Mussel Power: wast een berg, kost een beetje de quaggamossels aan het werk gezet in een diepe plas
|
|
- Hilde Martens
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Mussel Power: wast een berg, kost een beetje de quaggamossels aan het werk gezet in een diepe plas ILOW, 15/2/2016, Utrecht Fieke Vlaar, Marleen van Dusseldorp (UvA, interns) Petra Visser, Arie Vonk, Jolanda Verspagen, Harm van der Geest (UvA, IBED) Martijn Dorenbosch, Arjenne Bak (Bureau Waardenburg) Jasper Stroom (Waternet,
2 Lake Sloterplas
3 1575 Slootermeer Beenschneider
4 Slooterdijkermeerpolder (inpoldering 1644) 18 th century
5 top layer used in parks (peat and clay)?
6 Noorder IJplas IJ IJmeer/ Markermeer Sloterplas Nieuwe Meer Gaasperplas Ouderkerkerplas
7 bouwjaar 1971 jaren 80 oppervlak 0.55 km 2 volume totaal 5.4 Mm 3 verblijftijd 18 jaar maximale diepte 30 m gemiddelde diepte 9.8 m Noorder IJplas Sloterplas bouwjaar oppervlak 0.92 km 2 volume epilimnion 5.5 Mm 3 volume hypolimnion 7.3 Mm 3 volume totaal 12.9 Mm 3 verblijftijd jaar maximale diepte 37 m gemiddelde diepte 15.8 m max. talud 1:1.5 gem. talud oevers 1:2 tot 1:5 (dominerende hellingen van ondiep naar diep deel) slibdikte cm (onzeker) bouwjaar , in 1988 zwemzones oppervlak 0.73 km 2 volume totaal 11.6 Mm 3 verblijftijd 12 jaar maximale diepte 43 m gemiddelde diepte 15.9 m Ouderkerkerplas
8 bathymetry Legenda waterdiepte (cm - WS]
9 P-load (mg/m2/d) P-load (g/m2/y) excessive load 2 5 phosphorus (P) loading 4 permissible load 1.5 acceptable: mg P/m 2 /d actual: 25 mg P/m 2 /d Sloterplas eutrophic?? 0 mesotrophic oligotrophic qs = mean depth / hydraulic residence time (m/y) based on Rast W, Lee GF (1978) Summary Analysis Of The North American (US Portion) OCED Eutrophication Project: Nutrient Loading-Lake Response Relationships And Trophic State Indices. Environmental Protection Agency (EPA)
10 invasion of quagga mussels.. Tabel 3-1. Overzicht van de KRWscores -2006, 2012 en Scores: goed, matig, ontoereikend, slecht. * De toestand voor fytoplankton is gebaseerd op alleen chlorofyl-a (het zogenaam de beheerdersoordeel ). ** Score wijkt af van de KRW-rapportage (geel). Dit betreft waarschijnlijk een fout in de landelijke toetsing. summer chlorophyll a Lake Sloterplas toestand op basis van metingen in verschillende jaren fytoplankton* vegetatie macrofauna vis ** eindscore
11 + =?
12 dreissenids filtering seston organic material benthic-pelagic coupling -> active nutrient transport from water column to lake sediment (faeces) provide shelter for macrofauna
13 anatomy and physiology Crosier DM, Molloy DP (2016) Zebra mussel: Life History and Biology.
14
15 about quagga invasive in west-eu from Ponto- Caspian area USA is terrified of quagga s due to pipe clogging and reducing fishery potential
16 quagga s niche deeper lakes less demanding (compared to zebra s) higher growth rate (prevent predation) less energy to reproduction higher food efficiency (positive growth at poor conditions) higher filtration rate at high temperatures higher survival rate at low oxygen better drowning prevention (morphological adjusted, taller siphon) to prevent drowning
17 questions about quagga is Microcystis on the menu? 12 augustus 1883, Artis what happens in nutrient rich, but pristine waters etc. macrophytes diversity? Lake Sloterplas: solely Elodea nuttallii, western waterweed,smalle waterpest fish: Neogobius melanostomus, round goby, zwartbekgrondel; Rutilus rutilus, roach, blankvoorn
18 dreissenids, population dynamics zebra spread, distribution quagga Karatayev AY, Burlakova LE, Mastitsky SE, Padilla DK, Mills EL (2011) Contrasting Rates of Spread of Two Congeners, Dreissena polymorpha and Dreissena Rostriformis Bugensis, at Different Spatial Scales. Journal of Shellfish Research 30: doi: /
19 dreissenids, population dynamics zebra, shallow based on measurements quagga s are here to stay? zebra + quaga, shallow Karatayev AY, Burlakova LE, Padilla DK (2014) Zebra versus quagga mussels: a review of their spread, population dynamics, and ecosystem impacts. Hydrobiologia. doi: /s x zebra + quagga, deep
20 2006
21 dus : onderzoek -> maatregelenpakket (saneren nutriëntenbronnen, M 8.2) 2015: saneringsmaatregelen in de wacht : kunnen de mossels de waterkwaliteit voldoende - en blijvend - verbeteren?
22 hoofdlijnen onderzoek wat kunnen we verwachten van de quaggapopulatie? een verdere toename? een afname? 2. wat kunnen we verwachten van bijkomende de ecologie en waterkwaliteit? goed genoeg voor ecologie en zwemwaternormen? algae production (100% lake area) algae grazing (40% lake area) 3. kunnen we de kwetsbare zwemzone extra beschermen?
23 meer detail 1. quaggapopulatie hoeveel quagga s passen in de Sloterplas ( draagkracht )? wat is limiterend voor de populatie als de rest van de ecologie in de Sloterplas zich heeft aangepast aan de mossels? 2. de ecologie en waterkwaliteit als die draagkracht helemaal kan worden ingevuld, wat wordt dan de ecologische waterkwaliteit? wat is de invloed van de waterbeweging (komt de alg wel bij de mossel op de bodem)? als meer ondiepe vestigingsplaatsen voor mossels nodig zijn, hoe realiseren we dat dan? wat verwachten we van de ontwikkeling van onderwatervegetatie en kunnen we daarin sturen? 3. maatregel zwemzone -> quaggafilter (inmiddels aangelegd) succesvol?
24 aangelegd juni 2016 onderzoek
25 locatie quaggafilter locatie onderzoekseiland (37 m diep max.) locatie onderwaterplantenbakken (2-6 m diep)
26 1 quagga filter
27 1 quagga filter juni 2016 aangelegd start monitoring -> 2017
28 2 research island 2016: 16 mesocosms 32 substrates 64 double mussel baskets
29 2 research island ballenlijnen 40 m (grof) 7.5 m ankerlijnen onderzoek quaggamossels in doorzichtige zakken (met mossels in bakjes) max. 37 m onderzoek substraat op verschillende dieptes onderzoek kolonisatiediepte op lijnen mesocosms: % mussels compared to lake biomass
30 2 research island
31 2 research island
32 2 research island
33 2 research island footage Bureau Waardenburg
34 2 research island mesocosms chlorophyll a HydroLab (oxygen, PAR, chla) FluoroProbe (algae class, chla) zooplankton phytoplankton nutrients (dissolved inorganic)
35 2 research island
36 2 research island per 2500 m 2 :
37 2 research island 3D lake HydroLab (oxygen, PAR, chl-a) FluoroProbe (algae class, chl-a) chlorophyll a (validation) Secchi
38
39 2 research island not all data are scrutinized yet!
40 2 research island not all data are scrutinized yet!
41 2 research island not all data are scrutinized yet!
42 2 research island
43 2 research island not all data are scrutinized yet! spatial heterogeneity is essential algae production (100% lake area) algae grazing (40% lake area) mesocosms more mussels -> less growth more mussels -> more cyano s shallow substrates less favorable
44 3 submerged plants colonization depth macrophytes (2 species) m depth 48 pots 50% with Bese elements (protection, habitat macrofauna) 50% with full mussel coverage 50% exclosures (birds, fish)
45 3 submerged plants 14/2/2017 first results: colonization depth 3-4 m periphyton important but not decisive mussel coverage can inhibit plant growth
46 2017? follow up data analysis 2016 spatial heterogeneity is essential 3D particle model + 3D measurements mesocosms less mussels follow up substrates & 3D measurements monitoring quagga filter
47 opdrachtgever: gemeente Amsterdam en AGV/Waternet: Jan-Hendrik Frieling en Elina Bekking bouwen en plaatsen onderzoekseiland en onderwaterplantenbakken: Waternet Onderzoek en Advies (TOP), en Waterkeringen en Waterlopen (WS): Marcel van der Blom, Tom Kind, Fabian Kaay, Marco de Koster, Huib de Joode, Dennis van den Heuvel, Benno Corsten, Thomas Kaziur, Ronald Goderie, Jeroen Bromet, Nanning Punt, Jan de Jonge, Tom de Jong, Karin Marrees, Wilko Vriesema, en vast nog meer.. zoals duikteam BuWa begeleiden en uitvoeren onderzoek: Marleen van Dusseldorp en Fieke Vlaar (stagiaires UvA), Petra Visser, Arie Vonk, Jolanda Verspagen en Harm van der Geest (UvA), Arjenne Bak en Martijn Dorenbosch (Bureau Waardenburg), en invallers Roel van der Schoot, Nicoletta Tsiarta, Adil Boujdaini analyses en fluoroprobe: Frank Kenter, Marjolein Hoyer, Peter Kunst, (Waterproef), Pieter Slot (UvA) bouwen en plaatsen quaggafilter: Sander van Rijswijk (CIV Den Oever), Dave Roozendaal (Markus bv) vlotten, boten, opslag: Martijn Dienaar (jachthaven de Duikelaar)
Mussel Power: Can the quagga mussel restrain cyanobacterial blooms in Lake Sloterplas?
