Meerlaagse Veiligheid
|
|
- Gerrit van der Zee
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Prometheus stole fire, the symbol of knowledge, from Mount Olympus and gave it to mankind Meerlaagse Veiligheid Inleiding (B. Jonkman, TU Delft) Preventie (W. Kanning, TU Delft) Governance en RO (G.J. Ellen, Deltares) Rampenbeheersing (K. van Dongen TNO) MLV tool en afweging (B. Kolen, HKV) Internationaal perspectief (B. van der Pas, Deltares) Externe veiligheid (P. Uijt de Haag, RIVM) Casus Dordrecht (E. Kelder, Dordrecht)
2 Meerlaagsveiligheid Kennisconferentie deltaprogramma 2012 Dr. ir. Bas Jonkman
3 Achtergrond Doel van deze sessie: Beeld geven van kennis en onderzoek op het gebied van MLV In beeld brengen opgaven en kennisvragen Context: Nationaal Waterplan Recent advies van de ACW (=> lagen separaat benaderen)
4 Agenda flitspresentaties Inleiding (B. Jonkman) Preventie (W. Kanning) Governance en RO (G.J. Ellen) Rampenbeheersing (K. van Dongen) MLV tool en afweging (B. Kolen) Internationaal perspectief (B. van der Pas) Externe veiligheid (P. Uijt de Haag) Casus Dordrecht (E. Kelder)
5 Agenda Werksessie op de kaart Discussie (evt. stellingen)
6 Meerlaagsveiligheidsconcept New Orleans Multiple lines of defence (Lopez et al.)
7
8 Ruimtelijke ingrepen Californie, Bethel Island Gevolgbeperkende maatregelen?
9 Thailand (2011)
10
11
12 Preventie in meerlaagse veiligheid Wim Kanning, TU Delft, sectie Waterbouwkunde Kennisconferentie Deltaprogramma 3 april 2012 Delft University of Technology Challenge the future
13 Optimale veiligheid Deltacommissie na 1953: kostenoptimalisatie faalkans optimale dijkhoogte (voldoende veilig ontworpen) Huidige benadering nog steeds voornamelijk op hoogte en dijkvak gebaseerd Dijksterkte blijkt steeds vaker maatgevend Preventie in MLV 3 april
14 Dijksterkte verdient meer aandacht Toetsing: VNK bevestigd grote faalkansen door sterkte Risicobenadering rationeel en transparant kader voor investeringsbeslissingen Preventie in MLV 3 april
15 Uitkomsten VNK Faalkans 1/500 Norm frequentie 1/1250 Dijkring 48 1/640 1/ / /1.700 Piping een onderschat mechanisme ENW: orde 1,5 miljard euro opgave Preventie in MLV 3 april
16 Piping een onderschat faalmechanisme Grote onzekerheden Lengte-effecten Preventie in MLV 3 april
17 Piping komt voor in werkelijkheid Niet alleen in Nederland Ook in New Orleans, Californië, Duitsland etc Onverwacht Heel snel => Zeer risicovol en slecht te managen Preventie in MLV 3 april
18 Afsluiting Dijksterkte onderschat en van groot belang voor de waterveiligheid Overstromingskansbenadering nodig incorporatie dijksterkte Stelling Risico wordt zeer sterk bepaald door dijksterkte; preventie verdient veel (de meeste?) aandacht Preventie in MLV 3 april
19 Governance van Meerlaagsveiligheid (hoe) is meerlaagsveiligheid te realiseren? Gerald Jan Ellen (Deltares) Arwin van Buuren (Erasmus Universiteit Rotterdam) 24 april 2012
20 Beleidsdiscussie sinds 2012 Brief Deltacommissaris, d.d het is de bedoeling om in de gebiedsgerichte deelprogramma s de komende twee jaar in kaart te brengen welke slimme combinaties van deze drie lagen mogelijk zijn om de veiligheid in de toekomst te waarborgen en risico s te minimaliseren. Adviescommissie Water, advies d.d. 9 maart 2012 De bescherming tegen overstroming is niet uitwisselbaar met maatregelen die pas werkzaam zijn als de overstroming een feit is De Commissie is van mening dat voor de inzet op preventie, voor ruimtelijke inrichting (laag 2) en voor rampenbeheersing (laag 3) afzonderlijke eisen moeten gelden, met een eigen toetsings- en handhavinginstrument. Reactie Staatssecretaris Atsma d.d. 16 maart 2012 Uw advies om een aantal aspecten (zoals het stellen van eisen aan maatregelen in de laag 2 en laag 3) te betrekken bij de verdere uitwerking van meerlaagsveiligheid is van belang voor de implementatie van de risicobenadering. Ik zal dat meegeven voor de verdere aanpak in de gebiedsgerichte strategieën.
