Regionale inspiratiebijeenkomst 20 juni 2018

Transcriptie

1 Regionale inspiratiebijeenkomst 20 juni 2018 Ouder worden & Innovatie Frisse inzichten en vernieuwingen in het senior Rivierenland van de toekomst Inspireren is de beste brandstof voor verandering. Starten vanuit inspiratie is positief en motiverend. Inspiratie houdt de energie vast en is een motor voor verandering. En Rivierenland verandert. Het thema van deze bijeenkomst van het Platform Zelfredzaam Rivierenland en Kennisnetwerk Leefbaarheid Rivierenland is niet per toeval gekozen. Uit onderzoek van de Wageningen Universiteit blijkt dat dat: over 15 jaar 25 tot 35% van de inwoners van de regio 65 jaar of ouder is; de beroepsbevolking in de leeftijd van 20 tot 65 jaar krimpt; het aantal eenpersoonshuishoudens de komende 20 jaar toeneemt met 23%; het aantal mensen met een chronische ziekte toeneemt als gevolg van vergrijzing en een hogere levensverwachting. De opgave voor de regio is groot. Mensen worden ouder, wonen langer zelfstandig, hebben op latere leeftijd meer zorg thuis nodig, en wonen in een huis wat niet meer past bij hun levensfase. De ontwikkelingen hebben gevolgen voor de zorg, de arbeidsmarkt en wonen. Tijdens de bijeenkomst keken wij samen naar de toekomst en verkenden wij de digitale en technologische mogelijkheden. Evenals de invloed van deze veranderingen op mensen, organisaties en medewerkers. Dat deden wij in het sfeervolle theater De Fransche School in Culemborg. Dit theater draait grotendeels op de inzet van zo n 90 vrijwilligers en vermaakt al vele jaren duizenden bezoekers per jaar met film- en theatervoorstellingen van zowel relatief onbekende als beroemde artiesten. Het draait op bijzondere wijze bij aan de leefbaarheid van de stad. 1 nieuwe perspectieven

2 De toekomst is al begonnen - lezing door Peter van der Wel Peter van der Wel is futuroloog en econoom. Hij heeft gewerkt voor vele grote multinationals, midden- en kleinbedrijf, not-for-profits en vele overheden zowel lokaal als nationaal en internationaal. Hij was directeur van de stichting EPN (Electronic-highway Platform Nederland) en van verschillende daaraan gelieerde stichtingen en platforms zoals de Safe Internet Foundation (SIF), het Nederlands Instituut voor Telemedicine (NITEL), het Platform voor de Informatiesamenleving en Platform de Virtuele School. Hij is dus de aangewezen persoon om ons mee de toekomst in te nemen. Niemand kan in de toekomst kijken, merkte Peter op aan het begin van zijn lezing. Maar de technologische ontwikkelingen maken de toekomst wel voorspelbaar. Mensen hebben te maken met hier-en-nubijziendheid. Daarmee bedoelde hij dat wij middenin de ontwikkelingen staan en het grote geheel niet meer (over)zien. Peter introduceerde een aantal wetten: De ontwikkeling van de technologie gaat exponentieel snel en wordt iedere twee jaar de helft goedkoper. De menselijke geest kan de exponentiële ontwikkeling niet bevatten. Wij overschatten het korte termijneffect en onderschatten het lange termijneffect. Wij moeten meer leren in het ongelooflijke (ongelooflijke ontwikkelingen). Wij hebben te maken met amechtig hijgende instituties die de technologische ontwikkelingen en veranderingen niet kunnen bijhouden. Ontwikkelingen dragen bij aan leefbaarheid in de kernen Peter lichtte de wetten toe aan de hand van een groot aantal voorbeelden, zoals de ontwikkeling van de zelfrijdende auto. Deze heeft gevolgen voor het openbaar vervoer en de leefbaarheid in de kernen. Door de zelfrijdende auto kan iedereen (op termijn) beschikken over direct afroepbaar vervoer, wat veiliger is, en een verlengde is van de huiskamer of kantoor. De scheiding tussen werk en wonen vervaagt hiermee. Dit leidt tot een trek van de stad naar het platteland. Want waarom zouden (veel) mensen in een drukke, dure en overvolle stad leven als zij ook in een rustiger en goedkopere omgeving kunnen wonen met behulp van dit snelle en veilige vervoer? Teaming-up van mens en Bot Vervolgens ging Peter in op de Artificiële Intelligentie van de Bot. Een Bot is een computerprogramma dat op een autonome manier taken kan uitvoeren die normaal door mensen worden uitgevoerd. De Bot verzamelt informatie, bewerkt dit en leert zelf voortdurend bij. Een voorbeeld van een dergelijke Bot is Dr. Watson, een programma voor specifieke ziekten dat toegang heeft tot duizenden bronnen, alle informatie kan koppelen en zodoende razendsnel een eerste diagnose kan geven. De Bot neemt op termijn bepaalde taken van de mens over. Maar de menselijke vaardigheden en competenties zijn onontbeerlijk; de mens is flexibeler, heeft ervaring met medisch-ethische onderwerpen, heeft levenservaring, compassie en empathie. Samenwerken teaming-up - van mens en Bot is een must. Peter zegt hierover: IQ kun je kopen, maar EQ niet. De combinatie mens/bot maakt een onverslaanbaar team. Alternatieve energiebronnen De technologische ontwikkelingen leiden ertoe dat de huidige manier van produceren niet langer acceptabel is. Door de komst van alternatieve energiebronnen (zonne-energie, windenergie) wordt overgeschakeld naar andere wijzen van produceren en het omgaan met restafval. Afval wordt waardevoller en zal opnieuw worden gebruikt voor de productie van goederen. We kunnen op termijn onbeperkt recyclen. Met behulp van 3D-printers kunnen mensen thuis zelf hun spullen produceren. 2 nieuwe perspectieven

3 Zelforganiserende organisaties De technologische ontwikkelingen hebben de nodige gevolgen voor organisaties en instituties. Het dwingt tot meer samenwerken en leren. Organisaties ontwikkelen zich tot zelforganiserende organisaties: mensen organiseren zich buiten de kaders en de instituties. Er komt een grote druk op organisaties te staan: men (de omgeving) vindt deze te duur, te traag en ze leveren niet wat er gevraagd wordt. Op deze druk moeten organisaties een antwoord zoeken en leren geloven in het onmogelijke. Peter sloot zijn lezing af met de conclusie dat de technologische ontwikkelingen veel kansen bieden: voor het onderwijs, milieu en de zorg. De deelnemers aan zet Na de pauze werd de mening van de aanwezigen gepeild over een aantal onderwerpen. Met hun smartphone in de hand gaven zij online en realtime hun mening op een aantal stellingen. Elke stelling werd voorafgegaan door een video. Video 1: De betekenis van technologie in de zorg: Hieronder volgen de stellingen met de uitkomsten. 3 nieuwe perspectieven

4 4 nieuwe perspectieven

5 Opmerkingen: Stelling Als wij niet anders gaan bouwen, heeft e-health geen zin : de meningen zijn ongeveer gelijk. De opmerking wordt gemaakt dat ouderen wel behoefte hebben aan andere vormen van huisvesting zoals hofjes of vormen van gezamenlijke huisvesting. Stelling: E-health zal meer besparing opleveren dan dat het kost : het overgrote deel van de aanwezigen is het eens met deze stelling. Wel merkte men o.a. op dat de besparingen ingezet moeten worden voor het menselijke contact en andere sociale aspecten. Een deelnemer merkte nog op: Of wordt het tekort minder groot? Video 2: Tinybot Tessa: 5 nieuwe perspectieven

6 Opmerkingen: Bij de vragen over de inzet van de zorgrobot merkten de aanwezigen het volgende op: De zorgrobot is een aanvulling op het menselijk handelen. De mens heeft meer oog voor de context van de inwoner, de mens en zijn omgeving. Het geeft mensen keuzevrijheid, mensen willen soms niet afhankelijk van anderen zijn. Video 3: E-health in de praktijk: 6 nieuwe perspectieven

7 7 nieuwe perspectieven

8 Opmerkingen: Bij de vragen over de inzet van de e-healthtoepassingen werden de volgende opmerkingen gemaakt. Het gaat om meer zorgtechnieken en minder ICT. Voor de ontwikkeling van dergelijke toepassingen hebben we juist meer mensen in de ICT nodig, knappe koppen die de nieuwe apps of toepassingen ontwikkelen. De zorg is geen sexy beroep, de techniek maakt het niet aantrekkelijker. Wel kan de technologie goed ingezet worden voor de ondersteuning van de zorgmedewerker door bijvoorbeeld het overnemen van een groot aantal administratieve taken en werkzaamheden. Zorgmedewerkers kiezen met hart en ziel voor het zorgvak. Er zijn groepen die niet met de ontwikkelingen mee kunnen komen, er is dus geen sprake van een meer gelijkwaardige relatie tussen zorgmedewerker en inwoner. Vragen over e-health en samenwerking in de regio 8 nieuwe perspectieven

9 9 nieuwe perspectieven

10 Opmerkingen: Bij de vragen over regionale samenwerking werden de volgende opmerkingen gemaakt. Organisaties willen graag samenwerken, maar de samenwerking is afhankelijk van de tak van sport. Een deelnemer ziet bij deze ontwikkelingen dat de kans bestaat dat zorgverzekeraars gaan snijden in de vergoedingen. Samenwerken op basis van the coalition of the willing. Mensen moeten gedreven zijn om met deze ontwikkelingen aan de slag te gaan/zijn. Houd het eerst klein en laat spontane initiatieven ontstaan, en schaal daarna pas op. Bundelen van de regionale krachten. Bij de laatste vraag ( Wat gaat u morgen als eerste doen? ) komen vier woorden sterk terug: nadenken, gedachten uitwisselen, delen en doen. Wat gebeurt er met deze resultaten? De uitkomsten van het interactieve deel van het programma (ervaringen, meningen en perspectieven) vormen de input voor het te ontwikkelen programma van het Platform Zelfredzaamheid Rivierenland en het Kennisnetwerk Leefbaarheid Rivierenland: de meest belangrijke onderwerpen die wij samen willen aanpakken. Hartelijk dank voor uw bijdragen! Was u erbij, dan danken wij u van harte voor uw deelname. Wij hopen u bij de volgende inspiratiebijeenkomst weer te treffen. Moesten wij u missen op 20 juni, dan zien wij u graag de volgende keer! Wij organiseerden de Inspiratiebijeenkomst Ouder worden en innovatie voor leden van het Platform Zelfredzaam Rivierenland en Kennisnetwerk Rivierenland, bestuurders en managers van zorg- en welzijnsorganisaties, eerste- en tweedelijns gezondheidszorg, provinciale en gemeentebestuurders, beleidsadviseurs van gemeenten en Regiokantoor Regio Rivierenland, inwonerinitiatieven, advies-/cliëntraden, woningcorporaties, onderwijsinstanties en zorgverzekeraars. 10 nieuwe perspectieven