Lectoraat Kind, Taal & Ontwikkeling

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Lectoraat Kind, Taal & Ontwikkeling"

Transcriptie

1

2

3 HAAL en Taal

4 Lectoraat Kind, Taal & Ontwikkeling Interactie taalontwikkeling en ander domeinen Auditieve informatie verwerking Sociale interactie Prematuriteit & follow-up TOS Informatieverwerking in de klas Taalontwikkeling Preventie & Zorg - Participeren & Leren

5 Inbedding Hanzehogeschool Healthy Ageing Gezondheidsstudies, Pedagogische Academie Growing-up Healthy Kind, Taal & Ontwikkeling Energie Healthy Ageing, Allied Health Care & Nursing Spraak- en taal Auditieve verwerking Prematuriteit & ontwikkeling

6 Rol van jullie (student) bij het Lectoraat Kind, Taal & Ontwikkeling Meehelpen met dataverzameling Onderzoekservaring opdoen Invullen vrije keuze ruimte Afstudeeronderzoek

7

8 Kuhl, P (2010)

9 Definitie van gezondheid The ability to adapt and self manage in the face of social, physical, and emotional challenges. (Huber, et al. 2011)

10 En vriendjes en vriendinnetjes zijn veel afwijzender naar je. Je bent toch niet te verstaan. Kinderen zijn daar heel eerlijk en hard in. Dus uiteindelijk ga je ook het gedrag van de kinderen anders krijgen. Ze kunnen wel vragen stellen, maar er komt niet meer dan dit. Er komt niks uit. Ook frustratiegedrag. Mijn zoon had ook zo veel frustratie. Moeder van een kindje met een taalstoornis

11 Variaties in ontwikkeling

12 Hoe het begon

13 Mijlpalen in de taalontwikkeling Variatie in ontwikkeling

14 Vroege screening leidt tot minder kinderen in het speciaal onderwijs (Van Agt, 2007) Gebrek aan consensus en definities van communicatie stoornissen (Speech Pathology Australia, 2013) Nog geen uniform signaleringsinstrument voor de spraaken taalstoornissen: zorg en onderwijs onduidelijkheid verwijsprotocollen Consensus over terminologie is belangrijk voor het begrip van kinderen met spraaktaalstoornissen en voor de communicatie over deze groep kinderen tussen professionals in onderwijs, logopedische praktijken en onderzoek. (Bishop, 2013) Taalvaardigheden op jonge leeftijd belangrijk voor het opbouwen van cognitieve reserve later (Stern, 2013) 57% van de ouders zijn zich niet bewust dat behandeling van communicatiestoornissen langer duurt en duurder is als problemen niet vroeg worden onderkend (ASHA, 2013)

15 Nieuwe aanvraag 3. Aanpassing spraaktaalhandreiking NCJ Implementatie 2. Balans verwijzen volgens NCJ handreiking (tussen 2 e en 3 e jaar) Invoegen in te ontwikkelen richtlijn Gezondheidswinst Ervaringen ouders Ervaringen professionals Bereik Kosten 1. Uniform signaleringsinstrument 1 tot 6 jaar Zorg Onderwijs DUSI - Cohortstudie Research and Innovation Group in Health Care and Nursing

16 Onderzoek Margot Visser-Bochane:

17 Uniform signaleringsinstrument 1 tot 6 jaar Implementatie Constructie Normering & Validering Delphistudie DUSI - Cohortstudie Research and Innovation Group in Health Care and Nursing

18 Wat is spraak- en taalontwikkeling? (Delphi-onderzoek) Kan uw kind uit zichzelf een gesprekje beginnen? Kan uw kind met iemand een praatje maken? Maakt uw kind goede verleden tijd vormen? Bijvoorbeeld: 'gedronken' i.p.v. 'gedrinken' of 'liep' i.p.v. 'loopte'. Morfologie Pragmatiek Interactie Fonologie/Fonetiek Brabbelt uw kind met verschillende klanken? Bijvoorbeeld: 'dada', 'baba' of 'gaga'. Syntaxis Semantiek Kan uw kind twee woordjes combineren? Bijvoorbeeld: 'papa bal' of 'kijk poes. Zegt uw kind in totaal ongeveer 10 woordjes? Uniform screening for speech and language delay Lectoraat Transparante Zorgverlening

19 Sociale interactie Céline (anderhalf jaar) en haar papa hebben gedeelde aandacht voor de haan. Zij realiseert zich dat haar papa de communicatieve intentie deelt.

20 Labeling kinderen met een niet goed verlopende spraak- en taalontwikkeling Primaire en secundaire (spraak) taalontwikkelingsstoornis Of Specifieke en niet-specifieke (spraak) taalontwikkelingsstoornis? DUSI - Cohortstudie Research and Innovation Group in Health Care and Nursing

21 TOS is actueel 5 maart 2014: Onderzoek Luisterproblemen

22 Wat zijn alarmsignalen voor een atypische spraak- en taalontwikkeling? (Delphi-onderzoek) spreekt nog geen eerste woordjes geen interactie geen communicatieve intentie reageert niet/weinig op gesproken taal Titel presentatie aanpassen 22 Lectoraat Transparante Zorgverlening

23 Omgevingsfactoren Constructie ELS-NL Kenmerken Delphi Van Wiechen, SNEL, VTO Literatuur 75 kenmerken DUSI - Cohortstudie Research and Innovation Group in Health Care and Nursing

24 Interviews: wensen ten aanzien van de screening op het consultatiebureau Beantwoord je een vraag met nee, ga daar dan ook verder op door. En dat je van mijn part dat formulier van te voren opstuurt en dan zien zij van oh, er is zo veel keer nee ingevuld. Dat moet langer dan een kwartier. Ik vind dat ze een breder beeld moeten krijgen. Van zowel het kind als de thuissituatie. En als ze er binnen tien/vijftien minuten op het bureau niet uitkomen dat ze dan ook eens de moeite nemen om bij de mensen thuis langsgaan om een beter beeld te kunnen krijgen En toen zat ik bij het audiologisch centrum in de wachtkamer. Een baby tje van ongeveer 9 maanden. Toen hoorde ik voor het eerst brabbeltaal. En toen dacht ik; oh, dit is brabbelen. Dat hebben mijn kinderen nooit gedaan. Het zou handig zijn als ze een bandopname zouden hebben van brabbelen

25 Meten van taal Normering: n=2000 vragenlijst Validatie: n=500 referentie tests Vragenlijst Taal in het HAAL - ELS-NL

26 Normering, validering & Implementatie DUSI - Cohortstudie Research and Innovation Group in Health Care and Nursing

27 Nieuwe aanvraag 3. Aanpassing spraaktaalhandreiking NCJ Implementatie 2. Balans verwijzen volgens NCJ handreiking (tussen 2 e en 3 e jaar) Invoegen in te ontwikkelen richtlijn Gezondheidswinst Ervaringen ouders Ervaringen professionals Bereik Kosten 1. Uniform signaleringsinstrument 1 tot 6 jaar Zorg Onderwijs DUSI - Cohortstudie Research and Innovation Group in Health Care and Nursing

28 Handreiking signalering spraak- en taalproblemen Productie 2- wrdzn Observatie of vraag aan ouders Wat zegt je kind als hij of zij wat drinken wil? Waar zijn de ogen? Wijzen lichaamsdelen Vraag + pop Interactie Met wie speelt je kind graag? Vraag over spelen Delphi research SLI Lectoraat Transparante Zorgverlening

29 Handreiking signalering spraak- en taalproblemen DUSI - Cohortstudie Research and Innovation Group in Health Care and Nursing

30 Handreiking signalering spraak- en taalproblemen & follow-up Score 0-1 AC/diagnostisch centrum Score begeleidingscontacten door jvp of logopedist herbeoordeling jeugdarts op 2;06 jaar (<3 = AC) ELS NL- Cohortstudie Research and Innovation Group in Health Care and Nursing

31 Balans verwijzen volgens NCJ handreiking Doel: Onderzoeken of 2jarige kinderen met spraak- en taalproblemen door vroege opsporing en gevolgde zorgtrajecten vooruitgaan in hun ontwikkeling, wat ervaringen van ouders zijn, of de geadviseerde zorg wordt opgevolgd en welke kosten de verschillende zorgtrajecten met zich mee brengen. Ontwikkeling kinderen 2-3 jaar Bereik Ervaringen ouders en professionals Kosten en uitvoering zorg DUSI - Cohortstudie Research and Innovation Group in Health Care and Nursing

32 Problemen in de spraak- en taalontwikkeling & verwezen volgens handreiking Onderzoeksopzet 1 jaar volgen Geen problemen in de spraaken taalontwikkeling volgens handreiking Taalproductie Taalbegrip Sociale interactie Uitkomsten vergelijken Kwaliteit van leven Bereik Kosten Ervaring ouders 1 jaar volgen

33 Ontwikkeling kinderen: Soorten uitval spraaktaal op 2 jaar Onvoldoende score (<quotient 85) Taal Begrip Woord ontwikkeling Zins ontwikkeling Taalstandaard 38% 52% 52% 38% Research and Innovation Group in Health Care and Nursing

34 Taalbegrip onvoldoende & achtergrondvariabelen Taalbegrip onvoldoende totaal aantal 42 (38%) 112 jongens meisjes Laag geboortegew. ( gram) vroeggeboorte (<37 weken) 33 (38%) 9 (36%) (90%) 10 6 (75%) 8 gehoor nu niet optimaal 13 (76%) 17 brabbelen niet optimaal 12 (35%) 33 ouders maken zich zorgen 24 (62%) ELS NL - Cohortstudie Research and Innovation Group in Health Care and Nursing

35 Wo en/of Zo onvoldoende totaal aantal 64 (56%) 112 jongens meisjes geboorte gewicht (<2500 gram) vroeggeboorte (<37 weken) gehoor actueel niet optimaal Taalproductie onvoldoende & achtergrondvariabelen 52 (60%) 12 (48%) (80%) 10 6 (75%) 8 16 (94%) 17 brabbelen niet optimaal 25 (77%) 32 ouders maken zich zorgen 36 (93%) ELS NL Cohortstudie Research and Innovation Group in Health Care and Nursing

36 Taalstandaard onvoldoende & achtergrondvariabelen Taalstandaard onvoldoende totaal aantal 42 (38%) 107 jongens meisjes geboortegewicht (<2500 gram) vroeggeboorte (<37 weken) 35 (43%) 7 (28%) (67%) 9 3 (41%) 7 gehoor niet optimaal 12 (75%) 16 brabbelen niet optimaal 14 (44%) 32 ouders met zorgen 28 (77%) ELS NL Cohortstudie Research and Innovation Group in Health Care and Nursing

37 Leuk aan leren praten Nou dat ie op een gegeven moment met heel rare woorden komt. Dat ik denk van hoe kom je er op. Hoe weet je dat? Hij zei eens tegen mij, dat heb ik goed naar de gallemiezen geholpen. Toen bleek later dat het uit Buurman en Buurman komt.

38 Producten Kindmonitor (KIMO)

39

Problemen in de spraak- en taalontwikkeling consensus, signalering & follow-up

Problemen in de spraak- en taalontwikkeling consensus, signalering & follow-up Problemen in de spraak- en taalontwikkeling consensus, signalering & follow-up Margreet Luinge & Margot Visser-Bochane Lectoraat Kind, Taal & Ontwikkeling Overzicht lezing Achtergrond Onderzoeksopzet Ervaringen

Nadere informatie

Kind, Taal & Ontwikkeling. Taalontwikkeling & taalproblemen Prematuur geboren kinderen en hun verdere ontwikkeling (film)

Kind, Taal & Ontwikkeling. Taalontwikkeling & taalproblemen Prematuur geboren kinderen en hun verdere ontwikkeling (film) Kind, Taal & Ontwikkeling Taalontwikkeling & taalproblemen Prematuur geboren kinderen en hun verdere ontwikkeling (film) 1e letter vervangen door een andere: de eerste letters vormen dan van boven naar

Nadere informatie

Signalering TOS: verleden heden - toekomst. Margot Visser-Bochane Dag van de Logopediewetenschap, 2016

Signalering TOS: verleden heden - toekomst. Margot Visser-Bochane Dag van de Logopediewetenschap, 2016 Signalering TOS: verleden heden - toekomst Margot Visser-Bochane Dag van de Logopediewetenschap, 2016 Menno Reijneveld Margreet Luinge Cees van der Schans Wim Krijnen (statistiek) Onderzoek doe je nooit

Nadere informatie

TOS signalering: alarmsignalen en mijlpalen. Margot Visser-Bochane Als Taal geen Feestje is,

TOS signalering: alarmsignalen en mijlpalen. Margot Visser-Bochane Als Taal geen Feestje is, TOS signalering: alarmsignalen en mijlpalen Margot Visser-Bochane Als Taal geen Feestje is, 21-09-2018 Als Taal geen Feestje is, Leeuwarden 2018 Taalontwikkelingsstoornis (TOS) Mijlpalen Alarmsignalen

Nadere informatie

Afbakening, definities en signalering van problemen in de spraak-,taalontwikkeling. Margot Visser-Bochane Minor Amsterdam,

Afbakening, definities en signalering van problemen in de spraak-,taalontwikkeling. Margot Visser-Bochane Minor Amsterdam, Afbakening, definities en signalering van problemen in de spraak-,taalontwikkeling Margot Visser-Bochane Minor Amsterdam, 10-11-2016 Sprekers van vandaag: Margot Margreet Karin Wat is uw eigen ervaring

