Skaeve Huse in Rotterdam

Transcriptie

1 rotterdam.nl/onderzoek Skaeve Huse in Rotterdam Eerste Meting Onderzoek en Business Intelligence 1

2 2017 Onderzoek en Business Intelligence (OBI) Projectnummer: 5195 Auteurs: Martijn Epskamp, Marianne de Snoo, Matthieu Permentier Postadres: Postbus AH Rotterdam Telefoon: (010) Website: 2

3 Inhoud Inhoud Inleiding Skaeve Huse in Rotterdam Doel van het onderzoek Onderzoeksaanpak Leeswijzer Projectbeschrijving van de Skaeve Huse Doel van het project Locatie, inrichting en omgeving van de Skaeve Huse De rollen en taken van de betrokken partijen Selectie en profiel van de bewoners van de Skaeve Huse Begeleiding en regels voor de Skaeve Huse bewoners Reacties vanuit de omgeving op de komst van de Skaeve Huse Algemene reacties Bewoners Bedrijven Volkstuinverenigingen en ponyclub Scholen en kinderdagverblijven Verwachtingen van partijen betrokken bij de Skaeve Huse Gemeente (projectleider en voorzitter selectiecommissie) Woonstad Centrum voor Dienstverlening (CVD) Begeleidingscommissie Gebiedscommissie Overschie Gebiedscommissie Hillegersberg-Schiebroek Politie Veiligheid en leefbaarheid vóór de komst van de Skaeve Huse Inleiding Leefbaarheid Veiligheidssituatie Veiligheidssituatie binnen straal 300 en 600 meter van het Skaeve Huse project

4 5.5 Veiligheidssituatie rondom potentiële passantenroutes Schiebroek Veiligheid en leefbaarheid volgens betrokkenen: kwalitatieve informatie Samenvatting Bronnen Bijlagen

5 1 Inleiding 1.1 Skaeve Huse in Rotterdam Aan de Soesterbergstraat in Overschie wordt in juni 2017 het project Skaeve Huse in gebruik genomen. Dit is een woonvoorziening voor Rotterdammers die veel en structureel overlast veroorzaken in hun huidige woonomgeving. Het betreft in totaal 11 wooneenheden en een beheerdersunit. De wooneenheden vormen het sluitstuk van de Rotterdamse aanpak van woonoverlast. Ze gaan de mogelijkheid bieden om overlastgevers te laten verhuizen (van hun huidige woning in Rotterdam naar de Skaeve Huse) en niet de buren die overlast ervaren. Skaeve Huse (Deens voor rare huizen ) is een beproefd concept uit Denemarken dat al in verschillende Nederlandse gemeenten is toegepast. De beoogde bewoners zijn vaak kwetsbare mensen met psychiatrische problemen, een licht verstandelijke beperking en/of verslavingen die niet goed in sociale groepen kunnen functioneren. Het wonen in oudere gestapelde bouw, het gedrag van de overlastgever, de reacties van buren daarop en de daarop volgende interactie veroorzaken bij alle partijen spanning en frustratie en een versterking van het overlastgevende gedrag. De overlastgevers hebben al een heel traject van begeleiding achter de rug, maar dat heeft niet tot de gewenste gedragsverandering geleid. De Skaeve Huse zijn eenvoudige woningen die geplaatst worden op enige afstand van andere woningen. Het feit dat ze in de Skaeve Huse te maken hebben met minder mensen in hun directe woonomgeving, biedt de bewoners de kans om tot rust te komen en verkleint de kans dat ze met hun gedrag anderen overlast bezorgen. Voor de kandidaat-bewoners is verhuizen naar Skaeve Huse een keuze, maar het alternatief is dat ze hun huis uit gezet worden. Skaeve Huse biedt aan deze mensen de allerlaatste mogelijkheid om in een woning te kunnen blijven wonen. De afgelopen tien jaar zijn er in Nederland experimenten met Skaeve Huse gedaan in onder andere Amsterdam, Arnhem, Kampen, Maastricht en Tilburg. Uit evaluaties van deze experimenten blijkt dat de Skaeve Huse succesvol zijn op meerdere fronten: de woonoverlast in de woonwijken waar de overlastgevers vandaan komen vermindert, de Skaeve Huse veroorzaken vrijwel geen overlast, én het gaat beter met de overlastgevende bewoners (Lossie & Lubbers, 2011; Singelenberg, 2010; Van den Handel 2008, 2009, 2010). 1.2 Doel van het onderzoek Tijdens de besluitvorming over Skaeve Huse heeft het college besloten dat de gevolgen van het project op de veiligheid en leefbaarheid in de omgeving zullen worden gemonitord. Hiervoor is afgesproken op minstens twee momenten onderzoek te doen: kort voor de ingebruikname van de Skaeve Huse en ongeveer een half jaar nadat de Skaeve Huse in gebruik zijn genomen. Dit rapport doet verslag van het eerste deel van het onderzoek: de eerste meting. 5

6 De eerste meting heeft als voornaamste doel inzicht te geven in de veiligheids- en overlastsituatie in de omgeving van de Skaeve Huse vóór de ingebruikname van het project. Bij deze omgeving gaat het niet alleen om een deel van Overschie, maar ook om een deel van het nabijgelegen Hillegersberg-Schiebroek; vanwege de winkel- en openbaarvervoervoorzieningen in Schiebroek is de verwachting dat de bewoners van Skaeve Huse daar regelmatig zullen komen. In de tweede meting zal worden nagegaan hoe de situatie in de omgeving zich heeft ontwikkeld sinds de ingebruikname van de Skaeve Huse. Ook wordt in de tweede meting onderzocht hoe de veiligheids- en overlastsituatie zich heeft ontwikkeld in de oude woningomgevingen van de mensen die naar de Skaeve Huse zijn verhuisd. (In de eerste meting kan over deze woonomgevingen niets worden gezegd, omdat vooralsnog niet bekend is welke personen naar de Skaeve Huse gaan verhuizen.) De eerste meting is ook bedoeld om inzicht te geven in de reacties en verwachtingen van betrokkenen en belanghebbenden ten aanzien van het Skaeve Huse project en hun ervaringen met het proces rond de totstandkoming van de Skaeve Huse. Bij de betrokkenen en belanghebbenden gaat het enerzijds om betrokken organisaties zoals de Gemeente, woningcorporatie Woonstad, het Centrum Voor Dienstverlening (CVD) en de Politie en anderzijds om bewoners, bedrijven en instellingen die wonen of gevestigd zijn in de omgeving van het Skaeve Huse project. 1.3 Onderzoeksaanpak Ten behoeve van de eerste meting zijn drie verschillende onderzoeksmethoden toegepast. 1) Deskresearch De onderzoekers hebben een grote hoeveelheid schriftelijke en digitale informatie bestudeerd over het Skaeve Huse project in Rotterdam. Het gaat onder andere om verslagen van bewonersbijeenkomsten over de Skaeve Huse, adviezen van de gebiedscommissies van Overschie en Hillegersberg-Schiebroek, informatie van de gemeentelijke website en een enquête die in 2015 is uitgezet onder bewoners uit de omgeving van de Skaeve Huse locatie. De geraadpleegde bronnen staan achter in dit rapport vermeld. 2) Interviews In aanvulling op de deskresearch is een aantal betrokkenen en belanghebbenden bij het Skaeve Huse project geïnterviewd. Het gaat hierbij om vertegenwoordigers van het CVD, Woonstad, de Politie, de gebiedscommissies van Overschie en Hillegersberg-Schiebroek en organisaties die gevestigd zijn in de omgeving van de Skaeve Huse: twee bedrijven, een basisschool, twee kinderdagverblijven en twee verenigingen. Daarnaast is een bewoner uit de omgeving van de projectlocatie geïnterviewd die deel uitmaakt van de begeleidingscommissie van het project. Binnen de gemeente is gesproken met de projectleider van het Skaeve Huse project en met de voorzitter van de commissie die de bewoners voor de Skaeve Huse selecteert. 6

7 De deelnemers aan de interviews is gevraagd hoe zij aankijken tegen de veiligheids- en overlastsituatie in de omgeving van de plek waar de Skaeve Huse komen. Daarnaast is ingegaan op de ervaringen van de deelnemers met het proces rond de totstandkoming van de Skaeve Huse en hun meningen en verwachtingen ten aanzien van het Skaeve Huse project. 3) Data-analyse Om een kwantitatief inzicht te krijgen in de leefbaarheid- en veiligheid in de omgeving van de Skaeve Huse vóór de opening van de woonvoorziening, zijn voor het gebied cijfers van de Politie over misdrijven en meldingen geanalyseerd en gegevens uit het Wijkprofiel van de gemeente Rotterdam. De gegevens uit het Wijkprofiel zijn gebaseerd op een enquête en geven vooral inzicht in de beleving van overlast, veiligheid en het wonen van Rotterdammers in de omgeving van de Skaeve Huse. Vanwege de mogelijkheid dat de aanwezigheid van de Skaeve Huse een negatief effect zou kunnen hebben op de waarde van woningen in de omgeving, is ook gekeken naar de WOZ-waarden van woningen in de buurt van het project. 1.4 Leeswijzer Hoofdstuk 2 beschrijft het Skaeve Huse project in Rotterdam en dient als context voor de bevindingen van het onderzoek in de volgende hoofdstukken. Er wordt ingegaan op het doel van het project, de locatie, fysieke inrichting en omgeving van de Skaeve Huse, de rollen en taken van de betrokken partijen, de selectie en het beoogde profiel van de bewoners van de Skaeve Huse en de begeleiding en regels die gelden voor de bewoners. In hoofdstuk 3 komen de reacties en verwachtingen van bewoners, bedrijven en instellingen uit de omgeving van de Skaeve Huse ten aanzien van het project aan de orde. Hoofdstuk 4 behandelt de verwachtingen van het CVD, Woonstad, de Politie, de gebiedscommissies en de begeleidingscommissie met betrekking tot de Skaeve Huse. Hoofdstuk 5 behandelt de veiligheids- en leefbaarheidssituatie in het gebied rond de Skaeve Huse voorafgaand aan de ingebruikname van het project. De hoofdstukken 2 tot en met 4 zijn gebaseerd op informatie uit de deskresearch en interviews. Hoofdstuk 5 is gebaseerd op de data-analyse, aangevuld met informatie uit interviews over het onderwerp veiligheid en leefbaarheid. Het rapport eindigt met een samenvatting van de onderzoeksresultaten en de belangrijkste conclusies (hoofdstuk 6). 7

8 8

9 2 Projectbeschrijving van de Skaeve Huse 2.1 Doel van het project Het Skaeve Huse project maakt onderdeel uit van de Rotterdamse aanpak van woonoverlast. Woonoverlast wordt op verschillende wijzen door de gemeente en andere partijen opgepakt (zie Actieplan Woonoverlast , Gemeente Rotterdam 2015). Voordat overlastgevers naar een Skaeve Huse verwezen kunnen worden is er al een uitgebreid traject doorlopen om het overlastgevende gedrag te stoppen. Daarbij kan het gaan om mediation, (bemoei) zorg van wijkteams, het dreigen met ontruiming (Lokaal Tweedekansbeleid), en tot slot het sluitstuk van de aanpak: de sluiting van de woning. Overlastgevers die in aanmerking komen voor een plaats in het Skaeve Huse project hebben een uitgebreid traject van (bemoei) zorg achter de rug, zonder dat dit tot de gewenste verbetering heeft geleid. Overlastgevers die in aanmerking komen voor sluiting van de woning kunnen de keus voorgelegd krijgen tussen op straat komen te staan of bewoner te worden van een Skaeve Huse, als zij geschikt worden bevonden voor het laatste. Kandidaat-bewoners voor de Skaeve Huse worden (voornamelijk) aangemeld door woningcorporaties, waarna een selectiecommissie van verschillende partijen de kandidaten bespreekt. De gemeente beslist uiteindelijk wie in aanmerking komt voor het Skaeve Huse project. Het Skaeve Huse project heeft verschillende doelen. Het eerste doel is de woonoverlast in Rotterdamse woonbuurten tegen te gaan en de leefbaarheid en veiligheid in de buurten verbeteren, door notoire overlastgevers uit de buurt te verplaatsen. Het tweede doel van het project is om te voorkomen dat overlastgevers op straat komen te staan en om begeleiding te geven aan mensen met gedragsproblemen. Daarbij is het uitgangspunt dat mensen door middel van (bemoei)zorg op termijn weer terugkeren naar een reguliere woonsituatie (maar niet in de oude woonomgeving). Het project wordt dus niet als eindstation voor de bewoners gezien. Hiermee verschilt de Rotterdamse aanpak van bijvoorbeeld het Skaeve Huse project in de gemeente Tilburg. Daar werd niet sterk ingezet op een terugkeer van de bewoners in de reguliere woningvoorraad. De eerste paar bewoners zullen in de zomer van 2017 hun intrek in het project nemen. In de loop van 2017 komen er druppelsgewijs nieuwe bewoners bij en eind 2017 wordt verwacht dat alle elf woonunits bewoond zijn. Het Skaeve Huse project is geen tijdelijke voorziening. 2.2 Locatie, inrichting en omgeving van de Skaeve Huse Bij de keuze voor een locatie voor de Skaeve Huse in Rotterdam is de gemeente uitgegaan van de criteria die het college hiervoor heeft vastgesteld: de locatie ligt op grond van de gemeente; de locatie ligt niet op een industrie- of bedrijventerrein; de locatie moet groot genoeg zijn om 10 tot 15 woonunits van circa 35 m2 te plaatsen; elke woonunit heeft een beperkte buitenruimte; 9

