De invloed van een TOS op de sociaal-emotionele ontwikkeling

Transcriptie

1 De invloed van een TOS op de sociaal-emotionele ontwikkeling Neeltje van den Bedem¹ Petra Van Alphen², Julie Dockrell 3, Carolien Rieffe 1,3,4 1 Developmental Psychology, Leiden 2 Royal Kentalis, Netherlands 3 University College London, UK 4 NSDSK Amsterdam, Netherlands

2 Taalontwikkelingsstoornis (TOS) Ik heb praatstoring. Ik weet het wel in mijn hoofd. Maar dan kan ik het niet meer uitspreken. En dan proberen ik snel een andere zin te maken Problemen in taalproductie en/of taalbegrip Zonder duidelijke oorzaak 7% van de kinderen: twee kinderen per klas Bishop et al., 2017; Norbury et al., 2017; Tomblin et al.,1996

3 Gevolgen (TOS) Meer sociale problemen Meer internaliserende problemen Meer externaliserende problemen Botting & Conti-Ramsden, 2008; St. Clair et al., 2011; Van den Bedem, et al., in press; Yew & O Kearney, 2013

4 Co-morbiditeit Kinderen in kinder en jeugdpsychiatry (n=399) Helft ook TOS Waarvan bij bijna een kwart niet herkend Jongeren in jeugd detentie: 47% beneden gemiddeld op één taal gebied 25% TOS, waarvan kwart behandeld (Cohen et al., 1993 ) (Hughes et al., 2017 )

5 Direct effect? TOS Meer Problemen: Sociaal Internaliserend Externaliserend

6 Communicatieve eisen omgeving TOS Normale sociaalemotionele competenties Compensatie gedrag

7 Indirect effect? TOS Emotionele competentie Meer Problemen: Sociaal Internaliserend Externaliserend

8 TOS Moeite in Sociale interactie Minder sociaal leren Minder Emotionele competentie Meer Problemen: Sociaal Internaliserend Externaliserend

9 EmoTOS onderzoek 114 kinderen met en 214 kinderen zonder een TOS 9 16 jaar oud Vragenlijsten ingevuld door kind en ouders: Emotionele competentie Sociale relaties Internaliserende en externaliserende problemen Drie keer getest gedurende anderhalf jaar

10 Resultaten: belang emotionele competentie Emotionele competentie: Emotie herkenning Emotiebegrip Emotieregulatie Emotiecommunicatie Empathy (Van den Bedem et al., in press; Van den Bedem et al., in revision, Van den Bedem et al., in revision; Samson et al., in preparation) Sociaal: Pesten Gepest worden Vriendschapskwaliteit: Positieve en Negatieve kenmerken Internaliserend: Depressieve klachten Sociale angst Psychosomatische klachten Externaliserend: Agressie Gedragsproblemen

11 Resultaten: belang emotionele competentie Emotionele competentie: Emotie herkenning Emotiebegrip Emotieregulatie Emotiecommunicatie Empathy (Van den Bedem et al., in press; Van den Bedem et al., in revision, Van den Bedem et al., in revision; Samson et al., in preparation) Sociaal: Pesten Gepest worden Vriendschapskwaliteit: Positieve en Negatieve kenmerken Internaliserend: Depressieve klachten Sociale angst Psychosomatische klachten Externaliserend: Agressie Gedragsproblemen

12 Resultaten: relaties emotionele competentie Emotionele competentie: Emotie herkenning Emotiebegrip Emotieregulatie Emotiecommunicatie Empathy = Trans-diagnostische factor (Van den Bedem et al., in press; Van den Bedem et al., in revision, Van den Bedem et al., in revision; Samson et al., in preparation) Sociaal: Pesten Gepest worden Vriendschapskwaliteit: Positieve en Negatieve kenmerken Internaliserend: Depressieve klachten Sociale angst Psychosomatische klachten Externaliserend: Agressie Gedragsproblemen

13 Resultaten: belang communicatie problemen Emotionele competentie: Emotie herkenning Emotiebegrip Emotieregulatie Emotiecommunicatie Empathy Met name problemen in semantiek en pragmatiek (Van den Bedem et al., in press; Van den Bedem et al., in revision, Van den Bedem et al., in revision; Samson et al., in preparation) Sociaal: Pesten Gepest worden Vriendschapskwaliteit: Positieve en Negatieve kenmerken Internaliserend: Depressieve klachten Sociale angst Psychosomatische klachten Externaliserend: Agressie Gedragsproblemen

14 Studie 1: Depressieve klachten Semantiek Emotieregulatie strategieën: Maladaptief Depressieve klachten

15 Conclusie Meer sociale, internaliserende en externaliserende problemen bij kinderen met TOS Verklaard door: Mate van communicatie problemen: Semantiek en Pragmatiek Emotionele competentie Emotionele competentie mediërende factor In interventies aandacht voor zowel communicatieve als emotionele ontwikkeling

16 Welk onderdeel aanpakken? Emotieweb: Screening individueel kind Vergelijking norm scores Kinderen zonder TOS Én kinderen met TOS (EmoTOS data)

17 Wat kunnen we doen? Emotie communicatie: uitleg gevoelens en intenties Impliciete expliciet maken Bespreken emoties in rijke context In toegankelijke taal voor het kind Psycho-educatie: Gebruik visuele ondersteuning: Video interactie begeleiding

18 Meer weten? Zeer binnenkort brochure: Sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen met TOS

19 Onderzoeksteam: Carolien Rieffe Neeltje van den Bedem Dankzij: Petra van Alphen Jet Isarin Julie Dockrell Neeltje van den Bedem: