Quest 6. 1 Wat werkte er wel?

Transcriptie

1 Quest 6 1. Analyseer en interpreteer de resultaten van Quest 5, wat werkte wel en wat niet? Maak dit inzichtelijk op basis van een objectieve analyse (meetinstrumenten, frequentie, evaluaties et cetera) 1 Wat werkte er wel? 1.1 Meervoudige intelligentie (MI) Mijn kaarten heb ik aan laten sluiten op MI. MI heb ik niet specifiek benoemd in Quest 4, maar als richtlijn voor de thematische kaarten. MI staat daarom ook niet tussen mijn ontwerpprincipes. Mi kwam wel naar voren in mijn analyse, daarom heb MI van richtlijn naar ontwerpprincipes gepromoveerd. In mijn Ultimate Design wil ik daarom MI toevoegen aan mijn onderwijsprincipes. Ik heb me hierbij verdiept in extra theorie en dit verwerkt in Quest 5. Uit de gekregen feedback van mijn mentor bleek dat het een wens is van het Molenveld om MI toe te voegen. 1.2 Feedback cyclus Ik heb zes keer de feedback cyclus ingezet: feed up, feed back, feed forward. Per thema middag ging ik met de kinderen kijken hoe ze bezig waren met het proces. De kinderen werkte nog beter als ze doelen op gesteld kregen. Voor het Ultimate Design ga ik dit in de kaarten verwerken. Tijdens de presentatie kunnen ze laten zien of ze het leerdoel eigen hebben gemaakt. 1.3 Ouderparticipatie Met foto s en berichten via Klasbord werden de ouders op de hoogte gehouden over de ontwikkelingen. Ook heb ik ouders tijdens de oudergesprekken gevraagd wat de kinderen thuis vertellen. Opvallend hierbij was dat ouders vooral spraken over de Jagers, Verzamelaars en de Romeinen. Hierdoor blijkt dat het onderwerp duidelijk heeft geleefd bij de kinderen. Voor het Ultimate Design vind ik de betrekking van ouders nog onvoldoende. Daarom is er in de parallelvergadering besloten dat ouders mee mogen helpen voor begeleiding. Ook krijgen ouders een uitnodiging om tijdens het thematisch werken in de klassen te kijken. Verder mail ik Priscilla van Erp dat zij kinderen kan begeleiden met de toneelkaart. 1.4 Drie pijlers cultuur onderwijs Ik heb 3 pijlers van cultuur onderwijs gedurende het thema gebruikt. Als onderwerp had ik Jagers/ verzamelaars en de Romeinen. Met cognitieve vaardigheid heb ik gebruik gemaakt van herfstspullen mee laten nemen, maar ook een tijdcapsule. Hierdoor kon ik met de kinderen waarnemen, Verbeelden, Conceptualiseren en Analyseren. Voor het nieuwe thema komt er een leskist met echte historische voorwerpen. Toen de kinderen spullen hadden mee genomen en we hier op school verder op in gingen, merkte ik dat het al snel begon te leven bij de kinderen. Hierdoor maakten de kinderen elkaar enthousiast. Voor het Ultimate Design ga ik gebruik maken van echte historische voorwerpen. Ook maak ik gebruik van actuele artikelen.

