3/13/2014 EFFECTIEVE HULPVERLENING VOOR KINDEREN NA PARTNERGEWELD. Preventieve cursus voor kinderen blootgesteld aan partnergeweld

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "3/13/2014 EFFECTIEVE HULPVERLENING VOOR KINDEREN NA PARTNERGEWELD. Preventieve cursus voor kinderen blootgesteld aan partnergeweld"

Transcriptie

1 EFFECTIEVE HULPVERLENING VOOR KINDEREN NA PARTNERGEWELD MATHILDE OVERBEEK, CLASIEN DE SCHIPPER FRANCIEN LAMERSWINKELMAN, CARLO SCHUENGEL PARTNERGEWELD Partnergeweld komt veel voor Getuige zijn van partnergeweld is emotionele ermishandeling, en eren lopen een verhoogd risico op problemen (Kernic et al., 2003; Kitzmann et al., 2003) Vergelijkbare effecten blootstelling partnergeweld en lichamelijke ermishandeling (Kitzmann et al., 2003) EN NU IK! GERANDOMISEERDE STUDIE Preventieve cursus voor eren blootgesteld aan partnergeweld Kinderen tussen 612 jaar 9 bijeenkomsten: parallelle groepen voor ouders en eren (90 min) 68 ouders en eren, 2 groepsbegeleiders En nu ik! Positieve effecten deelname aan cursussen Door verschillen in cursussen onduidelijk wat werkt Daarom gerandomiseerde studie met 2 condities: Interventie programma ( En nu ik! ) Focus op partnergeweld, emoties en coping Controle programma ( Jij hoort erbij ) Focus op algemeen werkzame 3 CONTROLE CURSUS JIJ HOORT ERBIJ Bijeenkomst 1: Kennis maken Bijeenkomst 2: Spelletjescircuit Bijeenkomst 3: Gezond eten Bijeenkomst 4: Klussen in een cursus voor eren en ouders na Bijeenkomst 5: Film kijken videospelletjes Bijeenkomst 6: Club tshirt schilderen Bijeenkomst 7: Estafette Bijeenkomst 8: Afscheidsfilm maken Voor welke eren werkt een cursus het best? Hoe zorgen in een cursus voor een afname in Bijeenkomst 9: Afscheid 6 1

2 ONDERZOEKSPOPULATIE 164 ouder paren Incidenten lichamelijk en psychologisch geweld afgelopen jaar ONDERZOEKSOPZET 3 meetmomenten 3 maanden 6 maanden Meting 1 Cursus Meting 2 Meting > 200 Lichamelijk geweld Psychologisch geweld 9 maanden Vragenlijsten uitkomstmaten: * CBCL: Child Behavior Checklist, Achenbach, 2001 * TRF: Teacher Report Form, Achenbach, 2001 * TSCYC: Trauma Symptom Checklist for Young Children, Briere, 2005 * TSCC: Trauma Symptom Checklist for Children, Briere, 1995 * CDI: Child Depression Inventory, Kovacs, 1982 ONDERZOEKSPOPULATIE MEEGEMAAKTE NARE GEBEURTENISSEN En nu ik! Jij hoort erbij Totaal Sekse Jongen Meisje Χ 2 = 1.41, p =.235 Cultuur Autochtoon Allochtoon Χ 2 =.009, p =.926 Leeftijd 9,4 jaar (SD=1,6) 9,0 jaar (SD=1,4) 9,2 jaar (SD=1,5) Geweld tussen ouders Scheiding ouders Emotionele ermishandeling Lichamelijke ermishandeling Seksueel misbruik Emotionele verwaarlozing Lichamelijke verwaarlozing Ouder met verslaving Ouder psychiatrische problemen Ouder in gevangenis Nare gebeurtenissen eren in dit onderzoek Nare gebeurtenissen normsteekproef t (153) = 1.41, p =.160 Totaal N = 100 N = 55 N = STELLING 1 in een cursus voor eren en ouders na Traumafocus is belangrijk in hulpverlening aan eren die geweld tussen hun ouders hebben meegemaakt. Voor welke eren werkt een cursus het best? Hoe zorgen in een cursus voor een afname in

3 RESULTATEN OUDERRAPPORTAGE RESULTATEN LEERKRACHTRAPPORTAGE Internaliserende problemen : F (1, ) = 38.83*** F(1, )= 0.61 Externaliserende problemen : F (1, ) = 20.45*** F(1, )=.09 Internaliserende problemen : F (1, ) = 3.91* F(1, )=.10 Externaliserende problemen : F (1, ) = 2.18 F(1, )=.07 *** = p <.001 * = p <.05 POSTTRAUMATISCHE STRESS EN DEPRESSIE SYMPTOMEN (OUDER EN KIND RAPPORTAGE) RESULTATEN Posttraumatische stress (ouderrapportage) : F (1, ) = 27.59*** F(1, )= 2.98 Posttraumatische stress (rapportage) : F (1, ) = 15.40*** F(1, )= 2.67 Depressie symptomen (rapportage) : F (1, ) = 10.24** F(1, )= 0.37 Alle eren gaan vooruit Minder: emotionele problemen gedragsproblemen posttraumatische stress Volgens ouders, leerkrachten en eren. *** = p <.001 ** = p <.01 MAAR: Traumagericht En nu ik! werkt niet beter dan algemeen Jij hoort erbij VERSTRIJKEN VAN DE TIJD sinds einde partnergeweld : M = 9.6 maanden (SD = 15.6) Geen verschillen tussen condities in wanneer partnergeweld gestopt is: F (1, 160): 0.04, p =.85 sinds einde partnergeweld hing niet samen met mate van problemen voor aanvang cursus > Verstrijken van de tijd onvoldoende verklaring voor herstel in een cursus voor eren en ouders na Voor welke eren werkt een cursus het best? Hoe zorgen in een cursus voor een afname in 18 3

4 STELLING 2 Voor eren met extra risico naast het partnergeweld werkt een preventief programma minder goed. Totale groep: Cursus na partner geweld Psychische problemen Moderatoren: Psychische klachten verzorgende ouder Opvoedingsstress Verstoorde gehechtheid Kindermishandeling Inkomen 19 Mean clinical leve el of posttraumatic stress symptoms Psychische klachten: 2,00 1,00 0, Time Parental psychopathology Low 1 Parental psychopathology High 1 Opvoedingsstress: Mean clin nical level of posttraumatic stress symptoms 2,00 1,00 0, Time Parenting stress Low 1 Parenting stress High 1 > laagdrempelige groepsinterventie ook goed geschikt voor eren met een meer risicovolle gezinsachtergrond Behalve voor eren met symptomen van verstoorde gehechtheid: Meanl clinical level of internalizing problems 2,00 1,00 0, Disinhibited disturbances in attachment Low 1 Disinhibited disturbances in attachment High 1 Time En nu ik! Ernst geweldsincidenten Duur gewelddadige relatie > En nu ik! werkte niet beter voor eren die ernstiger of langduriger huiselijk geweld hadden meegemaakt. in een cursus voor eren en ouders na Voor welke eren werkt een cursus het best? Hoe zorgen in een cursus voor een afname in 24 4