Mussel Power: Can the quagga mussel restrain cyanobacterial blooms in Lake Sloterplas? Amsterdam Water Science (AWS), 16/2/2016, VU, Amsterdam Fieke Vlaar, Marleen van Dusseldorp (UvA, interns) Petra Visser,
Nadere informatieQuagga s: droom of nachtmerrie? Miguel Dionisio Pires
Quagga s: droom of nachtmerrie? Miguel Dionisio Pires Slide Guido Waajen Fig 5 modified from Gulati, Dionisio Pires & Van Donk 2008 Quick scan waterkwaliteit en ecologie Volkerak-Zoommeer Experiments with
Nadere informatiejasper.stroom@rijnland.net Hoogheemraadschap van R ijnland
Hoogheemraadschap van R ijnland diepe putten beleid Rijnland en koudew inning platform ecologisch herstel meren Jasper Stroom inhoud diepe putten beleid koelwaterwinning Nieuw Meer diepe putten beleid
Nadere informatieClimate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice
Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice A.D. Rijnsdorp, R. van Hal, M. Hufnagl, R.D.M. Nash, A. Schroeder, L.R. Teal, I. Tulp, R. Witbaard, D. Beare, H.W. van der Veer Wageningen
Nadere informatieGolden mussel Limnoperna fortunei
Golden mussel Limnoperna fortunei Algemene opmerkingen: Noot 1: De horizonscan van Matthews et al. (2014) is gebaseerd op risicoscores uit het buitenland (is geen specifieke risicobeoordeling voor Nederland
Nadere informatieOver quagga s. exoot met potenties? Bram bij de Vaate. Waterfauna Hydrobiologisch Adviesbureau Lelystad
Over quagga s exoot met potenties? Bram bij de Vaate Lelystad 1 Inhoud Inleiding Verspreiding Populatieontwikkeling Ecologische effecten Potenties?? Noodzakelijke kennisontwikkeling P-behoefte quaggamossel
Nadere informatieVeranderingen in plassen na invasies: voedselwebrelaties aan de hand van stabiele isotopen en vistrends
Veranderingen in plassen na invasies: voedselwebrelaties aan de hand van stabiele isotopen en vistrends Yvon Verstijnen Esther Lucassen Fons Smolders Arco Wagenvoort Gerard van der Velde Rien van der Gaag
Nadere informatieBiomanipulatie met mosselen
Biomanipulatie met mosselen Mogelijkheid om algenoverlast te lijf te gaan? Resulten enclosureproef Guido Waajen Waterschap Brabantse Delta Boxtel, 1 maart 2013 Platform Blauwalgen Inhoud Aanleiding, kader
Nadere informatieIs de draagkracht van de Oosterschelde voor schelpdieren bereikt?
Is de draagkracht van de Oosterschelde voor schelpdieren bereikt? Pauline Kamermans, Wouter van Broekhoven, Luca van Duren, Sven Ihnken, Henrice Jansen, Jacco Kromkamp, Sairah Malkin, Tim Schellekens,
Nadere informatieWat kunnen we leren van de droogte van 1976 in relatie tot gevolgen van klimaatverandering? Casus Loenderveense plas
Wat kunnen we leren van de droogte van 1976 in relatie tot gevolgen van klimaatverandering? Casus Loenderveense plas Sebastiaan Schep sebastiaan.schep@witteveenbos.com Aanleiding voor mijn verhaal Ik maak
Nadere informatieDe invloed van de invasieve Quaggamossel en Zwartbekgrondel op het voedselweb in de Biesboschspaarbekkens
De invloed van de invasieve Quaggamossel en Zwartbekgrondel op het voedselweb in de Biesboschspaarbekkens Yvon Verstijnen, Esther Lucassen, Fons Smolders (Onderzoekcentrum B-WARE), Arco Wagenvoort (AqWa
Nadere informatieQuagga uitzetten: ja of nee?
Quagga uitzetten: ja of nee? Discussiegroep II Kennisdag quaggamosselen 23 april 2015 Inleiding: Inzet van Dreissena voor waterzuivering - Historie en actualiteit Arjenne Bak, Martijn Dorenbosch & Wouter
Nadere informatieEcologische effecten van droogte en afvoerpieken in beken
Ecologische effecten van droogte en afvoerpieken in beken Ralf Verdonschot 9 mei 2019 Wageningen Environmental Research, Wageningen UR ralf.verdonschot@wur.nl Introductie Klimaatverandering: toename weersextremen
Nadere informatieSloterplas: Systeemanalyse, blauwalgbestrijding en maatregelen. KRW - Hoofdrapport. Jasper Stroom. Techniek, Onderzoek & Projecten Onderzoek & Advies
Techniek, Onderzoek & Projecten Onderzoek & Advies Sloterplas: Systeemanalyse, blauwalgbestrijding en maatregelen KRW - Hoofdrapport Jasper Stroom Datum 26 april 2016 Luchtfoto van de Sloterplas (links)
Nadere informatieInvasieve Quagga s in rivieren
Invasieve Quagga s in rivieren Rob Leuven m.m.v. Frank Collas, Remon Koopman, Jon Matthews Bram bij de Vaate & Gerard van der Velde Instituut voor Water en Wetland Research & Nederlands Expertise Centrum
Nadere informatieDe quaggamossel, visstand en sportvisserij. Willie van Emmerik Sportvisserij Nederland
De quaggamossel, visstand en sportvisserij Willie van Emmerik Sportvisserij Nederland Allereerst Foto: Ton van Haaren Van Mook, 2014 Foto: Frank Bosman Opkomst Quaggamossel Sinds 2006 in Nederland Sterke
Nadere informatieFlood risk developments in the Rhine Basin and its Delta
Flood risk developments in the Rhine Basin and its Delta Philip Bubeck, Aline te Linde, Jasper Dekkers, Hans de Moel and Philip Ward Content Study Area Problem description and research goals Current flood
Nadere informatiePraktijkproeven blauwalgenbestrijding in Noord-Brabant. Guido Waajen Miquel Lurling 3 november 2009
Praktijkproeven blauwalgenbestrijding in Noord-Brabant Guido Waajen Miquel Lurling 3 november 2009 Inhoud aanleiding, aanpak eerste voorlopige resultaten Aanleiding Eutrofiëring veel voorkomend probleem
Nadere informatiegegevens applicatie medewerkers werkafspraken
gegevens applicatie medewerkers werkafspraken Samenvatting Volgens en sturen gaat niet op de app maar om het gedachte goed Ontstaan vanuit de KRW Bestaat uit: kennis delen veld en kantoor; samen leren
Nadere informatieMemo. Onderzoeksopzet voor het verbeteren van de waterkwaliteit in de Sloterplas
Aan Projectgroep Sloterplas Contactpersoon E.K. Bekking Onderwerp Onderzoeksopzet verbeteren waterkwaliteit Sloterplas Doorkiesnummer 020 608 36 23 Fax afdeling Onderzoeksopzet voor het verbeteren van
Nadere informatieLaseraltimetrie veelbelovend voor meten waterbodemdiepte in sloten
Laseraltimetrie veelbelovend voor meten waterbodemdiepte in sloten Onderzoek naar het in-shore toepassen van een near-shore bewezen techniek DAVID BATLLE EDWIN TER HENNEPE FRANK SMITS LEO HARREN Bron:
Nadere informatieQuaggamosselen in Nederland: zegen of gevaar?