2 1.5 Evaluatie Op het einde van iedere activiteit hebben de kinderen een presentatie gegeven. In de presententatie vertelde de kinderen wat ze hebben gemaakt en/of geleerd. Door de presentatie merkte ik wel dat het extra ging leven bij de kinderen. De kinderen kregen nu meer inzicht in wat de kaarten inhielden. Voor het Ultimate Design laat ik dit ook terug komen. Ook zal ik nu specifieke doelen in de kaarten verwerken. Tijdens de presentatie kan na worden gegaan of deze doelen ook daadwerkelijk gehaald zijn. 1.6 Kerndoelen Ik heb hierbij gebruik gemaakt van kerndoel 12.Tijdens het thematisch werken heb ik gezien dat kinderen verschillende woordleerstrategieën hebben gebruikt om de betekenis van een woord te achterhalen. Een voordeel was dat ik koppels heb gevormd waarbij een van beide een hoge receptieve woordenschat heeft. Op deze manier konden ze elkaar helpen. Een andere manier was kijken naar de context van het verhaal. Door de zin te lezen kwamen ze ook vaak al achter de betekenis. Uiteindelijk was opzoeken in het woordenboek ook nog een mogelijkheid. Voor het Ultimate Design laat ik dit kerndoel ook duidelijker terug komen. In het schema heb ik een kopje gemaakt voor kerndoel 12 en de mogelijkheid om een van de kerndoelen toe te voegen passend bij geschiedenis, aardrijkskunde of natuur. 1.7 bouwoverstijgend De thematische kaarten kunnen ook bouwoverstijgend gebruikt worden. Tijdens de parallelvergadering is besloten de kaarten ook te gebruiken voor een volgend thema. In het Ultimate Design zal ik de nieuwe kaarten verwerken zodat ze in zowel groep 5 als 6 gebruikt kunnen worden. 2. Wat werkte niet? 2.1 Verhalend ontwerpen Om de kinderen te enthousiasmeren heb ik twee keer gebruik gemaakt van verhalend ontwerpen. Op de site van het rijksmuseum van Oudheden heb ik een leuk verhaal gevonden over de romeinen. De hoofdrol hierin speelt 'Meester Jaap' uit de boekenserie van Jacques Vriens. Het verhaal sloot goed aan bij de Romeinen. In Quest 4 heb ik verhalend ontwerpen samengevoegd met 3 pijlers van cultuur onderwijs. Hierdoor was het voor de kinderen heel rommelig. Ik was voor mijn gevoel met twee verschillende dingen bezig. Op een ander moment ben ik nog eens verhalend gaan ontwerpen. Uit Feedback van Kenneth blijkt dat dit niet verhalend ontwerpen is. Hierna heb ik eigenlijk niks meer gedaan met Verhalend ontwerpen, omdat ik merk dat verhalend ontwerpen minder goed bij het geheel past. Ik neem verhalend ontwerpen ook niet op in mijn Ultimate Design. 3. Meetinstrumenten 3.1 Invullen werkboek Voorheen waren de kinderen gewend om het werkboek in te vullen met behulp van het lesboek. Ik heb er voor gekozen om 2 keer het werkboek klassikaal te bespreken. Hierdoor kon ik zien wat de kinderen hadden onthouden. Het viel me op dat de kinderen alles konden invullen zonder lesboek. Voor mij was dit een meetbaar instrument dat ik de toets met een goed gevoel kon geven. Tijdens het invullen ben ik erachter gekomen dat jongens meer afwisten van het aquaduct dan de meiden. Ik ben toen gaan kijken waaraan dit zou liggen.

3 Uiteindelijk bleek dat dit de doe kaart was van de knikkerbaan. Voor het Ultimate Design moet ik dus zorgen dat ik thematische kaarten maak wat aanspreekt voor zowel jongens als de meiden. 3.2 presentatie Na iedere ronde mocht ieder groepje presenteren wat ze hebben geleerd. De rest van de klas kon dan luisteren en bekijken wat de ander heeft bedacht en gemaakt. Voor het Ultimate Design voeg ik leerdoelen toe, zodat uit de presentatie kan blijken de leerdoelen eigen zijn gemaakt. 3.3 Scores Geschiedenis Als ik naar de toets resultaten kijk van thema 1 en 2 blijkt dat bij thema 1 nog 10 kinderen een onvoldoende hebben gescoord en bij thema 2 nog maar 4 kinderen. De klas heeft tijdens de lessen dus goed opgelet om uiteindelijk beter te kunnen scoren dan voorheen. Maar liefst 14 kinderen zijn vooruit gegaan en 2 achteruit. Opvallend hierbij is dat 3 kinderen beide thema s onvoldoende hebben gescoord. Voor het Ultimate Design zal ik deze kinderen extra begeleiden en kijken waar voor hun de problemen liggen. 2. Concludeer een antwoord op je onderzoeksvraag: Op welke wijze vakintegratie bijdraagt.. (en dan jouw deel van de vraag)

4 Op wat voor innovatieve wijze kan thematisch werken worden geïntegreerd met als onderligger de wereld oriënterende vakken? Het Molenveld is sinds dit jaar druk bezig met het integreren van thematisch werken. De leerkrachten wisten nog niet precies hoe ze dit moesten vorm geven. Ik heb daarom een opzet bedacht wat aansluit bij meervoudige intelligenties. Deze meervoudige intelligenties komen aanbod doormiddel van thematische kaarten. Het thema komt voort uit een van de drie wereld oriënterende vakken uit de methode Argus Clou. Per thema zullen er minimaal 10 kaarten gemaakt worden. In een periode van 3 weken, 3 middagen in de week, zullen de kinderen verschillende kaarten kiezen die ze kunnen uitvoeren. De kinderen kunnen onder andere kiezen uit: reken-, taal-, doe-, drama-, onderzoek-, muziek-, handvaardigheid- en ICTkaarten. Op deze manier werken de kinderen innovatief, vakintegratief en thematisch. 3. Maak een overzichtelijk/panklaar Ultimate Design waarin je inzichtelijk maakt welke principes en hoe een ander deze ontwerpprincipes moet hanteren als hij volgens Design wil gaan ontwerpen Een geslaagde activiteit

