Vaststellen randvoorwaarden, kaders en proces voor de opvang van asielzoekers in de gemeente Eijsden-Margraten

Transcriptie

1 Aan de gemeenteraad Raadsvoorstel 1. Onderwerp asielzoekers Vaststellen randvoorwaarden, kaders en proces voor de opvang van asielzoekers in de gemeente Eijsden-Margraten 2. Beslispunt(en) 1. In te stemmen met de opvang van 450 asielzoekers met als randvoorwaarden en kaders: a. Het spreidingsplan bestaande uit: een eigenstandig AZC met complete staf voor langdurige opvang voor tenminste 300 asielzoekers binnen de kaders van het COA; daarboven satelliet of nevenvestiging(en) voor aanvullende opvang (AVO) opvang locatie(s) voor een specifieke doelgroep (minderjarige alleenstaande asielzoekers). b. De navolgende kaders worden gehanteerd voor de locatiekeuze; Beschikbaarheid; Ruimtelijk-planologische mogelijkheden; Omvang van de locatie; Integrale veiligheid; Omgevingspotentie; Bereikbaarheid; Richtlijnen COA c. Opvang aan de hand van de drie (bijgevoegde) plannen: communicatie- en participatieplan, het veiligheidsplan en het sociaal-cultureel plan, 2. In te stemmen met het bijgevoegde stappenplan; 3. Het college de opdracht te geven om de uitvoering van het stappenplan ter hand te nemen; 4. Namens de gemeenteraad de leden mevr. Vissers-Martens, dhr. Boon, dhr. Willems en dhr. Oostenbach af te vaardigen in de procesbegeleidingsgroep. 3. Aanleiding / motivering Nederland heeft op dit moment te maken met een verhoogde instroom van asielzoekers. Vanwege deze toename is het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (verder: COA) op zoek Behandeld door : dhr. V. Gustings Bijlage(n) : Geen Documentnr. : Ons kenmerk : Z/16/039816/174006

2 naar huisvestingsmogelijkheden op diverse locaties in Nederland. De verhoogde instroom blijft voorlopig aanhouden. Naar verwachting komen er dit jaar tot asielzoekers naar Nederland. Op 29 september 2015 heeft uw gemeenteraad unaniem een motie aangenomen die het college verzoekt: Om in contacten met COA aan te geven om te onderzoeken of er binnen de gemeente vastgoed beschikbaar is, dat met inzet van acceptabele financiële middelen geschikt gemaakt kan worden voor de opvang van asielzoekers. Geen grootschalige opvang, maar opvang die past bij onze kernen. Ons verzoek is om ook te kijken naar panden die al geruime tijd leeg liggen. Op 22 december 2015 is tussen het kabinet en de gemeenten het bestuursakkoord Verhoogde asielinstroom afgesloten. Hierin staan afspraken om op korte termijn te kunnen reageren op de verhoogde instroom van asielzoekers. Een onderdeel van de afspraken is het realiseren van additionele opvangplaatsen per provincie en daarnaast 500 opvangplaatsen per veiligheidsregio. In dit kader heeft de Provincie Limburg een provinciale regietafel asielzoekers ingericht. Samen met de Limburgse gemeenten en het COA is vervolgens gezocht naar mogelijkheden om te voldoen aan het bestuursakkoord. Middels een brief van 1 april 2016 (Bijlage 1) doet de Commissaris van de Koning als Rijksheer wederom een dringend beroep op alle burgemeesters om te bezien op welke wijze de afzonderlijke gemeenten bij kunnen dragen aan het oplossen van de taakstelling asielzoekers. Naar aanleiding van het bovenstaande is door het college gezocht naar mogelijkheden om asielzoekers op te vangen binnen onze gemeente en zijn gesprekken gevoerd met onder andere de provincie en het COA. 4. Overwegingen Overwegende dat: - Uw raad op 29 september 2015 unaniem een motie heeft aangenomen die het college verzoekt: Om in contacten met COA aan te geven om te onderzoeken of er binnen de gemeente vastgoed beschikbaar is, dat met inzet van acceptabele financiële middelen geschikt gemaakt kan worden voor de opvang van asielzoekers. Geen grootschalige opvang, maar opvang die past bij onze kernen. Ons verzoek is om ook te kijken naar panden die al geruime tijd leeg liggen. - Naar aanleiding van het bovenstaande vanuit het college gesprekken zijn geïnitieerd met het COA. Streven was de realisatie een volwaardig AZC dat voldoet aan alle eisen en waar alle voorzieningen optimaal aanwezig zijn. - Wij sindsdien een aantal locaties hebben onderzocht. Locaties die voldoen aan de volgende criteria: eenvoudige planologische procedure en gehele of gedeeltelijke leegstand. - Gedurende deze periode het presidium regelmatig is geïnformeerd over de stand van zaken. - Het overleg met uw raad heeft plaatsgevonden in de vorm van een besloten raadsconferentie en wel op maandagavond 18 april jl. tijdens welke u de voorkeur heeft uitgesproken om tijdens een raadsvergadering een voorstel te willen ontvangen. - Wij voornemens waren om informatiemarkten te organiseren voor onze inwoners; - L1 de gemeente echter dinsdagochtend 19 april benaderde en om een reactie vroeg op een geplande publicatie. Zo ontstond versneld een publiek debat. - Wij het publieke debat per ommegaande gefaciliteerd hebben door middel van het gericht op naam uitnodigen van de inwoners van Rijckholt voor een viertal 2

