nr.14 maart 2006 WaterLIJN

Transcriptie

1 Nieuwsbrief van het Nationaal Project Nieuwe Hollandse Waterlinie nr.14 maart 2006 WaterLIJN Amsterdam Utrecht Gorinchem Naarden De tijd is rijp voor echte gebiedsontwikkeling Een open landschap dankzij de Waterlinie e laatste maanden lijkt er sprake te zijn van een cultuur- Niet langer meer worden de uitvoeringsprojec- Domslag. ten die betrekking hebben op de Nieuwe Hollandse Waterlinie beschouwd als een sectorale cultuurhistorische opgave, maar steeds vaker blijkt er sprake te zijn van een veel bredere focus op de ruimtelijke ordening als geheel. Dat is de conclusie van accountmanager Karl Blokland, en met hem van andere medewerkers van het Projectbureau Nieuwe Hollandse Waterlinie. Sinds de Liniecommissie eind vorig jaar heeft besloten dat de provincies en de enveloppecommissies hun uitvoeringsplannen voor de ontwikkeling van het Waterliniegebied kunnen gaan schrijven, is er sprake van een nieuw elan, bijvoorbeeld in de provinciale meerjarenplannen die nu worden opgesteld. Om het simpel te zeggen: er is niet langer alleen maar aandacht voor de restauratie van een fort of de aanleg van een fietspad; nee, de tijd lijkt rijp voor echte gebiedsontwikkeling. Gevoegd bij het feit dat er steeds meer enthousiasme is om plannen daadwerkelijk uit te voeren, betekent dat dat we op de goede weg zijn. Dit is precies wat we willen. s-hertogenbosch 4 De Waterlinie in de programma s van de politieke partijen 6 Inrichtingsplan bedrijventerrein Het Klooster gereed 7 De toekomst van Fort Asperen en Fort Nieuwe Steeg Ondernemersdag biedt mogelijkheden Om de ontwikkelingsmogelijkheden en economische benutting voor de forten van beide linies in beeld te brengen willen de Projectbureaus NHW en Stelling van Amsterdam in het najaar van 2006 een ondernemersdag organiseren. Deze dag is bedoeld voor marktpartijen, ondernemers, eigenaren, gemeenten en Kamers van Koophandel. Op deze dag komen de economische ontwikkelingsmogelijkheden van forten voor potentiële gebruikers aan de orde, evenals de eisen voor vestiging op een fort. Dit voorjaar wordt met een geselecteerde groep een voorbereidingsbijeenkomst georganiseerd. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Mariëlle Pfann (pfannm@noord-holland.nl) of Annemiek Tromp (a.w.tromp@minlnv.nl). BOUWSTEEN Een aantal plannen wil Karl Blokland graag nader toelichten. De ontwikkelingvisie voor het eiland van Schalkwijk, in de gemeente Houten, is een goed voorbeeld wat ons voor ogen staat. Op dat gebied ligt al jaren een claim voor grootschalige woningbouw, die met het oude dorp Schalkwijk de nieuwe kern Schalkstad zou gaan vormen. De gemeenteraad van Houten, die van mening is dat er inmiddels voldoende is gebouwd in Vinex-verband, is daar geen voorstander van. Het eiland van Schalkwijk moet open blijven, en de Nieuwe Hollandse Waterlinie kan in de nog te schrijven ontwikkelingvisie die landschapskwaliteit ondersteunen. De Waterlinie wordt dan een drager, een bouwsteen, voor het behoud van de openheid van het gebied. Kleinschalige woningbouw, die goed is ingepast in het landschap is hierbij overigens wel denkbaar. Dat alles is natuurlijk een veel verder reikend perspectief dan de restauratie van een enkel object. Lees verder op pagina 2 Eiland van Schalkwijk waterlijn, maart

