Sexual Education for Adults with Disabilities
|
|
- Paula van Dam
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Sexual Education for Adults with Disabilities Tool 9 Handbooks Preventief voorlichten The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsi ble for any use which may be made of the information contained therein. 1
2 Preventief voorlichten In deze wegwijzer leest u over het preventief voorlichten en het belang daarvan. Daarnaast worden stappen en handvatten beschreven vanuit het oplossingsgericht werken dat u kan helpen bij het geven van voorlichting op een methodische manier. Inhoud Wat is preventief voorlichten en wat is het belang hiervan? Frequent voorlichten werkt heel preventief. Het geeft de mogelijkheid om eerder te kunnen signaleren en vervolgens stappen te kunnen ondernemen. Als u eerder kunt signaleren, kunt u ook eerder stappen ondernemen. Problemen en vragen van de ontvanger komen vroeg aan het licht en kunnen worden aangepakt. Door die stappen te ondernemen, kunt u de ontvanger weerbaarder maken tegen onbedoelde situaties, bijvoorbeeld seksueel misbruik. Oplossingsgericht werken m.b.t. seksualiteit en intimiteit In gesprek met de ontvanger Vragen naar het doel Vragen naar uitzonderingen Schaalvragen Vervolggesprekken Conclusion Afsluiting Specifieke oplossingen voor het thema seksueel misbruik In tegenstelling tot reactief werken helpt preventief werken om een onjuiste beeldvorming te voorkomen. Als de beeldvorm van de ontvanger er eenmaal is, is het moeilijk om deze te veranderen. Bijvoorbeeld het gebruik van pornografische materialen kan zorgen voor een onjuiste beeldvorming. Het is hier belangrijk op voorhand met de ontvanger te bespreken, dat de getoonde beelden niet de realiteit weergeven. Oplossingsgericht werken m.b.t. seksualiteit en intimiteit Wat is preventief voorlichten en wat is het belang hiervan? Mensen met een verstandelijke beperking zijn extra kwetsbaar. Daarom is het van belang om vooral veel aandacht te geven aan preventie. Door preventief seksueel voor te lichten kunnen de risico factoren worden beïnvloed. In gesprek met de ontvanger Tijdens het eerste gesprek met de ontvanger van de seksuele voorlichting zijn er een aantal dingen van belang. Het is een soort protocol, waarin verschillende stappen worden doorlopen, die u als handvat zou kunnen gebruiken:
3 1 Rolverheldering Beschrijving van de opbouw van het gesprek, het nemen van een denkpauze, de duur van het gesprek en eventueel, afhankelijk van het niveau van de ontvanger, uitleg over de oplossingsgerichte werkwijze. Invoegen De eerste stap bestaat uit het opbouwen van een positieve werkrelatie door aan te sluiten bij de ervaringswereld van de ontvanger. 3 De vraag naar verbetering vóór het eerste gesprek Wat is er veranderd sinds we elkaar zagen/spraken/ belden? De vraag naar verbetering maakt gebruik van het veranderingsproces dat de ontvanger mogelijk al heeft ingezet of de kennis die hij al heeft opgedaan. 4 Probleemomschrijving/erkenning Wat brengt je hier? Hoe is dat een probleem voor je? Wat heb je al geprobeerd en wat hielp? Erkenning geven is belangrijk: respectvol luisteren, gevoelsreflecties en complimenten geven, samenwerkingsrelatie ( klant, klager, bezoeker ) inschatten, walking on two legs. Doelformulering/wondervraag (of een variant) Je gaat vannacht slapen en er gebeurt een wonder. Door dat wonder is het probleem (probleem concreet benoemen) weg (of bijna weg). Wat is er dan morgen veranderd? En wat nog meer? 6 Uitzonderingen Welke uitzonderingen (momenten waarop de klacht er niet is of minder is) zijn er? De professional gaat samen met de ontvanger op zoek naar de verschillen tussen de uitzonderingen en het probleem, en naar de mate waarin de ontvanger zelf controle heeft over het optreden van de uitzonderingen. 7 Schaalvragen Als 10 is: Ik heb mijn doel helemaal bereikt en als 0 is: Ik heb...helemaal niet bereikt/niet voor elkaar, welk cijfer geef je dan? Schaalvragen worden vaak gebruikt in de volgende domeinen: De vooruitgang van de ontvanger tijdens de gesprekken; De mate van hoop van de ontvanger; De hoeveelheid energie die de ontvanger wil investeren om zijn leven te verbeteren; De mate van vertrouwen dat de ontvanger zijn doel zal bereiken; De mate van motivatie om ergens de schouder onder te zetten; Later in het document wordt het nog nader uitgelegd. 8 Competentievragen Bij competentievragen kunt u de hermeneutische cirkel toepassen, een nadere uitleg vindt u in de wegwijzer Praten over seksualiteit en intimiteit met de ontvanger van de voorlichting. De professional geeft directe complimenten, stelt competentievragen (indirecte complimenten) en geeft positieve karakterduidingen: Wat dapper van je.. Hoe ben je op het goede idee gekomen om...? Je moet wel een stevig persoon zijn als je... Vertel eens. 3