3 informatiebijeenkomsten op 20 en 21 april. En overwegende dat: - wij onvoldoende plaatsing hebben kunnen realiseren voor de permanente huisvesting van statushouders in de reguliere woningvoorraad van onze gemeente. En overwegende dat we tijdens informatieavonden van de inwoners van Rijckholt hebben vernomen dat: - Zij geen bezwaar te hebben tegen opvang van asielzoekers in hun kern; - Zij wel bezwaar hebben tegen het voorgenomen aantal van 450 asielzoekers in haar kern; omdat men van mening is dat integratie van 450 mensen op een kern van 674 mensen niet werkbaar is; - Men zich zorgen maakt over de verkeers-aantrekkende werking van het AZC en waardevermindering van de woningen; - Men bezorgd is voor wat betreft de veiligheid in en rondom het AZC; - Men het bezwaarlijk vindt dat de gemeente op geen enkele manier het afgelopen jaar contact opgenomen met de inwoners zelf zowel in Rijckholt als andere kernen. En - bij deze overwegingen in ogenschouw nemen dat uw gemeenteraad op 3 mei jl. de petitie Riekelt blijft Riekelt! in ontvangst heeft genomen, Komen wij tot de volgende conclusie die aan de basis ligt van dit raadsvoorstel: - Wij nemen onze verantwoordelijkheid in het asielzoekersvraagstuk voor de opvang van 450 asielzoekers, en daarmee regie over onze gemeente; - De opvang in onze gemeente wordt gebaseerd op de volgende randvoorwaarden: 1. Een netwerk model bestaande uit een hoofdvestiging met nevenvestiging(en); 2. Een robuuste hoofdvestiging voor langdurige opvang voor tenminste 300 asielzoekers; 3. De opvang in de nevenvestiging(en) kan bestaan uit: langdurige opvang; opvang voor specifieke groepen; aanvullende opvang voor een beperkte periode; een combinatie hiervan. 4. De criteria die het COA aan opvanglocaties stelt; 5. Het proces volgens bijgevoegd stappenplan - Waarbij het klooster in Rijckholt een te onderzoeken nevenvestiging is, waar asielzoekers en/of bijzondere doelgroepen kunnen worden gehuisvest. 5. Locaties De eerstvolgende stap is een voorstel voor een locatiekeuze, waarvoor de navolgende kaders worden vastgesteld: Randvoorwaardelijke kaders: a) Beschikbaarheid. 3

