Buikdraai. achterwaarts

Transcriptie

1 AGD AGH GERRIT BELTMAN Buikdraai achterwaarts De alledaagse buikdraai achterwaarts die door zo veel gymnasten gebruikt wordt in een oefening of als tussenstap op weg naar een ander, moeilijker element, wordt helaas nog erg vaak onzorgvuldig uitgevoerd. Nu is dat niet zo erg als je er niets mee wilt, maar wie wil niet verder.? 12 BEWEGINGSBESCHRIJVING. Allereerst een beschrijving van de ideaaltypische uitvoering van een buikdraai achterover om de lage legger/rekstok. Opzwaai. De gymnast steunt op de lage legger en brengt in één beweging haar/zijn schouders en benen naar voren, zodanig dat het lichaam als het ware samenvouwt (FIGUUR 1). Uit deze beginpositie volgt de achteropzwaai. Het eerste deel van de opzwaai is er nog contact tussen het lichaam en de legger/rekstok. Zodra de heup gestrekt wordt moet het contact met de legger/rekstok verbroken worden. Zolang er nog contact is met de legger/rekstok blijven de schouders op een vaste plaats voor de legger/stok. Hierdoor kan het lichaamszwaartepunt (lzp) bij de start van de opzwaai boven de legger/stok blijven (biomechanisch gezien de optimale wijze van opzwaaien). Tijdens het verdere verloop van de opzwaai zullen de schouders in de richting van de legger/rekstok gebracht moeten worden. Hierdoor kan het lzp steeds boven de as van draaiing (legger of rekstok) blijven. Hoe hoger de achterzwaai, hoe meer de schouders naar de legger/rekstok toekomen (FIGUUR 2A-B). De meest optimale eindpositie van een achteropzwaai is uiteraard een handstand. Zeker bij gymnasten van een minder niveau is een opzwaai waarbij het lzp zich aan het einde boven de horizontaal bevindt voldoende. Neerzwaai Op het moment dat de opwaartse snelheid nul geworden is, en dus het neerwaarts bewegen wordt ingezet, moet de heup tenminste gestrekt zijn. Zeker als de vrije buikdraai gebruikt wordt als methodische stap op weg naar een stut tot handstand is een overstrekte heuphouding nog beter (FIGUUR 3). Tot het moment dat het gestrekte lichaam (lzp) zover gedaald is dat het zich onder de horizontaal bevindt, is er sprake van relatieve rust. Na het passeren van de horizontaal moet het lichaam, door de schouders achter de legger/rekstok te brengen, versneld in de richting van de stok gebracht worden. Deze positieverandering van het lichaam t.o.v. de as van draaiing (de legger/stok) moet zoveel extra draaisnelheid opleveren dat daarmee de volledige cirkel om de legger/rekstok gemaakt kan worden. FIGUUR 1 FIGUUR 2A FIGUUR 2B FIGUUR 3