4 9 Feedback Feedback aan de ontvanger bestaat uit drie onderdelen: Complimenten voor wat de ontvanger al deed dat hielp en positieve karakterduidingen. Complimenten zijn een positieve bevestiging van eerdere successen en de competentie van de ontvanger. Een reden ( rationale of brug ) voor de taak (liefst in de woorden van de ontvanger). Dit onderdeel verbindt de complimenten met de suggesties en taken. Een brug begint meestal met: en omdat... Een taak of suggesties voor huiswerk. Deze component bevat een of meer gedragstaken of observatietaken die worden voorgelegd aan de ontvanger. De oplossingssgerichte professional kan voorafgaand aan de feedback een korte pauze van ongeveer minuten inlassen, waarin hij nadenkt over de feedback die hij gaat geven. De feedback verschilt voor bezoeker, klant, en klager : Bezoekers krijgen geen suggesties voor huiswerktaken (wel complimenten). Klanten krijgen observatietaken en/of gedragstaken. Klagers krijgen alleen suggesties voor observatietaken. (Roeden & Bannink, 009) Vragen naar het doel Bij oplossingsgericht werken is het bepalen van het doel essentieel. Daardoor vindt stimulatie bij de ontvanger plaats om na te denken over hoe het probleem zich in de toekomst niet meer of minder voor zal doen. Eerste kleine stappen worden duidelijk en helder geformuleerd. Om het doel te bepalen kunt u de ontvanger de wondervraag stellen. Zie hiervoor stap vijf van het kopje In gesprek met de ontvanger. (Roeden & Bannink, 009) Vragen naar uitzonderingen Vinden van uitzonderingen Als uitzonderingen worden momenten of ervaringen beschreven, waarbij men eigenlijk ervan uit gaat dat het bepaalde probleem zou optreden. Als bij de ontvanger bijvoorbeeld één dag of moment het probleem niet of minder speelt, moet op deze moment worden ingegaan. Er wordt dan deze uitzondering bekeken en aan de ontvanger gevraagd wat hij op dit moment anders deed, of wat er dan anders was. Het oplossingsgericht werken concentreert zich op wie, wat, wanneer en waar van de uitzondering en niet op het wie, wat, wanneer en waar van het probleem. Vragen naar details U zou in het begin van een gesprek een topografische analyse kunnen maken. Onder een topografische analyse wordt het beschrijven van concreet gedrag verstaan, dat op een bepaalde plaats en tijd plaatsvindt. Als de topografische analyse oplossingsgericht is, wordt een situatie beschreven die uitzonderingen toont en tot een uitvergroting van gewenst gedrag leidt. Vinden van hulpmiddelen Als de ontvanger van de seksuele voorlichting tegen problemen aanloopt, vergeet diegene vaak wat hij al weet om het probleem op te kunnen lossen of welke hulpmiddelen er al zijn. Voor de voorlichter is het dus van belang om deze voorhandene hulpmiddelen bloot te leggen. U laat aan de ontvanger zien wat er al om hem heen is, om zijn probleem op te kunnen lossen. 4
5 Schaalvragen Met behulp van schaalvragen kunt u met de ontvanger van de seksuele voorlichting communiceren. Schaalvragen kunnen bijvoorbeeld worden gebruikt om in het begin van een voorlichtingstraject te kijken waar de ontvanger met zijn probleem staat of om de vooruitgang van de ontvanger tijdens de voorlichting te toetsen. Op een schaal van 10 tot 0 geeft de ontvanger aan hoe de huidige situatie is. Schaalvragen kunnen op verschillende manieren worden gesteld. U kunt bijvoorbeeld een schaal van 1 tot 10 aanreiken, daarbij wordt de slechtste situatie uitgesloten. Er werd vastgesteld dat de ontvanger bij een schaal van 10 tot 0 een iets hoger cijfer aangeeft. De voordelen van cijfers zijn de volgende: Cijfers zijn vergelijkbaar: meer, minder, gelijk Cijfers geven een maat: halverwege, ver verwijderd, dichtbij Cijfers zijn flexibel Cijfers hebben een persoonlijke betekenis voor de ontvanger, het is zijn cijfer Cijfers zijn neutraler dan woorden en hebben geen emotionele betekenis of bijklank Cijfers bieden de mogelijkheid om van een afstand naar het probleem te kijken Cijfers vereenvoudigen een complexe situatie Cijfers vergelijken de inschattingen van verschillende personen U kunt de schaalvragen ook varieeren door bijvoorbeeld met picto s te werken. Dan begint 0 met een donderwolk en 10 is een zon. Er zijn natuurlijk meer mogelijkheden om een schaalvraag vorm te geven. Vervolggesprekken Binnen het voorlichtingstraject volgen na het eerste gesprek de vervolggesprekken. Het doel van een vervolggesprek is om erachter te komen of de situatie van de ontvanger is verbeterd. Bijna altijd kunnen er kleine verbeteringen worden gevonden, het is dan belangrijk om deze te benoemen, en de ontvanger te stimuleren om deze te herhalen. Als er geen verbeteringen te boeken zijn, is het van belang dat u ervoor zorgt dat er niet méér van hetzelfde wordt gedaan. Vervolggesprekken bieden ook de mogelijkheid voor evaluatiemomenten. Een openingsvraag bij een vervolggesprek zou kunnen zijn: Wat is er beter?. De ontvanger kan dan op vier verschillende manieren antwoorden: het gaat beter, het gaat hetzelfde, het gaat slechter of men verschilt van mening. Afsluiting Al in het begin van de voorlichtingsbijeenkomsten wordt over de toekomstige situatie gesproken. Daarbij gebruikt u positieve, haalbare en gedragsmatige termen. Als voorlichter neemt u een houding aan, die de ontvanger hoop en vertrouwen geeft, zodat hij in staat is om zijn doel te kunnen bereiken. U kunt op verschillende manieren een voorlichtingstraject afsluiten. Oplossingsgericht werken is ook vooral creatief. In het volgende vindt u voorbeelden, om een traject af te sluiten: U maakt een afscheidscertificat voor de ontvanger met daarop complimenten U maakt een oorkonde of pamflet met het wonder van de ontvanger en geeft deze aan de ontvanger
6 U vraagt aan het begin van het voorlichtingstraject hoe de ontvanger zijn succes in het einde zou willen vieren. Tijdens de laatste bijeenkomst komt u daarop terug U kunt het de afsluiting bijvoorbeeld met koekjes, chips en bloemen vieren U kunt vragen hoe de ontvanger de overwinning van het probleem wil vieren U vraagt welke mensen de ontvanger voor de afsluiting wil uitnodigen U zou de ontvanger een tekening kunnen laten maken, met zijn beginsituatie en zijn eindsituatie U kunt een knuffel of poppetje aan de ontvanger geven, een zogenaamd transitional object U kunt vragen of de ontvanger andere personen met hetzelfde probleem kan helpen, als een soort mentor Specifieke oplossingen voor het thema seksueel misbruik Ontvanger die ervaringen met seksueel misbruik hebben gemaakt leiden vaak een leven met negatieve gedachten en een teruggang van het gehele functioneren. Bij methodisch werken met betrekking tot seksualiteit en intimiteit wordt de ontvanger actief gestimuleerd om iets te doen aan het verbeteren van de kwaliteit van zijn leven. Er wordt gebruik gemaakt van verschillende interventies, die voor eenopeen situaties geschikt zijn en structuur geven: List of positive things in life. U halt positieve herinneringen terug als aanmoedigingen (prompts) om soortgelijke activiteiten in het hier en nu te doen Bodywork. Positieve ervaringen van aanrakingen (bijvoorbeeld dansen) in plaats van negatieve ervaringen van aanrakingen Artistic selfexpression. Een expressief medium voor het uiten van positieve emoties en ervaringen. Het dient als tegenwicht tegen verbale uitingen over schuld en zelfverwijt Identifying a healing symbol. Een plant of dier kiezen waarvoor gezorgd wordt. Het is een symbool voor de eigen emotionele en persoonlijke groei. U moet wel goed daarover nadenken of de ontvanger daartoe in staat is. Selfnurturing rituals. De ontvanger zichzelf laten verwennen, door bijvoorbeeld een schoonheidsbehandeling, in plaats van zichzelf veroordelen Presentfocused learning. Een nieuw hobby voor de ontvanger vinden. Gerichtheid op een actief leven in het heden en de toekomst. (Roeden & Bannink, 009) Disclaimer The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsi ble for any use which may be made of the information contained therein. 6
Sexual Education for Adults with Disabilities
Sexual Education for Adults with Disabilities Tool 9 Handbooks Praten over seksualiteit en intimiteit met de ontvanger van de voorlichting The European Commission support for the production of this publication
Nadere informatieOplossingsgericht werken. Arteveldehogeschool 19 maart 2015
Oplossingsgericht werken Arteveldehogeschool 19 maart 2015 Vragen Waaraan zou jij morgen kunnen opmerken dat deze workshop vandaag zinvol voor jou was? Wat zou je zelf kunnen doen om het zinvol te maken?
Nadere informatieSexual Education for Adults with Disabilities
Sexual Education for Adults with Disabilities Tool 3 De inhoud en vormgeving van het kaartspel per thema The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement
Nadere informatieSexual Education for Adults with Disabilities
Sexual Education for Adults with Disabilities Tool 9 Handbooks Gebruiksaanwijzing The Box The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the
Nadere informatieDe oplossingsgerichte flowchart
De oplossingsgerichte flowchart Inleiding De oplossingsgerichte flowchart is een hulpmiddel om de werkrelatie te beschrijven tussen cliënt en hulpverlener. Het instrument kan bij elke client-hulpverlener
Nadere informatieProject 3 Bibberspiraal Deel 1
Project 3 Bibberspiraal Deel 1 1 Wist je dat? 2 Dit ga je maken Er maar weinig chirurgen zijn die kleine bloedvaten en zenuwcellen kunnen herstellen. Dit komt omdat zij niet kunnen opereren zonder hun
Nadere informatieBewegen Werkt OMGAAN MET DRUK DOOR MARIKE VAN KALKEN LEEFSTIJLCOACH
Bewegen Werkt OMGAAN MET DRUK DOOR MARIKE VAN KALKEN LEEFSTIJLCOACH STRESSLESS Improving Educators Resilience to Stress This project has been funded with support from the European Commission. This publication
Nadere informatieProject 6 De Quiz Deel 1
Project 6 De Quiz Deel 1 1 Wist je dat? 2 Dit ga je maken In Nederland staat één van de grootste bloemenveilingen ter wereld. Iedere dag wordt er gehandeld in miljoenen bloemen en planten. Na de veiling