5 Werkwijze : Een geslaagde activiteit Dit is een handleiding wat u als leerkracht kan gebruiken voor vakintegratief, innovatief en thematisch werken. Om voor u het overzicht te behouden wordt er in deze handleiding gewerkt met verschillende kleuren. Zo kunt u tijdens het invullen van het schema gemakkelijk terug zoeken naar de desbetreffende informatie. Om het nog werkzamer te maken zijn er in het schema punten genummerd. Zo kunt u ook eenvoudig het bijbehorende nummer erbij zoeken. Het schema bestaat uit 10 stappen en geeft u structuur en steun.

6 Handleiding: Een geslaagde activiteit Voor de activiteit Kinderen motiveren kan op verschillende manieren. Om cultuuronderwijs te integreren in het thematisch werken kan er gebruikt worden gemaakt van de 3 pijlers van cultuur onderwijs (onderwerp, cognitieve vaardigheden en media). 1) Onderwerp Binnen het cultuuronderwijs wordt gebruik gemaakt van drie verschillende pijlers. Het spreekt voor zich dat het bij cultuuronderwijs draait om onderwerpen die te maken hebben met cultuur. Onderwerp is daarom een van de pijlers binnen het cultuuronderwijs. Het is van belang dat het onderwerp aansluit bij de interesses van de kinderen zodat het cultureel bewustzijn ontwikkelt kan worden (Hoeven et al., 2014). Bij het onderwerp bepaal je wat aansluit bij de ervaring, ontwikkeling en actualiteit. Ook kunnen kinderen zelf met onderwerpen komen. Als leerkracht kan je aan kinderen vragen wat ze willen leren. Dit bevordert de motivatie bij de kinderen. Voor leerkrachten die graag nog een houvast willen hebben kunnen ook onderwerpen uit de methode aanpassen. 2) Media In Cultuuronderwijs wordt media onderverdeeld in vier groepen. Als eerst stelt ons lichaam ons in staat om werkelijkheid waar te nemen door zintuigen. Als extra optie kunnen we ons lichaam uitbreiden door voorwerpen. Denk hierbij aan gereedschap, instrumenten en kleding. De derde groep is taal. Onder taal valt liedjes, gedichten maar ook gesproken taal van dingen die vroeger zijn gebeurd. De laatste groep die onder media valt zijn de grafische tekens projecteren in het platte vlak. Dit wordt ingezet om structuren zichtbaar te maken zoals bijvoorbeeld in tekeningen, geschreven taal, foto s en digitale media. (Hoeven et al., 2014). Media kan je gebruiken voor het integreren van expressievakken. Maak gebruik van lichaam, voorwerpen, taal en grafische tekens. Hieronder enkele voorbeelden bij expressievakken. Wereld oriëntatie - lichaam - Taal - Beeld Drama: - lichaam - spel - taal - Podium/ decor Dans: - lichaam - muziek - Podium/ decor Muziek: - klank, stem - instrumenten - notenschrift Beeldend - voorwerpen (klei, bouwwerk) - beeld (tekening, foto, film) 3) Betrekking externe/ ouderparticipatie Onder ouderparticipatie verstaan we de betrokkenheid tussen school en ouders. Ouders kunnen op verschillende manier betrokken raken door bijvoorbeeld: het meehelpen, en begeleiden van kinderen tijdens tal van activiteiten. Er wordt hier onderscheidt gemaakt tussen het ondersteunen van de leerkracht en het vergaderen in een ouderraad, maar ook het vormgeven van eigen opdrachten die met kinderen uitgevoerd kunnen worden.