2 actueel actueel Vervolg pag. 1 Voeg de kansen en problemen samen Dergelijke ontwikkelingen doen zich op meer plaatsen voor, aldus Karl Blokland. Neem de ontwikkeling van de regio die wij de voorlopige naam Lingekwartier hebben gegeven. Dat is het gebied tussen Fort Asperen, aan de noordzijde van de Linge, en Fort Nieuwe Steeg op de zuidoever van de rivier. De situatie van beide forten vraagt om een oplossing. Fort Asperen, dat bouwkundig in slechte staat verkeert, is eigenlijk niet meer geschikt om zijn befaamde culturele tentoonstellingen te huisvesten. Voor Fort Nieuwe Steeg is Staatsbosbeheer op zoek naar een nieuwe eigenaar en een nieuwe bestemming. Wij zeggen: voeg kansen en problemen samen, en kijk of je een visie kunt ontwikkelen voor het gehele gebied, dus niet alleen de forten, maar ook de rivier en de rivieroevers. Wat kan de rol van de landbouw zijn en wat van recreatie? Is er behoefte aan waterberging? Hoe kan er wellicht geld worden verdiend in het gebied? Als je daar een samenhangend plan voor hebt, zou het wel eens veel makkelijker kunnen zijn om de restauratie van Fort Asperen te bekostigen, of een nieuwe bestemming voor Fort Nieuwe Steeg te vinden. Dan staat het allemaal niet meer zo op zichzelf. Ook elders in het Liniegebied zijn kansrijke projecten van start gegaan. Ik denk dan vooral aan Munnikenland, bij Slot Loevestein, waar een visie wordt ontwikkeld mede in het kader van het project Ruimte voor de Rivier, aan Fort Ruigenhoek, ten noorden van de stad Utrecht, en aan het ontwikkelingsprogramma voor Fort Vechten. Hoe verschillend soms ook, al die plannen hebben iets gemeen. Ze geven een zichtbare invulling aan het begrip behoud door ontwikkeling, en ze maken duidelijk hoe we met het Nationaal Project Nieuwe Hollandse Waterlinie in een stroomversnelling zijn terecht gekomen. Wat ons betreft gaan we dus zo door. Subsidie kwaliteitsimpuls Groene Hart Het ministerie van LNV kent sinds 1998 de Regeling Subsidiëring Kwaliteit Groene Hart. Jaarlijks is 3 tot 5 miljoen euro beschikbaar voor activiteiten op het vlak van natuur, milieu, recreatie en toerisme, landschap en sinds kort ook landbouw. Aanvragen voor 2006 moeten uiterlijk voor 1 juni 2006 zijn ingediend. Dit jaar zijn er eenmalig extra middelen beschikbaar. De BIRK-subsidie (Budget Investering Ruimtelijke Kwaliteit) die de gemeente Culemborg had aangevraagd, is definitief toegezegd. De aanvraag omvatte vier deelprojecten, te weten de plannen voor de Molenkade, het Werk aan het Spoel, de westrand van Culemborg en het Waterliniewandelpad. De deal was als volgt: Culemborg bouwt een nieuwe woonwijk aan de westkant van de stad, waarbij de bouwopgave gepaard gaat met investeringen in het groen en in de Waterlinie, aldus secretaris van het Kwaliteitsteam Rienke Groot. Als tegemoetkoming in de kosten voor groen stelt VROM een subsidie beschikbaar. Dat klinkt natuurlijk mooi, maar dan moet er wel echt winst worden geboekt voor de Waterlinie en dan moet de bebouwingsgrens niet te ver opschuiven in het voormalige inundatiegebied. De brief aan het ministerie van VROM, waarin het Kwaliteitsteam pleit voor het schrappen van een vierde dorp in het schootsveld van het Werk aan het Spoel, heeft vervolgens de hele aanvraag onder druk gezet. Maar uiteindelijk zijn VROM en de gemeente Culemborg tot een oplossing gekomen De delen van de Nieuwe Hollandse Waterlinie die in het Groene Hart zijn gelegen komen ook in aanmerking voor subsidie. De tekst van de regeling vindt u in het informatiepakket Kwaliteitsimpuls van de Dienst Landelijk Gebied in Voorburg. U kunt dit informatiepakket opvragen via Voor meer informatie: Driedubbele winst voor Culemborg Fort Nieuwe Steeg Ontwerp van de bouwplannen in Culemborg die ook voor de Waterlinie gunstig is. Dit is driedubbele winst: VROM bouwt mee aan groene plannen, Culemborg krijgt een subsidie voor een aantrekkelijke woonwijk en een mooi en toegankelijk buitengebied, en de Waterlinie beschikt over middelen voor het Werk aan het Spoel en een betere ontsluiting van de Linie, en behoudt een vrij schootsveld. Als de bufferzone ten westen van de toekomstige bebouwing ook nog fysiek wordt gerealiseerd, kan met grote tevredenheid terug worden gekeken op een kritisch, maar opbouwend en open debat. gemeente Culemborg Beautiful Minds Nieuwe projectorganisatie past beter bij huidige fase Per 1 januari is de organisatie van het Nationaal Project Nieuwe Hollandse Waterlinie in een aantal opzichten gewijzigd. De klankbordgroep, waarin maatschappelijke organisaties zijn vertegenwoordigd, en de ambtelijke projectgroep hebben een nieuwe vorm gekregen, die beter aansluit bij de huidige fase van het project. In de Liniepartners Recreatie en Toerisme, een nieuwe werkvorm met maatschappelijke organisaties, hebben vertegenwoordigers zitting van de vijf Linieprovincies, terreinbeheerders en toeristische organisaties. Deze groep werkt onder meer aan een Liniebrede productontwikkeling door marktpartijen en het toeristische en recreatief gebruik van de Waterlinie. De inhoudelijke thema s kwaliteit en Liniebreed Atlas Waterlinie binnenkort beschikbaar Naarmate de uitvoering van het Nationaal Project Nieuwe Hollandse Waterlinie vordert, neemt de behoefte aan heldere informatie toe, van ontwerpers, bestuurders en andere betrokkenen. Om aan deze behoefte tegemoet te komen wordt door de TU Delft, in opdracht van het Stimuleringsfonds voor de Architectuur, een Waterlinieatlas ontwikkeld. De atlas bevat gedetailleerde kaarten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie in programma zijn overgenomen door de werkgroep Kwaliteit en de werkgroep Programma, bestaande uit experts van betrokken instanties. Het Voorportaal de ambtelijke voorbereidingsgroepkan zich zo effectiever concentreren op de Liniecommissievergaderingen. De projectleiders van de enveloppencommissies blijven verenigd in het projectleidersoverleg om zaken af te stemmen en te focussen op de uitvoering in de enveloppen. De projectleiders krijgen daarbij handvaten aangereikt door de werkgroepen Kwaliteit en Programma. Burgers worden conform de bestuursovereenkomst via de enveloppencommissies en de netwerkdagen betrokken. Eind 2006 wordt deze organisatiestructuur geëvalueerd. verschillende tijdsperioden. Daarnaast wordt in strategische kaarten de ligging van inundatievelden, schootvelden en linieobjecten getoond en wordt de werking van de Linie uitgelegd. De atlas komt in boekvorm uit na de zomer van De digitale versie komt al eerder beschikbaar. De CD- ROM met de digitale versie kan vanaf april van dit jaar worden opgevraagd via info@hollandsewaterlinie.nl. Toegang tot Fort Vechten vanaf de A12 Bij de kruising van de A12 en de Nieuwe Hollandse Waterlinie ter hoogte van de forten Rijnauwen en Vechten worden diverse ideeën uitgewerkt om informatie over de Nieuwe Hollandse Waterlinie te verzorgen op het daar gelegen tankstation Slagmaat. Ook zijn plannen in ontwikkeling voor recreatieve verbindingen van dit punt naar Fort Vechten. Conceptontwerp voor toegang Fort Vechten bij Slagmaat Wat is Nederlands? Onlangs hield de Britse staatssecretaris van Cultuur Tessa Jowell een rede over de betekenis van de Britse identiteit en de rol van het cultureel erfgoed daarbij. Dit thema heeft aan belang gewonnen sinds 7 en 8 juli van vorig jaar. Op 7 juli haalde Londen de organisatie van de Olympische Spelen van 2012 binnen, ten koste van Parijs. De vreugde was groot, niet alleen omdat aartsrivaal Frankrijk werd afgetroefd, maar vooral ook omdat het land liet zien dat het nog iets voorstelt in de wereld. De domper van 8 juli kon niet groter zijn: een terroristische aanslag in Londen. Na de eerste afschuw en ontzetting, bleek echter al snel dat deze daad de Britten nog dichter bij elkaar bracht. Het thema Britishness stond in een keer ferm op de kaart. Jowell verwacht dat het onderwerp in de aanloop naar de Olympische Spelen alleen maar aan belang zal groeien. Maar, meende zij, dat vraagt van de overheid dat deze samen met de bevolking definieert wat die identiteit betekent en welke consequenties daaraan verbonden zijn. Interessant daarbij is dat Jowell aangeeft dat de Britse identiteit vooral vanuit het individuele perspectief moet worden bezien. Cruciaal onderdeel van die persoonlijke beleving is het cultureel erfgoed. De grote rijkdom daarvan biedt het individu aanknopingspunten om de eigen persoonlijke identiteit te definiëren en daarmee bij te dragen aan de Britishness. In het Verenigd Koninkrijk betekent dit dat de bewoners trots zijn op hun prehistorische sites, hun Romeinse erfgoed, hun forten en kastelen, hun Victoriaanse huizen en het Tate Modern. Wellicht bezit Nederland minder in het oog springend erfgoed, maar wij kunnen wel van de Engelsen leren om vanuit rijkdom te denken en niet vanuit schaarste. In een van de vorige edities van deze nieuwsbrief hield landschapsarchitect Eric Luiten een pleidooi om ons te concentreren op de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Natuurlijk is daar vanuit het schaarstedenken alle reden toe. Maar laten we ons niet alleen focussen op dat ene kasteel of die ene fortenlijn, maar vooral inzetten op meer aandacht en geld voor alle Nederlandse polders, waterlinies, steden en landschappen waaraan het individu zijn identiteit kan scherpen. Een persoonlijke identiteit die bijdraagt aan een Nederlandse, en misschien nog wel meer aan een Europese identiteit. Bovendien en niets is Hollandser dan dat vertegenwoordigt dat erfgoed een belangrijke marktwaarde. En daar is geen woord double Dutch bij. FRANK STROLENBERG projectleider Belvedere COLUMN waterlijn, maart

3 Ingwer de Boer, directeur Ruimte voor de Rivier: Er zijn tal van mogelijkheden, maar je moet het wel slim spelen arie de leeuw Hij was directeur van Rijkswaterstaat en lid van de Liniecommissie, maar onlangs verhuisde Ingwer De Boer naar het programma Ruimte voor de Rivier. Ook daar ziet hij mogelijkheden tot samenwerking met de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Volgend jaar zijn er verkiezingen, en dus is het verstandig er nu voor te zorgen dat de Waterlinie in de programma s van de belangrijkste politieke partijen terechtkomt. Ik ben opgegroeid in Warmond, tussen de weilanden en de Kager Plassen. In de jaren zestig merkte je dat het in de polders steeds stiller werd. Het water vervuilde, er kwamen minder kikkers en dus ook minder grutto s, kieviten en andere weidevogels, en in de sloot zag je steeds meer dode vissen drijven. Ik denk dat die ervaring mede de keuze van mijn studie heeft bepaald: waterbeheer en landinrichting in Wageningen. Ook in mijn werk bij Rijkswaterstaat stond het water centraal. Ik heb me onder meer bezig gehouden met de waterkwaliteit van de Rijn. Dat had succes: sinds 1970 is de vervuiling in de rivier met gemiddeld negentig procent afgenomen. En ook elders merk je dat het in veel opzichten beter gaat met het water, want als ik weer eens in een polder ben, in het seizoen natuurlijk, dan hoor je overal de weidevogels. Het kan altijd beter, maar er is de afgelopen decennia veel bereikt. Per 1 februari van dit jaar is Ingwer de Boer directeur van het programma Ruimte voor de Rivier. Voor dit programma - waarmee een begin werd gemaakt na de evacuaties tijdens het hoogwater