Nadere informatieStagedagboek NAAM: BEDRIJF: PERIODE: TRAJECT:
Stagedagboek NAAM: BEDRIJF: PERIODE: TRAJECT: The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of
Nadere informatieProject 5 Spelen met licht Deel 1
Project 5 Spelen met licht Deel 1 1 Wist je dat? Licht belangrijk is voor de gezondheid. Ons lichaam licht nodig heeft om vitamine D te maken. Ons slaap- en waakritme wordt gecontroleerd door licht. Een
Nadere informatieProject 2 Dobbelsteen Deel 1
Project 2 Dobbelsteen Deel 1 1 Wist je dat? 2 Dit ga je maken Slimme technische oplossingen kunnen mensen met een beperking helpen om makkelijker mee te doen met activiteiten van andere mensen. We kunnen
Nadere informatieProject 7 Pratende plant Deel 1
Project 7 Pratende plant Deel 1 1 Wist je dat? Wist jij dat er ook luchtzuiverende planten bestaan? Deze planten zorgen niet alleen voor een leuke sfeer en voor zuurstof, maar dus ook voor een schonere
Nadere informatieOpdrachten op de werkvloer
Opdrachten op de werkvloer Om de taal te oefenen op het werk en om competenties als werknemer te verbeteren, zijn algemene opdrachten ontwikkeld die deelnemers op elke werkplek kunnen uitvoeren. In dit
Nadere informatieHistoriana s gebruikershandleiding
Historiana s gebruikershandleiding Historiana is een online leeractiviteitenplatform, ontwikkeld door geschiedenisonderwijsgevenden uit heel Europa en daarbuiten. Het doel is om collega s the helpen bij
Nadere informatieDe bedrijven maken 2 soorten producten Alle bedrijven verkopen deze producten in dezelfde markt. Klanten
The Business Game 1 Business Game De bedrijven maken 2 soorten producten Alle bedrijven verkopen deze producten in dezelfde markt Klanten This publication reflects the views only of the author, and the
Nadere informatieKorte Handleiding EMPLOY
Korte Handleiding EMPLOY This project has been funded with support from the European Commission. This communication reflects the views only of the author. The Commission cannot be held responsible for
Nadere informatiePersoonlijk Plan Aandachtspunten omgangsvormen, verzorging, lichaamsbeleving, weerbaarheid relaties en seksualiteit
Persoonlijk Plan Aandachtspunten omgangsvormen, verzorging, lichaamsbeleving, weerbaarheid relaties en seksualiteit Het is belangrijk dat de begeleiding rond omgangsvormen, weerbaarheid en seksualiteit
Nadere informatieAls wij dit soort vragen stellen dan gaan wij uit van de talenten en mogelijkheden van cliënten.
Hand-out Workshop oplossingsgericht gesprekvoeren. Wat is oplossingsgericht werken? Volgens Mahlberg&Sjöblom (2011) wordt er over het algemeen uit gegaan van een probleem gerichte benadering. Een probleem
Nadere informatieOplossingsgerichte benadering MBO platformdag, 9 april 2015
Oplossingsgerichte benadering MBO platformdag, 9 april 2015 Joost Iserief & Ingrid Kroezen Waarom oplossingsgerichte gespreksvoering? Praten over problemen leidt vaak niet tot oplossingen, praten over
Nadere informatieThema. Kernelementen. Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips
Thema Kernelementen Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips Tips voor de trainer: Doseer je informatie: less is more. Beoordeel wat je gymnasten doen, niet wie ze
Nadere informatieENTRE-YOU in Practice
ENTRE-YOU in Practice 1 Erasmus+ Strategische Partnership voor beroeps-educatie en training Project Titel: ENTRE-YOU - Ondernemende mentaliteit voor jonge benadeelde werkzoekenden Project nummer: 2015-1-RO01-KA202-015052
Nadere informatieModule leren: preventiemodule vroegtijdig schoolverlaat voorkomen door middel van digitale verhalen en kaarten. tellyourstorymap.
Module leren: preventiemodule vroegtijdig schoolverlaat voorkomen door middel van digitale verhalen en kaarten tellyourstorymap.eu -Co-funded by the Erasmus+ Programma of the European Union Module voor
Nadere informatieLeerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 4: Oplossingsgerichte gesprekken voeren, Aandachtsemmers vullen in jouw klas
Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 4: Oplossingsgerichte gesprekken voeren, Aandachtsemmers vullen in jouw klas 17 juni 2015 13.30 16.00 uur Madeleine Vreeburg Miranda Noom Leerlijn Omgaan met
Nadere informatieWat eten slakken graag? 3-5. Auteurs: Giselle Theuma, St. Paul s Missionary, Malta. jaar
3-5 jaar Wetenschappelijke inhoud: Biowetenschap Beoogde concepten/vaardigheden: Kinderen onderzoeken wat slakken het liefst eten : sla, tomaten of droge bladeren. Beoogde leeftijdsgroep: 3-5 jaar oud
Nadere informatieDrijven maar! 3-5. Auteur : Kristof Van de Keere, VIVES, Belgium. jaar. Wetenschappelijke inhoud: Natuurwetenschap
3-5 jaar Wetenschappelijke inhoud: Natuurwetenschap Beoogde concepten/vaardigheden: Beoogde leeftijdsgroep: 3-5 jaar oud Duur van de activiteit: 20 minuten Samenvatting: Deze activiteit past binnen een
Nadere informatieAan de hand van 11 kleine stapjes, kan deze methode jou helpen om jou einddoel te bereiken!
