Benutten en beschermen van een uniek historisch landschap

Transcriptie

1 1 De Nieuwe Hollandse Waterlinie Benutten en beschermen van een uniek historisch landschap De Nieuwe Hollandse Waterlinie loopt midden door Nederland: van Muiden tot aan de Biesbosch. Vroeger waren de dijken, kaden en sluizen onderdeel van een ingenieus verdedigingssysteem. Nu slaan een aantal gemeenten de handen ineen om dit landschap op dezelfde manier te beschermen. Dat doen zij door vóór 1 januari 2017 uniforme bestemmingsplanregels op te nemen in hun bestemmingsplannen. Die regels bieden kansen voor nieuwe ruimtelijke ontwikkeling én beschermen dit unieke verdedigingssysteem.

2 2 De Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHW) is 85 kilometer lang en loopt van Muiden tot aan de Biesbosch. De uit 1815 daterende verdedigingslinie bestaat uit een ingenieus systeem van dijken, kaden en sluizen waarmee een groot gebied onder water kon worden gezet om de vijand tot staan te brengen. Voor het deel ten zuiden van de Lek werd in 2002 het Pact van Loevestein opgericht. Hierin spraken provincies, gemeenten en andere partijen af om het bijzondere karakter van dit historisch erfgoed voor de toekomst te behouden. Daarvoor moeten niet alleen de gebouwen maar ook het omliggende landschap beschermd worden tegen verstorende ontwikkelingen. Elke gemeente heeft dit op eigen wijze gedaan, binnen het strenge beleid van de hogere overheden.

3 3 Een levend landschap De Nieuwe Hollandse Waterlinie leeft en dat willen gemeenten graag zo houden. Ontwikkelingen in de Waterlinie moeten daarom mogelijk zijn. Er is ruimte voor bedrijven en agrariërs die willen ondernemen, voor de natuur, voor inwoners die mooi willen wonen en natuurlijk voor recreatie. Het doel van alle partijen die het Pact van Loevestein ondertekenden is daarom: Behoud door ontwikkeling.

4 4 bebouwd gebied kernzone verdichtingsvelden accessen inundatiekommen Gorinchem Leerdam Culemborg Zaltbommel Bestemmingsplanregels en kernkwaliteiten Om te zorgen dat het bijzondere Nationaal Landschap Nieuwe Hollandse Waterlinie goed beschermd blijft en tegelijk meer ontwikkelruimte te bieden, hebben de gemeenten samen nieuwe bestemmingsplanregels opgesteld. Deze zijn voor elke gemeente hetzelfde. Zodra ze zijn ingevoerd gelden overal dezelfde regels. Deze maken gebruik van het nieuwe, soepelere beleid van de hogere overheden. Hierdoor zijn meer ontwikkelingen mogelijk dan nu. In deze regels is beschreven welk gebruik waar kan plaatsvinden en wat de bouwmogelijkheden in dit gebied zijn. De regels vervangen de bestaande bestemmingsplannen niet, ze komen daar als het ware bovenop te liggen. Deze aanvullende regels maken duidelijker wat wel en niet kan, gezien de lokale kernkwaliteiten NHW. De begrenzing van het gebied is op de kaart hiernaast aangegeven. De gemeentebesturen hebben nu afgesproken om de gemeenteraden te vragen dit mogelijk te maken.

5 5 Naast de bestemmingsplanregels hebben gemeenten de kernkwaliteiten van de linie en het onderliggende landschap beschreven. Nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen in het gebied worden getoetst aan de regels en kernkwaliteiten samen. Vier basisprincipes In de toetsing staan vier basisprincipes centraal. 1 Behoud en bescherming van de kernkwaliteiten: deze kernkwaliteiten kunnen per gemeente of regio verschillen 2 Maatwerk voor ruimtelijke initiatieven 3 Ruimte voor kleinschalige projecten 4 Respect voor rechten op basis van bestaande planologische regelingen. In de kernzone (zie ook de kaart) - dit is het gebied langs de hoofdverdedigingslijn rond de forten - zijn de kernkwaliteiten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie het grootst. De gebouwen en het landschap in dit gebied zijn karakteristiek voor de linie. Het strenge beleid blijft hier van toepassing. Bovendien wordt bij ruimtelijke initiatieven in deze kernzone een aanvullende onderbouwing gevraagd. Voor de rest van het gebied, zo n 85%, kunnen de regels voor bouwwerken en het omliggende landschap soepeler worden. Dit biedt mogelijkheden voor nieuwe ontwikkelingen die de Waterlinie versterken. Een tweetal voorbeelden vindt u in het kader hiernaast. Wilt u uitbreiden of nieuwvestigen in de Nieuwe Hollandse Waterlinie? Wilt u uw erf of gebouw uitbreiden of een bedrijf nieuwvestigen in de NHW? Vraag in uw eigen gemeente naar de mogelijkheden van de nieuwe bestemmingsplanregels en wanneer deze van kracht worden.

6 6 VOORBEELDEN Toekomst voor de landbouw Een gezonde landbouwsector is cruciaal voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Belangrijke kernkwaliteit is immers het open en landelijk karakter en daarvoor zijn de boeren onmisbaar. De melkveehouderij in de polder, maar ook de fruitteelt op de oeverwallen hoort bij het Linielandschap. Het nieuwe beleid voor de NHW biedt meer ruimte voor ontwikkeling. Zo was voorheen een nieuw erf in de gehele inundatiekom niet mogelijk omdat dit zou leiden tot verdichting van het open veld. Nu blijft dit strenge beleid alleen bestaan in de kernzone, terwijl in het grootste deel van de polders met maatwerk wordt beoordeeld of een nieuw erf passend is. Op een goede plek, bijvoorbeeld in een karakteristieke boerderijstraat, op afstand van bestaande erven, met een passende architectuur van de boerderij en stallen en met een gebiedseigen erfbeplanting is dat best denkbaar. Vanzelfsprekend spelen dan ook andere afwegingen een rol, zoals milieu. In Gelderland moet bovendien volgens het algemene ruimtelijke beleid aangetoond worden dat nieuwvestiging voor veehouderijbedrijven leidt tot verbetering van de landbouwstructuur en hervestiging op een bestaand agrarisch bouwperceel ondoelmatig is. De gemeente zal zorgen voor een samenhangende afweging van alle belangen. Impuls voor recreatie Het beleid voor de Waterlinie is een uitnodiging voor toeristisch-recreatief ondernemerschap. Zo krijgen veel forten een nieuw gebruik. Maar ook lokale ondernemers kunnen de Waterlinie benutten; verkoop van streekproducten, Bed & Breakfast, kamperen. Het is dan wel belangrijk dat het past bij het karakter van het landschap van de Waterlinie. Recreatieve initiatieven zullen als maatwerk beoordeeld worden. Graag denken we al in een vroeg stadium met u mee over de ruimtelijke kwaliteit van uw plan.