23/12/15. Met deze workshop staan we stil bij dit onzichtbaar stuk. Diagnose. Lichamelijke en emotionele gezondheid? Verandering op vlak van

Transcriptie

1 23/12/15 Medefinanciering door Omgaan met verlies van gezondheid Diagnose Met deze workshop staan we stil bij dit onzichtbaar stuk Verandering op vlak van Na aanslepende klachten zelfredzaamheid Gezin Na lange zoektocht naar antwoorden Mobiliteit Vriendschapsrelaties Beroep Partnerrelatie Hobby s/ sport Seksualiteit Bij toeval, standaardcontrole Zeer plots door ongeval Maatschappelijke deelname Familiale banden Zelfbeeld/ lichaamsbeeld Vaak: blijvende veranderingen en gevolgen Vrijheid Gevolgen voor iedereen anders voelbaar (afhankelijk van levenssituatie) Financieel Verschillende levensrollen (man/vrouw, vader/ moeder) Lichamelijke en emotionele gezondheid? Verandering in lichamelijke gezondheid (bijv. Ziekte, ongeval) kan ook gevolgen hebben voor emotionele of psychische gezondheid Psychologisch aanpassingsproces bij verlies van gezondheid Aandacht hebben voor verlies op lichamelijk vlak, maar ook veranderingen mogelijk op emotioneel/psychisch vlak Voor iedereen anders! Rouwverwerkingsproces? 1

2 23/12/15 Nieuws ziekte/ongeval Uiteenlopende gevoelens houdt verandering in (voor jezelf), maar ook voor je omgeving Verdriet Ontgoocheling Vergelijkbaar met rouwproces Onbegrip Ongeloof Leren leven met gemis Kwaadheid Vijandigheid Volledig of deels afscheid nemen van wensen, dromen, job, hobby s, Angst Rouw? Metafoor: innerlijke GPS ontregeld bij verlies Rouw niet alleen bij verlies na overlijden, maar ook bij andere verlieservaringen Rouw als normaal en gezond aanpassingsproces aan het verlies van lichamelijke gezondheid Nooit eindigend rouwproces (blijvende confrontatie met gevolgen van beperking) De Monninck (2014) Meeste personen gaan hiermee om o.b.v. eigen draagkracht Aanpassingsproces Geen handleiding, wel theoretische inzichten die kunnen helpen Stukje theorie over rouw: oude visie OUDE VISIE OP ROUW: STANDAARDROUWMODEL aantal fasen/taken/stadia Invloed persoonlijkheid en eigen geschiedenis Alle taken doorlopen om gezond rouwproces te hebben Werken naar een eindpunt Factor tijd Rouw als probleem dat opgelost moet worden Aanvaarding? Beter: leren plaats geven 2

3 Stukje theorie over rouw: Hedendaagse visie Problemen met theorieën Mythes (die als norm worden gebruikt) Voorschrijvend (fasen/taken/stadia als norm) i.p.v. beschrijvend Duaal procesmodel (Stroebe & Schut, 1999) Waardevol: Aandacht voor verliesverwerkingsproces (h)erkennen van verschillende gevoelens VERLIESGERICHT HERSTELGERICHT Unieke reactie Streven naar Doen alsof beperking/pijn er niet is Beperking/pijn een plaats geven in je leven Volledig samenvallen met beperking Zichzelf herleiden tot beperking Taken hernemen met de Beperking Erkennen van beperkingen Erkennen van de beperkingen aanvaarden van ziekte of handicap Gevoelens komen en gaan van bepaalde gevoelens Belangrijk onderdeel van verwerkingsproces Erkennen van beperkingen door anderen: hoe? Duidelijk communiceren: lichaamstaal wordt niet altijd opgemerkt, andere persoon kan geen gedachten lezen Normaal om negatieve gevoelens te ervaren (want verlies!) Praten over gevoelens niet gemakkelijk: Voldoende geleerd? Schrik voor reactie persoon? Angst om erover te praten (te pijnlijk) 3

4 Mogelijkheden Gevoelens toelaten: boosheid, verdriet en angst maken het moeilijk om terug te keren naar de arbeidsmarkt Omgeving vertellen wat helpend kan zijn Ruimte laten voor niet kunnen, frustraties, woede, teleurstelling, Emotionele steun zoeken: vrienden, familie, vrijwilligers, professionele hulp Praatgroepen, lotgenoten Andere? Zoeken naar perspectief Belangrijk bij verlieservaring Herstelgerichte acties bijv. werkrol op andere manier invullen Opnieuw opnemen van je werkrol? Akkoord of niet akkoord? Opnieuw opnemen van mijn werkrol kan mij helpen om het ervaren verlies een plaats te geven.! Daarom geen voltijdse werkhervatting / tewerkstelling! Zoeken naar passende functie Aantal voorwaarden In overleg met behandelend arts/team Vanuit medisch oogpunt: klaar zijn om stappen richting werk te zetten Stilstaan bij randvoorwaarden (bijv. Voldoende en kwaliteitsvolle nachtrust) Afstand tot de arbeidsmarkt verkleinen door haalbare tussenstap vast te leggen! Evenwicht tussen wat persoon kan en moet doen 4