7 Laat ouders indien mogelijk mee helpen tijdens vakintegratief of thematisch werken. Ouders kunnen groepjes begeleiden, maar ook lessen/ workshops geven d.m.v. eigen vakkennis (bijvoorbeeld toneel, presentatie, les). Ouder participatie kan gestimuleerd worden door ouders uit te nodigen tijdens het thematisch werken. Ouders kunnen per thema 30 minuten in de klas kijken hoe hun zoon/ dochter werkt. Buiten het klaslokaal, de school en het schoolplein is er veel te ontdekken. Excursies en uitstapjes kunnen een belangrijke bijdragen leveren aan het onderwijs en de sociaal culturele ontwikkeling van kinderen. De leerstof die samenhangt met een excursie is vaak eenvoudig te koppelen aan meerdere vakgebieden. Excursies passen daardoor goed bij vakgeïntegreerd onderwijs. Het is daarom handig om de educatieve partners in de omgeving in kaart te hebben. Voor extra informatie kan je de volgende link gebruiken: 4) Meervoudige intelligentie De grondlegger van de Meervoudige Intelligenties is Howard Gardner. Het uitgangspunt is dat iedereen talenten heeft die niet te vatten zijn in de simpele constatering dat hij 'meer of minder intelligent' is. Gardner omschrijft intelligentie als de bekwaamheid een probleem op te lossen of een resultaat aan te passen. Hij spreekt van meervoudige intelligenties omdat hij vindt dat er meerdere manieren zijn om intelligent te zijn. - Samenknap - Zelfknap - Beweegknap - Rekenknap - Muziekknap - Natuur knap - Taalknap - Beeldknap - Filosofeerknap Door gebruik te maken van meervoudige intelligenties spreek je ieder kind aan op zijn of haar manier wat de interesse wekt. Hierdoor heb je hogere betrokkenheid en hogere leerresultaten.

8 Start van de activiteit 5) Cognitieve vaardigheden Aangezien cultuur een voortdurend proces is van denken en doen is de volgende pijler cognitieve basisvaardigheden. Dit zijn: waarnemen, verbeelden, conceptualiseren en analyseren. We kunnen dingen en gebeurtenissen herkennen op grond van overeenkomsten die we waarnemen, we kunnen iets nieuws bedenken (verbeelden), we kunnen objecten en situaties categoriseren door ze te benoemen (conceptualiseren) en we kunnen zoeken naar structuren en verbanden (analyseren) (Hoeven et al., 2014). Een opdracht waarbij een beroep wordt gedaan op verbeelden en conceptualiseren kan helpen bij het aanleren van een nieuw vak (Heusden, 2010). Voor het motiveren kan je gebruik maken van de cognitieve vaardigheden. Waarnemen: Maak gebruik van de ontdekking, de zintuigen spelen hierbij een grote rol. De kinderen doen zo herinneringen op. Verbeelden: Laat kinderen zich voorstellen wat er gebeurt door hun waarneming aan te vullen met hun kennis van vroeger. Conceptualiseren: De kinderen geven betekenis wat ze hebben waargenomen. Help de elkaar hierbij aan woorden, zodat deze woorden ook betekenis geven aan het onderwerp. Analyseren: Welke patronen kunnen de kinderen zien? Goede feedback is een krachtig middel om leerlingen te laten leren. Met goede feedback maak je leerlingen medeverantwoordelijk voor hun eigen leerproces en dat kan motiverend werken. (De Vries, 2016) 6) Feed up Als eerst ga je met de leerlingen bespreken wat het doel is voor deze les. Je gaat na wat de leerlingen al kunnen, wat moeten ze nog leren, welke materialen en hulp hebben ze nodig. Kortom bespreek met de kinderen hoe ze de taak ervaren. De doelen worden uiteengezet en de aanpak besproken. Dit vindt plaats tijdens de instructiefase. Hierna gaan de leerlingen aan het werk. Gedurende activiteit 7) Feedback Als de leerlingen aan het werk zijn geeft de leerkracht feedback. Dit kan bijvoorbeeld als hij rondloopt door de klas of aan het einde van de les. Wat gaat goed? Waar merk je dat aan? Wat is nog lastig? Met de leerlingen wordt gekeken naar het proces. Wat heeft de leerling gedaan toen hij iets moeilijk vond? Het is belangrijk dat wordt nagegaan of de leerling de stof beheerst en welke denkstappen hij heeft ingezet. Het is van belang dat gekeken wordt naar het proces en niet de persoon. Je zegt dus niet: Goed gedaan, Joost, maar wel: Je hebt de stappen van deze berekening goed uitgevoerd. Het is hierbij van belang dat de leerlingen kan uitbouwen wat hij goed doet. Tegelijkertijd is het belangrijk dat je ook fouten

