SEIZOEN KleuterSinfonietta KOM, WE GAAN SPELEN. Lesmateriaal groep 1 en 2 CAROLINE ELLERBECK

Transcriptie

1 SEIZOEN KleuterSinfonietta KOM, WE GAAN SPELEN Lesmateriaal groep 1 en 2 CAROLINE ELLERBECK

2

3 KleuterSinfonietta Kom, we gaan spelen Inhoud Geluidsfragmenten en filmpjes... 4 Voorwoord... 5 Inleiding... 6 Les 1: Echo... 7 Les 2: Buiten spelen... 9 Les 3: Trommelen Les 4: Welk verhaal hoor jij? Les 5: Generale repetitie Verwerkingsles Bijlagen Liedteksten Bladmuziek

4 Geluidsfragmenten en filmpjes De film- en audiofragmenten staan op : educatie.concertgebouw.nl/kleutersinfonietta. Tracks 1. Hallo, echo 2. Hallo, echo - instrumentale versie 3. Béla Bartók - For children: 7 Andante Grazioso 4. Béla Bartók - For children: 27 Allegramente Jest 5. Béla Bartók - For children: 29 Allegro Non Troppo Canon 6. Béla Bartók - For children: 37 Allegro Swine Herd s Song 7. Béla Bartók - For children: 3 Quasi Adagio 8. Béla Bartók - For children: 12 Allegro 9. Béla Bartók - For children: 24 Andante 10. Béla Bartók - For children: 21 Allegro Robusto 11. Buiten spelen 12. Buiten spelen - instrumentale versie 13. Luister, luister 14. Luister, luister - instrumentale versie 15. Viool 16. Altviool 17. Cello 18. Contrabas 19. Léo Delibes - Divertissement: Pizzicato (Uit: ballet Sylvia) 20. György Kurtág - 14 Perpetuum Mobile B 21. Georg Philipp Telemann - Concert voor 4 violen in D-majeur: 2 Allegro (TWV40: 202) 22. Maurice Horsthuis - Voyage dans le palais Filmpjes 1. Nicoline 2. Petra 3. Inki 4. Els 5. Michiel 6. Servaas 7. Bewegingen bij Luister, luister 4

5 KleuterSinfonietta Kom, we gaan spelen Voorwoord KleuterSinfonietta is een project voor groep 1 en 2 van het primair onderwijs. Tijdens Kom, we gaan spelen maken de kinderen op een speelse wijze kennis met de zes musici van Amsterdam Sinfonietta, hun instrumenten en hun muziek. Het concert gaat over een dag uit het leven van een kind. De gebeurtenissen en gevoelens van alledag zijn vertaald in de muziek. De kinderen worden uitgedaagd om te kijken, te ontdekken, mee te doen, te bewegen en bovenal te luisteren. In dit lesmateriaal staan vier voorbereidende lessen waarin de kinderen de liedjes, bewegingen en ritmes leren die ze tijdens het concert uitvoeren. Daarnaast worden ze op een aantal muziekstukken voorbereid. Tijdens de generale repetitie oefenen de kinderen alle liedjes nog een keer. De verwerkingsles is bedoeld voor na het concertbezoek. Bart Oomen heeft samen met de musici van Amsterdam Sinfonietta en Het Koninklijk Concertgebouw het concert ontwikkeld. Kiki Jaski verzorgt de regie. Het lesmateriaal is geschreven door Claudia Lotti. 5

6 Inleiding Over het lesmateriaal Om het concert straks een nog mooiere belevenis te laten zijn, is dit lesmateriaal ontwikkeld. Tijdens de lessen maken de kinderen kennis met een aantal stukken die gespeeld zullen worden. Daarnaast leren ze de liedjes en activiteiten die ze tijdens het concert uitvoeren. Bij dit lesmateriaal hoort de website educatie.concertgebouw.nl/kleutersinfonietta. De voorbereidende lessen Tijdens de lessen worden de kinderen inhoudelijk voorbereid op het project. Iedere les bestaat uit het uitvoeren van verschillende actieve luisteropdrachten en/of het aanleren of herhalen van aangeleerde liedjes die ze tijdens het concert zingen. Het is daarom belangrijk dat de kinderen goed voorbereid naar het concert komen. De website Op de website educatie.concertgebouw.nl/kleutersinfonietta staan alle muziekfragmenten en liedjes die u nodig heeft bij het geven van de lessen. Van elk liedje zijn er twee versies. In de eerste versie wordt het lied voorgezongen. De tweede versie is een instrumentale versie zonder zang, hiermee kunnen de kinderen meezingen als ze het lied kennen. Op de website staan ook filmpjes van de musici. In deze filmpjes stellen de musici van Amsterdam Sinfonietta zich voor en laten ze zien en horen welk instrument ze bespelen. Doelen Gedurende dit project worden de kinderen in contact gebracht met live muziek en maken ze kennis met de instrumenten uit het strijksextet. Het is voor de kinderen een kennismaking met klassieke muziek en Het Concertgebouw. De kinderen doen actief mee tijdens het concert door mee te zingen en daarbij te bewegen. Ook wordt er aandacht besteed aan het luisteren door kinderen te laten beschrijven wat ze horen in de muziek en door middel van verschillende luistermomenten tijdens het concert. Tijdens de verwerkingsles is er ruimte voor reflectie. Wij wensen u en de kinderen veel plezier tijdens de voorbereidende lessen en het concert. 6