Nadere informatie

UNIFORME VROEGSIGNALERING TAALPROBLEMEN DOOR DE JGZ

UNIFORME VROEGSIGNALERING TAALPROBLEMEN DOOR DE JGZ UNIFORME VROEGSIGNALERING TAALPROBLEMEN DOOR DE JGZ NVA 30 september 2016 Noëlle Uilenburg NSDSK Amsterdam; Senior onderzoeker, Manager O&O - VOG FEITEN OP EEN RIJ o ong 5 % van alle peuters en kleuters

Nadere informatie

DIFFERENTIAALDIAGNOSTIEK TOS BIJ HET JONGE KIND

DIFFERENTIAALDIAGNOSTIEK TOS BIJ HET JONGE KIND DIFFERENTIAALDIAGNOSTIEK TOS BIJ HET JONGE KIND WAP Verschillend Taalvaardig, januari 2018 Els de Jong, klinisch linguïst/logo-akoepedist 1 INHOUD Uniforme Vroegsignalering Taalproblemen door JGZ Verwijzen

Nadere informatie

SIGNALERING VAN KINDEREN MET EEN TAALACHTERSTAND

SIGNALERING VAN KINDEREN MET EEN TAALACHTERSTAND SIGNALERING VAN KINDEREN MET EEN TAALACHTERSTAND Simea, 19 april 2018 Conja Adriaanse, Karin Wiefferink & Noëlle Uilenburg 1 AAN HET EINDE HEBBEN JULLIE Meer kennis over de vroegsignalering (door de JGZ)

Nadere informatie

Uniforme signalering van taalproblemen en een uniform protocol voor verwijzing en follow up

Uniforme signalering van taalproblemen en een uniform protocol voor verwijzing en follow up Uniforme signalering van taalproblemen en een uniform protocol voor verwijzing en follow up Noëlle Uilenburg NSDSK Bettie Carmiggelt & Frans Pijpers Ned Centr JGZ Projectgroep: Bettie Carmiggelt* Frans

Nadere informatie

Protocol Project Uniforme signalering spraaktaalproblemen. kinderen INHOUD

Protocol Project Uniforme signalering spraaktaalproblemen. kinderen INHOUD Protocol Project Uniforme signalering spraaktaalproblemen bij jonge kinderen Versie geïntegreerd model van Wiechen 2/jarigen 1 november 2011 INHOUD 1. Inleiding 2. Taal A. De normale taalontwikkeling en

Nadere informatie

Vroegtijdige herkenning van taalontwikkelingsstoornissen (TOS)

Vroegtijdige herkenning van taalontwikkelingsstoornissen (TOS) Vroegtijdige herkenning van taalontwikkelingsstoornissen (TOS) Joyce Rompelberg (Logopedist, Spraak- taalpatholoog) Linda Berben (Pedagogisch Behandelaar, Taalcoach, Relatiebeheer) David https://www.youtube.com/watch?v=1hortdwhtyw

Nadere informatie

Wat is een specifieke taalontwikkelingsstoornis? dr Ellen Gerrits, logopedist Congres TaalStaal 9 november 2012 Koninklijke Auris Groep

Wat is een specifieke taalontwikkelingsstoornis? dr Ellen Gerrits, logopedist Congres TaalStaal 9 november 2012 Koninklijke Auris Groep Wat is een specifieke taalontwikkelingsstoornis? dr, logopedist Congres 9 november 2012 Koninklijke Auris Groep Over welke kinderen praten we vandaag? Engels: Specific Language Impairment: Is SLI wel zo

Nadere informatie

Audiologisch centrum, spraaktaalteam

Audiologisch centrum, spraaktaalteam TOS en Meertaligheid Onderwijsdag 25 mei 2016 Maaike Diender, klinisch linguïst Els de Jong, teamleider spraaktaalteam/logo-akoepedist Audiologisch centrum, spraaktaalteam Gehooronderzoek Logopedisch onderzoek

Nadere informatie

Vroegsignalering taalontwikkelingsstoornissen Symposium Het jonge kind

Vroegsignalering taalontwikkelingsstoornissen Symposium Het jonge kind Vroegsignalering taalontwikkelingsstoornissen Symposium Het jonge kind 15 december 2016 Drs. F. Sobieraj klinisch linguïst / logopedist Kentalis Een landelijke organisatie gespecialiseerd in diagnostiek,

Nadere informatie

PEUTERS MET TOS. Vroeg, 23 mei 2019, Utrecht. Marthe Wijs - van Lonkhuijzen

PEUTERS MET TOS. Vroeg, 23 mei 2019, Utrecht. Marthe Wijs - van Lonkhuijzen PEUTERS MET TOS Vroeg, 23 mei 2019, Utrecht Marthe Wijs - van Lonkhuijzen 1 KENNISMAKEN 2 INTRODUCTIE - TEKENING Pen en papier, teken wat ik beschrijf Wat ervaart de tekenaar? Hoe probeerde de spreker

Nadere informatie

Communicatieve vaardigheden bij jongens met Klinefelter. Dorothy De Maesschalck Logopediste COS Brussel

Communicatieve vaardigheden bij jongens met Klinefelter. Dorothy De Maesschalck Logopediste COS Brussel Communicatieve vaardigheden bij jongens met Klinefelter Dorothy De Maesschalck Logopediste COS Brussel Inhoudstafel Normale spraak- en taalontwikkeling Alarmsignalen Spraak- en taalontwikkeling bij KS

Nadere informatie

Bepaling van het taalbegrip bij kinderen tot en met 25 maanden. Liesbeth Schlichting Rijksuniversiteit Groningen

Bepaling van het taalbegrip bij kinderen tot en met 25 maanden. Liesbeth Schlichting Rijksuniversiteit Groningen Bepaling van het taalbegrip bij kinderen tot en met 25 maanden Liesbeth Schlichting Rijksuniversiteit Groningen Taalstoornissen Primair: specifieke taalontwikkelingsstoornissen (SLI) Secondair: niet-specifiek

Nadere informatie

Gehoor geven aan: Penta x TOS Margot Visser-Bochane

Gehoor geven aan: Penta x TOS Margot Visser-Bochane Gehoor geven aan: Penta x TOS Margot Visser-Bochane TOS in 1965 Reilly et al, 2014 1 Infantile Speech 1822 Developmental Aphasia Πεντε x TOS in 2016 5x TOS Wat is het diagnostisch label? Hoe vaak komt

Nadere informatie

Begin bij de basis: een spraaktaalspecialist aan het woord. Astrid Roest GGD/JGZ Zaanstreek-Waterland

Begin bij de basis: een spraaktaalspecialist aan het woord. Astrid Roest GGD/JGZ Zaanstreek-Waterland Begin bij de basis: een spraaktaalspecialist aan het woord Astrid Roest GGD/JGZ Zaanstreek-Waterland Workshop in opdracht van NVLF Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie www.nvlf.nl Inhoud

Nadere informatie

Auditieve verwerkingsproblemen. Margreet Luinge, Margot Visser-Bochane, Ellen de Wit

Auditieve verwerkingsproblemen. Margreet Luinge, Margot Visser-Bochane, Ellen de Wit Auditieve verwerkingsproblemen Margreet Luinge, Margot Visser-Bochane, Ellen de Wit Deze workshop 1. Wat zijn auditieve verwerkingsproblemen (AVP)? (definities, controverse, kenmerken in de klas) 2. De

Nadere informatie

AUDIOLOGISCH CENTRUM HOLLAND NOORD ALKMAAR. Het AC als centrum voor Spraaktaaldiagnostiek

AUDIOLOGISCH CENTRUM HOLLAND NOORD ALKMAAR. Het AC als centrum voor Spraaktaaldiagnostiek AUDIOLOGISCH CENTRUM HOLLAND NOORD ALKMAAR Het AC als centrum voor Spraaktaaldiagnostiek Het spraaktaalteam van het ACHN Multidisciplinair team bestaat uit: Gedragswetenschappers (orthopedagogen/psychologen)

Nadere informatie

Aantekeningen naar aanleiding van de workshop van Ellen Gerrits tijdens het congres TOS in Utrecht op 18 mei 2017

Aantekeningen naar aanleiding van de workshop van Ellen Gerrits tijdens het congres TOS in Utrecht op 18 mei 2017 Aantekeningen naar aanleiding van de workshop van Ellen Gerrits tijdens het congres TOS in Utrecht op 18 mei 2017 Kinderen met TOS zijn slimme kinderen die moeite hebben met praten en vertellen, en met

Nadere informatie

NVLF Congres, Margreet Luinge & Margot Visser-Bochane

NVLF Congres, Margreet Luinge & Margot Visser-Bochane Logopedische aanpak auditieve verwerkingsproblemen NVLF Congres, 18-11-2011 Margreet Luinge & Margot Visser-Bochane Inhoud Introductie Logopedische aanpak AVP Hoe beschrijft de professional AVP? Start

Nadere informatie

Diagnostiek en behandeling

Diagnostiek en behandeling Diagnostiek en behandeling Hans Kaffener Diagnostiek en behandeling Kennismaking met de Doelgroep TOS in theorie en in beleving Wat biedt Kentalis diagnostiek en behandeling Hoe kom je bij Kentalis? verwijsmogelijkheden

Nadere informatie

Laat kinderen met TOS niet in de kou staan: het belang van vroege signalering van taalontwikkelingsstoornissen

Laat kinderen met TOS niet in de kou staan: het belang van vroege signalering van taalontwikkelingsstoornissen Laat kinderen met TOS niet in de kou staan: het belang van vroege signalering van taalontwikkelingsstoornissen Dr. Annette Scheper, klinisch linguïst, senior onderzoeker Symposium Signaleren van Taalontwikkelingsstoornissen

Nadere informatie

Signalering spraak- en taalproblemen. Signalering spraak- en taalproblemen

Signalering spraak- en taalproblemen. Signalering spraak- en taalproblemen Signalering spraak- en taalproblemen 1 Inleiding Communiceren en anderen begrijpen is een belangrijk fundament in je leven. Het stelt je in staat grip te krijgen op de wereld om je heen, contacten aan

Nadere informatie

HET SPRAAKTAALSPREEKUUR Het belang van vroeg signaleren

HET SPRAAKTAALSPREEKUUR Het belang van vroeg signaleren HET SPRAAKTAALSPREEKUUR Het belang van vroeg signaleren Dr. Emmy Konst Alle Taal Centraal 2009 1 Opbouw van de presentatie Inleiding Project vroegsignalering door Sint Marie, MEE Zuidoost-Brabant en Zuidzorg

Nadere informatie

PRATEN MET JE KIND: HOE DOE JE DAT?

PRATEN MET JE KIND: HOE DOE JE DAT? Lezingen ronde 3: Taalontwikkeling PRATEN MET JE KIND: HOE DOE JE DAT? Wat ouders van late talkers leren tijdens het Hanen ouderprogramma Target Word Congres Jeugd In Onderzoek 13-03-2017 1 Astrid Kruythoff-Broekman

Nadere informatie

Van Nul tot Taal. Doelgericht stimuleren van taal en communicatie

Van Nul tot Taal. Doelgericht stimuleren van taal en communicatie Van Nul tot Taal Doelgericht stimuleren van taal en communicatie Even voorstellen Nanja de Rooij - Orthopedagoog-Generalist, NVO geregistreerd - Werkzaam bij Auris vanaf 2001 - Leerkracht Speciaal Onderwijs

Nadere informatie

Kenmerken van peuters met een taalontwikkelingsstoornis

Kenmerken van peuters met een taalontwikkelingsstoornis Kenmerken van peuters met een taalontwikkelingsstoornis Maartje Kouwenberg (Auris) & Bernadette Vermeij (NSDSK) Anne Spliet (Pento) en Karin Wiefferink (NSDSK) Inhoud Doel van het onderzoek Achtergrond

Nadere informatie

Aspecten van de non verbale communicatie in Spraak taalproblemen bij een dysfatische ontwikkeling (S TOS / SLI):

Aspecten van de non verbale communicatie in Spraak taalproblemen bij een dysfatische ontwikkeling (S TOS / SLI): Non-verbale communicatie in de differentiële diagnostiek bij spraak-taalstoornissen Ank Verschoor Specifieke moeilijkheden: Secundaire problemen bij een dysfatische ontwikkeling (SLI/S TOS) Comorbiditeit

Nadere informatie

BDS-protocol. kinderen

BDS-protocol. kinderen BDS-protocol JGZ-handreiking Uniforme signalering van taalachterstanden bij jonge kinderen Versie BDS: 3..3 Versie protocol:. Status: DEFINITIEF Dit BDS-protocol geeft aan hoe handelingsaanbevelingen ten

Nadere informatie

BDS-protocol. a) Aanbeveling: Gebruik het taalsignaleringsinstrument Van Wiechen taalonderzoek. BDS Rubriek BDS Element Registratie Opmerking

BDS-protocol. a) Aanbeveling: Gebruik het taalsignaleringsinstrument Van Wiechen taalonderzoek. BDS Rubriek BDS Element Registratie Opmerking BDS-protocol JGZ-handreiking Uniforme signalering van taalachterstanden bij jonge kinderen Versie BDS: 3..3 Versie protocol:. Status: DEFINITIEF Dit BDS protocol geeft aan hoe handelingsaanbevelingen ten

Nadere informatie

BDS-protocol. JGZ-handreiking Uniforme signalering van taalachterstanden bij jonge kinderen

BDS-protocol. JGZ-handreiking Uniforme signalering van taalachterstanden bij jonge kinderen BDSprotocol Versie BDS: 3.. Versie protocol:. Status: DEFINITIEF Dit BDSprotocol geeft aan hoe handelingsaanbevelingen ten behoeve van de zorg voor het kind conform de meest actuele versie van Basisdataset

Nadere informatie

1. Wat is taalontwikkeling?

1. Wat is taalontwikkeling? 1. Wat is taalontwikkeling? Mensen willen graag hun wensen, gevoelens en ervaringen delen met anderen. Dit doen ze zowel met woorden als met hun lichaam (lachen, huilen, wijzen,...). Een kind leert daarvoor

Nadere informatie

Ik heb vragen rond 'expressieve taalstoornis' of 'taalstoornis' alleen en begon nu wat te twijfelen of dat synoniemen zijn voor dysfasie of niet.

Ik heb vragen rond 'expressieve taalstoornis' of 'taalstoornis' alleen en begon nu wat te twijfelen of dat synoniemen zijn voor dysfasie of niet. Vraag In de aanloop naar volgend schooljaar krijgen we heel wat vragen rond de type 7 taal-spraak groep. Onder andere over welke 'termen' ok of niet ok zijn ifv opmaak gemotiveerd verslag / verslag. Ik

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 2608 Vragen van de leden

Nadere informatie

Voorkomen van spraak- en taalachterstand bij kinderen door vroegtijdige signalering

Voorkomen van spraak- en taalachterstand bij kinderen door vroegtijdige signalering Voorkomen van spraak- en taalachterstand bij kinderen door vroegtijdige signalering Leren praten gaat vaak vanzelf, maar niet altijd. Soms maken kinderen nog fouten met praten, terwijl hun leeftijdsgenootjes

Nadere informatie

Gezond Opgroeien. Minor introductiecollege, donderdag 12 februari 2015 Jeannette Doornenbal

Gezond Opgroeien. Minor introductiecollege, donderdag 12 februari 2015 Jeannette Doornenbal Gezond Opgroeien Minor introductiecollege, donderdag 12 februari 2015 Jeannette Doornenbal Opbouw Blok 1 De jeugd: is er een probleem? Waarom integraal jeugdbeleid? Van integraal naar positief jeugdbeleid

Nadere informatie

BDS-protocol bij. JGZ-richtlijn Taalontwikkeling

BDS-protocol bij. JGZ-richtlijn Taalontwikkeling BDS-protocol bij JGZ-richtlijn Taalontwikkeling Versie BDS: 3.2.5 Versie protocol: 1.0 Status: Definitief Dit BDS-protocol geeft aan hoe handelingsaanbevelingen ten behoeve van de zorg voor het kind conform

Nadere informatie

Handreiking. Uniforme signalering van taalachterstanden bij jonge kinderen

Handreiking. Uniforme signalering van taalachterstanden bij jonge kinderen Handreiking Uniforme signalering van taalachterstanden bij jonge kinderen Colofon Uniforme signalering van taalachterstanden bij jonge kinderen Een uitgave van Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ)

Nadere informatie

Deze presentatie wordt u aangeboden door:

Deze presentatie wordt u aangeboden door: Deze presentatie wordt u aangeboden door: Presentatie logopedie Wat is logopedie Wat behandelt de logopedist Hoe verloopt de normale spraaktaalontwikkeling Screening en verwijzing Vergoeding Handige websites

Nadere informatie

Taalontwikkeling bij Tweelingen

Taalontwikkeling bij Tweelingen TWINSpiratie-avond Taalontwikkeling bij Tweelingen Hoofddorp 17 november 2008 Suzanne Lagerweij TWINSpiratie Taalontwikkeling bij Tweelingen Theorie Pauze Praktijk Afsluiting Taalontwikkeling bij Tweelingen

Nadere informatie

Workshop Kwalitatief en Kwantitatief Onderzoek

Workshop Kwalitatief en Kwantitatief Onderzoek Workshop Kwalitatief en Kwantitatief Onderzoek Wim Krijnen Lector Analyse Technieken voor Praktijk Onderzoek Lectoraat Healthy Ageing, Allied Health Care and Nursing Hanze University of Applied Sciences

Nadere informatie

Honoursonderwijs en professionele excellentie. Inge Wijkamp, Wolter Paans & Marca Wolfensberger

Honoursonderwijs en professionele excellentie. Inge Wijkamp, Wolter Paans & Marca Wolfensberger Honoursonderwijs en professionele excellentie Inge Wijkamp, Wolter Paans & Marca Wolfensberger Inge Wijkamp, Wolter Paans & Marca Wolfensberger Honoursonderwijs en professionele excellentie: focusgroeponderzoek

Nadere informatie

Wat is Positieve gezondheid en wat kan het voor ouderen betekenen?

Wat is Positieve gezondheid en wat kan het voor ouderen betekenen? Beter Oud Worden in Amsterdam - 31 maart 2015 Wat is Positieve gezondheid en wat kan het voor ouderen betekenen? Dr. Machteld Huber, arts, senior-onderzoeker Louis Bolk Instituut, Driebergen www.louisbolk.nl

Nadere informatie

1 Taal en TOS in het algemeen

1 Taal en TOS in het algemeen 1 Taal en TOS in het algemeen Dit hoofdstuk gaat over taal en over TOS in het algemeen Taal is onze belangrijkste manier van communiceren. De taal die je thuis als eerste leert, heet je moedertaal. De

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 23 mei 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 23 mei 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

BDS-protocol JGZ-richtlijn Gehoor

BDS-protocol JGZ-richtlijn Gehoor BDS-protocol JGZ-richtlijn Gehoor Versie BDS: 3.2.3 Versie protocol: 1.0 Status: DEFINITIEF Dit BDS-protocol geeft aan hoe handelingsaanbevelingen ten behoeve van de zorg voor het kind conform de meest

Nadere informatie

Als schoolarts Speciaal Onderwijs cluster 2

Als schoolarts Speciaal Onderwijs cluster 2 Babette Diepeveen jeugdarts arts maatschappij en gezondheid Als consultatiebureau arts Als arts spraaktaalteam Audiologisch Centrum Als schoolarts Speciaal Onderwijs cluster 2 Als consultatiebureau arts

Nadere informatie

Peuters die spelen leren voor later. Peuteropvang: leuk en leerzaam! Informatie voor professionals. Stichting PAS

Peuters die spelen leren voor later. Peuteropvang: leuk en leerzaam! Informatie voor professionals. Stichting PAS Peuters die spelen leren voor later Informatie voor professionals Stichting PAS Peuteropvang: leuk en leerzaam! VVE ARNHEM Vroegsignalering en toeleiding van doelgroeppeuters naar voorschoolse educatie

Nadere informatie

Onderzoek naar problemen met spraak en taal, ontwikkeling en gedrag

Onderzoek naar problemen met spraak en taal, ontwikkeling en gedrag Sara (3) praat slecht en maakt moeilijk contact. Ik maak me zorgen. Wat nu? Onderzoek naar problemen met spraak en taal, ontwikkeling en gedrag Wat is Onderzoek naar problemen met spraak en taal, ontwikkeling

Nadere informatie

Naar een nieuw concept van Gezondheid

Naar een nieuw concept van Gezondheid Kwaliteitsinstituut 7 mei 2013 Naar een nieuw concept van Gezondheid Daniëlle Branje MSc. & Machteld Huber, arts Louis Bolk Instituut, Driebergen www.louisbolk.nl Louis Bolk Instituut Sinds 1976 Onderzoek

Nadere informatie

We vragen je om in ieder geval twee documenten te lezen. Deze kun je via de volgende linkjes downloaden.