9 benoemd, maar zolang de leerling wel weet dat je fouten mag maken. leren gaat met vallen en opstaan. 8) Onderzoekend en ontdekkend leren Ontdekkend leren is een werkwijze die vooronderstelt dat de leerling ergens in psychologisch opzicht aan toe is en daarom in staat stelt hem uit te dagen om de wereld actief te onderzoeken. Hierbij is de natuurlijke nieuwsgierigheid van kinderen het uitgangspunt. Bij ontdekkend leren wordt thematisch gewerkt en nieuwe kennis wordt in de context geplaatst. Hierdoor leren kinderen verbanden zien. Het gaat dus niet om het leren van losse feitjes. Door nieuwe kennis en vaardigheden te verbinden aan eerder verworven kennis, beklijft het beter. Daarnaast is het zo dat de leerling de leerstof beter onthoudt als hij het zelf ontdekt. ( Kinderen halen tegenwoordig overal kennis uit. Kinderen maken steeds meer gebruik van computers en andere technologie. Onderzoekend en ontdekkend leren kan hier handig gebruik van maken. Dit kan bij elk vak worden ingezet. Er kan samen met de kinderen een probleemstelling worden opgesteld. De kinderen kunnen zelf opzoek met behulp van bijvoorbeeld computers. Door het presenteren wordt er gebruik gemaakt van taal. De volgende stappen komen aan bod: onderzoek opzetten, uitvoeren, confronteren, verkennen, onderzoek opzetten, onderzoek uitvoeren, concluderen, verdiepen en verbreden. Ontdekkend leren sluit ook aan bij de meervoudige intelligenties. Uit ervaring blijkt dat kinderen vanaf groep 4 het beste gebruik kunnen maken van bijvoorbeeld computers. Voor de onderbouw kunnen de kinderen speelsgewijs onderzoekend en ontdekkend leren. Denk hierbij aan proefjes, zandtafel etc. Belangrijk hierbij is dat je een uitdagende leeromgeving creëert met materialen die uitnodigend en bruikbaar zijn en leerkrachten die zich richten op het leerproces van de leerlingen. Hierbij kan je rekening houden met de verschillende leerstijlen. Hierbij is van belang hoe de elementen leerstof, leerling en leerkracht samenkomen. 9) Feed forward Als laatste van het onderdeel feed up, feedback komt de fase van feed forward. Tijdens deze fase komen vragen aan bod zoals: hoe ga je nu verder? Wat moet je nog doen om het doel te behalen? Welke stappen ga je nog zetten? Wat ga je doen als je bijvoorbeeld wordt afgeleid? Wat doe je als je klaar bent?

10 Einde activiteit 10) Evaluatie Evalueren is het bekijken en waarderen van het resultaat aan de hand van de doelen. Een evaluatie kan gaan over de leerprestaties, de leerkracht of het onderwijs. Een goede leerkracht volgt en evalueert de ontwikkeling van zijn leerlingen nauwgezet. Er zijn twee soorten evaluaties: Formatieve evaluatie is het evalueren tijdens het proces, summatieve evaluatie gebeurt achteraf aan de hand van de resultaten. Bij het evalueren kan gelet worden op de groep of op het individu. Wellicht ten overvloede: besef dat het gaat om persoonlijke informatie, het is dus nodig om zorgvuldig te zijn. ( Het evalueren kan ook in twee tallen, groepjes of klassikaal. Er zijn verschillende leuke manieren om bijvoorbeeld drie antwoorden te geven en de kinderen schrijven op het whiteboard of blaadje het goede antwoord en steken het in de lucht. Hierbij kan gevraagd worden naar de denkstappen. Om te stimuleren dat je niet het effect krijgt van: Geen vinger, geen beurt kan je namen grabbelen uit een pot. Door kinderen te laten presenteren sluit je een onderwerp goed af. De kinderen vertellen wat ze hebben geleerd, onderzocht of gemaakt hebben. Hierbij stimuleer je ook nog de mondelinge taalvaardigheid.

