederlandse Versie 1 Dit project is mede mogelijk gemaakt door het SOCRATES-GRUNDTVIG programma van de

Nadere informatie

Co-funded by the Prevention of and Fight against Crime Program of the European Union.

Co-funded by the Prevention of and Fight against Crime Program of the European Union. Co-funded by the Prevention of and Fight against Crime Program of the European Union. ISEC-project "bestuurlijke aanpak van georganiseerde criminaliteit. Ondersteuning van de Europese lokale besturen bij

Nadere informatie

Wat eten slakken graag? 3-5. Auteurs: Giselle Theuma, St. Paul s Missionary, Malta. jaar

Wat eten slakken graag? 3-5. Auteurs: Giselle Theuma, St. Paul s Missionary, Malta. jaar 3-5 jaar Wetenschappelijke inhoud: Biowetenschap Beoogde concepten/vaardigheden: Kinderen onderzoeken wat slakken het liefst eten : sla, tomaten of droge bladeren. Beoogde leeftijdsgroep: 3-5 jaar oud

Nadere informatie

Lichaamsbedekking isolatievermogen 6-8. Auteur : Annette Scheersoi, Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn, Germany. jaar

Lichaamsbedekking isolatievermogen 6-8. Auteur : Annette Scheersoi, Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn, Germany. jaar 6-8 jaar Wetenschappelijke inhoud: Biowetenschap, zoölogie, humane biologie Beoogde concepten/vaardigheden: Adaptatie, fysiologie, isolatie Beoogde leeftijdsgroep: 6-8 jaar oud Duur van de activiteit:

Nadere informatie

Afbeeldingenhandboek

Afbeeldingenhandboek Go&Learn initiatief Afbeeldingenhandboek G&L European Network Management Body The Go&Learn initiative is a multilateral network supported by the EU LLP funds. It is aimed to organize and manage an international

Nadere informatie

Doelstelling: Bijsturing van de opvattingen van de leerlingen met betrekking tot magnetische eigenschappen

Doelstelling: Bijsturing van de opvattingen van de leerlingen met betrekking tot magnetische eigenschappen 6-8 jaar Wetenschappelijk inhoud: Natuurkunde Beoogde concepten: Magnetische eigenschappen van verschillende voorwerpen, intensiteit van een magnetisch vel. Beoogde leeftijdsgroep: Leerlingen van 8 jaar

Nadere informatie

Stagedagboek NAAM: BEDRIJF: PERIODE: TRAJECT:

Stagedagboek NAAM: BEDRIJF: PERIODE: TRAJECT: Stagedagboek NAAM: BEDRIJF: PERIODE: TRAJECT: The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of

Nadere informatie

Mogelijkheden en focus op biofilter

Mogelijkheden en focus op biofilter Puntvervuiling en verwerken van restwater Mogelijkheden en focus op biofilter Jan Vanwijnsberghe - 22/11/2018 Dauchy BVBA - Kemmel Oorzaken Restwater! Gevolgen Mogelijke schade aan het milieu Negatief

Nadere informatie

Voorkom pijnlijke verrassingen Nieuwe Controleaanpak Belastingdienst. Presentator: Remko Geveke

Voorkom pijnlijke verrassingen Nieuwe Controleaanpak Belastingdienst. Presentator: Remko Geveke Voorkom pijnlijke verrassingen Nieuwe Controleaanpak Belastingdienst Presentator: Remko Geveke Start webinar: 08:30 uur Agenda Nieuwe Controleaanpak Belastingdienst Verticaal Toezicht vs. Horizontaal Toezicht

Nadere informatie

3.C.1 Communicatieplan CO2-reductiesysteem

3.C.1 Communicatieplan CO2-reductiesysteem 3.C.1 Communicatieplan systeem General Document approval by: John Waltman (Europe) Classification: Approved for External / 3rd Party Use Document version: 5.0 Approval status: Approved NON-DISCLOSURE OF

Nadere informatie

Lichaamsbeweging 6-8. Auteurs: Kristína Žoldošová en Iveta Matejovičová. jaar

Lichaamsbeweging 6-8. Auteurs: Kristína Žoldošová en Iveta Matejovičová. jaar 6-8 jaar Wetenschappelijke inhoud: Biologie Beoogde concepten: De werking van het menselijk lichaam, het verband tussen de werking van het hart en de ademhaling Beoogde leeftijdsgroep: Leerlingen van 7

Nadere informatie

Resultaat mechanische onkruidbestrijding in het veld

Resultaat mechanische onkruidbestrijding in het veld Resultaat mechanische onkruidbestrijding in het veld Donderdag 13 juni 2019 Proefbedrijf Biologische Landbouw Gabriëlstraat 11, 8800 Rumbeke Beitem Inhoudsopgave Inhoud 1. PERCEEL 1: PREI/KNOLSELDER SUREVEG...