van is na de binnenkort te verwachten parlementaire goedkeuring een budget van 2,2 miljard euro beschikbaar. Doel is de grote rivieren meer bewegingsvrijheid te geven, en het bijbehorende landschap tegelijkertijd een grotere ruimtelijke kwaliteit. Op een paar punten kunnen we daarbij samenwerken met de Nieuwe Hollandse Waterlinie, aldus Ingwer de Boer, die onlangs afscheid nam van de Liniecommissie, het dagelijks bestuur van het Nationaal Project. Een van die punten betreft de forten Everdingen en Honswijk aan de Lek, waar de uiterwaarden in het kader van Ruimte voor de Rivier worden uitgegraven, wat goed samenvalt met de wens tot een grotere openheid in de schootsvelden van deze forten. En ook in Munnikenland, nabij Slot Loevestein, liggen kansen. Er vindt ter hoogte van Brakel een omvangrijke dijkteruglegging plaats, die ongetwijfeld zijn weerslag heeft op het landschap. De Nieuwe Hollandse Waterlinie kan daar profiteren van de middelen waarover we in Ruimte voor de Rivier beschikken. Slagmaat Zijn lidmaatschap van de Liniecommissie hing samen met zijn vorige functie, hoofdingenieur-directeur van Rijkswaterstaat Utrecht. In die hoedanigheid heb ik me onder meer sterk gemaakt voor de kruising van de Waterlinie met de A12, bij de forten Vechten en Rijnauwen. Er is een plan in uitvoering om een aantal bomen rond Fort Vechten te kappen, waardoor het een deel van zijn oorspronkelijke zichtbaarheid terugkrijgt. Ook zijn de werkzaamheden bij tankstation Slagmaat in volle gang, vanwaar Fort Vechten bereikbaar wordt gemaakt. Als alles goed gaat, kun je daar na de zomer je auto parkeren en te voet naar het fort gaan. Een prachtig plan, en heel goed voor de waardering van het grote publiek, maar als je eens wist wat een weerstand dat heeft opgeroepen... Zo n paadje is tegen de geldende richtlijnen, dus komen de richtlijndenkers in verzet. Dat het toch gelukt is, stemt me tot grote tevredenheid. waterlijn, maart In de jaren dat hij lid was van de Liniecommissie, is Ingwer de Boer een aantal veranderingen ten goede opgevallen. In de begintijd bestond er een zekere huiver ten opzichte van nieuwe ideeën. Soms leek het wel alsof men alleen maar bezig was om uit te leggen waarom een plan niet mogelijk was. Dat is gelukkig veranderd, vooral nu de bestuursovereenkomst met het Rijk en de betrokken provincies is getekend, en nu de eerste plannen van de enveloppecommissies worden ontwikkeld. De slogan Van visie naar uitvoering waarmee de huidige fase van het Nationaal Project wordt aangeduid, is dus goed gekozen. De visie is ontwikkeld, nu gaan we aan de slag. Hoe kijkt Ingwer de Boer op de fase van de visievorming terug? De oorspronkelijke plannen van het Linieperspectief Panorama Krayenhoff zijn bijgesteld, maar dat is terecht, want die waren in financieel opzicht te hoog gegrepen. Vooral waar het de bijdrage van publiek-private samenwerking betrof, die werd gekenmerkt door een grote mate van wensdenken. Honderden miljoenen zouden op die manier moeten worden binnengehaald, en dat is voor zo n kwetsbaar gebied natuurlijk niet haalbaar. Op kleine schaal is PPS in de Waterlinie zeker mogelijk. Om een voorbeeld te noemen: mijn eigen afscheid bij Rijkswaterstaat vond plaats op Fort Voordorp, waar een congrescentrum is gebouwd dat volledig in particuliere handen is, en dat ook volgens het Projectbureau aan alle normen voldoet. Een goed initiatief, maar meer dan drie van dergelijke centra zijn in de Waterlinie niet mogelijk. Je zou ook kunnen denken aan bepaalde vormen van woningbouw, bijvoorbeeld op de hoofdverdedigingslijn, waar volgens Panorama Krayenhoff verdichting moet plaatsvinden, en waar je een hogere prijs zou kunnen vragen voor een blijvend vrij uitzicht over de inundatievelden. Maar ook dat levert geen enorme bedragen op, ben ik bang. Verkiezingen Niettemin is Ingwer de Boer over de toekomst optimistisch gestemd. Er zijn tal van mogelijkheden, maar je moet het wel slim spelen. Volgend jaar zijn er verkiezingen, en dus is het verstandig er nu voor te zorgen dat de Waterlinie in de programma s van de belangrijkste politieke partijen terechtkomt. Een nieuw kabinet kan zo n beslissing immers veel makkelijker nemen dan een kabinet dat al gebonden is aan een regeerakkoord. Het vereist veel netwerken om dat voor elkaar te krijgen, maar daar heb je nu juist een Liniecommissie voor, waarvan de leden allemaal hun eigen contacten hebben. Verder is het voor de toekomstige plannen van groot belang dat er gewerkt wordt aan de bereikbaarheid van de Waterlinie. Als je een Amsterdammer vraagt: Wat denk je, zullen we eens wat appartementen gaan bouwen in het Vondelpark?, dan zal hij je voor gek verklaren. Een vergelijkbaar gevoel van onaantastbaarheid moet je realiseren bij de Waterlinie. Maar dat lukt alleen als mensen het kunnen aanraken, als ze de Waterlinie ook werkelijk kunnen bereiken. Daarom is een plan als bij tankstation Slagmaat dan ook zo n goed idee. INTERVIEW

4 Inrichtingsplan bedrijventerrein Het Klooster gereed achtergrond agenda De Waterlinie komt terug in het ontwerp Het heeft even geduurd, maar uiteindelijk is het zo ver: het definitieve inrichtingsplan is gereed van de zone nabij de Nieuwe Hollandse Waterlinie op het bedrijventerrein Het Klooster in Nieuwegein. Het bedrijventerrein was een van de eerste projecten waarbij het Kwaliteitsteam, onder voorzitterschap van Dirk Sijmons, betrokken was. e weg naar het definitieve ontwerp Dkende nogal wat hobbels, zegt Rienke Groot, namens het Projectbureau secretaris van het Kwaliteitsteam. Om te beginnen was de locatiekeuze al tamelijk ongelukkig; een andere plek had een beter behoud van de Waterlinie mogelijk gemaakt. De planologische en financiële besluitvorming was toen wij betrokken raakten echter al zo ver gevorderd, dat daar niet meer aan viel te tornen. Onze vraag was dus: welke kansen en mogelijkheden zijn er nog om de Waterlinie in dit gebied tot uitdrukking te brengen? En welke toegevoegde waarde kan de Waterlinie bieden voor de inrichting van het bedrijventerrein? Voor het beantwoorden van deze vragen bleken een ontwerpatelier, een bestemmingsplanwijziging, een landschapsplan en een advies van het Kwaliteitsteam noodzakelijk. We zochten voortdurend naar het best haalbare, gegeven de besluitvorming die er al was geweest. Het bedrijventerrein mag dan voor de Waterlinie op een ongelukkige locatie liggen, in het definitieve inrichtingsplan wordt er in ieder geval rekening mee gehouden, en enkele kenmerken worden gerespecteerd. Omgekeerd heeft de Waterlinie toegevoegde waarde voor het terrein. De kenmerken ervan die zijn meegenomen in het ontwerp, geven het bedrijventerrein een Jasper van der Scheer, TU Delft uniek karakter en een eigen identiteit. De geschiedenis van de Nieuwe Hollandse Waterlinie komt terug in het ontwerp van het terrein, en het doen herleven van deze geschiedenis heeft tot gevolg gehad dat de hoeveelheid groen en blauw is uitgebreid, met andere woorden: er wordt minder gebouwd per vierkante meter. Naar aanleiding van het ontwerpatelier heeft de gemeente Nieuwegein bovendien besloten het terrein enigszins naar het oosten te verschuiven en te verkleinen met 25 hectare. Door het meest recente advies van het Kwaliteitsteam heeft het ontwerp net dat beetje robuustheid meegekregen dat zo kenmerkend is voor de Waterlinie, aldus Rienke Groot. GESCHIEDENIS Niet alle adviezen van het Kwaliteitsteam konden worden overgenomen, want economische afwegingen spelen altijd een rol. Maar toch is het ontwerp voor Het Klooster opgenomen in de brochure Bedrijven in het groen van Landschapsbeheer Nederland, waarin het wordt geprezen als een voorbeeld van het verbinden van economische ontwikkeling met de omgeving. Tussen de betrokken partijen zijn bovendien afspraken gemaakt die vertrouwen geven voor verdere uitwerking van het plan. Zo worden concrete ingrepen die bedoeld zijn voor de versterking van de Waterlinie opgenomen in de lijst van quick wins van de enveloppe Linieland, waarin Het Klooster is gelegen. De gemeente Nieuwegein onderschrijft voorts het belang van de Plofsluis en de Beatrixsluizen als beeldbepalende elementen in dit gebied. Het verwijderen van overtollige beplanting van de Plofsluis is een van de quick wins. Verder zal de gemeente de mogelijkheden onderzoeken voor een Baileybrug over het Amsterdam- Rijnkanaal. Voor het verbinden van alle recreatieve facetten van het Linielandschap is dit toe te juichen. Ontwerpimpressie van Het Klooster. Duidelijk zichtbaar is de natte zone langs het verbrede Lekkanaal en de vorm van de gebouwen die verwijzen naar de Waterlinie Forteiland Pampus is het scharnierpunt van de Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Pampus werd vlak voor de vorige eeuwwisseling gebouwd om de IJmonding tegen aanvallen van de Duitse Kriegsmarine te beschermen. Van 1 april tot 31 oktober verzorgen vrijwilligers rondleidingen door het fort, dat maar liefst tachtig verschillende ruimten omvat. Openingstijden: di. t/m zo. van tot uur Toegang: 12, inclusief veerdienst en rondleiding U kunt het geheime wapen van Nederland ontdekken via een achtdaagse wandel/vaarvakantie in de Nieuwe Hollandse Waterlinie met het passagiersschip Noorderzon. In het gebied is een LAW-pad uitgezet van 145 kilometer lengte. Dit pad wandelt u in etappes van 25 à 30 kilometer per dag. U verblijft aan boord van de Noorderzon in een comfortabele tweepersoonshut, voorzien van eigen badkamer met douche, wastafel en toilet. Een avond en nacht brengt u door in een van de forten van de Waterlinie. Bij dit arrangement is inbegrepen: - Verblijf aan boord van de Noorderzon en op Fort Vuren - Verzorging op basis van volpension: uitgebreid ontbijt, lunchpakket en driegangendiner - Linnengoed en handdoeken - Toegang Vestingmuseum Naarden - Slaapzak en vervoer overnachtingtas voor verblijf in Fort Vuren - Bustransfer van het eindpunt van de wandelroute terug naar Amsterdam. De kosten bedragen 545 p.p. bij twee personen in een hut. Toeslag eenpersoonshut is 130. De tochten vinden plaats van zaterdag 6 t/m zaterdag 13 mei en van zaterdag 2 t/m zaterdag 9 september. Aan de reis kunnen slechts veertien personen deelnemen. Bij grote belangstelling wordt later in september een extra reis georganiseerd. Waterlijn is de driemaandelijkse nieuwsbrief van het Nationaal Project Nieuwe Hollandse Waterlinie Postbus 406, 3500 AK Utrecht Bezoekadres: Munstraat 7, Utrecht Waterlijn wordt verspreid in een oplage van ex. U kunt een gratis abonnement aanvragen op info@hollandsewaterlinie.nl Redactie Titia Blom en Annemiek Tromp, Projectbureau NHW Tekstverzorging Bert Bukman, Utrecht Vormgeving SOK Visueel Management, Amsterdam Druk Thieme Amsterdam Fort Nieuwe Steeg is een droomlocatie Hans Alberse is burgemeester van de gemeente Lingewaal. Hij is nauw betrokken bij een project om een nieuwe impuls te geven aan het gebied rond de forten Asperen en Nieuwe Steeg. et zijn prachtige forten, Asperen en Nieuwe Steeg, elk op H hun eigen manier. Fort Asperen geniet nationale bekendheid vanwege zijn culturele manifestaties, maar Fort Nieuwe Steeg is ook prachtig. Het is schitterend gelegen, het is er buitengewoon rustig, het verkeert in goede staat, dus eigenlijk is het een droomlocatie. Beide forten zijn eigendom van Staatsbosbeheer, dat voor Fort Nieuwe Steeg een nieuwe gebruiker zoekt. Mede om die reden zijn we met alle betrokken partijen - naast Staatbosbeheer onder meer het Projectbureau Nieuwe Hollandse Waterlinie en burgemeester Van Schaick van Geldermalsen, waarin Fort Asperen is gelegen - op zoek naar een nieuwe inrichting van dit gebied, dat we Lingekwartier hebben gedoopt. ATELIER Het overleg met de diverse partijen heeft interessante gedachten opgeleverd. Recent hebben we bijvoorbeeld, samen met een ontwerpbureau, een atelier georganiseerd om zoveel mogelijk creatieve ideeën te ontwikkelen, even niet gehinderd door praktische belemmeringen. Dat atelier leverde interessante plannen op, waarin de thema s cultuur, natuur en recreatie en toerisme een belangrijke plek innemen. Dat laatste aspect is voor ons van belang, gezien de afnemende land- en tuinbouw in dit gebied. Nu breekt de fase aan dat we als bestuurders besluiten moeten nemen. We verwachten dit voorjaar een voorlopige visie te presenteren. De nieuwe bestemming van Fort Nieuwe Steeg moet natuurlijk binnen die visie passen. Er hebben zich al kandidaten aangediend, dus er is enige haast bij. Ik heb alle vertrouwen in een goede planvorming, want het is niet alleen een prachtig gebied, de mensen die zich ermee bezighouden zijn ook zonder uitzondering buitengewoon enthousiast. Het enige dat ik graag zou willen, is een grotere belangstelling in de gemeente zelf. Maar ik ben er zeker van dat onze plannen een verandering ten goede zullen betekenen. BESTUURLIJK waterlijn, maart

5 Een bijzondere plek Fort Uitermeer ligt prachtig aan de Vecht Caspar Stevens is wethouder van de gemeente Weesp. Hij heeft onder meer de Nieuwe Hollandse Waterlinie in zijn portefeuille. ijn favoriete onderdeel van de Nieuwe MHollandse Waterlinie binnen de grenzen van de gemeente Weesp? Daar hoef ik niet lang over na te denken, dat is Fort Uitermeer. Dat fort ligt daar zo prachtig aan de Vecht, dat is echt een uniek onderdeel van het landschap. Zoals de hele Waterlinie onlosmakelijk met ons cultuurlandschap is verbonden. We hebben als Nederlanders ons landschap zelf gemaakt, dan moet je ook van de natuurlijke omstandigheden gebruik maken om het te verdedigen. Dat is niet meer dan logisch. Dat het fort nooit gebruikt is, vind ik goed beschouwd ook wel weer mooi. Je kunt tenslotte beter voor de vrede bouwen dan voor de oorlog. We hebben als gemeente het afgelopen jaar intensief overleg gevoerd, onder meer met de provincie, over een aangepaste bestemming van Fort Uitermeer. Momenteel is het in gebruik voor allerlei functies. Het is bijvoorbeeld een opslagplaats voor strooizout en een onderkomen voor de mensen die werken aan de bestrijding van muskusratten, maar we willen graag dat het fort publiek toegankelijk wordt. We denken bijvoorbeeld aan een horecagelegenheid, aan de mogelijkheid om te overnachten in de munitiekamers, en aan een culturele functie, een galerie of iets dergelijks. De doelgroepen zijn wandelaars, fietsers en mensen die komen aanvaren met hun bootje. Wat we in gedachten hebben is natuurlijk geen grootschalige recreatie, maar een extensief en enigszins exclusief gebruik. Zoals overal in de Waterlinie de bedoeling is, eigenlijk. Ik denk dat dat heel veel mogelijkheden biedt. Arie de Leeuw waterlijn, maart PERSOONLIJK