11 Overige Voorkomende leerproblemen De een is verbaal heel sterk en leert gemakkelijk door gebruik te maken van taal. De ander ziet snel verbanden of logische gevolgen. Een derde blinkt uit in ruimtelijk inzicht of maakt gebruik van klanken en ritmes. Hierdoor kunnen leerlingen elkaar helpen en voorkom je op deze wijze veel voorkomende leerproblemen. Door gebruik te maken van meervoudige intelligenties kunnen kinderen elkaar helpen op het gebied van Taal, Rekenen of de verschillende expressievakken. Kerndoel Kerndoel 12: De leerlingen verwerven een adequate woordenschat en strategieën voor het begrijpen van voor hen onbekende woorden. Onder 'woordenschat' vallen ook begrippen die het leerlingen mogelijk maken over taal te denken en te spreken. In dit concept staat kerndoel 12 centraal bij de kinderen. Het is hierbij belangrijk dat kinderen een ruime receptieve en productieve woordenkennis verwerven. Kinderen leren hierbij strategieën om de betekenis van woorden af te lijden uit de context maar ook door de woorden te onthouden. Uiteindelijk reflecteren de kinderen op hun eigen woordenschat ontwikkeling. Hieronder een schema verwerkt met mogelijkheden om te werken aan kerndoel 12. Mogelijkheden Voorbeeld Ridders/ Monniken Kinderen helpen met Inrichting leeromgeving Materialen meenemen voor thematafel. Gezamenlijke woordmuur Woordparachute maken met thema woorden Bespreking van ontdekkingen Presentatie einde van de les Gebruik van nieuwe woorden in betekenisvolle Woorden in toneelstuk, liedjes en taalactiviteiten handvaardigheid voorbij laten komen. Woorden gebruiken in verschillende contexten. Tijdens de uitleg op de thematische kaarten woorden gebruiken waarbij ze de betekenis uit de context kunnen halen. Van gedachte wisselen over (zelfverzonnen) Tijdens het toneel kunnen kinderen woorden woorden gebruiken uit die tijd. Naderhand kan dit besproken worden. Receptieve verwerving Tijdens instructie themawoorden gebruiken. Indien de kinderen het niet weten de betekenis geven (receptieve verwerving). Productieve verwerving Kinderen tijdens de presentatie thema woorden laten benoemen. Experimenteren Door gebruik te maken van de themakaarten komen de kinderen nieuwe woorden tegen. Samenwerken Kinderen bespreken samen met elkaar wat een woord in de gegeven context zou kunnen betekenen. Zelfstandig Kinderen passen zelfstandig strategieën toe voor het afleiden en onthouden van de betekenis van nieuwe woorden. Onderzoekende/ ontdekkende houding geven Laat kinderen op onderzoek gaan. Internet, woordenboek, laat ze creatief zijn.

12 Invoering expressievakken Thema geschiedenis: Kerndoel 52 De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en holocaust; televisie en computer. De vensters van de canon van Nederland dienen als uitgangspunt ter illustratie van de tijdvakken. Thema Natuur Bij natuur zijn de thema s heel uitlopend van onderwerpen. Daarom zal een keuze gemaakt moeten worden uit de volgende kerndoelen passend bij het thema.. Kerndoel 40 De leerlingen leren in de eigen omgeving veel voorkomende planten en dieren onderscheiden en benoemen en leren hoe ze functioneren in hun leefomgeving. Kerndoel 41 De leerlingen leren over de bouw van planten, dieren en mensen en over de vorm en functie van hun onderdelen Kerndoel 42 De leerlingen leren onderzoek doen aan materialen en natuurkundige verschijnselen, zoals licht, geluid, elektriciteit, kracht, magnetisme en temperatuur. Kerndoel 43 De leerlingen leren hoe je weer en klimaat kunt beschrijven met behulp van temperatuur, neerslag en wind Kerndoel 44 De leerlingen leren bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik. Kerndoel 45 De leerlingen leren oplossingen voor technische problemen te ontwerpen, deze uit te voeren en te evalueren. Kerndoel 46 De leerlingen leren dat de positie van de aarde ten opzichte van de zon, seizoenen en dag en nacht veroorzaakt Thema Aardrijkskunde Bij aardrijkskunde zijn de thema s heel uitlopend van onderwerpen. Daarom zal een keuze gemaakt moeten worden uit de volgende kerndoelen passend bij het thema. Kerndoel 47 De leerlingen leren de ruimtelijke inrichting van de eigen omgeving te vergelijken met die in omgevingen elders, in binnen- en buitenland, vanuit de perspectieven landschap, wonen, werken, bestuur, verkeer, recreatie, welvaart, cultuur en levensbeschouwing. In ieder geval wordt daarbij aandacht besteed aan twee lidstaten van de Europese Unie en twee landen die in 2004 lid werden, de Verenigde Staten en een land in Azië, Afrika en Zuid-Amerika. Kerndoel 48 Kinderen leren over de maatregelen die in Nederland genomen worden/werden om bewoning van door water bedreigde gebieden mogelijk te maken. Kerndoel 49 De leerlingen leren over de mondiale ruimtelijke spreiding van bevolkingsconcentraties en godsdiensten, van klimaten, energiebronnen en van natuurlandschappen zoals vulkanen, woestijnen, tropische regenwouden, hooggebergten en rivieren. Kerndoel 50 De leerlingen leren omgaan met kaart en atlas, beheersen de basistopografie van Nederland, Europa en de rest van de wereld en ontwikkelen een eigentijds geografisch wereldbeeld.