Quaggamosselen in Nederland: zegen of gevaar? Marloes van der Kamp (hoogheemraadschap van Rijnland), Ellis Penning (Deltares) De quaggamossel komt sinds 2006 in Nederland voor. Zowel in regionale als in
Nadere informatiePLANNING FOR ES WITH NATURE VALUE EXPLORER
PLANNING FOR ES WITH NATURE VALUE EXPLORER Spatial explicit comparison of scenarios 16/05/2018 VITO Not for distribution 1 POLICY ECOSYSTEM SERVICES IN FLEMISH POLICY Witboek Beleidsplan Ruimte Vlaanderen
Nadere informatieDe meerwaarde: een casus. Martine Lodewijk programmamanager KRW voor waterschap Amstel Gooi en Vecht
De meerwaarde: een casus Martine Lodewijk programmamanager KRW voor waterschap Amstel Gooi en Vecht Conclusies Wat is de meerwaarde van een systeemanalyse (ESF-analyse)? Diagnose: wat zijn de bepalende
Nadere informatieOerolcollege. Klepperende schelpdieren
Oerolcollege Klepperende schelpdieren Marco Barotti / Transnatural en Prof. dr ir Katja Philippart Aanvang 13:30 FOTO: Ruben Smit Producties / Yoeri van Es FOTO: https://www.marcobarotti.com/clams FOTO:
Nadere informatieDe#quaggamossel#in#Nederland,#! een#vloek#of#een#zegen?!
De#quaggamossel#in#Nederland,# een#vloek#of#een#zegen? EffectenvandequaggamosselophetwaterkwaliteitsbeheerinNederland StéphanieIJff,BSc December2014 STOWA2014 W04 Colofon Titel DequaggamosselinNederland,eenvloekofeenzegen?
Nadere informatieHoofdconclusies. Voorspellen invasiviteit uitheemse planten in Nederland: planteigenschappen, verloop in de tijd en maten van invasiviteit
Voorspellen invasiviteit uitheemse planten in Nederland: planteigenschappen, verloop in de tijd en maten van invasiviteit Hoofdconclusies : Om invasiviteit van planten te voorspellen, maakt het uit hoe
Nadere informatieBehandeleffecten. in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel. Treatment effects in. Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel
Behandeleffecten in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel Treatment effects in Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel S. Daamen-Raes Eerste begeleider: Dr. W. Waterink Tweede begeleider:
Nadere informatieEen ongenode gast: Amerikaanse rivierkreeft
Amerikaanse rivierkreeft Een ongenode gast: Opzet workshop Een ongenode gast: Inleiding (Fabrice Ottburg; WUR) Nader inzoomen op een aantal projecten (Winnie Rip; Waternet) Praktijk ervaring aanpak (Jouke
Nadere informatieKwantitatieve analyse effecten zonnepark Model en analysetool
Kwantitatieve analyse effecten zonnepark Model en analysetool Rick Wortelboer, Sibren Loos Workshop STOWA 23 mei 2019 Directe effecten Conceptueel schema Ook indirecte effecten zijn van belang Hoe? - welke
Nadere informatieToestandsevaluatie Natuur 2015 (T2015)
Toestandsevaluatie Natuur 2015 (T2015) Belangrijkste toestand en trend resultaten thema s waterkwaliteit, leefomgeving, fauna en flora Opzet Evaluatie natuurlijkheid hoofdlijnen Thema waterkwaliteit Thema
Nadere informatieFACTSHEET. Quaggamosselen in Nederland. Verspreiding en implicaties voor het waterbeheer INHOUD
FACTSHEET / QUAGGAMOSSELEN IN NEDERLAND 1 FACTSHEET Quaggamosselen in Nederland Verspreiding en implicaties voor het waterbeheer INHOUD INLEIDING KEYWORDS DE QUAGGAMOSSEL Kolonisatie, aanwezigheid en verspreiding
Nadere informatieLaag zuurstof en hoog ammonium in de Dommel. Hoe erg is erg?
