Ecologisch herstel van twee nieuwe beektrajecten in de bovenlopen van de Kleine Nete

Transcriptie

1 Ecologisch herstel van twee nieuwe beektrajecten in de bovenlopen van de Kleine Nete Alain De Vocht Centrum voor Milieukunde, Universiteit Hasselt, Agoralaan, Geb. D, 3590 Diepenbeek, Belgium Vissennetwerk INBO 14 juni 2012

2 Inhoud Situering Omlegging Voorste en Witte Nete Resultaten monitoring Voorste Nete Resultaten monitoring Witte Nete Conclusies

3 WITTE LOOP WATERSTRAATLOOP Witte Nete N Voorste Nete Mete

4 Voorste Nete

5 Witte Nete Oorspronkelijke loop gem iddeld Gem. breedte teen talud(m) 6.84 Gem. afvoer (m 3 /h) Gem. breedte kruin talud(m) 9.29 Maximum afvoer (m 3 /h) Gem. waterdiepte (m) 0.52 Helling 0.44 Gem. hoogte kruin talud (m) 1.25 Sinuositeit 1 Stroomsnelheid (m/s) 0.2 2

6 Situering Aanleiding van de omlegging Natte zandwinning in twee groeves Lengte oude loop: ± 1250 m; nieuwe loop ± 1800 en 1900 m Voorste Nete : voorjaar 2004 Witte Nete : voorjaar 2006 Monitoringsprojecten Voorste Nete : (2008) Witte nete : (2013)

7 Ontwerp Ontwerp geinspireerd op historische kaarten Hydrologische isolatie Voorste Nete Witte Nete: niet enkel waterloop ook vallei als bufferzone uitgegraven

8 Ontwerp Witte Nete Sinuositeit (1,2) gebaseerd op historische kaart (1850)

9 Voorste Nete 5 m Voorste Nete: hydrologisch geïsoleerd

10 Voorste Nete 1.5 m

11 Morfologie Voorste Nete Sinuositeit: 1,1 8 haakse bochten Impact van onweer eerste zomer Sign. verschil in minimale diepte (ondiepe zones)

12 Ontwerp Witte Nete Noordgrens mtaw natuurinrichtingszone: 85 m breed Zuidgrens: mtaw Maaiveldverlaging m Oeverwal: mtaw Beekdiepte Beekbodem: mtaw

13 Realisatie Witte Nete

14 Realisatie Witte Nete

15 Realisatie Witte Nete

16 Realisatie Witte Nete

17 Witte Nete september 2006

18 Monitoring Morfologie Diepte, stroomsnelheid, substraat Waterkwaliteit Water- en oevervegetatie Macro-invertebraten Visfauna

19 Resultaten Voorste Nete

20 Evolutie Voorste Nete Evolutie visfauna in de Verlegde Voorste Nete 0 oktober 2006 original okt-04 apr-05 okt-05 apr-06 okt-06 apr-07 okt-07 apr-08 oorspronkelijke loop voorjaar 1993 oorspronkelijke loop april 04 oktober 2004 april 2005 oktober 2005 april 2006 gem. aantal vissen/ 100 m Vissen uitgezet door lokale vissers Afname en toename vegetatie kruidruimingen, eerste kleine modderkruiper number of species

21 Evolutie visfauna in de Verlegde Voorste Nete aantal/ 100 m oorspronkelijke loop april 04 oktober 2004 april 2005 oktober 2005 april 2006 oktober Baars 3D-stekelbaars 10Dstekelbaars vissoort Bermpje Riviergrondel

22 Voorste Nete : T0-T1

23 Referentie-verlegd gem. aantal soorten/100 m Referentie Verlegd gem. aantal indiv/100 m Referentie Verlegd p = 0,007 0 # soorten 0 # individuen Voorste Nete Voorste Nete

24 Referentie-verlegd p = p = p = p = ANOVA, Tukey HSD

25 Referentie-verlegd p = p = Veel variatie in verlegde loop Verschillen voorjaar najaar staalname ANOVA, Tukey HSD

26 Populatiestructuur 60 Lengtefrequentieverdeling Voorste Nete 3D-stekelbaars najaar Lengtefrequentieverdeling Voorste Nete bermpje najaar 2005 Aantal Verlegd Referentie Aantal Verlegd Referentie Lengte (cm) Lengte (cm) Meer juvenielen in nieuwe loop

27 Resultaten Witte Nete

28 Morfologie Witte Nete Referentie Nieuwe loop Diepte (cm) Diept eprofiel referent ietraj ect W it t e N et e ( W N 6 ) Afstand van de linkeroever (m) Wijzigend diepteprofiel Morfodynamische processen 8 point bars in april 2007 Diepte (cm) Diept eprofiel verlegde W it t e Nete ( W N 5 ) Afstand van de linkeroever (m)

29 Morfodynamiek

30 Morfodynamiek

31 Morfodynamiek

32 Augustus 2007 (na 15 maanden)

33 Kleine modderkruiper

34 Rivierdonderpad

35 Soortenaantal en totale abundantie

36 Kleine modderkruiper en riviergrondel

37 Rivierdonderpad en bermpje

38 Snoek en baars

39 Referentie-verlegd: p= p= p= p= Mann-Whitney U test

40 Referentieverlegd: p= p= p= p= Mann-Whitney U test

41 Referentieverlegd:

42 Conclusies Omlegging en hermeandering op zandig substraat Oevers gevoelig aan extreme erosie in eerste jaar Snelle verandering van nutriëntarm in nutriëntrijk system (moerassituatie na 2 jaar) Zonder kruidruiming: doorstroommoeras

43 Conclusions Trends, maar beperkt aantal statistisch significante verschillen tussen referentie en nieuwe loop Variabiliteit in data Seizoen natuurlijke fluctuaties Rijping en verandering ecosystem Lengte monitoring periode

44 Conclusions Visfauna Snelle kolonisatie Vergelijkbare populatie Voorste Nete Hoger aanbod aan ondiepe oeverzones Meer driedoornige stekelbaars en juveniele bermpjes

45 Conclusions Witte Nete Kleine modderkruiper Aanvankelijk zelfde densiteit Minder geschikt habitat bij rijping en lagere densiteit Rivierdonderpad Lagere populatie densiteit Kolonisatie door juvenielen Te kort aan microhabitats: wortels, hout Hypertrofe toestand: woekering vegetatie

46 Conclusies Ecosysteem functioneren versus populatie densiteit van Annex II-soorten van HRL Meandering: afname geschikt habitat voor kleine modderkruiper Populatiedensiteit van kleine modderkruiper en rivierdonderpad in rechtgetrokken beek door menselijk ingrijpen beïnvloed

47 Q & A Alain De Vocht, Centrum voor Milieukunde, Universiteit Hasselt, Agoralaan, Geb. D, BE-3590 Diepenbeek, alain.devocht@uhasselt.be Onderzoek gefinancieerd door de Vlaamse overheid Dept. LNE en SCR-Sibelco NV