13 Bouwoverstijgend Het voordeel met het werken van dit schema is dat er gemakkelijk bouwoverstijgend kan worden gewerkt. In het voorbeeldschema hieronder heb ik als volgt bouwoverstijgend gewerkt: Zoals te lezen is heb ik gekozen voor thematische kaarten. De informatie die gebruikt wordt, haal ik uit de methode Argus Clou. Door afwisselend de methode van groep 5 en 6 te gebruiken kan er bouwoverstijgend gewerkt worden. Ook kiezen de kinderen individueel voor een kaart. De kinderen uit beide groepen werken dus door elkaar. Iedere leerling kan werken op zijn eigen niveau, maar wordt wel gestimuleerd uit de zone van de naaste ontwikkeling.

14 Nieuw Thema: Het nieuwe thema is Ridders en Monniken. Ik heb een verbeterde versie gemaakt. De positieve punten en feedback heb ik verwerkt. Leeg schema: zie bijlage 1. Schema : Een geslaagde activiteit Mogelijke stappen voor structuur en steun: Voor de activiteit Onderwerp: Zie punt 1 Media toepassing: -Invoering expressievakken Zie punt 2 Toelichting: Ridders en Monniken Kies een onderwerp wat aansluit bij de ervaring, ontwikkeling, actualiteit of pas het onderwerp uit de methode aan. Ook kunnen de kinderen zelf met ideeën komen. Media laat ik aan bod komen door gebruik te maken van verschillende expressievakken. De kinderen kunnen op deze manier gebruik maken van zintuigen, instrumenten, kleding, liedjes zingen, maar ook digitale media. Gebruik van green screen en leskist de middeleeuwse stad. Betrekking externe: - Gebruik van omgeving - Ouderparticipatie Zie punt 3 Thematische invulling Moeder leerling: Priscilla van Erp begeleid kinderen met toneel. (toneelspeelster Hoessenbosch in Berghem) Het Noord-Brabantse Museum: leskist met echte historische voorwerpen. Halverwege het thema hebben ouders een inloopmoment van 30 minuten. Verder worden ouders via Klasbord met informatie en foto s op de hoogte gehouden. Er komen verschillende thematische kaarten die aansluiten bij meervoudige intelligentie met hierop doelen, zodat dit naderhand doormiddel van presentatie gecheckt kan worden of het doel behaald is.

15 De kaarten worden bouwoverstijgend gemaakt. De groepen 5/6 doen samen. De lokalen worden verdeeld in: ICT, Toneel, Muziek, Tekenen en handvaardigheid. Meervoudige intelligentie Zie punt 4 Kerndoel 12: - Receptieve en productieve woordenkennis verwerven - Samenknap: Onderzoeken kaarten waar in tweetallen gewerkt aan moet worden. - Beweegknap: Toneelstuk uitvoeren - Muziekknap: Muziekstuk zingen met dans. - Natuurknap: monniken tuin - Zelfknap: ICT-kaart en andere zelfstandig werkjes. - Rekenknap rekenwerkboek - Taalknap: Stadsrecht schrijven - Beeldknap: doekaart, schilderen, kalligraferen en glas en lood maken De kinderen verwerven een receptieve en productieve woordenschat. Zie voorbeeldenlijst onder kopje overig welke acties passen bij dit thema. Keuze kerndoel: - Geschiedenis - Natuur - Aardrijkskunde - Cognitieve vaardigheden Zie punt 5 Doelen bespreken: - Feed up Zie punt 6 Start van de activiteit Geschiedenis: Kerndoel 52: De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van het volgende tijdvak monniken en ridders Waarnemen: Ik heb historische voorwerpen uit de leskist van Het Noord-Brabantse Museum. Verbeelden: Wat kan je er mee doen? Gebruiken we dit voorwerp nog? Is het veranderd in loop der jaren? Conceptualiseren: Ik help de kinderen met woorden zoeken. Ik geef steeds meer sturing richting het thema. Analyseren: Wat kunnen de kinderen koppelen aan wat er in de leskist zit? Hebben sommige kinderen misschien thuis wel iets liggen wat hier mee te maken heeft? Ik ga met de kinderen in gesprek wat de kinderen al kunnen. Wat willen de kinderen weten? Welke activiteiten moeten ze hiervoor doen?