Oplossingsgericht werken Misschien wil je graag iets veranderen in je leven? Zit je met een probleem waar je graag zelf een oplossing voor wil vinden? Hier onder staat een methode beschreven, die het mogelijk
Nadere informatieExecutieve functies in de klas: interventies
Executieve functies in de klas: interventies Door Wijnand Dekker, gezondheidszorgpsycholoog Anneke Dooyeweerd, pedagoog/coach Inleiding In de vorige nieuwsbrief omschreven we wat er wordt verstaan onder
Nadere informatieKindvriendelijke verhoorstudio
Het horen van kinderen door de politie HET HOREN VAN KINDEREN DOOR DE POLITIE Jannie van der Sleen Binnen een strafrechtelijk onderzoek: Doel van het verhoor is waarheidsvinding/feiten: Is er al dan niet
Nadere informatieConsumentenvertrouwen door kwaliteitsborging
Consumentenvertrouwen door kwaliteitsborging COHERENO Business Collaboration Event Arnhem, 08/10/2014 Erwin Mlecnik OTB, Faculteit Bouwkunde, TU Delft BENG-renovatie: een complexe uitdaging Rijtjeswoning
Nadere informatieDag van de uitvoering
Mijn naam is Peter, Partici Peter Camping Powned, onderhandelen, Cialdini via schaarste beïnvloeden, oplossingsgericht werken en succesvolle Dag van de uitvoering 1 Camping Powned *Feedback vanuit verwondering
Nadere informatieInterviews: - interview: vragen gast - vragen pleeggezin - vragen aan begeleider van Open Thuis - Interview met de dienst VMG :
Bijlage Interviews: - interview: vragen gast - vragen pleeggezin - vragen aan begeleider van Open Thuis - Interview met de dienst VMG : Interview: vragen gast : Levensgeschiedenis: Zie dossier Hoe vind
Nadere informatieOplossingsgerichte gesprekken. Met kinderen
Oplossingsgerichte gesprekken Met kinderen VANDAAG Geeft meer richting in je gesprekken met kinderen. Leer je loslaten dat jij de oplossing moet hebben. Vanaf NU: Ga je anders handelen. Ben je gericht
Nadere informatieSolution focused tuning (SFT) instrument
Scoring mijn executieve functies Naam: Datum: Omcirkel het gekozen cijfer achter elk item. Tel de cijfers van de drie items van elke executieve functie bij elkaar en zet het aantal punten in het lichtblauwe
Nadere informatieCreatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus
Creatief en flexibel toepassen van Triplep Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Programma Overzicht Kennismaking Persoonlijke werving van ouders Een goede relatie opbouwen met de ouders
Nadere informatie360 feedback 3.1 M. Camp Opereren als lid van een team Omgaan met conflicten Omgaan met regels
360 feedback 3.1 Student: M. camp Studentnummer: 11099003 Klas: WDH31 Datum: 2-02-2014 Personen welke de formulieren hebben ingevuld: - M. Camp - Menno Lageweg - Ir. S.W.L. van Herk - D.J. Jager M. Camp
Nadere informatieToolkit. Mijn kind wil een kind. Kinderen, waar kies ik voor?
Toolkit Kinderen, waar kies ik voor? Mijn kind wil een kind Informatiefolder voor ouders van mensen met een verstandelijke beperking en een kinderwens 2 Vraag een willekeurige persoon wat voor hem belangrijk
Nadere informatieProgramma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf
Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf Vijf woensdagmiddagen kunnen jongens en meiden tussen de 10 en 14 jaar op avontuur naar zichzelf. Het kind leert zichzelf
Nadere informatieOplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)
Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)
Nadere informatieChecklist Gesprek voeren 2F - handleiding
Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Inleiding De checklist Gesprek voeren 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een gesprek moeten kunnen voeren op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht hoe de
Nadere informatieDe begeleider als instrument bij gedragsproblemen
www.incontexto.nl De begeleider als instrument bij gedragsproblemen Nathalie van Kordelaar Mirjam Zwaan Doel voorlichting Grip krijgen op (probleem) gedrag Evalueren In kaart brengen Uitvoeren Analyse
Nadere informatieInformatie voor ouders
Weerbaarheid Informatie voor ouders Het Centrum voor Jeugd en Gezin ondersteunt met deskundig advies, tips en begeleiding. Een centraal punt voor al je vragen over opvoeden en opgroeien, dat is handig!
Nadere informatieHandreiking Workshop Omgaan met probleemgedrag, hoe tevreden ben jij?
Handreiking Workshop Omgaan met probleemgedrag, hoe tevreden ben jij? Handreiking Workshop Omgaan met probleemgedrag, hoe tevreden ben jij? Medewerkers in de ouderenzorg weten vaak heel goed waar knelpunten
Nadere informatieOmgaan met klachten volgens de BOOS-formule
Omgaan met klachten volgens de BOOS-formule Een klacht is een kans. Wanneer een klant de moeite neemt om zijn onvrede te laten blijken, biedt dat je de mogelijkheid de klant alsnog tevreden te stellen
Nadere informatieB a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1
B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 JE ONBEWUSTE PROGRAMMEREN VOOR EEN GEWELDIGE TOEKOMST De meeste mensen weten heel goed wat ze niet willen in hun leven, maar hebben vrijwel geen
Nadere informatieAansluiten bij ouders. Kanteling organisatie vanuit een waarderende benadering
Aansluiten bij ouders Kanteling organisatie vanuit een waarderende benadering Wie zijn we? Kind & Gezin Vlaanderen Afdeling Limburg Consultatiebureau voor zuigelingen een lange traditie Start: medische
Nadere informatieLichaamstaal en sekspraat. Leonora van der Beek en Esther Keller
Lichaamstaal en sekspraat Leonora van der Beek en Esther Keller Even voorstellen Leonora van der Beek Communicatiedeskundige Kentalis, regio west, Zoetermeer Werkzaam binnen de doelgroep Communicatief
Nadere informatieWat kan je als leidinggevende doen om psychosociale moeilijkheden bij medewerkers bespreekbaar te maken?