Laag zuurstof en hoog ammonium in de Dommel. Hoe erg is erg? Jeroen de Klein Wageningen Universiteit Introductie slechte Ecologische Toestand in de Dommel Stedelijke druk Zuiveringsinstallatie Eindhoven
Nadere informatie.-.. IBLfOTHEEK. j anuar i
-.*-A-..-.. IBLfOTHEEK RIJKSDIENST VOOR DE 1 IJSSELMZ~HPOLDLHS W E R K D O C U M E S T KI
Nadere informatieEcologisch herstel van twee nieuwe beektrajecten in de bovenlopen van de Kleine Nete
Ecologisch herstel van twee nieuwe beektrajecten in de bovenlopen van de Kleine Nete Alain De Vocht Centrum voor Milieukunde, Universiteit Hasselt, Agoralaan, Geb. D, 3590 Diepenbeek, Belgium alain.devocht@uhasselt.be
Nadere informatieGlobal TV Canada s Pulse 2011
Global TV Canada s Pulse 2011 Winnipeg Nobody s Unpredictable Methodology These are the findings of an Ipsos Reid poll conducted between August 26 to September 1, 2011 on behalf of Global Television. For
Nadere informatieFactsheet: NL04_NOORD-ZUIDLEIDING
Factsheet: NL04_NOORD-ZUIDLEIDING Noord-Zuidleiding De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met het moment van het aanmaken van deze factsheet, zoals vermeld in de voettekst.
Nadere informatieHet effect van invasieve rivierkreeften op de ondergedoken waterplanten in Loenderveen- Oost, Terra Nova en de Waterleidingplas
Het effect van invasieve rivierkreeften op de ondergedoken waterplanten in Loenderveen-, Terra Nova en de Waterleidingplas Liesbeth Bakker en Martijn Dorenbosch november 21 Afdeling Aquatische Ecologie
Nadere informatieDevelopments in SWAT modelling
Developments in SWAT modelling Erik Querner Environmental Modelling SWAT model SWAT use in the Limpopo basin > SWAT CUP New developments: Link SIMGRO SWAT Rainfall runoff module for shallow groundwater
Nadere informatiePlaag/risico analyses en habitatgebruik van exoten in de grote rivier
Aantal soorten Inhoud presentatie Plaag/risico analyses en habitatgebruik van exoten in de grote rivier Habitatgebruik & trendontwikkeling in de grote Actuele verspreiding & Ecologie Risico s voor inheemse
Nadere informatieSHP / SHP-T Standard and Basic PLUS
Range Features ErP compliant High Pressure Sodium Lamps Long life between 24,000 to 28,000 hours, T90 at 16,000 hours Strong performance with high reliability Car park, Street and Floodlighting applications
Nadere informatieFigure 1 Shares of Students in Basic, Middle, and Academic Track of Secondary School Academic Track Middle Track Basic Track 29 Figure 2 Number of Years Spent in School by Basic Track Students 9.5 Length
Nadere informatieLesdag 1: woensdag 15 maart 2017
Aristo Zalencentrum, Brennerbaan 150, 3524 BN Utrecht Laura Bon, (030) 60 69 415, laura.bon@wateropleidingen.nl Daniëlle Thomas (030) 60 69 402, danielle.thomas@wateropleidingen.nl Lesdag 1: woensdag 15
Nadere informatieDe invloed van veerkracht op de relatie tussen pijn en psychische klachten bij revalidatiecliënten in een verpleeghuis.
De invloed van veerkracht op de relatie tussen pijn en psychische klachten bij revalidatiecliënten in een verpleeghuis. The influence of resilience on the relationship between pain and psychological symptoms
Nadere informatieDe Relatie Tussen de Gehanteerde Copingstijl en Pesten op het Werk. The Relation Between the Used Coping Style and Bullying at Work.
De Relatie Tussen de Gehanteerde Copingstijl en Pesten op het Werk The Relation Between the Used Coping Style and Bullying at Work Merijn Daerden Studentnummer: 850225144 Werkstuk: Empirisch afstudeeronderzoek:
Nadere informatieNu vliegtuigen, straks drones om de waterbodem te meten?
Ik, het water en de waterbodem! Het onzichtbare in beeld brengen Nu vliegtuigen, straks drones om de waterbodem te meten? Een doorbraak in de laser-altimetrie!? Foto Riegl Edwin ter Hennepe, 21 september
Nadere informatieVisstandopname in duikpak. Wouter Lengkeek Bureau Waardenburg
Visstandopname in duikpak Wouter Lengkeek Bureau Waardenburg Duikend / snorkelend vissen inventariseren Algemeen geaccepteerde methode (internationale wetenschap): Monitoring rifvissen Ook in niet tropische
Nadere informatieOpbouw presentatie. Kansen voor waterplanten langs de Rijntakken. 15 december 2011 Gerben van Geest Deltares. - Achtergrond;
Opbouw presentatie - Achtergrond; Kansen voor waterplanten langs de Rijntakken - Sturende factoren voor waterplanten; - Uitleg KRW-tool. 15 december 11 Gerben van Geest Deltares Achtergrond: Maatregelen
Nadere informatieSurveys: drowning in data?