4 In hoeverre is de locatie op korte termijn in te zetten voor de opvang van asielzoekers? b) Ruimtelijk-planologische mogelijkheden. In hoeverre biedt het vigerende bestemmingsplan mogelijkheden voor de opvang van asielzoekers (direct, danwel indirect)? Kwalitatieve kaders: c) Omvang van de locatie. In hoeverre heeft de locatie geschikte binnen- en buitenruimte voor de gewenste asielzoekersopvang? d) Integrale veiligheid. In hoeverre biedt de locatie veiligheid voor bewoners en omwonenden, kijkend naar alle aspecten van fysieke en sociale veiligheid inclusief toezicht? e) Omgevingskwaliteit. Kansen en bedreigingen: inzake het voorzieningenniveau; inzake de openbare ruimte; inzake de aanwezigheid van kwetsbare functies en inzake direct omwonenden. f) Bereikbaarheid. De locatie moet bereikbaar zijn per openbaar vervoer en via het wegennet. Ook moet er voldoende parkeermogelijkheid zijn in de directe omgeving van de locatie 6. Ruimtelijk-functionele kaders van het COA Om te bepalen hoe efficiënt en effectief een AZC kan worden ingepast in de gebouwen en/of op de terreinen van de locaties, toetsen we daarnaast aan het ruimtelijk-functioneel programma van eisen (hierna: ruimtelijk-functioneel PvE) van het COA (bron: Arcadis, Locatie- en Haalbaarheidsonderzoek Asielzoekerscentrum Ede, 18 maart 2016, in opdracht van COA) Het ruimtelijk-functioneel PvE dient als eisenpakket bij nieuwbouw op een nieuwe locatie of grootschalige herontwikkeling van een bestaande locatie, en als richtlijn bij het inzetten van bestaand vastgoed voor de korte of middellange termijn. Dit betekent dat het ruimtelijk-functioneel PvE niet in beton gegoten is. De belangrijkste en meest relevante onderdelen van het programma van eisen zijn als volgt: Voldoende vloeroppervlak beschikbaar voor wooneenheden, gemeenschappelijke ruimten en kantoorvoorzieningen; Voorkeur voor kleinere wooneenheden in een mix van alleenstaanden en gezinnen; Voorkeur voor eigen sanitair en keuken. Gemeenschappelijke ruimten t.b.v. sanitair en koken voor een beperkt aantal wooneenheden kan acceptabel zijn; Aanwezigheid van of voldoende ruimte beschikbaar voor kantoren en ondersteunende diensten, enigszins gescheiden van de woonfunctie; Aanwezigheid van of voldoende ruimte beschikbaar voor terreinvoorzieningen (parkeren, sport- en speelfaciliteiten, fietsenstalling, etc.); Bij voorkeur bevindt een locatie zich enigszins afgezonderd (voldoende privacy voor bewoners en omwonenden), maar niet te afgelegen (dichtbij voorzieningen en openbaar vervoer zodat bewoners deel uit kunnen maken van de maatschappij). 7. Deelplannen In de gesprekken is van gemeentewege de voorwaarde gesteld dat de inpassing van een AZC in de omgeving geschiedt via drie deelplannen (zie bijlage 2-4). Het betreft de beheersaspecten van de locatie waarvoor het COA verantwoordelijk is en die zullen worden vastgelegd in een bestuursovereenkomst tussen het COA en de gemeente. De voorwaarden zijn reeds beschreven in een communicatieplan, een veiligheidsplan en een sociaal cultureel plan Deze plannen hebben ieder hun eigen doelstelling. 4