2 Draaien rond de legger/rekstok Om het lichaam (en daarmee het lzp) naar de stok toe te brengen moeten de schouders actief achter de stok gebracht worden. Hierbij mag geen verandering in de vorm van het lichaam optreden, met andere woorden het blijft gestrekt. Dit naderen naar de legger/stok gaat net zolang door tot dat het lichaam halverwege de bovenbenen contact maakt met de legger/stok. In deze houding draait het lichaam rond de legger/rekstok om te eindigen in steun. Het hoofd is steeds neutraal. Hoe groter de snelheid die gymnast wil opwekken tijdens een buikdraai a.o. hoe eerder en verder zij haar schouders achter de stok zal moeten brengen. In het geval van een daalfase met een overstrekte lichaamshouding zal de juist getimde overgang van hol naar bol (een courbettebeweging) de draaisnelheid nog verder vergroten. Dit is noodzakelijk voor het turnen van een vrije buikdraai in het kader van het aanleren van een stut. Op zich is de veronderstelling dat het aanvoeren van het lzp naar de as van draaiing en het vergroten van de draaisnelheid om de as van draaiing ook mogelijk is met het hoeken in de heupen juist. Echter in het kader van een technische uitvoering gericht op een mogelijke uitbouw naar een moeilijker element is dit een belangrijke technisch- en houdingsfout. De scheenbenen komen tegen de legger/stok en onderbreken het draaien er rond (FIGUUR 5). FIGUUR 5 2. Aan het einde van de opzwaai wordt er niet actief maar passief gesteund. De gymnast hangt als het ware in haar/zijn schouders. Door een gebrek aan lichaamsspanning kan de gymnast niet adequaat reageren in de volgende fase van de beweging. Gevolg een verkeerde neerzwaai en/of een draai om de legger/rekstok in een onjuiste houding en/of het niet kunnen overwinnen van de middelpuntvliedende krachten tijdens de draai om de legger/rekstok met het onder uitschieten als gevolg (FIGUUR 6). Eindpositie Een goed getimde buikdraai achterover heeft aan het einde van de cirkel rond de legger/rekstok nauwelijks nog restsnelheid. Het teveel kan gecompenseerd worden door extra knijpen in de stok en/of door het oprichten van de schouders. De eindpositie na een buikdraai achterover is er één waarbij de schouders net voor de legger/rekstok zijn, er actief gesteund wordt met een gestrekt lichaam, de legger/stok zich op een kwarts van de bovenbenen bevindt en de voeten zich net achter de stok bevinden. In deze positie is er sprake van (labiel) evenwicht (FIGUUR 4). FIGUUR 4 FIGUUR 6 3. Te vroeg tijdens de opzwaai komen de schouders al in de richting van de legger/rekstok met als gevolg dat ze als de opzwaai beëindigd wordt al achter de legger/rekstok zijn. De gymnaste kan nu niet anders dan neerspringen. Zijn de schouders al/nog boven de legger/rekstok als de neerzwaai begint, dan volgt bijna altijd een veel te vroeg achter de legger/rekstok brengen van de schouders. Hierdoor neem de draaisnelheid om de legger/rekstok explosief toe met als gevolg dat de gymnaste de middelpuntvliedende kracht niet meer kan overwinnen en er onder uitschiet/uitbreekt (FIGUUR 7). 13 Veel voorkomende fouten. Nu een aantal veel voorkomende, hardnekkige technische fouten. 1. De lichaamshouding aan het einde van de opzwaai is niet gestrekt. Dit betekent dat de neerzwaai begint met een niet volledig gestrekt lichaam. Het aanvoeren van het lichaam naar de stok in de daalfase levert een probleem op. FIGUUR 7

3 Dit te vroeg naar achterkomen van de schouders overkomt de onervaren gymnast nogal eens. Zij/hij heeft onvoldoende besef van wat er staat te gebeuren en onvoldoende kracht in het eerste deel van de neerzwaai om de schouders positioneel te stabiliseren. 4. De schouders worden tijdens de neerzwaai onvoldoende achter de legger/rekstok gebracht. Het hierdoor ontstane gebrek aan draaisnelheid om de legger/rekstok tracht de gymnast (meestal instinctief) te compenseren door te hoeken in de heupen. De draai om de legger/rekstok vind plaats met de legger/stok als het ware tussen de buik en de bovenbenen in gevouwen. Als de gymnast de hoeveelheid opgewekte bewegingenergie door de hoogte van de achteropzwaai en het moment van hoeken in de heupen juist bepaald heeft, zal ze/hij ook in deze houding mooi ronddraaien. Echter met het oog op een bewegingsuitvoering waarmee er later verder gewerkt kan worden (eerste vrije buikdraai en daarna stut) is deze bewegingstechniek juist vanwege alle extra hoeken (segmentatie) van weinig waarde (FIGUUR 8). Stap 2 Na een kleine opzwaai maakt de gymnast, met hulp (later zonder), een buikdraai rond de legger/rekstok. Daarbij mag ze uiteraard licht vouwen/hoeken in de heupen. De eindhouding is steun op de legger/rekstok. FIGUUR 10 Stap 3 De hoogte waarmee de buikdraai begonnen wordt, wordt vergroot. Meer bewegingenergie betekent meer ruimte om met 14 FIGUUR 8 METHODIEK Ten slotte een weergave van een methodiek. Zoals in bijna elk geval zijn er ook voor het aanleren van een buikdraai a.o. meerdere goede methodieken. Een buikdraai a.o. is een relatief eenvoudige beweging, dus kies ik voor een korte methodiek waarbij al vrij snel de totaalbeweging wordt getraind. Voorwaarde: de gymnaste beheerst een borstwaartsom met nagenoeg gestrekt lichaam. Stap 1 In steun maakt de gymnast een aantal kleine opzwaaitjes achter elkaar. Na elke kleine opzwaai komt zij/hij terug in steun en begint gelijk haar twee, derde, vierde opzwaai. FIGUUR 11 een (meer) gestrekt lichaam rond de legger/ rekstok te draaien. Stap 4 De hoogte van de opzwaai wordt opgevoerd tot minimaal horizontaal, de draai met het lichaam rond de legger/rekstok is met een gestrekt lichaam. FIGUUR 9 FIGUUR 12

