Nationaal Landschap Nieuwe Hollandse Waterlinie

Transcriptie

1 Indicator 19 maart 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In tijden waarin legers zich nog voornamelijk te voet verplaatsten, was water een probaat verdedigingsmiddel tegen vijanden. De Nieuwe Hollandse Waterlinie moest de steden van het economische en bestuurlijke hart van Holland (de huidige Randstad) beschermen. Download figuur [2] Kernkwaliteiten De Nieuwe Hollandse Waterlinie is een 19de eeuwse verdedigingslinie om de grote steden in het westen van Nederland te beschermen. De linie is 85 kilometer lang en loopt van noord naar zuid vanaf Pampus in het IJmeer tot in de Brabantse Biesbosch. De indicatoren voor kernkwaliteiten die medesturend zijn voor de gebiedsontwikkeling in de Nieuwe Hollandse Waterlinie zijn: Pagina 1 van 5

2 Historische landschapselementen [3]:van het verdedigingssysteem: Forten, dijken, kanalen, inundatiekommen en openheid schootsvelden; Groen en open karakter [4]. Historische landschapselementen Het verdedigingsysteem van de Nieuwe Hollandse Waterlinie bestaat uit een verdedigingslijn van dijken en hoger gelegen gebieden en verdedigingswerken (onder meer forten, batterijen en kazematten) met oostelijk daarvan inundatievelden. Deze velden konden gevoed worden door een stelsel van kanalen en sluizen en binnen enkele dagen onder water worden gezet. De forten zijn bij voorkeur gebouwd op plaatsen waar de inundatievelden ontbreken of waar deze worden doorsneden door dijken. Speciale wetgeving, de zogenoemde Kringenwet, moest er voor zorgen dat de schootsvelden van de forten gevrijwaard bleven van opgaande begroeiing en permanente gebouwen. Tegenwoordig is een deel van de schootsvelden nauwelijks meer open, met name aan de oostzijde van Utrecht, bij Leerdam en in het noordelijk deel van het Vechtplassengebied. In de Tweede Wereldoorlog heeft de linie voor het laatst gefunctioneerd waarbij duidelijk werd dat de ingenieuze inundatietechniek was achterhaald. Historische landschapselementen Nieuwe Hollandse Waterlinie (interactieve kaart) [3] Groen en open karakter Ook buiten de schootsvelden komen binnen het nationaal landschap open gebieden voor, bijvoorbeeld bij Weesp, de Loosdrechtse Plassen, aan beide zijden van de rivier de Lek en in de Betuwe. Kleinschalig zijn de gebieden met veel opgaande begroeiing zoals de Noordelijke Vechtplassen, de stadsranden van de agglomeratie Utrecht (inclusief Maarssen, Nieuwegein en Houten) en delen van de Betuwe. Bovendient kent het nationale landschap met uitzondering van de agglomeratie Utrecht vrij weinig bebouwing. Het nationaal landschap heeft hierdoor een groen en vrij open karakter. Groen en open karakter Nieuwe Hollandse Waterlinie (interactieve kaart) [4] Kengetallen schaal en groen karakter Nieuwe Hollandse Waterlinie (peiljaar 2006) Oppervlakte Totaal (ha) Totaal (%) w.v. (Vrij) kleinschalig gebied ,8 (Zeer) open gebied ,5 Bebouwing* ,5 Groen karakter ,2 w.v. lijnvormige beplanting m 20.3 m/ha boomgaarden 577 1,4 boomkwekerijen 104 0,2 overige opgaande begroeiing ,6 *Uitsluitend gebouwen en huizen uit de TOP10 exclusief erven, tuinen, paden, wegen die binnen de bebouwde kom voorkomen Referenties Commissie Nationaal Project Nieuwe Hollandse Waterlinie (2006). Eén Linie, samen sterk in Pagina 2 van 5

3 de uitvoering. Overkoepelend Uitvoeringsprogramma Nationaal Landschap Nieuwe Hollandse Waterlinie. [5] Projectbureau Nieuwe Hollandse Waterlinie, Utrecht Luiten, E., J. van Hezewijk, E. Joosting Bunk & P.P. Witsen (2004). Linieperspectief Panorama Krayenhoff [6]. Projectbureau Nieuwe Hollandse Waterlinie. Provincie Noord-Holland (2007). Partiële Herziening Actualisering Streekplan Noord-Holland Zuid. [7] Ministeries van VROM, LNV, VenW en EZ (2006). Nota Ruimte: Ruimte voor Ontwikkeling [8]. Deel 4: tekst na parlementaire instemming. Ministerie VROM, Den Haag. Provincie Utrecht (2008). Streekplan : Streekplan uitwerking nationale landschappen. Vastgesteld bij besluit van gedeputeerde staten van Utrecht op 8 april [9] Relevante informatie Nieuwe Hollandse Waterlinie [10] Bekijk Nederland opnieuw: Nationale Landschappen [11] Technische toelichting Naam van het gegeven Kernkwaliteiten van het Omschrijving De indicatoren van kernkwaliteiten zijn: 1.Historische landschapselementen van het verdedigingssysteem: Forten, dijken, kanalen, inundatiekommen en openheid schootsvelden. 2. Groen en open karakter Verantwoordelijk instituut Planbureau voor de Leefomgeving, Alterra - Wageningen UR Berekeningswijze 1: GIS-bestanden van Projectbureau Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Provincie Noord-Holland en Utrecht zijn aangevuld, geactualiseerd en omgezet naar polygonen op schaal 1: op basis van TOP10, luchtfoto's 2006, en AHN (Actueel Hoogtebestand Nederland) en aanvullende informatie van Steenbergen, C. & J. van der Zwart (2006). 2: Gegevens over bebouwing en opgaande begroeiing uit de TOP10 zijn geactualiseerd aan de hand van luchtfoto's Schaalklassen en openheid van schootsvelden zijn berekend met behulp van het model KELK (Roos-Klein Lankhorst et al., 2004). Basistabel Zie berekeningswijze Pagina 3 van 5

4 Geografisch verdeling Nationaal Landschap Andere variabelen Zie berekeningswijze Verschijningsfrequentie Wanneer relevant. Achtergrondliteratuur Roos-Klein Lankhorst, J., S. de Vies, J. van Lith-Kranendonk, H. Dijkstra & J.M.J. Farjon Modellen voor de graadmeters landschap, beleving en recreatie: Kennismodel Effecten Landschap Kwaliteit KELK, Monitoring Schaal, BelevingsGIS [12]. Planbureaurapporten 20. Natuurplanbureau, Vestiging Wageningen Steenbergen, C. & J. van der Zwart Strategisch Laagland: digitale atlas Nieuwe Hollandse Waterlinie. Uitgeverij 010, Rotterdam Opmerking Nulmeting Betrouwbaarheid Integrale enquete. Referentie van deze webpagina CBS, PBL, RIVM, WUR (2009). [13] (indicator 1495, versie 01, 19 maart 2009 ). Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen. Bron-URL: Links [1] [2] [3] [4] [5] def.pdf [6] [7] [8] [9] ndschappen.pdf/$file/streekplanuitwerking_nationale_landschappen.pdf [10] Pagina 4 van 5

5 [11] [12] en/clc/ pdf [13] Pagina 5 van 5