5 HOE WERKT DE CURSUS? 36 groepen (26 En nu ik!, 10 Jij hoort erbij ) Videoopnamen van 2 7 bijeenkomsten per groep gecodeerd (M = 5.75) TOEGEPASTE WERKZAME FACTOREN Kindgroep: Algemene Specifieke Trauma Algemeen werkzame : & ouder: positieve aandacht, delen ervaringen Specifiek werkzame : : emotiedifferentiatie, emotieregulatie, coping ouder: aanleren opvoedingsvaardigheden Traumaspecifiek werkzame : Kind: emotiefocus & coping m.b.t. geweld, delen geweldervaringen ouder: ondersteunen en delen geweldervaringen Oudergroep: Algemene Specifieke Trauma Nee nee VRAAG VERANDERINGSMECHANISMEN Welke veranderingsmechanismen zorgen voor een afname van problemen bij eren na interventie voor blootstelling aan Verwachte veranderingsmechanismen: Kind: * emotiedifferentiatie * coping Ouder: Ouder & Kind: * opvoedingsstress * psychopathologie * ouder interactie 27 FACTOREN > VERANDERINGSMECHANISMEN Kindgroep: VERANDERINGSMECHANISMEN > PTSD KIND Kindgroep: Oudergroep: Traumaspecifieke Algemene Algemene Ouder interactie Psychisch functioneren Copingvaardigheden Emotiedifferentiatie Traumaspecifieke Oudergroep: Psychisch functioneren ouder Emotie differentiatie Opvoedings stress PTS symptomen 5

6 VERKLARINGSMODEL ALGEMENE FACTOREN VERKLARINGSMODEL TRAUMA FACTOREN Algemene oudergroep Traumaspecifieke ergroep Psychisch functioneren ouder Emotiedifferentiatie CONCLUSIES Alle eren gaan vooruit na interventie, maar traumagerichte cursus niet beter dan algemene cursus. Ook voor eren die meerdere problemen hebben naast huiselijk geweld, werken beide cursussen. Het betrekken van ouders bij de hulpverlening l aan hun eren lijkt belangrijk. Algemeen werkzame zijn van belang voor het verbeteren psychisch functioneren ouders en eren. Toegevoegde waarde traumaspecifieke is nog onduidelijk. STELLING 4 & 5 VRAAG Stelling: Buurthuiswerk bereikt dezelfde effecten als gerichte interventie Gezien de onderzoeksresultaten is het verstandig nu te investeren in therapie en te bezuinigen op preventieve interventies. Vraag: Hoe kan hulpverlening aan ouders en eren na het meemaken van partnergeweld het beste worden ingericht? AANBEVELINGEN BEDANKT Interpreteer resultaten in kaders van dit onderzoek > getrainde begeleiders > intakegesprek > lotgenotencontact > bied een cursus aan! Preventie vs. therapie Screening Belang van betrekken ouders Bachelors en masters studenten voor hun hulp En alle ouders en eren!! Organisaties: Blijf Groep Amsterdam Riagg Rijnmond Rdam De Jutters Den Haag Blijf Dordrecht Valkenhorst Breda Jarabee Twente & Carint Alg MW NWT 6

7 Bedankt voor uw aandacht! 7

Hulpverlening voor kinderen na partnergeweld: Wat werkt? Hoe? Voor wie?

Hulpverlening voor kinderen na partnergeweld: Wat werkt? Hoe? Voor wie? Hulpverlening voor kinderen na partnergeweld: Wat werkt? Hoe? Voor wie? 7 november 2016 Mathilde Overbeek Yulius Academie / Vrije Universiteit Clasien de Schipper, Francien Lamers-Winkelman, Carlo Schuengel

Nadere informatie

Steeds beter op de kleintjes letten

Steeds beter op de kleintjes letten Steeds beter op de kleintjes letten Wat is effectief in cursussen voor kinderen die zijn blootgesteld aan partnergeweld? Mathilde Overbeek, Clasien de Schipper, Francien Lamers-Winkelman en Carlo Schuengel

Nadere informatie

GGZ aanpak huiselijk geweld

GGZ aanpak huiselijk geweld GGZ aanpak huiselijk geweld Wat is er nodig en wat helpt Jeannette van Borren Mei 2011 Film moeder en zoon van Putten Voorkomen van problemen is beter en goedkoper dan genezen Preventieve GGZ interventies

Nadere informatie

Hulpverlening voor kinderen na partnergeweld

Hulpverlening voor kinderen na partnergeweld Hulpverlening voor kinderen na partnergeweld Wat werkt? Hoe? Voor wie? Mathilde Overbeek De Horizon Academieprijs is een initiatief van Horizon te Rotterdam. Horizon is een instituut voor jeugdzorg en

Nadere informatie

Doorbreken geweldspatroon vraagt gespecialiseerde hulp!

Doorbreken geweldspatroon vraagt gespecialiseerde hulp! Doorbreken geweldspatroon vraagt gespecialiseerde hulp! Effectonderzoek naar de aanpak huiselijk geweld in de G4 Majone Steketee Katinka Lünnemann Bas Tierolf Belangrijkste conclusies De aanpak werkt voor

Nadere informatie

Samenvatting Resultaten PMA leerlingcoaching SWV VO Gorinchem & SWV-ND. Folkert van Oorschot, Bsc

Samenvatting Resultaten PMA leerlingcoaching SWV VO Gorinchem & SWV-ND. Folkert van Oorschot, Bsc Samenvatting Resultaten PMA leerlingcoaching SWV VO Gorinchem & SWV-ND Folkert van Oorschot, Bsc Datum: 5 september 2018 Introductie Binnen het onderwijs zijn er leerlingen met uiteenlopende problemen

Nadere informatie

Mariëlle Dekker Direkteur Augeo Foundation

Mariëlle Dekker Direkteur Augeo Foundation Mariëlle Dekker Direkteur Augeo Foundation WHY aanpak kindermishandeling Veilig opgroeien Herstel WHY van het schadefonds maatschappelijke uiting solidariteit erkenning van het onrecht en leed geschade

Nadere informatie

Werkt de aanpak van kindermishandeling en partnergeweld?