5 Het communicatie- en participatieplan heeft als doelstelling om de komst van de asielzoekers open en transparant te maken. Het veiligheidsplan ziet toe op het waarborgen van de integrale veiligheid van de omwonenden en de bewoners van de locatie op basis van een veiligheidseffectrapportage. Het sociaal culturele plan zorgt voor een eerste aanzet met betrekking tot de dagbesteding van de bewoners, alsmede de integratie en de verbinding tussen bewoners en haar omgeving. 8. Relatie met bestaand beleid en strategische visie / integraliteit Zoals in de inleiding reeds omschreven is tussen het kabinet en de gemeenten (VNG) het bestuursakkoord Verhoogde asielinstroom afgesloten. Hierin zijn afspraken gemaakt over onder andere de opvang van asielzoekers door gemeenten. Verder heeft uw gemeenteraad unaniem een motie aangenomen waarin het college wordt verzocht om de opvang van asielzoekers nader te onderzoeken. Het voornemen is om de asielzoekers die primair onderwijs volgen, gebundeld onderwijs te geven, in verband met de kwaliteit van het geven van de Nederlandse taalles. 9. Burgerparticipatie, toelichting en verantwoording In het vast te stellen stappenplan is het proces en de wijze van burgerparticipatie helder en duidelijk opgenomen. We gaan daarbij uit van een aantal vaste gesprekspartners in de vorm van een procesbegeleidingsgroep en een of meerdere klankbordgroepen. Daarnaast geven stellen we belanghebbenden en geïnteresseerden in de gelegenheid om ons te consulteren en zich te laten informeren (Website; project Welkom). Procesbegeleidingsgroep Om een goed lopend proces met participatie van alle betrokkenen te waarborgen wordt er nu direct een procesbegeleidingsgroep ingesteld met vertegenwoordigers van inwoners, raad, college, COA en politie. Voorgesteld wordt om de gemeenteraad door mevrouw Vissers-Martens, en de heren Boon, Willems en Van de Weerdt te laten vertegenwoordigen in de procesbegeleidingsgroep Digitaal: De website dient om uw omgeving breed te informeren. Op deze website zullen we onder andere relevante nieuwsberichten plaatsen, informatie geven over gemeentelijke besluitvorming en besluitvorming van andere overheden, maar ook over bijvoorbeeld de voortgang en bevindingen van Project Welkom. Ook zal deze website ingezet worden om belanghebbenden de mogelijkheid te geven om voorstellen te doen voor locatiekeuzes, te reageren op de locatieanalyse teneinde deze te verbeteren voor het definitieve locatievoorstel. Project Welkom Het project Welkom start nadat uw raad heeft aangegeven te kunnen instemmen met het voorliggende besluit. Het doel is om in een open sfeer met elkaar van gedachten wisselen over de rol van de gemeente en de gemeenschap bij de opvang van asielzoekers en statushouders binnen de gemeente. Eveneens heeft het project Welkom als doel om vrijwilligers te werven en participatie te bevorderen. Inloopsessies Belanghebbenden hebben tijdens inloopsessies de mogelijkheid om te reageren op het concept-locatieonderzoek. Klankbordgroep De klankbordgroep monitort de ontwikkeling en het functioneren van de locatie. Er is sprake van één klankbordgroep per opvanglocatie. Een klankbordgroep functioneert onder leiding van het COA. Een klankbordgroep bestaat uit vertegenwoordigers van de inwoners, het college, het COA en de politie. 5

6 10. Financiële en personele aspecten, incidenteel / structureel, begrotingspost Inkomsten Aan de aanwezigheid van een opvanglocatie in een gemeente is een stelsel van financiële vergoedingen verbonden. Op basis van de bestuursovereenkomst met het COA ontvangt de gemeente een bijdrage als tegemoetkoming in de kosten. Daarnaast zijn er bijdragen voor de ondersteuning en scholing van kinderen. Op het moment dat asielzoekers langer dan 26 weken aanwezig zijn, worden ze opgenomen in de Basisregistratie Personen (voormalig GBA), waardoor de uitkeringen in het gemeentefonds hoger uitvallen. Aan de hand van het Faciliteitenbesluit van het COA wordt globaal rekening gehouden met inkomsten van ,- per jaar voor de gemeente. Kosten De gemeente maakt direct en indirect kosten voor procesbegeleiding, communicatie, vastgoedonderzoek, onderwijs en handhaving. Deze kosten worden verwerkt in de Bestuursrapportage. 11. Planning, uitvoering en evaluatie Kortheidshalve wordt verwezen naar het bijgevoegde stappenplan (Bijlage 5). De besluitvorming door uw raad over de locatiekeuze is voorzien in de maand juli, waarna de uitvoering ter hand genomen kan worden, waarbij het streven is en blijft om de opvang van asielzoekers in 2016 gerealiseerd te hebben. Nadat uw raad een besluit heeft genomen over de locatie(s), wordt de klankbordgroep ingesteld. Deze klankbordgroep monitort de ontwikkeling en het functioneren van de locatie. Risico s De belangrijkste risico s van dit besluit zijn: a. De plannen c.q. locatiekeuze van de gemeente Eijsden-Margraten geheel of gedeeltelijk niet past binnen de richtlijnen van het COA; b. Geen of onvoldoende medewerking van (vastgoed)eigenaren bij de beoogde locaties; c. Er een bestuurlijke aanwijzing komt en de gemeente haar regie functie daarmee verliest; 12. Communicatie De communicatie kent een drietal fasen: - communicatie met als doel informeren en consulteren - communicatie tijdens en direct volgend op de gemeentelijke besluitvorming - communicatie met betrekking tot de ontwikkeling van de locatie en het monitoren tijdens de daadwerkelijke bewoning Kortheidshalve wordt verwezen naar het bijgevoegde stappen- en communicatieplan. Uit de bewonersbijeenkomsten bleek dat bij de bewoners over het begrip integratie veel vragen leven. Het verslag van deze bewonersbijeenkomsten treft u aan in bijlage 6. In het verdere traject wordt nadrukkelijk aandacht besteed aan het begrip integratie en uitgelegd wat dit betekent voor beide groepen. Het project Welkom en de website zullen hiertoe worden ingezet. We gaan graag het gesprek aan met onze inwoners over asielzoekers. Daartoe organiseren we in het kader van het project Welkom de komende maanden debatten en huiskamergesprekken op diverse plekken in de gemeente. Met dat laatste worden gesprekken bedoeld op locatie, in kleinere gezelschappen, om in een open sfeer met elkaar van gedachten te wisselen over de rol van de gemeente en de gemeenschap bij de opvang 6

7 van asielzoekers. Hierbij is een belangrijke rol weggelegd voor het college. Bij het debat worden zoveel mogelijk lokale mensen en organisaties betrokken. Daarnaast voeren wij overleg met vrijwilligersorganisaties (o.a. asielzoekers werk en Wereldwijd). Doel van deze bijeenkomsten is het geven van informatie en creëren van begrip over asielzoekers en statushouders binnen onze gemeente. Maar ook willen we de discussie objectiveren en participatie van vrijwilligers bij de opvang van asielzoekers stimuleren. Het college van Eijsden-Margraten, De secretaris, De voorzitter, Mathea Severeijns Dieudonné Akkermans 7

8 RAADSBESLUIT De Raad van de gemeente Eijsden-Margraten; gelezen het voorstel van Burgemeester en Wethouders; Besluit : 1. In te stemmen met de opvang van 450 asielzoekers met als randvoorwaarden en kaders: a. Het spreidingsplan bestaande uit: een eigenstandig AZC met complete staf voor langdurige opvang voor tenminste 300 asielzoekers binnen de kaders van het COA; daarboven satelliet of nevenvestiging(en) voor aanvullende opvang (AVO) opvang locatie(s) voor een specifieke doelgroep (minderjarige alleenstaande asielzoekers). b. De navolgende kaders worden gehanteerd voor de locatiekeuze; Beschikbaarheid; Ruimtelijk-planologische mogelijkheden; Omvang van de locatie; Integrale veiligheid; Omgevingspotentie; Bereikbaarheid; Richtlijnen COA c. Opvang aan de hand van de drie (bijgevoegde) plannen: communicatie- en participatieplan, het veiligheidsplan en het sociaal-cultureel plan, 2. In te stemmen met het bijgevoegde stappenplan; 3. Het college de opdracht te geven om de uitvoering van het stappenplan ter hand te nemen; 4. Namens de gemeenteraad de leden mevr. Vissers-Martens, dhr. Boon, dhr. Willems en dhr. Oostenbach af te vaardigen in de procesbegeleidingsgroep. Aldus besloten in de openbare vergadering van 11 mei 2016 De griffier, De voorzitter, Mr. Marc Verbeet Dieudonné Akkermans 8

9 9