4 ONDERSTEUNENDE OEFENVORMEN. HULPVERLENEN Alleen in de eerste fase van het aanleren is hulpverlenen een noodzaak. Hierbij gaat het niet om het voorkomen van het van het toestel vallen maar meer om het opvangen van onzachte contacten met de legger/rekstok. Een volwassen persoon kan het beste voor de legger/rekstok gaan staan, met de dichtstbijzijnde hand de op- en neerzwaai door halverwege de bovenbenen te pakken begeleiden en vervolgens tijdens de draai om de stok de hand in de rug plaatsen. Het laatste stukje van het oprichten kan nu ondersteund worden door de andere hand op het borstbeen of op een schouder te plaatsen. Vooral bij de neerzwaai moet er in het begin worden bijgestuurd (FIGUUR 13). Alvorens een buikdraai achterover op het menu te plaatsen is het verstandig de gymnasten door middel van een aantal voorbereidende oefeningen te laten wennen aan het geen er later van hen verwacht wordt. Zo zou een fysiek voorbereidend programma moeten zorgen voor:» Voldoende aanvoerkracht van de armen. (Sluiten van de arm-romp hoek)» Voldoende afvoerkracht van de armen. (Openen van de arm-romp hoek)» Goede steunkracht.» Ervaring met hol-bol bewegingen of met andere woorden een degelijke courbettescholing.» Een goede vormspanning vooral van het middendeel van het lichaam» Knijpkracht van de vingers.» Goede flexibiliteit van de spieren rond het heupgewricht en het schoudergewricht. Veel van wat hierboven staat wordt ontwikkeld door de gymnasten te laten duikelen, zwaaien en steunen. Met deze bewegingsvormen doet de gymnast veel bewegingservaring op wat haar later bij het aanleren van een buikdraai achterover weer ten goede zal komen. FIGUUR Een aantal oefenvormpjes: a. duikelen v.o. en a.o. tot buighang b. borstwaarts om uit stand of zit c. in omgekeerde hang blijven hangen d. uit stand opspringen tot steun op de legger/ rekstok e. touwklimmen f. zwaaien in buighang en strekhang

5 (1) g. courbettezwaaitjes aan een rekstok of in stand h. vormspanningsoefeningen als (1) "planken in stand", (2) "plank" maken in lig, (3) duikelen met hulp en met een gestrekt lichaam, handstand tegen de muur, stutrol tot ligsteun,... (2) (3) i. knijpen in een oude tennisbal of een pittenzakje Tenslotte nog een aantal ondersteunen fysiek ondersteunende en techniekscholende oefenvormpjes welke toegepast kunnen worden zodra de gymnast er aan toe is de buikdraai a.o. tot in de "puntje te leren". a. Vormspanning 16 b. Fysieke trainingen m.b.t. arm-romp hoek c. Techniek draaien rond de legger/rekstok d. Techniek openen schouders tot in handstand