Werkt de aanpak van kindermishandeling en partnergeweld? Werkt de aanpak van kindermishandeling en? Eerste resultaten van een grootschalig onderzoek: hoe vaak komen kindermishandeling en voor? En hoe ernstig is het geweld? INLEIDING EERSTE FACTSHEET Werkt de

Nadere informatie

Adverse Childhood Experiences:

Adverse Childhood Experiences: Adverse Childhood Experiences: Mentale en fysieke gevolgen bij jeugdigen met een verstandelijke beperking Jaarcongres Kinder- en jeugdpsychiatrie 30 oktober 2018 Esther Moonen, Verpleegkundig Specialist

Nadere informatie

Parent-Child Interaction Therapy (PCIT) met complimenten gedragsproblemen te lijf, (hoe) werkt dat? Mariëlle Abrahamse, AMC De Bascule

Parent-Child Interaction Therapy (PCIT) met complimenten gedragsproblemen te lijf, (hoe) werkt dat? Mariëlle Abrahamse, AMC De Bascule Parent-Child Interaction Therapy (PCIT) met complimenten gedragsproblemen te lijf, (hoe) werkt dat? Mariëlle Abrahamse, AMC De Bascule AMC - De Bascule o Mariëlle Abrahamse o Dr. Ramón Lindauer Universiteit

Nadere informatie

Screening en behandeling van psychische problemen via internet. Viola Spek Universiteit van Tilburg

Screening en behandeling van psychische problemen via internet. Viola Spek Universiteit van Tilburg Screening en behandeling van psychische problemen via internet Viola Spek Universiteit van Tilburg Screening en behandeling van psychische problemen via internet Online screening Online behandeling - Effectiviteit

Nadere informatie

Parent-Child Interaction Therapy (PCIT) Interventie na of ter preventie van kindermishandeling. Mariëlle Abrahamse, AMC De Bascule

Parent-Child Interaction Therapy (PCIT) Interventie na of ter preventie van kindermishandeling. Mariëlle Abrahamse, AMC De Bascule Parent-Child Interaction Therapy (PCIT) Interventie na of ter preventie van kindermishandeling Mariëlle Abrahamse, AMC De Bascule AMC De Bascule o Mariëlle Abrahamse o Dr. Ramón Lindauer Universiteit Twente

Nadere informatie

Horizon methodiek na huiselijk geweld & na seksueel misbruik

Horizon methodiek na huiselijk geweld & na seksueel misbruik Horizon methodiek na huiselijk geweld & na seksueel misbruik 29-09-2014 Merijn van de Vliet, GZ-psycholoog Programma Introductie Oefening Horizon: twee varianten naast elkaar Film Oefening Thema s en

Nadere informatie

Inhoud. Ten geleide 11. Voorwoord 13. 1 Kindermishandeling een complex probleem 15 Jan van der Ploeg

Inhoud. Ten geleide 11. Voorwoord 13. 1 Kindermishandeling een complex probleem 15 Jan van der Ploeg 0 Inhoud Ten geleide 11 Voorwoord 13 1 Kindermishandeling een complex probleem 15 Jan van der Ploeg 1.1 Inleiding 15 1.2 Vormen van kindermishandeling 15 1.2.1 Definities 15 1.2.2 Gebruikelijke vormen

Nadere informatie

Kindermishandeling: Prevalentie. Psychopathologie

Kindermishandeling: Prevalentie. Psychopathologie Wereldwijd komt een schrikbarend aantal kinderen in aanraking met kindermishandeling, in de vorm van lichamelijke mishandeling of seksueel misbruik, verwaarlozing, of gebrek aan toezicht. Soms zijn kinderen

Nadere informatie

Samenvatting 181. Samenvatting

Samenvatting 181. Samenvatting Samenvatting 179 180 Samenvatting 181 Samenvatting Depressie is een veel voorkomende psychische aandoening die leidt tot beperkingen in het sociale, emotionele en fysieke functioneren en een grote invloed

Nadere informatie

Preventie van gedragsproblemen Maatschappelijke relevantie en beleid

Preventie van gedragsproblemen Maatschappelijke relevantie en beleid Preventie van gedragsproblemen Maatschappelijke relevantie en beleid Hans Koot Vrije Universiteit Relevantie en beleid 1. Voor preventie van gedragsproblemen is de vroege levensfase erg belangrijk 2. In

Nadere informatie

Het geïntegreerd behandelen van verslavingsproblematiek en PTSS

Het geïntegreerd behandelen van verslavingsproblematiek en PTSS Het geïntegreerd behandelen van verslavingsproblematiek en PTSS Dag van de Inhoud Den Haag 28 september 2017 Ante Lemkes, GZ-psycholoog in opleiding tot Specialist Inleiding Introductie van mezelf, jullie

Nadere informatie

Multi-compenent model

Multi-compenent model Preventie van Kindermishandeling Rianne van der Zanden Trimbos-instituut rzanden@trimbos.nl Preventie kindermishandeling Opzet presentatie Aard, omvang en gevolgen van kindermishandeling Kindermishandeling

Nadere informatie

Mood and Resilience in Offspring

Mood and Resilience in Offspring Mood and Resilience in Offspring De Depressie deal 19 februari 2017 Depressie deal ondertekend Doel: 30 procent minder mensen met een depressie in 2030 Investering in vroegherkenning en preventie Huidige

Nadere informatie

Jonge mensen, volwassen zorgen omgang met adolescenten die te maken hebben met geweld

Jonge mensen, volwassen zorgen omgang met adolescenten die te maken hebben met geweld Jonge mensen, volwassen zorgen omgang met adolescenten die te maken hebben met geweld Karin van Rosmalen Nooijens Aiotho (arts in opleiding tot huisarts en onderzoeker) 19 12 2013 Inhoud Géén definities

Nadere informatie

Dr. Xavier M.H. Moonen

Dr. Xavier M.H. Moonen Dr. Xavier M.H. Moonen Orthopedagoog/GZ-psycholoog Bijzonder lector inclusie van mensen met een verstandelijke beperking Zuyd Hogeschool Docent en onderzoeker UvA in het bijzonder voor het vakgebied zorg

Nadere informatie

Welzijn van Kinderen van Gedetineerde Moeders. Voorlopige Resultaten. Menno Ezinga, Sanne Hissel, Anne-Marie Slotboom, Catrien Bijleveld

Welzijn van Kinderen van Gedetineerde Moeders. Voorlopige Resultaten. Menno Ezinga, Sanne Hissel, Anne-Marie Slotboom, Catrien Bijleveld Welzijn van Kinderen van Gedetineerde Moeders Voorlopige Resultaten Menno Ezinga, Sanne Hissel, Anne-Marie Slotboom, Catrien Bijleveld INLEIDING Stijgend aantal gedetineerde vrouwen (100%) Weinig bekend