21 Governance: MLV in context Er is sprake van een aantal trends (van Government naar Governance ): > Democratisering & netwerkvorming (emancipatie burger en middenveld). > Decentralisatie & zelfregulering (terugtredende overheid, opkomst markt). > Versnippering en afname van hulpbronnen en geen vanzelfsprekendheid ten aanzien van legitimiteit van overheden. > Trend naar horizontale verantwoording, inspectie nieuwe stijl. Bovenstaande ontwikkelingen veronderstellen slimme combinaties van verschillende sturingsvormen / arrangementen 24 april 2012
22 Governance van meerlaagsveiligheid Hoe realiseer ik meerlaagsveiligheid? Overstromingsrisico als overheidstaak wordt complexer: steeds meer partijen. Welk beleidsinstrumentarium is er reeds om MLV te kunnen implementeren? Moet er nog beleidsinstrumentarium worden ontwikkeld om MLV te implementeren? Zo ja wat is nodig? Welke veranderingen ten aanzien van verdeling van verantwoordelijkheden, bevoegdheden en middelen zijn nodig om te komen tot effectieve implementatie van MLV? Ter illustratie: twee uitersten voor sturing: Sturing door normstelling Sturing door samenwerking 24 april 2012
23 Sturing door normstelling: voor- en nadelen Sturing door normstelling: Eerste laag al lange tijd vertrouwd met normen. Tweede laag: gedomineerd door (commerciële) belangen. Derde laag: men zal doeltreffend optreden (achteraf!). Voordelen: Verantwoordelijkheden zijn helder belegd. Er is sprake van regionale gelijkheid. Nadelen: Normen kunnen leiden tot ingewikkeld nalevingsvraagstuk. Normen kunnen leiden tot minimaliserende strategieën. Normen per laag leiden tot eilandvorming. Normen stimuleren en belonen slimme combinaties niet. 24 april 2012
24 Sturing door samenwerking: voor- en nadelen Zoeken naar meerwaarde voor alle partijen: meerlaagsveiligheid als gezamenlijke ontwerpopgave Voordelen: Meeliften met / voortborduren op ingrepen die vanuit ander domein worden geïnitieerd (maatwerk) Slim bundelen van beschikbare middelen en hulpbronnen Uitruilen van vermeden (indirecte) kosten Nadelen/nieuwe vragen: (grotere) afhankelijkheid van anderen Hoe borg ik commitment op de langere termijn? Hoe leg ik uit dat ik meewerk aan zaken waar ik niet primair verantwoordelijk voor ben? Bereidheid om verantwoordelijkheden en kosten te delen in plaats van te verdelen 24 april 2012
25 Governance vragen ten aanzien van MLV? Welk beleidsinstrumentarium is er reeds om MLV te kunnen implementeren? Voldoet dit? Watertoets, MER, MKBA Bestemmingsplan, keur/legger, convenanten? Moet er nog beleidsinstrumentarium worden ontwikkeld om MLV te implementeren? Zo ja, wat is er nodig? Normen voor de verschillende lagen, Wro, Bouwbesluit,? Welke veranderingen ten aanzien van verdeling van verantwoordelijkheden, bevoegdheden en middelen zijn nodig om te komen tot effectieve implementatie van MLV? Principes om te komen tot kostentoerekening,? Aanpassingen in wet-/regelgeving? 24 april 2012
26 Crisismanagement Wie, wat, waarom en wanneer Kees van Dongen
27 Als het dan toch gebeurd
28 Waarom praten over crisismanagement? Reduceren overstromingsrisico s (kans * impact) Rationeel bepalen hoe Verantwoordelijkheid Risico niet doen Geen tijdsdruk, wel informatie Ook onzekerheid Crisismanagement in beschouwingset Waterveiligheid: kostenefficiënt, robuust en goed uit te leggen Waarom crisismanagement Relatief snel te implementeren Relatief goedkoop Men verwacht dat het op orde is
29 Crisismanagement: derde laag pas, als eerste faalt Crisismanagemen t Risico reductie strategieën
30 Zitten er gaten in de kaas? We weten niet of crisismanagement op orde is! Zijn panden en vitale infrastructuur waterproof? Zijn er vlucht routes? Etc. ¼ waterkeringen voldoen niet aan norm. Overstromingskans groter dan overschreidingskans. Onbekendheden (extreem weer)
31 Crisismanagement: Kans en impact reductie Crisismanagemen t Fysiek Informatie Organisatie en mensen Risico reductie strategieën
32 Wie doen er mee? Overheden Regionaal Nationaal Reduceren kans Reduceren impact
33 Wie doen er mee? Regionale overheden Reduceren kans overstroming Reduceren impact overstroming 9 RD s RWS 26 Waterschappen 95 Dijkringen 25 Veiligheid regio s 415 Gemeenten
34 Wie doen er mee? Ad hoc crisisteams Informatie verzameling en uitwisseling, Op locatie Op afstand Besluitvorming, Coördinatie, Crisiscommunicatie Zelfredzaamheid Tijdigheid Onzekerheid Acceptatie
35 Wie doen er mee? Iedereen eigenlijk Bedrijven en vitale infrastructuur Media Hulpdiensten Sociaal netwerk burgers Whole community approach Crisis management teams Burgers Experts
36 Genetwerkt samenwerken Benutten van elkaars informatie, kennis en ervaring Bekendheid met elkaar en de situatie Bereidheid tot samenwerken Elkaar informeren, adviseren, inschakelen, coördineren Wederzijds begrip van elkaars rollen, mogelijkheden en afhankelijkheden Tijd en capaciteit om samen te werken Bekendheid met gedeelde terminologie
37 Crisismanagement: wanneer en waarom? Risico en kosten-baten benadering Waarde achter dijk investering in dijk Investering in dijk kans op overstroming Kans op overstroming bijdrage crisismanagement Bijdrage crisismanagement Derde laag pas nuttig, als eerste faalt Geen laag is 100% betrouwbaar, dus ook eerste niet Bewust of onbewust laag Achterstallig onderhoud Economisch argument Crisismanagement omdat baten hoger dan kosten