We vragen je om in ieder geval twee documenten te lezen. Deze kun je via de volgende linkjes downloaden. Voorbereidingsopdracht Selectie & Plaatsing HAN Fysiotherapie voor iedereen die met deze opleiding wil starten in september 2018 (studiejaar 2018-2019) In dit document vind je een groot deel van de vragen,

Nadere informatie

Simea 11 april 2019 Inhoud

Simea 11 april 2019 Inhoud Dr. Annette Scheper - Programmalijn TOS Drs. Margreet Verboom - Cluster 2 Skelp Simea 11 april 2019 1 Inhoud Theorie taal,, TOS, leesstoornissen, dyslexie TOS: Diagnostiek en aanpak van technisch en spellen

Nadere informatie

Taalontwikkeling bij kinderen met 22q11.2DS

Taalontwikkeling bij kinderen met 22q11.2DS Taalontwikkeling bij kinderen met 22q11.2DS STUDIEDAG STICHTING 22Q11 19 NOVEMBER 2017 FRANK WIJNEN 1 cognitieve psychologie neuroscience Taal - spraak - communicatie Taal: mentaal systeem dat mensen in

Nadere informatie

Consensus ten aanzien van kenmerken, comorbiditeit en verwijzing van kinderen met luisterproblemen Hanzehogeschool Margreet Luinge

Consensus ten aanzien van kenmerken, comorbiditeit en verwijzing van kinderen met luisterproblemen Hanzehogeschool Margreet Luinge Consensus ten aanzien van kenmerken, comorbiditeit en verwijzing van kinderen met luisterproblemen De mening van Nederlandse logopedisten en audiologen Hanzehogeschool Margreet Luinge, Ellen de Wit, Karin

Nadere informatie

Comparison: Kinderen zonder deze risicofactor.

Comparison: Kinderen zonder deze risicofactor. Zoekstrategieën JGZ-richtlijn Taalontwikkeling oekstrategie Om de uitgangsvragen op een gestructureerde manier uit te werken tot beantwoordbare vragen zijn deze eerst omgewerkt tot PICO uitgangsvragen.

Nadere informatie

Kinderen met gehoor-, spraak- en/of taalproblemen

Kinderen met gehoor-, spraak- en/of taalproblemen Kinderen met gehoor-, spraak- en/of taalproblemen Afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde Informatie voor verwijzers Kinderen met gehoor-, spraak- en/of taalproblemen Kinderen met problemen of vragen op

Nadere informatie

Observationeel onderzoek Patiënt-controleonderzoek Cohortonderzoek Cross-sectioneel Systematisch review

Observationeel onderzoek Patiënt-controleonderzoek Cohortonderzoek Cross-sectioneel Systematisch review Zoekstrategie JGZ-richtlijn Taalontwikkeling Om de uitgangsvragen op een gestructureerde manier uit te werken zijn deze eerst omgevormd tot PICO uitgangsvragen. Hierbij wordt achtereenvolgens het volgende

Nadere informatie

Hoe borg je POSITIEVE GEZONDHEID? Weer een stapje verder ermee..

Hoe borg je POSITIEVE GEZONDHEID? Weer een stapje verder ermee.. Hoe borg je POSITIEVE GEZONDHEID? Weer een stapje verder ermee.. Congres Gezonde Zorg 3.0 14 juni 2018 Dr. Machteld Huber VISIE OP (BETAALBARE) ZORG IN DE TOEKOMST - DE KOSTEN GGZ Ziekenhuis Care Tweede

Nadere informatie

Gezondheid in Beweging

Gezondheid in Beweging Symposium Maria Jansen 24 april 2015 Gezondheid in Beweging Naar een dynamisch gezondheidsconcept Wat vindt u daar van? Dr. Machteld Huber, arts, senior-onderzoeker Louis Bolk Instituut, Driebergen. www.louisbolk.nl

Nadere informatie

TOS ervaar en neem mee! SPO de Liemers

TOS ervaar en neem mee! SPO de Liemers TOS ervaar en neem mee! SPO de Liemers Ellen de Vries en Kitty Gieling Als horen of communiceren niet vanzelfsprekend is Koninklijke Kentalis (cluster 2) Specialist op het gebied van diagnostiek, zorg

Nadere informatie

Rapport 295001006/2009 S. Postma. Standpunt Signaleren van taalachterstanden door de jeugdgezondheidszorg

Rapport 295001006/2009 S. Postma. Standpunt Signaleren van taalachterstanden door de jeugdgezondheidszorg Rapport 295001006/2009 S. Postma Standpunt Signaleren van taalachterstanden door de jeugdgezondheidszorg RIVM-rapport 295001006/2009 Standpunt Signaleren van taalachterstanden door de jeugdgezondheidszorg

Nadere informatie

Spraak & Taal Ambulatorium

Spraak & Taal Ambulatorium Spraak & Taal Ambulatorium Communicatieontwikkeling van het kind weer snel op het goede spoor Hans Kaffener, Gz-psycholoog h.kaffener@kentalis.nl Wendy Boelhouwer, klinisch linguïst w.boelhouwer@kentalis.nl

Nadere informatie

Lectorale rede Kind, Taal & Ontwikkeling Gezond Opgroeien. Margreet Luinge

Lectorale rede Kind, Taal & Ontwikkeling Gezond Opgroeien. Margreet Luinge Lectorale rede Kind, Taal & Ontwikkeling Gezond Opgroeien Margreet Luinge Margreet Luinge Lectorale rede Kind, Taal & Ontwikkeling Gezond Opgroeien Margreet Luinge Colofon 2013 M.R. Luinge This is a publication

Nadere informatie

Expressieve en receptieve taalvaardigheden van tweelingen: een vergelijkende studie met eenlingen

Expressieve en receptieve taalvaardigheden van tweelingen: een vergelijkende studie met eenlingen Logopedische en Audiologische Expressieve en receptieve taalvaardigheden van tweelingen: een vergelijkende studie met eenlingen, Eline Geenens, Sarah Parmentier, Kristiane Van Lierde Inleiding - Stelling:

Nadere informatie

Multidisciplinaire diagnostiek op. Renate van den Ende, Teamleider AC R dam

Multidisciplinaire diagnostiek op. Renate van den Ende, Teamleider AC R dam Multidisciplinaire diagnostiek op het Audiologisch Centrum (AC) Renate van den Ende, Teamleider AC R dam Wat is een Audiologisch Centrum (AC)? Organisatie gespecialiseerd in bij kinderen en volwassenen

Nadere informatie

OMCIRKEL HET ANTWOORD DAT HET BESTE BIJ DIT KIND PAST

OMCIRKEL HET ANTWOORD DAT HET BESTE BIJ DIT KIND PAST VRAGENLIJST VOOR DE LEERKRACHT LOGOPEDISCHE SCREENING 5-JARIGEN NAAM SCHOOL: NAAM KIND: GROEP: NAAM LEERKRACHT: DATUM VAN INVULLEN: OMCIRKEL HET ANTWOORD DAT HET BESTE BIJ DIT KIND PAST 1. Er zijn kinderen

Nadere informatie

De invloed van een TOS op de sociaal-emotionele ontwikkeling

De invloed van een TOS op de sociaal-emotionele ontwikkeling De invloed van een TOS op de sociaal-emotionele ontwikkeling Neeltje van den Bedem¹ Petra Van Alphen², Julie Dockrell 3, Carolien Rieffe 1,3,4 1 Developmental Psychology, Leiden 2 Royal Kentalis, Netherlands

Nadere informatie

Invuldatum leerling dossier: 1. School en leerling gegevens. 2. Gegevens leerling. Naam school adres Postcode en plaats

Invuldatum leerling dossier: 1. School en leerling gegevens. 2. Gegevens leerling. Naam school adres Postcode en plaats Leerling dossier dyslexie Om te kunnen bepalen of een leerling in aanmerking komt voor vergoeding van het onderzoek en de behandeling van ernstige enkelvoudige dyslexie, vragen wij aan school om onderstaand

Nadere informatie

Vroege spraak- en taalontwikkeling

Vroege spraak- en taalontwikkeling Vroege spraak- en taalontwikkeling Margreet Langereis Viataal Cochleair Implant Centrum Nijmegen/Sint-Michielsgestel 17 maart 2006 Inhoud presentatie Wat is taal? Mijlpalen op gebieden van de taalontwikkeling

Nadere informatie

Dialoog met de ouders als startpunt voor vroegsignalering opgroei- en opvoedproblemen. Ingrid Staal

Dialoog met de ouders als startpunt voor vroegsignalering opgroei- en opvoedproblemen. Ingrid Staal Dialoog met de ouders als startpunt voor vroegsignalering opgroei- en opvoedproblemen Ingrid Staal GGD Zeeland & Julius Centrum, Universitair Medisch Centrum Utrecht Mini symposium Integrale Vroeghulp

Nadere informatie

Producten. Onderwijs. Zorg. Audiologisch Centrum - Multidisciplinaire diagnostiek. - Basis- en voortgezet onderwijs Cluster 2 - Ambulante begeleiding

Producten. Onderwijs. Zorg. Audiologisch Centrum - Multidisciplinaire diagnostiek. - Basis- en voortgezet onderwijs Cluster 2 - Ambulante begeleiding Doelgroep Kinderen en volwassen van alle leeftijden waarbij een vermoeden van of sprake is van problemen op het gebied van: - Gehoor - Spraak en taal - Communicatie Producten Onderwijs - Basis- en voortgezet

Nadere informatie

Onderzoek naar problemen met spraak en taal, ontwikkeling en gedrag

Onderzoek naar problemen met spraak en taal, ontwikkeling en gedrag Sara (3) praat slecht en maakt moeilijk contact. Ik maak me zorgen. Wat nu? Onderzoek naar problemen met spraak en taal, ontwikkeling en gedrag Wat is Onderzoek naar problemen met spraak en taal, ontwikkeling

Nadere informatie

Stoornis of breder? De stoornis beschrijven De 5 aspecten in een handzaam schema! Casuïstiek Conclusie

Stoornis of breder? De stoornis beschrijven De 5 aspecten in een handzaam schema! Casuïstiek Conclusie Overzicht diagnostisch instrumentarium spraak-taalonderzoek Edith Hofsteede-Botden Rianneke Crielaard Kentalis Sint-Michielsgestel Team Spraak-Taal Overzicht diagnostisch instrumentarium spraak-taalonderzoek

Nadere informatie

Wie zijn wij? Werkwijze

Wie zijn wij? Werkwijze Het SpraakTaalteam De ontwikkeling van taal en spraak verloopt niet bij alle kinderen vanzelfsprekend. Sommige kinderen zijn later met hun eerste woordjes, andere kinderen praten al snel maar zijn voor

Nadere informatie

Prematuren Nazorg Bureau Parkstad

Prematuren Nazorg Bureau Parkstad Prematuren Nazorg Bureau Parkstad Inleiding Deze brochure is bedoeld voor ouders waarvan het kindje te vroeg is geboren (minder dan 34 zwangerschapsweken), een extreem laag geboortegewicht heeft of ernstige

Nadere informatie

Het nieuwe concept van gezondheid &

Het nieuwe concept van gezondheid & Hart van Brabant - Dag van de Publieke Gezondheid - 18 maart 2015 Het nieuwe concept van gezondheid & de uitwerking naar Positieve gezondheid Dr. Machteld Huber, arts, senior-onderzoeker Louis Bolk Instituut,

Nadere informatie

Het nieuwe concept van gezondheid &

Het nieuwe concept van gezondheid & ActiZ - 12 maart 2015 Het nieuwe concept van gezondheid & de uitwerking naar Positieve gezondheid Dr. Machteld Huber, arts, senior-onderzoeker Louis Bolk Instituut, Driebergen www.louisbolk.nl De opbouw

Nadere informatie

Taalontwikkeling bij Tweelingen Inzichten uit wetenschappelijk onderzoek

Taalontwikkeling bij Tweelingen Inzichten uit wetenschappelijk onderzoek Taalontwikkeling bij Tweelingen Inzichten uit wetenschappelijk onderzoek Dr. Angeliek van Hout Rijksuniversiteit Groningen Center for Language and Cognition Groningen a.m.h.van.hout@rug.nl Met dank aan

Nadere informatie

Standpunt. Signaleren van taalachterstanden door de jeugdgezondheidszorg.