Infofiche werkgever_analyse Wat kan je als leidinggevende doen om psychosociale moeilijkheden bij medewerkers bespreekbaar te maken? Psychosociale moeilijkheden opmerken is geen evidentie. Evenmin is het
Nadere informatieBASISVAARDIGHEDEN & COMMINICATIETRAINING. Nederlandse Versie
Toolbox Golden Goal BASISVAARDIGHEDEN & COMMINICATIETRAINING met GEINTEGREERDE SPORT ACTIVITEITEN Nederlandse Versie 1 Dit project is mede mogelijk gemaakt door het SOCRATES-GRUNDTVIG programma van de
Nadere informatiepaardencoach Frederieke van der Lijn Buitenpost www.equinama.nl
Loop je steeds tegen dezelfde valkuilen aan? Ben je toe aan veranderingen of aan een volgende stap in je ontwikkeling? Wil je persoonlijke inzichten? Graag begeleiden mijn paarden Gio, Stanley en ikzelf
Nadere informatieSeksuele vorming: gave (op-)gave
Seksuele vorming: gave (op-)gave De Wegwijzer Oosterwolde, 28 januari 2016 Mieneke Aalberts-Vergunst Programma Introductie Stellingen De wereld om ons heen Onze opvoeding Seksualiteit Het Bijbelse beeld
Nadere informatieSeksualiteit en seksuele ontwikkeling
Seksualiteit en seksuele ontwikkeling Platform Smith Magenis syndroom 15 november 2014 - Leusden Yvonne Stoots Vanmiddag Seksualiteit Seksuele ontwikkeling Begeleiding bij seksuele ontwikkeling Seksualiteit
Nadere informatieHandleiding SWIFT MyStandard Readiness Portal. Juni 2016
Handleiding SWIFT MyStandard Readiness Portal Juni 2016 Introductie In dit document worden de stappen tot het gebruik van de MyStandard Readiness Portal beschreven. Het gebruik van de Portal is redelijk
Nadere informatieLet s talk about sex Eerste hulp bij seksuele voorlichting
Let s talk about sex Eerste hulp bij seksuele voorlichting Normen en waarden De spelleider wijst iemand aan die een casus voorlegt waarin seksuele voorlichting is gegeven aan een cliënt. Bespreek in tweetallen
Nadere informatieJUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.
JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen
Nadere informatieLean Six Sigma. Examen Richtlijnen. Dr. R. Messnarz / D. Ekert / H.C. Theisens
Lean Six Sigma Examen Richtlijnen Dr. R. Messnarz / D. Ekert / H.C. Theisens 2 ECQA / LSSA Examen Richtlijnen Inhoudsopgave 1 Introductie... 3 1.1 Certificatie niveaus... 3 1.1.1 Yellow Belt / Orange Belt...
Nadere informatieOplossingsgericht werken - handleiding
Oplossingsgericht werken, een handleiding Tekst: Frank Vanderheijden (www.werkenmetsucces.nl) Sommige mensen zien problemen en vragen waarom. Ik droom dromen en vraag waarom niet. (Robert F. Kennedy) De
Nadere informatieMethodisch werken binnen Lang Verblijf. woonzorg en dagbesteding
Methodisch werken binnen Lang Verblijf woonzorg en dagbesteding 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Gentle Teaching 4 Middelen 5 Voor wie is Gentle Teaching? 5 3. Competentievergrotend werken 6 Middelen
Nadere informatieDe MKB Energy Check Up. VNO-NCW Midden & CCS Energieadvies
The sole responsibility for the content of this publication lies with the authors. It does not necessarily reflect the opinion of the European Union. Neither the EACI nor the European Commission are responsiblefor
Nadere informatieHANDVATEN VOOR TEAMVEERKRACHT. Anton Stellamans OPZ GEEL 6 december 2012
HANDVATEN VOOR TEAMVEERKRACHT Anton Stellamans OPZ GEEL 6 december 2012 1 2 Thema Handvaten om de veerkracht van de teams waarin we werken te vergroten Ofwel: Hoe word ik een veerkracht guerrilla op mijn
Nadere informatieGroundbreaking Innovative Financing of Training in a European Dimension. Final GIFTED Model May 2013
Groundbreaking Innovative Financing of Training in a European Dimension Final GIFTED Model May 2013 Project Reference no. 517624-LLP-1-2011-1-AT-GRUNDTVIG-GMP Workpackage no. WP 3 Test and Validation Deliverable
Nadere informatieOplossingsgericht werken
Oplossingsgericht werken Open inschrijving Wat² bieden wij? Individuele inschrijving voor de training Oplossingsgericht werken Een bevlogen en ervaren trainer met persoonlijke aanpak Een combinatie van
Nadere informatieWilt u uw elektriciteitsfactuur te verminderen?
Wilt u uw elektriciteitsfactuur te verminderen? De Universiteit van Luik is betrokken geweest bij vele jaren in Europese projecten op het vlak van het milieu en energie. Dit jaar zijn we op zoek naar partners
Nadere informatieOplossingsgericht werken
Oplossingsgericht Open inschrijving Wat² bieden wij? Individuele inschrijving voor de training Oplossingsgericht Een bevlogen en ervaren trainer Persoonlijke aanpak in de training Een combinatie van training
Nadere informatieOnt - moeten. www.psysense.be
Ont - moeten www.psysense.be Definitie van relatie Een relatie is iets waarbij je geeft en neemt, je streeft naar een win/win situatie. Je toont een relatie in een gebaar. De gebaren zijn vaak oprechter
Nadere informatieWorkshop Oplossingsgericht werken, een krachtige aanpak! Annemarie de Koning, huisarts en kaderarts GGZ Annemie Hanssen, POH-GGZ en trainer/coach
Workshop Oplossingsgericht werken, een krachtige aanpak Annemarie de Koning, huisarts en kaderarts GGZ Annemie Hanssen, POH-GGZ en trainer/coach Oplossingsgericht werken, een krachtige aanpak praten over
Nadere informatieLeergang Positieve Psychologie
Leergang Positieve Psychologie Creëer een positieve spiraal Wat je aandacht geeft gaat groeien Als je aandacht kunt richten op het positieve, dan groeit het positieve. Wat zijn de effecten daarvan? Onderzoek
Nadere informatieRichtlijnen voor senioren vrijwilligers
Het ComeON! project Richtlijnen voor senioren vrijwilligers The ComeON! project has been funded with support from the European Commission. This publication reflects the views only of the author, and the
Nadere informatieDe oplossingsgerichte benadering
Inhoud Inleiding 19 Leeswijzer 21 Deel I De oplossingsgerichte benadering 1 Principes van oplossingsgericht begeleiden 27 Inleiding 27 1.1 De oplossingsgerichte benadering in het onderwijs 28 1.2 De basisprincipes
Nadere informatieInleiding. Autisme & Communicatie in de sport
Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?