38 Crisismanagement: wat en waarom? Crisismanagement Koude, lauwe en warme fase Kans reductie & Impact reductie Response Recovery Damage and needs assessment Recovery planning Taken van de overheid Burgers willen het (5% alleen dijken) Dijkgraven en burgermeesters zijn verantwoordelijk Maatschappelijk argument Crisismanagement omdat maatschappelijk belang
39 Crisismanagement: zijn we veilig? Geen laag is 100% betrouwbaar, dus ook derde laag niet We weten niet of crisismanagement op orde is Weten is meten, als je weet wat je meet Reduceren overstromingsrisico s Kostenefficiënt, Robuust Goed uit te leggen Nodig Norm per laag Toetsings- en handhavinginstrument Oplossingen
40 Crisismanagement op orde: de vragen Wat is de norm voor crisismanagement? Prestatie norm Proces norm Conditie norm Hoe effectief en betrouwbaar is crisismanagement? Lauwe en warme fase Kans reductie & impact reductie Response & recovery Is de norm gehaald? Waar wel, waar niet? Welke oplossingen zijn nodig? Fysiek Informatie Organisatie en mensen
41
42
43 6 regional pilots
44 Climate change: more extreme events hit the most valuable delta cities
45 Safety Risk = Likelihood * impact Both are uncertain estimates Objective impacts Economic loss Cultural loss Ecological loss Subjective impact Psychological impact image Regional, national, International consequences
46 Risico profiel (VR ZHZ)
47 Cascade effects critical infrastructure
48 Reducing risks in cold and hot phases Pro-action Risk analysis recovery prevention Hazardous event response preparation Physical solutions Information solutions Human solutions
49 Generalizable solutions Experience centre Integral risk management Pro-action Prevention Preparation Response Recovery Flood risk reduction Fire risk reduction Traffic accident risk reduction Resource scarcity solutions Pandemic risk reduction Blackout risks reduction Cyber risk reduction Terrorist risk reduction
50 Stakeholders Min VenJ Min I&M VR s municipalities provinces Water boards RD s RWS 25 safety regions 431 municipalities 12 provinces 27 waterboards 10 RD s RWS
51 Managing the response to floods (NUWCReN) Whole community approach Focusing the efforts of a number of entities and resources, including information, toward the achievement of some task, objective, or goal (Alberts and Hayes, 2006). Establishing objectives, Determining roles, responsibilities, and relationships, Establishing rules and constraints on decisions and interactions, Inspiring, motivating, and engendering trust, Monitoring and assessing the situation, Training
52 Flood Control 2015 Information and training systems supporting flood management
53 27 Hoge maatschappelijke opbrengsten Overheid Innovatieve oplossingen Elkaar de bal toespelen in de keten van G2G, K2K en B2B. Maatschappelijk rendement kennis Innovatieve thuismarkt Onderzoek met meer impact Kennis instellingen Bedrijven Betere exportpositie Commercieel rendement kennis Innovatieve oplossingen
54 4 topics all of importance
55 Can sensors warn for dike failure?
56
57 Flood Control Dashboard
58
59 Mass evacuation High water levels Rhine, Meuse and Mosel Melted snow from the Alps, rainfall from Ardennes Dykes around River Waal were crumbling Doubt about stability Water level 5 meters ( > two levels) Largest evacuation in recent history people, livestock Five days - two weeks No dike breach in evacuated area s Damage : 400 million euro Psychosocial impact of evacuation
60 Serious games for multi-teams Many teams and many interfaces Professionals and citizens Netherlands and Germany Water boards and safety regions Operational and strategic levels National en regional levels 34
61 Seriousgaming FC 2015 Training and innovation centre Education, training and exercising Innovations Lessons learned elsewhere Serious games 2012 Development 1* Water board, 1* safety region, 1* national level N * Water boards, N * safety region, N * national level National and international Other hazards (e.g. CBRNE, Black-outs, Pandemics, etc). 35
62 Serious gaming for serious training
63 Waterboards WOT (waterboard) FLIWAS LCO LCO (national water) Safety ROT regions (safety region) verkeersbeeld mailbox Information GIS-kaart manager laptop and liaisons News WOT netwerk LCO cliënt laptop Information manager and liaisons News LCO netwerk mailbox Information GIS-kaart manager and laptop liaisons ROT netwerk News NCMS printer printer printer nieuws klok SG netwerk logger score spelleiding Server Serious Gaming facilitation Facilitator scenario
64 social media monitor: information needs citizens Crisis communication Situation awareness: Water levels, dike stability, flood scenario s, impacts Message components for crisis communication Serious game coordinated crisis communication Interorganizational interactions Timely, consistent, actionable information from trusted sources
65 Innovations TNO 2012 training crisis management of strategic teams training crisis management of operational teams training crisis communication evacuation support software social media monitoring software exercise scenario software multi-party crisis management training environment
66 Meerlaagsveiligheid Fijn samenwerken of nuchter omgaan met risico s; naar een afwegingskader en instrumentarium 3 April Bas Kolen HKV lijn in water
67 Debat over Meerlaagsveiligheid Hype, missie of nuchter risicobeleid? Discussie / beslisprobleem In welke mate dragen lagen bij acceptabel risico (andersom, wat is nog zinvol)? Waarop gaan we beoordelen? Alle lagen falen bij een overstroming Meerlaagsveiligheid: we doen het al! Staatssecretaris (november 20110) Maximale kosteneffectiviteit Deltacommissaris / DPNH (30 jan 2011) Optimale mix van maatregelen over de lagen in aandachtsgebieden mits aantoonbaar en handhaafbaar Kosteneffectieve maatregelen voor laag 2 en 3 gegeven preventieniveau voor alle gebieden Adviescommissie Water Normen per laag Budgetten per laag
68 Instrumentarium (HKV/Deltares) beschrijving methode en software Overstromingskans : 1. Huidig (VNK) bijvoorbeeld: 1/75 pj 2. Beleidsvarianten (WV21) bijvoorbeeld: 1/1250 pj (norm) Evacuatiefractie Overstromingsscenario s, schade en slachtoffers (verschillende terugkeertijden) 1. Schade 2. Slachtoffers Combineren kans en gevolg
69 Risico maten en ambities Risicomaten: Manieren om risico uit te drukken 1.Risico s in Euro s per jaar (2, 5 of 10 x veiliger?) 1. Alleen schade 2. Schade plus economische waarde mensen 2.Aantallen slachtoffers in mensen per jaar 3.Basisveiligheid (kans van 10-5) in minimale kans op overlijden op een bepaalde locatie rekening houdend met evacuatie (LIR) 4.FN curve, groepsrisico (bijdrage aan groepsrisico) (afspreken met veiligheidsregio) Risicomaten te bepalen met Instrumentarium MLV
70 Afwegingskader Bron: STOWA/HKV Afweging: Minimaal 3 alternatieven 1.Referentie 2.Watervriendelijk alternatief 3. Beoordelen op: 1.Kosten (risico + investeringen) 2.Andere belangen Weging in de regio op basis van gestelde eisen (per laag of overall)
71 Voorbeelden Voorbeeld 1: Risiconeutraal bouwen Schade-Risico daalt met 5,6 Meuro per jaar (van 26 Meuro per jaar) Investeringsruimte (eenmalig) is 148 Meuro huizen => 3000 euro per huis Voorbeeld 2: Verbeteren organisatie rampenbeheersing rampenplannen, OTO, research, geen extra mensen, middelen, asfalt Slachtoffer-Risico van 0,7 naar 0,35 p pj LIR kan dalen, bijv. van 10-5 naar 10-6 Investeringsruimte (eenmalig) 60 Meuro, per jaar is deze orde 2 Meuro. Voorbeeld 3: Optimale mix Uitbreiding model deltacommissie Laag 2: 25% schadereductie met laag 2 leidt 6 cm lagere dijk, investering maximaal 2,5 Meuro Laag 3: Enige investeringen (plannen en oefeningen) leiden tot optimale mix 1cm lage dijk slachtoffers extra die worden voorkomen Haalbaar (uitvoering, ontwerp, toezicht, handhaving)? Of: 1,3 x veiliger of voor zelfde budget 10 x veiliger door dijkversterking (100 km a 1500 euro per m) Dryproof en wetproof is framing, suggereert 100% veilig Kosten rampenplan en oefeningen geschat op 0,2-2 Meuro per jaar Tegen: Betrouwbaarheid plannen gegarandeerd? Voor: Accountability bestuurders, verwachtingen burger dat overheid ook verstandig handelt bij een crisis
72 Stellingen Meerlaagsveiligheid biedt met het toepassen van kwantitatieve risicoanalyse een kans op nuchter om te gaan met risico s. Het meepraten van allerlei deelbelangen die nauwelijks bijdragen aan kosteneffectieve reductie van het risico maakt de discussie complexer en leidt af van het werkelijke beslisprobleem. (voorbeeld het maken van een inrichtingsplan, eisen van rampenbestrijders, ontbreken verticale evacuatie) We hebben te weinig kennis van effectiviteit van investeringen en handhaafbaarheid (invloed van menselijk falen) in laag 2 en 3 en verkopen de noodzaak om hierin allerlei dingen te doen door te wijzen op de grote gevolgen en statistiek? Wat levert een rampenplan van 1 miljoen meer op dan een van een ton? Draagt iedere oefening bij aan de veiligheid of kun je ook verkeerde dingen leren (als preventieve evacuatie van dijkring 14) Zijn we in staat 100 jaar ruimtelijk beleid consistent uit te voeren (risicozonering)?
73 o10 Vragen? Nalezen: Ruimtelijke Veiligheid Vol
74 Dia 8 o10 vraag mne af of je artikel zou noemen. Misschien leuker om dit uit te draaien en op het einde nog mee te geven (in lijn met onze eerdere boekjes). obaas3;
75 Meerlaagsveiligheid we doen het al in de praktijk 123 Toetsing van waterkeringen (resultaatseis) Overstromingsrisico s als basis normen & nieuwe normering (Deltacommissie, WV21, VNK etc) Watertoets (proces, geen resultaat) Waterparagrafen RO plannen Bevinding aan de hand van laag 2 & 3: Allerlei processen maar geen heldere bijdrage aan acceptabel risico of relatie met andere maatregelen Voorbeelden: Zuidplaspolder, Dordrecht (buitendijks) Rampenplannen & oefeningen Proceseisen in Waterwet: doeltreffend optreden en in elk MKBA, geval ter SLA commentaar etc: aan veiligheidsregio Veronderstellingen over functioneren rampenbeheersing Toetsingskader (evacuatiefractie) inspecties IVW & IOOV en inrichting Deltacommissie / Deltacommissaris: op orde (inrichting 2050/2100) zijn al opgenomen
76 Meerlaagse veiligheid Bespiegelingen vanuit internationaal perspectief Bas van de Pas
77 EU richtlijn vs Meerlaagse veiligheid 2007: vaststellen van EU richtlijn voor beoordelen en beheer overstromingsrisico s Development of flood risk management programmes incorporating the following elements: Prevention Protection Preparedness Emergency response Recovery and lessons learned
78 Voorbeelden Thames Gateway Engeland Zwitserland Voorkomen van bebouwing in risicogebieden handhaven veiligheid én meer urbanisatie oostelijk metropool met huizen extra Geen wettelijke Veiligheidsnormen; worden voor gebied opnieuw vastgelegd door Risico-analyse Oplossingsrichtingen een zoektocht tussen verbetering waterkeringen en (max.) gebruik ruimtelijke maatregelen Engelse richtlijn - Risicozonering ROOD: groot gevaar. Nieuwe ontwikkelingen zijn verboden. BLAUW: matig gevaar. Grondgebruik is aan beperkingen onderhevig. GEEL: laag gevaar. Bewoners moeten op de hoogte zijn van mogelijk gevaar. GEARCEERD: restgevaar. Waarschuwingsgebied Planning Policy Statement 25 Development and Flood Risk (PPS 25).
79 Voorbeelden Australie Floodplain Management Manual (After queensland Floods 2010 /2011) mix of four different kinds of floodplain management measures: 1. land use planning controls (zoning requirements to ensure compatibility between land use and flood risk) 2. building controls 3. structural measures (construction of levees) 4. flood emergency measures (flood warning, evacuation and recovery plans). Sacramento San Joaquin Delta California 24 april 2012
80 Buitenlandse Voorbeelden Nationaal Adaptatie-documentstrategie document 2008 Japan Upper Citarum Basin Flood Management Project Indonesie A. Inzoomen op kwetsbaarheid 1. mitigatie en adaptatie combineren gericht op een Sustainable and Water Disaster Adaptable Society ; 2. Hanteren van "zero casualty voor maatregelen; zero damage is onmogelijk. 3. Bescherming nat. Zenuwcentrum: de Tokyo Metropolitan B Een geschikte combinatie van praktische maatregelen te maken 1. Waar preventie onmogelijk is veranderingen in landgebruik of het toestaan van inundatie als tegenmaatregel te hanteren; 2. risico management: - het bouwen van een grootschalig preventie netwerk dat embankments, wegen op droge rivierbeddingen bedoeld voor hulpverlening, en hoger gelegen wegen met voorgrootschalige rampenpreventie ingerichte bases verbindt. - -Het bekrachtigen van acties in de beginfasen van een ramp om schade te minimaliseren en infrastructuur vroegtijdig te herstellen, en een organisatorische verbetering om dit te bewerkstelligen.. 3. het vroegtijdig delen van informatie met betrekking tot overstromingsrisico s; 4. het efficiënt delen van real-time informatie Historic approach: flood control flood prevention Bandung Basin Current approach: From unmanaged floods to managed floods Preparation before, during and after floods Prevention - flood protection level. Lessons learned: Floods will always occur Be prepared, non-structural measures Questions: Do we still maintain protection against Q5 or do we need to increase to Q20-Q25 (still 4-5 times flooding per human life) Do we sometimes tolerate areas to be flooded? Where and how often?how to control and manage accepted floods? Should resettlement of industry or people be part of flood management strategy?
81 Resume Voorbeelden Hoog beschermingsnivo Japan, Denemarken, Engeland Verleden focus op preventie, nu op restrisico verzekeraars betrekken bij klimaatadaptatie (Zwitserland, Engeland) Mitigatie Kans benadering Laag beschermingsnivo Indonesie, Australie, Californie Focus op lichte preventie-verbeteringen (is duur), maar vooral verder met restrisico 3e wereld: kwetsbaar, adaptatie krijgt daar al relatief meer aandacht Adaptatie veerkracht Risico benadering Meer aandacht voor resilience en recovery voor systeem als maatschappij (capacity building) ER GEBEURT STEEDS MEER IN BUITENLAND WAT OP MLV LIJKT
82 Je ziet ook verschillen: begrippen(kader) Hazard Vulnerability = + + Probability Exposure Vulnerability = Risk Probability X Consequences = UNISDR (UN secretariat of the International Strategy for Disaster Reduction) definities Exposure: People, property, systems, or other elements present in hazard zones that are thereby subject to potential losses. Vulnerability: The characteristics and circumstances of a community, system or asset that make it susceptible to the damaging effects of a hazard. 24 april 2012
83 Zomaar wat openstaande kennisvragen rondom MLV Hazard Vulnerability Probability + Exposure + Vulnerability Probability X Consequences = = = Risk Overstromingsrisico kan worden verkleind door: 1. de kans op een overstroming kleiner te maken (1e laag), 2. door de blootstelling te beperken (1e en 2e laag) 3. door de kwetsbaarheid te beperken (2e en 3e laag). Zijn type maatregelen eenduidig te koppelen aan reductie kans, blootstelling en kwetsbaarheid? B.v. Is compartimeren verlagen van de kans of de blootstelling (definitiekwestie?) In onderscheid in laag 1, 2 en 3 zinnig? Wat valt er er onder en zijn er wel separate normen voor vast te stellen? (bijv. zijn retentiemaatregelen Laag 1 of Laag 2 maatregelen?) Gevolgen indirecte kosten / rol van vitale en kwetsbare objecten infrastructuur Hoe omgaan met tijd in MLV (Onzekerheden klimaat/socio-econ, kosten, technieken en effecten) Uitwerken en kwantificeren van begrippen als resilience en recovery (verschillende?) uitwerking op schaalnivo, nationaal, protected-areas en lokaal maatwerk nivo BLIJF KIJKEN NAAR BUITENLAND 24 april 2012
84 Risico's van bedrijven met gevaarlijke stoffen bij overstromingen Paul Uijt de Haag (RIVM) Durk Riedstra (RWS) 1 03 april 2012