7 KleuterSinfonietta Kom, we gaan spelen Les 1: Echo Nodig: Website: educatie.concertgebouw.nl/kleutersinfonietta Een grote doos of een groot blik (echoput) Track 1+2 Liedtekst 1 Bladmuziek 1 Film 1 t/m 6 Bijlage 1 Bijlage 2 (gekopieerd of uitgeprint) Tijd: Ongeveer 30 minuten Voorbereiding: Zorg dat u het lied Hallo, echo kent, inclusief bewegingen. Gebruik hiervoor track 1, liedtekst 1 en eventueel bladmuziek 1. In deze les: Leren de kinderen wat een echo is. Leren de kinderen het lied Hallo, echo. Maken de kinderen kennis met Het Concertgebouw en de musici van Amsterdam Sinfonietta. Inleiding Echoput Zet de doos of het blik in het midden van de kring. Roep in de doos hallo en leg daarna een hand achter je oor en luister. Herhaal dit een aantal keer tot één van de kinderen een echo laat horen. Er staat een echoput in de kring! Wat is dat? Wat gebeurt er als je iets roept in de put? (Dan klinkt er een echo, die klinkt zachter). Roep een aantal keer verschillende woorden in de echoput en laat de kinderen dit herhalen als echo. Varieer met: hoog-laag, snel-langzaam, hard-zacht, enzovoort. Laat hierna een aantal kinderen een woord roepen in de put, de klas herhaalt dit als echo. Roep dan de zinnen stamp eens goed met je voeten en dan doe ik je de groeten van het lied Hallo echo in de put. De kinderen herhalen dit. Klap vervolgens eenmaal in de echoput, de kinderen klappen de echo. Klap hierna een ritme (bijvoorbeeld uit het lied) in de put, de kinderen klappen dit na. Varieer met snelle en langzame ritmes. Kern Lied Hallo, echo aanleren Zing het lied Hallo, echo voor (of gebruik track 1) en laat de kinderen hun vinger opsteken als ze een echo horen. Hoeveel echo s hebben de kinderen gehoord? (Er zitten 3 echo s in het lied, zie liedtekst 1). Zing de zin stamp eens goed met je voeten voor in de echoput. De kinderen zingen het zinnetje na als echo. Doe hetzelfde met dan doe ik je de groeten. De melodie van deze zinnen is hetzelfde. Zing zelf het hele lied (of gebruik track 1), de kinderen zingen alleen de echo-zinnen. Zing de zin rampestamp voor en stamp hierna het ritme. Laat de kinderen dit herhalen. Zing daarna de zin klapperklap voor en klap hierna het ritme. Ook dit doen de kinderen na. 7

8 Zing het hele lied met de stamp en klap (of gebruik track 1). De kinderen zingen, stampen en klappen de gedeeltes die ze kennen. Let op! Zorg dat de kinderen niet al tijdens de echo-zin stamp eens goed met je voeten gaan stampen, want dan hoor je de echo niet meer. Ze stampen alleen na rampestamp. Herhaal het lied een aantal keer en laat de kinderen steeds meer meezingen, totdat ze het hele lied kennen. Laat de kinderen de echo s zachter zingen dan de rest van het lied. Het concert en de musici Het geleerde lied gaan de kinderen zingen tijdens een concert! Bespreek wat een concert is. Speel dit eventueel uit door een groep kinderen het lied Hallo, echo te laten zingen voor de klas. De klas is dan het publiek en luistert aandachtig naar het lied. Zodra de kinderen gezongen hebben, klapt het publiek. De kinderen voor de klas buigen en gaan weer zitten. Laat de kinderen weten dat er in Het Concertgebouw meerdere stukken muziek klinken, de kinderen klappen dan alleen aan het einde van het concert. Vertel dat het concert waar de kinderen naar toe gaan in Het Concertgebouw is. In dit gebouw treden heel veel beroemde musici op. Musici zijn mensen die muziek maken als beroep. Het concert zal plaatsvinden in de Koorzaal. Gebruik bij het vertellen de informatie uit bijlage 1 en bekijk zelf welke informatie hiervan passend is voor de leerlingen. Tijdens het concert spelen musici van Amsterdam Sinfonietta. De zes musici die tijdens het concert gaan spelen stellen zich voor en laten horen welk instrument ze spelen: Bekijk film 1 t/m 6 en stel na elk filmpje de volgende vragen: Hoe heet de muzikant in het filmpje? Hoe heet het instrument? Hoe speel je op het instrument (kunnen de kinderen de bewegingen nadoen)? Hoe ziet het instrument er uit? Wat is het verschil tussen dit instrument en het instrument uit het vorige filmpje? Hoe klinkt het instrument (hoger of lager dan het vorige instrument)? Hang de afbeeldingen van de musici uit bijlage 2 op in de klas, zodat de kinderen de musici straks goed herkennen. Afsluiting Zing het lied Hallo, echo nog een keer. Gebruik nu de instrumentale versie als begeleiding (track 2). Extra Echoput maken Laat de kinderen een eigen schoenendoos versieren. Zo maken ze hun eigen echoput waarin ze zelfbedachte teksten en melodieën kunnen zingen. 8