Standpunt. Signaleren van taalachterstanden door de jeugdgezondheidszorg. Standpunt Signaleren van taalachterstanden door de jeugdgezondheidszorg. RIVM/Centrum Jeugdgezondheid Februari 2009 Inhoud 1. Inleiding 2 2. Begripsbepaling 2 3. Huidige stand van zaken m.b.t. het signaleren

Nadere informatie

Waar ligt je kracht? Een nieuwe visie op Positieve Gezondheid

Waar ligt je kracht? Een nieuwe visie op Positieve Gezondheid VeReFi Congres I Denken in mogelijkheden I 11 april 2017 Waar ligt je kracht? Een nieuwe visie op Positieve Gezondheid Marja van Vliet, PhD Instituut voor Positieve Gezondheid 1 1. De geheimen van de Blue

Nadere informatie

Autisme spectrum conditie

Autisme spectrum conditie (potentiële) belangenverstrengeling Geen Autisme spectrum conditie Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Triversum W. Veenboer Kinder- en jeugdpsychiater Dag van eerste lijn Januari

Nadere informatie

Patient Reported Outcome Measures bij het evalueren van taaltherapie

Patient Reported Outcome Measures bij het evalueren van taaltherapie Patient Reported Outcome Measures bij het evalueren van taaltherapie Drs. Ingrid Singer Hogeschool Utrecht Lectoraat Logopedie, Participatie door Communicatie 10 maart 2017 Inhoud 1. PROMs en ontwikkelingen

Nadere informatie

Vroegtijdige detectie van taal- en spraakontwikkelingsstoornissen. Myriam Uyttenhove Leuven 7 december 2007

Vroegtijdige detectie van taal- en spraakontwikkelingsstoornissen. Myriam Uyttenhove Leuven 7 december 2007 Vroegtijdige detectie van taal- en spraakontwikkelingsstoornissen in het CLB Myriam Uyttenhove Leuven 7 december 2007 1. Inleiding Onderzoeksvragen 1. Wat is de zinvolheid, de wijze en het ideale tijdstip

Nadere informatie

Zorgtraject na de neonatale gehoorscreening

Zorgtraject na de neonatale gehoorscreening Zorgtraject na de neonatale gehoorscreening Dr.L.Ruytjens klinisch fysicus-audioloog Sophia Kinderziekenhuis Rotterdam mede namens L.Heijkoop en A.Verbaan logopedisten Inhoud Neonatale gehoorscreening

Nadere informatie

Consensus over definitie communicatieve redzaamheid Ingrid Singer, Inge Klatte, Ingrid Cnossen en Ellen Gerrits. Siméa congres 6 april 2017

Consensus over definitie communicatieve redzaamheid Ingrid Singer, Inge Klatte, Ingrid Cnossen en Ellen Gerrits. Siméa congres 6 april 2017 Consensus over definitie communicatieve redzaamheid Ingrid Singer, Inge Klatte, Ingrid Cnossen en Ellen Gerrits Siméa congres 6 april 2017 Inhoud Deel I: Consensus over communicatieve redzaamheid Deel

Nadere informatie

Positieve gezondheid in de praktijk

Positieve gezondheid in de praktijk Symposium GGD Flevoland 21 mei 2015 Positieve gezondheid in de praktijk Een nieuw, dynamisch gezondheidsconcept wordt uitgewerkt Dr. Machteld Huber, arts, senior-onderzoeker Louis Bolk Instituut, Driebergen.

Nadere informatie

ONDERZOEK OVER EN MET STAP

ONDERZOEK OVER EN MET STAP ONDERZOEK OVER EN MET STAP Anne Baker STAP cursus april 2010 1 Inhoud van deze presentatie Achtergrond: gebruik van spontane taal analyses Het ontstaan van STAP : de verantwoording Verder onderzoek met

Nadere informatie

Behandeling van spraak- en taalstoornissen bij kinderen met een cluster 2 indicatie

Behandeling van spraak- en taalstoornissen bij kinderen met een cluster 2 indicatie Behandeling van spraak- en taalstoornissen bij kinderen met een cluster 2 indicatie Beschrijving van frequentie, duur en inhoud Afstudeerproject van: Frederieke Apeldoorn Laura Vinke José Vonhof Opdrachtgevers

Nadere informatie

SPRAAK-, STEM- EN TAALSTOORNISSEN BIJ KINDEREN

SPRAAK-, STEM- EN TAALSTOORNISSEN BIJ KINDEREN SPRAAK-, STEM- EN TAALSTOORNISSEN BIJ KINDEREN 541 Inleiding U bent op de polikliniek Keel-, Neus- en Oorheelkunde wegens spraak- of stemproblemen van uw kind. Kinderen die slecht spreken kunnen zich vaak

Nadere informatie

Wat is Positieve gezondheid?

Wat is Positieve gezondheid? Wat is Positieve gezondheid? Het nieuwe gezondheidsconcept en de uitwerking daarvan Praktijkdag Regie op je gezondheid 7 april 2015 Dr. Machteld Huber, arts, senior-onderzoeker Louis Bolk Instituut, Driebergen

Nadere informatie

Met Zorg naar Gezondheid!

Met Zorg naar Gezondheid! Met Zorg naar Gezondheid! dr. Hans Hobbelen Lector Healthy Lifestyle, Ageing and Health Care Kenniscentrum CaRES: Care, Rehabilitatie, Educatie, Sport (CaRES) Lectoraat Transparante Zorgverlening Lectoraat

Nadere informatie

Richtlijn JGZ-richtlijn Autismespectrumstoornissen

Richtlijn JGZ-richtlijn Autismespectrumstoornissen Richtlijn JGZ-richtlijn Autismespectrumstoornissen Vermoeden van ASS bij kinderen tot 4 jaar Van Wiechenonderzoek Het Van Wiechenonderzoek is een structureel onderdeel van veel contactmomenten met de JGZ.

Nadere informatie

Pento Vroegbehandeling Auditief

Pento Vroegbehandeling Auditief Pento Vroegbehandeling Auditief Doelen Een beeld geven van onze doelgroep Onze visie op de behandeling van kinderen met een auditieve beperking toelichten Een beeld geven van ons team en het behandelaanbod

Nadere informatie

Taalontwikkeling en communicatie bij het jonge kind

Taalontwikkeling en communicatie bij het jonge kind Taalontwikkeling en communicatie bij het jonge kind Stephanie Gillebert, logopediste COS Antwerpen 19 maart 2012 Leren communiceren Van alle dingen die ik een kind moet leren, is communiceren één van de

Nadere informatie

Concentratie- en geheugenproblemen als beperking op de communicatieve interactie

Concentratie- en geheugenproblemen als beperking op de communicatieve interactie Concentratie- en geheugenproblemen als beperking op de communicatieve interactie Francien Lammerts Logopedist Groene Hart Ziekenhuis Neurologie symposium concentratie & geheugen 15 november 2016 Voorstellen

Nadere informatie

Leidraad bij Richtlijn Logopedie bij Taalontwikkelingsstoornissen

Leidraad bij Richtlijn Logopedie bij Taalontwikkelingsstoornissen Aan uit richtlijn TOS Signalering 1 zwak De logopedist kan de SNEL gebruik voor de signalering van e mogelijke TOS bij kinder vanaf twee jaar. Om e taalachterstand adviseert signaler adviseert de logopedist

Nadere informatie