Nadere informatie

Gehechtheidsproblematiek bij jongvolwassenen met lvb

Gehechtheidsproblematiek bij jongvolwassenen met lvb Gehechtheidsproblematiek bij jongvolwassenen met lvb Een interventieprogramma Monique Boon Ton van der Wiel Psychische en Gedragsproblemen Relatief vaak sprake van psychische en gedragsproblemen. onder

Nadere informatie

Samenvatting. (Dutch Summary)

Samenvatting. (Dutch Summary) (Dutch Summary) In dit proefschrift is de ontwikkeling van gedrags- en emotionele problemen van tweelingen en eenlingen in de leeftijd van 3 tot 12 jaar onderzocht. In hoofdstuk 1 wordt een introductie

Nadere informatie

Doorbreken cirkel van geweld! Hoe kunnen we een duurzame veilige situatie thuis creëren?

Doorbreken cirkel van geweld! Hoe kunnen we een duurzame veilige situatie thuis creëren? Doorbreken cirkel van geweld! Hoe kunnen we een duurzame veilige situatie thuis creëren? Effectonderzoek naar de aanpak huiselijk geweld in de G4 Majone Steketee Katinka Lünnemann Bas Tierolf Belangrijkste

Nadere informatie

Eindrapportage Fetal congenital AV-block, outcome in a 10 years period in the Netherlands Achtergrond Inclusie

Eindrapportage Fetal congenital AV-block, outcome in a 10 years period in the Netherlands Achtergrond Inclusie Eindrapportage Fetal congenital AV-block, outcome in a 10 years period in the Netherlands Evaluatie van de sociaal-emotionele, motorische en spraak/taalontwikkeling van Nederlandse kinderen met congenitaal

Nadere informatie

Diagnostiek bij kinderen op het gebied van complex trauma en dissociatie

Diagnostiek bij kinderen op het gebied van complex trauma en dissociatie Diagnostiek bij kinderen op het gebied van complex trauma en dissociatie Marthe Schneijderberg, orthopedagoog Leony Coppens, klinisch psycholoog HKJ, Polikliniek Intermetzo Zonnehuizen Den Haag Top Referent

Nadere informatie

Eindrapportage Project preventie schooluitval leerlingen bij SWV Gorinchem & SWV-ND. Folkert van Oorschot, Bsc

Eindrapportage Project preventie schooluitval leerlingen bij SWV Gorinchem & SWV-ND. Folkert van Oorschot, Bsc Eindrapportage Project preventie schooluitval leerlingen bij SWV Gorinchem & SWV-ND Folkert van Oorschot, Bsc Datum: 5 September 2018 Introductie Binnen het onderwijs zijn er leerlingen met uiteenlopende

Nadere informatie

Autisme in het gezin. Geerte Slappendel, psycholoog en promovenda Jorieke Duvekot, psycholoog en promovenda

Autisme in het gezin. Geerte Slappendel, psycholoog en promovenda Jorieke Duvekot, psycholoog en promovenda Autisme in het gezin Geerte Slappendel, psycholoog en promovenda Jorieke Duvekot, psycholoog en promovenda Disclosure belangen spreker Achtergrond Problemen in de sociale ontwikkeling: belangrijk kenmerk

Nadere informatie

TSCYC Ouderversie. Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen. Jeroen de Groot. ID 256-18 Datum 24.12.2014. Informant:

TSCYC Ouderversie. Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen. Jeroen de Groot. ID 256-18 Datum 24.12.2014. Informant: TSCYC Ouderversie Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen ID 256-18 Datum 24.12.2014 Informant: Mieke de Groot-Aerts moeder TSCYC Inleiding 2 / 10 INLEIDING De TSCYC is een vragenlijst die

Nadere informatie

Effectrapportage STOP De Waarden Training 9. A. van Duijvenbode J.W. Veerman

Effectrapportage STOP De Waarden Training 9. A. van Duijvenbode J.W. Veerman Effectrapportage STOP47 2007 De Waarden Training 9 A. van Duijvenbode J.W. Veerman Effectrapportage STOP47 2007 De Waarden Training 9 Praktikon maakt deel uit van de Stichting de Waarden te Nijmegen en

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra

Nadere informatie

Mood and Resilience in Offspring

Mood and Resilience in Offspring Mood and Resilience in Offspring De Depressie deal 19 februari 2017 Depressie deal ondertekend Doel: 30 procent minder mensen met een depressie in 2030 Investering in vroegherkenning en preventie Huidige

Nadere informatie

Reactieve hechtingsstoornis; een diagnose in beweging. Band Gedrag Interactie Relatie Stoornis Mentale representatie

Reactieve hechtingsstoornis; een diagnose in beweging. Band Gedrag Interactie Relatie Stoornis Mentale representatie Carlo Schuengel, Orthopedagogiek VU Signaleren verstoord Reactieve hechtingsstoornis; een diagnose in beweging Verschillende betekenissen van gehechtheid Band Gedrag Interactie Relatie Stoornis Mentale

Nadere informatie

rapporteerden. Er werden geen verschillen gevonden in schoolprestaties, spijbelgedrag en middelengebruik tussen de verschillende groepen.

rapporteerden. Er werden geen verschillen gevonden in schoolprestaties, spijbelgedrag en middelengebruik tussen de verschillende groepen. Samenvatting Samenvatting Depressie en angst zijn de meest voorkomende psychische stoornissen in de adolescentie met een enorme impact op het individu. Veel adolescenten rapporteren depressieve en angst

Nadere informatie

Richtlijn JGZ-richtlijn Kindermishandeling

Richtlijn JGZ-richtlijn Kindermishandeling Richtlijn JGZ-richtlijn Kindermishandeling 2. Gevolgen van kindermishandeling voor kind en omgeving De emotionele, lichamelijke en intellectuele ontwikkeling van een kind berust op genetische mogelijkheden

Nadere informatie

LEVEN MET PIJN Een gerandomiseerde studie naar een online ACT-behandeling bij chronische pijn

LEVEN MET PIJN Een gerandomiseerde studie naar een online ACT-behandeling bij chronische pijn LEVEN MET PIJN Een gerandomiseerde studie naar een online ACT-behandeling bij chronische pijn Martine Veehof, Hester Trompetter, Ernst Bohlmeijer & Karlein Schreurs 28 maart 2013 Inhoud Achtergrond Online

Nadere informatie

Rol onderzoek voor cluster Maatschappelijke Ontwikkeling, Gemeente Rotterdam

Rol onderzoek voor cluster Maatschappelijke Ontwikkeling, Gemeente Rotterdam Rol onderzoek voor cluster Maatschappelijke Ontwikkeling, Gemeente Rotterdam Wilma Jansen Kenniscoördinator Jeugd Gemeente Rotterdam Inhoud presentatie Cluster Maatschappelijke Ontwikkeling Rol onderzoek

Nadere informatie

Ouder van mijn ouder(s) Werkgroep KVBO van belangenvereniging Sien

Ouder van mijn ouder(s) Werkgroep KVBO van belangenvereniging Sien Ouder van mijn ouder(s) Werkgroep KVBO van belangenvereniging Sien 'Iemand had mij moeten uitleggen dat het niet aan mij lag', zegt een meisje. Ik dacht dat ik een rotkind was. Wat heeft een kind nodig

Nadere informatie

TSCYC. Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen. HTS Report. Julia de Vries ID Datum Ouderversie

TSCYC. Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen. HTS Report. Julia de Vries ID Datum Ouderversie TSCYC Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen HTS Report ID 15890-3156 Datum 18.07.2017 Ouderversie Informant: Jeroen de Vries Vader INLEIDING TSCYC 2/8 Inleiding De TSCYC is een vragenlijst

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting In dit proefschrift getiteld De Psychische Klachten en Zorgbehoeften van Alleenstaande Minderjarige Asielzoekers die in Nederland Verblijven, zijn de geestelijke gezondheid en de behoeften

Nadere informatie

PrOP: Kortdurende psychologische interventies voor kinderen en jongeren. Nathalie Haeck & Sara Debruyne September 2014

PrOP: Kortdurende psychologische interventies voor kinderen en jongeren. Nathalie Haeck & Sara Debruyne September 2014 PrOP: Kortdurende psychologische interventies voor kinderen en jongeren Nathalie Haeck & Sara Debruyne September 2014 Behandeling van kinderen en jongeren Kortdurend (± 8 sessies), focus op coping, zelfredzaamheid

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 134 Nederlandse samenvatting De inleiding van dit proefschrift beschrijft de noodzaak onderzoek te verrichten naar interpersoonlijk trauma en de gevolgen daarvan bij jongeren in

Nadere informatie

Een verborgen epidemie

Een verborgen epidemie Een verborgen epidemie The three types of ACEs include: Omschrijving kindermishandeling Elke vorm van voor het kind of de jongere tot 18 jaar schadelijk lichamelijk, seksueel of psychisch contact Door

Nadere informatie

Jij bent okay! Een competentietraining voor jongeren met LVB en hun ouders met psychische en/of verslavingsproblemen

Jij bent okay! Een competentietraining voor jongeren met LVB en hun ouders met psychische en/of verslavingsproblemen Jij bent okay! Een competentietraining voor jongeren met LVB en hun ouders met psychische en/of verslavingsproblemen Ivon Riemersma Junior onderzoeker/gedragswetenschapper Research & Development/Jan Pieter

Nadere informatie

EMOTIEREGULATIE & AUTISME SPECTRUM STOORNISSEN

EMOTIEREGULATIE & AUTISME SPECTRUM STOORNISSEN EMOTIEREGULATIE & AUTISME SPECTRUM STOORNISSEN W E T E N S C H A P P E L I J K O N D E R Z O E K B I J H O O G F U N C T I O N E R E N D E K I N D E R E N E N J O N G E R E N Janneke de Ruiter, MSc FOCUS

Nadere informatie

Aveleijn ondersteunt mensen met een verstandelijke beperking of een lage sociale redzaamheid. Leven vol betekenis

Aveleijn ondersteunt mensen met een verstandelijke beperking of een lage sociale redzaamheid. Leven vol betekenis Aveleijn ondersteunt mensen met een verstandelijke beperking of een lage sociale redzaamheid. Leven vol betekenis We gaan uit van eigen kracht, eigen keuzes en eigen mogelijkheden. 02 Aveleijn Inhoud Missie

Nadere informatie

Heeft positieve affectregulatie invloed op emotionele problemen na ingrijpende gebeurtenissen?

Heeft positieve affectregulatie invloed op emotionele problemen na ingrijpende gebeurtenissen? Heeft positieve affectregulatie invloed op emotionele problemen na ingrijpende gebeurtenissen? Lonneke I.M. Lenferink Rijksuniversiteit Groningen, Universiteit Utrecht Paul A. Boelen Universiteit Utrecht,

Nadere informatie

ACTief opvoeden Effect onderzoek naar de cursus voor ouders o.b.v. Acceptance en Commitment therapie.

ACTief opvoeden Effect onderzoek naar de cursus voor ouders o.b.v. Acceptance en Commitment therapie. ACTief opvoeden Effect onderzoek naar de cursus voor ouders o.b.v. Acceptance en Commitment therapie. Denise Bodden en Denise Matthijssen 23 november 2017 Wat is de cursus ACTief opvoeden? Gedragstherapeutische

Nadere informatie

Publiekssamenvatting PRISMO. - De eerste resultaten-

Publiekssamenvatting PRISMO. - De eerste resultaten- Publiekssamenvatting PRISMO - De eerste resultaten- Inleiding In maart 2005 is de WO groep van de Militaire GGZ gestart met een grootschalig longitudinaal prospectief onderzoek onder militairen die werden

Nadere informatie

Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders

Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders Leony Coppens Carina van Kregten Symposium Pleegzorg 2014 Waar blijft het kind? 11 maart 2014 Wat gaan we vandaag doen? Wie zijn wij?

Nadere informatie

Reactieve hechtingsstoornis; een diagnose in beweging. Band Gedrag Interactie Relatie Stoornis Mentale representatie

Reactieve hechtingsstoornis; een diagnose in beweging. Band Gedrag Interactie Relatie Stoornis Mentale representatie Carlo Schuengel, Orthopedagogiek VU Reactieve hechtingsstoornis; een diagnose in beweging Signaleren verstoord gehechtheidsgedrag Verschillende betekenissen van gehechtheid Band Gedrag Interactie Relatie

Nadere informatie

Opvoeden na partner geweld Trees Pels Katinka Lunneman Jodi Mak Susanne Tan Meta Flikweert Marjolijn Distelbrin Majone Steketee

Opvoeden na partner geweld Trees Pels Katinka Lunneman Jodi Mak Susanne Tan Meta Flikweert Marjolijn Distelbrin Majone Steketee Opvoeden na partner geweld Trees Pels Katinka Lunneman Jodi Mak Susanne Tan Meta Flikweert Marjolijn Distelbrin Majone Steketee Financiers: Gemeente Rotterdam Gemeente Amsterdam Gemeente Utrecht Gemeente

Nadere informatie

Traumagerichte CGt versus EMDR na stabilisatie voor de behandeling van PTSS na misbruik in de jeugd: pilot data. Paul Emmelkamp

Traumagerichte CGt versus EMDR na stabilisatie voor de behandeling van PTSS na misbruik in de jeugd: pilot data. Paul Emmelkamp Traumagerichte CGt versus EMDR na stabilisatie voor de behandeling van PTSS na misbruik in de jeugd: pilot data Ingrid Wigard Thomas Ehring Paul Emmelkamp Achtergrond Samenwerking PsyQ met Universiteit

Nadere informatie

Vroeginterventie via het internet voor depressie en angst

Vroeginterventie via het internet voor depressie en angst Samenvatting 141 Vroeginterventie via het internet voor depressie en angst Hoofdstuk 1 is de inleiding van dit proefschrift. Internetbehandeling voor depressie en angst is bewezen effectief. Dit opent

Nadere informatie

Jaap Chrisstoffels Symposium 2017

Jaap Chrisstoffels Symposium 2017 Jaap Chrisstoffels Symposium 2017 Vergroten van regulatievaardigheden bij meervoudig interpersoonlijk getraumatiseerde adolescenten: Vóór, dóór of EN na na PTSS-behandeling? Rik Knipschild, GZ-psycholoog,

Nadere informatie

De ouder-kindrelatie en jeugdtrauma s. Nr. 2018/11, Den Haag, 22 mei Samenvatting

De ouder-kindrelatie en jeugdtrauma s. Nr. 2018/11, Den Haag, 22 mei Samenvatting De ouder-kindrelatie en jeugdtrauma s Nr. 2018/11, Den Haag, 22 mei 2018 De ouder-kindrelatie en jeugdtrauma s pagina 2 van 6 Bij kinderen met traumatische ervaringen (ernstige negatieve jeugdervaringen),

Nadere informatie

Ongemerkt problematisch. Marieke Zwaanswijk (onderzoeker NIVEL) Marijke Lutjenhuis (huisarts)

Ongemerkt problematisch. Marieke Zwaanswijk (onderzoeker NIVEL) Marijke Lutjenhuis (huisarts) Ongemerkt problematisch Marieke Zwaanswijk (onderzoeker NIVEL) Marijke Lutjenhuis (huisarts) Kijk, als een kind zich opzettelijk uit de auto gooit, dan is het vrij duidelijk dat er iets mis is. Dan heb

Nadere informatie

Prediction and early intervention in employees at risk for sickness absence due to psychosocial health complaints

Prediction and early intervention in employees at risk for sickness absence due to psychosocial health complaints Prediction and early intervention in employees at risk for sickness absence due to psychosocial health complaints Dr. Saskia Duijts Dr. IJmert Kant Dr. Gerard Swaen Prof. dr. Piet van den Brandt Effectiviteit

Nadere informatie

Inhoud. Mobiele technologie ter ondersteuning van de ontwikkeling van relaties en emotioneel welzijn, een case study.

Inhoud. Mobiele technologie ter ondersteuning van de ontwikkeling van relaties en emotioneel welzijn, een case study. Inhoud Mobiele technologie ter ondersteuning van de ontwikkeling van relaties en emotioneel welzijn, een case study. Separatieangst Interventie: Reactie begeleider & mobieltje Uitkomstvariabelen Resultaten

Nadere informatie

Advies en steun voor uw kind en uzelf

Advies en steun voor uw kind en uzelf Advies en steun voor uw kind en uzelf Voor advies en steun aan ouders en hun kinderen Informatie advies cursussen Als u of uw kind psychische klachten heeft of problemen ervaart met alcohol of drugs, heeft

Nadere informatie

Samenvatting (Summary in Dutch) Het Belang van Leeftijdsgenoten: Sociale Problemen in de Kleuterklas en de Ontwikkeling van Psychische Problemen

Samenvatting (Summary in Dutch) Het Belang van Leeftijdsgenoten: Sociale Problemen in de Kleuterklas en de Ontwikkeling van Psychische Problemen (Summary in Dutch) Het Belang van Leeftijdsgenoten: Sociale Problemen in de Kleuterklas en de Ontwikkeling van Psychische Problemen 141 Als kinderen psychische problemen ontwikkelen zoals gedragsproblemen

Nadere informatie

Inleiding. Familiale kwetsbaarheid en geslacht. Samenvatting

Inleiding. Familiale kwetsbaarheid en geslacht. Samenvatting Inleiding Depressie en angst zijn veel voorkomende psychische stoornissen. Het ontstaan van deze stoornissen is gerelateerd aan een breed scala van risicofactoren, zoals genetische kwetsbaarheid, neurofysiologisch

Nadere informatie

Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders. Leony Coppens Carina van Kregten

Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders. Leony Coppens Carina van Kregten Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders Leony Coppens Carina van Kregten Het zuurstofmasker Doe de zelfzorgcheck Wat gaan we vandaag doen? Wie zijn wij? Wat gaan we vandaag doen?

Nadere informatie

Aantrekkelijke interventies: Gaming voor mentale gezondheid (2) Marlou Poppelaars, promovenda

Aantrekkelijke interventies: Gaming voor mentale gezondheid (2) Marlou Poppelaars, promovenda Aantrekkelijke interventies: Gaming voor mentale gezondheid (2) Marlou Poppelaars, promovenda Waarom video games? Nadelen van huidige interventies Effectiviteit Toegankelijkheid Stigmatisering Didactische

Nadere informatie

Inhoud Wat is stress? Inleiding Een korte terugblik Definitie van stress Reacties op stress Het verschil tussen stress en trauma Coping Inleiding

Inhoud Wat is stress? Inleiding Een korte terugblik Definitie van stress Reacties op stress Het verschil tussen stress en trauma Coping Inleiding VII Inhoud 1 Wat is stress?........................................................................ 1 1.1 Inleiding.............................................................................. 2 1.2 Een

Nadere informatie

Jongeren in de residentiele zorg; Shenna Werson & Francien Lamers-Winkelman

Jongeren in de residentiele zorg; Shenna Werson & Francien Lamers-Winkelman Jongeren in de residentiele zorg; het doorbreken van de spiraal van problemen en traumatische gebeurtenissen Shenna Werson & Francien Lamers-Winkelman FIER EN VERDER. MEIDEN OVER HUN LEVEN NA DE HULPVERLENING.

Nadere informatie

NEJA conferentie Integraal werken in de Amsterdamse zorg voor jeugd: Handvat of hype?