Nadere informatie[2015] Oplossingsgericht werken met Kinderen. "Kids Skills" Gerrit van de Vegte www.centrumoplossingsgerichtwerken.nl gerritvandevegte@home.
[2015] Oplossingsgericht werken met Kinderen "Kids Skills" Gerrit van de Vegte gerritvandevegte@home.nl WAT IS KIDS SKILLS? Kids Skills is een speelse,praktische en oplossingsgerichte benadering om kinderen
Nadere informatieSpel: Wat heb ik geleerd dit jaar?
Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar? Inleiding Traditioneel staat de decembermaand in het teken van jaaroverzichten en top 100 of top 2000 lijstjes. Allemaal bedoeld om terug te kijken op het afgelopen jaar.
Nadere informatieADHD en lessen sociale competentie
ADHD en lessen sociale competentie Geeft u lessen sociale competentie én heeft u een of meer kinderen met ADHD in de klas, dan kunt u hier lezen waar deze leerlingen tegen aan kunnen lopen en hoe u hier
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,
Nadere informatieEPC ESCO VME. Sven Wuyts Factor4
EPC ESCO VME Sven Wuyts Factor4 Energie Prestatie Contract Energy Service COmpany Vereniging van MedeEigenaars Sven Wuyts Factor4 Factor4: Antwerpen en Amsterdam Ingenieurs en financieel experts Energiebesparingsprojecten
Nadere informatieWaarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Workshop Motiverende Gespreksvoering Hoe werkt advies? drs. Hilde Jans psycholoog hilde.jans@cambiamo.
Waarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Workshop Motiverende Gespreksvoering Hoe werkt advies? drs. Hilde Jans psycholoog hilde.jans@cambiamo.nl Waarom mensen niet? Dus wat kun je doen? Ze weten niet
Nadere informatieHoe werkt advies? Ze weten niet wat Ze weten niet waarom Ze weten niet hoe. HersenletselCongres 2014 3 november
HersenletselCongres 2014 3 november Disclosure belangen sprekers C1 Waarom doen ze nou niet gewoon wat ik zeg! Motiveren tot gedragsverandering; wat is lastig en wat kun je als professional doen? (potentiële)
Nadere informatieAls het misgaat.. bel ik jou Steun voor kinderen van 0-18 jaar die getuige zijn geweest van huiselijk geweld. JSO Marjanne van Esveld
Als het misgaat.. bel ik jou Steun voor kinderen van 0-18 jaar die getuige zijn geweest van huiselijk geweld JSO Marjanne van Esveld Programma Huiselijk geweld: beleving, cijfers, gevolgen, thema s Doelen
Nadere informatieProbleem- of oplossingsgericht? Holistisch!
Probleem- of oplossingsgericht? Holistisch! Dr. Ina Miniankova Inservice Autisme 2016 Van probleem- naar oplossingsgericht Begin gewenste situatie Gevreesde toekomst Huidige Hu situatie Hoe wil je dat
Nadere informatieRotterdams Ambassadrices Netwerk
De ambassadrice als werver van inburgeraars 1. Inleiding; eigen ervaringen 2 A. Wat is werven 2 B. Het belang van werven 2 C. Verwachtingen 3 D. Rollenspel 4 E. Opdracht 4 2. Voortraject: 4 A. Doel 4 B.
Nadere informatieHallo ik. Wie ben ik, Wat wil ik, Wat kan ik?