Nadere informatie

Het TOPPS Project. Eenvoudige methodes om water schoon te houden. TOPPS Doelstellingen. Goede praktijken. De TOPPS middelen

Het TOPPS Project. Eenvoudige methodes om water schoon te houden. TOPPS Doelstellingen. Goede praktijken. De TOPPS middelen Het TOPPS Project TOPPS is een multi-stakeholderproject dat gedurende drie jaar loopt in 15 Europese landen. Het staat voor Training the Operators to prevent Pollution from Point Sources (Preventie van

Nadere informatie

Onderzoek A Spuitwater Voedingskleurstof (in verschillende kleuren: oranje, geel, rood, groen) Bekertjes

Onderzoek A Spuitwater Voedingskleurstof (in verschillende kleuren: oranje, geel, rood, groen) Bekertjes 6-8 jaar Wetenschappelijke inhoud: Humane biologie Beoogde concepten/vaardigheden: Zintuigen Beoogde leeftijdsgroep: 6-8 jaar oud Duur van de activiteit: 2-3 lessen, al naargelang het aantal onderzoeken

Nadere informatie

Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Interprovinciaal Proefcentrum voor de Aardappelteelt vzw

Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Interprovinciaal Proefcentrum voor de Aardappelteelt vzw Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Interprovinciaal Proefcentrum voor de Aardappelteelt vzw Programma Wat is puntvervuiling? Oorzaken? Gevolgen? Oplossingen! Demo: bouw een

Nadere informatie

De MKB Energy Check Up. VNO-NCW Midden & CCS Energieadvies

De MKB Energy Check Up. VNO-NCW Midden & CCS Energieadvies The sole responsibility for the content of this publication lies with the authors. It does not necessarily reflect the opinion of the European Union. Neither the EACI nor the European Commission are responsiblefor

Nadere informatie

Leverbare 6.2 PPT-presentatie. RenoValue. Drijvende krachten voor verandering: Versterking van de rol van taxateurs binnen de markttransitie

Leverbare 6.2 PPT-presentatie. RenoValue. Drijvende krachten voor verandering: Versterking van de rol van taxateurs binnen de markttransitie Leverbare 6.2 PPT-presentatie RenoValue Drijvende krachten voor verandering: Versterking van de rol van taxateurs binnen de markttransitie IEE/13/618/SI2.675119 (van 13-02-2014 tot 13-02-2016) Achtergrond:

Nadere informatie

Cyclus 2014-2016. Sessie 1 23/10/2014

Cyclus 2014-2016. Sessie 1 23/10/2014 Cyclus 2014-2016 Sessie 1 23/10/2014 The sole responsibility for the content of this presentation lies with the authors. It does not necessarily reflect the opinion of the European Union. Neither the EASME

Nadere informatie

Korte Handleiding EMPLOY

Korte Handleiding EMPLOY Korte Handleiding EMPLOY This project has been funded with support from the European Commission. This communication reflects the views only of the author. The Commission cannot be held responsible for

Nadere informatie

Opdrachten op de werkvloer

Opdrachten op de werkvloer Opdrachten op de werkvloer Om de taal te oefenen op het werk en om competenties als werknemer te verbeteren, zijn algemene opdrachten ontwikkeld die deelnemers op elke werkplek kunnen uitvoeren. In dit

Nadere informatie

ILVO. Bomen voor veerkracht Wat kan agroforestry betekenen in Vlaanderen?

