ONDERWIJSREGLEMENT met facultaire aanvullingen PE

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ONDERWIJSREGLEMENT met facultaire aanvullingen PE"

Transcriptie

1 ONDERWIJSREGLEMENT met facultaire aanvullingen PE Zoals goedgekeurd door de Raad van Bestuur van 3 juli 2007, 1 juli 2008, 23 juni 2009, 22 juni 2010,24 mei 2011 en 5 juli I. Algemene bepalingen INHOUD II. III. IV. Definities Indeling van het academiejaar Regels inzake programmaopbouw V. Studiecontracten en nadere regels tot inschrijving VI. VII. VIII. IX. Wijze van bepalen van het aantal studiepunten van elk opleidingsonderdeel en de daarbij gehanteerde criteria en normen Studievoortgang op basis van eerder verworven competenties (EVC) en eerder verworven kwalificaties (EVK) Afdeling 1: EVK Afdeling 2: EVC Afdeling 3: Verlenen van vrijstellingen Kwaliteitszorg, accreditatie en erkenning Afdeling 1: Onderwijs-e-valuatie Afdeling 2: Externe kwaliteitszorg Afdeling 3: Accreditatie en erkenning Gedragscode inzake de taalregeling X. Regeling inzake informatiesessies voor studenten die zich voor de eerste keer inschrijven aan de instelling XI. XII. XIII. XIV. Voorwaarden waaronder de studenten opleidingsonderdelen kunnen volgen en daarover examen kunnen afleggen aan andere binnen- en buitenlandse instellingen voor hoger onderwijs Interne en externe beroepsmogelijkheden inzake studievoortgangsbeslissingen Procedure ter behandeling van klachten van studenten met betrekking tot onderwijsverzorging; Wijze waarop beslissingen worden herzien indien ze zijn aangetast door een materiële vergissing. XV. Bijzondere doelgroepen De facultaire aanvullingen bij het algemeen onderwijsreglement werden in rode kleur in deze tekst verwerkt. Facultaire aanvullingen zoals goedgekeurd door Onderwijsraad op 21 september

2 Hoofdstuk I: algemene bepalingen Artikel 1 De bepalingen van het onderwijsreglement zijn van toepassing op de bachelor- en masteropleidingen en de lerarenopleiding georganiseerd in toepassing van het decreet van 4 april 2003 betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs. Van de regels vastgelegd in het onderwijsreglement kan worden afgeweken voor interuniversitair georganiseerde opleidingen. Het onderwijsreglement wordt voor advies voorgelegd aan de Onderwijsraad en goedgekeurd door de Raad van Bestuur. Artikel 1bis Voor de toepassing van dit reglement inzake termijnen geldt de volgende regeling; De termijnen waarbinnen de student een handeling dient te stellen, dienen beschouwd te worden als vervaltermijnen. Artikel 2 1. Voor elke bachelor- en masteropleiding wordt een opleidingsfiche opgemaakt, waarin de volgende gegevens worden opgenomen: 1. Graad kwalificatie ev. Specificatie 2. Studieomvang in SP 3. eventuele afstudeerrichtingen 4. Gebruikte onderwijstaal 5. Inhoud/doelstellingen van de opleiding, opleidingsprogramma/indeling in OO s/volgtijdelijkheid van de OO s 6. Begin- en eindcompetenties 7. Organisatie modeltraject 8. specifiek opleidingstraject voor werkstudenten 9. Bijzondere vooropleidingseisen/inschrijvingsvoorwaarden 10. Specifieke regels waaronder vermindering van studieomvang kan worden toegestaan 11. Aansluitingen en vervolgopleidingen Voor elke BA (afstudeerrichting binnen BA) wordt bepaald: a) Ma-opleiding(en) die er rechtstreeks op volg(en)t; b) MA-opleiding(en) die erop aansluiten na een schakel- of een voorbereidingsprogramma; c) ev. geen vervolgopleiding. Voor elke MA wordt bepaald: a) BA met specifieke opleidingskenmerken waarop MA-opleiding rechtstreeks aansluit; b) BA met specifieke opleidingskenmerken na een voorbereidingsprogramma; c) BA met specifieke opleidingskenmerken na een schakelprogramma; d) ev. MA-opleiding die er rechtstreeks op volgt, eventueel na een bekwaamheids- en geschiktheidsonderzoek; e) ev. MA-opleiding die erop volgt na het volgen van een voorbereidingsprogramma en eventueel een bekwaamheidsen geschiktheidsonderzoek. Voor elke MA na MA wordt bepaald: Facultaire aanvullingen zoals goedgekeurd door Onderwijsraad op 21 september

3 a) MA-opleiding(en) waarop MA-opleiding aansluit, eventueel na een bekwaamheids- en geschiktheidsonderzoek; b) ev. andere MA-opleiding na het volgen van een voorbereidingsprogramma en eventueel een bekwaamheidsen geschiktheidsonderzoek. 2. De eventuele wijzigingen aan opleidingsfiches worden jaarlijks goedgekeurd door de Onderwijsraad. Wijzigingen ten gevolge van de goedkeuring van het Hoger Onderwijsregister kunnen worden doorgevoerd zonder het volgen van deze procedure. 3. De opleidingsfiche wordt vertaald in het Engels. Artikel 3 1. Voor elk opleidingsonderdeel wordt een opleidingsonderdeelfiche opgemaakt waarin formele en inhoudelijke gegevens worden opgenomen: 1. Formele gegevens: titel, verantwoordelijke faculteit, vakgroep, opleiding waartoe het opleidingsonderdeel behoort, aanvangsacademiejaar, onderwijstaal, studiecontract, pre- en corequisites, code, semester, studietijd, studiepunten, niveau, werkvormen, titularis; 2. Inhoudelijke gegevens: inhoud, eindcompetenties, aanbevolen voorkennis, wijze van examineren, studiemateriaal. 2. De eventuele wijzigingen aan opleidingsonderdeelfiches worden jaarlijks goedgekeurd door de bevoegde facultaire instantie. 3. De opleidingsonderdeelfiche wordt vertaald in het Engels. Artikel 4 De opleidingsfiches en de opleidingsonderdeelfiches dienen steeds in samenhang met het onderwijsreglement te worden gelezen. Artikel 5 De verzoeken tot aanvulling op het onderwijsreglement geformuleerd door faculteiten/idlo en eventueel latere wijzigingen worden goedgekeurd door de Onderwijsraad. Afwijkingen worden voor advies voorgelegd aan de Onderwijsraad en voor goedkeuring aan de Raad van Bestuur. Artikel 5bis Ten aanzien van de lerarenopleiding worden de bevoegdheden in dit reglement toegekend aan de Decaan, uitgeoefend door de Voorzitter van de Departementsraad IDLO. De bevoegdheden in dit reglement toegekend aan de Faculteitsraad worden, wat de lerarenopleiding betreft, uitgeoefend door de Departementsraad. Facultaire aanvullingen zoals goedgekeurd door Onderwijsraad op 21 september

4 Hoofdstuk II: Definities Artikel 6 Voor de toepassing van dit reglement wordt verstaan onder: Aanvaardbaarheid: d.w.z dat een flexibiliteitsmaatregel dient aanvaardbaar te zijn voor de docent(e) als verantwoordelijke van een OO (opleidingsonderdeel) en de eindtermen of leerdoelen van het opleidingsonderdeel. Er moet de kwaliteitsgarantie blijven dat een taak of examen van hetzelfde niveau blijft ongeacht de toegekende flexibiliteit. De na te streven competenties of kennisoverdracht dienen niet gewijzigd te worden, wel het proces waarop die competenties of kennisoverdracht verworven dienen te worden. Academiejaar: een periode van één jaar die ten vroegste op 1 september en uiterlijk op 1 oktober begint en eindigt op de dag voor het begin van het volgend academiejaar; Actualiseringsprogramma: een programma dat kan worden opgelegd aan studenten die in het hoger onderwijs wensen door te stromen op grond van een creditbewijs, EVK s of een bewijs van bekwaamheid dat ten minste 5 kalenderjaren eerder werd behaald; Accreditatie: de formele erkenning van een opleiding op grond van een beslissing van een onafhankelijk orgaan waarin wordt vastgesteld dat de opleiding voldoet aan vooraf vastgestelde minimale niveau- en kwaliteitsvereisten; Afstandsonderwijs: het onderwijs dat bijna uitsluitend met behulp van multimedia wordt verstrekt, waardoor de student niet aan een bepaalde plaats van onderwijsverstrekking gebonden is Afstudeerrichting: een differentiatie in een opleidingsprogramma met een studieomvang van ten minste 30SP; Begincompetenties: het vermogen (de vermogens) in termen van de welomschreven kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes, waarover diegene die een opleidingsprogramma of opleidingsonderdeel start dient te beschikken; Bekwaamheidsonderzoek: het onderzoek van de competenties van een persoon, voorafgaand aan het afleveren van een bewijs van bekwaamheid; Beursstudent: een student die: a) aan de voorwaarden bepaald in artikel 12 van het decreet van 30 april 2004 betreffende de studiefinanciering en studentenvoorzieningen in het hoger onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap voldoet en beantwoordt aan de financiële criteria voor het verkrijgen van studiefinanciering van de Vlaamse Gemeenschap, of b) onderdaan van een lidstaat van de Europese Unie is en beantwoordt aan de criteria voor het verkrijgen van een studietoelage van de Vlaamse Gemeenschap, of c) een DGOS-bursaal, een BTC-bursaal of een bursaal in de programma s van de ontwikkelingssamenwerking van de Vlaamse Interuniversitaire Raad is; Facultaire aanvullingen zoals goedgekeurd door Onderwijsraad op 21 september

5 Bewijs van bekwaamheid: het bewijs dat een student op grond van EVC s de competenties heeft verworven eigen aan: a) het niveau van bachelor in het hoger professioneel onderwijs of het academisch onderwijs, of b) het masterniveau, of c) een welomschreven opleiding, opleidingsonderdeel of cluster van opleidingsonderdelen. Bedoeld bewijs betreft een document of een registratie. Bijna-beursstudent: een student die geen studietoelage van de Vlaamse Gemeenschap ontvangt, maar waarvan het referentie-inkomen ten hoogste euro boven de financiële maximumgrens bepaald in de regelgeving betreffende de studietoelagen ligt. Het bedrag van euro wordt geïndexeerd overeenkomstig artikel 67 van het Flexibiliseringsdecreet; Blokweek: periode waarin geen examens of andere vormen van evaluatie gebeuren en geen lessen gegeven worden. Het is de periode waarin studenten tijd ter beschikking krijgen om zich voor te bereiden op examens; BRUFACE-masters: Brussels Faculty of Engineering-masters De door de Vrije Universiteit Brussel en de Université Libre de Bruxelles gezamenlijk georganiseerde Engelstalige masteropleidingen en de door de Vrije Universiteit Brussel georganiseerde Nederlandstalige varianten van deze masteropleidingen: Master of Science in Architectural Engineering; Master of Science in de ingenieurswetenschappen: architectuur; Master of Science in Civil Engineering; Master of Science in de ingenieurswetenschappen: bouwkunde; Master of Science in Electromechanical Engineering; Master of Science in de ingenieurswetenschappen: werktuigkunde-elektrotechniek; Master of Science in Chemical and Materials Engineering; Master of Science in de ingenieurswetenschappen: chemie en materialen. Competentie: het vermogen (de vermogens) van een persoon om in bepaalde situaties zichzelf bepaalde doelen te stellen en te bereiken door functionele handelingen uit te voeren waarbij kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes zijn inbegrepen en waarbij aan bepaalde kwaliteitseisen wordt voldaan; Creditbewijs: de erkenning van het feit dat een student blijkens een examen de competenties, verbonden aan een opleidingsonderdeel, heeft verworven; Creditcontract: contract aangegaan met de student die zich inschrijft met het oog op het behalen van (een) creditbewijs(zen) voor één of meerdere opleidingsonderdelen. Deze erkenning wordt vastgelegd in een document of registratie. De verworven studiepunten verbonden aan het betrokken opleidingsonderdeel worden aangeduid als credits ; Diplomacontract: contract aangegaan met de student die zich inschrijft met het oog op het behalen van een graad of diploma van een opleiding of die zich inschrijft voor een voorbereidings- of een schakelprogramma; Facultaire aanvullingen zoals goedgekeurd door Onderwijsraad op 21 september

6 Eindcompetenties: het vermogen (de vermogens) in termen van de welomschreven kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes, waarover diegene die een opleidingsprogramma of opleidingsonderdeel voltooid dient te beschikken; EVC: een eerder verworven competentie, zijnde het geheel van kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes verworven door middel van leerprocessen die niet met een studiebewijs werden bekrachtigd; EVK: een eerder verworven kwalificatie, zijnde elk binnenlands of buitenlands studiebewijs dat aangeeft dat een formeel leertraject, al dan niet binnen onderwijs, met goed gevolg werd doorlopen, voor zover het niet gaat om een credit die werd behaald binnen de instelling en opleiding waarbinnen men de geattesteerde kwalificatie wenst te laten gelden; Examencontract: contract aangegaan met de student die zich onder de door het instellingsbestuur bepaalde voorwaarden inschrijft voor het afleggen van examens met het oog op het behalen van: a) een graad of een diploma van een opleiding, of b) een creditbewijs voor één of meerdere opleidingsonderdelen; Flexibiliseringsdecreet: decreet van 30 april 2004 betreffende de flexibilisering van het hoger onderwijs in Vlaanderen; Geïndividualiseerd traject: een studietraject voor een bepaalde student waarbij specifieke voorwaarden inzake studieomvang, deliberatie en studievoortgangsbewaking worden vastgelegd; Graad: aanduiding van bachelor, master of doctor verleend op het einde van een opleiding c.q. na promotie met de uitreiking van een diploma; Haalbaarheid d.w.z. dat een flexibiliteitsmaatregel primair dient om het volgen van lessen of doen van examens voor een student(e) meer haalbaar te maken gezien zijn of haar specifieke belemmerende situatie. De student(e) moet met zijn of haar specifieke situatie in acht genomen gelijke kans op slagen kunnen hebben; Kwalificatie: een getuigschrift of diploma uitgereikt na het met goed gevolg voltooien van een formeel opleidings- of scholingstraject; Kwalificatie van een graad: toevoeging die verwijst naar de voltooide opleiding of voor wat de graad van doctor betreft, naar een vakgebied; Leerkrediet: het totale pakket van studiepunten dat een student gedurende zijn studieloopbaan kan inzetten voor een inschrijving onder diplomacontract in een initiële bachelor- of masteropleiding of een opleidingsonderdeel onder creditcontract en dat naargelang het aantal studiepunten waarvoor de student zich inschrijft en welke hij verwerft, kan evolueren; Lesvrije week: periode waarin er geen examens, lessen of andere onderwijsactiviteiten kunnen doorgaan; Masterproef: werkstuk waarmee een masteropleiding wordt voltooid Daardoor geeft een student blijk van een analytisch en synthetisch vermogen of van een zelfstandig probleemoplossend vermogen op academisch niveau of van het vermogen tot Facultaire aanvullingen zoals goedgekeurd door Onderwijsraad op 21 september

7 kunstzinnige schepping. Het werkstuk weerspiegelt de algemeen kritischreflecterende ingesteldheid of de onderzoeksingesteldheid van de student; Minor: een samenhangend geheel van opleidingsonderdelen van min. 24SP en max. 60SP waardoor de student die ervoor opteert vlot kan doorstromen naar een andere opleiding van hetzelfde niveau of die de student moet toelaten een basiskennis te verwerven in een andere kwalificatie. Modeltraject: een studietraject voor de modale student waarbij algemene voorwaarden inzake studieomvang, deliberatie en studievoortgangsbewaking worden vastgelegd; Opleiding: de structurerende eenheid van het onderwijsaanbod. Zij wordt bij succesvolle voltooiing bekroond met een diploma; Opleidingsfiche: een beschrijving van een opleiding waarin de formele en inhoudelijke gegevens overeenkomstig de decretale bepalingen voor het begin van het academiejaar vastgelegd worden; Opleidingskenmerken: de profielafbakening van een opleiding, voortvloeiend uit: a) de kwalificatie en/of specificatie van de graad verleend op het einde van de opleiding, en/of; b) de studieomvang van de opleiding, en/of; c) de instelling waar de opleiding wordt georganiseerd; d) de specifieke afstudeerrichting of minor binnen een opleiding Opleidingsonderdeel: een afgebakend geheel van onderwijs-, leer- en evaluatieactiviteiten dat gericht is op het verwerven van welomschreven competenties inzake kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes; Opleidingsonderdeelfiche: een beschrijving van een opleidingsonderdeel waarin de formele en inhoudelijke gegevens zoals omschreven in artikel 3 van de onderwijsregeling voor aanvang van het academiejaar worden vastgelegd. De opleidingsonderdeelfiche wordt ter goedkeuring aan de bevoegde facultaire instantie voorgelegd; Profiel: een samenhangend geheel van opleidingsonderdelen van ten minste 9SP met als doel te komen tot een bepaald niveau van specialisatie binnen de opleiding; Schakelprogramma: een programma dat kan worden opgelegd aan een student die zich wenst in te schrijven voor een masteropleiding op grond van een in het professioneel hoger onderwijs uitgereikt bachelorsdiploma. Het programma beoogt de in het artikel 58 2, 2 van het decreet van 4 april betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs in Vlaanderen bedoelde algemene wetenschappelijke competenties en wetenschappelijk-disciplinaire basiskennis bij te brengen; Specificatie van een graad: de toevoeging van de woorden of science of of arts aan een graad; Structuurdecreet: decreet van 4 april 2003 betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs in Vlaanderen; Facultaire aanvullingen zoals goedgekeurd door Onderwijsraad op 21 september

8 Studiecontract: contract afgesloten tussen het instellingsbestuur en de student en waarin wordt geopteerd voor een bepaalde doelstelling (diploma-, creditbewijs- of examencontract) en voor een bepaald studietraject (model- of geïndividualiseerd traject); Studiegeld: het bedrag te betalen door de student voor de deelname aan de onderwijsactiviteiten en/of examens; Studieomvang: het aantal studiepunten toegekend aan een opleidingsonderdeel of aan een opleiding; Studiepunt: een binnen de Vlaamse Gemeenschap aanvaarde internationale eenheid die overeenstemt met ten minste 25 en ten hoogste 30 uren voorgeschreven onderwijs-, leer-, en evaluatieactiviteiten en waarmee de studieomvang van elke opleiding of elk opleidingsonderdeel wordt uitgedrukt; Studietraject: de wijze waarop de studie wordt geordend; Studievoortgangsbeslissing: één van de volgende beslissingen: a) een examenbeslissing, zijnde elke beslissing die, al dan niet op grond van een deliberatie, een eindoordeel inhoudt over het voldoen voor een opleidingsonderdeel, meerdere opleidingsonderdelen van een opleiding, of een opleiding als geheel, b) een examentuchtbeslissing, zijnde een sanctie opgelegd naar aanleiding van examenfeiten, c) de toekenning van een bewijs van bekwaamheid, dat aangeeft dat een student op grond van eerder verworven competenties of eerder verworven kwalificaties bepaalde competenties heeft verworven, d) de toekenning van een vrijstelling, zijnde de opheffing van de verplichting om over een opleidingsonderdeel, of een deel ervan, examen af te leggen, e) een beslissing waarbij het volgen van een schakel- en/of voorbereidingsprogramma wordt opgelegd en waarbij de studieomvang van dergelijk programma wordt vastgesteld, f) het opleggen van een maatregel van studievoortgangsbewaking, bedoeld in artikel 52 van het decreet betreffende de flexibilisering van het hoger onderwijs in Vlaanderen; g) het weigeren van het opnemen van een bepaald opleidingsonderdeel in het diplomacontract waarvoor de student die een geïndividualiseerd traject volgt, zich nog niet eerder heeft ingeschreven h) een beslissing van een instellingsbestuur over de gelijkwaardigheid van een buitenlands diploma genomen in toepassing van artikel 69 3 van het decreet betreffende de herstucturering van het hoger onderwijs in Vlaanderen i) een beslissing inzake gelijkwaardigheid van een buitenlands diploma van hogeronderwijs met een Vlaams diploma van hoger onderwijs genomen krachtens artikel 88 van het decreet 4 april 2003 betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs in Vlaanderen; ; j) een beslissing waarbij er in geval van overmacht geen aangepaste examenregeling mogelijk is om organisatorische redenen. Toetredingsovereenkomst: overeenkomst tussen bestuur en de student, waarbij deze laatste aangeeft de algemene voorwaarden te aanvaarden. Facultaire aanvullingen zoals goedgekeurd door Onderwijsraad op 21 september

9 Verdedigbaarheid d.w.z. dat een flexibiliteitsmaatregel moet verdedigbaar zijn t.a.v. medestudenten. Andere studenten mogen niet het gevoel hebben benadeeld te worden t.o.v. een andere student(e); Volgtijdelijkheid: de door het instellingsbestuur bepaalde regels inzake het gevolgd hebben of het geslaagd zijn voor een opleidingsonderdeel of opleiding vooraleer een student een examen kan doen over een ander opleidingsonderdeel of een andere opleiding; Voltijds studietraject: studietraject dat de student in staat stelt om per academiejaar een studieprogramma te voltooien van ten minste 54 en ten hoogste 66SP; Voorbereidingsprogramma: een programma dat kan worden opgelegd aan een student die niet in het bezit is van een diploma dat rechtstreeks toelating verleent tot de opleiding waarvoor hij wenst te worden ingeschreven; Vrijstelling: de opheffing van de verplichting om over een opleidingsonderdeel, of een deel ervan, examen af te leggen. Facultaire aanvullingen zoals goedgekeurd door Onderwijsraad op 21 september

10 Hoofdstuk III: Indeling van het academiejaar Artikel 7 1. Een academiejaar wordt ingedeeld in twee semesters, met aansluitend de zomervakantie en de tweede zittijd: Week 1: lesvrije week Week 2 14: lesweken Week 15 16: wintervakantie Week 17: blokweek Week 18 20: eerste examenperiode van de eerste zittijd Week 21: lesvrije week Deliberatie en proclamatie studenten afstudeerjaar academische opleidingen Week 22 36: lesweken met inbegrip van 2 weken lentevakantie Week 37 38: twee blokweken Week 39 42: tweede examenperiode eerste zittijd en deliberatieperiode (ten minste drie weken worden voorzien voor examens) sluiting eerste zittijd voor alle faculteiten en IDLO Week 43-48: zomervakantie Week 49 52: examenperiode en deliberatie tweede zittijd (ten minste drie weken worden voorzien voor examens) 2. De lesvrije week kan gebruikt worden voor de administratieve afhandeling van dossiers en deliberaties. 3. De datum waarop het academiejaar begint en eindigt, alsook de data van de vakantieperiodes worden jaarlijks uiterlijk op 1 november van het voorafgaande jaar bepaald door de Raad van Bestuur. Facultaire aanvullingen zoals goedgekeurd door Onderwijsraad op 21 september

11 Hoofdstuk IV: Regels inzake programmaopbouw Artikel 8 1. Voor elke opleiding wordt een opleidingsprogramma vastgelegd dat bestaat uit een samenhangend geheel van opleidingsonderdelen. Elke opleiding heeft een studieomvang van 60SP of een veelvoud daarvan, met uitzondering van de masteropleidingen waarvoor een veelvoud van 30SP mogelijk is. De studieomvang van elk opleidingsonderdeel wordt uitgedrukt in gehele studiepunten (SP). De studieomvang van een opleidingsonderdeel bedraagt ten minste 3SP 2. Een bacheloropleiding heeft een studieomvang van ten minste 180SP. Een masteropleiding heeft een studieomvang van ten minste 60SP. De faculteit voorziet voor welbepaalde groepen studenten - tevens ook een verkorte Bachelor in de agogische wetenschappen en een verkorte bachelor in de psychologie, beide met een omvang van ten minste 120 SP. 3. In het opleidingsprogramma kunnen afstudeerrichtingen of profielen worden ingebouwd, evenals één of meerdere minors. In een eenjarige masteropleiding kan echter geen minor worden aangeboden. Voor die studiejaren waarvoor in het curriculum keuzeopleidingsonderdelen opgenomen zijn, moet de student ten laatste op 15 oktober zijn/haar keuzes schriftelijk op het Secretariaat van de Faculteit medegedeeld hebben. Na die datum zal het Faculteitsbestuur de student aanmanen dat hij/zij de ontbrekende gegevens per kerende, en binnen de week na aanmaning, moet indienen. Wanneer de student(e) geen gevolg geeft, binnen de gestelde termijn, zal zijn studiepakket onvolledig samengesteld zijn en is hij/zij ingeschreven voor een deeltijds studieprogramma. 4. Elke masteropleiding wordt afgesloten met een masterproef, waarvan de studieomvang uitgedrukt in studiepunten gelijk is aan ten minste één vijfde van het totaal aantal studiepunten van het opleidingsprogramma, met een minimum van 15 studiepunten en een maximum van 30 studiepunten. Artikel 9 1. Voor elk opleidingsprogramma wordt door het instellingsbestuur een studietraject vastgelegd. Een studietraject bepaalt de modaliteiten inzake studieomvang, deliberatie en studievoortgangsbewaking: bij wijze van een modeltraject voor een groep van studenten; bij wijze van een geïndividualiseerd traject op grond van het dossier van de student. 2. Een studietraject wordt voltijds en deeltijds aangeboden. Voor master na masteropleiding wordt het studietraject ten minste deeltijds aangeboden. 3. Voltijdse modeltrajecten stellen een student in staat om per academiejaar een studieprogramma te voltooien van ten minste 54 en ten hoogste 66 SP. Deeltijdse modeltrajecten stellen een student in staat om per academiejaar ten minste 27SP en ten hoogste 33SP te voltooien. Artikel 9 bis Voor wat betreft de opleidingen die leiden tot de beroepen van arts, huisarts, verantwoordelijk algemeen ziekenverpleger, tandarts, dienarts, vroedvrouw, apotheker en architect leeft de opleiding bij de vaststelling van het Facultaire aanvullingen zoals goedgekeurd door Onderwijsraad op 21 september

12 opleidingsprogramma de vereisten na bepaald in de Europese richtlijn 2005/36/EG van het Europees parlement en de Raad van 7 september 2005 betreffende de erkenning van beroepskwalificaties. De opleiding geeft in de doelstellingen en de opleidingsonderdeelfiches duidelijk aan hoe in hun opleiding de opleidingsprogramma s beantwoorden aan de voorwaarden uiteengezet in de Richtlijn. Artikel Een opleidingsonderdeel van een bachelor- of masteropleiding wordt verzorgd op één van de volgende niveaus: 1. Inleidend: (1ste niveau - bachelor) het betreft opleidingsonderdelen die volgens het modeltraject normaal in het eerste jaar bachelor gevolgd worden, en waarvoor enkel de aanvangscompetenties vereist zijn die onderdeel uitmaken van de algemene toelatingsvoorwaarden tot de bachelor (de eindcompetenties van het hoger secundair onderwijs); indien een opleidingsonderdeel, dat volgens het modeltraject voorzien wordt in het eerste jaar bachelor, in twee subdelen wordt opgesplitst (spreiding van een opleidingsonderdeel over 2 semesters) dan kunnen beide opleidingsonderdelen beschouwd worden als inleidend; in de hogere jaren kunnen ook inleidende opleidingsonderdelen verschijnen. In dat geval mag er geen enkele specifieke pre- of corequisite opgelegd worden. Er kan wel een algemeen niveau van rijpheid opgelegd worden. Dit niveau wordt uitgedrukt in een reeds verworven aantal studiepunten; deze opleidingsonderdelen kunnen toegankelijk zijn voor studenten uit verschillende opleidingen. 2. Verdiepend: (2de niveau bachelor) het betreft opleidingsonderdelen die volgens het modeltraject in principe behoren tot het programma van het 2de jaar bachelor; meestal sluiten deze opleidingsonderdelen aan bij inleidende opleidingsonderdelen of zijn er duidelijke pre- of corequisites bepaald aan de hand van opleidingsonderdelen uit het 1ste of 2de jaar bachelor van het modeltraject; in dit niveau wordt de sequentie waarin de opleidingsonderdelen dienen gevolgd te worden bepaald door de aanduidingen t.a.v. prerequisites; deze opleidingsonderdelen zijn meestal enkel toegankelijk voor studenten uit aanverwante opleidingen of voor studenten die reeds een behoorlijk pakket (omvang te bepalen) opleidingsonderdelen volgden afkomstig uit het vakgebied waar dit opleidingsonderdeel inhoudelijk toe behoort 3. Gespecialiseerd (3de niveau - bachelor) het betreft opleidingsonderdelen die volgens het modeltraject in principe behoren tot het 3de jaar van de bachelor en die ook op het master- en het master na masterniveau verschijnen; Facultaire aanvullingen zoals goedgekeurd door Onderwijsraad op 21 september

13 deze opleidingsonderdelen sluiten aan bij verdiepende opleidingsonderdelen en hebben de pre- en corequisites die behoren tot deze groep; deze opleidingsonderdelen zijn meestal enkel toegankelijk voor studenten uit nauw aanverwante opleidingen. 2. In een eenjarige master- of master na masteropleiding zijn in principe alle opleidingsonderdelen gespecialiseerd. Een tweejarige masteropleiding kan ook opleidingsonderdelen omvatten die verdiepend of inleidend zijn. Het niveau van inleidend en verdiepend is evenwel niet gelijk aan de invulling ervan die wordt gehanteerd op het bachelorniveau. Hier moet uitgegaan worden van een niveau van aanvangscompetentie dat gelijk is aan de eindcompetenties van een bachelor. Een masteropleiding met een brede instroom kan ook inleidende en verdiepende opleidingsonderdelen omvatten. 3. Het is in principe mogelijk om opleidingsonderdelen van een lager niveau nog te volgen in een hoger jaar. Het is niet mogelijk om opleidingsonderdelen van een hoger jaar en hoger niveau te volgen in een lager jaar, tenzij na akkoord van een commissie en/of een specifieke begeleider. Artikel Het opleidingsprogramma dient opgebouwd in functie van het semestersysteem. De belasting, de moeilijkheidsgraad en de werkvormen dienen per semester in evenwicht te zijn. Elk semester dient tussen de 27 en 33 SP te bevatten. 2. In principe bevat een opleidingsprogramma enkel semesteropleidingsonderdelen, waarvan het examen wordt georganiseerd in de examenperiode volgend op het semester waarin het opleidingsonderdeel werd onderwezen. Opleidingsonderdelen met specifieke werkvormen en/of opleidingsdoelen kunnen op gemotiveerd verzoek over twee semesters georganiseerd worden, zijnde een jaaropleidingsonderdeel. Na het eerste semester worden deze als onvoltooid beschouwd. Het examen wordt georganiseerd in de tweede examenperiode van de eerste zittijd. 3. Indien het programma van een opleidingsjaar voorziet dat in het eerste semester en/of tweede semester van het opleidingsjaar voor een bepaald aantal studiepunten keuzeopleidingsonderdelen dienen ingevuld, dan kan de student de bevoegde facultaire instantie schriftelijk, al dan niet elektronisch, verzoeken de voorgestelde spreiding van de keuzeopleidingsonderdelen te wijzigen. Elke faculteit legt hiervoor de nodige modaliteiten vast in de aanvullende facultaire onderwijsregeling. De bedoelde facultaire instantie is de voorzitter van de examencommissie die een beslissing neemt na advies van de opleidingsverantwoordelijke en de studietrajectbegeleider. Facultaire aanvullingen zoals goedgekeurd door Onderwijsraad op 21 september

14 Hoofdstuk V: Studiecontracten en nadere regels tot inschrijving Artikel 12 De regels inzake studiecontracten en toelatingsvoorwaarden en de inschrijvingsregeling zijn verwerkt in het VUB-inschrijvingsreglement. Facultaire aanvullingen zoals goedgekeurd door Onderwijsraad op 21 september

15 Hoofdstuk VI: Wijze van bepalen van het aantal studiepunten van elk opleidingsonderdeel en de daarbij gehanteerde criteria en normen Artikel 13 De studieomvang van een opleidingsonderdeel wordt uitgedrukt in studiepunten. Eén studiepunt bedraagt 25 à 30 uren onderwijs- en studieactiviteiten. Een opleidingsonderdeel heeft een studieomvang van ten minste 3SP. Artikel Voor het berekenen van de studietijd en de studiepunten wordt per activiteitsvorm in een vork voorzien waarbinnen de omzettingcoëfficiënt kan variëren. Die is verschillend naargelang het gaat om een bachelor enerzijds en een masteropleiding anderzijds. 2. Ingeval de flexibele coëfficiënt niet voldoet om de reële studietijd en studiepunten weer te geven, kan op gemotiveerd voorstel aan een opleidingsonderdeel meer of minder studietijd of studiepunten worden toegekend dan degene die voortvloeien uit de toepassing van de coëfficiënt. Deze motivatie dient opgenomen te worden in de OWR-format voor programmawijzigingen, evenals in de opleidingsonderdeelfiche. Artikel In een opleidingsprogramma kunnen de volgende onderwijsvormen worden opgenomen: 1. Het hoorcollege (HOC): d.i. een onderwijsvorm met meestal beperkte interactie en geschikt voor grote groepen studenten. De docent geeft een mondelinge uiteenzetting over en commentaar op de leerstof, licht toe en structureert hoofd- en bijzaken. 2. Werkcollege, practica en oefeningen (WPO): binnen deze categorie onderscheiden de werkvormen zich door hun interactief karakter. De studenten voeren in kleinere groepen bepaalde leertaken uit. De studenten (individueel of in samenwerking met anderen) kunnen oefenen, inzichten verwerven en vaardigheden ontwikkelen: door o.a. het oplossen van problemen (al dan niet vanuit de praktijk), het leren werken in nieuwe situaties, terreinwerk, etc. De docent/assistent is de begeleider die de student ondersteunt en feedback geeft. 3. Zelfstandige en externe werkvormen (ZELF): binnen deze categorie wordt de nadruk gelegd op contactonafhankelijke activiteiten waar de student hoofdzakelijk zelfstandig oefent, inzicht verwerft, toepast en vaardigheden ontwikkelt. Dit kan zijn door activiteiten uit te voeren in reële situaties, meestal buiten de campus (o.a. in praktijksituaties (stages), op het terrein,.) of door eigen activiteiten op te zetten (o.a. voor de masterproef). De rol van de docent is hierbij te ondersteunen en te begeleiden. Facultaire aanvullingen zoals goedgekeurd door Onderwijsraad op 21 september

16 2 In geval van HOC en WPO behoudt de VUB zich het recht voor om in het kader van afstandsleren lessen op te nemen en later via de elektronische leeromgeving voor educatieve doeleinden ter beschikking te stellen aan de betrokken studenten en onderwijspersoneel. Wanneer de studenten aan deze lessen deelnemen, geven zij automatisch hun toestemming als geportretteerde voor opnames en verspreiding binnen het elektronisch leerplatform, wanneer zij in beeld zouden komen. Bij aanvang van de lessen informeert de lesgever de studenten over het feit dat de les wordt opgenomen. Artikel Bij HOC en WPO wordt de studietijd berekend via het hieronder vermelde coëfficiëntensysteem en worden de contacturen, de studietijd en de studiepunten vermeld. Bij ZELF wordt niet met een coëfficiënt gewerkt. Men vermeldt het reële aantal uren studietijd. Bijgevolg worden hier enkel de studietijd en de studiepunten vermeld. 2. Als contacturen worden beschouwd de geprogrammeerde gezamenlijke (klassikale) contactmomenten tussen (groepen van) studenten en de docent (niet inbegrepen de individuele contacten docent- student). 3. Tabel coëfficiënt BAMA Werkvorm BACHELOR MASTER HOC WPO ZELF De studietijd = reëel aantal uren Facultaire aanvullingen zoals goedgekeurd door Onderwijsraad op 21 september

17 Hoofdstuk VII: studievoortgang op basis van eerder verworven competenties en eerder verworven kwalificaties Afdeling 1: EVK Artikel 17 Voor een onderzoek inzake erkenning als EVK dient de student een aanvraag in bij de Decaan van de faculteit waartoe de opleiding of het opleidingsonderdeel behoort. De aanvraag gebeurt via een daartoe ter beschikking gesteld formulier, waaraan een kopie van alle betrokken stukken wordt toegevoegd. De aanvraag geschiedt binnen de termijn daartoe bepaald in een facultair reglement. Artikel Dit onderzoek verloopt in de regel op stukken en is kosteloos. 2. De decaan kan hierbij advies inwinnen van diensten verbonden aan het Vicerectoraat Onderwijs, het Vicerectoraat Studentenbeleid, de studietrajectbegeleider en/of een lid van het AP. 3. In uitzonderlijke gevallen en mits motivatie kan een beperkte bijkomende proef worden opgelegd waarvoor men een bijdrage van 50 euro verschuldigd is. 4. Indien op gemotiveerde wijze blijkt dat voor het ingediende dossier een bekwaamheidsonderzoek inzake EVC vereist is, dan wordt het dossier overgemaakt aan de validerende instantie en is het EVC- reglement onverkort van toepassing. Artikel 19 De beslissing van de Decaan inzake al dan niet erkenning als EVK wordt onverwijld aan de betrokkene meegedeeld. Afdeling 2: EVC Artikel Inzake de erkenning van EVC is het reglement dat daartoe wordt goedgekeurd door de Raad van bestuur van de Universitaire Associatie Brussel integraal van toepassing. De erkenning van EVC volgens dit reglement leidt tot een bewijs van bekwaamheid. 2. Dit reglement wordt als bijlage aan de onderwijsregeling toegevoegd en maakt er als dusdanig integraal deel van uit. Afdeling 3: Verlenen van vrijstellingen Artikel Op grond van een EVK of een bewijs van bekwaamheid kan een vrijstelling worden verleend. De student dient daartoe op een door de faculteit ter beschikking gesteld formulier en binnen de termijn voorzien in het facultair reglement een Facultaire aanvullingen zoals goedgekeurd door Onderwijsraad op 21 september

18 aanvraag in bij de Decaan van de faculteit waaraan de opleiding of het opleidingsonderdeel verbonden is. De aanvraag moet volledig ingevuld en met de nodige bewijskrachtige stukken op het administratief secretariaat van de faculteit worden ingediend, uiterlijk 15 oktober voor opleidingsonderdelen uit het 1 ste semester, uiterlijk 15 februari voor opleidingsonderdelen uit het 2 de semester. Laattijdige aanvragen worden niet behandeld 2. Conform de modaliteiten vermeld in 1 kan een vrijstelling op grond van een EVK of een bewijs van bekwaamheid ook worden aangevraagd door een persoon die nog niet is ingeschreven. Artikel 22 De Decaan neemt de beslissing na advies van de betrokken titularis en/of opleidingsraad binnen de termijn voorzien in het facultair reglement. De beslissing wordt onverwijld aan de student of de persoon op wie de beslissing betrekking heeft, meegedeeld. De beslissing wordt genomen, uiterlijk 1 november voor opleidingsonderdelen uit het 1 ste semester, uiterlijk 1 maart voor opleidingsonderdelen uit het 2 de semester Artikel 23 Een vrijstelling wordt verleend voor een opleidingsonderdeel of een deel van een opleidingsonderdeel en wordt steeds uitgedrukt in gehele studiepunten, ook wanneer de vrijstelling een deel van een opleidingsonderdeel betreft. Het is de Decaan die op basis van het advies van de titularis van de betrokken OO s - beslist tot het toekennen van een gedeeltelijke vrijstelling. Er wordt één cijfer gegeven op basis van het gedeelte dat de student nog dient af te leggen. Er wordt geen rekening gehouden met het behaalde cijfer in de Eerder Verworven Kwalificatie Artikel 23bis Bij het nemen van een beslissing inzake het verlenen van vrijstellingen op grond van een buitenlands diploma of buitenlandse studieperiode worden de bepaling en de principes uit het verdrag van de Raad van Europa en de Unesco betreffende de erkenning van dipoma s van het Hoger Onderwijs in de Europese Regio toegepast, voor zover het land van herkomst het verdrag ook heeft geratificeerd. Artikel 24 Ten aanzien van de tweede inschrijving voor een bachelor- of een masteropleiding, waarvan een student reeds het diploma bezit, geldt de voorwaarde dat de student nog opleidingsonderdelen voor een studieomvang van ten minste 30 studiepunten moet volgen. Artikel Indien op grond van EVK s en/of een bewijs van bekwaamheid wordt vastgesteld dat een persoon de domeinspecifieke leerresultaten eigen aan een welomschreven opleiding heeft behaald, wordt door het instellingsbestuur aan deze persoon het diploma van de betrokken opleiding uitgereikt, zonder dat een inschrijving voor de betrokken opleiding vereist is. 2. Indien het instellingsbestuur niet overgaat tot het uitreiken van het betrokken diploma doch het volgen van bijkomende opleidingsonderdelen, of delen daarvan, voorschrijft, geldt een bijzondere motiveringsverplichting. Het instellingsbestuur Facultaire aanvullingen zoals goedgekeurd door Onderwijsraad op 21 september

19 dient in dat geval een substantieel verschil aan te tonen tussen de door het bewijs van bekwaamheid gevalideerde leerresultaten en de in de schoot van de instelling gehanteerde domeinspecifieke leerresultaten voor de opleiding. 3. Als bijdrage in de kosten voor het uitreiken van het diploma is een bedrag van 50 euro verschuldigd. Facultaire aanvullingen zoals goedgekeurd door Onderwijsraad op 21 september

20 Hoofdstuk VIII: Kwaliteitszorg, accreditatie en erkenning Afdeling 1: onderwijs-e-valuatie Artikel Alle academische opleidingen, uitgezonderd doctoraatsopleidingen, zijn jaarlijks het voorwerp van een periodieke onderwijs-e-valuatie door studenten met als doelstelling het onderwijsproces te optimaliseren en die in essentie gericht is op het detecteren c.q. remediëren van problemen in het onderwijsproces; in tweede instantie is de onderwijs-e-valuatie een algemene tevredenheidsenquête over de kwaliteit van het verstrekte onderwijs. 2. De onderwijs-e-valuatie is slechts één van de elementen van interne kwaliteitszorg waartoe de VUB overeenkomstig artikel 93 van het structuurdecreet de verplichting heeft. Artikel 27 De onderwijs-e-valuatie betreft een standaardenquête die per opleidingsonderdeel en daarbinnen per betrokken docent peilt naar de tevredenheid over de volgende aspecten: de inhoud van het hoorcollege en de didactische kwaliteiten van de lesgever, de kwaliteit van het studiemateriaal, de organisatie en de inhoud van het WPO, de wijze van examineren en de studietijdervaring. Aanvullend bij deze enquête worden bij de onderwijs-e-valuatie van het tweede semester vragenlijsten toegevoegd die peilen naar de algemene tevredenheid over het opleidingsprogramma en de opleidingsfaciliteiten. Artikel 28 De periodieke onderwijs-e-valuaties worden georganiseerd, gecoördineerd en beheerd door de Cel Kwaliteitszorg en Onderwijsinnovatie van de Afdeling Onderwijszaken, onder toezicht van de Vicerector Onderwijs. Artikel De onderwijs-e-valuatie is gesemesterialiseerd, wat inhoudt dat ze tweemaal per jaar georganiseerd wordt en dit onmiddellijk aansluitend op het eerste respectievelijk het tweede semester. 2. De periodes waarin de onderwijs-e-valuatie wordt georganiseerd, worden jaarlijks vastgelegd in de academische kalender. Artikel De onderwijs-e-valuatie verloopt volledig elektronisch via een voor derden ontoegankelijke intranetpagina. De studenten hebben toegang via een individuele login en paswoord. 2. De academische overheid neemt de nodige maatregelen teneinde aan studenten de anonimiteit van deze bevraging te garanderen. Artikel Met het oog op het verkrijgen van representatieve gegevens is deelname voor alle studenten verplicht. De verplichting heeft specifiek betrekking op de registratie op de betrokken intranetpagina en niet op het invullen van de enquête zelf. De Facultaire aanvullingen zoals goedgekeurd door Onderwijsraad op 21 september

21 registratie gebeurt door middel van het inloggen met de persoonlijke username en paswoord van de VUB- account. 2. Ingeval van niet-deelname kan toepassing gemaakt worden van het orde- en tuchtreglement voor studenten. Artikel Alle resultaten van de onderwijs-e-valuatie worden na elke semesterevaluatie door de academische overheid gerapporteerd via de Officiële Resultatensite voor Academisch Personeel en Studenten. Deze tegen oneigenlijk gebruik door derden beschermde online intranetsite bevat tevens een archief van de resultaten van voorgaande evaluaties. 2. De persoonsgebonden evaluatieresultaten per opleidingsonderdeel worden gerapporteerd aan de betrokken docenten, die deze individuele resultaten kunnen consulteren door middel van een individueel paswoord, aan de decaan van de betrokken faculteit en aan de Vicerector Onderwijs. De resultaten van de opleidingen die verbonden zijn aan Instituut voor Europese Studies worden overgemaakt aan de Academic Director. De globale resultaten zijn toegankelijk voor alle leden van de VUB-gemeenschap, inclusief de studenten. 3. De individuele resultaten worden gerapporteerd van zodra ten minste drie studenten effectief hebben deelgenomen aan de evaluatie van een opleidingsonderdeel. Artikel De globale resultaten omvatten staafdiagrammen die de gemiddelde tevredenheid uitdrukken per geëvalueerde opleiding en dit voor alle geëvalueerde aspecten zoals beschreven in artikel 27, deelnamecijfers, resultaten over de ervaren studietijd, en in voorkomend geval de resultaten van de aanvullende vragenlijsten over opleidingsprogramma en opleidingsfaciliteiten. 2. De individuele resultaten per opleidingsonderdeel of een onderdeel ervan betreffen minstens een gemiddelde waarde en een signaalwaarde, beide uitgedrukt in een categorie (Zeer Slecht Slecht Middelmatig Goed - Zeer Goed ) en kunnen worden aangevuld met bijhorende schriftelijke commentaren van studenten. De signaalwaarde situeert zich op het laagste 34ste percentiel op een schaal gaande van zeer slecht tot zeer goed. Wanneer een signaalwaarde slecht of zeer slecht is, spreken we van een probleemsignaal, dat verder dient opgevolgd. Artikel De opvolging van negatieve globale signaalwaarden is verplicht, van zodra ten minste drie studenten effectief hebben deelgenomen aan de evaluatie van een opleidingsonderdeel. 2. Elke negatieve globale signaalwaarde (i.e. een probleemsignaal) maakt het voorwerp uit van een formele opvolgingsprocedure. Indien het probleemsignaal voor een bepaald opleidingsonderdeel zich voor de eerste keer stelt, wordt het initiatief tot opvolging genomen door de docent door middel van het opstellen van een reflectieverslag. In dit verslag beschrijft de docent waar volgens hem/haar de oorzaak van het probleemsignaal ligt en hoe hij/zij dit wenst te remediëren. Dit verslag dient bezorgd te worden aan de Decaan, aan de Voorzitter van de opleidingsraad en aan de Vicerector Onderwijs. Facultaire aanvullingen zoals goedgekeurd door Onderwijsraad op 21 september

22 Wanneer bij een eerstvolgende geldige evaluatie opnieuw een probleemsignaal voor hetzelfde opleidingsonderdeel van de betreffende docent wordt vastgesteld, wordt het initiatief tot opvolging door de Decaan genomen. De Decaan dient hierbij de docent die het probleemsignaal kreeg, en de voorzitter van de opleiding waarin het probleemsignaal voorkomt, te betrekken. De Vicerector Onderwijs houdt toezicht op de opvolging en de eventuele remediëringsinitiatieven. Wanneer het probleemsignaal betrekking heeft op een opleidingsonderdeel dat is opgenomen in de specifieke lerarenopleiding, dan wordt het initiatief tot opvolging ingeval van een tweede probleemsignaal voor hetzelfde opleidingsonderdeel genomen door de Vicerector Onderwijs. De Vicerector Onderwijs dient hierbij de docent die het probleemsignaal kreeg, en de Voorzitter van het IDLO, te betrekken. Wanneer het probleemsignaal betrekking heeft op een opleidingsonderdeel dat is opgenomen in een afstudeerrichting/profiel Onderwijs behorend tot een (meer)jarige masteropleiding, dan wordt het initiatief tot opvolging ingeval van een tweede probleemsignaal voor hetzelfde opleidingsonderdeel door de Decaan van de faculteit waartoe de opleiding behoort, genomen. De Decaan dient hierbij de docent die het probleemsignaal kreeg, de voorzitter van de opleiding waarin het probleemsignaal voorkomt en de Voorzitter van het IDLO te betrekken. Wanneer het probleemsignaal betrekking heeft op een opleidingsonderdeel dat is opgenomen in de Master of laws in International and European Law, dan wordt het initiatief tot opvolging ingeval van een tweede probleemsignaal voor hetzelfde opleidingsonderdeel genomen door zowel de decaan van de faculteit Rechten en Criminologie als de Academic Director van het Instituut voor Europese Studies. Wanneer het probleem signaal betrekking heeft op een opleidingsonderdeel dat is opgenomen in de master of science in European Integration and Development ( euromaster ), dan wordt het initiatief tot opvolging ingeval van een tweede probleemsignaal voor hetzelfde opleidingsonderdeel genomen door zowel de decaan van de faculteit Economische, Sociale en Politieke wetenschappen en Solvay Business School als de Academic Director van het Instituut voor Europese studies. Ingeval na een eerstvolgend geldig evaluatieresultaat een derde probleemsignaal voor hetzelfde opleidingsonderdeel van de betreffende docent wordt vastgesteld, onderzoekt de vicerector Onderwijs het probleemsignaal en hoe dit na de voorgaande evaluaties is opgevolgd. Afhankelijk van de uitkomst van dit onderzoek kan er een informeel gesprek tussen de vicerector Onderwijs en de betreffende decaan plaatsvinden om de problematiek te bespreken. 3. De individuele gemiddelde globale waarden, die beantwoorden aan het deelnamecriterium van ten minste 50% alsook aan het in 1 vermelde geldigheidscriterium, maken in toepassing van artikel 41 van het AP-reglement verplicht deel uit van de criteria inzake onderwijs die gehanteerd worden bij de toetsing van het academisch dossier aan het verwachtingspatroon van een ZAP-lid. Artikel 35 Onderhavige regeling is uitgewerkt in het door de Raad van Bestuur goedgekeurde document: Onderwijs-e-valuatie: Studenten evalueren hun onderwijs. Facultaire aanvullingen zoals goedgekeurd door Onderwijsraad op 21 september

23 Afdeling 2: externe kwaliteitszorg Artikel 36 In toepassing van artikel 93 van het structuurdecreet zijn de universiteiten verplicht onderworpen aan een systeem van externe kwaliteitszorg van hun onderwijsactiviteiten. Artikel De externe beoordeling of visitatie van een opleiding of cluster van opleidingen gebeurt door een visitatiecommissie onder coördinatie van de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VL.I.R.). 2. De samenstelling van de visitatiecommissie (met minimum 1 student) geschiedt onder coördinatie van de Vlaamse Interuniversitaire Raad en in samenspraak met de betrokken opleiding(en). De finale samenstelling van de visitatiecommissie dient bekrachtigd door de Erkenningscommissie. 3. Elke opleiding wordt ten minste om de acht jaar gevisiteerd. 4. De visitatie in situ van een bepaalde opleiding heeft doorgaans plaats gedurende een periode van 2,5 dagen in de maanden oktober tot en met december of in de maanden januari tot en met mei van een zelfde academiejaar. Tijdens hetzelfde academiejaar worden alle verwante opleidingen aan de overige Vlaamse Universiteiten, die onder toepassing van het decreet vallen, gevisiteerd. 5. Het visitatieproces omvat de volgende elementen: de samenstelling van de visitatiecommissie, het opstellen van een zelfevaluatierapport, de visitatie van de opleiding in de betrokken instelling en de publicatie van het visitatierapport. De visitatiecommissie dient het geheel van haar werkzaamheden af te ronden binnen een termijn van 24 maanden. Artikel Op het niveau van de instelling is de coördinatie van het gehele visitatiegebeuren (voor alle opleidingen) in handen van de Instellingscoördinator Onderwijsvisitaties, werkzaam binnen de Cel Kwaliteitszorg en Onderwijsinnovatie van de Afdeling Onderwijszaken. 2. Op het niveau van de betrokken opleiding(en) wordt, en dit in samenspraak met en volgens de richtlijnen bepaald door de VLIR, een facultaire visitatiecoördinator aangeduid, die de verantwoordelijkheid draagt voor het gehele verloop van de visitatie van de betrokken opleiding(en) en die hiervoor namens de betrokken faculteit tevens als liaison fungeert met enerzijds de Instellingscoördinator Onderwijsvisitaties en anderzijds de VLIR. De facultaire coördinator wordt voorgedragen door de bevoegde facultaire instantie en zijn aanstelling wordt door de vicerector onderwijs bekrachtigd. Artikel De facultaire visitatiecoördinator is belast met het opstellen van een zelfevaluatierapport over de verschillende kwaliteitsaspecten van de opleiding en de structuren waarin de opleiding is ingebed. Aangezien het zelfevaluatierapport de visie van de hele opleiding dient weer te geven, stelt hij/zij een ad hoc werkgroep samen, Facultaire aanvullingen zoals goedgekeurd door Onderwijsraad op 21 september

Zoals goedgekeurd door de Raad van Bestuur van 3 juli 2007, 1 juli 2008, 23 juni 2009 en 22 juni INHOUD

Zoals goedgekeurd door de Raad van Bestuur van 3 juli 2007, 1 juli 2008, 23 juni 2009 en 22 juni INHOUD ONDERWIJSREGLEMENT Zoals goedgekeurd door de Raad van Bestuur van 3 juli 2007, 1 juli 2008, 23 juni 2009 en 22 juni 2010. I. Algemene bepalingen INHOUD II. III. IV. Definities Indeling van het academiejaar

Nadere informatie

Onderwijsregeling: facultaire aanvullingen en toelichtingen ( )

Onderwijsregeling: facultaire aanvullingen en toelichtingen ( ) Faculteit Godgeleerdheid Onderwijsregeling: facultaire aanvullingen en toelichtingen (2006-2007) Voorstel voor advies voorgelegd aan POC/TCPE op 10 november 2006, het Faculteitsbestuur op 13 november 2006,

Nadere informatie

Besluit inzake het inrichten van de Doctoraatsopleiding Vrije Universiteit Brussel

Besluit inzake het inrichten van de Doctoraatsopleiding Vrije Universiteit Brussel Besluit inzake het inrichten van de Doctoraatsopleiding Vrije Universiteit Brussel Gelet op het decreet van 12 juni 1991 betreffende de universiteiten in de Vlaamse Gemeenschap, zoals gewijzigd, verder

Nadere informatie

! " # $% & ' & ( ) & ) & * 1

!  # $% & ' & ( ) & ) & * 1 " #$% & ' & ( & & * 1 "#$%% &# $ #$## '# ( + ' * * -./(0* '# (* 1 "$+""'&""' # -. # "$+( $ "-("#'."/ $' %( / $1 0 -" /# 0""' 33 4 4 33 -"(# '#$%'%'"//" # /5 6 1#0+"$& 1""/ #1 # 75# /5 1""/ #$ ' 1 (1 1

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT 2013-2014

ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT 2013-2014 1 ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT 2013-2014 Voor de leesbaarheid van de tekst wordt enkel de mannelijke persoonsvorm gebruikt. De bepalingen over (kandidaat-)studenten gelden uiteraard zonder genderonderscheid.

Nadere informatie

Reglement opleidingsraden zoals goedgekeurd door de Raad van Bestuur d.d. 1 april Opleidingsraden. reglement

Reglement opleidingsraden zoals goedgekeurd door de Raad van Bestuur d.d. 1 april Opleidingsraden. reglement Opleidingsraden reglement REGLEMENT OPLEIDINGSRADEN Zoals goedgekeurd door de Raad van Bestuur op 1 april 2014. INHOUDSTABEL Hoofdstuk I: Definities en toepassingsgebied Hoofdstuk II: Samenstelling van

Nadere informatie

Reglement EVC-EVK Associatie K.U.Leuven

Reglement EVC-EVK Associatie K.U.Leuven vzw Associatie K.U.Leuven Schapenstraat 34, B-3000 Leuven Reglement EVC-EVK Associatie K.U.Leuven Goedgekeurd op de Raad van bestuur van 16.06.2006 met ingang van het academiejaar 2006-2007 1. Definities

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT

ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT 1 ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT 2012-2013 INHOUD TITEL I. Toepassingsgebied, definities en algemene bepalingen Hoofdstuk I. Toepassingsgebied Hoofdstuk II. Definities Hoofdstuk III. - Algemene Bepalingen

Nadere informatie

EXAMENCONTRACT VOOR HET VERWERVEN VAN EEN DIPLOMA

EXAMENCONTRACT VOOR HET VERWERVEN VAN EEN DIPLOMA EXAMENCONTRACT VOOR HET VERWERVEN VAN EEN DIPLOMA TUSSEN DE ONDERGETEKENDEN, De Vrije Universiteit Brussel met zetel te 1050 Brussel, Pleinlaan 2, die rechtspersoonlijkheid geniet bij wet van 28 mei 1970

Nadere informatie

Gedragscode Onderwijstaal Universiteit Antwerpen UITGANGSPUNTEN

Gedragscode Onderwijstaal Universiteit Antwerpen UITGANGSPUNTEN Gedragscode Onderwijstaal Universiteit Antwerpen (Raad van Bestuur, 23 april 2013, 27 mei 2014, 31 maart 2015, 12 april 2016, 28 maart 2017 en 27 maart 2018) UITGANGSPUNTEN De Universiteit Antwerpen wenst

Nadere informatie

Reglement EVC-EVK Associatie K.U.Leuven en reglement algemene voorschriften inzake vrijstellingen

Reglement EVC-EVK Associatie K.U.Leuven en reglement algemene voorschriften inzake vrijstellingen vzw Associatie K.U.Leuven Schapenstraat 34, B-3000 Leuven Reglement EVC-EVK Associatie K.U.Leuven en reglement algemene voorschriften inzake vrijstellingen Goedgekeurd op de Raad van bestuur van 15.02.2008

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT 2015-2016

ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT 2015-2016 1 ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT 2015-2016 Voor de leesbaarheid van de tekst wordt enkel de mannelijke persoonsvorm gebruikt. De bepalingen over (kandidaat-)studenten gelden uiteraard zonder genderonderscheid.

Nadere informatie

Reglement opleidingsraden zoals goedgekeurd door de Raad van Bestuur op 24 april Opleidingsraden. reglement

Reglement opleidingsraden zoals goedgekeurd door de Raad van Bestuur op 24 april Opleidingsraden. reglement Opleidingsraden reglement REGLEMENT OPLEIDINGSRADEN Zoals goedgekeurd door de Raad van Bestuur op 24 april 2012 INHOUDSTABEL Hoofdstuk I: Definities en toepassingsgebied Hoofdstuk II: Samenstelling van

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT

ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT 1 ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT 2017-2018 Voor de leesbaarheid van de tekst wordt enkel de mannelijke persoonsvorm gebruikt. De bepalingen over (kandidaat-)studenten gelden uiteraard zonder genderonderscheid.

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT

ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT 1 ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT 2018-2019 Voor de leesbaarheid van de tekst wordt enkel de mannelijke persoonsvorm gebruikt. De bepalingen over (kandidaat-)studenten gelden uiteraard zonder genderonderscheid.

Nadere informatie

Handleiding voor het samenstellen van een individueel collegerooster

Handleiding voor het samenstellen van een individueel collegerooster Handleiding voor het samenstellen van een individueel collegerooster voor studenten van campus Brussel en campus Parnas Academiejaar 2014-2015 1. Waar vind ik de inhoud van mijn vakken? Kies in de programmagids

Nadere informatie

ONTHAALDAG WERKSTUDENTEN 22 SEPTEMBER 2018

ONTHAALDAG WERKSTUDENTEN 22 SEPTEMBER 2018 ONTHAALDAG WERKSTUDENTEN 22 SEPTEMBER 2018 I. Kennismaking II. Need to know III. Online leerplatform: Canvas IV.Timemanagement I. Kennismaking Studiebegeleiding Een gemotiveerd team van gespecialiseerde

Nadere informatie

Stap. Studieadviespunt Gent. Handleiding bij de PowerPoint-presentatie Flexibilisering 2008-2009

Stap. Studieadviespunt Gent. Handleiding bij de PowerPoint-presentatie Flexibilisering 2008-2009 de Stap Studieadviespunt Gent Klein Raamhof 8, 9000 Gent Tel. 09 233 75 15 - Fax 09 224 15 65 mail: info@destapgent.be website: www.destapgent.be Handleiding bij de PowerPoint-presentatie Flexibilisering

Nadere informatie

Bijzondere examenreglementen

Bijzondere examenreglementen Bijzondere examenreglementen Versie goedgekeurd door de Academische raad d.d. 14.05.2007 Examenreglement van de K.U.Leuven 2007-2008 Onderafdeling 1 - Bijzondere bepalingen in verband met de verhandeling

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT

ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT 1 ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT 2018-2019 Voor de leesbaarheid van de tekst wordt enkel de mannelijke persoonsvorm gebruikt. De bepalingen over (kandidaat-)studenten gelden uiteraard zonder genderonderscheid.

Nadere informatie

Kan de minister voor de studierichting Bachelor in de Verpleegkunde volgende vragen beantwoorden.

Kan de minister voor de studierichting Bachelor in de Verpleegkunde volgende vragen beantwoorden. SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 168 van GRIET COPPÉ datum: 23 december 2014 aan HILDE CREVITS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS Bachelor in de Verpleegkunde - In- en

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT

ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT 1 ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT 2016-2017 Voor de leesbaarheid van de tekst wordt enkel de mannelijke persoonsvorm gebruikt. De bepalingen over (kandidaat-)studenten gelden uiteraard zonder genderonderscheid.

Nadere informatie

Zoals goedgekeurd door de Raad van Bestuur van 18 januari 2005, 21 juni 2005, 4 juli 2006, 22 mei 2007, 1 juli 2008 en 23 juni 2009.

Zoals goedgekeurd door de Raad van Bestuur van 18 januari 2005, 21 juni 2005, 4 juli 2006, 22 mei 2007, 1 juli 2008 en 23 juni 2009. EXAMENREGLEMENT Zoals goedgekeurd door de Raad van Bestuur van 18 januari 2005, 21 juni 2005, 4 juli 2006, 22 mei 2007, 1 juli 2008 en 23 juni 2009. Voorafgaande beschouwingen Bij het opstellen van het

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING voor de studenten van de UHasselt en de tul

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING voor de studenten van de UHasselt en de tul ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING voor de studenten van de UHasselt en de tul Goedgekeurd door de Raad van Bestuur van de Universiteit Hasselt, juli 2004, juni en juli 2005, juni 2006, juni 2007, juli 2008

Nadere informatie

ALGEMENE ONDERWIJSREGELING ERASMUSHOGESCHOOL BRUSSEL

ALGEMENE ONDERWIJSREGELING ERASMUSHOGESCHOOL BRUSSEL ALGEMENE ONDERWIJSREGELING ERASMUSHOGESCHOOL BRUSSEL 2008-2009 1 Inhoudstafel Hoofdstuk 1: Algemene bepalingen Hoofdstuk 2: Definities Hoofdstuk 3: Organisatie van het academiejaar Hoofdstuk 4: Organisatie

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT

ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT 1 ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT 2018-2019 Voor de leesbaarheid van de tekst wordt enkel de mannelijke persoonsvorm gebruikt. De bepalingen over (kandidaat-)studenten gelden uiteraard zonder genderonderscheid.

Nadere informatie

DE VLAAMSE REGERING, Gelet op het advies van de Inspectie van Financiën, gegeven op 8 februari 2008;

DE VLAAMSE REGERING, Gelet op het advies van de Inspectie van Financiën, gegeven op 8 februari 2008; Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 11 juni 2004 tot vaststelling van de vorm van de diploma's en de inhoud van het bijhorend diplomasupplement

Nadere informatie

FAQ Frequently Asked Questions Master na master Notariaat

FAQ Frequently Asked Questions Master na master Notariaat FAQ Frequently Asked Questions Master na master Notariaat TOELATINGSVOORWAARDEN... 1 INSCHRIJVING... 2 STUDIETRAJECT... 2 STAGE... 4 WERKEN EN STUDEREN... 4 CURSUSMATERIAAL... 5 LESSENROOSTER... 5 EXAMENS...

Nadere informatie

AANVULLEND ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT FACULTEIT GENEESKUNDE EN FARMACIE,

AANVULLEND ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT FACULTEIT GENEESKUNDE EN FARMACIE, 1 AANVULLEND ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT FACULTEIT GENEESKUNDE EN FARMACIE, 2018-2019 Voor de leesbaarheid van de tekst wordt enkel de mannelijke persoonsvorm gebruikt. De bepalingen over (kandidaat-)studenten

Nadere informatie

Hoger onderwijs in Vlaanderen. Informatiebrochure 2012

Hoger onderwijs in Vlaanderen. Informatiebrochure 2012 Hoger onderwijs in Vlaanderen Informatiebrochure 2012 Inhoud Inleiding...2 Soorten instellingen...3 Soorten opleidingen...3 Nieuw vanaf 2013-2014: integratie academische hogeschoolopleidingen in de universiteiten...5

Nadere informatie

EXAMENREGLEMENT BAMA + FLEX

EXAMENREGLEMENT BAMA + FLEX EXAMENREGLEMENT BAMA + FLEX Zoals goedgekeurd door de Raad van Bestuur van 18 januari 2005 Voorafgaande beschouwingen Bij het opstellen van het examenreglement werd uitgegaan van het decreet van 4 april

Nadere informatie

Sjabloon aanvraag voor het aanbieden van een anderstalige initiële bachelor- en/of masteropleiding

Sjabloon aanvraag voor het aanbieden van een anderstalige initiële bachelor- en/of masteropleiding Sjabloon aanvraag voor het aanbieden van een anderstalige initiële bachelor- en/of masteropleiding Decretale context De aanvraag voor het aanbieden van een anderstalige initiële bachelor- of masteropleiding

Nadere informatie

Erkenning van eerder verworven competenties REGLEMENT

Erkenning van eerder verworven competenties REGLEMENT Associatie Universiteit & Hogescholen Antwerpen vzw Lange Nieuwstraat 55 2000 Antwerpen Erkenning van eerder verworven competenties REGLEMENT COLOFON Dit reglement werd samengesteld door de projectgroep

Nadere informatie

GEMEENSCHAPS- EN GEWESTREGERINGEN GOUVERNEMENTS DE COMMUNAUTE ET DE REGION GEMEINSCHAFTS- UND REGIONALREGIERUNGEN

GEMEENSCHAPS- EN GEWESTREGERINGEN GOUVERNEMENTS DE COMMUNAUTE ET DE REGION GEMEINSCHAFTS- UND REGIONALREGIERUNGEN BELGISCH STAATSBLAD 12.10.2004 MONITEUR BELGE 71039 GEMEENSCHAPS- EN GEWESTREGERINGEN GOUVERNEMENTS DE COMMUNAUTE ET DE REGION GEMEINSCHAFTS- UND REGIONALREGIERUNGEN VLAAMSE GEMEENSCHAP COMMUNAUTE FLAMANDE

Nadere informatie

1.4. Studentennummer: de persoonlijke studentencode vermeld in de databank van de instelling.

1.4. Studentennummer: de persoonlijke studentencode vermeld in de databank van de instelling. Bijlage 1 bij het besluit van de Vlaamse Regering van.../.../... tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 12 december 2014 tot vaststelling van de vorm van het hogeronderwijsdiploma en

Nadere informatie

Contracttypes. Infofiche 1. WAT VOORAF GING

Contracttypes. Infofiche 1. WAT VOORAF GING Infofiche Contracttypes Als student kan je je onder verschillende soorten contracten inschrijven aan een instelling naargelang wat je wil bereiken (diploma-, credit- en examencontracten). 1. WAT VOORAF

Nadere informatie

FACULTEIT GENEESKUNDE EN FARMACIE VRIJE UNIVERSITEIT BRUSSEL Laarbeeklaan Brussel AANVULLEND FACULTAIR DOCTORAATSREGLEMENT

FACULTEIT GENEESKUNDE EN FARMACIE VRIJE UNIVERSITEIT BRUSSEL Laarbeeklaan Brussel AANVULLEND FACULTAIR DOCTORAATSREGLEMENT FACULTEIT GENEESKUNDE EN FARMACIE VRIJE UNIVERSITEIT BRUSSEL Laarbeeklaan 103 1090 Brussel AANVULLEND FACULTAIR DOCTORAATSREGLEMENT Dit document is een aanvulling op het Centraal Reglement voor de toekenning

Nadere informatie

Je reisgids. De nieuwe onderwijs- en examenregeling 2005-2006

Je reisgids. De nieuwe onderwijs- en examenregeling 2005-2006 Je reisgids De nieuwe onderwijs- en examenregeling 2005-2006 Met alles wat je moet weten over: je inschrijving en het studiegeld de samenstelling van je studieprogramma examens en beraadslaging begeleiding

Nadere informatie

Ouderinfo-avond Flexibel hoger onderwijs: creditsysteem en studievoortgangsbewaking

Ouderinfo-avond Flexibel hoger onderwijs: creditsysteem en studievoortgangsbewaking Ouderinfo-avond 25-10-2016 Flexibel hoger onderwijs: creditsysteem en studievoortgangsbewaking Inleiding Doel is volgende begrippen toe te lichten o o o o Studiepunten Centraal in alle begrippen Leerkrediet

Nadere informatie

Reglement betreffende de erkenning van eerder verworven competenties binnen de Universitaire Associatie Brussel

Reglement betreffende de erkenning van eerder verworven competenties binnen de Universitaire Associatie Brussel Reglement betreffende de erkenning van eerder verworven competenties binnen de Universitaire Associatie Brussel Vooraf Dit reglement werd tot stand gebracht in toepassing van het decreet van 30 april 2004

Nadere informatie

Reglement betreffende de erkenning van eerder verworven competenties binnen de Universitaire Associatie Brussel

Reglement betreffende de erkenning van eerder verworven competenties binnen de Universitaire Associatie Brussel Reglement betreffende de erkenning van eerder verworven competenties binnen de Universitaire Associatie Brussel Vooraf Dit reglement werd tot stand gebracht in toepassing van de Codex Hoger Onderwijs dd.

Nadere informatie

IV. Bijzondere vooropleidingseisen en bijkomende inschrijvingsvoorwaarden voor een bachelorsopleiding

IV. Bijzondere vooropleidingseisen en bijkomende inschrijvingsvoorwaarden voor een bachelorsopleiding = = = ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING voor de studenten van de UHasselt en de tul= Goedgekeurd door de Raad van Bestuur van de Universiteit Hasselt, juli 2004, juni en juli 2005, juni 2006, juni 2007 Goedgekeurd

Nadere informatie

FAQ Frequently Asked Questions Master na master Notariaat

FAQ Frequently Asked Questions Master na master Notariaat FAQ Frequently Asked Questions Master na master Notariaat Toelatingsvoorwaarden... 1 Inschrijving... 2 Studietraject... 3 Stage... 4 Werken en studeren... 5 Cursusmateriaal... 5 Lessenrooster... 6 Examens...

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT academiejaar 2009-2010

ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT academiejaar 2009-2010 KATHOLIEKE HOGESCHOOL BRUGGE-OOSTENDE ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT academiejaar 2009-2010 Preambule pagina 3 TITEL I BEGRIPSBEPALINGEN 4 TITEL II ONDERWIJSREGELING 10 Afdeling 1. Toetredingsovereenkomsten

Nadere informatie

Commissie Hoger Onderwijs Vlaanderen

Commissie Hoger Onderwijs Vlaanderen Commissie Hoger Onderwijs Vlaanderen Oordeel bij de aanvraag tot inrichting van een anderstalige equivalente initiële bachelor- of masteropleiding (Codex Hoger Onderwijs dd. 20 december 2013, deel 2. Structuur

Nadere informatie

Inschrijvingsreglement Academiejaar 2011-2012

Inschrijvingsreglement Academiejaar 2011-2012 Inschrijvingsreglement Academiejaar 2011-2012 05/07/2011-1 Inhoud Hoofdstuk I. Kader en Definities...4 Hoofdstuk II. Inschrijvingen en studiecontracten...5 Afdeling 1. Inschrijvingen... 5 Artikel 1. -

Nadere informatie

TOETREDINGSOVEREENKOMST. ONDERWIJS- en EXAMENREGLEMENT

TOETREDINGSOVEREENKOMST. ONDERWIJS- en EXAMENREGLEMENT TOETREDINGSOVEREENKOMST ONDERWIJS- en EXAMENREGLEMENT ACADEMIEJAAR 2006 2007 I. ALGEMENE BEPALINGEN Artikel 1 Algemene bepalingen Dit onderwijs- en examenreglement is opgesteld in uitvoering van de artikelen

Nadere informatie

IV. Bijzondere vooropleidingseisen en bijkomende inschrijvingsvoorwaarden voor een bachelorsopleiding

IV. Bijzondere vooropleidingseisen en bijkomende inschrijvingsvoorwaarden voor een bachelorsopleiding = = = ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING voor de studenten van de UHasselt en de tul= Goedgekeurd door de Raad van Bestuur van de Universiteit Hasselt, juli 2004, juni en juli 2005 Goedgekeurd door het College

Nadere informatie

REGLEMENT HOUDENDE PROCEDURES INZAKE CURRICULUMBEHEER

REGLEMENT HOUDENDE PROCEDURES INZAKE CURRICULUMBEHEER 1 REGLEMENT HOUDENDE PROCEDURES INZAKE CURRICULUMBEHEER INHOUDSTAFEL Hoofdstuk I: Definities Hoofdstuk II: Onderwijsprocedures Hoofdstuk III: Slotbepalingen 2 Het Reglement houdende procedures inzake curriculumbeheer

Nadere informatie

COMMISSIE HOGER ONDERWIJS VLAANDEREN

COMMISSIE HOGER ONDERWIJS VLAANDEREN COMMISSIE HOGER ONDERWIJS VLAANDEREN SJABLOON AANVRAAGDOSSIER AMBTSHALVE GEREGISTREERDE INSTELLINGEN MACRODOELMATIGHEIDSTOETS M.H.O. OP TOETS NIEUWE OPLEIDING Opzet en structuur Dit sjabloon met richtlijnen

Nadere informatie

Doctoraatsreglement van de FPPW

Doctoraatsreglement van de FPPW FACULTEIT PSYCHOLOGIE EN PEDAGOGISCHE WETENSCHAPPEN Doctoraatsreglement van de FPPW Unaniem goedgekeurd door de Faculteitsraad op 17 september 2014 1. Inleiding Dit reglement bevat faculteitsspecifieke

Nadere informatie

HOGESCHOOL VOOR WETENSCHAP & KUNST ALGEMEEN ONDERWIJSREGLEMENT

HOGESCHOOL VOOR WETENSCHAP & KUNST ALGEMEEN ONDERWIJSREGLEMENT HOGESCHOOL VOOR WETENSCHAP & KUNST ALGEMEEN ONDERWIJSREGLEMENT -2010 Goedgekeurd door de RvB d.d. 13 mei na advies van de ARa d.d. 2 maart en 20 april 2 Vooraf Deze algemene reglementen alsook de aanvullende

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling 2013-2014 Onderwijs- en examenregeling Faculteit Bedrijfseconomische wetenschappen Faculteit Geneeskunde en levenswetenschappen Faculteit Rechten Faculteit Wetenschappen Faculteit Industriële ingenieurswetenschappen

Nadere informatie

ERKENNING NIEUWE OPLEIDING VLAANDEREN SJABLOON AANVRAAGDOSSIER AMBTSHALVE GEREGISTREERDE INSTELLINGEN MACRODOELMATIGHEIDSTOETS TOETS NIEUWE OPLEIDING

ERKENNING NIEUWE OPLEIDING VLAANDEREN SJABLOON AANVRAAGDOSSIER AMBTSHALVE GEREGISTREERDE INSTELLINGEN MACRODOELMATIGHEIDSTOETS TOETS NIEUWE OPLEIDING ERKENNING NIEUWE OPLEIDING VLAANDEREN SJABLOON AANVRAAGDOSSIER AMBTSHALVE GEREGISTREERDE INSTELLINGEN MACRODOELMATIGHEIDSTOETS TOETS NIEUWE OPLEIDING Opzet en structuur De sjabloon van het aanvraagdossier

Nadere informatie

Richtlijnen voor Curriculumopbouw

Richtlijnen voor Curriculumopbouw Richtlijnen voor Curriculumopbouw Richtlijnen Curriculumopbouw goedgekeurd Raad van Bestuur d.d. 23/04/2013 Page 1 DOZ/Curriculumbeheer Richtlijnen Curriculumopbouw Page 1 Inhoudstafel 1. Inleiding en

Nadere informatie

! " #" $ % & $ & "! ' ( ) & ) & ) * + *,+ *,+ + -.& / 0 (

!  # $ % & $ & ! ' ( ) & ) & ) * + *,+ *,+ + -.& / 0 ( De tekst in cursief is het Aanvullend facultair reglement betreffende het doctoraat in de wetenschappen en het doctoraat in de toegepaste biologische wetenschappen De bijzondere bepalingen en criteria

Nadere informatie

Flexibilisering van het (hoger) onderwijs Het voorbeeld van de Vrije Universiteit Brussel. Ken Leemans & Marc Vandersteen

Flexibilisering van het (hoger) onderwijs Het voorbeeld van de Vrije Universiteit Brussel. Ken Leemans & Marc Vandersteen Het voorbeeld van de Vrije Universiteit Brussel Ken Leemans & Marc Vandersteen Wie-is-wie Marc Vandersteen Beleidsmedewerker Departement Onderwijs en Studentenzaken Ken Leemans Studietrajectbegeleider

Nadere informatie

Aanpassingen OER 14-15

Aanpassingen OER 14-15 Aanpassingen OER 14-15 Algemeen: aanpak Focus: vereenvoudiging, inkorting, verheldering Daarnaast: mogelijkheden voor optimalisatie -ervaringen faculteiten en diensten -ervaringen beleid -externe regelgeving

Nadere informatie

TOETREDINGSOVEREENKOMST. ONDERWIJS- en EXAMENREGLEMENT

TOETREDINGSOVEREENKOMST. ONDERWIJS- en EXAMENREGLEMENT TOETREDINGSOVEREENKOMST ONDERWIJS- en EXAMENREGLEMENT ACADEMIEJAAR 2007 2008 I. ALGEMENE BEPALINGEN Artikel 1 Algemene bepalingen Dit onderwijs- en examenreglement is opgesteld in uitvoering van de artikelen

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling 2011-2012

Onderwijs- en examenregeling 2011-2012 Onderwijs- en examenregeling 2011-2012 Faculteit bedrijfseconomische wetenschappen Faculteit geneeskunde Faculteit rechten Faculteit wetenschappen 2 Onderwijsregeling, examenregeling en rechtspositieregeling

Nadere informatie

ALGEMEEN ONDERWIJS- en EXAMENREGLEMENT 2012-2013 DEPARTEMENTAAL ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT 2012-2013

ALGEMEEN ONDERWIJS- en EXAMENREGLEMENT 2012-2013 DEPARTEMENTAAL ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT 2012-2013 LUCA School of Arts, departement Architectuur, campus Sint-Lucas Brussel-Gent ALGEMEEN ONDERWIJS- en EXAMENREGLEMENT 2012-2013 DEPARTEMENTAAL ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT 2012-2013 2 Inhoudstafel Titel

Nadere informatie

Wijzigingen OER-regeling Toelichting (onder)voorzitters examencommissies

Wijzigingen OER-regeling Toelichting (onder)voorzitters examencommissies Wijzigingen OER-regeling 2014-2015 Toelichting (onder)voorzitters examencommissies Deze ppt is ter informatie; de enige rechtsgeldige versie is terug te vinden op: http://www.uhasselt.be/onderwijs-en-examenreglement

Nadere informatie

Artikel II van de Codex Hoger Onderwijs.

Artikel II van de Codex Hoger Onderwijs. REGLEMENT OP DE ERKENNING VAN EERDER VERWORVEN COMPETENTIES Goedgekeurd door de raad van bestuur van de Associatie Universiteit & Hogescholen Antwerpen vzw op 5 november 2014 Rechtsgrond Artikel II.236-240

Nadere informatie

Richtlijnen voor Curriculumopbouw

Richtlijnen voor Curriculumopbouw Richtlijnen voor Curriculumopbouw Inhoudsopgave: 1. Inleiding en doelstellingen pag. 3 2. Algemene regels in zake programmaopbouw op opleidingsniveau pag. 4 2.1. Zorg voor een coherent curriculum pag.

Nadere informatie

HOGESCHOOL VOOR WETENSCHAP & KUNST ALGEMEEN ONDERWIJSREGLEMENT

HOGESCHOOL VOOR WETENSCHAP & KUNST ALGEMEEN ONDERWIJSREGLEMENT HOGESCHOOL VOOR WETENSCHAP & KUNST ALGEMEEN ONDERWIJSREGLEMENT 2010-2011 2 Vooraf Deze algemene reglementen alsook de aanvullende departementale reglementen zijn ondergeschikt aan de decretale bepalingen

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenreglement 2011-12. www.howest.be

Onderwijs- en Examenreglement 2011-12. www.howest.be Onderwijs- en Examenreglement 2011-12 www.howest.be 1 ALGEMENE BEPALINGEN Artikel 1. Algemene bepalingen Dit onderwijs- en examenreglement is opgesteld in uitvoering van de geldende decreten op het Vlaams

Nadere informatie

Handleiding onderwijsvisitaties VLIR-VLHORA tabellen

Handleiding onderwijsvisitaties VLIR-VLHORA tabellen Handleiding onderwijsvisitaties VLIR-VLHORA tabellen Naar aanleiding van de flexibilisering van het hoger onderwijs in Vlaanderen zijn de tabellen met betrekking tot de len en de studieduur voor het onderwijsvisitatieprotocol

Nadere informatie

ALGEMEEN ONDERWIJSREGLEMENT

ALGEMEEN ONDERWIJSREGLEMENT ALGEMEEN ONDERWIJSREGLEMENT 2015-2016 1 Inhoudstafel Hoofdstuk 1: Algemene bepalingen 3 Hoofdstuk 2: Definities 4 Hoofdstuk 3: Organisatie van het academiejaar 11 Hoofdstuk 4: Organisatie van het opleidingsaanbod

Nadere informatie

GIT regels

GIT regels GIT regels 2017-2018 A. Basisprincipe We streven naar een maximale responsabilisering van de student. De student dient er zelf over te waken een haalbaar studieprogramma samen te stellen. De student die

Nadere informatie

Bijlage: Codificatie van de decretale bepalingen betreffende het hoger onderwijs

Bijlage: Codificatie van de decretale bepalingen betreffende het hoger onderwijs Bijlage: Codificatie van de decretale bepalingen betreffende het hoger onderwijs DEEL 1. GEMEENSCHAPPELIJKE BEPALINGEN TITEL 1. Algemeen Artikel I.1. 123 Deze codificatie regelt een gemeenschapsaangelegenheid.

Nadere informatie

Inschrijvingsreglement Academiejaar 2010-2011

Inschrijvingsreglement Academiejaar 2010-2011 Inschrijvingsreglement Academiejaar 2010-2011 Penvoerder Studentenbeleid Versie 15.09.2010 Advies IFW 01.04.2010 Advies Studentenraad 19.04.2010 Advies Onderwijsraad 19.05.2010 Advies Onderwijsraad betreffende

Nadere informatie

Studietraject. Academiejaar

Studietraject. Academiejaar Studietraject Academiejaar 2018-2019 Studietrajectbegeleider Ilse Loockx Inhoud sessie 1. Wie ben ik? 2. Opbouw bachelor enkele begrippen 3. KU Loket - ISP en IER 4. Wat is studietrajectbegeleiding? 5.

Nadere informatie

ALGEMEEN ONDERWIJSREGLEMENT VAN LUCA SCHOOL OF ARTS

ALGEMEEN ONDERWIJSREGLEMENT VAN LUCA SCHOOL OF ARTS ALGEMEEN ONDERWIJSREGLEMENT 2012-2013 VAN LUCA SCHOOL OF ARTS 2 Vooraf Deze algemene reglementen alsook de aanvullende departementale reglementen zijn ondergeschikt aan de decretale bepalingen in verband

Nadere informatie

Bij het quoteren worden geen negatieve cijfers toegekend per vraag van een examen, uitzondering: toepassing van gis -correctie.

Bij het quoteren worden geen negatieve cijfers toegekend per vraag van een examen, uitzondering: toepassing van gis -correctie. Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen: (OER: Onderwijs- en Examenreglement AJ 11-12) In dit document worden een aantal belangrijke topics samengebracht en onder de aandacht gebracht ten behoeve

Nadere informatie

Handleiding onderwijsvisitaties VLIR-VLHORA tabellen

Handleiding onderwijsvisitaties VLIR-VLHORA tabellen Handleiding onderwijsvisitaties VLIR-VLHORA tabellen Naar aanleiding van de flexibilisering van het hoger onderwijs in Vlaanderen zijn de tabellen met betrekking tot de len en de studieduur voor het onderwijsvisitatieprotocol

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT. Academiejaar 2012 2013

ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT. Academiejaar 2012 2013 ONDERWIJS- EN EXAMENREGLEMENT Academiejaar 2012 2013 Het onderwijs- en examenreglement is ondergeschikt aan de decretale bepalingen in verband met het hoger onderwijs en hun uitvoeringsbepalingen. Het

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenreglement 2012-13. www.howest.be

Onderwijs- en Examenreglement 2012-13. www.howest.be Onderwijs- en Examenreglement 2012-13 www.howest.be 1 INHOUDSOPGAVE ALGEMENE BEPALINGEN...2 ONDERWIJSREGLEMENT...9 1. ORGANISATIE VAN HET ACADEMIEJAAR...9 2. STUDENTEN...9 3. TOELATINGSVOORWAARDEN... 10

Nadere informatie

Onderwijsreglement van de K.U.Leuven

Onderwijsreglement van de K.U.Leuven Onderwijsreglement van de K.U.Leuven 2008-2009 zoals goedgekeurd op de Academische raad van 13.05.2008 en zoals gewijzigd op 09.06.2008 INHOUDSTAFEL Vooraf TITEL I. BEGRIPSBEPALINGEN TITEL II. ONDERWIJSREGLEMENT

Nadere informatie

Onderwijsreglement van de K.U.Leuven

Onderwijsreglement van de K.U.Leuven Onderwijsreglement van de K.U.Leuven 2007-2008 zoals goedgekeurd op de Academische raad van 14.05.2007 INHOUDSTAFEL Vooraf TITEL I. BEGRIPSBEPALINGEN TITEL II. ONDERWIJSREGLEMENT Afdeling 1. Toetredingsovereenkomsten

Nadere informatie

Onderwijs- en examenreglement School of Arts Koninklijk Conservatorium Antwerpen. 1 Begripsbepaling... 4 Begripsbepaling...

Onderwijs- en examenreglement School of Arts Koninklijk Conservatorium Antwerpen. 1 Begripsbepaling... 4 Begripsbepaling... OER 2019-2020 Onderwijs- en examenreglement 2019-2020 School of Arts Koninklijk Conservatorium Antwerpen Definitieve versie d.d. 27.03.19 Inhoudstafel 1 Begripsbepaling... 4 Begripsbepaling... 4 2 Inleidende

Nadere informatie

Leidraad voor aanvragen van vrijstellingen (EVK)

Leidraad voor aanvragen van vrijstellingen (EVK) Leidraad voor aanvragen van vrijstellingen (EVK) GEZ Gezondheidszorg Departement Gezondheidszorg Campus Oude Luikerbaan 79 3500 Hasselt Verantwoordelijke EVK Ann Bancken (ann.bancken@khlim.be) Academiejaar

Nadere informatie

Deze onderwijs- en examenregeling is van toepassing op kunstopleidingen georganiseerd binnen MAD-faculty.

Deze onderwijs- en examenregeling is van toepassing op kunstopleidingen georganiseerd binnen MAD-faculty. Deze onderwijs- en examenregeling is van toepassing op kunstopleidingen georganiseerd binnen MAD-faculty. Onderwijsregeling 1. Opleidingen Artikel 1.1 Opleidingsaanbod en studieomvang van opleidingen 1.

Nadere informatie

Leerkrediet

Leerkrediet Wat is het leerkrediet? Het leerkrediet trad in werking in 2008-2009. Dit betekent dat elke student bij zijn eerste inschrijving een rugzak met 140 meekrijgt. De student gebruikt bij zijn inschrijving

Nadere informatie

Studietraject. Academiejaar

Studietraject. Academiejaar Studietraject Academiejaar 2018-2019 Studietrajectbegeleider Ilse Loockx Inhoud sessie 1. Wie ben ik? 2. Opbouw bachelor enkele begrippen 3. KU Loket - ISP en IER 4. Wat is studietrajectbegeleiding? 5.

Nadere informatie

REGELING TOELATING MASTEROPLEIDINGEN UNIVERSITEIT LEIDEN

REGELING TOELATING MASTEROPLEIDINGEN UNIVERSITEIT LEIDEN REGELING TOELATING MASTEROPLEIDINGEN UNIVERSITEIT LEIDEN Het College van Bestuur van de Universiteit Leiden, gelet op artikel 7.30b, vierde lid, van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek

Nadere informatie

VRAGENLIJST HBO. Ingevuld door: Naam instelling: Adres instelling: Contactpersoon: Naam: Telefoon:

VRAGENLIJST HBO. Ingevuld door: Naam instelling: Adres instelling: Contactpersoon: Naam: Telefoon: VRAGENLIJST HBO Ingevuld door: Naam instelling: Adres instelling: Contactpersoon: Naam: Telefoon: E-mail: Vooraf: bij de beantwoording van de onderstaande vragen wordt verwacht dat u aangeeft of die situatie

Nadere informatie

Bewijs je bekwaamheid. Studievoortgang op grond van eerder verworven kwalificaties (EVK) en competenties (EVC)

Bewijs je bekwaamheid. Studievoortgang op grond van eerder verworven kwalificaties (EVK) en competenties (EVC) Bewijs je bekwaamheid Studievoortgang op grond van eerder verworven kwalificaties (EVK) en competenties (EVC) Bewijs je bekwaamheid Inhoud Inleiding 2 1 Flexibele studievoortgang op basis van EVK en EVC

Nadere informatie

Ontwikkelingen in het hoger onderwijs

Ontwikkelingen in het hoger onderwijs Ontwikkelingen in het hoger onderwijs Liesbeth Hens Departement Onderwijs en Vorming Hoger Onderwijsbeleid liesbeth.hens@ond.vlaanderen.be SLO bachelor na bachelor master na master Professionele bachelor

Nadere informatie

ALGEMEEN ONDERWIJSREGLEMENT

ALGEMEEN ONDERWIJSREGLEMENT ALGEMEEN ONDERWIJSREGLEMENT 2017-2018 1 Inhoudstafel Hoofdstuk 1: Algemene bepalingen 3 Hoofdstuk 2: Definities 4 Hoofdstuk 3: Organisatie van het academiejaar 11 Hoofdstuk 4: Organisatie van het opleidingsaanbod

Nadere informatie

informatiegids vrijstellingen campus Brugge en campus Oostende

informatiegids vrijstellingen campus Brugge en campus Oostende informatiegids vrijstellingen campus Brugge en campus Oostende Inhoud Wat is EVK? Wat is EVC? Kom je in aanmerking voor een vrijstelling op basis van een EVK? Hoe kun je vrijstellingen verkrijgen? Kom

Nadere informatie

Onderwijs-, Examen- en Rechtspositieregeling voor studenten van UHasselt en tul

Onderwijs-, Examen- en Rechtspositieregeling voor studenten van UHasselt en tul 2014-2015 Onderwijs-, Examen- en Rechtspositieregeling voor studenten van UHasselt en tul Onderwijsregeling, examenregeling en rechtspositieregeling voor studenten van UHasselt en tul Goedgekeurd door

Nadere informatie

ONDERWIJSREGLEMENT 2013-2014 VAN LUCA SCHOOL OF ARTS

ONDERWIJSREGLEMENT 2013-2014 VAN LUCA SCHOOL OF ARTS ONDERWIJSREGLEMENT 2013-2014 VAN LUCA SCHOOL OF ARTS 2 Vooraf Dit onderwijs- en examenreglement is ondergeschikt aan de decretale bepalingen in verband met het hoger onderwijs en hun uitvoeringsbepalingen.

Nadere informatie

B/RVB/2011/DOW/1008 bijlage 1. Onderwijs- en examenregeling Artikelsgewijze reglementering

B/RVB/2011/DOW/1008 bijlage 1. Onderwijs- en examenregeling Artikelsgewijze reglementering Onderwijs- en examenregeling Artikelsgewijze reglementering 2012 2011 Inhoudsopgave I. Algemeen...3 Artikel 1. Algemene regelgeving... 3 Artikel 2. Definities... 3 Artikel 3. Toetredingsovereenkomst...

Nadere informatie

Leerkrediet 2011 2012

Leerkrediet 2011 2012 2011 WAT IS HET LEERKREDIET? Het leerkrediet trad in werking in 2008-2009. Dit betekent dat elke student bij zijn eerste inschrijving een rugzak met 140 meekrijgt. De student gebruikt bij zijn inschrijving

Nadere informatie

AFWIJKENDE TOELATING AUHL Reglement

AFWIJKENDE TOELATING AUHL Reglement AFWIJKENDE TOELATING AUHL Reglement Goedgekeurd door de RvB AUHL op 12.11.2013 Situering Dit reglement geeft uitvoering aan artikel 65 van het structuurdecreet van 4 april 2003 en aan artikel 49, 2 van

Nadere informatie

ALGEMEEN ONDERWIJSREGLEMENT

ALGEMEEN ONDERWIJSREGLEMENT ALGEMEEN ONDERWIJSREGLEMENT 2014-2015 1 Inhoudstafel Hoofdstuk 1: Algemene bepalingen 3 Hoofdstuk 2: Definities 4 Hoofdstuk 3: Organisatie van het academiejaar 12 Hoofdstuk 4: Organisatie van het opleidingsaanbod

Nadere informatie

Infosessie voor ouders. 1 juli 2019

Infosessie voor ouders. 1 juli 2019 Infosessie voor ouders 1 juli 2019 Programma Studeren aan de KULeuven door Koen Paes (dienst studentenbegeleiding) Studentenleven door Daphne Certyn (VTK) Wat na de ijkingstoets? door Koen Paes Vooraf

Nadere informatie

INFORMATIEBROCHURE VOOR KANDIDAAT STUDENTEN MASTER OF SCIENCE IN DE REVALIDATIEWETENSCHAPPEN EN KINESITHERAPIE

INFORMATIEBROCHURE VOOR KANDIDAAT STUDENTEN MASTER OF SCIENCE IN DE REVALIDATIEWETENSCHAPPEN EN KINESITHERAPIE INFORMATIEBROCHURE VOOR KANDIDAAT STUDENTEN MASTER OF SCIENCE IN DE REVALIDATIEWETENSCHAPPEN EN KINESITHERAPIE voor afgestudeerden van de masteropleiding lymfedrainage en oncologische fysiotherapie aan

Nadere informatie

26 maart 2015. 1. Algemene regels

26 maart 2015. 1. Algemene regels Je inschrijving wijzigen of stoppen met studeren tijdens het academiejaar en de gevolgen hiervan voor de kinderbijslag en de studietoelagen van de Vlaamse overheid 26 maart 2015 1. Algemene regels Wanneer

Nadere informatie