10 de locatie ligt op een loopafstand van minimaal 300 meter van bestaande woningen; de locatie ligt uit het zicht van bestaande woningen, maar is wel zichtbaar voor politiesurveillanten; de locatie is goed bereikbaar voor hulpdiensten; de zoneringskaart huisvesting bijzondere doelgroepen is richtinggevend. Daarnaast is bepaald dat de Skaeve Huse op loopafstand moeten komen van dagelijkse voorzieningen. De bewoners moeten immers zelf hun boodschappen kunnen doen en een huisarts kunnen bezoeken. In Rotterdam is een driehoekig, braakliggend terrein nabij het bedrijvenpark Hoog Zestienhoven aangewezen voor de Skaeve Huse (Figuur 2.1). De locatie wordt begrensd door de Soesterbergstraat aan de noordwestzijde, de Bovendijk aan de zuidwestzijde en het Westerdijkpark aan de oostzijde. Direct ten oosten van de locatie bevindt zich de HSL, die hier ondergronds ligt. Binnen het geldende bestemmingsplan was het mogelijk de Skaeve Huse woningen te realiseren indien er een uitwerkingsplan werd gemaakt. Dit uitwerkingsplan (Figuur 2.2) is op 4 juni 2016 door de gemeenteraad vastgesteld (Gemeente Rotterdam, 2016). Figuur 2.1 Locatie Skaeve Huse. 10

11 Figuur 2.2 Plankaart bestemmingsplan Skaeve Huse (Gemeente Rotterdam 2016). Het complex van de Skaeve Huse is eigendom van de woningcorporatie Woonstad, die tevens de bouw van het complex heeft verzorgd (het bouwrijp maken van de grond is gedaan door de gemeente). Woonstad is in maart 2016 gestart met project. In februari 2017 is de definitieve opdracht gegeven voor de ontwikkeling van het gebied en in maart 2017 is gestart met de inrichting hiervan. De woningen zijn elders gefabriceerd en in mei 2017 geplaatst. Het Skaeve Huse complex bestaat uit elf woonunits en een beheerdersunit rond een centraal erf. De woningen voldoen aan het Bouwbesluit; het zijn kleine maar volwaardige woningen. Het complex is enkel toegankelijk via de Soesterbergstraat en bij de ingang staat de beheerdersunit. Zodoende heeft de beheerder zicht op in- en uitgaande personen. Vanuit deze unit zijn ook de elf woonunits en de ruimtes daartussen goed te zien. De units hebben een oppervlak van ongeveer 35 m2 en bestaan uit één bouwlaag. Het terrein wordt geheel omzoomd door groen. Tussen de Bovendijk en de Skaeve Huse liggen een brede groenstrook en een brede watergang. Aan de oost- en noordzijde is een hek van twee meter hoog geplaatst en is een haag geplant die drie meter hoog wordt (Figuur 2.3). De looproute van de Skaeve Huse naar de voorzieningen in de buurt loopt via de Soesterbergstraat, het P+R-terrein Meijersplein en de Fairoaksbaan naar RandstadRailstation Meijersplein. Bij het station is een fiets- en voetgangersverbinding onder het spoor door naar Schiebroek. Het trottoir van de Skaeve Huse langs de Soesterbergstraat naar de Bovendijk is verwijderd om deze route onaantrekkelijk te maken voor de Skaeve Huse bewoners. 11

12 Figuur 2.3 Impressie Skaeve Huse (Gemeente Rotterdam 2016). RandstadRailstation Meijersplein ligt op 550 meter loopafstand van de Skaeve Huse. De meest nabij gelegen woning (aan de Bovendijk in de buurt Zestienhoven) bevindt zich op meer dan 600 meter loopafstand van het Skaeve Huse project. De dichtst bijgelegen woningen in Schiebroek bevinden zich aan de overzijde van de HSL en Randstadrail op meer dan 600 meter loopafstand. De dichtstbijzijnde voorzieningen bevinden zich in Schiebroek: winkels op de Peppelweg (1,7 kilometer loopafstand) en het Kastanjeplein met onder andere het Medisch Centrum Schiebroek ligt op 1,1 kilometer loopafstand. 2.3 De rollen en taken van de betrokken partijen De rolverdeling binnen het project Skaeve Huse is als volgt. De gemeente Rotterdam en Woonstad zijn samen opdrachtgever en initiatiefnemer van het project. Het CVD is opdrachtnemer en zorgt voor de begeleiding van de bewoners van het project. De gebiedscommissies van Overschie en Hillegersberg-Schiebroek hebben in het project een 12

13 adviserende rol gehad en de begeleidings-/beheercommissie heeft een monitoringsrol. De politie heeft geen speciale rol in het project, maar is wel betrokken in verband met de veiligheidssituatie en eventuele overlastproblematiek rondom het project. Gemeente Rotterdam De gemeente is initiatiefnemer en het Cluster Stadsontwikkeling (SO) is op dit moment eindverantwoordelijk voor het Skaeve Huse project. De gemeenteraad is in februari 2016 akkoord gegaan met de plaatsing van Skaeve Huse bij de Soesterbergstraat. Voor deze locatie is gekozen op basis van onderzoek van de gemeente naar een geschikte locatie en de adviezen van de gebiedscommissies van Overschie en Hillegersberg-Schiebroek over de locatie bij de Soesterbergstraat. De gemeente heeft een grondlocatie ter beschikking gesteld aan Woonstad voor de plaatsing van de Skaeve Huse. De gemeente heeft het beheer van de Skaeve Huse en de begeleiding van de bewoners uitbesteed aan het (CVD). De gemeente verzorgt ook de communicatie over de Skaeve Huse naar belanghebbenden en speelt een centrale rol in de samenwerking en afstemming tussen de verschillende partijen die bij het project betrokken zijn. Daarnaast heeft de gemeente een belangrijke taak in de selectie van bewoners voor de Skaeve Huse. Dit gebeurt in samenwerking met woningcorporaties en zorgpartijen. Woonstad Woonstad Rotterdam is eigenaar van het Skaeve Huse complex (inclusief woningen en beheerdersunit) en heeft de bouw gefinancierd en georganiseerd. De gemeente Rotterdam draagt financieel bij door de grond ter beschikking te stellen en basisinrichting van de woning. Wanneer de Skaeve Huse in gebruik zijn genomen, gaat Woonstad zorg dragen voor onderhouds- en reparatiewerkzaamheden aan de woningen. De beheerder van het CVD wordt hiervoor het aanspreekpunt voor Woonstad. De bewoners van de Skaeve Huse gaan voor hun woning een huurcontract aan met Woonstad. Centrum voor Dienstverlening De gemeente heeft het CVD na een aanbestedingsprocedure gekozen als uitvoerende partij van Skaeve Huse in Rotterdam voor de periode van één jaar. Het CVD biedt een breed palet aan diensten, waaronder hulp in crisissituaties, maatschappelijke opvang (bijvoorbeeld nachtopvang voor daklozen, beschermde woonvormen, begeleid wonen, begeleiding bij huisvestingsproblemen), maatschappelijke dienstverlening (waaronder schuldhulpverlening), trainingen, dagbestedingsactiviteiten en vrijwilligerswerk. Het CVD levert het personeel voor de Skaeve Huse: sociaal beheerders, nachtwakers (samen 24 uur per dag, 7 dagen in de week aanwezig), woonbegeleiders (40 uur per week voor de 11 wooneenheden), en waar nodig verdere zorg en begeleiding. De bewoners van de Skaeve Huse zijn verplicht om de begeleiding en zorg die ze nodig hebben, te aanvaarden. Deze regels komen in een huurzorgcontract. Voor de bewoners is er persoonlijke begeleiding beschikbaar vanuit verschillende zorginstellingen, zoals begeleiding bij zelfstandig wonen (koken, schoonmaken), budgetbeheer, dagbesteding, hulp bij verslaving en therapie. Het CVD treedt op als casusregisseur voor elke bewoner. 13

14 Als uitvoerende partij heeft het CVD ook een belangrijke taak in de communicatie naar de bewoners en andere belanghebbenden in de omgeving van de Skaeve Huse. Het CVD streeft naar laagdrempelig contact tussen de medewerkers op de Skaeve Huse locatie en de omgeving. Er komt een telefoonnummer voor vragen en meldingen vanuit de omgeving dat 24 uur per dag bereikbaar is. De telefoon wordt opgenomen door de beheerder dan wel nachtwaker die op het terrein aanwezig is en deze persoon zal direct reageren op vragen en meldingen. Het CVD is daarnaast gericht op goed en frequent contact tussen de eigen sociaal beheerder en de wijkagent. Begeleidings-/beheercommissie Voor het begeleiden van de voorbereiding van de Skaeve Huse is een begeleidingscommissie opgericht, die na opening van de woonvoorziening wordt omgevormd tot een beheercommissie. In de commissie zitten circa tien bewoners en ondernemers uit de omgeving van de Skaeve Huse die zich voor de commissie hebben aangemeld, waaronder kritische personen die eerder bezwaren hebben geuit tegen het project. Naast bewoners en ondernemers nemen verschillende instanties deel aan de begeleidingscommissie, waaronder de gemeente (Cluster Maatschappelijke Ontwikkeling, Cluster Stadsbeheer, Cluster Stadsontwikkeling, Directie Veiligheid, Vakeenheid Gebied), de Politie en het CVD. De bewoners en ondernemers worden door de instanties van informatie voorzien over de voortgang van het project. De commissie treedt op als adviseur van de gemeente over de Skaeve Huse. Gebiedscommissies Het College van B&W heeft aan de gebiedscommissies van Overschie en Hillegersberg- Schiebroek advies gevraagd omtrent het project. Toen uit onderzoek van de gemeente bleek dat de locatie bij de Soesterbergstraat de meest geschikte locatie voor de Skaeve Huse zou zijn, heeft het college de gebiedscommissies verzocht advies uit te brengen ten aanzien van de mogelijkheid de Skaeve Huse op deze locatie te vestigen. Als input voor het advies hebben de gemeente en de gebiedscommissies participatie georganiseerd om de bewoners, bedrijven en instellingen in de gebieden bij het project te betrekken. Onderdeel van het participatietraject waren een aantal informatiebijeenkomsten georganiseerd voor bewoners, ondernemers en andere belanghebbenden uit de omgeving van de Soesterbergstraat. Daarnaast zijn verschillende gesprekken gevoerd met groepen belanghebbenden, is aan bewoners uit de omgeving een digitale vragenlijst voorgelegd (zie hoofdstuk 3) en is voor belangstellenden een werkbezoek georganiseerd aan het Skaeve- Huseproject in Tilburg. De belangstelling voor het participatietraject was groot, zeker aan het begin toen er bij bewoners, bedrijven en instellingen uit de omgeving nog weinig bekend was over het Skaeve Huse project. Vanuit Overschie en Hillegersberg-Schiebroek hebben in totaal meer dan duizend belanghebbenden aan het traject deelgenomen door aanwezigheid bij informatiebijeenkomsten, gespreksgroepen, het invullen van de enquête of anderszins. 14

15 De adviezen van de gebiedscommissies zijn eind 2015 uitgebracht. Mede op basis van de resultaten van het participatietraject en gesprekken met deskundigen en omwonenden van het Skaeve Huse-terrein in Tilburg, heeft de gebiedscommissie Overschie positief geadviseerd ten aanzien van de locatie bij de Soesterbergstraat en de gebiedscommissie Hillegersberg- Schiebroek negatief (Gebiedscommissie Hillegersberg-Schiebroek, 2015; Gebiedscommissie Overschie, 2015). De belangrijkste overweging voor het negatieve advies van Hillegersberg- Schiebroek is de sociale kwetsbaarheid van de wijk Schiebroek-Zuid. De gebiedscommissies hebben in hun adviezen een groot aantal randvoorwaarden geformuleerd voor het geval de Skaeve Huse bij de Soesterbergstraat zouden worden geplaatst. Deze randvoorwaarden hebben vooral betrekking op het voorkomen van overlast van de Skaeve Huse voor de bewoners, bedrijven en instellingen in de omgeving. Na het uitbrengen van de adviezen over de locatie van de Skaeve Huse, hebben de gebiedscommissies geadviseerd over het bestemmingsplan en het programma van eisen voor het inrichtingsplan voor de Skaeve Huse. Politie De Politie gaat zich, in de eerste plaats via de wijkagent, actief met de Skaeve Huse bezighouden. De Politie is aanwezig geweest bij bijeenkomsten met de Gebiedscommissie en bewoners uit de omgeving over de Skaeve Huse. De Politie is niet betrokken bij de selectie van bewoners van de Skaeve Huse. Wel is vanuit de Politie meegedacht over het gewenste profiel van de beheerder van het Skaeve Huse project: iemand die taken kan vervullen zowel op het vlak van zorg/hulpverlening als op het vlak van toezichthouden/handhaven. De Politie wil de bewoners van de Skaeve Huse open, eerlijk en normaal tegemoet treden, vanuit de overtuiging dat het belangrijk is een vertrouwensband met hen op te bouwen. De wijkagent wil een persoonlijk gesprek hebben met elke nieuwe bewoner van de woonunits. Daarin zal worden uitgesproken wat de bewoner van de Politie kan verwachten (zonder toezeggingen of beloftes te doen) en wat de Politie van de bewoner verwacht (de spelregels ). De boodschap van de Politie zal zijn, dat zij de bewoners wil helpen om voor rust en zekerheid te zorgen en zich thuis te voelen in de Skaeve Huse, maar dat de Skaeve Huse geen vrijplaats is en de politie zal optreden als er grenzen worden overschreden. De Politie gaat afspraken maken met de beheerder van de Skaeve Huse om wederzijds de verwachtingen duidelijk te krijgen. De Politie zal daarna minstens wekelijks contact hebben met de beheerder over hoe het gaat met de Skaeve Huse en de bewoners. De Politie ziet de beheerder als de eerst aangewezene om eventuele problemen aan te pakken; het is de verantwoordelijkheid van de beheerder om indien nodig de Politie in te schakelen. De locatie van de Skaeve Huse wordt meegenomen bij de standaard surveillance van de Politie in het gebied. Bij de Skaeve Huse zal niet extra gesurveilleerd worden, omdat dat vooralsnog niet nodig lijkt en omdat het een averechtse werking kan hebben, namelijk dat bewoners en omwonenden onterecht kunnen denken dat er iets aan de hand is. 15

16 2.4 Selectie en profiel van de bewoners van de Skaeve Huse Kandidaat bewoners voor de Skaeve Huse worden aangedragen bij een centrale selectiecommissie, vanuit de maandelijkse casesoverleggen van de tien gemeentelijke woonoverlastcoördinatoren. De selectiecommissie bestaat uit de teamleider Woonoverlast van de gemeente (voorzitter), de GGD Rotterdam-Rijnmond, het CVD en Woonstad (de laatste twee als respectievelijk uitvoerder en eigenaar van de Skaeve Huse). Bij de casusoverleggen met de woonoverlastcoördinatoren zijn de Politie, corporaties en de wijkteams aangesloten. Overlastgevende bewoners worden bij de casusoverleggen ingebracht door de corporaties of via het meldpunt woonoverlast. In de selectiecommissie worden bewoners voor de Skaeve Huse geselecteerd op basis van hun overlast- en zorgdossiers. Bij de afweging wordt rekening gehouden met de overlast die bewoners veroorzaken en met hun zorgbehoefte. De GGD Rotterdam-Rijnmond beoordeelt of een potentiele kandidaat geschikt is voor de Skaeve Huse op basis van de zorg die de persoon ontvangt en nodig heeft. De gemeente neemt de uiteindelijke beslissing of iemand in aanmerking komt voor de Skaeve Huse. De beoogde bewoners van de Skaeve Huse zijn notoire overlastgevers die in een reguliere woning in Rotterdam wonen. Het gaat om mensen die dermate ernstige overlast veroorzaken dat de situatie voor de omgeving onhoudbaar is, waarbij is gebleken dat middelen als ambulante begeleiding en buurtbemiddeling niet helpen en die niet te handhaven zijn in andere woonvoorzieningen dan de Skaeve Huse. Om voor huisvesting in de Skaeve Huse in aanmerking te komen moeten alle andere mogelijkheden zijn uitgeput. Er komen geen gezinnen met kinderen in de Skaeve Huse te wonen. Volwassen stellen kunnen worden toegelaten, mits er sprake is van een duurzame relatie. Mensen die veroordeeld zijn voor zware misdrijven of zedendelicten worden niet toegelaten. Daarnaast neemt de selectiecommissie alleen dossiers in behandeling van personen waarvan de huiseigenaren voornemens zijn tot huisuitzetting over te gaan vanwege de overlast, als blijkt dat verhuizing naar de Skaeve Huse geen optie is. Kandidaat-bewoners uit Overschie en Hillegersberg- Schiebroek krijgen voorrang. Kandidaten wordt de keus voorgelegd naar de Skaeve Huse te verhuizen of op straat te komen staan. Als een kandidaat weigert gaat het CVD nog maximaal drie gesprekken aan om hem of haar op andere gedachten te brengen. Voor een kandidaat die blijft weigeren dreigt huisuitzetting. Ten tijde van het schrijven van dit rapport (eind mei 2017) hebben drie geschikt bevonden mannelijke kandidaat-bewoners toegezegd te willen verhuizen naar de Skaeve Huse. Daarnaast heeft de selectiecommissie vijf mannelijke kandidaten geselecteerd die gevraagd gaan worden om te verhuizen en staan vier vrouwelijke kandidaten in de wacht ; zij kunnen eventueel op een later moment verhuizen als er voldoende vertrouwen is dat zij passen binnen de mannelijke woongemeenschap. De acht mannelijke kandidaten wonen in de gebieden Centrum (3), Prins Alexander (2), Charlois (2) en Hoogvliet (1), de vrouwen in Schiebroek (1), 16

17 IJsselmonde (2) en Charlois (1). Het geboortejaar van de kandidaten varieert van 1956 tot De kandidaten zijn aangedragen door verschillende woningcorporaties: Havensteder, Vestia, Woonstad. Er is ook een dossier ingebracht door een particuliere verhuurder. Het plan is om vanaf begin juli elke twee weken twee mensen naar de Skaeve Huse te laten verhuizen, zodat eind 2017 alle 11 wooneenheden bewoond zijn. 2.5 Begeleiding en regels voor de Skaeve Huse bewoners Mensen die ernstige woonoverlast veroorzaken hebben vaak psychiatrische problemen, een licht verstandelijke beperking en/of verslavingen. Vaak is er sprake van een meervoudige problematiek. Daarom vindt de gemeente het belangrijk dat de bewoners ook begeleiding en zorg ontvangen. De begeleiding bestaat onder meer uit het helpen met het structuur geven aan het dagelijks leven door middel van een zinvolle dagbesteding. Uiteindelijk is het doel dat de bewoners in staat moeten zijn om te functioneren en terug te keren in een reguliere woonsituatie. Bewoners worden verplicht om, naast hun huurcontract met Woonstad, ook een zorgcontract te tekenen. Wanneer het zorgcontract wordt beëindigt, eindigt het huurcontract ook en moet de bewoner vertrekken. Bewoners moeten ook een formulier ondertekenen waarmee ze toestemming geven voor informatie-uitwisseling tussen betrokken partijen. Op het terrein van de Skaeve Huse is 24 uur per dag toezicht aanwezig. Overdag zijn er sociaal beheerders; zij stellen grenzen, handhaven de regels en spreken bewoners aan op hun gedrag, maar ze zijn geen hulpverlener of woonbegeleider. De beheerder is een sociaal en gemakkelijk benaderbaar persoon. s Nachts zijn er nachtwakers. Er wordt vanuit het CVD aandacht aan besteed dat alle beheerders en nachtwakers dezelfde regels hanteren. De bewoners zijn vrij om het terrein te verlaten en om bezoek te ontvangen. Vanaf 22 uur, wanneer de beheerder het toezicht overdraagt aan de nachtwaker, moet al het bezoek het terrein hebben verlaten. Logés zijn niet toegestaan. Bij uitstroom van bewoners uit de Skaeve Huse zullen de uitstromers nog enige tijd gevolgd worden. In die periode blijft de huurovereenkomst van de bewoners geldig. Er zijn nog geen structurele afspraken gemaakt tussen het CVD en de woningcorporaties over waar uitstromers terecht kunnen. 17

18 18

19 3 Reacties vanuit de omgeving op de komst van de Skaeve Huse De informatie in dit hoofdstuk is afkomstig uit de verslagen van bijeenkomsten met verschillende partijen en belanghebbenden over de Skaeve Huse, een digitale enquête onder bewoners in Overschie en Hillegersberg-Schiebroek, de adviezen van de gebiedscommissies en de interviews die voor dit onderzoek zijn gehouden met leden van de begeleidingscommissie en de gebiedscommissies Overschie en Hillegersberg-Schiebroek en vertegenwoordigers van organisaties die gevestigd zijn in de omgeving van de Skaeve Huse: twee bedrijven, een basisschool, twee kinderdagverblijven en twee verenigingen. De bronnen geven vooral inzicht in zorgen die bewoners, ondernemers en instellingen uit de omgeving van de Skaeve Huse hebben of hadden over de komst van Skaeve Huse. Er kan niet worden vastgesteld in hoeverre de bevindingen in dit hoofdstuk representatief zijn voor alle belanghebbenden uit de omgeving. Er is door sommige belanghebbenden uit de omgeving ook begrip geuit voor het project en de keuze voor de locatie. Uit de documenten en interviews blijkt dat niet iedereen even ongerust is/was. In paragraaf 3.1 wordt ingegaan op reacties die zijn geuit vanuit verschillende groepen belanghebbenden. Daarna komen reacties van afzonderlijke groepen aan de orde: reacties van de bewoners van Overschie en Hillegersberg, bedrijven, verenigingen, scholen en kinderdagverblijven uit de omgeving van de Skaeve Huse. 3.1 Algemene reacties Bij alle groepen belanghebbenden is de veiligheid voor mensen in de omgeving van de Skaeve Huse het voornaamste onderwerp van gesprek over het project. Belanghebbenden hebben gepleit voor fysieke ingrepen in de omgeving om de veiligheid te verbeteren, zoals het aanbrengen van meer verlichting, het open maken van bosplantsoen, het afsluiten van parkeerterreinen die s avonds niet worden gebruikt, het opheffen van het vrachtwagenparkeren, het verbeteren van de verkeersveiligheid en het zo veel mogelijk scheiden van looproutes van bewoners van de Skaeve Huse en andere voetgangers. Veel belanghebbenden waren ontevreden over de start van de gemeentelijke informatievoorziening over de Skaeve Huse. Sommigen hoorden van het plan voor de Skaeve Huse via reporters aan de deur of via de media, terwijl zij liever eerst door de gemeente geïnformeerd zouden zijn. Ook is er breed kritiek geuit op de organisatie van de eerste informatiebijeenkomst, omdat de ruimte te klein was voor het grote aantal belangstellenden, de wethouder niet aanwezig was en vragen van aanwezigen onvoldoende beantwoord konden worden. Na de valse start is de informatievoorziening naar het oordeel van veel belanghebbenden verbeterd en het participatietraject over het algemeen goed verlopen. Belanghebbenden hebben meer antwoorden gekregen op hun vragen, het gevoel dat de gemeente hun geuite zorgen serieus heeft genomen en de indruk dat er rekening is gehouden met adviezen. 19

20 De weerstand die door belanghebbenden tegen de Skaeve Huse is geuit, had onder meer te maken met gebrekkige transparantie over de afwegingen die de gemeente heeft gemaakt bij de keuze van een locatie voor de woonvoorziening en het gevoel bij belanghebbenden voor een voldongen feit te zijn geplaatst voor wat betreft de locatie. Er was bij belanghebbenden behoefte aan meer informatie over welke criteria gehanteerd zijn bij de keuze voor een locatie, waarom de Soesterbergstraat naar het oordeel van de gemeente de meest geschikte locatie was en welke alternatieve locaties zijn onderzocht. Sommige belanghebbenden hadden betrokken willen zijn bij het proces dat tot de selectiecriteria voor de Skaeve Huse-locatie heeft geleid. Op het moment dat zij geïnformeerd werden over het project, had de gemeente in de beleving van veel belanghebbenden al besloten dat de Skaeve Huse bij de Soesterbergstraat zouden komen. In de eerste fase van communicatie over de Skaeve Huse is vanuit de gemeente en de media gesproken over asowoningen. Belanghebbenden zijn hierover ontstemd omdat door dergelijke termen het imago van het project negatief wordt beïnvloedt en dit imago zou kunnen uitstralen naar de omgeving. Sommige bewoners vrezen voor waardedaling van hun huizen, bedrijven voor negatieve effecten op hun bedrijfsvoering en verenigingen op terugloop van hun ledenaantal. De ophef naar aanleiding van de berichtgeving over asowoningen is versterkt doordat belanghebbenden in eerste instantie over weinig informatie beschikten over het type mensen dat in de Skaeve Huse zou komen wonen. Hoewel veel belanghebbenden op dit punt gerustgesteld zijn, merken betrokkenen dat er door sommigen uit de omgeving nog steeds wordt gesproken over asowoningen en Tokkies. Sinds het besluit van de gemeenteraad over de definitieve locatie van de Skaeve Huse wordt er vanuit de omgeving nog weinig weerstand geuit tegen de Skaeve Huse en lijkt er vanuit de omgeving nog betrekkelijk weinig belangstelling te bestaan voor (intensieve) informatievoorziening over het project. De gebiedscommissie en Politie denken dat de zorgen van belanghebbenden deels zijn weggenomen door informatieverstrekking vanuit de gemeente en de gebiedscommissie over onder meer het feit dat er slechts een klein aantal woonunits komt op de locatie, dat er 24 uur per dag een beheerder aanwezig zal zijn, dat de Politie betrokken is bij het project en dat de ervaringen van andere gemeenten met Skaeve Huse positief zijn. Verschillende belanghebbenden zijn wel bezorgd over de periode na het eerste jaar van bewoning van de Skaeve Huse. Men verwacht dat er in het begin veel aandacht vanuit instanties zal zijn voor het project en dat alle partijen zich maximaal zullen inspannen om alles goed te laten verlopen. Men is bang dat de aandacht na het eerste jaar, als alles voorspoedig is gegaan en er geen incidenten hebben plaatsgevonden, zal verslappen, dat het 24- uurstoezicht uit kostenoverwegingen zal worden afgebouwd en dat het project dan alsnog veiligheids- of overlastproblemen gaat veroorzaken. 20

21 3.2 Bewoners Deze paragraaf behandelt de reacties van de bewoners van de gebieden Overschie en Hillegersberg-Schiebroek 1 zoals die uit het participatietraject rondom het project in 2015 naar voren zijn gekomen. Met de bewoners zijn verschillende bijeenkomsten gehouden en ook zijn er enquêtes onder de bewoners afgenomen. De bewonersreacties worden per gebied besproken. Overschie De gebiedscommissie Overschie heeft in aparte bijeenkomsten gesproken met bewoners van de Bovendijk, de Overschiese Kleiweg en Park16Hoven, drie straten en locaties op relatief korte afstand van de Skaeve Huse. Uit de gesprekken blijkt dat bewoners bezorgd zijn dat de Skaeve Huse een negatieve invloed zullen hebben op hun woonomgeving, die getypeerd wordt als rustig en gemoedelijk met een prettige, vertrouwde omgang tussen bewoners. De bewoners zeggen dat ze op dit moment niet bewust bezig hoeven te zijn met hun veiligheid en het achter slot en grendel bewaken van hun bezittingen. Ze maken zich zorgen dat de komst van de Skaeve Huse zal leiden tot een toename van diefstallen en inbraken, bijvoorbeeld vanwege verslavingen die de bewoners moeten bekostigen, en dat de Skaeve Huse een aanzuigende werking zullen hebben op criminele activiteiten zoals drugshandel. Uit de bewonersenquête in Overschie, waaraan 335 bewoners hebben meegedaan, blijkt dat een grote meerderheid de locatie van het project ongeschikt vindt (I&O Research, 2015a). 2 Net als bij de gesprekken geven bewoners aan ongerust te zijn over een toename van overlast: bijna de helft van de bewoners uit de omgeving verwacht zelfs een grote toename van overlast. De vrees is dat vooral agressie, vervuiling en drugsoverlast gaan toenemen. Ook meent de helft van de bewoners dat de mate van begeleiding van de bewoners van de Skaeve Huse te weinig is. Men vindt het in het algemeen een goed idee dat er een begeleidingscommissie komt. Er bestaan overigens grote verschillen tussen respondenten die via het online burgerpanel hebben gereageerd, omwonenden en mensen die via een open link hebben gereageerd. De laatste twee groepen oordelen veel negatiever over (aspecten van) het project dan de eerste groep. Hillegersberg-Schiebroek De bewoners van Hillegersberg-Schiebroek die deel hebben genomen aan het participatietraject, stonden over het algemeen negatief tegenover de Skaeve Huse. In Hillegersberg-Schiebroek kwam de meeste betrokkenheid van bewoners bij het participatietraject vanuit het noorden van Schiebroek. Bewoners vreesden vooral overlast of criminaliteit veroorzaakt door de mensen uit de Skaeve Huse. 1 Binnen het gebied Hillegersberg-Schiebroek zijn de bewoners van de buurt Schiebroek bij het traject betrokken. 2 In de enquête zijn drie groepen onderscheiden: mensen die lid zijn van het burgerpanel (online enquête), omwonenden van het project (schriftelijke enquête) en mensen die via een open link gereageerd hebben (online enquête). In de tekst vermelden we de resultaten zoals gevonden onder deze laatste twee groepen. Deze zijn aanmerkelijk negatiever dan de respondenten van het burgerpanel. 21

22 Veel bewoners van Hillegersberg-Schiebroek die hun mening hebben geuit, vonden dat het gebied de Skaeve Huse er niet bij kon hebben vanwege de situatie in Schiebroek-Zuid. Schiebroek-Zuid wordt door bewoners van Hillegersberg-Schiebroek gezien als een buurt met veel sociale en veiligheidsproblemen, onder andere door instroom van mensen uit renovatiegebieden elders in de stad. Ook staat volgens bewoners de leefbaarheid in het gebied al onder druk door de komst van de A13-A16, de uitbreidingsplannen voor Rotterdam The Hague Airport en (gepercipieerde) overlastproblematiek bij de Wilgenplas. Er is door bewoners van Hillegersberg-Schiebroek gesteld dat de omgeving van de Soesterbergstraat geen prikkelarme omgeving is voor de mensen die Skaeve Huse gaan bewonen. Alle huishoudens van Schiebroek zijn uitgenodigd om mee te doen aan de enquête over de Skaeve Huse (I&O Research, 2015b). Uiteindelijk heeft minder dan zes procent de enquête ook ingevuld, een opvallend laag percentage. Bijna de helft van de huishoudens vindt de locatie (zeer) ongeschikt omdat deze te dicht bij een woonwijk is gelegen. Meer dan driekwart verwacht iets van het project te gaan merken, bijvoorbeeld overlast, asociaal gedrag, en/of hanggedrag. Over de mate van begeleiding is de helft van de huishoudens te spreken, een kleinere groep (een derde) vindt 24 uurs aanwezigheid in het eerste jaar niet voldoende. Deze laatstgenoemde groep vindt bijvoorbeeld dat de termijn van een jaar niet voldoende is. Het idee van een begeleidingscommissie wordt door het overgrote deel van de huishoudens gewaardeerd. 3.3 Bedrijven De gebiedscommissie Overschie heeft gesproken met ondernemers van en uit de omgeving van bedrijventerrein Hoog Zestienhoven, dat direct naast de locatie van de Skaeve Huse ligt. Een aantal ondernemers bleek bezorgd voor een toename van inbraak en brandstichting en voor het risico dat (vrouwelijke) personeel zou worden lastiggevallen door bewoners van de Skaeve Huse. Ook waren ondernemers beducht voor economische schade als gevolg van een negatief imago van het gebied door de aanwezigheid van de Skaeve Huse. Ondernemers hebben daarom gepleit voor een zorgvuldige inpassing en afscherming van het terrein. Zij hebben daarnaast uitgesproken dat de komst van de Skaeve Huse geen belemmeringen mag opleveren voor hun bedrijfsvoering, zoals beperkingen aan geluidsproductie. Niet alle ondernemers waren bang voor negatieve gevolgen van de Skaeve Huse. Uit de interviews die voor dit onderzoek zijn gehouden, blijkt dat de zorgen van de ondernemers inmiddels deels zijn weggenomen. Ze hebben vertrouwen in de partijen die bij het project betrokken zijn en verwachten weinig overlast van de bewoners van de Skaeve Huse, hooguit van bezoekers die de bewoners aantrekken. Wel merkt een ondernemer die bedrijfsruimten verhuurt, dat bedrijven momenteel vaker kortdurende contracten afsluiten in afwachting van de effecten van de Skaeve Huse. Eén contract is helemaal niet doorgegaan vanwege de komst van de Skaeve Huse. Haar grootste vrees is dat de aanwezigheid van de Skaeve Huse straks beperkingen oplegt aan ontwikkelingen in de omgeving, zoals de komst van scholen of een horecavoorziening. 22

23 3.4 Volkstuinverenigingen en ponyclub De gebiedscommissie Overschie heeft gesproken met vertegenwoordigers van volkstuinverenigingen De Wilgentuin, Tuinderslust, Helpt Elkander, Eigen Hof, Blijdorp en Zestienhoven en van ponyclub De Schieruiters. Van deze verenigingen liggen De Wilgentuin aan de Bovendijk en De Schieruiters aan de Volkelstraat het dichtste bij de Skaeve Huse (550 meter respectievelijk 700 meter loopafstand). De overige verenigingen liggen alle op twee tot drie kilometer loopafstand. Vertegenwoordigers van de volkstuinverenigingen hebben tegen de gebiedscommissie gezegd, dat zij verwachten dat met de komst van de Skaeve Huse het risico op inbraken toeneemt. De verenigingen zeiden ook te vrezen voor een aanzuigende werking van criminele activiteiten en voor het risico dat bewoners van de Skaeve Huse die (vanwege wangedrag) uit de woonvoorziening worden gezet, onderdak gaan zoeken in de tuinhuisjes. Uit het interview met de Wilgentuin blijkt dat bij die vereniging de zorgen zijn afgenomen. Men verwacht wel dat de bewoners van de Skaeve Huse gaan rondzwerven door de omgeving en is beducht voor de reacties van anderen op de bewoners van de Skaeve Huse (dat er naar de Skaeve Huse-bewoners geschreeuwd gaat worden en dat ze onterecht van dingen de schuld zullen krijgen). De volkstuinvereniging benadrukt het belang van goede contacten met de beheerders van de Skaeve Huse en een telefoonnummer voor meldingen dat 24 uur per dag bereikbaar is. De ponyclub stond en staat nog steeds negatief tegenover het project. Dat komt vooral omdat er na een eerste verkennend gesprek met een gemeenteambtenaar over mogelijke compensatie of maatregelen bij de ponyclub, geen contact meer met deze persoon is geweest. De club voelt zich niet gerustgesteld. Het bestuur wil vooral rust in de tent en aan de leden kunnen uitleggen wat ze kunnen verwachten van de Skaeve Huse en wat het bestuur gedaan heeft om overlast te voorkomen. De leden van de ponyclub zijn vooral kinderen die meestal op de fiets naar de ponyclub komen. Het bestuur vreest dat de Skaeve Huse invloed zullen hebben op het gevoel van veiligheid bij de kinderen en hun ouders en dat zich onderweg beangstigende situaties kunnen voordoen wanneer kinderen bewoners van de Skaeve Huse tegenkomen. Tegelijkertijd geeft het bestuur aan dat bewoners van de Skaeve Huse welkom zijn op het terrein als ze zich niet vreemd gedragen en er ook vrijwilligerswerk kunnen doen als ze dat willen. Zowel de Wilgentuin als de ponyclub hebben het risico op imagoschade als gevolg van (de berichtgeving over) de Skaeve Huse aangekaart. Een imagoprobleem kan hun leden kosten. Daarnaast achten beide verenigingen het niet ondenkbaar dat bewoners van de Skaeve Huse op hun kantines (met lage tarieven) afkomen. De besturen vragen zich af of zij de veiligheid van de leden en de vrijwilligers die bardiensten draaien wel kunnen waarborgen. 23

24 3.5 Scholen en kinderdagverblijven De gebiedscommissie Overschie heeft een bijeenkomst gehad met vertegenwoordigers van mytylschool De Brug, basisschool Park16Hoven, kinderdagverblijf Bimbola en kinderdagverblijf In de Wolken. Sommige van deze organisaties hebben meer dan één keer met de gebiedscommissie gesproken of zijn ook bij een openbare informatiebijeenkomst geweest. De scholen en kinderdagverblijven liggen op minstens een kilometer afstand van de Skaeve Huse. Vanuit de organisaties zijn zorgen geuit over de kans dat (verslaafde) bewoners van de Skaeve Huse inbraken zullen gaan plegen. Ook was er bezorgdheid over de gevolgen voor de omgeving als een bewoner vanwege het overtreden van de regels uit de Skaeve Huse zou worden gezet. Uit de interviews die met drie van de organisaties zijn gehouden, blijkt dat zij zich (inmiddels) weinig zorgen maken over veiligheidsproblematiek als gevolg van de Skaeve Huse, in ieder geval voor zover het hun vestigingen, medewerkers en kinderen betreft. Dit heeft onder andere te maken met de informatie die zij hebben gekregen over voorzorgsmaatregelen die worden getroffen om problemen te voorkomen en informatie die zij hebben ontvangen over het profiel van de bewoners van de Skaeve Huse (dat er geen criminelen komen wonen). In de interviews is aan de orde gekomen, dat er wellicht problemen kunnen ontstaan doordat scholieren die nieuwsgierig zijn naar de Skaeve Huse, de bewoners van de woonvoorziening gaan uitdagen. De voor het onderzoek gesproken organisaties kunnen zich in het algemeen vinden in de manier waarop de gemeente hen geïnformeerd heeft over het project en rekening houdt met hun belangen en hebben vertrouwen in de aanpak zoals die bij hen bekend is. Ze willen door de gemeente op de hoogte worden gehouden van de situatie en eventuele incidenten zodra die zich voordoen (zodat ze die niet uit de media hoeven te vernemen). Een van de scholen wijst op het belang van goed contact met de beheerder van de Skaeve Huse en benadrukt dat er bij een incident direct geacteerd moet worden om onrust te voorkomen. 24

25 4 Verwachtingen van partijen betrokken bij de Skaeve Huse Dit hoofdstuk behandelt de verwachtingen ten aanzien van het Skaeve Huse project van de belangrijkste partijen die bij het project betrokken zijn: Gemeente Rotterdam, Woonstad, CVD, de begeleidingscommissie, de gebiedscommissies Overschie en Hillegersberg-Schiebroek en de Politie. Ook hun ervaringen met het project tot nu toe komen aan bod. De informatie in dit hoofdstuk is voornamelijk afkomstig uit de interviews en aangevuld met informatie uit de deskresearch. 4.1 Gemeente (projectleider en voorzitter selectiecommissie) De projectleider van de gemeente beoordeelt het project rond het realiseren van de Skaeve Huse tot nu toe als geslaagd. Naar zijn oordeel zijn hiervoor verschillende factoren van belang geweest. Een belangrijke factor betreft de afstemming en samenwerking op verschillende niveaus binnen de gemeentelijke organisatie en de samenwerking met andere organisaties. Door de interne samenwerking is het gelukt om in het project overlastproblematiek en zorgproblematiek domeinen van verschillende afdelingen (clusters) met elkaar te verbinden. De samenwerking met andere organisaties is vrij vlot verlopen. De projectleider wijst erop dat het voor de toekomst van het project belangrijk is dat de partijen de samenwerking rond de Skaeve Huse onderhouden en de beheercommissie voldoende voeden met informatie. De gemeente heeft hierbij een voorstrekkersrol. Ook van belang voor het slagen van het project was het participatietraject met de omgeving. De gemeente heeft veel tijd en energie gestoken in het organiseren van participatie en communicatie rond het Skaeve Huse project. De projectleider bevestigt dat er vanuit de omgeving aanvankelijk veel weerstand was tegen de komst van de Skaeve Huse bij de Soesterbergstraat en dat het participatietraject stroef van start ging met de eerste bewonersavond. Desondanks is de gemeente er in het participatietraject naar het oordeel van de projectleider in geslaagd voldoende tegemoet te komen aan zorgen en bezwaren van de omgeving, door zichtbaar te zijn, een luisterend oor te bieden, veel persoonlijke gesprekken aan te gaan met mensen met zorgen, de zorgen rond veiligheid en leefbaarheid voor de omgeving serieus te nemen en adequate beheersmaatregelen te treffen (waaronder intensief toezicht, afstemming met de Politie en het instellen van een begeleidingscommissie). Belanghebbenden hebben in het participatietraject kritiek geuit op (de transparantie) van de besluitvorming over de locatie van de Skaeve Huse. De projectleider herkent de kritiek en pleit ervoor belanghebbenden bij toekomstige projecten eerder te betrekken bij de besluitvorming. Hij wijst erop dat bij de zoektocht naar een geschikte locatie voor de Skaeve Huse, tientallen locaties op verschillende plekken in Rotterdam de revue zijn gepasseerd. Met het oog op de kosten en doorlooptijd van het project, is gezocht naar een locatie met een woonbestemming die eigendom was van Gemeente Rotterdam. Daarnaast was van belang dat de locatie voldoende groot en rustig was en niet gelegen in de buurt van bestaande woningen, maar wel 25

26 op loopafstand van voorzieningen (zoals winkels) voor de Skaeve Huse bewoners. De locatie aan de Soesterbergstraat voldeed het beste aan deze voorwaarden. De projectleider heeft vertrouwen in het CVD als uitvoerder van het Skaeve Huse project. Bij de keuze van de gemeente om deze taak aan het CVD te geven, speelde mee dat het CVD duidelijk wilde inzetten op het realiseren van uitstroom door re-integratie van Skaeve Huse bewoners in de maatschappij. Het proces om bewoners voor de Skaeve Huse te selecteren is relatief kort geleden van start gegaan, toen duidelijk werd wanneer de eerste bewoners in de Skaeve Huse terecht zouden kunnen. Binnen de selectiecommissie liepen de ideeën omtrent de selectie eerst uit elkaar, maar is men tot overeenstemming gekomen. De voorzitter van de selectiecommissie geeft aan dat het over het algemeen moeilijk blijkt geschikte kandidaten te overtuigen om naar de Skaeve Huse te verhuizen. De projectleider pleit er voor na een jaar te evalueren in hoeverre de (relatief kostbare) beheersmaatregelen rond de Skaeve Huse gehandhaafd of aangepast moeten of kunnen worden. Zorgen omtrent overlast en veiligheid vanuit de omgeving moeten daarbij het uitgangspunt blijven. 4.2 Woonstad Woonstad ziet de Skaeve Huse als welkom middel om overlast in andere wijken (waar de Skaeve Huse bewoners vandaan komen) te beperken en daarmee zowel de veiligheid als het veiligheidsgevoel in de herkomstwijken te vergroten. Daarnaast vindt Woonstad dat er sterk op moet worden ingezet om de Skaeve Huse bewoners te resocialiseren, zodat ze na verloop van tijd weer naar een reguliere woning kunnen verhuizen; de Skaeve Huse mogen geen eindstation zijn en geen middel om druk op andere opvangvoorzieningen op te vangen. Bewoners moeten worden geselecteerd omdat ze ernstige overlast veroorzaken en niet vanwege hun eventuele zorgproblematiek. Woonstad heeft positieve verwachtingen van het project vanwege de goede ervaringen met Skaeve Huse in andere gemeenten en omdat Woonstad vertrouwen heeft in het beheer van de Skaeve Huse door het CVD en de inzet van het CVD om de bewoners te resocialiseren. Woonstad verwacht dat het project in ieder geval op de korte termijn succesvol zal zijn vanwege de intensieve betrokkenheid van verschillende partijen. Woonstad spreekt wel de zorg uit dat de aandacht van betrokken partijen na een aantal jaren kan verslappen en dat dat vooral ten koste kan gaan van de focus om resocialisatie en uitstroom van bewoners te realiseren. Woonstad verwacht weinig overlast van de Skaeve Huse, vanwege de geïsoleerde locatie in Overschie, het intensieve beheer en de sterke betrokkenheid van partijen. Eventuele overlastrisico s ziet Woonstad voor de medewerkers van het vlak bij de Skaeve Huse gelegen ING Datacenter en voor wat betreft de kans dat de woonvoorziening overlastgevende 26

27 bekenden van de Skaeve Huse bewoners aantrekt. Met het oog op eventuele overlast vindt Woonstad het belangrijk dat het telefoonnummer van de beheerder goed in de omgeving van de Skaeve Huse wordt verspreid, dat klachten serieus worden genomen en dat er een geborgde escalatieprocedure is. Woonstad benadrukt dat de gemeente eindverantwoordelijk is voor de Skaeve Huse en erop moet toezien dat alle partijen hun taken naar behoren uitvoeren en goed communiceren en samenwerken. Woonstad is tevreden over de efficiënte samenwerking met de gemeente rond de bouw van de Skaeve Huse. Rond de selectie van bewoners voor de Skaeve Huse miste Woonstad in eerste instantie visie en sturing van de gemeente. Dit is later goed opgepakt en de selectieprocedure loopt nu goed. Woonstad benoemt dat de informatievoorziening en de communicatie rondom de selectieprocedure richting zowel eigen organisatieonderdelen als de corporaties en andere partijen, ook straks wanneer de units vol raken, aandacht moet blijven houden van de Gemeente. Woonstad wil graag met de andere partijen in gesprek om te reflecteren op onder meer de beoogde doelgroep van de Skaeve Huse en wanneer het project als een succes kan worden gezien (is het bijvoorbeeld een succes als bewoners na een jaar uitstromen?; als de overlast in de herkomstwijken substantieel is afgenomen?). Woonstad ziet graag dat de gemeente daarin een faciliterende rol speelt. Daarnaast wil Woonstad graag input leveren bij de aanbestedingsprocedure naar een eventuele andere zorgpartij voor de Skaeve Huse in de toekomst. Woonstad rekent op medewerking van alle partijen (ook andere corporaties) bij een evenredige verdeling van Skaeve Huse bewoners terug de samenleving in en verwacht dat de gemeente dit proces faciliteert. 4.3 Centrum voor Dienstverlening (CVD) Het CVD ziet in Skaeve Huse een aanvulling op de woonladder, de keten van woonvormen voor mensen die niet geheel zelfstandig kunnen wonen. De ervaring van het CVD is dat sommige mensen die gegeven hun zorgproblematiek voor begeleid wonen of beschermd wonen in aanmerking zouden kunnen komen, slecht functioneren in deze woonvoorzieningen omdat ze niet kunnen omgaan met de drukte van de stedelijke woonomgeving en wonen in groepsverband en hun omgeving te veel overlast bezorgen. Het CVD verwelkomt de mogelijkheid deze mensen in de Skaeve Huse te kunnen huisvesten en begeleiden. Voor het CVD is het project een succes wanneer de bewoners van de Skaeve Huse tot rust komen, het gevoel hebben dat ze prettig wonen en zo normaal mogelijk functioneren (een normaal dag- en nachtritme en een zinvolle dagbesteding) en dat er weinig gedoe is. Uiteindelijk is doorstromen naar een reguliere woning of andere woonvorm ook een doel, maar daar wordt niet van het begin af aan op gestuurd. Het CVD vindt het belangrijker dat de bewoners eerst tot rust komen en niet meteen van alles moeten. Gevraagd naar de overlast die de bewoners van de Skaeve Huse zouden kunnen veroorzaken, verwacht het CVD weinig problemen, maar denkbaar zijn overlast door 27

28 drugsdealers, overlast door bezoekers van de bewoners, feestjes, geluidsoverlast en verzamelen van spullen rond het huis. Omgekeerd kunnen bewoners ook last hebben van mensen die nieuwsgierig zijn en komen kijken en onaardige dingen kunnen roepen. 4.4 Begeleidingscommissie De begeleidingscommissie volgt het proces rond de Skaeve Huse kritisch. De commissie heeft de indruk dat gemeente en Politie de problemen in de omgeving serieus nemen en heeft vertrouwen in de afspraken die gemaakt zijn om overlast en veiligheidsproblemen te voorkomen. De meeste bewoners en ondernemers in de begeleidingscommissie zijn genuanceerder gaan denken over de Skaeve Huse. In het algemeen vindt de commissie dat zij voldoende informatie van de gemeente krijgt om het project te kunnen begeleiden. Wel is, naar het oordeel van sommige commissieleden, de communicatie van de gemeente en andere betrokken instanties te veel op zenden gericht (eenrichtingsverkeer). Verzoeken van de begeleidingscommissie aan de gemeente om iets te doen met adviezen van de commissie moesten soms herhaald worden en gemaakte afspraken waren niet altijd goed terug te vinden in verslagen. Een aantal leden van de begeleidingscommissie wil meer inzicht in de afwegingen die worden gemaakt bij de selectie van bewoners voor de Skaeve Huse. Ook is de wens geuit om (geanonimiseerde) informatie te krijgen over de bewoners en eventuele incidenten die zich voordoen, zodat de commissie kan bepalen of betrokken partijen adequaat handelen en zij mee kan praten over hoe herhaling van incidenten kan worden voorkomen. Leden van de begeleidingscommissie hebben verschillende belangen als het gaat om de communicatie over de Skaeve Huse naar buiten toe. Ondernemers willen bijvoorbeeld zo min mogelijk publiciteit, terwijl het voor de betrokkenen instanties aantrekkelijk kan zijn een eventueel succes uit te dragen. Een van de commissieleden suggereert dat de gemeente voor communicatie over de Skaeve Huse naar buiten, meer gebruik zou moeten maken van andere media dan brieven (bijvoorbeeld radio en tv van RTV Rijnmond) omdat brieven niet voor alle doelgroepen een passend communicatiemiddel zijn. In de commissie is er twijfel over of het mogelijk zal blijken mensen vanuit de Skaeve Huse terug te laten keren naar reguliere woningen. 4.5 Gebiedscommissie Overschie In Overschie waren de reacties van belanghebbenden en geïnteresseerden op het plan de Skaeve Huse bij de Soesterbergstraat te plaatsen over het algemeen minder heftig dan in Hillegersberg-Schiebroek. In het participatietraject konden de meeste zorgen van de belanghebbenden uit Overschie ten aanzien van de Skaeve Huse worden weggenomen. De gebiedscommissie Overschie heeft daarom positief geadviseerd over het project Skaeve 28

29 Huse, maar heeft daarbij wel een groot aantal randvoorwaarden meegegeven die zijn overgenomen in het programma van eisen voor het project. De gebiedscommissie heeft in haar advies ook vraagtekens gezet bij de geschiktheid van de locatie aan de Soesterbergstraat voor wat betreft geluidsbelasting voor de bewoners; onder andere vanwege het nabijgelegen vliegveld zou de geluidsbelasting te groot kunnen zijn. DCMR heeft ter plekke onderzoek gedaan en geconcludeerd dat de geluidsbelasting op de locatie voor de Skaeve Huse acceptabel is. De gemeente stelt in haar reactie op het advies van de gebiedscommissies dat de bouw van de Skaeve Huse aan de Soesterbergstraat is toegestaan gegeven de specifieke situatie en omdat de locatie buiten de in het rijksbeleid vastgestelde 35 Ke-contour voor ernstige geluidsbelasting valt. De gebiedscommissie verwacht niet veel moeilijkheden rond de Skaeve Huse voor wat betreft veiligheid en overlast. 4.6 Gebiedscommissie Hillegersberg-Schiebroek De gebiedscommissie van Hillegersberg-Schiebroek was verdeeld in het oordeel ten aanzien van de Skaeve Huse. De leden waren van mening dat de Soesterbergstraat geen geschikte locatie was, echter sommigen wilden de optie voor de Soesterbergstraat zondermeer afwijzen, terwijl anderen er minder negatief tegenover stonden en vooral wilden zorgen dat bij keuze door de Gemeente voor de Soesterbergstraat adequate maatregelen zouden worden genomen om overlast te voorkomen. Uiteindelijk heeft de gebiedscommissie besloten negatief te adviseren ten aanzien van de locatie bij de Soesterbergstraat. In het advies is voor als de gemeente toch voor de Soesterbergstraat zou kiezen gepleit voor voldoende adequate voorzorgsmaatregelen. Afgezien van de ongelukkige start met de eerste bewonersavond, vindt de gebiedscommissie dat het participatietraject met de bewoners goed is verlopen en dat er voldoende rekening is gehouden met adviezen van de bewoners en de gebiedscommissie. De gebiedscommissie heeft vertrouwen in het pakket aan maatregelen dat wordt genomen tegen mogelijke overlastof veiligheidsproblemen als gevolg van de Skaeve Huse. 4.7 Politie De Politie ziet de komst van de Skaeve Huse met vertrouwen tegemoet. Het vertrouwen is mede gebaseerd op de positieve ervaringen met Skaeve Huse in andere gemeenten. Daarnaast wijst de Politie erop dat ze ervaring heeft met locaties waar veel potentieel overlastgevende mensen bij elkaar wonen en dat het Skaeve Huse project in die zin niet uitzonderlijk is. Bij de Skaeve Huse gaat het om een relatief klein aantal (11) woonunits waar de Politie vanaf de eerste dag bij betrokken zal zijn en waar bovendien 24 uur per dag een beheerder aanwezig zal zijn. 29

30 De dichtstbijzijnde woningen vanaf de Skaeve Huse locatie staan in Schiebroek en daar zijn ook de dichtstbijzijnde winkels. De Politie verwacht daarom dat de bewoners van de Skaeve Huse vooral in Schiebroek hun inkopen zullen gaan doen. 30

31 5 Veiligheid en leefbaarheid vóór de komst van de Skaeve Huse 5.1 Inleiding Om een indruk te krijgen van de leefbaarheids- en veiligheidssituatie voorafgaand aan de start van het Skaeve Huse project in Overschie, wordt hier over verschillende cijfers gerapporteerd. Enerzijds betreft het cijfers omtrent misdrijven en meldingen uit de periode oktober 2015 t/m september Deze zijn op verschillende schaalniveaus beschikbaar (stad, buurt, subbuurt en postcodeniveau). Anderzijds zijn er vanuit het Wijkprofiel 2016 van de gemeente Rotterdam (welke eens per 2 jaar verschijnt) enquêtegegevens beschikbaar over de leefbaarheid en veiligheid in de buurt volgens buurtbewoners (zie Bijlage I-A voor meer informatie over de gebruikte data). Deze gegevens zijn op buurtniveau beschikbaar, en daarnaast via zogenaamde Belevingskaarten ook op een lager schaalniveau. We richten ons in eerste instantie op twee buurten: Zestienhoven en Schiebroek. In Zestienhoven ligt het Skaeve Huse project. Schiebroek ligt vlakbij het project en heeft voorzieningen waar de bewoners van het project mogelijk gebruik van gaan maken (Metrohalte Meijersplein, winkelvoorzieningen aan Teldersweg en Peppelweg). Binnen de buurten maken we waar mogelijk een onderscheid naar subbuurten (figuur 5.1 en Bijlage I-0). Aan het eind van deze paragraaf kijken we ook specifiek naar de veiligheidssituatie binnen 300 en 600 meter van het Skaeve Huse project, en de situatie rondom potentiële passantenroutes van het Skaeve Huse project naar voorzieningen in Schiebroek. Figuur 5.1 Indeling Schiebroek en Zestienhoven in subbuurten 31

32 5.2 Leefbaarheid In zowel Zestienhoven als Schiebroek is een grote meerderheid tevreden met de buurt en beide buurten scoren hier gunstig vergeleken met de stad Rotterdam (tabel 5.1). In het zuidelijke deel van Schiebroek (rondom het zuidelijke deel van de Asserweg en de Van Bijnkershoekweg) is men relatief minder tevreden met de buurt (Belevingskaarten Bijlage II- Figuur 1). Bewoners van de twee buurten ervaren relatief weinig problemen in de buurt en/of met buurtbewoners en Zestienhoven springt hier het gunstigst uit. De gemiddelde WOZ-waarde per m 2 ligt in Zestienhoven met een kleine euro per m 2 ruim hoger dan in Schiebroek. Binnen Schiebroek is de gemiddelde waarde het laagst in Schiebroek-Zuid (en dan vooral rondom het zuidelijke deel van de Asserweg, subbuurt 7; zie Bijlage I-B). Schiebroek Zestienhoven 3 Rotterdam % (zeer) tevreden met de buurt 81,2 94,8 78,2 % bewoners dat zegt geen problemen in de buurt te ervaren 68,4 90,6 53,9 % bewoners dat zegt geen problemen met buurtbewoners te hebben 68,5 83,0 67,6 gemiddelde WOZ per m2 woningoppervlakte Tabel 5.1 Beoordeling leefomgeving en WOZ-waarde in drie gebieden 2015 (Wijkprofiel 2015) 5.3 Veiligheidssituatie De veiligheidssituatie in de buurten wordt besproken aan de hand van de thema s diefstal, geweld, inbraak, vandalisme en vervuiling, en overlast. 4 Diefstal In Schiebroek en Zestienhoven is het op het gebied van diefstal vergeleken met de stad Rotterdam gunstig gesteld (tabel 5.2). 56 Zo wordt er relatief weinig uit motorvoertuigen gestolen, vinden er weinig rijwieldiefstallen plaats (vooral in Zestienhoven) en komt zakkenrollerij beperkt voor. Wel is opvallend dat er in Zestienhoven relatief veel overige vermogensdelicten plaatsvinden. Deze vinden veelal plaats op de luchthaven Rotterdam The Hague Airport, gelegen in de buurt Zestienhoven. 7 Verschillen binnen Schiebroek doen zich 3 Gegevens uit het wijkprofiel over Zestienhoven zijn gebaseerd op het gebied NoordKethel/ Schieveen/Zestienhoven. Zestienhoven heeft veruit de meeste bewoners van deze gebieden. 4 Bij meldingen en misdrijven is niet altijd een subbuurtcode aanwezig. Daardoor kan het voorkomen dat het totaal aantal meldingen/misdrijven van de subbuurten van buurt X niet altijd overeenkomt met het totaal aantal meldingen van de betreffende buurt. 5 Het betreft bij tabel 5.2 relatieve politiecijfers: het aantal meldingen en misdrijven per 1000 inwoners. Bij inbraak betreft het aantal inbraken per 1000 woningen. Bij buitenbranden betreft het het aantal kleine buitenbranden per 100 hectare. 6 Het aantal bewoners (en aantal adressen) in Zestienhoven beperkt is. Daardoor kan een beperkt aantal misdrijven een grote invloed hebben op de relatieve cijfers. Daarom is bijlage I-C ook het absolute aantal misdrijven (en meldingen) naar buurt opgenomen. 7 Als de luchthaven buiten beschouwing wordt gelaten, ligt dit cijfer van overige vermogensdelicten net iets boven het Rotterdamse gemiddelde. 32

33 vooral voor bij rijwieldiefstal. In Schiebroek-Zuid is dit cijfer drie keer zo hoog als in Schiebroek-Noord. Door de bewoners wordt fietsendiefstal als een vaak voorkomend probleem gezien in Schiebroek en niet in Zestienhoven, terwijl autodiefstal in beide buurten minder vaak als probleem wordt gezien in vergelijking met de stad Rotterdam (tabel 5.3). Uit de belevingskaart blijkt dat onder meer rondom de metrohalte Meijersplein (subbuurt 6) fietsendiefstal vaker als buurtprobleem gezien wordt (Belevingskaart Bijlage II Figuur 2) MISDRIJVEN DIEFSTAL Zestienhoven Schiebroek Schiebroek- Noord Schiebroek- Zuid stad Rotterdam Diefstal uit/vanaf motorvoertuigen 6,2 7,6 7,7 7,5 9,2 Diefstal van motorvoertuigen 3,8 2,3 2,8 1,6 1,6 Diefstal van brom-, snor-, fietsen 4,8 10,3 5,0 16,6 12,0 Zakkenrollerij 1,9 0,3 0,2 0,4 3,0 Diefstal af/uit/van overige voertuigen 1,9 0,6 0,7 0,5 0,9 Overige vermogensdelicten 29,5 5,8 5,4 6,4 11,0 GEWELD Openlijke geweldpleging tegen personen 0,0 0,4 0,2 0,5 0,6 Bedreiging 3,8 3,1 2,7 3,7 3,5 Mishandeling 2,4 4,3 2,9 6,0 4,6 Straatroof 0,0 0,7 0,7 0,8 1,1 Overval 0,0 0,3 0,4 0,1 0,2 INBRAAK Inbraak woning 14,9 11,8 9,9 15,3 10,1 Inbraak box/garage/schuur/tuinhuis 1,3 4,6 3,0 7,0 3,6 VANDALISME Vernieling cq zaakbeschadiging 9,5 6,6 4,9 8,7 7,9 Graffitinormering* 5,1 5,1 5,3 Kleine buitenbranden** 0,6 11,4 13,1 OVERLASTMELDINGEN drugszaakmeldingen 0,5,6 0, ,3 conflictmeldingen 6,7 21,9 15,4 25,7 22,5 overlastmeldingen 13,3 31,6 22,4 33,6 29,3 * deze cijfers zijn afkomstig van de gemeente. Het betreft kengetal productnormering schoon, onderdeel graffiti. Een hogere score is ongunstig (oorspronkelijk zijn hogere scores gunstig). Er is besloten deze te transformeren zodat alle cijfers in de tabel een zelfde richting op wijzen. ***deze cijfers zijn afkomstig van de Brandweer (GMS) Tabel 5.2 Relatieve politiecijfers (misdrijven en meldingen per 1000 inwoners) en gemeentecijfers naar gebieden in de periode oktober 2015-september 2016 (Politiecijfers BVH en GMS) Geweld Geweldsmisdrijven (zoals bedreiging, mishandeling, straatroof) komen in Zestienhoven in vergelijking met de stad Rotterdam weinig voor (tabel 5.2). Alleen op het gebied van 33

34 bedreiging scoort de buurt relatief iets ongunstiger. 8 Geweldszaken worden dan ook nauwelijks als veelvoorkomend probleem gezien in Zestienhoven (tabel 5.3). Schiebroek scoort ten opzichte van Rotterdam ook meestal gunstig bij geweldsmisdrijven, waarbij Schiebroek-Zuid zich zowel in absolute- als in relatieve zin op enkele vlakken negatief onderscheidt. Zo is het absolute aantal geweldsmisdrijven ongunstig rondom het zuidelijke deel van de Asserweg e.o. (subbuurt 7) en de Van Bijnkershoekweg e.o. (subbuurt 8; zie Bijlage I-D). In deze gebieden wordt geweld meer als probleem ervaren dan in de rest van Schiebroek (zie Belevingskaarten Bijlage II-Figuur 7 t/m 9). Inbraak Het inbraakcijfer in Zestienhoven is iets ongunstiger dan in Schiebroek en Rotterdam, hoewel bewoners in Zestienhoven inbraak niet als een groot probleem ervaren (tabel 5.2; tabel 5.3). Schiebroek-Zuid scoort beduidend negatiever dan de stad Rotterdam en Schiebroek-Noord bij inbraakcijfers. Binnen Schiebroek-Zuid komen de meeste woninginbraken voor in het gebied rondom metrohalte Meijersplein (subbuurt 6, Bijlage I-D) maar dat betekent niet dat inbraken als een groot probleem worden ervaren door de bewoners (zie Belevingskaart in Bijlage II- Figuur 5). Vandalisme en vervuiling Vernieling van eigendommen komt relatief vaak voor in Zestienhoven en doet zich vooral voor in niet-woongebieden zoals bedrijventerreinen (tabel 5.2, Bijlage I-D). De graffitinormering (een maat die iets zegt over hoe veel graffiti voorkomt, een hogere score is ongunstiger) laat weinig verschillen zien tussen de gebieden (tabel 5.2). Vandalisme wordt in Zestienhoven nauwelijks als probleem gezien door de buurtbewoners, terwijl in Schiebroek dit wel vaker als probleem wordt gezien (tabel 5.3). In beide buurten wordt het vaak voorkomen van rommel het meest als veelvoorkomend buurtprobleem genoemd, hoewel dit aandeel in Schiebroek tweemaal zo hoog ligt als in Zestienhoven. Ook bij andere thema s rondom vandalisme en vervuiling doet dit verschil zich voor tussen de twee buurten. Uit de Belevingskaarten (Bijlage II- Figuur 12 t/m 15) rondom het thema vandalisme en vervuiling zien we dat rondom metrohalte Meijersplein/Wilgenplaspark (subbuurt 1/6) en rondom de Van Bijnkershoekweg (subbuurt 8) de situatie relatief ongunstig beoordeeld wordt door bewoners. Overlast Het aantal overlastmeldingen bij de politie (over drugszaken, conflicten of overlast) wijkt in Zestienhoven erg gunstig af vergeleken met Schiebroek en de stad Rotterdam (tabel 5.2). Schiebroek bevindt zich hier rond het Rotterdamse gemiddelde, waarbij Schiebroek-Noord gunstiger scoort dan Schiebroek-Zuid. Binnen deze gebieden valt het zuidelijke deel van de Asserweg e.o. (subbuurt 7) op als gebied waar het relatieve en absolute overlastcijfer ongunstig is (Bijlage I-E). De ervaren overlast is in Schiebroek minder dan in Rotterdam (tabel 5.3). Uit de Belevingskaart over overlast door omwonenden valt de omgeving rondom de metrohalte Meijersplein en Wilgenplaslaan/Teldersweg in ongunstige zin op (Bijlage II- Figuur 9). 8 In absolute aantallen gaat het om acht gebeurtenissen, zie Bijlage I-C 34

35 Zestienhoven Schiebroek Rotterdam Diefstal Fietsendiefstal komt vaak voor als buurtprobleem 0,0 23,8 21,7 Diefstal uit auto komt vaak voor als buurtprobleem 5,2 6,8 11,1 Inbraak Inbraak in woningen komt vaak voor als buurtprobleem 11,9 21,7 19,8 Geweld Bedreiging komt vaak voor als buurtprobleem 1,2 6,1 7,5 Geweldsdelicten komt vaak voor als buurtprobleem 1,8 3,2 8,0 Tasjesroof met geweld komt vaak voor als buurtprobleem 0,0 3,0 6,2 Overlast Drugsoverlast komt vaak voor als buurtprobleem 0,0 3,8 8,3 Handel in drugs op straat komt vaak voor als buurtprobleem 0,0 1,5 6,5 Overlast door omwonenden komt vaak voor als buurtprobleem 4,2 13,7 10,5 Vrouwen en mannen die op straat lastig worden gevallen komt vaak voor als buurtprobleem 1,2 3,9 6,1 Vandalisme/vervuiling Bekladding muren en/of gebouwen komt vaak voor als buurtprobleem 5,0 9,7 12,6 Vernieling van telefooncellen, bus of tramhokjes komt vaak voor als buurtprobleem 6,5 14,9 8,7 Vernielde/kapotte banken, vuilnisbakken etc komt vaak voor als buurtprobleem 2,3 6,9 8,8 Vernieling aan/diefstal vanaf auto komt vaak voor als buurtprobleem 6,9 11,5 14,6 Rommel komt vaak voor als buurtprobleem 20,8 42,5 48,2 Tabel 5.3 Buurtproblemen komen vaak voor (% respondenten) 2015 (Wijkprofiel 2015) 5.4 Veiligheidssituatie binnen straal 300 en 600 meter van het Skaeve Huse project Binnen de directe omgeving van het Skaeve Huse project (straal 300 meter) zijn in de periode van een jaar vier misdrijven door de politie geregistreerd: drie overige diefstallen en eenmaal diefstal uit een overig voertuig (tabel 5.4). Er zijn zes meldingen binnengekomen: driemaal betrof het een conflict en driemaal betrof het overlast. Het aantal misdrijven binnen een straal van 600 meter ligt aanmerkelijk hoger, en dit komt doordat Metrostation Meijersplein ook binnen deze afstand valt. Het betreft hier vooral diefstallen (onder meer diefstal van brom-/snorfietsen en overige diefstallen). Het aantal geweldsmisdrijven is vergeleken met de andere typen misdrijven kleiner. In de periode zijn 13 overlastmeldingen bij de politie gedaan en bij iets meer dan de helft van de meldingen betrof het een algemene overlastmelding (niet gerelateerd aan drugs of een conflict). 35

36 300 meter 600 meter Misdrijven Diefstal Diefstal uit/vanaf motorvoertuigen 0 13 Diefstal van motorvoertuigen 0 4 Diefstal van brom-, snor-, fietsen 0 37 Zakkenrollerij 0 0 Diefstal af/uit/van overige voertuigen 1 1 Overige vermogensdelicten 3 19 Geweld Openlijke geweldpleging tegen personen 0 0 Bedreiging 0 4 Mishandeling 0 3 Straatroof 0 3 Overval 0 0 Inbraak Inbraak woning 0 16 Inbraak box/garage/schuur/tuinhuis 0 4 Vernieling cq zaakbeschadiging 0 8 Totaal meter 600 meter Overlastmeldingen Drugszaak 0 2 Conflict 3 4 Overlast 3 7 Totaal 6 13 *) niet voor alle misdrijven/meldingen is een postcode aanwezig. Bij deze incidenten is de straatnaam nagegaan en gekeken of deze binnen de 300m/600m cirkel vallen. Straten die voor slechts een zeer beperkt deel binnen deze cirkel vallen (bijv. Fairoaksbaan) zijn niet meegenomen. Tabel 5.4 Absoluut aantal misdrijven en meldingen binnen 300 meter en 600 meter van het Skaeve Huse project in de periode oktober 2015-september 2016 (Politiecijfers BVH en GMS) 5.5 Veiligheidssituatie rondom potentiële passantenroutes Schiebroek In de bestudeerde documenten van de gemeente wordt de verwachting uitgesproken dat bewoners van de Skaeve Huse van voorzieningen in de buurt Schiebroek gebruik gaan maken. Het gaat dan onder meer om winkelvoorzieningen (Peppelweg, Teldersweg) en openbaar vervoervoorzieningen zoals metrohalte Meijersplein en de bus/tramhalte aan de Wilgenplaslaan (Figuur 5.2). 9 9 Voor deze voorzieningen is m.b.v. Google Maps een looproute vastgesteld, en vervolgens is het aantal misdrijven en meldingen direct langs deze routes vastgesteld (alle misdrijven en meldingen die in pc6- gebieden die binnen 10 meter van de route vallen zijn hiervoor geselecteerd). Belangrijk is om te weten dat niet alle misdrijven en meldingen een postcode vermelding hebben. Misdrijven en meldingen zonder postcode zijn niet meegenomen in deze analyse. 36

37 Figuur 5.2 Potentiële passantenroutes in Schiebroek Het laagste aantal meldingen en misdrijven doet zich voor bij de passantenroute metro Meijersplein (tabel 5.5). Dit is gezien de spaarzame bewoning en bebouwing langs deze route begrijpelijk. Daarna is de passantenroute Wilgenplaslaan de route met het laagste aantal meldingen en misdrijven. Fietsendiefstal is hier het grootste probleem samen met overlastmeldingen. De routes naar winkels aan de Peppelweg (via Kastanjesingel) en Teldersweg kennen een vergelijkbaar aantal misdrijven (iets meer dan 70) en meldingen (een kleine 70). Fietsendiefstal komt bij de passantenroute naar Peppelweg vaker voor terwijl overige diefstal bij de route naar Teldersweg frequenter voorkomt. De passantenroute met de meeste misdrijven en meldingen is de route naar winkels aan de Peppelweg via het Ganzerikplein. Zowel het totaal aantal diefstallen als het totaal aantal geweldsplegingen ligt hier hoger dan bij de andere passantenroutes. 37

38 Peppelweg Peppelweg - alternatief Teldersweg Meijersplein Wilgenplaslaan MISDRIJVEN DIEFSTAL Diefstal uit/vanaf motorvoertuigen Diefstal van motorvoertuigen Diefstal van brom-, snor-, fietsen Zakkenrollerij Diefstal af/uit/van overige voertuigen Overige vermogensdelicten Misdrijven Totaal GEWELD Openlijke geweldpleging tegen personen Bedreiging Mishandeling Straatroof Overval Totaal INBRAAK Inbraak woning Inbraak box/garage/schuur/tuinhuis Totaal VANDALISME Vernieling cq zaakbeschadiging Totaal misdrijven OVERLASTMELDINGEN drugszaak conflict overlast Totaal overlastmeldingen Tabel 5.5 Absoluut aantal misdrijven en overlastmeldingen naar passantenroutes (BVH in de periode oktober 2015-september 2016 (Politiecijfers BVH en GMS) 5.6 Veiligheid en leefbaarheid volgens betrokkenen: kwalitatieve informatie Tijdens de interviews met betrokkenen en belanghebbenden zijn ook onderwerpen omtrent veiligheid en leefbaarheid in de omgeving van de (op dat moment nog niet geopende) Skaeve Huse besproken. Het hiervoor geschetste beeld op basis van kwantitatieve gegevens over de omgeving van het Skaeve Huse project, wordt veelal bevestigd door betrokkenen en belanghebbenden: er zijn weinig leefbaarheids- en veiligheidsproblemen in de directe omgeving van het project, wel is er sprake van concentraties van problemen op een aantal wat verder gelegen plekken, waarbij het vooral gaat om Schiebroek-Zuid. De Politie kwalificeert de omgeving van de Skaeve Huse als rustig wat betreft overlast- en veiligheidsproblematiek. Jaren geleden, toen het gebied tamelijk donker en afgelegen was, 38

39 waren er wat vaker incidenten. Daarna zijn er meer woningen (en daarmee meer sociale controle) en verlichting gekomen en dat heeft de situatie verbeterd. De gebiedscommissie Overschie stelt dat er in het gebied rondom het project weinig aan de hand is wat veiligheid en leefbaarheid betreft. Volgens de gebiedscommissie Hillegersberg- Schiebroek zijn er in delen van Schiebroek concentraties van achterstanden en problemen. Vooral in Schiebroek-Zuid (subbuurt 6 t/m 9) zijn er veel huishoudens met schulden, ongunstige arbeidsmarktpositie, meervoudige problematiek en taalachterstanden. Verder zijn er problemen met diefstal, huiselijk geweld en woonoverlast. Tijdens bewonersbijeenkomsten en in een interview is door omwonenden opgemerkt dat er in de omgeving van de Skaeve Huse drugshandel en prostitutie plaatsvindt. Hierbij wordt (vermoedelijk) gedoeld op afgelegen locaties bij de Wilgenplas (subbuurt 1/6). Deze klachten worden deels door de Politie onderschreven. Volgens medewerkers van bedrijven uit de directe omgeving van het project is er weinig aan de hand wat betreft de veiligheid en leefbaarheid in het gebied. Een van de bedrijven heeft in twintig jaar tijd eenmaal een inbraak meegemaakt. Men is wel ontevreden met de verkeersveiligheid in de omgeving (kruising Bovendijk-Fairoaksbaan) en de beperkte verlichting in bepaalde stukken van de omgeving (Bovendijk). Ook is opgemerkt dat na het weekend in de omgeving afval aangetroffen wordt, zonder dat dit overigens gepaard gaat met vernielingen of vandalisme. De volkstuinverenigingen in de omgeving van de Skaeve Huse hebben de afgelopen jaren incidenteel te maken gehad met inbraak. Ze hebben geen last van ongewenste bezoekers. Bepaalde fietsroutes worden door leden van de verenigingen en de ponyclub uit de buurt vermeden in verband met gevoelens van onveiligheid; er is weinig openbare verlichting en er staan weinig woningen langs de routes die kunnen zorgen voor sociale controle. Sommige van de scholen en kinderdagverblijven uit de omgeving hebben wel eens met inbraak of brandstichting te maken gehad. Een van de kinderdagverblijven die al lang in de buurt gevestigd is heeft nog nooit last gehad van onveiligheid of criminaliteit. In een interview met een school is opgemerkt dat de medewerkers de omgeving als veilige ervaren en dat de veiligheidsproblemen die er zijn op dit moment meer te maken met verkeer en bouwwerkzaamheden. 39

40 40

41 6 Samenvatting In de zomer van 2017 wordt het Skaeve Huse project aan de Soesterbergstraat in Rotterdam geopend. Dit is een woonvoorziening voor Rotterdammers die veel en structureel overlast veroorzaken in hun huidige woonomgeving. Het project vormt het sluitstuk van de Rotterdamse aanpak van woonoverlast. Het project biedt de mogelijkheid om overlastgevers te laten verhuizen van hun huidige woning in Rotterdam naar de Skaeve Huse. Daarmee moet de leefbaarheid en veiligheid in de oude woonomgeving van de overlastgevers verbeteren. Tegelijkertijd mag met de komst van de Skaeve Huse de overlastsituatie in de nieuwe woonomgeving niet verslechteren. Daarom heeft het college van B&W besloten dat de invloed van het Skaeve Huse project op de leefbaarheid en veiligheid in de nieuwe omgeving gemonitord dient te worden. Daartoe wordt op minstens twee momenten onderzoek naar de leefbaarheid en veiligheid gedaan: vlak voor ingebruikname van het project en ongeveer een half jaar hierna. Dit rapport doet verslag van de eerste meting. Het doel van de eerste meting is ten eerste inzicht geven in de veiligheids- en overlastsituatie in de omgeving van de projectlocatie vóór de ingebruikname van de Skaeve Huse. Deze omgeving beslaat een deel van het gebied Overschie, waar de Skaeve Huse gevestigd zijn, en een deel van Hillegersberg-Schiebroek, waarvan Schiebroek-Zuid het dichtst bij de projectlocatie ligt. Het tweede doel van de eerste meting is inzicht geven in de reacties en verwachtingen van betrokkenen en belanghebbenden ten aanzien van het Skaeve Huse project in Rotterdam en hun ervaringen met het besluitvormingsproces. Op basis van documentenanalyse (o.m. verslagen van bewonersbijeenkomsten en adviezen van de gebiedscommissies van Overschie en Hillegersberg-Schiebroek) en interviews met betrokkenen en belanghebbenden is een beeld verkregen van de reacties en verwachtingen ten aanzien van het project. Inzicht in de veiligheids- en overlastsituatie is gegeven aan de hand van een analyse van kwantitatieve data (politiecijfers, leefbaarheidscijfers). Hieronder volgen de belangrijkste bevindingen uit het rapport. Initiële reacties vanuit de omgeving op de komst van de Skaeve Huse: angst voor criminaliteit en overlast Vanaf het moment dat in 2015 bekend werd dat de gemeente de locatie bij de Soesterbergstraat op het oog had voor plaatsing van de Skaeve Huse, zijn er vanuit de omgeving veel zorgen geuit over het project. Deze hadden vooral te maken met de veiligheid van bewoners en gebruikers van het gebied rondom de Skaeve Huse. Een groep buurtbewoners was bang voor agressief gedrag door toekomstige bewoners van de Skaeve Huse naar passanten en gebruikers van het gebied. Daarnaast bestond er angst voor vervuiling, drugsoverlast, diefstal en voor algemene aantasting van de woonomgeving. Ook een deel van omliggende bedrijven, instellingen en verenigingen was bang voor inbraken en overlast. Bovenstaande reacties vonden plaats in een context waarin belanghebbenden in de omgeving nog weinig informatie hadden over het Skaeve Huse project en media en in eerste instantie ook de gemeente zelf de Skaeve Huse presenteerden als asowoningen. 41

42 Huidige reacties van belanghebbenden ten aanzien van de Skaeve Huse: minder bezorgdheid Nadat in 2016 de definitieve locatie van het Skaeve Huse project is vastgesteld, is de (geuite) weerstand onder bewoners tegen het project sterk afgenomen. Waarschijnlijk is dit mede het gevolg van de informatievoorziening over het project aan belanghebbenden, waar uit bleek dat er geen criminelen in de Skaeve Huse zouden komen wonen, het om een klein aantal woonunits zou gaan en er 24-uurs toezicht zou komen. De belangstelling voor informatie onder belanghebbenden is verminderd; het aantal mensen dat nog contact zoekt met de gemeente om meer informatie te krijgen is zeer beperkt. Ook bedrijven en organisaties in de omgeving maken zich nu minder zorgen over de komst van het project, hoewel sommige nog wel enige mate van overlast verwachten. Belanghebbenden zijn wel bezorgd dat het toezicht op de Skaeve Huse na het eerste jaar wordt afgebouwd, als blijkt dat er zich weinig problemen voordoen rond veiligheid en overlast, en dat de veiligheid en leefbaarheid dan alsnog zullen verslechteren. Verwachtingen van betrokken partijen De Gemeente Rotterdam, Woonstad, het CVD en de Politie staan achter het project en hebben vertrouwen in elkaars inzet en de onderlinge samenwerking. Ook binnen de begeleidings-/beheercommissie en de gebiedscommissies Overschie en Hillegersberg- Schiebroek is er vertrouwen, omdat tegemoet is gekomen aan de roep om beheersmaatregelen vanuit de omgeving en vanwege de positieve ervaringen met Skaeve Huse in andere gemeenten. De partijen verwachten relatief weinig overlast van de woonvoorziening, vanwege de getroffen maatregelen en afspraken over intensief toezicht, maar willen wel de vinger aan de pols houden wat betreft de leefbaarheid en veiligheid en de zorgen van mensen in de omgeving. De visie dat de Skaeve Huse zowel moeten bijdragen aan het terugdringen van ernstige woonoverlast, als aan het begeleiden van de bewoners naar succesvolle terugkeer in de samenleving, wordt door de partijen gedeeld. Voor wat betreft het tweede doel zijn er wel twijfels bij partijen over de kans van slagen. Met het oog op het lange termijnsucces van het project is erop gewezen, dat de partijen moeten blijven investeren in de samenwerking en dat de aandacht voor het project en de doelstellingen niet mag verslappen. Andere aandachtspunten voor het project zijn de informatievoorziening en communicatie met de beheercommissie en de communicatie over het project naar de media en de samenleving. Ook het proces rond de selectie van bewoners voor de Skaeve Huse verdient extra aandacht, onder andere als het gaat om een gezamenlijke visie op de doelgroep, de communicatie naar partijen over de selectie en het overtuigen van kandidaat-bewoners om naar de Skaeve Huse te verhuizen. Daarnaast is belangrijk dat partijen afspraken maken over de huisvesting van bewoners die uitstromen uit de Skaeve Huse. Partijen verwachten dat de Gemeente Rotterdam in het project een voorstrekkersrol vervult. Veiligheid en overlast rondom de Skaeve Huse voorafgaand aan het project Voorafgaand aan de ingebruikname van het Skaeve Huse project is het met de leefbaarheid en veiligheid in de buurten rondom het Skaeve Huse project redelijk gunstig gesteld. Op veel aspecten scoren de buurten gunstiger dan het Rotterdamse gemiddelde, waarbij vooral de buurt Zestienhoven gunstig scoort. Binnen buurten bestaan er duidelijke verschillen in 42

43 leefbaarheid en veiligheid. Zo is in Schiebroek-Zuid de tevredenheid met de buurt gemiddeld lager en komen er meer misdrijven en overlastmeldingen voor dan in Schiebroek-Noord. Binnen een straal van 300 meter rondom het Skaeve Huse project is een beperkt aantal misdrijven en overlastmeldingen geregistreerd. Binnen 600 meter is dit aantal hoger, mede door de aanwezigheid van metrohalte Meijersplein (waar veel fietsendiefstallen voorkomen). Het aantal misdrijven en overlastmeldingen langs de verschillende routes van het project naar winkel- en O.V.-voorzieningen in Schiebroek-Zuid verschilt sterk. De route naar de Peppelweg via het Ganzerikplein kent de minst gunstige situatie. De interviews met betrokkenen en belanghebbenden bevestigen over het algemeen het beeld dat het in het gebied rondom de Skaeve Huse niet ongunstig gesteld is met de veiligheidssituatie. Wel zijn sommige belanghebbenden bang dat het gevoel van onveiligheid zal verslechteren door de aanwezigheid van het project. Voor het beperken van onveiligheidsgevoelens achten de onderzoekers het op basis van de bevindingen van het onderzoek van belang, dat de gemeente met de omgeving en individuele belanghebbenden met zorgen blijft communiceren over het project, via verschillende media om een brede groep belanghebbenden te kunnen bereiken. 43

44 44

45 Bronnen Gebiedscommissie Hillegersberg-Schiebroek, 8 december Advies over Skaeve Huse Soesterbergstraat. Gebiedscommissie Overschie, 3 december Advies over Skaeve Huse Soesterbergstraat (kenmerk ). Gemeente Rotterdam, Actieplan Woonoverlast Vastgesteld door de gemeenteraad van Rotterdam op 4 juni Gemeente Rotterdam Bestemmingsplan HSL-Overschie: 10e Uitwerking bestemming Gemengde Doeleinden II, Skaeve Huse. Vastgesteld door het College van B&W van Rotterdam op 30 augustus Handel, C. van den (DSP-groep), 12 oktober Veiligheid rond de Skaeve Huse aan de Apennijnenweg in Tilburg. Handel, C. van den (DSP-groep), januari Evaluatie Skaeve Huse Houthaven Amsterdam. Handel, C. van den (DSP-groep), 30 oktober Evaluatie Anders Wonen Arnhem. Handel, C. van den (DSP-groep), 11 oktober Vervolgmeting evaluatie Skaeve Huse Apennijnenweg Tilburg. Lossie, N. & H. Lubbers (gemeente Tilburg), oktober Skaeve Huse: De oplossing voor ernstige woonoverlast? Tussenevaluatie I&O Research, november 2015a. Nieuwsbrief burgerpanel Overschie. Woonoverlast en Skaeve Huse. I&O Research, november 2015b. Raadpleging Schiebroek. Skaeve Huse. Singelenberg, J. (SEV), februari Skaeve Huse. 45

46 46

47 Bijlagen Bijlage I-A Databestanden Inzicht in criminaliteit en overlast wordt verkregen aan de hand van de thema s: diefstal, inbraak, geweld en overlast. Hierbij maken we gebruik van objectieve gegevens uit registratiegegevens en subjectieve gegevens uit enquêtes. De registratiegegevens van misdrijven komen uit de Basisvoorziening Handhaving (BVH) en de meldingen komen uit Geïntegreerd Meldkamer Systeem (GMS) van de politie en omvatten door de politie geregistreerde misdrijven en meldingen. 10 De enquêtegegevens zijn verzameld in het kader van het Wijkprofiel. 11 Dit is een tweejaarlijks onderzoek onder bewoners van buurten in Rotterdam naar onder meer beleving van overlast en veiligheid (bestaande uit een Veiligheidsmonitor en een Wijkonderzoek). Voor de eerste meting wordt gebruik gemaakt van BVH en GMS oktober 2015 t/m september 2016 en het Wijkprofiel Op basis van het Wijkprofiel zijn ook Belevingskaarten gemaakt. Deze geven op laag geografisch schaalniveau inzicht in de leefbaarheid en veiligheid. Wel moet hier worden bedacht dat deze informatie als zogenaamde indruk van de situatie gezien moeten worden. Het aantal respondenten op dit lagere schaalniveau is te laag om deze als harde scores te zien. Gegevens over de leefomgeving zijn afkomstig uit het Wijkprofiel en zijn gebaseerd op enquêtegegevens (2015). Gegevens over de bevolkingssamenstelling zijn afkomstig uit onder meer de Basis Registratie Personen (BRP) van de Gemeente Rotterdam (januari 2016). Gegevens over de woningvoorraad komen uit het Woningen-Bevolking-Onderzoeksbestand (WBOB 2015) en hebben betrekking op de situatie begin 2014, en het Wijkprofiel. De gegevens van Schiebroek en Zestienhoven worden afgezet tegen die van de stad Rotterdam. Op deze wijze kan bij vervolgmetingen gecorrigeerd worden voor ontwikkelingen die in alle buurten in Rotterdam spelen. 10 Bij deze registraties is sprake van selectiviteit doordat burgers niet altijd melding doen van bijvoorbeeld diefstal. 11 Ook bij enquêtegegevens kan er sprake zijn van selectiviteit indien de respons niet representatief is voor de populatie. Door gebruik te maken van objectieve gegevens en subjectieve gegevens kan een meer compleet beeld gegeven worden. 47

48 Bijlage I-0 Subbuurten binnen Schiebroek en Zestienhoven Schiebroek Zestienhoven Subbuurtnummer 0 Wildersekade e.o. Luchthaven RTH Airport 1 Wilgenplaspark e.o. Zestienhovense Polder 2 Hazelaarweg e.o. Landscheiding e.o. 3 Zilverschoonstraat e.o. Volkelstraat e.o. 4 Peppelweg e.o. Bovendijk/Soesterbergstraat e.o. 5 Spinbollaan e.o. Park Zestienhoven 6 Metrohalte Meijersplein e.o. VTV Eigen Hof e.o. 7 Asserweg e.o. (zuidelijk deel) Terletweg e.o. 8 Van Bijnkershoekweg e.o. VTV Blijdorp e.o. 9 Melanchtonpark -- Bijlage I-B Gemiddelde WOZ-waarde per m 2 naar subbuurten in 2015 (in euro s) subbuurten Schiebroek Zestienhoven ) niet gerapporteerd i.v.m. lage aantal woningen (minder dan 30) of ontbreken van woningen. 48

49 Bijlage I-C Absolute aantallen misdrijven en meldingen oktober 2015 t/m september 2016 naar gebied (Politiecijfers BVH en GMS) Schiebroek- Noord Schiebroek- Zuid stad Rotterdam Zestienhoven Schiebroek Diefstal Diefstal uit/vanaf motorvoertuigen Diefstal van motorvoertuigen Diefstal van brom-, snor-, fietsen Zakkenrollerij Diefstal af/uit/van overige voertuigen Overige vermogensdelicten Geweld Openlijke geweldpleging tegen personen Bedreiging Mishandeling Straatroof Overval Inbraak Inbraak woning Inbraak box/garage/schuur/tuinhuis Vernieling Vernieling cq zaakbeschadiging Overlast Drugszaakmeldingen Conflictmeldingen Overlastmeldingen inwoners (1 jan 2016) adressen (1 jan 2015)

50 Bijlage I-D Relatieve en absolute aantallen misdrijven naar subbuurt oktober 2015 t/m september 2016 (Politiecijfers BVH) * RELATIEVE CIJFERS Zestienhoven SUBBUURTNR Schiebroek SUBBUURTNR Diefstal uit/vanaf motorvoertuigen -- 0, , , ,6 5,5 6,1 13,9 7,3 4,9 7,1 27,6 Diefstal van motorvoertuigen -- 3, , , ,1 2,4 3,8 1,0 1,6 0,4 2,6 2,8 Diefstal van brom-, snor-, fietsen -- 10, , , ,1 5,2 5,0 4,8 17,0 9,4 23,8 13,8 Zakkenrollerij -- 0, , , ,0 0,0 0,3 0,5 0,0 0,0 0,9 2,8 Diefstal af/uit/van overige voertuigen -- 3, , , ,0 1,0 0,6 0,5 0,0 0,4 0,9 2,8 Overige vermogensdelicten -- 13, , , ,5 3,1 4,7 5,3 5,3 2,7 8,4 24,9 Openlijke geweldpleging tegen personen -- 0, , , ,0 0,0 0,0 1,0 0,0 1,8 0,0 0,0 Bedreiging -- 10, , , ,6 2,4 3,2 2,4 3,6 4,0 3,5 2,8 Mishandeling -- 10, , , ,6 3,1 3,2 2,4 3,2 8,9 7,1 0,0 Straatroof -- 0, , , ,0 0,3 0,3 1,9 0,8 1,3 0,4 0,0 Overval -- 0, , , ,0 0,0 1,2 0,0 0,0 0,0 0,4 0,0 Inbraak woning per duizend adressen -- 0, , , ,0 4,9 10,9 14,3 14,7 20,2 12,2 24,5 Inbraak box/garage/schuur/tuinhuis per duizend adressen -- 0, , , ,0 2,8 2,4 3,1 8,8 10,9 3,8 0,0 Vernieling cq zaakbeschadiging -- 3, , , ,6 2,4 3,2 10,5 5,3 12,0 8,8 11,0 Inwoneraantal subbuurt Adressenaantal subbuurt ABSOLUTE CIJFERS Absoluut aantal Diefstal uit/vanaf motorvoertuigen Absoluut aantal Diefstal van motorvoertuigen Absoluut aantal Diefstal van brom-, snor-, fietsen Absoluut aantal Zakkenrollerij Absoluut aantal Diefstal af/uit/van overige voertuigen Absoluut aantal Overige vermogensdelicten Absoluut aantal Openlijke geweldpleging tegen personen Absoluut aantal Bedreiging Absoluut aantal Mishandeling Absoluut aantal Straatroof Absoluut aantal Overval Absoluut aantal Inbraak woning Absoluut aantal Inbraak box/garage/schuur/tuinhuis Absoluut aantal Vernieling cq zaakbeschadiging * er zijn geen aandelen gegeven voor subbuurten met minder dan 250 inwoners (weergegeven met --) 50

51 Bijlage I-E Relatieve en absolute aantallen overlastmeldingen naar subbuurt oktober 2015 t/m september 2016 (Politiecijfers GMS) Subbuurten ZESTIENHOVEN RELATIEF drugszaakmeldingen conflictmeldingen overlastmeldingen -- 3, , , , ,8 ABSOLUUT drugszaakmeldingen conflictmeldingen overlastmeldingen Ssubbuurten SCHIEBROEK RELATIEF drugszaakmeldingen conflictmeldingen overlastmeldingen ABSOLUUT drugszaakmeldingen conflictmeldingen overlastmeldingen 0,6 0,8 1,8 0, ,1 14,4 25,3 3,3 17,0 41,4 19,4 27, ,1 11,0 26,5 31,5 32,4 41,0 30,0 19,

52 Bijlage II Belevingskaarten Wijkprofiel 2015 Noot: Gebieden waar nauwelijks mensen ondervraagd zijn over hun buurt hebben geen kleur gekregen. Donker rood=zeer ongunstige situatie, donker groen=zeer gunstige situatie. Figuur 1 Tevredenheid buurt VEEL VOORKOMENDE BUURTPROBLEMEN Figuur 2 Fietsendiefstal 52

53 Figuur 3 Diefstal uit auto s Figuur 4 Beschadiging of vernieling aan auto s 53

54 Figuur 5 Inbraak woningen GEWELD Figuur 6 Bedreiging 54

55 Figuur 7 Geweldsdelicten Straatroof 55

56 Figuur 8 Mensen die anderen op straat lastig vallen Figuur 9 Overlast omwonenden 56

57 OVERLAST Figuur 10 Drugsoverlast Figuur 11 Handel in drugs op straat 57

58 Vandalisme/vervuiling Figuur 12 Rommel op straat Figuur 13 Bekladding muren en of gebouwen 58

59 Figuur 14 Vernieling bus/tramhokjes Figuur 15 Vernieling kapotta banken, vuilnisbanken, straatmeubilair 59