ILVO. Bomen voor veerkracht Wat kan agroforestry betekenen in Vlaanderen? Bomen voor veerkracht Wat kan agroforestry betekenen in Vlaanderen? Symposium Ecosysteemdiensten 4/02/2019 AGROFORESTRY IN TIEN MINUTEN? Productiviteit CLAAS.co.in Voedselzekerheid Voedselprijzen Mankracht

Nadere informatie

ForwardFarming Field Academy Water Protection Training

ForwardFarming Field Academy Water Protection Training DUURZAAMHEID BIJ BAYER ForwardFarming Field Academy Water Protection Training Opleiding Bescherming van het oppervlaktewater Welkom op Hof ten Bosch Mei 2016 Pagina 1 ForwardFarming Field Academy Water

Nadere informatie

PERSCONFERENTIE WOONKREDIETEN 2016

PERSCONFERENTIE WOONKREDIETEN 2016 PERSCONFERENTIE WOONKREDIETEN 2016 SÉBASTIEN DEGAND GREET VAN CRIEKINGEN 2/02/2017 @BNPPFBelgie #BNPPFimmo AGENDA 1. VASTGOEDSECTOR IN BELGIË 2. BELANGRIJKSTE TENDENSEN 2016 A. Algemene tendensen: blijven

Nadere informatie

Hoe verenigen vastgoedbeleggers duurzame en financiële rendementen? Het investeerders perspectief (indirect)

Hoe verenigen vastgoedbeleggers duurzame en financiële rendementen? Het investeerders perspectief (indirect) Hoe verenigen vastgoedbeleggers duurzame en financiële rendementen? Het investeerders perspectief (indirect) VBA Seminar Hoe verenigen vastgoedbeleggers duurzame en financiële rendementen? Matthijs Storm

Nadere informatie

Lesson plan GM Maïs Werkbladen

Lesson plan GM Maïs Werkbladen Lesson plan GM Maïs Werkbladen Inleiding: Enkele jaren geleden deed het Centrum voor Landbouw- en Voedseleconomie van de faculteit Industriële- en Biowetenschappen van de Katholieke Universiteit Leuven,

Nadere informatie

My Benefits My Choice applicatie. Registratie & inlogprocedure

My Benefits My Choice applicatie. Registratie & inlogprocedure My Benefits My Choice applicatie Registratie & inlogprocedure Welkom bij de My Benefits My Choice applicatie Gezien de applicatie gebruik maakt van uw persoonlijke gegevens en salarisinformatie wordt de

Nadere informatie

Goed beheerde akkerranden, een win-win voor landbouw en natuur.

Goed beheerde akkerranden, een win-win voor landbouw en natuur. Goed beheerde akkerranden, een win-win voor landbouw en natuur. 25 september 2012 Pieter Verdonckt Inagro vzw Kadering project Hoe schadelijke effecten vermijden; Beperk effecten van gewasbeschermingsmiddelen

Nadere informatie

Sexual Education for Adults with Disabilities

Sexual Education for Adults with Disabilities Sexual Education for Adults with Disabilities Tool 9 Handbooks Preventief voorlichten The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents

Nadere informatie

In welke richting groeien planten? 6-8. Auteur: Annette Scheersoi, Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn. jaar

In welke richting groeien planten? 6-8. Auteur: Annette Scheersoi, Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn. jaar 6-8 jaar Wetenschappelijke inhoud: Biowetenschap (biologie, plantkunde, gravitatiebiologie) Beoogde concepten/vaardigheden: Gravitropie (geotropie) Beoogde leeftijdsgroep: 6-8 jaar oud Duur van de activiteit:

Nadere informatie

Uitvoeringsaspecten van Pensioenakkoord

Uitvoeringsaspecten van Pensioenakkoord Uitvoeringsaspecten van Pensioenakkoord Willem Eikelboom De 4 e dinsdag in september 2011 2011 Towers Watson. All rights reserved. Wel of geen Pensioenakkoord invulling aanvullend pensioen vindt decentraal

Nadere informatie

Landbouwdiensten en beleid. Hoe zijn deze diensten op vandaag georganiseerd in Vlaanderen?

Landbouwdiensten en beleid. Hoe zijn deze diensten op vandaag georganiseerd in Vlaanderen? Landbouwdiensten en beleid. Hoe zijn deze diensten op vandaag georganiseerd in Vlaanderen? Evy Mettepenningen Guido Van Huylenbroeck 1 Overzicht 1.Instrumenten voor de vergoeding van groene en blauwe diensten

Nadere informatie