5 Einddoel Passende job (aansluitend bij mogelijkheden, rekening houden met moeilijkheden) Duurzame job (d.i. Langdurend contract) Om einddoel te bereiken, tussenstappen nodig WERKEN MET TUSSENSTAPPEN Tussenstappen zijn voor iedereen anders Met welke tussenstap wil jij beginnen? Stage lopen Als ik slaag in deze tussenstap Wat zijn de voordelen voor mezelf? Sollicitatiegesprek doen Zelfvertrouwen winnen Wat zijn de voordelen voor anderen? Me goed voelen bij collega s Zicht krijgen op mijn mogelijkheden voor een bepaalde job Heb ik al iets gedaan om deze tussenstap te bereiken? Aangeven van mijn grenzen en deze bewaken Wie of wat heeft mij hierbij geholpen? Als ik slaag in deze tussenstap Waarom geloof je dat je deze tussenstap kan bereiken? Eerst alleen over nadenken, noteren in trajectboekje Vervolgens nabespreken in kleine groepjes Wie gelooft hier nog in? Hoezo? Maak van deze opdracht gebruik om even recht te staan, of bespreek dit rechtstaand. 5

6 Zelfzorg? = zorgzaam om te gaan met jezelf, = je bewust te zijn van je eigen noden en behoeften & hier aandacht voor hebben VOOR JEZELF ZORGEN Als je goed voor jezelf kan zorgen, ken je en respecteer je je eigen grenzen. Dit is belangrijk als je stappen richting werk wil zetten Zelfzorg en terug aan het werk gaan? Solliciteren = vaak zwaar, verloopt moeizaam, anders dan verwacht, Solliciteren vraagt zelfvertrouwen Solliciteren vraagt uithoudingsvermogen Daarom aandacht besteden aan zelfzorg Zelfzorg: hoe? Dingen doen die je leuk vindt, waar je plezier in hebt Nadenken over afwijzingen: wat leert je dit? Gedachten over succes toelaten Luisteren naar emotionele en fysieke behoeften Steun vragen bijv. Bij partner, vrienden of indien nodig professionele hulp Groepsgesprek Heeft de pijnproblematiek of je lichamelijke klachten je op een bepaalde manier ook sterker gemaakt? Zijn er zaken die jij beter kan dan anderen omdat je hebt moeten leren/trainen om om te gaan met bepaalde moeilijkheden? Waarop ben je het meest fier? Kan dit ook voor je toekomstige of huidige werkgever belangrijk zijn? Zijn er zaken die jij hiervan meeneemt of kan meenemen op de werkvloer? Opdracht kan staand worden uitgevoerd om verandering van houding te bekomen. Ter afronding lichamelijke beperking en/of chronische pijn houden verlieservaringen in Erkenning van dit verlies Vergelijkbaar met (rouw)verwerkingsproces Aanvaarding niet als einddoel, maar wel: Evenwicht tussen kunnen en doen Verlies een plaats geven 6

7 Bronnen Ondanks verlies weer deelnemen aan maatschappelijk leven door bijv. Meer sociale contacten met buren, vrienden, vrijwilligerswerk Meer huishoudelijke activiteiten Zorgen voor (klein)kinderen Werkrol weer op te nemen Maes, J. (2007). Leven met gemis. Handboek over rouw, rouwbegeleiding en rouwtherapie. Lynen, M. (2014). Chronische rouw: Leven met een handicap. Uit: Handboek Rouw, rouwbegeleiding en rouwtherapie: tussen presentie en interventie, Maes & Modderman Stroebe, M.S.,& Schut, H.A.W. (1999). The Dual Process Model of Coping with Bereavement: Rationale and Description. Death Studies, 23, pp Rodenburg, K.-J. (2014). Verlies van werk: Handvaten voor het bieden van steun bij verlies. Uit: Handboek Rouw, rouwbegeleiding en rouwtherapie: tussen presentie en interventie, Maes & Modderman Chronisch ziek zijn Wat nu? Karen Verstraete, De Kanteling V.Z.W. Opdrachten werken met tussenstappen en vragen voor groepsgesprek. UCBO Doel van 7