Opleidingsplan Accent-opleidingsscholen 2018

Transcriptie

1 Opleidingsplan Accent-opleidingsscholen 2018 Inleiding Het opleiden van nieuwe leerkrachten samen met Hogeschool Iselinge heeft op de Accentscholen een lange traditie. In het verleden hebben veel potentiële leerkrachten een stageplek gekregen op de Accentscholen en vanaf 2006 zijn een aantal Accentscholen gestart met het werkplekleren. Studenten zijn vanaf dat moment steeds meer in de praktijk opgeleid en beoordeeld door de Accentscholen zelf. Vervolgens zijn er opleidingsscholen gevormd en elke opleidingsschool heeft een schoolopleider opgeleid. Met Hogeschool Iselinge is voortdurend over de kwaliteit van het opleiden in de praktijk gesproken. AccentScholengroep telt per 1 augustus 2018 veertien opleidingsscholen. de Bataaf, de Emmaschool en de Julianaschool in Winterswijk; de Klimop in Lintelo; t Warmelinck in IJzerlo; cbs Barlo in Barlo; de Triangel en SBO nieuwhessen in Aalten; t Möllenveld, de Haart (Aalten) de Bosmark in Dinxperlo de Höve in de Heurne de Hoeksteen in Groenlo de Knienenbult in Westendorp de Meeander in Varsseveld De Bosmark en SBo nieuwhessen zijn vanaf Academische opleidingsschool. De opbouw van dit opleidingsplan Bij het schrijven van dit opleidingsplan is gebruik gemaakt van het Opleidingsplan van Hogeschool Iselinge en de notitie Accent en de opleidingsschool Het Opleidingsplan van Hogeschool Iselinge beschrijft de gewenste koers en de zichtbaarheid van de gewenste ambities. De Accentnotitie Accent en de opleidingsschool 2017 geeft de door Accent gewenste koers en de realisaties weer.

2 De betekenis van het Opleiden in School Wat zijn de landmarks voor Opleiden in School? Welke richtinggevende uitspraken kunnen gedaan worden om in gesprek te gaan over de koers die we in willen zetten? Hiervoor zijn in dit beleidsplan zeven oriëntatiepunten beschreven. De korte toelichting beschrijft waar de landmark voor staat en hoe het gezamenlijk opleiden er uitziet wanneer de ambitie behaald is. De beschreven landmarks zijn gearceerd weergegeven. De wijze waarop AccentScholengroep vorm wil geven aan het Opleiden in de school en de ambities wil realiseren is hieraan toegevoegd. 1. Netwerkleren In het Partnerschap Opleiden in School Oost-Gelderland leren studenten, lerarenopleiders (uit de opleidingsschool en het opleidingsinstituut) en andere betrokkenen samen in netwerken. De opleidingsschool is zo n netwerk, een professionele leergemeenschap, waar het leerteam (alle studenten van de opleidingsschool samen) deel van uitmaakt. Daarnaast zijn er vele andere leernetwerken, waaronder Academische Werkplaatsen, waarin een rijke interactie is tussen een dwarsdoorsnede aan participanten die samen leren, onderzoeken en onderwijs ontwikkelen. Visie op onderwijsontwikkeling bij AccentScholengroep. Bij AccentScholengroep vormen de volgende uitgangspunten de basis voor onderwijsontwikkeling: eigenaarschap, het leren van en met elkaar en leren centraal. Doordat alle medewerkers zich steeds richten op deze uitgangspunten, wordt het onderwijs versterkt. AccentScholengroep ontwikkelt zich op deze wijze tot de lerende organisatie die het wil zijn. Een opleidingsschool is innovatief en staat open voor nieuwe ontwikkelingen. Opleidingsscholen krijgen input voor de schoolontwikkeling vanuit de Hogeschool Iselinge en het curriculum van de Hogeschool Iselinge wordt weer gevoed door de schoolontwikkeling van de scholen. Het mes snijdt hierbij dus aan twee kanten. Interne opleiders en directeuren van de Accent-opleidingsscholen wisselen tweemaal per jaar ervaringen uit. Ervaringen van de opleidingsscholen worden jaarlijks gedeeld met alle Accentscholen. Tevens wordt er aandacht besteed aan nieuwe ontwikkelingen. 2. Hybride Waar de stageschool en het opleidingsinstituut ooit twee werelden waren, en Opleiden in School uitgevonden werd als de brug tussen beide contexten, is de hybride leeromgeving van het Partnerschap Opleiden in School Oost-Gelderland nu een verzameling aan leersituaties die soms gesitueerd zijn in de praktijk, soms op de opleiding, maar vaak ook in beide. Gelijktijdigheid, gedeelde curriculumdoelen, en overkoepelende thema s kenmerken het synergetische en versmolten curriculum, waarin studenten een groot, zo niet het grootste, deel van hun tijd doorbrengen in de opleidingsschool, waar zij onderwijs verzorgen, ontwerpen en onderzoeken. Ook het gezamenlijk ontwikkelen van onderwijs, zowel voor leerlingen als voor studenten is een uitingsvorm van het hybride karakter van de samenwerking.

3 Het opleiden van de studenten bij AccentScholengroep. Eerste en tweede jaars studenten zijn welkom op alle opleidingsscholen, behalve op de speciale basisschool nieuwhessen. Deze school ontvangt alleen derde en vierde jaars studenten vanwege het bijzondere karakter van de school. Derde en vierde jaars studenten zijn welkom op alle opleidingsscholen. Derde jaars: de opleidingsschool plaatst een vacature waarin ze haar ontwikkelthema s zo mogelijk laat corresponderen bij een minor van de student. Vierde jaars: de opleidingsschool plaatst een vacature waarin ze haar ontwikkelthema s zo mogelijk laat corresponderen bij het afstudeerwerkstuk van de student. Studenten kunnen hun sollicitatie richten aan de directeur van de school. Voor de Lio-stage geldt de sollicitatieprocedure en de beloning zoals vastgesteld in het beleid van Accent. Studenten worden gezien als Accentcollega s en participeren in het schoolteam. Hetgeen de school van de student verwacht, wordt nadrukkelijk met hem besproken. 3. Samen onderzoeken(d) In opleidingsscholen, in clusters, in netwerken doen leerkrachten, studenten, lerarenopleiders en onderzoekers samen onderzoek naar praktijkrelevante vragen. Een onderzoekende houding is bij alle betrokkenen vanzelfsprekend en studenten worden hier specifiek in aangemoedigd en begeleid. Onderzoeksresultaten worden actief uitgewisseld en de toepassingen ervan geëtaleerd. Tijd en ruimte om onderzoek te doen, ontworpen onderwijs te testen, te implementeren en te evalueren is in de opleiding en opleidingsscholen gefaciliteerd. In de opleidingsschool zorgt de onderzoeksgroep, die naast de student bestaat uit de schoolopleider, de directeur en één of meer leerkrachten met ervaring en/of affiniteit met onderzoek voor eerstelijns voeding en feedback. De taken van de professionals. De directeur is verantwoordelijk voor de deelname van zijn school aan de Opleidingsschool. Hij zorgt voor: -een gezamenlijke visie omtrent opleiden en faciliteert de schoolopleider; -voldoende getrainde mentoren; -de afstemming van het afstudeeronderwerp en de minor van de student op de schoolontwikkeling. De schoolopleider is samen met de contactdocent van de Hogeschool Iselinge verantwoordelijk voor het opleiden in de school. Hij neemt daarmee het opleiden van de student voor een gedeelte van de Hogeschool over. De interne opleider coacht de mentor en beoordeelt de student samen met de mentor. Eind februari stelt de interne opleider de vacatures op voor de werkplek- en Lio-stages voor

4 het volgende schooljaar. De schoolopleider geeft dit voor 1 maart door aan het stagebureau van de Hogeschool Iselinge. De schoolopleider is opgeleid door de Hogeschool Iselinge. Hij zorgt voor de planningen en informatiemomenten tussen de mentoren, de studenten en de schoolopleider. Verder draagt hij zorg voor minimaal twee intervisiemomenten per semester. Deze intervisiemomenten vinden binnen de leerteams plaats. De schoolopleider geeft tweemaal per jaar de stageresultaten van de studenten door aan het stagebureau. Verder volgt hij de interne opleidersmiddag en de veldcontactdagen op de Hogeschool Iselinge. De mentor is verantwoordelijk voor de dagelijkse begeleiding van de student. De mentor beheerst het curriculum van Hogeschool Iselinge. De mentor neemt deel aan een mentortraining die op een Accentlocatie gegeven wordt. Studiemiddagen voor mentoren worden door de schoolopleiders van Accent verzorgd. De coördinator onderhoudt de contacten met de Hogeschool Iselinge en participeert in diverse netwerkbijeenkomsten. De bijeenkomsten van de interne opleiders en de directeuren van de Accent-opleidingsscholen worden voorbereid door de coördinator. De coördinator zit deze bijeenkomsten voor. De directeur, de schoolopleider, de mentoren en de studenten vormen samen het opleidingsteam. Het opleidingsteam richt zich op de schoolontwikkeling. 4. Diversiteit Verscheidenheid en aandacht voor verschillen kenmerken het aanbod voor studenten in de gehele opleiding, op de werkplek en het opleidingsinstituut. Keuzemodules, samengesteld in samenwerking met opleidingsscholen, en keuzemogelijkheden in duur en intensiteit van verschillende stages. Het totaal aan opleidingsscholen biedt een breed palet aan mogelijkheden om kennis te maken met innovatieve onderwijsconcepten, speciaal (basis)onderwijs, internationale en grootstedelijke contexten en karakteristieke doelgroepen. Het opleidingsinstituut en de opleidingsschool zorgen gezamenlijk voor een rijkdom aan leertaken in en buiten de klas, waarin het accent ligt op onderwijs ontwerpen, het ontwikkelen van curriculair leiderschap, innovatie, experiment en ondernemerschap. Gebruik van nieuwe media en technologische verrijkingen zijn daarbij een vanzelfsprekendheid. Studenten bouwen zodoende een divers portfolio aan werkervaring op in een avontuurlijk, dynamisch, flexibel, eigentijds en toekomstgericht opleidingsaanbod.

5 Overzicht diversiteit opleidingsscholen Accent augustus 2018 Naam opleidingsschool Directeur Schoolopleider Studentplaatsen per semester Ontwikkelthema s De Klimop Mieke Roelfien 4 Dalton ontwikkeling Hebbink van der Zaag t Warmelinck Mieke Hebbink Roelfien van der Zaag 4 Unit onderwijs De Triangel Marco König Angelique Dunnewold 6 Coöperatief leren DaVinci ( kindgericht onderwijs) SBO Geert Janneke 4 Doorgaande lijn Engels (POVO) nieuwhessen Hebbink Stemerdink Bewegingsonderwijs De Hoeksteen Jan Willem Janneke 4 Hoogbegaafdheid, Groenlo Duenk Stemerdink Aansluiting groep 2/3 Taalaanbod zwakke leerlingen Barlo Harry Greetje 2 Unitonderwijs Peterkamp Wagenvoort Emmaschool Harry Greetje 2 Unitonderwijs Peterkamp Wagenvoort De Bataaf Imalda Aalders Arjen Schaap 4 Unitonderwijs t Möllenveld Harry Peterkamp IKC de Bosmark Jan van der Horst Greetje Wagenvoort 2 Unitonderwijs Dianne Rutgers 6 Onderzoekend leren IKC; doorgaande lijn De Höve Julianaschool Jan van der Horst Jolanda te Winkel Samenwerking PO/VO Dianne Rutgers 2 Onderzoekend leren Methode onafhankelijk leren Marloes Evers 4 Onderzoekend leren

6 Meeander Petra Bruijl Nadine Schot 4 Unitonderwijs Knienenbult Eveline Nadine Schot 2 Unitonderwijs Hupkes Totaal aantal plaatsen per semester Ruimte In het gezamenlijk leren en opleiden ervaren de verschillende spelers, van student tot bestuurder, ruimte en autonomie. Het bieden van deze ruimte vraagt om een passend opleiden en begeleiden. Niet altijd zal de student onmiddellijk zijn weg vinden en optimaal kunnen profiteren binnen de ruimte en niet altijd zal hij meteen beschikken over de zelfsturing en zelfregulatie die nodig zijn om in het flexibele programma een gepersonaliseerde leerroute samen te stellen die tegemoet komt aan zijn talent, interesse en behoefte. De student krijgt de ruimte om ondernemend invulling te geven aan zijn leerproces op de werkplek, rekening houdend met, maar zicht niet perse conformerend aan de onderwijsvisie van de opleidingsschool en de groepsleerkracht. Opleidingsscholen en besturen ervaren autonomie in keuze voor onder andere de organisatie van het opleiden en de keuze van onderzoeksthema s en ontwikkelambities. De student als persoon komt steeds meer centraal te staan. Dit betekent dat zelfsturing, zelfinzicht en zelfreflectie van de student steeds belangrijker worden. De talentontwikkeling van studenten krijgt een steviger plek in het onderwijs. Hierdoor verandert de studentbegeleiding ook. Er wordt steeds meer specifieke begeleiding aangeboden op: - Professionele ontwikkeling; de beroepspcompetentie - Loopbaanontwikkeling; wie ben ik als leerkracht? - Studievoortgang; hoe kom ik verder, hoe leer ik? Deze drie onderdelen zorgen voor de persoonlijke ontwikkeling van de student. Dit betekent in de praktijk steeds meer van actiegerichte naar betekenisreflectie. Hiervoor ruimte bieden. 6. Co-learning In het Partnerschap Opleiden in School Oost-Gelderland is gezamenlijkheid in leren zowel doel als uitgangspunt. Samen opleiden houdt niet op na de Pabo, er is een doorlopende leerlijn en de voortgezette professionalisering van startende en zittende leerkrachten valt binnen het aandachtsveld van het Partnerschap. Leren over, in en van de praktijk wisselen elkaar af. Rollen, waaronder ook die van de schoolleider/directeur en instituutsopleider, zijn duidelijk

7 geformuleerd, complementair aan elkaar en er zijn voldoende mogelijkheden om benodigde competenties te verwerven. Co-learning is ook het bewustzijn van twee parallelle primaire processen in de opleidingsschool, waarbij naast de leerlingen ook de aanstaande en eigen leerkrachten en de gehele organisatie leren. Topklas Accent Jong professionals (startende leerkrachten) die voor het eerst een eigen groep hebben, participeren de eerste drie jaren in de Topklas van Accent. De Topklas wordt geleid door twee directeuren van opleidingsscholen en twee schoolopleiders. Jong professionals bij Accent Lio-studenten die goed functioneren zijn na hun afstuderen nog voor het einde van het schooljaar via het matchpoint van Accent inzetbaar. Studenten sturen hiervoor hun motivatie naar het bestuursbureau van Accent. Zij kunnen als onderwijsassistent/leerkrachtondersteuner op de Accentscholen worden ingezet. 7. Kwaliteit Binnen het Partnerschap is duidelijk geformuleerd wat het inhoudt om een kwalitatief goede opleidingsomgeving in te richten en wat er voor nodig is om deze in stand te houden. De kwaliteit van het gezamenlijk opleiden staat permanent op de agenda en is onderwerp van open gesprekken. Audits zijn een gewaardeerd onderdeel van het kwaliteitszorgsysteem en leiden tot verbeteracties en kwaliteitsimpulsen, die beschreven worden in het opleidingsplan van de opleidingsschool. Accent-opleidingsscholen hebben een gecertificeerde schoolopleider en gekwalificeerde mentoren. De beoordeling van de student Studenten worden beoordeeld door de schoolopleider van de opleidingsschool. Bij een onvoldoende beoordeling wordt een beredenering toegevoegd. De schoolopleider beoordeelt de student conform de eisen van BKE (Basiskwalificatie Examinering). De toetsing Het succes van de ontwikkeling van een school tot opleidingsschool richt zich op de volgende criteria: -het aantal studenten dat opgeleid wordt met een passende beoordeling; -het oordeel van de studenten over het opleiden in de school (mentorfeedbackscan); -de evaluatie door de hogeschool en de opleidingsschool van het functioneren van de schoolopleider (zichtbaar in de gesprekkencyclus); -de schoolopleider blijft op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen binnen opleiden in de school;

8 -een reflectie op het eigen functioneren als opleidingsschool. Vanuit de hogeschool zijn hiervoor instrumenten voorhanden. Ontwikkelingen In de kwaliteitskenmerken van de Accentopleidingsscholen, gemeten met het instrument KOOS, is zichtbaar dat de onderdelen participatie en aanbod onvoldoende aan bod komen. De opleidingsscholen hebben dit uitgewerkt in het opleidingsplan Dit betekent dat de opleidingsscholen een passend aanbod aan de studenten met elkaar besproken hebben. Ontwikkelingen Ervaringen van de opleidingsscholen worden jaarlijks gedeeld met alle Accentscholen. Tevens wordt er aandacht besteed aan nieuwe ontwikkelingen. In het najaar van 2016 zijn we tot de volgende inzichten gekomen: accent leggen op feedback en coachingsvragen van de student; indien nodig ruimte voor de student creëren om eigen opdrachten uit te voeren. Ontwikkelingen In heeft de rol van de mentor centraal gestaan. Dit is gerealiseerd door: de mentorscan te bespreken; kenmerkende items voor mentoren te benoemen en tevens hierin een ranking aan te brengen; met elkaar in gesprek te gaan over stellingen die over de rol van de mentoren gaan. Ook is in het beroepsbeeld van de leerkracht dat opgesteld is door Hogeschool Iselinge besproken. 8. Bijlagen Bijlage 1: Taken en competenties van de mentor Bijlage 2: Taken en competenties van de schoolopleider Bijlage 3: profielschets van de coördinerende schoolopleider Bijlage 4: procedure nieuw aan te stellen schoolopleider

9 Bijlage 1: Taken en competenties van de mentor De mentor kan/gaat: een professionele relatie aan met de student. in het begeleidingstraject adequate interventies maken. eisen en verwachtingen stellen aan en aanpassen aan het niveau van de student. de student ruimte bieden voor het persoonlijk ontwikkelingsproces. met zijn kennis de student adviseren en ondersteunen. kan vanuit verschillende standpunten feedback geven. De mentor: spreekt de taal van de student. toont belangstelling voor de belevingswereld van de student. weet aan welke competenties de student moet werken in welke fase van de opleiding. is betrokken, tactvol en motiverend. haalt het beste in de student naar boven. doet dit onbevooroordeeld en evenwichtig. vervult een voorbeeldfunctie. maakt de student wegwijs in de school, de groep en het team. De mentor kiest bewust uit deze interventies: bevestigen. steunen. adviseren. feedback en tips geven. confronteren. neemt contact op met de opleider in school als de stage niet goed verloopt. De mentor: geeft feedback. geeft de student de ruimte om te experimenteren. durft out of control te zijn. durft de student te sturen. De mentor: heeft deelgenomen aan de mentortraining volgt de jaarlijkse terugkommiddagen op schoolniveau Is theoretisch onderbouwd om de student te kunnen begeleiden op het gebied

10 van; - pedagogisch en vakdidactisch handelen - klassenmanagement - leerstofkeuze Bijlage 2: Taken en competenties van de schoolopleider

11 Bijlage 3:

12 Bijlage 4: Procedure voor het aanstellen van een schoolopleider in opleidingsscholen Stap 1: Inleidende fase Voordat de sollicitatieprocedure daadwerkelijk kan beginnen, vindt een voortraject plaats. Wanneer een plaats vrijkomt voor een interne opleider wordt dit doorgegeven aan het secretariaat van Opleiden in de School. Binnen een school wordt voor belangstellenden een voorlichting of bijeenkomst over Opleiden in School (OiS) en de rol van een schoolopleider georganiseerd. In de dagen of weken na deze bijeenkomst zullen belangstellenden zich melden voor de sollicitatieprocedure. Stap 2: De sollicitatiefase Terwijl belangstellenden bedenktijd hebben, wordt een sollicitatiecommissie samengesteld. Hierin zit in ieder geval een schoolopleider of coördinator uit de scholenstichting, de directeur van de school en de regisseur van OiS of een docent vanuit Iselinge Hogeschool. De commissie stelt selectiecriteria op aan de hand waarvan sollicitatiebrieven zullen worden beoordeeld. Op basis van

13 deze criteria en overleg binnen de commissie worden geschikte kandidaten uitgenodigd voor een gesprek. Ook tijdens het gesprek wordt gebruik gemaakt van criteria. Deze zijn gebaseerd op vereiste persoonskenmerken van een interne opleider zoals beschreven in het document Profiel schoolopleider. Zo moet een schoolopleider in ieder geval in staat zijn om interpersoonlijk te handelen en studenten te begeleiden in hun ontwikkeling. Daarnaast beschikt hij over een grondige en actuele inhoudelijke kennisbasis met betrekking tot het onderwijs. Een schoolopleider moet zich soepel kunnen bewegen binnen een divers team van betrokkenen rond de ontwikkeling van studenten en heeft het vertrouwen van zijn collega s. Naast de ontwikkeling van studenten stelt hij ook de eigen professionaliteit centraal door middel van reflectie en kritisch, onderzoekend handelen. Openheid, betrouwbaarheid en socialiteit zijn enkele van de belangrijkste persoonskenmerken van een interne opleider. Hierin is ruimte voor de commissie om eigen aanvullingen te doen om aan te sluiten bij de visie van de school. Aan de hand van de criteria wordt een geschikte kandidaat gekozen voor de functie van Opleider in School. Stap 3: De opleiding voor opleiders De gekozen kandidaat volgt een opleiding aan Iselinge Hogeschool tot schoolopleider. Tijdens de opleiding komen de volgende zaken aan bod: - Informatie over het curriculum van Iselinge Hogeschool - Praktische informatie met betrekking tot begeleiding en beoordeling van studenten - Coaching en Intervisie - Portfolio In de opleiding wordt uitgegaan van zelfwerkzaamheid van de deelnemers. Voor de certificering volgen de deelnemers de opleiding en leggen zij met goed gevolg een toets af die voor deze opleiding is ontwikkeld. De toets bestaat uit een portfolio met de opdrachten en een criteriumgericht interview. Zolang de gekozen kandidaat nog bezig is aan zijn opleiding tot schoolopleider voert hij de praktijkbeoordeling niet zelfstandig uit. Hierbij sluit een collega schoolopleider of een contactdocent vanuit Iselinge Hogeschool aan. Wel is hij betrokken bij alle activiteiten. Samenwerking tussen Iselinge Hogeschool en de opleidingsschool in de procedure Gezien het feit dat de schoolopleider dé verbindingspersoon tussen de opleidingsschool en Iselinge Hogeschool is, is een samenwerking tussen beiden in de sollicitatieprocedure van belang. Om deze reden krijgen beiden een plaats in de sollicitatiecommissie waarin ze samen tot een gedegen keuze kunnen komen van de meest geschikte kandidaat voor de functie. Daarnaast heeft Iselinge Hogeschool de rol om de nieuwe schoolopleiders op te leiden, zoals hierboven is beschreven.