16 - Feedback Zie punt 7 - Onderzoeken en ontdekkend leren Zie punt 8 - Feedforward Zie punt 9 Gedurende activiteit Geduerende de thematische activiteiten loop ik rond. Ik begeleid leerlingen om verdiepings vragen te stellen en kijken hoe het proces gaat. Wat moet er gebeuren om het proces te versterken? Er komen twee kaarten waarbij het onderzoekend en ontdekkend leren aanbod komt. De onderzoeken gaan over Steden en gildes en kastelen en kloosers. Hierbij wordt gebruikt gemaakt van de onderzoekscirkel van Van Graft & Kemmers. Vlak voor het einde van de activiteit pak ik nog eens het opgestelde doel erbij. Wat moet er nog gebeuren zodat je het doel helder hebt? Vervolgens wordt hierna besproken over het proces. De leerkrachten beschikken over goede kwaliteiten om leerlingen te begeleiden. Iedere leerkracht staat bij zijn of haar eigen onderdeel wat hij/zij het best kant. Hierdoor kan zowel op product en proces feedforward gegeven worden. Evaluatie - Presentatie zie punt 10 Einde activiteit De kinderen vertellen onderling wat ze hebben gemaakt. Dit kan in tweetallen gebeuren. Per activiteit kan worden afgewisseld van werkvorm. Kinderen presenteren voor de klas wat ze hebben gemaakt, bedacht en geleerd. Hierbij komt taal aanbod. Ook wordt het doel hierbij besproken. Is het doel eigen gemaakt? En hebben de kinderen het leerdoel gehaald?

17 Bronnenlijst Hoeven, M., Sluijsmans, L., Vorle, R., & Heusden, B. (2014). Cultuur in de Spiegel in de praktijk.enschede: SLO nationaal expertisecentrum Heusden, B.P. (2010). Zwarte-boekje. Geraadpleegd op 30 september 2016, Geraadpleegd op 11 november 2016 de Vries, S., Verhoef, C. & Goei, S. (2016) Lesson study : een praktische gids voor het onderwijs. Apeldoorn, Nederland: Garant KDOrientatieJezelfEnWereld.html

18 Bijlage 1 Schema : Een geslaagde activiteit Mogelijke stappen voor structuur en steun: Voor de activiteit Onderwerp: Zie punt 1 Toelichting: Media toepassing: -Invoering expressievakken Zie punt 2 Betrekking externe: - Gebruik van omgeving Kies een onderwerp wat aansluit bij de ervaring, ontwikkeling, actualiteit of pas het onderwerp uit de methode aan. Ook kunnen de kinderen zelf met ideeën komen. Voor de invoering van expressievakken kan je gebruik maken van media. (lichaam, voorwerpen, taal en grafische tekens.) Bekijk of er mogelijkheden zijn voor hulp van experts (Denk hierbij aan ouders, collega s, bekende en culturele instellingen.) - Ouderparticipatie Zie punt 3 Thematische invulling Meervoudige intelligentie Zie punt 4 Betrek ouders tijdens activiteiten en organiseer inloopmoment van 30 minuten. Toon met de kinderen de vorderingen. Bedenk een reeks mogelijke activiteiten wat aansluit bij meervoudige intelligentie. Laat tijdens de verschillende activiteiten de verschillende intelligenties naar voren komen.

19 - Samenknap - Zelfknap - Beweegknap - Rekenknap - Muziekknap - Taalknap - Natuurknap - Beeldknap - Filosofeerknap Kerndoel 12: - receptieve en productieve woordenkennis verwerven Kies onder het kopje overige, kerndoel 12 tal van voorbeelden om dit kerndoel te integreren. Keuze kerndoel: - Geschiedenis - Natuur - Aardrijkskunde - Cognitieve vaardigheden Zie punt 5 Doelen bespreken: - Feed up Zie punt 6 - Feedback Zie punt 7 Start van de activiteit Gedurende activiteit Kies onder het kopje overige, invoering expressievakken juiste Kerndoel. Maak gebruik van cognitieve vaardigheden. (waarnemen, verbeelden, conceptualiseren en analyseren) Bespreek de doelen voor deze les. Wat kunnen de kinderen? Wat moet er worden gedaan om het doel te bereiken? - Onderzoeken en ontdekkend leren Zie punt 8 - Feedforward Zie punt 9 Loop gedurende de les rond. Let hierbij op of de leerling de stof beheerst en welke denkstappen hij heeft ingezet. Kijk naar het proces niet naar de persoon. Laat de kinderen vanuit een probleemstelling op onderzoek gaan. Kinderen maken gebruik van de onderzoekscirkel van Van Graft & Kemmers.

20 Evaluatie - Presentatie zie punt 10 Einde activiteit Achterhaal welke stappen nog gezet moeten worden op het doel te behalen. Hoe gaat de leerling verder? Wat kan hij doen als hij klaar is? Laat de kinderen evalueren dit kan in twee tallen, groepjes of klassikaal Laat kinderen presenteren wat ze hebben onderzocht, gemaakt en geleerd hebben. Kinderen kunnen zelf bepalen wie presenteert, maar daag de kinderen wel uit!