9 KleuterSinfonietta Kom, we gaan spelen Les 2: Buiten spelen Nodig: Track 3 t/m 12 Liedtekst 2 Bladmuziek 2 Track 1+2 (herhaling Hallo, echo) Tijd: Ongeveer 45 minuten Voorbereiding: Zorg dat u zelf de muziek beluisterd hebt (track 3 t/m 10). Zorg dat u het lied Buiten spelen zelf kent. Gebruik hiervoor track 11, liedtekst 2 en eventueel bladmuziek 2. In deze les: Beelden de kinderen uit wat zij horen in de muziek binnen het thema buiten spelen. Leren de kinderen het lied Buiten spelen. Inleiding Zing klapperklap en klap het ritme, laat de kinderen dit herhalen. Weten ze nog hoe het lied Hallo, echo uit de vorige les ging? Herhaal het lied met bewegingen en de zachter gezongen echo. Doe dit eventueel een aantal keer achter elkaar. Laat het begin van track 3 horen. Weten de kinderen welke instrumenten ze horen? (In dit fragment horen ze viool, altviool, cello en contrabas.) Weten de kinderen nog hoe je op de instrumenten speelt? Wat waren de namen van de musici ook alweer? Herhaal met de kinderen waar ze naar toe gaan: een concert in Het Concertgebouw waarbij ze zelf gaan zingen en bewegen. Kern Buiten spelen Deze les gaat over buiten spelen. Wat vinden de kinderen leuk aan buiten spelen? Wat doen ze als ze buiten spelen? Wat vinden ze minder leuk? Waarom? Laat de kinderen door de klas (of eventueel het speellokaal) rustig rondlopen. Laat de muziek van track 3 t/m 10 horen. Deze muziek verklankt de verschillende gebeurtenissen bij het buitenspelen. Laat de kinderen uitbeelden wat zij denken in de muziek te horen (bijvoorbeeld: wakker worden, aankleden, druk verkeer op weg naar de speeltuin, verstoppertje spelen, verdriet omdat je bent gevallen, blij omdat je leuk samen kunt spelen, etc.), alles wat in de kinderen opkomt is hierbij goed. Zo maken de kinderen op een speelse manier kennis met de muziek die tijdens het concert gespeeld gaat worden. Bespreek na elke track wat de kinderen hebben gehoord in de muziek. Er is geen goed of fout, het is juist leuk dat iedereen met zijn eigen fantasie zijn eigen verhaal in de muziek hoort. 9

10 Lied Buiten spelen aanleren Laat de kinderen in een kring zitten. Zing het lied Buiten spelen voor (of gebruik track 11). Loop tijdens het rustige stuk (Kom dan dag en nacht) rond in de kring, zoekend naar iemand om mee buiten te spelen. Kies na dit stuk iemand uit en dans met dit kind tijdens het snellere stuk (En dan gaan we lekker dansen, springen doe maar mee). Ga hierna zelf zitten en zing weer het rustige stuk, het kind in de kring kan nu zoeken naar iemand om mee te spelen. Herhaal dit een aantal keer en laat eventueel meerdere kinderen in de kring rondlopen. Laat alle kinderen weer zitten. Zing het lied nu regel voor regel voor (of gebruik track 11) en laat de kinderen dit herhalen. Doe onderstaande bewegingen meteen mee en laat de kinderen dit nadoen. Zing daarna langere fragmenten voor en laat de kinderen dit herhalen. Ga zo door totdat de kinderen het hele lied zingen. Kom dan Rechter arm naar je toe kom dan Linker arm naar je toe Kom je buiten spelen? Beide armen naar je toe Ja, ik kom al. Zit me te vervelen Handen over elkaar t Zonnetje dat schijnt Cirkel maken met de wijsvingers van boven naar beneden t Maantje dat lacht Met wijsvingers omhoog een lachende mond maken Wij gaan lekker spelen Gebogen armen heen en weer alsof je hardloopt Kan ons toch niks schelen Handpalmen omhoog Dag en Rechterhand omlaag nacht Linkerhand omlaag Tijdens het concert spelen de musici op hun instrumenten en kunnen ze de bewegingen niet meedoen, de kinderen kunnen de bewegingen dan wel uitvoeren. Afsluiting Zing het lied Buiten spelen met de instrumentale versie (track 12). Herhaal het lied Hallo, echo nogmaals (track 2). 10