NEJA conferentie Integraal werken in de Amsterdamse zorg voor jeugd: Handvat of hype? NEJA conferentie Integraal werken in de Amsterdamse zorg voor jeugd: Handvat of hype? Workshop Integraal werken aan gehechtheid bij jonge kinderen in gezinnen Frederike Scheper, kinderpsychiater, Infant

Nadere informatie

De ontwikkeling en evolutie van posttraumatische stressklachten bij mensen met brandwonden na een ramp

De ontwikkeling en evolutie van posttraumatische stressklachten bij mensen met brandwonden na een ramp De ontwikkeling en evolutie van posttraumatische stressklachten bij mensen met brandwonden na een ramp Nancy Van Loey Wetenschappelijk onderzoeker VSBN Corinne Reynders Onderzoekscoördinator België Inhoud

Nadere informatie

Angst en depressie. Multistage assessment. Denise Bodden

Angst en depressie. Multistage assessment. Denise Bodden Angst en depressie Multistage assessment Denise Bodden Indeling Hoe vaak komt angst en depressie voor? Onderdiagnostiek? Signalering Waar? Waneer? Wie? Hoe? Multi-stage assessment Hoe vaak komt angst en

Nadere informatie

PRISMO. Prospectie in stress-gerelateerd militair onderzoek. Publiekssamenvatting

PRISMO. Prospectie in stress-gerelateerd militair onderzoek. Publiekssamenvatting PRISMO Publiekssamenvatting PRISMO Prospectie in Stress-gerelateerd Militair Onderzoek (PRISMO) is een grootschalig, langdurig onderzoek uitgevoerd door de Militaire GGZ onder ruim 1000 militairen die

Nadere informatie

NPM-2017 NATIONALE PREVALENTIESTUDIE MISHANDELING VAN KINDEREN EN JEUGDIGEN. Samenvatting

NPM-2017 NATIONALE PREVALENTIESTUDIE MISHANDELING VAN KINDEREN EN JEUGDIGEN. Samenvatting Samenvatting NPM-2017 NATIONALE PREVALENTIESTUDIE MISHANDELING VAN KINDEREN EN JEUGDIGEN Leiden University, Institute of Education and Child Studies TNO Child Health Lenneke Alink / Mariëlle Prevoo / Sheila

Nadere informatie

Het perspectief van het kind binnen ketensamenwerking

Het perspectief van het kind binnen ketensamenwerking Het perspectief van het kind binnen ketensamenwerking Studiedag 29 september 2014 Samen werken tegen kindermishandeling. Het Protocol van Moed en de grenzen van het beroepsgeheim Organisator: Steunpunt

Nadere informatie

Groot Perinataal Overleg preventie en cliënten participatie

Groot Perinataal Overleg preventie en cliënten participatie Groot Perinataal Overleg preventie en cliënten participatie 20-11-2017 MARJA REXWINKEL, KLINISCH PSYCHOLOOG INFANT MENTAL HEALTH SPECIALIST 1001 kritieke dagen groei van het brein, ontstaan van veilige

Nadere informatie

Instructies. Oefen Stelling. Stelling 1. Stelling 3. Stelling 2. Waar. Niet Waar. Niet verlegen zijn!

Instructies. Oefen Stelling. Stelling 1. Stelling 3. Stelling 2. Waar. Niet Waar. Niet verlegen zijn! Instructies NIK Themadag Sterke schouders: De mens achter de professional = = Waar Niet Waar drs. Leonie Hoijtink dr. Hans te Brake dr. Michel Dückers 22 april 2010, Ede Niet verlegen zijn! Oefen Stelling

Nadere informatie

Het Effect van Cliëntgerichte Speltherapie op Internaliserende Problematiek bij. Kinderen: Affect als Moderator

Het Effect van Cliëntgerichte Speltherapie op Internaliserende Problematiek bij. Kinderen: Affect als Moderator 1 Het Effect van Cliëntgerichte Speltherapie op Internaliserende Problematiek bij Kinderen: Affect als Moderator The Effect of Client-Centered Play Therapy on Internalizing Problems of Children: Affect

Nadere informatie

Meldcode huiselijk geweld & kindermishandeling Kindcheck

Meldcode huiselijk geweld & kindermishandeling Kindcheck Meldcode huiselijk geweld & kindermishandeling Kindcheck Datum mei 2019 Team Processen Auteur Kees de Groot 1 1. Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling 1.1 Wat verstaan we onder huiselijk geweld

Nadere informatie

Veilig werken in de kerk

Veilig werken in de kerk Veilig werken in de kerk Hartelijk welkom! Indeling van de avond 1 e deel: Opening met Bijbelstudie veilig werk in de kerk Algemene inleiding Waarom doen we dit Pauze 2 e deel veilig werk in de kerk Toelichting

Nadere informatie

Aanmeldformulier / Intakevragenlijst

Aanmeldformulier / Intakevragenlijst Aanmeldformulier / Intakevragenlijst Gelieve deze vragenlijst zo volledig mogelijk in te vullen en 1 week voor het intakegesprek te mailen naar: Datum: Gegevens Cliënt Achternaam Voorletters Roepnaam Geboortedatum

Nadere informatie

Doelgroepanalyse Centrum voor Trauma en Gezin

Doelgroepanalyse Centrum voor Trauma en Gezin Doelgroepanalyse Centrum voor en Gezin Efua Campbell & Inez Berends December 2013 PI Research is gevraagd om voor het Centrum voor en Gezin van de Bascule een doelgroepanalyse uit te voeren. Aan de hand

Nadere informatie

Chapter 9. Summary in Dutch - Samenvatting

Chapter 9. Summary in Dutch - Samenvatting Chapter 9 Summary in Dutch - Samenvatting Summary in Dutch - Samenvatting In Nederland groeien naar schatting 500.000 kinderen op met een chronische ziekte (14%). Voorbeelden van chronische ziektes zijn

Nadere informatie

Samenvatting: Summary in Dutch

Samenvatting: Summary in Dutch Samenvatting: Summary in Dutch Hoofdstuk 1: Kindermishandeling en Psychopathologie in een Multi-Culturele Context: Algemene Inleiding Dit proefschrift opent met een korte geschiedenis van de opkomst van

Nadere informatie

THE COMPREHENSIVE ASSESSMENT OF AT-RISK MENTAL STATE CAARMS - TRAINING. No financial disclosure.