Hallo ik Wie ben ik, Wat wil ik, Wat kan ik? Esther Keller, kennisdag D-SH/CMB Hallo ik workshop kennisdag Esther Keller Deskundige communicatie, Team Communicatieatelier Regio ZuidWest Train de Trainer-
Nadere informatie4 INZICHTEN. De vier inzichten in dit boekje zijn gebaseerd op de uitkomsten van het Trainer-Kind-Interactieonderzoek,
4 INZICHTEN De vier inzichten in dit boekje zijn gebaseerd op de uitkomsten van het Trainer-Kind-Interactieonderzoek, waarbij 37 trainers en coaches een seizoen lang intensief zijn gevolgd. Dit onderzoek
Nadere informatieHet Functioneringsgesprek
Het Functioneringsgesprek Augustus 2010 Het Functioneringsgesprek Inleiding Een functioneringsgesprek heeft tot doel de kwaliteit van het werk te verhogen en daarnaast zorgt het voor een verhoging van
Nadere informatiecommunicatie vanuit systeemtheoretisch perspectief Je kunt niet niet communiceren, besef het! (er is geen nooduitgang)
Workshop Taal, veel meer dan praten. Koolhof Coaching en Training Over de complexiteit van communicatie Onderwerp: Uitgangspunt: communicatie vanuit systeemtheoretisch perspectief Je kunt niet niet communiceren,
Nadere informatiePersoonlijk Krachten Plan
Persoonlijk Krachten Plan Professionele ontwikkeling en de rol van Oplossingsgerichte Studieloopbaan Begeleiding binnen het MBO en HBO M n studieloopbaan in eigen hand? Dat kan ik!!!! Welkom bij de workshop
Nadere informatieDeel 12/12. Ontdek die ene aanpak waarmee je al je problemen oplost
Beantwoord eerst de volgende vragen: 1. Welke inzichten heb je gekregen n.a.v. het vorige deel en de oefeningen die je hebt gedaan? 2. Wat heb je er in de praktijk mee gedaan? 3. Wat was het effect op
Nadere informatieOplossingsgericht werken: simpel maar niet gemakkelijk
Oplossingsgericht werken: simpel maar niet gemakkelijk Oplossingsgericht Werken = Denken in oplossingen In de praktijk van de mantelzorger / vrijwilliger Het enige dat een oplossingsgerichte werker moet
Nadere informatieBron: Handleiding bij feedbackkader, Marjoleine Dobbelaer, Onderwijsinspectie 2013
Effectief feedback geven en ontvangen Bron: Handleiding bij feedbackkader, Marjoleine Dobbelaer, nderwijsinspectie 2013 Inleiding Deze handleiding is geschreven ter ondersteuning van het gebruik van het
Nadere informatieBewonerservaringen bij doorgedreven renovatie: input voor bedrijfsmodellen. Erwin Mlecnik, TU Delft i.s.m. PHP Ad Straub, TU Delft
Bewonerservaringen bij doorgedreven renovatie: input voor bedrijfsmodellen Erwin Mlecnik, TU Delft i.s.m. PHP Ad Straub, TU Delft Inhoud Inleiding Doel Onderzoeksaanpak Resultaten/ analyse Conclusie Vooruitzichten
Nadere informatieAlle kinderen mogen zich in onze vereniging veilig voelen, zodat ze zich optimaal kunnen ontwikkelen.
Pestprotocol. Dit pestprotocol heeft als doel: Alle kinderen mogen zich in onze vereniging veilig voelen, zodat ze zich optimaal kunnen ontwikkelen. Door regels en afspraken zichtbaar te maken kunnen kinderen
Nadere informatieOplossingsgericht werken. Bij Handjehelpen. Oktober 2018
Oplossingsgericht werken Bij Handjehelpen Oktober 2018 Programma Doel deze bijeenkomst (afstemmen) Relatie werken volgens presentiebenadering en oplossingsgericht werken (afstemmen) Kader oplossingsgericht
Nadere informatieVoordoen (modelen, hardop denken)
week 11-12 maart 2012 - hardop-denktekst schrijven B Voordoen (modelen, hardop denken) Waarom voordoen? Net zoals bij lezen, leren leerlingen heel veel over schrijven als ze zien hoe een expert dit (voor)doet.
Nadere informatieMentor Datum Groep Aantal lln
Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Rachel van der Pijl P14EhvADT De Springplank. Eindhoven
Nadere informatieplastraining voor kinderen adviezen voor ouders
plastraining voor kinderen adviezen voor ouders Uw kind start met een plastraining op de polikliniek Kindergeneeskunde van het OLVG. Uw kind volgt de training omdat hij problemen heeft met zijn blaas.
Nadere informatieTRAINING 1. Tijd: Onderwerp: Waarom Resultaat Werkvorm Materiaal
DRAAIBOEK TRAINING 1, 2,3,4,5 REALISTEN ROADMOVIE De prezi presentatie voor de trainingsbijeenkomsten vindt u via de onderstaande link. https://prezi.com/0txqqdqmauta/training-realisten-roadmovie-5-bijeenkomsten/
Nadere informatieogen en oren open! Luister je wel?
ogen en oren open! Luister je wel? 1 Verbale communicatie met jonge spelers Communiceren met jonge spelers is een vaardigheid die je van nature moet hebben. Je kunt het of je kunt het niet. Die uitspraak
Nadere informatieMaatjeslezen: samen uit één boek
Maatjeslezen: samen uit één boek Maatjeslezen is een leesvorm waarbij de leerlingen in tweetallen elkaar helpen om het leesniveau te verbeteren. Aan de leerlingen wordt het individuele leerdoel als volgt
Nadere informatieChecklist. Balans in Beeld. www.kennispleingehandicaptensector.nl/balansinbeeld
Checklist Balans in Beeld www.kennispleingehandicaptensector.nl/balansinbeeld www.kennispleingehandicaptensector.nl info@kennispleingehandicaptensector.nl www.twitter.com/pleinpraat www.linkedin.com Forum
Nadere informatieBe Gold Vlaamse TennisVereniging
Be Gold Vlaamse TennisVereniging Coach de Ouder November 2012 Helpen groeien van de weerbaarheid Wat verstaan we onder Weerbaarheid? Weerbaarheid: Visie trainers Leren aanvaarden van omstandigheden en
Nadere informatie1 Lezen. 1.1 Lezen wat er staat. Lees eerst de tekst goed door en probeer dan de vragen hieronder te beantwoorden.
1 Lezen 1.1 Lezen wat er staat Lees eerst de tekst goed door en probeer dan de vragen hieronder te beantwoorden. Leren kun je op allerlei manieren doen. Je kunt een opleiding of cursus volgen, maar je
Nadere informatie