11 KleuterSinfonietta Kom, we gaan spelen Les 3: Trommelen Nodig: Track 13 t/m 18 Track 1+2 en (herhaling liedjes) Trommel (indien niet aanwezig kunt u ook met uw handen op een tafel trommelen) Bijlage 3 (uitgeknipt) Film 1 t/m 7 Liedtekst 3 Bladmuziek 3 Bijlage 4, 5 en 6 (extra) Tijd: Ongeveer 45 minuten Voorbereiding: Zorg dat u zelf het lied Luister, luister kent, inclusief bewegingen. Gebruik hiervoor track 13, liedtekst 3, film 7 en eventueel bladmuziek 3. In deze les: Leren de kinderen het lied Luister, luister met bijbehorende bewegingen. Leren de kinderen over de instrumenten. Inleiding Klap een ritme in uw handen en laat de kinderen dit ritme naklappen. Klap hierna een ritme op uw bovenbenen en laat de kinderen dit nadoen. Herhaal een aantal keer en wissel af tussen handen en benen. Speel daarna een ritme op een trommel (of tafel). Laat de kinderen dit ritme nadoen, terwijl ze met één hand een vuist maken en vervolgens met twee vingers op de duim en wijsvinger van de vuist tikken (zo hebben ze van hun handen een trommel met stokjes gemaakt). Herhaal dit ook een aantal keer. Kern Lied Luister, luister leren Laat track 14 horen. Vraag de kinderen wat ze horen (getrommel). Experimenteer met de kinderen waar ze in de klas allemaal op kunnen trommelen. Welke klanken lijken op elkaar en welke klinken heel verschillend? Welke lijkt het meest op het luistervoorbeeld? Waar wordt in het luistervoorbeeld op getrommeld? (Op de klankkast van een contrabas.) Zet nogmaals track 14 aan. Laat de kinderen nu meetrommelen op het ritme door met twee vingers op een vuist te tikken (zoals in de inleiding van de les). Zing het lied Luister, luister voor (of gebruik track 13) en voer hierbij de bewegingen uit (zie film 7). Zing het lied nog een keer en laat de kinderen nu de bewegingen meedoen. Herhaal dit net zo lang tot de kinderen de bewegingen goed kennen. Herhaal het lied een aantal keer met bewegingen en laat de kinderen nu meezingen. Herhaal het lied net zolang tot de kinderen het hele lied kennen. 11

12 Instrumenten en musici Het lied dat de kinderen net hebben geleerd, zullen ze ook zingen tijdens het concert in Het Concertgebouw. Wie spelen er ook alweer? Op welke instrumenten? Laat nog een keer de filmpjes zien waarin de musici zich voorstellen (film 1 t/m 6). Laat de kinderen met hun ogen dicht luisteren naar track 15 t/m 18 en vraag de kinderen welk instrument ze horen. Waaraan kun je horen welk instrument het is? (Vooral aan de hoogte van de tonen, van hoog naar laag: viool-altviool-cello-contrabas) Hang de uitgeknipte afbeeldingen van bijlage 3 in willekeurige volgorde op het bord. Kunnen de kinderen de instrumenten van klein naar groot ophangen? En van groot naar klein? Benoem steeds de namen van de instrumenten. Vraag aan de kinderen of ze de instrumenten op elkaar vinden lijken. Wat is hetzelfde? Wat is anders? Vertel dat deze instrumenten zo op elkaar lijken dat ze een familie worden genoemd. De familie van strijkinstrumenten. Bij alle strijkinstrumenten strijk je met een stok over de snaren om muziek te maken. Vandaar dat de instrumentenfamilie zo heet. Laat de kinderen nadoen hoe ze op het instrument spelen. Wat is het verschil tussen het bespelen van een viool en een altviool? (Een altviool is groter dan een viool; je linker arm is dus iets verder van je af.) Wat is het verschil tussen het bespelen van een cello en een contrabas? (Een contrabas is groter dan een cello; bij een contrabas sta je als je speelt, bij een cello zit je op een stoel.) Met welke hand strijk je? (rechterhand) Met welke hand druk je de snaren in? (linkerhand) Afsluiting Herhaal het lied Buiten spelen (track 12). Herhaal het lied Hallo, echo (track 2). Laat de kinderen de echo echt zacht zingen. Deel de klas in tweeën. Bij de zinnen: stamp eens goed met je voeten en dan doe ik je de groeten zingt de ene groep de zin voor, de tweede groep zingt hier de echo van. Extra Bijlage 4 is een woordrups. Knip de kaartjes uit en laat de kinderen de juiste plaatjes en woorden bij elkaar zoeken. Zo ontstaat er een rups. In bijlage 5 staan de afbeeldingen van de musici met hun instrumenten. Knip de kaartjes uit. Kunnen de kinderen de juiste naam bij het plaatje leggen? Bijlage 6 is een puzzel van een viool. Knip de eerste afbeelding in stukjes. Geef de puzzelstukjes en eventueel de tweede afbeelding aan de kinderen. Kunnen ze de viool weer in elkaar puzzelen? De kinderen kunnen zelf een trommelritme bedenken met voorwerpen uit de klas. Laat de kinderen een voorwerp zoeken en oefen daarna klassikaal: tel steeds tot 4 en laat de kinderen een ritme trommelen. Laat de eerste tel altijd net iets zwaarder klinken dan de andere tellen (1, 2, 3, 4) en heeft dus een diepere, of hardere klank dan de andere tellen. Om het nog moeilijker te maken zou elke tel een eigen geluid kunnen krijgen: in 4 groepen speelt iedereen op de toegewezen tel hun eigen geluid. 12

