Behandeling van nabestaanden met traumatische rouw na een dodelijk verkeersongeval

Transcriptie

1 11/9/2018 Behandeling van nabestaanden met traumatische rouw na een dodelijk verkeersongeval Jos de Keijser VGCT, 9 november 2018

2 11/9/2018 inhoud Verkeersdoden Traumatische rouw na een dodelijk verkeersongeval Behandeling Trafvic studie

3 SWOV (2018). Verkeersdoden in Nederland. SWOV-Factsheet, april SWOV, Den Haag.

4

5 Rouw Eigen verwondingen Meerdere verliezen OMSTANDIGHEDEN: Plotse en alles omvattende ontregeling Willekeur, pech Nalatigheid ander Mogelijke lijden van de dierbare Verlies was te voorkomen Er is een derde partij, betrokkenen, schuldigen, daders Traumatische moment van horen over dood NASLEEP (korte en lange termijn) Ziekenhuisopname/onzek erheid gezondheid, overleving Afwezigheid van (ongeschonden) lichaam Media aandacht Stigmatisering Gebrekkige sociale ondersteuning Tijdelijk of blijvend letsel Juridische (en financiële) afwikkeling BIJKOMENDE TRAUMATISERING EMOTIONELE GEVOLGEN: Schok, ongeloof Posttraumatische stress Verdriet Schuldgevoelens Vragen ( Waarom?, Wat als ) Boosheid

6 11/9/2018 Effectieve interventies bij PCRS/PGD (traumatische rouw) Gecontroleerde studies ( N= 769) laten een klachtenreductie zien van 25-83% bij behandeling en bij wachtlijstcondities: -5 tot 18%. Behandelbestanddelen: - Stilstaan bij de onomkeerbaarheid van het verlies met exposure en psycho educatie - Negatieve cognities veranderen - Activeren: betekenisvolle activiteiten

7 11/9/2018 Onderbehandeling van traumatische rouw Na verlies voldoet ca 10% aan de criteria Na gewelddadig verlies zijn deze percentages aanzienlijk hoger afhankelijk van de duur van het rouwproces en de doodsoorzaak. Bijv. Nakajima e.a., (2012) 10 jaar na genocide in Rwanda: 12,5%, 1 jaar na suïcide: 78%, Van Denderen e.a. (2016) 7 jaar na moord: 80% Slechts een klein deel van nabestaanden die voldoen aan criteria komt in behandeling: schatting in Nederland tussen 30-50%

8 11/9/2018 Lichtenhal e.a. 2015: reden voor niet-behandelen Belangrijkste reden: behandelangst

9 11/9/2018 aanbevelingen Laagdrempelig aanbieden van hulp, nabestaanden hierop wijzen Continuüm (na verlies van kind in het ziekenhuis ouders al voorbereiden op rouwhulp). In Nederland: casemanagers Betere hulp, rekening houden met behandelangst en meer begrip bij de hulpverlener voor de pijn van het verlies Behandeling toegespitst op de omstandigheden rond het verlies (moord, suicide, verkeersongeval e.a.)

10 11/9/2018 Netwerk Traumatisch Verlies Deskundige, BIG-geregistreerde psychologen en psychotherapeuten Kunnen diagnose stellen en indiceren voor behandeling Kennen de specifieke omstandigheden na een traumatisch verlies, zoals na suïcide, moord, vermissing of ramp en kunnen gerichte behandelingen doen Hebben de mogelijkheid tot overleg, consultatie en steun

11 Behandeling 1 st PTSS of 1 st rouw? Omgaan met woede Omgaan met schuldgevoelens Betekenisverlening Bijkomende traumatisering? Parallelle aanpak? Normaal of niet normaal? Wat is de functie? Vermijding of gezonde coping? Deskundige support! Confrontatie of vermijding?

12 Erik: achtergrond 53 jaar, vrouw overleden door verkeersongeval Reedt op de fiets, vrachtwagen moest plots remmen waardoor vracht ging schuiven en vrachtwagen over de kop ging. Raakte zijn vrouw die in het ziekenhuis overleed Aanvankelijk leefde vrachtwagenchauffeur mee. Erik is dorpsgenoot van chauffeur Na verhoor door de politie nam chauffeur afstand en ging andere verhalen vertellen

13 Erik II: omstandigheden Kinderen huis uit en wonen op afstand. Erik is ZZP-er in de bouw Politieonderzoek is onduidelijk, advocaten zijn het niet eens, waardoor rechtszaak keer op keer wordt uitgesteld. Erik wil rechtvaardigheid voor zijn vrouw. Advocaat tegenpartij suggereert dat de vrouw te veel links zou hebben gereden. Politierapport sluit dit niet uit. Getuigen spreken zich niet duidelijk uit. Heeft een rechtsbijstandverzekering, maar die wil op basis van het politierapport niet procederen. Gaat met eigen spaargeld verder. Ontstaat ergernis, gaat zich isoleren, slecht slapen, drinken en moet zich ziek melden van werk. Stopt ook als vrijwilliger bij de sportvereniging in het dorp. Piekert veel. In het dorp wordt kwaad over Erik gesproken (hij zou de chauffeur brodeloos willen maken)

14 Erik III crisis Komt in crisis bij GGZ, ziet het niet meer zitten, uit zich suïcidaal Vermijdt werk, familiebezoek, plaats des onheils, sport e.a. Komt in behandeling, ca 17 maanden na overlijden vrouw. Diagnose: depressieve stoornis en PCRS/PGD. Erik heeft nooit eerder psychische klachten gehad. Score RVL: 87, BDI-21: 38 Krijgt anti-depressiva en CGT Vult Rouw CognitieLijst in

15 Erik IV: Cognities Mijn vrouw wordt onrecht aangedaan. Ik moet het voor haar opnemen, anders doet niemand dat. Ik win het nooit van de kapitaalkrachtige vervoersmaatschappij waarbij de chauffeur is aangesloten Dorpsgenoten beschuldigen mij, maar laat de dader ongemoeid Wat heb ik te zoeken in een wereld die onrecht onbestraft laat. Ik heb geen toekomst meer, nu zij is overleden. Ik had beter kunnen overlijden in haar plaats, zij is veel beter voor de (klein)kinderen dan ik Zelfs mijn vrienden en familie steunen me niet meer.

16 Erik: Behandeling Inventariseren cognities Uitleg CGT, werkboek meegeven, gedachtendagboek bijhouden Weekschema: activeren met sporten en opzoeken van 2 betrouwbare dorpsgenoten. Beschermen tegen secundaire trauma s: casemanager onderhoudt namens hem contact met politie en justitie Cognitieve herstructurering tijdens sessies Daarna komen gevoelens van gemis en eenzaamheid sterker naar boven. Neemt memorablia mee ikv exposure (trouwfoto, dagboekje vrouw)

17 Erik: Behandeling Inventariseren cognities Uitleg CGT, werkboek meegeven, gedachtendagboek bijhouden Weekschema: activeren met sporten en opzoeken van 2 betrouwbare dorpsgenoten. Beschermen tegen secundaire trauma s: casemanager onderhoudt namens hem contact met politie en justitie Cognitieve herstructurering tijdens sessies Daarna komen gevoelens van gemis en eenzaamheid sterker naar boven. Neemt memorablia mee ikv exposure (trouwfoto, dagboekje vrouw)

18 Erik: behandeling Behandelsessies CGT, schrijfopdracht en exposure Na 10 de sessie evaluatie. BDI (score 14) en RVL (score 38) functioneert Erik weer beter. Is weer aan het werk, heeft ook vrijwilligerswerk in dorp hervat. Bemoeit zich niet meer met de rechtspraak Laatste sessie wordt gebruik voor afscheidsritueel.

19 11/9/2018 Trafvic-studie 1 Prevalentie van psychische klachten van 1) Verkeersslachtoffers 2) Nabestaanden van verkeersdoden RCT effect van een face-to-face behandeling en een online behandeling van nabestaanden met PCRS en/of PTSS? mediërende factoren: vermijding, negatief denken, nare herinneringen, ervaren onwerkelijkheid, ruminatie of sociale aanpassing

20 11/9/2018 Trafvic 2 Interventie voor verkeersslachtoffers met langdurende psychische klachten: toegevoegde waarde van een online interventie op bestaande ondersteuning en psychologische hulp Looptijd 3 jaar: 2021 resultaten

21 vragen 11/9/2018