THE COMPREHENSIVE ASSESSMENT OF AT-RISK MENTAL STATE CAARMS - TRAINING. No financial disclosure. THE COMPREHENSIVE ASSESSMENT OF AT-RISK MENTAL STATE CAARMS - TRAINING drs. Helga Ising PARNASSIA, DEN HAAG dr. Judith Rietdijk DIJK EN DUIN, ZAANDAM No financial disclosure. RELEVANTIE VROEGHERKENNING:

Nadere informatie

De SUPPORT Coach. een smartphone app die ondersteuning biedt na ingrijpende gebeurtenissen. Christianne van der Meer, MSc

De SUPPORT Coach. een smartphone app die ondersteuning biedt na ingrijpende gebeurtenissen. Christianne van der Meer, MSc De SUPPORT Coach een smartphone app die ondersteuning biedt na ingrijpende gebeurtenissen Christianne van der Meer, MSc Anne Bakker, PhD Saleha Tariq, MSc Susanne van Buschbach, MSc Anne Holmersma, MSc

Nadere informatie

Positieve Psychologie Interventies

Positieve Psychologie Interventies Positieve Psychologie Interventies Positieve psychologie bij patiënten met bipolaire stoornis in de euthyme fase Melissa Chrispijn, AIOS psychiatrie/senior-onderzoeker SCBS Bipolaire stoornissen Jannis

Nadere informatie

Crisismanagement op scholen: de rol van de schoolpsycholoog

Crisismanagement op scholen: de rol van de schoolpsycholoog Crisismanagement op scholen: de rol van de schoolpsycholoog 25 maart 2011 Wil Koning, gz-psycholoog i.s.m. Odeth Bloemberg-Van Bekerom, schoolpsycholoog Een schokkende gebeurtenis op een school Een man

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie in en voor de Basis GGz

Cognitieve gedragstherapie in en voor de Basis GGz Cognitieve gedragstherapie in en voor de Basis GGz Mark van der Gaag PhD Hoogleraar Klinische Psychologie, Vrije Universiteit Amsterdam Hoofd Psychose Onderzoek, Parnassia, Den Haag 1 Wat is gedragstherapie

Nadere informatie

Individuele creatieve therapie als onderdeel van de oncologische revalidatie

Individuele creatieve therapie als onderdeel van de oncologische revalidatie Individuele creatieve therapie als onderdeel van de oncologische revalidatie Eveline Bleiker Minisymposium Oncologische Creatieve therapie in ontwikkeling 26 mei 2015 Achtergrond Even voorstellen Creatieve

Nadere informatie

Implementatie van een effectief CGt programma voor gedragsproblemen op school Spelen leerkrachten een rol?

Implementatie van een effectief CGt programma voor gedragsproblemen op school Spelen leerkrachten een rol? Implementatie van een effectief CGt programma voor gedragsproblemen op school Spelen leerkrachten een rol? Juliette M.Liber, Gerly M. De Boo & Pier J.M. Prins VGCt 2011, Veldhoven Training is effectief,

Nadere informatie

Psychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe?

Psychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe? Psychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe? Effecten en Werkingsmechanismes van Cognitieve Therapie en Interpersoonlijke Therapie voor Depressie Dr. Lotte Lemmens Maastricht University Psychotherapie

Nadere informatie

Angst in de zwangerschap: consequenties voor moeder en kind

Angst in de zwangerschap: consequenties voor moeder en kind Angst in de zwangerschap: consequenties voor moeder en kind Refereermiddag 13 september 2018 Just Wernand GENERATIES 2 Van verwachten tot ervaren: de transitie naar het ouderschap C Schuengel. A. Huizink,

Nadere informatie

Preventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog i.o./onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant

Preventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog i.o./onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant Preventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog i.o./onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant Film: fragmenten Iedereen depressief (VPRO) - Depressie groot

Nadere informatie

en jongeren Oolgaardt lezing 24 juni 2008 Ireen de Graaf Trimbos-instituut 2008 1

en jongeren Oolgaardt lezing 24 juni 2008 Ireen de Graaf Trimbos-instituut 2008 1 Depressie bij kinderen en jongeren Oolgaardt lezing 24 juni 2008 Ireen de Graaf Trimbos-instituut 2008 1 Welbevinden ebe van Nederlandse kinderen Nederlandse kinderen het gelukkigst in Europa 92% 12-24

Nadere informatie

Het kind in beeld. Sandra Rijnaars-Hekel en Arie van der Meer Brijder Verslavingszorg Programma Verslaving en Ouderschap 18 oktober 2016

Het kind in beeld. Sandra Rijnaars-Hekel en Arie van der Meer Brijder Verslavingszorg Programma Verslaving en Ouderschap 18 oktober 2016 Het kind in beeld Sandra Rijnaars-Hekel en Arie van der Meer Brijder Verslavingszorg Programma Verslaving en Ouderschap 18 oktober 2016 1 2 11 vleugels 110 kamers behandelruimten 3 Ouder & Kind 11 kamers

Nadere informatie

Kennislacunes NHG-Standaard Depressie

Kennislacunes NHG-Standaard Depressie Kennislacunes Kennislacunes 1. Het nut van screening naar depressie bij mensen met een chronische somatische aandoening in de (noot 15-16). 2. De 4DKL als instrument om het verloop van de (ernst van de)

Nadere informatie

Adolescenten met een Middelenmisbruikstoornis Een onderzoek naar kwetsbaarheden

Adolescenten met een Middelenmisbruikstoornis Een onderzoek naar kwetsbaarheden Adolescenten met een Middelenmisbruikstoornis Een onderzoek naar kwetsbaarheden Brenda Volkaert Doctoraatsbursaal Vakgroep Ontwikkelings-, Persoonlijkheids- en Sociale Psychologie Overzicht Deel 2 Onderzoek

Nadere informatie

De effecten van het Medisch Onderzoek Vliegramp Bijlmermeer op de

De effecten van het Medisch Onderzoek Vliegramp Bijlmermeer op de Samenvatting De effecten van het Medisch Onderzoek Vliegramp Bijlmermeer op de gezondheidsbeleving van bewoners en hulpverleners In de jaren die volgden op de vliegramp Bijlmermeer op 4 oktober 1992, ontstond

Nadere informatie

Organisaties. Onderzoeksvraag Wat werkt? 3 aandachtsgebieden. Wat werkt? 3 aandachtsgebieden. Wat werkt? 3 aandachtsgebieden

Organisaties. Onderzoeksvraag Wat werkt? 3 aandachtsgebieden. Wat werkt? 3 aandachtsgebieden. Wat werkt? 3 aandachtsgebieden Organisaties Symposiumleider: Carlo Schuengel Focus op Onderzoek 2 december 2011 Marja Hodes, Marieke Meppelder, Jos de Kimpe, Carlijn Nieuwenhuis, Sabina Kef, Cees Janssen, Lieneke Claassens, Elleke Lemmers,

Nadere informatie