13 KleuterSinfonietta Kom, we gaan spelen Les 4: Welk verhaal hoor jij? Nodig: Track 1+2, en (herhaling liedjes) Track 19 t/m 22 Tekenspullen Tijd: Ongeveer 45 minuten Voorbereiding: Leg de tekenspullen alvast klaar In deze les: Herhalen de kinderen de liedjes uit de vorige lessen. Bedenken de kinderen een verhaal bij verschillende muziekfragmenten. Tekenen de kinderen hun verhaal bij 1 muziekfragment. Inleiding Klap het ritme van het lied Luister, luister (Eerst op je been, dan in je hand) en laat de kinderen dit nadoen. Herkennen de kinderen dit ritme? Zing daarna het lied met de bewegingen. Herhaal kort waar de kinderen de geleerde liedjes gaan zingen: ze gaan naar een concert in Het Concertgebouw. Wie spelen daar? Op welke instrumenten? Zing nu ook de andere liedjes Hallo, echo en Buiten spelen, inclusief de geleerde bewegingen. Oefen stukjes die eventueel nog wat minder goed gaan even apart. Kern Vertel de kinderen dat muziek een verhaal kan vertellen ook al heeft het geen woorden. Laat de kinderen geconcentreerd luisteren naar track 19 t/m 22 en vraag na elke track wat voor verhaal de kinderen in de muziek hebben gehoord. Was het bijvoorbeeld vrolijk? Hoe kon je dat horen? Of was het droevig? Of spannend? Laat per track meerdere kinderen hun verhaal vertellen. Zo leren de kinderen dat iedereen met zijn eigen fantasie een ander verhaal hoort in de muziek. Elk verhaal is goed, iedereen mag horen wat hij wil in de muziek. Zo maken de leerlingen op speelse wijze kennis met muziek die tijdens het concert gespeeld wordt. Laat de kinderen nu met hun ogen dicht luisteren naar track 22. Deze muziek is om rustig van te worden en in slaap te vallen. De kinderen gaan dromen op de muziek. Laat na het luisteren een aantal kinderen vertellen welke droom zij kregen op deze muziek. Afsluiting Laat de kinderen een tekening maken op de muziek van track 22, waarop ze hun droom tekenen. Herhaal de track meerdere keren tijdens het tekenen. Hang de tekeningen vervolgens op in de klas. 13

14 Extra Kies één van de tracks (19 t/m 22) en laat de kinderen hun eigen gehoorde verhaal uitbeelden. Een deel van de klas beeldt uit, terwijl de rest van de klas als publiek kijkt. Laat een kind één van de gemaakte tekeningen kiezen en daar met een muziekinstrumentje een kort muziekstukje op spelen. Wat zie je op de tekening? Hoe wil je dat met je instrument verklanken? Vervolgens kiest een ander kind een andere tekening en maakt daar een muziekstukje op. Wat gebeurt er als je meerdere tekeningen achter elkaar hangt? (dan kun je de muziekstukjes achter elkaar spelen) Wat gebeurt er met de ruimte tussen de tekeningen (stilte)? Wat gebeurt er als je de volgorde van de tekeningen verandert? (Dan verandert de muziek.) 14

15 KleuterSinfonietta Kom, we gaan spelen Les 5: Generale repetitie Nodig: Track 2, 12 en Tijd: Ongeveer 15 minuten Voorbereiding: Geen (U kunt eventueel andere klassen of ouders uitnodigen als publiek voor de generale repetitie.) In deze les: Zingen de kinderen nogmaals alle liedjes die ze hebben geleerd ter voorbereiding op het concert in Het Concertgebouw. Inleiding Herhaal met de kinderen wat ze in de lessen hebben geleerd: waar gaan de kinderen naartoe? Wie spelen er? Op welke instrumenten? In deze les zingen de kinderen nog één keer alle liedjes met de bewegingen. Net als echte artiesten gaan de kinderen een generale repetitie houden. Dit is de laatste repetitie voor het concert. Kern Zing alle liedjes en doe de bewegingen: Track Titel Activiteit 2 Hallo, echo Zang + beweging 12 Buiten spelen Zang + beweging 13 of 14 Luister, luister Zang + beweging Na het zingen van alle liedjes volgt het applaus, net zoals bij een concert. Laat de kinderen weten dat er in Het Concertgebouw meerdere stukken muziek klinken, de kinderen klappen dan alleen aan het einde van het concert. Afsluiting Hoe vonden de kinderen de generale repetitie gaan? Wat ging er goed en wat kan er beter? Blijf tot de dag van het concert de liedjes en bewegingen herhalen. Hoe beter de kinderen deze kennen, hoe mooier het resultaat in Het Concertgebouw wordt. 15

16 Verwerkingsles Deze les wordt na het bezoek aan Het Concertgebouw gegeven en is bedoeld om de ervaringen rond dit concert te bespreken en te verwerken. Nodig: Geluidsfragmenten op website Tekenmateriaal Track 3 t/m 10, 15 t/m 18 Bijlage 3 en/of 5 Tijd: Ongeveer 30 tot 60 minuten Inleiding Deze les is bedoeld voor na het bezoek aan Het Concertgebouw en naar eigen inzicht in te vullen. Kies één of meerdere van de hieronder beschreven opdrachten. Opdrachten Kringgesprek algemeen Ga met de kinderen in een kring zitten. Vraag de kinderen naar hun ervaringen. Wat vonden ze van het concert? Wat vonden ze mooi en waarom? Wat vonden ze niet mooi en waarom niet? Wat vonden ze het leukst? Wat vonden ze niet leuk? Welk muziekstuk vonden ze het allermooist en waarom? Wat deden de musici tijdens dit muziekstuk? Was er ook muziek waar je blij van werd? Of muziek waar je rustig van werd? Of misschien werd je wel verdrietig? Waarom voelde je dat? Welk instrument vonden de kinderen het mooist klinken en waarom? Welke musicus vonden ze het grappigst? En welke vonden ze het mooist spelen? Waarom? Kringgesprek muziek Beluister track 3 t/m 10 en vertel de kinderen dat ze gaan luisteren naar muziek van het concert. Weten ze nog wat er tijdens deze muziek gebeurde? Bespreek per fragment met de kinderen wat er gebeurde tijdens de muziek, laat de kinderen het eventueel uitbeelden. Stel daarna de vraag welk gevoel de kinderen bij deze muziek kregen en waarom. Tekenen of schilderen Kies met de kinderen een onderdeel van het concert dat ze erg mooi vonden. Laat ze uitleggen waarom ze juist dit zo mooi vonden. Laat de kinderen een tekening of schilderij maken. Luister tijdens het tekenen of schilderen naar de muziek van het concert. Geef de tekeningen een mooie plek in het lokaal. De tekeningen kunt u ook sturen naar educatie@concertgebouw.nl. De mooiste exemplaren worden op de website gezet. Herhalen liedjes Zing de drie liedjes nog een keer door. Vraag na elk lied wat er tijdens het concert gebeurde rondom dit lied. Wat vonden de kinderen daarvan? Herhalen instrumenten Laat de foto s uit bijlage 3 of 5 zien. Hoe heten de instrumenten ook alweer? Wat was het verschil ook alweer? Is er verschil in klank? Hoe vonden de kinderen het om de instrumenten in het echt te horen? Laat daarna de luistervoorbeelden track 15 t/m 18 horen. Welk instrument horen de kinderen? Wat vonden ze bijzonder aan dat instrument tijdens het concert? 16

17 KleuterSinfonietta Kom, we gaan spelen Tekening voor een musicus Laat de kinderen één musicus kiezen die ze het leukst, grappigst of het meest bijzonder vonden. Gebruik eventueel de filmpjes op de website. Wat vonden ze zo leuk, grappig of bijzonder aan deze musicus? Laat de kinderen een tekening maken voor deze musicus waarin ze laten zien wat ze zo leuk, grappig of bijzonder vonden. De tekeningen kunt u sturen naar educatie@concertgebouw.nl. De mooiste exemplaren worden op de website gezet. 17