Surveys: drowning in data? De toekomst van surveyonderzoek Roeland Beerten Hoofdstatisticus Vlaamse overheid Inhoud Context Surveys in een wereld vol met data De toekomst? People in this country have
Nadere informatieInvloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur
Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen
Nadere informatieData Science bij Waterschap De Dommel
Data Science bij Waterschap De Dommel High Tech meets Data Science, 9 februari 2017 Stefan Weijers Procesmanager Beleid en Innovatie Overzicht Intro Waterschap De Dommel Toepassingen data science Visie
Nadere informatieUniversity of Groningen Educational value of digital examination
University of Groningen Educational value of digital examination Benefits Digital Examination HANDWRITING CORRECTING 1 2 3 Do you remember the Correcting the essay exams in handwriting from your students
Nadere informatieFactsheet: NL04_EMMERTOCHT-SLOOT
Factsheet: NL04_EMMERTOCHT-SLOOT Emmertochtsloot De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met het moment van het aanmaken van deze factsheet, zoals vermeld in de voettekst.
Nadere informatieTroebel water verhelderd
Troebel water verhelderd Ellis Penning met dank aan o.a. Maarten Ouboter, Rob Uittenbogaard, Menno Gensebergen Over meren en plassen Troebelheid vaak centrale problematiek Waar komt troebelheid vandaan?
Nadere informatieSHP-TS TwinArc SA SHP-TS 400W TWINARC E40 SL PRODUCT OVERVIEW
Range Features Range of high pressure sodium lamps with double arc tube construction Dual arc tube design guarantees immediate re-strike after a power interruption Doubled lamp life and reduced occurrence
Nadere informatieVan helder naar troebel..en weer terug COPYRIGHT. en de rol van actief visstandbeheer hierbij. Marcel Klinge. 2 juli
Van helder naar troebel..en weer terug en de rol van actief visstandbeheer hierbij Marcel Klinge 2 juli 2009 1 Aanleiding OBN Onderzoek Laagveenwateren en de vertaling hiervan in het STOWA-boekje Van helder
Nadere informatieModelleren van beken met waterplanten de weerstand van vegetatie tegen stroming
Modelleren van beken met waterplanten de weerstand van vegetatie tegen stroming Kerst Buis, Veerle Verschoren, Jonas Schoelynck & Patrick Meire Partner: Ugent - Laboratorium voor Hydraulica Liesbeth DeDoncker,
Nadere informatieSTRESS CORROSION CRACKING OF WELDED JOINTS OF Al-Mg ALLOYS
Journal of KONES Powertrain and Transport, Vol. 21, No. 3 2014 ISSN: 1231-4005 e-issn: 2354-0133 ICID: 1133154 DOI: 10.5604/12314005.1133154 STRESS CORROSION CRACKING OF WELDED JOINTS OF Al-Mg ALLOYS Gdynia
Nadere informatieDe Digitale Transformatie en de impact op IT. Capgemini Edwin Leinse
De Digitale Transformatie en de impact op IT Capgemini Edwin Leinse 40+ countries and 120+ nationalities (As of December 31, 2015) North America 16 034 Latin America 9 363 Europe 62 301 Middle-East & Africa
Nadere informatieAanleiding. Economische impuls regio Waterberging Natuurontwikkeling Recreatie
Robert Boonstra 11 maart 2008 Inhoud presentatie Aanleiding van het project Inrichting van het gebied Monitoring vul- en startfase Monitoring ontwikkeling van het meer Resultaten 2007 Aanleiding Economische
Nadere informatieIJzersuppletie in Terra Nova
IJzersuppletie in Terra Nova Implicaties voor de biota Anne Immers Liesbeth Bakker, Bas Ibelings, Ellen van Donk Gerard ter Heerdt & Jeroen Geurts Aquatisch voedselweb Vissen Zoöplankton Fytoplankton Zonlicht
Nadere informatieEuropese meerval (Silurus glanis) in de Westeinderplassen
Europese meerval (Silurus glanis) in de Westeinderplassen Aanwezigheid van een bijzondere veenreus Bart Schaub; Hoogheemraadschap van Rijnland Martin Hoorweg; Sportvisserij Nederland Samen met Gerrit van
Nadere informatiePesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind.
Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind. Bullying among Students with Autism Spectrum Disorders in Secondary
Nadere informatieWATERFILTERS HANDMATIG EN DISC-FILTRATIE. Tuinbouwtechniek & -benodigdheden. KaRo BV Tulpenmarkt PK Zwaagdijk
Arkal's filtration systems use a specially designed disc filtration technology. Color-coded Polypropylene or Nylon discs are grooved on both sides to a specific micron size. A series of these discs are
Nadere informatieAquatische ecologie. Module 1: Ecologische principes van watersystemen. Lesdag 1. drs. M. Maessen (Grontmij)
lesdag onderwerp docent(en) Module 1: Ecologische principes van watersystemen Lesdag 1 Ochtend - Watersysteem - Van mondiaal tot lokaal - Kringlopen en balansen - Hydrologische kringloop - Relatie grondwater
Nadere informatieVolkerak-Zoommeer. Data-analyse Blauwalgen en Quagga mosselen
Volkerak-Zoommeer Data-analyse Blauwalgen en Quagga mosselen Marc Weeber, Tineke Troost, Lilith Kramer, Meinard Tiessen, Menno Genseberger, Pascal Boderie, Arno Nolte Onderzoeksvragen Is de blauwalgenbloei
Nadere informatieDe Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie
De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een Vaste Relatie The Association between Daily Stress, Emotional Intimacy and Affect with Partners in a Commited
Nadere informatieFactsheet: NL43_11 Bussloo
Factsheet: NL43_11 Bussloo -DISCLAIMER- De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met het moment van het aanmaken van deze factsheet, zoals vermeld in de voettekst. Deze
Nadere informatiePlaag/risico analyses en habitatgebruik van exoten in de grote rivier
Plaag/risico analyses en habitatgebruik van exoten in de grote rivier Frank Spikmans RAVON I.s.m: Nils van Kessel - Natuurbalans Inhoud presentatie Exotische vissen in Nederland Habitatgebruik & trendontwikkeling
Nadere informatieRunning head: OPVOEDSTIJL, EXTERNALISEREND PROLEEMGEDRAG EN ZELFBEELD
1 Opvoedstijl en Externaliserend Probleemgedrag en de Mediërende Rol van het Zelfbeeld bij Dak- en Thuisloze Jongeren in Utrecht Parenting Style and Externalizing Problem Behaviour and the Mediational
Nadere informatieSOLVING SET PARTITIONING PROBLEMS USING LAGRANGIAN RELAXATION
SOLVING SET PARTITIONING PROBLEMS USING LAGRANGIAN RELAXATION Proefschrift ter verkrijging van de graad van doctor aan de Universiteit van Tilburg, op gezag van de rector magnificus, prof. dr. F.A. van
Nadere informatieZes manieren om de boezem ecologisch gezond te maken. Roelof Veeningen Wetterskip Fryslân
Zes manieren om de boezem ecologisch gezond te maken Roelof Veeningen Wetterskip Fryslân 1 Friese boezem 1. Monitoring: trends 2. Modellering N en P 3. Watersysteem-analyse: Baggernut/PCLAKE 4. Flexibel
Nadere informatieStad van de Zon Heerhugowaard
Stad van de Zon Heerhugowaard Nelen & Schuurmans 30 oktober 2008 Platform Herstel meren en Plassen Gert van Ee HHNK Danneke Verhagen Nelen & Schuurmans Stad van de Zon Heerhugowaard Ligging: ten oosten
Nadere informatiePERSOONLIJKHEID EN OUTPLACEMENT. Onderzoekspracticum scriptieplan Eerste begeleider: Mw. Dr. T. Bipp Tweede begeleider: Mw. Prof Dr. K.
Persoonlijkheid & Outplacement: Wat is de Rol van Core Self- Evaluation (CSE) op Werkhervatting na Ontslag? Personality & Outplacement: What is the Impact of Core Self- Evaluation (CSE) on Reemployment
Nadere informatieKoninklijke weg. praagmatisch
Maarten Ouboter Kennis Loont! effectiveness is all (T.S. Elliot) Diagnose centraal Weet wat je doet (wat maatregelen doen) Evalueer (herdiagnose) Koninklijke weg objectieve referentie afwijking van natuurlijke
Nadere informatieOutline A PERMANENT PASTURE LAYER BASED ON OPEN DATA 11/24/2014. The creation and monitoring of a permanent pasture layer
A PERMANENT PASTURE LAYER BASED ON OPEN DATA The creation and monitoring of a permanent pasture layer 20 th of November 2014, Marcel Meijer Outline Open Data in the Netherland Greening elements Calculating
Nadere informatieSmart Power Networks. Energie Management. Bas de Koningh - HARTING B.V.
Smart Power Networks Energie Management Bas de Koningh - HARTING B.V. Motivatie Politieke doelen Reductie CO2-Uitstoot nucleare energie fase out Meer renewable energie duurzame energieefficiëntie in de
Nadere informatiePower Quality aspecten van LED-lampen.
Power Quality aspecten van LED-lampen. Hoe meet je die en wat betekent het voor de praktijk? Mark Vloemans AR Benelux Timothy Hertstein ZES ZIMMER Onderwerpen o Aanleiding o Wat is de Power Factor? o Hoe
Nadere informatieTOEPASSING VAN GEÏNTEGREERDE ECOLOGISCHE MODELLERING VOOR GEOPTIMALISEERDE (VELD)GEGEVENSVERZAMELING, SYSTEEMANALYSE EN SCENARIOVERGELIJKING
VAKGROEP TOEGEPASTE ECOLOGIE EN MILIEUBIOLOGIE TOEPASSING VAN GEÏNTEGREERDE ECOLOGISCHE MODELLERING VOOR GEOPTIMALISEERDE (VELD)GEGEVENSVERZAMELING, SYSTEEMANALYSE EN SCENARIOVERGELIJKING Peter GOETHALS,
Nadere informatieIntroduction Henk Schwietert
Introduction Henk Schwietert Evalan develops, markets and sells services that use remote monitoring and telemetry solutions. Our Company Evalan develops hard- and software to support these services: mobile
Nadere informatieLED LIGHTING FOR COLD STORAGE
LED LIGHTING FOR COLD STORAGE Madrid, October 16 Maarten de Graaf Didyouknowthat? It takes 0.65KWh of air conditioning energy to cool down every 1 kwh of lighting heat. Didyouknowthat? Meaning that youernergybillforlightingis
Nadere informatieNVO's en vis. Wat is het effect van NVO s op de visstand? 32 tigste bijeenkomst Vissennetwerk: KRW, Vis & Maatregelen
NVO's en vis Wat is het effect van NVO s op de visstand? 32 tigste bijeenkomst Vissennetwerk: KRW, Vis & Maatregelen Amersfoort, 24 november 2011 Carlo Rutjes & Michelle de la Haye Scoren met natuurvriendelijke
Nadere informatieMarine Biotoxins in Shellfish
Marine Biotoxins in Shellfish Arjen Gerssen, Hester van den Top and Hans van Egmond Arjen.Gerssen@wur.nl Background Certain algae can produce toxins These algae can end up in filter feeding shellfish like
Nadere informatieWork related road safety trends and analysis in Belgium. PRAISE Madrid - October 1, 2015
Work related road safety trends and analysis in Belgium PRAISE Madrid - October 1, 2015 Study conducted by BRSI support of the Fund for Occupational Accidents analysis of 81.080 accidents (period 2008-2012)
Nadere informatieWaterkwaliteit KRW, 2015
Indicator 12 januari 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De meeste waterlichamen voldoen
Nadere informatieHet Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten.
Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. The Effect of Difference in Peer and Parent Social Influences on Adolescent Alcohol Use. Nadine
Nadere informatieNetherlands Ministry of Spatial Planning, Housing and the Environment. Internet practices
Netherlands Ministry of Spatial Planning, Housing and the Environment Internet practices What have we learned so far? A short history Aims and uses of our site: www.vrom.nl Our international internet communications
Nadere informatieZuiveren met verstand. RFID tags als verklikkers in de afvalwaterzuivering. S.A.C. (Saskia) Hanneman Innovatietechnoloog Waterschapsbedrijf Limburg
Zuiveren met verstand RFID tags als verklikkers in de afvalwaterzuivering S.A.C. (Saskia) Hanneman Innovatietechnoloog Waterschapsbedrijf Limburg Zuiveren met verstand - inhoud WwTP Simpelveld Plant setup
Nadere informatieFactsheet: NL04_STEEN-WETERINGa
Factsheet: NL04_STEEN-WETERINGa Steenwetering De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met het moment van het aanmaken van deze factsheet, zoals vermeld in de voettekst.
Nadere informatieVan helder naar troebel..en weer terug. en de rol van actief visstandbeheer hierbij
Van helder naar troebel..en weer terug en de rol van actief visstandbeheer hierbij Marcel Klinge 26 augustus 2008 1 Aanleiding OBN Onderzoek Laagveenwateren en de vertaling hiervan in het STOWA-boekje
Nadere informatieFactsheet: NL05_Westerbouwlandl
Factsheet: NL05_Westerbouwlandl Westerbouwlandleiding De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met het moment van het aanmaken van deze factsheet, zoals vermeld in de
Nadere informatieKunnen we watervegetaties sturen en zo ja, welke kant gaan we dan op? Marcel van den Berg RWS Ruurd Noordhuis - Deltares
Kunnen we watervegetaties sturen en zo ja, welke kant gaan we dan op? Marcel van den Berg RWS Ruurd Noordhuis - Deltares 1 oktober 2013 Waterplanten 2 Vissennetwerk 1 oktober 2013 Waarom niet blij met
Nadere informatieEcologische kwaliteit oppervlaktewater, 2009
Indicator 2 maart 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De ecologische kwaliteit van het
Nadere informatieBlauwkeel Zonnebaars - Lepomis macrochirus
Blauwkeel Zonnebaars - Lepomis macrochirus Ecological knowledge base Blankvoorn - Rutilus rutilus - Roach 04 Fish Brakwatergrondel - Pomatoschitus microps Blauwkeel Zonnebaars - Lepomis macrochirus Algemeen
Nadere informatieKeuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie
1 Keuzetwijfels in de Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze in Relatie tot Depressie Open Universiteit Nederland Masterscriptie (S58337) Naam: Ilse Meijer Datum: juli 2011
Nadere informatieEpilimnion 100. Waterkwaliteit in Diepe Putten: Voorbeelden uit Rijnlands beheersgebied. Dood/mineralisatie. Primaire productie.
Waterkwaliteit in Diepe Putten: oorbeelden uit Rijnlands beheersgebied Bruce Michielsen en Harm Gerrits Temperatuurgradient vs diepte Rijnlands Diepe Putten. Hoe onderscheiden DP n zich van overig water?
Nadere informatieHet belang van bodemtypen en nutriënten voor riet in de Loosdrechtse Plassen
Het belang van bodemtypen en nutriënten voor riet in de Loosdrechtse Plassen Verkenning van abiotische knelpunten voor het broedhabitat van de grote karekiet Jim de Fouw, Yvon Verstijnen en Fons Smolders
Nadere informatieDe Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim
De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim The Relationship between Work Pressure, Mobbing at Work, Health Complaints and Absenteeism Agnes van der Schuur Eerste begeleider:
Nadere informatieKlimaatsverandering: de impact op visserij en aquacultuur
Klimaatsverandering: de impact op visserij en aquacultuur Klim-O-dag Johan Robbens & Daan Delbare, Hans Polet Eenheid: Dier Onderzoeksdomein: ILVO-Visserij [Aquatisch Milieu en Kwaliteit] en [Visserij
Nadere informatieReading comprehension: The Tropical Rainforest
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Patricia Termeer 05 februari 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/71971 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatie