Een participatief projectplan in één twee drie

Transcriptie

1 dēmos vzw Netwerkdag 2017 Van over naar met vrijdag 16 juni Leuven Een participatief projectplan in één twee drie

2 dēmos vzw Een Participatief Projectplan Vijf velden van participatie 1 De platte ladder 2 De LCD methode 3

3 dēmos vzw Een Participatief Projectplan Waarom praten we hier over participatief werken?

4 dēmos vzw Een Participatief Projectplan Vijf velden van participatie deelnemen leren doen worden deelhebben intrinsieke veld respectieve veld relationele veld agonistiche veld veld van zeggenschap

5 PARTICIPANT intrinsieke veld deelnemen - met volle goesting kunnen kiezen om aan iets deel te nemen - participatie als ervaring en beleving (er zijn) - waardering en voldoening (individueel en sociaal) - willen versus kunnen - kiest zelf - informeren, verleiden - kent drempels, de weg errond moeten we tonen respectieve veld leren - participeren doen je op zin minst altijd aan iets (er bij zijn) - zaken die impliciet en expliciet worden overgebracht/verwacht - het leren kennen en herkennen van die zaken - mogen versus kunnen - weet niet wat hij/zij mist - die moeten we stimuleren - competenties opbouwen - mogen > kunnen > willen - Zal de weg rond drempels gaandeweg vinden complexe zender/ontvanger-relatie > actorschap dēmos vzw

6 relationele veld doen - participatie is hier betrokkenheid op iets gedeeld - willen en mogen wordt wederkerigheid > samen doen (leren) - de interactie en het functioneren van participatie - hoe worden dingen samen gedaan? - de regie, co-creatie en co-auteurschap PARTICIPANT - is één van de experts - is één van de actoren - betrokkenheid faciliteren - drempels worden barieres die we moeten wegwerken agonistiche veld worden - hier is participatie strijd, geen walk in the park - wat er gedeeld wordt en waaraan er geparticipeerd kan worden - hier is participatie ruimte maken of ruimte claimen - het toekennen of verliezen van macht - is actor in een veld - is autonoom, maar vooral als partner benaderd - quick win of bedreiging? zeggenschap deelhebben - participatie aan beleid van gemeente/organisatie - participatie is structureel of wordt gefaciliteerd (tijdelijk, deels) - zeggenschap binnen, maar ook ruimer dan voorziene context - is stakeholder of vertegenwoordiger - wordt zeggenschap toegekend of daarin erkend - weegt op beslissingen dēmos vzw

7 DE PARTICIPANT IS: onwetend onwennig een sleutel in de oplossing niet het probleem een stakeholder deelnemen intrinsieke veld leren respectieve veld doen relationele veld worden agonistiche veld deelhebben veld van zeggenschap DAAROM MOETEN WE: informeren stimuleren betrekken ruimte maken beslissingen Aan de slag! Kort door de bocht? Op zoek naar nuance. dēmos vzw

8 dēmos vzw Een Participatief Projectplan De platte ladder Instrumentele strategie Structurele strategie deelnemen intrinsieke veld leren respectieve veld doen relationele veld worden agonistiche veld deelhebben veld van zeggenschap

9 Instrumentele strategie Participatievraagstuk vaak optioneel binnen de organisatie, effect gedreven en gelinkt aan specifieke kennis. (aanbodsgestuurd) Structurele strategie Participatievraagstuk vaak inherent aan de organisatie, is waarde gedreven en stelt mensen centraal. (vraaggestuurd) drempels / remediëren duurzame participatie als gevolg van integratie extern - Financiële drempel - Tijdsdrempel - Informatiedrempel - Praktische drempel - Sociaal/cognitieve drempel intern - Betaalbaarheid - Beschikbaarheid - Begrijpbaarheid - Bereikbaarheid - Bruikbaarheid rechten / uitsluiting duurzame participatie als gevolg van inclusie en emancipatie deelnemen intrinsieke veld leren respectieve veld doen relationele veld worden agonistiche veld deelhebben veld van zeggenschap toeleiding (doelgroep naar aanbod) out-reach (aanbod naar doelgroep) bemiddeling (aanbod op maat, samenwerking in rollen en taken) co-creatie (samenwerking in gedeeld actorschap) TIP-mode (toegang > interactie > participatie) eigenaarschap (macht en kracht) stakeholder (zeggenschap) dēmos vzw

10 instrumenteel structureel toeleiding (doelgroep naar aanbod) out-reach (aanbod naar doelgroep) bemiddeling (aanbod op maat, samenwerking) co-creatie (samenwerking actor) TIP-mode (toegang > interactie > participatie) eigenaarschap (macht en kracht) stakeholder (zeggenschap) - informeren (communicatie) - prikkelen (marketing, formats) - engageren (mvo, gemeenschapsrol) - prospecteren envernetwerken - uitdagingendelen ensamen aangaan - nieuwe antwoorden zoeken op oude vragen - kennis enexpertise delen - macht delen / afstaan - empowerment in autonomie - vertrouwen in agency en capability van anderen consulteren participatief werken versterken deelnemen intrinsieke veld doen relationele veld worden agonistiche veld leren respectieve veld deelhebben veld van zeggenschap dēmos vzw participatie in evoluerend praktijken

11 MIJN ORGANISATIE/NETWERK ZET VOORAL IN OP: toeleiding out-reach bemiddeling co-creatie TIP-mode eigenaarschap stakeholders IK WIL MEER, MAAR DAN Aan de slag! Op zoek naar ambitie. Reality check

12 dēmos vzw Een Participatief Projectplan Een participatief projectplan Concreet De LCD-toolkit

13 Context van onze LCD-toolkit Het participatiedecreet voorziet twee keer per jaar in een projectoproep participatieprojecten kansengroepen. Demos heeft als opdracht organisaties te ondersteunen die intekenen op deze projectoproep. Focus ligt hier op twee van de vijf beoordelingscriteria: Het project speelt voldoende in op en komt tegemoet aan de eigenheid van de kansengroep of vertrekt vanuit de kansengroep zelf. De doelgroep participeert voldoende aan de totstandkoming van het project.

14 Inspiratie Zetten human centered design in om producten, diensten en ervaringen te creëren die het leven van mensen in armoede verbeteren. Brengt empathie en creativiteit samen. Human centered design wordt concreet vertaald naar drie fases. Oorspronkelijk Hear Create Deliver (HCD). Door ons vertaald naar Luisteren Creëren Doen (LCD) Ondertussen spreken ze zelf over: Basisidee is dat de eindgebruiker centraal staat in het ontwerpproces. Dit idee wordt concreet gerealiseerd door: - In het begin van het proces voeling te krijgen met de leefwereld van de mensen voor wie je ontwerpt en een scherp zicht te krijgen op hun noden en behoeften zodat je ontwerp diep geworteld is in de realiteit/praktijk - Doorheen het creatieve proces die noden voor ogen te houden. Maar ook door momenten te voorzien waarop je je voorstellen test en feedback vraagt.

15 Van HCD naar LCD Demos vertaalde de HCD-toolkit naar het Nederlands en paste die aan zodat ze bruikbaar wordt voor sociaal-cultureel werk, jeugdwerk, cultuur, sport, (van producten à diensten en ervaringen ) Uit verschillende bronnen plukten we concrete werkvormen die we een plaats gaven binnen de structuur van de LCD methode. Op onze website kan je gratis een interactieve pdf downloaden. Deze pdf linkt naar onze website. Jaarlijks proberen we interessante werkvormen aan te vullen.

16 LCD-Toolkit Doorgedreven methodisch werken is zeker niet vanzelfsprekend (laat ons doen). Idem voor creatief denken. Te theoretisch? Te idealistisch? Te gekunsteld? Aanpak vergt tijd en energie. Deze is niet altijd voorzien of wordt niet altijd ingecalculeerd. Oeps vergeten Gewoontes, evidenties, vooroordelen Bestaande processen en procedures, efficiëntie Hiërarchie, getrapte structuren en (vergader)cultuur Primaat van de politiek Techniciteit, complexiteit Kan de doelgroep wel meedenken en meebeslissen? Wie kan en mag de doelgroep vertegenwoordigen? Wil de doelgroep wel meedenken en meebeslissen? Hoeft de doelgroep wel mee te denken en te beslissen? Levert dit een meerwaarde? Is het sop de kolen waard? Aan de slag! Introductie in de LCD-methode Feedback naar haalbaarheid, bruikbaarheid Toetsen aan jullie noden en behoeften Daarom: in kleine groepen (4 à 5 personen) Afwisseling input en bespreking Vooraf: korte kennismaking, polsen naar noden en behoeften Vanwaar de interesse voor dit onderwerp?

17 (1) Goed begonnen - Welk team zal het project uitwerken? - Vanuit welke vraag vertrekt het project? - Wat weten we al over dit onderwerp? - Wat weten we nog niet? (2) Met wie moeten we gaan praten? (3) Wat zijn goede werkvormen om info te verzamelen? (4) Hoe pakken we het concreet aan? (5) Hoe gaan we om met onze eigen vooroordelen?

18 Eerste ronde: Wat is jullie eerste, spontane reactie? Een goede start nemen. Krijg je de juiste mensen rond de tafel, met een scherpe vraag? Breng je aanwezige kennis in kaart? Wie bevraag je en hoe? Is het haalbaar om de doelgroep zelf te bevragen? Wat zijn drempels, struikelblokken? Krijg je zo n luisterfase gepland en georganiseerd? Keep an open mind Hoe doe je dat?

19 (1) Belangrijke beslissing: samen creëren met de doelgroep of empathisch ontwerp (2) Verhalen delen, patronen zoeken, kansen zien (3) Brainstormen: oplossingen zoeken (4) Maak nieuwe ideeën tastbaar (5) Organiseer feedback

20 Tweede ronde: Wat is jullie eerste, spontane reactie? Haalbaar om ook samen met de doelgroep te ontwerpen? Wat doe je met die verhalen, signalen van de doelgroep? Hoe zie je daar patronen in, haal je daar ideeën uit? Wordt er gebrainstormd bij jullie? Loopt dit goed? Is er ruimte om iets te testen en om feedback te organiseren?

21 (1) Wat hebben we nodig om dit concreet te realiseren? Welke middelen hebben we? Welke hebben we nodig? Welke competenties hebben we? Welke moeten we aanvullen? Randvoorwaarden (2) Tijdslijn uitzetten (3) Concreet plan maken

22 Derde ronde: Werken jullie eerder pro-actief (eerst een sterk idee, dan op zoek naar middelen) of eerder re-actief (een projectoproep zet je aan het denken)? Is een project altijd iets extra, naast de werking of kan het ook in de plaats komen van wat al bestaat? Is schrappen in het bestaande soms een optie?

23 Na vandaag? Demos plant een verdiepingstraject om concreet met deze methode aan de slag te gaan. Wat zijn jullie vragen, noden, bedenkingen,? dēmos vzw Een Participatief Projectplan Netwerkdag 2017 Van over naar met vrijdag 16 juni Leuven Kris De Visscher t. +32 (0) m. +32 (0) e. kris.devisscher@demos.be Bart Rogé t. +32 (0) m. +32 (0) e. bart.roge@demos.be