18

19 KleuterSinfonietta Kom, we gaan spelen Bijlage 1: Het Koninklijk Concertgebouw Laat onderstaande afbeelding aan de leerlingen zien. Herkennen ze het gebouw? Het is Het Koninklijk Concertgebouw! Het Concertgebouw stond heel vroeger, toen het net gebouwd was, nog midden in de weilanden! Dat is nu wel anders. Er zijn huizen, winkels en musea omheen gebouwd. Er rijdt nu een tram naar het gebouw toe, terwijl je vroeger in je koets naar een concert werd gereden. Zes belangrijke mannen vonden dat Amsterdam een goede concertzaal nodig had, om niet achter te blijven bij andere Europese steden. De regering wilde niet meebetalen, dus moesten ze zelf geld inzamelen. Dat duurde wel even, maar het is ze gelukt. In 1888 vond het allereerste concert plaats in Het Concertgebouw, het gebouw staat er dus al heel lang! 19

20 Akoestiek Het Concertgebouw is een wereldberoemd gebouw. Dat komt omdat de Grote Zaal een heel goede akoestiek heeft. Dat betekent dat de muziek die er gespeeld wordt heel erg mooi klinkt. Niet alleen omdat de muzikanten zo mooi spelen, maar ook omdat de zaal ervoor zorgt dat de muziek op haar allermooist in de oren van het publiek terechtkomt. Het geluid uit de instrumenten botst tegen de muren en het plafond van de zaal en komt daarna in je oren. De muren en het plafond van Het Concertgebouw zitten precies op de goede plek. En ze zijn van het juiste materiaal gemaakt. Daarom klinkt de muziek er zo mooi. En daarom is Het Concertgebouw zo ontzettend beroemd. Zalen Het Concertgebouw heeft verschillende zalen. De bekendste zalen zijn: De Grote Zaal voor concerten met bijvoorbeeld een symfonieorkest. Deze zaal heeft ongeveer 2000 stoelen voor publiek. De Kleine Zaal voor concerten met kleinere ensembles van een paar musici. Deze zaal heeft ongeveer 400 stoelen voor publiek. Maar er zijn nog veel meer ruimtes in Het Concertgebouw: De Spiegelzaal waar je in de pauze een drankje kunt drinken en waar soms ook concerten worden gegeven. Deze zaal heeft een heleboel spiegels. De Koorzaal voor bijvoorbeeld koorrepetities, workshops, educatievoorstellingen en jazzconcerten. De foyers waar je in de pauze een drankje kunt drinken. En er zijn ook ruimtes die je als publiek niet ziet: De zolder met moderne hijsinstallaties voor bijvoorbeeld licht en de kroonluchter boven de Grote Zaal. De Artiestenfoyer waar de musici kunnen eten en drinken als ze pauze hebben. De kleedkamers waar de musici zich kunnen omkleden voor en na het concert. De muziekbibliotheek waar alle muziek wordt bewaard die tijdens de concerten wordt gespeeld. De lier Aan één ding kun je Het Concertgebouw altijd gemakkelijk herkennen. Dat is de gouden lier (een soort harp) die op het dak van het gebouw staat. 20

21 KleuterSinfonietta Kom, we gaan spelen Zo ziet Het Koninklijk Concertgebouw er nu uit: Het concert vindt plaats in de Koorzaal: 21

22 Bijlage 2: Musici Michiel Weidner 22

23 KleuterSinfonietta Kom, we gaan spelen Els Goossens 23

24 Inki Varga 24

25 KleuterSinfonietta Kom, we gaan spelen Petra Griffioen 25

26 Nicoline van Santen 26

27 KleuterSinfonietta Kom, we gaan spelen Servaas Jessen 27

28 Het ensemble van KleuterSinfonietta 28

29 KleuterSinfonietta Kom, we gaan spelen Bijlage 3: De strijkinstrumenten Viool Altviool 29

30 Cello Contrabas 30

31 KleuterSinfonietta Kom, we gaan spelen Bijlage 4: Woordrups Viool Viool 31

32 Altviool Altviool Cello 32

33 KleuterSinfonietta Kom, we gaan spelen Cello Contrabas Contrabas 33

34 Bijlage 5: Woorden en instrumenten Viool Altviool Cello Contrabas 34

35 KleuterSinfonietta Kom, we gaan spelen Bijlage 6: Puzzel 35

36 36

37 KleuterSinfonietta Kom, we gaan spelen Liedtekst 1: Hallo, echo Hallo, echo Stamp eens goed met je voeten Stamp eens goed met je voeten Rampestamp (stamp-stamp-stamp) Klapperklap (klap-klap-klap) Dan doe ik je de groeten Dan doe ik je de groeten Rampestamp (stamp-stamp-stamp) Klapperklap (klap-klap-klap) Iedereen doet mee en zingt Dan doe ik je de groeten Dan doe ik je de groeten Hallo, hallo, echo, echo *Cursief: deze tekst wordt als echo gezongen. *De zinnen (stamp-stamp-stamp) en (klap-klap-klap) worden niet gezongen maar gestampt en geklapt. 37

38 Liedtekst 2: Buiten spelen Kom dan, kom dan Kom je buiten spelen? Ja, ik kom al Zit me te vervelen t Zonnetje dat schijnt t Maantje dat lacht Wij gaan lekker spelen Kan ons toch niks schelen Dag en nacht En dan gaan we samen lekker dansen, zingen In de modder rollebollen, hollen, springen Tralalala kopje thee Pootje baden in de zee Doe maar mee Kom dan, kom dan Kom je buiten spelen? Ja, ik kom al Zit me te vervelen t Zonnetje dat schijnt t Maantje dat lacht Wij gaan lekker spelen Kan ons toch niks schelen Dag en nacht 38

39 KleuterSinfonietta Kom, we gaan spelen Liedtekst 3: Luister, luister Luister, luister, ik hoor een geluid Luister, luister, een trommelgeluid Bewegingen: zie film 7 Want iedereen die trommelt is een muzikant Want iedereen die trommelt is een muzikant Eerst op je been Dan in je hand Eerst op je been Dan in je hand Want iedereen die trommelt is een muzikant Want iedereen die trommelt is een muzikant Luister, luister, een trommelverhaal Luister, luister, doe mee allemaal Want iedereen die trommelt is een muzikant Want iedereen die trommelt is een muzikant Eerst op je been Dan in je hand Eerst op je been Dan in je hand Want iedereen die trommelt is een muzikant Want iedereen die trommelt is een muzikant 39

40

41 1. Hallo, echo H.I.F. Biber Tekst: B. Oomen 4 & # # 6 & # # 8 & # # 10 & # # 13 & # # & # # c Hal - lo, e - cho! Stamp eens goed met je voe -ten Stamp eens goed met je voe -ten p F Ram - pe stamp (stamp, stamp, stamp) Klap - per klap (klap, klap, klap) F Dan doe ik je de groe - ten Dan doe ik je de groe - ten p Ram - pe stamp (stamp, stamp, stamp) Klap - per klap (klap, klap, klap) F # Ie - de - reen doet mee en zingt Dan doe ik je de groe - ten Dan doe ik je de groe - ten Ha - lo, hal - lo, e - cho, e - F cho p Ó

42 2. Buiten spelen B. Bartók Tekst: B. Oomen 9 & 13 & 19 & 27 & & 4 2 Kom dan, kom dan, kom je bui-ten spe-len? Ja, ik kom al, zit me te ver - ve-len. 'tzon ne - tje dat schijnt, 'tmaan - tje dat Wij gaan lek - ker spe - len, kan ons toch niks sche - len, En dan gaan we dag en lacht. nacht. sa-men lek-ker dan-sen zin-gen, in de mod-der rol-le-bol- len hol -len sprin-gen. Tra-la -la -la kop- je thee, poot-je ba-den in de zee, doe maar mee. Œ 6 39 & Kom dan, kom dan, kom je bui-ten spe-len? Ja, ik kom al, zit me te ver - ve - len. 47 & 'tzon - ne - tje - dat schijnt, 'tmaan - tje dat lacht. 51 & Wij gaan le -ker spe - len, kan ons toch niks sche-len, dag en nacht.

43 3. Luister, luister Trad. Congo Tekst: P. Griffioen 5 & # # 9 & # # 13 & # # 17 & # # 21 & # # 25 & # # 29 & # # & # # 4 2 Lui Lui Lui 2.Lui ster, ster, - ster, ster, lui lui lui lui - - ster, ster, - ster, ik hoor een - ster, een trom - mel - een doe trom mee - mel al - ge le - - ge ver luid maal ie - de - reen die trom - melt is een mu - zi - kant. - - luid. haal. ie - de - reen die trom - melt is een mu - zi - kant. Eerst op je been, Eerst op je been, dan in je hand. dan in je hand ie - de - reen die trom - melt is een mu - zi - kant ie - de - reen die trom - melt is een mu - zi - kant j Want j Want j Want j Want

44 Het Concertgebouw Afdeling Educatie Concertgebouwplein LN Amsterdam Telefoon educatie.concertgebouw.nl De educatieprojecten van Het Concertgebouw worden mede mogelijk gemaakt door: Hendrik Muller s Vaderlandsch Fonds Thurkowfonds Triodos Foundation VandenBroek Foundation Maurice Amado Foundation Fonds Stichting Neven en Nichten van Zadelhoff VSBfonds Prins Bernhard Cultuurfonds Bredius Fonds Willem Gehrels Muziek Fonds Fonds Henri Foch Prinsenhaven Fonds Sayers Fonds De Freek en Hella de Jonge Stichting Fonds 21 Stichting de Weille Ogier VandenEnde Foundation Stichting Zabawas