85 Externe veiligheid en overstroming 2 Meerlaagse Veiligheid - 03 april 2012
86 Externe veiligheid en overstroming 3 Meerlaagse Veiligheid - 03 april 2012
87 Externe veiligheid en overstroming 4 Meerlaagse Veiligheid - 03 april 2012
88 Externe veiligheid en overstroming Wat kan er fout gaan Wat zijn de effecten 5 Meerlaagse Veiligheid - 03 april 2012
89 Externe veiligheid en overstroming Verkennende berekeningen Plasbrand toxische verontreiniging (LC50) Effectgebied mens tot max. 30 km2 Effectgebied verontreiniging max km2 6 Meerlaagse Veiligheid - 03 april 2012
90 Externe veiligheid en overstroming Preventie Mogelijk, maar vraagt aandacht Conclusies Kans overstroming groter dan standaard faalkans effecten gevaarlijke stoffen aanzienlijk (maar relatief beperkt) preventie 7 Meerlaagse Veiligheid - 03 april 2012
91 MARE demo / gebiedspilot MLV Dordrecht Berry Gersonius (FRG, UNESCO-IHE/TUDelft) Ellen Kelder (Gemeente Dordrecht)
92 Knikpunten van de huidige strategie
93 Kansen MLV: waar? HW bestendige inrichting (incl. kritische infra) en verzekeren Deltadijk Voorstraat en Meestromen in openbare ruimte Opvang in smart shelters Ruimtelijke Ordening
94 Deltadijk Voorstraat en MiOR Voorstraat voldoet niet aan wettelijke norm: met MLV kan een goedkope en beheersbare situatie worden gecreëerd
95 Deltadijk Kop van t Land Deltadijk kan het schaderisico met 30% en slachtofferrisico met 65% reduceren
96 Compartimentering Zeedijk Bouwen met natuur: natuurontwikkeling gebruiken als versterking voor Zeedijk
97 Historisch havengebied
98 Meerlaagsveiligheid Kennisconferentie deltaprogramma 2012 Stellingen en vragen
99 Uitwisseling van risicoreductie tussen de drie lagen leidt tot meer bestuurlijke drukte. OF De waterveiligheid is er bij gebaat als zoveel mogelijk partijen zich er mede verantwoordelijk voor gaan voelen.
100 Meerlaagsveiligheid gaat alleen lukken als dit leidt tot slimmere investeringen, niet als dit leidt tot extra investeringen.
101 In welke situatie is inzet op meerdere lagen te preferen boven inzet op alleen preventie?
102 Door te kiezen voor normen voor de afzonderlijke lagen worden (gebiedsspecifieke) kansen voor kostenefficiënte waterveiligheid met het badwater weggegooid. (G.J. Ellen)
Multi-Layer Safety in Dordrecht. Ellen Kelder City of Dordrecht
Multi-Layer Safety in Dordrecht Ellen Kelder City of Dordrecht Dordrecht: Water and History. Interreg IVb project: MARE. The primary defence ring (22) Deltacity Dordrecht Dordrecht About 120.000 residents
Nadere informatieMARE demo / gebiedspilot MLV Dordrecht: Berry Gersonius (FloodResilienceGroup, UNESCO-IHE)
MARE demo / gebiedspilot MLV Dordrecht: Veilig en zelfredzaam eiland Berry Gersonius (FloodResilienceGroup, UNESCO-IHE) Ellen Kelder (Gemeente Dordrecht) Veilig en zelfredzaam eiland 1. Bescherming 2.
Nadere informatieMultifunctionele Waterkeringen
Prometheus stole fire, the symbol of knowledge, from Mount Olympus and gave it to mankind Multifunctionele Waterkeringen Verkenning kansen en belemmeringen Ellen Trom, Deltares (AT Osborne) STW Multifunctionele
Nadere informatieEiland van Dordrecht. Data. Voorbeeldprojecten Eiland van Dordrecht. Dordrecht Concept Gebiedsrapportage Eiland van Dordrecht
Voorbeeldprojecten Eiland van Dordrecht Eiland van Dordrecht Dordrecht Concept Gebiedsrapportage Eiland van Dordrecht Data Locatie: Dordrecht Opdrachtgever: Gemeente Dordrecht in samenwerking met DPNH
Nadere informatieProeftuinen MLV. Jannemarie de Jonge, 10 oktober 2013
Proeftuinen MLV Jannemarie de Jonge, 10 oktober 2013 Opbouw Meerlaagsveiligheid Concept gelanceerd in Nationaal Waterplan (2009) Laag 1: preventieve maatregelen Laag 2: gevolgbeperkende maatregelen, door
Nadere informatieIJsseldijk Zwolle-Olst Masterclass
IJsseldijk Zwolle-Olst Masterclass Prof. dr. ir. Matthijs Kok hoogleraar Waterveiligheid 14 mei 2018 Inhoud 1. Inleiding 2. Risico van overstromingen 3. Wat is acceptabel? 4. IJsseldijken; wat is er aan
Nadere informatieDijkversterking Wolferen Sprok. Veiligheidsopgave 29 augustus 2017
Dijkversterking Wolferen Sprok Veiligheidsopgave 29 augustus 2017 Welkom! 19:00 19:10: Welkom WSRL 19:10 20:10: Interactief gastcollege veiligheidsopgave door Matthijs Kok (TU Delft) 20:10 20:25: Toelichting
Nadere informatieDe beheersing van overstromingsrisico s
De beheersing van overstromingsrisico s Jeroen Neuvel Focus Bron: Witteveen en Bos en STOWA 2004. 1 Dijkring Bron: www.risicokaart.nl Dijkring 53 Nederland in dijkringen Bron: VNK rapport dijkring 53 2
Nadere informatieHoe gaat Nederland nu om met de veiligheid tegen overstromingen?
Hoe gaat Nederland nu om met de veiligheid tegen overstromingen? Prof. dr. ir. Matthijs Kok, Waterveiligheid Overstromingsgevoelige gebieden Protected area onder NAP: 26% boven NAP: 29% buitendijks: 3%
Nadere informatieVeiligheid Nederland in Kaart 2
Veiligheid Nederland in Kaart 2 Ruben Jongejan 2007 Veiligheid Nederland in Kaart pagina 1 Inhoud 1. Wat is VNK2? 2. Methoden en technieken 3. Toepassingen 4. Samenvatting 2007 Veiligheid Nederland in
Nadere informatieIr. Herman Dijk Ministry of Transport, Public Works and Water Management
Policy Aspects of Storm Surge Warning Systems Ir. Herman Dijk Ministry of Transport, Public Works and Water Contents Water in the Netherlands What kind of information and models do we need? Flood System
Nadere informatiePlan van aanpak uitwerking gebiedsgerichte risicobenadering of MLV
STICHTING TOEGEPAST ONDERZOEK WATERBEHEER Plan van aanpak uitwerking gebiedsgerichte risicobenadering of MLV MEMO 2013 27 1 Plan van aanpak uitwerking gebiedsgerichte risicobenadering of MLV MEMO 2013
Nadere informatieBusiness as (un)usual
Business as (un)usual Beperking van de impact van incidenten begint vandaag! Aon Global Risk Consulting Business Continuity Practice Continuiteit = basis voor succesvol ondernemen.voor u business as usual?
Nadere informatieWaterveiligheid: van Kans naar Kans x Gevolg
Deltaprogramma Waterveiligheid: van Kans naar Kans x Gevolg Op weg naar nieuw beleid Waterveiligheid: risicobenadering Movares Middagsymposium i Meerlaagsveiligheid en Vitale infrastructuur 4 november
Nadere informatieOverstroombaar gebied. Als het water komt. keteneffecten als gevolg van een overstroming. Durk Riedstra. Rijkswaterstaat Waterdienst.
Als het water komt keteneffecten als gevolg van een overstroming Durk Riedstra Waterdienst Overstroombaar gebied 2 RELEVANT jaarcongres NBC Nieuwegein 3 RELEVANT jaarcongres Overstroming vanuit de Lek
Nadere informatiePlan van aanpak uitwerking gebiedsgerichte risicobenadering of MLV
memo Opdrachtgever: DPNH, DPV, STOWA Plan van aanpak uitwerking gebiedsgerichte risicobenadering of MLV Voorstel voor uitwerking in de regionale deltaprogramma s Auteurs: B. Kolen (HKV) R. Ruijtenberg
Nadere informatieNieuw Waterveiligheidsbeleid
07-09-2015 Nieuw Waterveiligheidsbeleid Annemiek Roeling (DGRW) Inhoud De aanloop Aanleiding Doelen nieuwe waterveiligheidsbeleid Meerlaagsveiligheid en normen voor de kering Verankering van het beleid
Nadere informatieBedrijfscontinuïteit met behulp van een BCMS
Bedrijfscontinuïteit met behulp van een BCMS 26 november 2014 Aart Bitter@ISGcom.nl www.information-security-governance.com Disaster Recovery Plan 2 The Bitter Brew Case To Brew or not to Brew, That s
Nadere informatieVerkenning kansen Meerlaagsveiligheid Roermond en Leudal
Verkenning kansen Meerlaagsveiligheid Roermond en Leudal Resultaten risicoberekeningen 3 september 2013 Teun Terpstra (HKV) Laurens Bouwer (Deltares) Doelstelling Verkennen van kansen voor de waterveiligheid
Nadere informatieHandreiking Meerlaagsveiligheid
Handreiking Meerlaagsveiligheid Methode Nader Verklaard Auteurs: Marit Zethof Bob Maaskant Karin Stone Bas Kolen Ruud Hoogendoorn December 2012 Meerlaagsveiligheid Methode nader verklaard Inhoud 1 Inleiding...
Nadere informatieMeerlaagsveiligheid in Nederland, governance lessen van Dordrecht, Rotterdam en Ruimte voor de Rivier
Meerlaagsveiligheid in Nederland, governance lessen van Dordrecht, Rotterdam en Ruimte voor de Rivier Kennisconferentie Deltaprogramma Wageningen, 23 april 2013 13:15-14:30 uur Vraag: wat zijn kansen en
Nadere informatieZeespiegelstijging en oplossingen
Zeespiegelstijging en oplossingen Prof. dr. ir. S.N. (Bas) Jonkman, Waterbouwkunde Onderwerpen Effect zeespiegelstijging op overstromingsrisico s Maatregelen Ontwikkelingen hoogwaterbescherming in Nederland
Nadere informatieBotlek Adaptatiestrategie Waterveiligheid
Botlek Adaptatiestrategie Waterveiligheid Rotterdamse haven veilig nu en in de toekomst Matthijs Bos Open De gevolgen van overstromingen op industriegebieden New Orleans, 2005 Thailand, 2011 Haven Overstromingskansen
Nadere informatieDoorbraakvrije dijken: wensdroom of maakbaar?
Doorbraakvrije dijken: wensdroom of maakbaar? Frans Klijn Deltares / Kennis voor Klimaat Wat er vooraf ging November 2011 studiedag (Dordrecht): Dijken voor de toekomst: waar hebben we het over, en wat
Nadere informatieNederland boven water!
Nederland boven water! Risicobewust ruimtelijk ontwerpen Netwerkdag Ruimtelijke Adaptatie 19 januari 2017 Welkom! Welke organisatie vertegenwoordig je? Ben je al bekend met het concept meerlaagsveiligheid?
Nadere informatieInnovatie door samenwerken - Slim gebruik maken van de aanwezige informatievoorziening - September 2014
Innovatie door samenwerken - Slim gebruik maken van de aanwezige informatievoorziening - September 2014 Wladimir Moen Director Business Development wmoen@agtinternational.com 0031 6 31 95 48 77 A leader
Nadere informatiePrometheus stole fire, the symbol of knowledge, from Mount Olympus and gave it to mankind. Kennis en Onderwijs
Prometheus stole fire, the symbol of knowledge, from Mount Olympus and gave it to mankind Kennis en Onderwijs Louis de Quelerij, hoogleraar civiele techniek TU Delft., Ex decaan CiTG en decaan a.i. 3 me,
Nadere informatieMIRT-Onderzoek Meerlaagsveiligheid Eiland van Dordrecht
MIRT-Onderzoek Meerlaagsveiligheid Eiland van Dordrecht MIRT-projectteam Gemeente Dordrecht Waterschap Hollandse Delta Provincie Zuid-Holland Veiligheidsregio ZHZ Ministerie van I & M Berry Gersonius (DOR
Nadere informatieAssetmanagement bij waterkeringen
Assetmanagement bij waterkeringen Frank den Heijer NVRB symposium Assetmanagement in de publieke sector Assetmanagement bij waterkeringen Historie en context Toetsproces waterkeringen Cases: toetsronden
Nadere informatieErvaringen stappenplan
STICHTING TOEGEPAST ONDERZOEK WATERBEHEER Ervaringen stappenplan en afwegingskader Meerlaagsveiligheid MEMO 2013 28 1 Ervaringen stappenplan en afwegingskader Meerlaagsveiligheid MEMO 2013 28 Opdrachtgever:
Nadere informatieOnderwerp: Veiligheid Nederland in Kaart Nummer: Dit onderwerp wordt geagendeerd ter kennisneming (n.a.v.) besluitvorming college)
COLLEGE VAN DIJKGRAAF EN HOOGHEEMRADEN COMMISSIE BMZ ALGEMEEN BESTUUR Onderwerp: Veiligheid Nederland in Kaart Nummer: 701704 In D&H: 20-08-2013 Steller: ir. P.G. Neijenhuis In Cie: BMZ (ter kennisneming)
Nadere informatieBusiness Continuity Management
Business Continuity Management Aart Bitter - 14 januari 2014 SAFER, SMARTER, GREENER Praktijk case Wij zijn als bierbrouwerij voorgedragen om onze producten te leveren aan het Holland House tijdens het
Nadere informatieOpleidingen Nieuwe Normering Waterveiligheid. 2016/17 digitaal cursus naslagwerk 2016/17 totaal
Opleidingen Nieuwe Normering Waterveiligheid 2016/17 www.opleidingen.stowa.nl digitaal cursus naslagwerk 2016/17 totaal Opleidingen Nieuwe Normering Waterveiligheid Link naar: Digitaal Cursus Naslagwerk
Nadere informatieBijeenkomst over meerlaagse veiligheid: Technische mogelijkheden volop, politiekbestuurlijke
Bijeenkomst over meerlaagse veiligheid: Technische mogelijkheden volop, politiekbestuurlijke uitdagingen te over... STOWA, UvW, IPO en het ministerie van I en M hielden op 13 maart te Utrecht een bijeenkomst
Nadere informatie2 e webinar herziening ISO 14001
2 e webinar herziening ISO 14001 Webinar SCCM 25 september 2014 Frans Stuyt Doel 2 e webinar herziening ISO 14001 Planning vervolg herziening Overgangsperiode certificaten Korte samenvatting 1 e webinar
Nadere informatieBestuurlijke bijeenkomst. Slimme Combinaties voor Waterveiligheid. gemeenschappelijke basis. David van Zelm van Eldik. Amersfoort
Bestuurlijke bijeenkomst Slimme Combinaties voor Waterveiligheid gemeenschappelijke basis David van Zelm van Eldik Amersfoort 11 juli 2013 Ruimtelijke inrichting en waterveiligheid (2 e laag MLV) 1 e laag
Nadere informatieHolistic resilient delta design
Holistic resilient delta design Theory Practice Lessons A Holistic approach Den Haag New Orleans New York Rotterdam 1 Resilience is more than climate adaptation 100resilientcities.org 2 Bangladesh 3 Ecological
Nadere informatieAandacht en initiatieven voor crisisbeheersing
Aandacht en initiatieven voor crisisbeheersing De meeste gebieden in Rijnmond-Drechtsteden liggen zo laag dat ze bij een overstroming zeer snel en diep onder water komen te staan. Overstromingen voorkomen
Nadere informatieKenmerk ZWS Doorkiesnummer +31 (0) /
Memo Datum Van Joost Stronkhorst/André Hendriks Kenmerk Doorkiesnummer +31 (0)88 33 58 295/088 3358429 Aantal pagina's 19 E-mail joost.stronkhorst @deltares.nl/andre.hendriks@deltares.nl Onderwerp Resultaten
Nadere informatieRisico s binnen een project
Risico s binnen een project Alles loopt op wieltjes Je hebt de zaak vanuit alle hoeken onderzocht. Je hebt het al 1000x gedaan Alles is vanzelfsprekend Je weet perfect wat je aan het doen bent, je bent
Nadere informatieVlaams Kenniscentrum water. Van projectidee tot projectconsortium
Vlaams Kenniscentrum water Van projectidee tot projectconsortium ca. 600 calls -> 96 calls Intern gebruik -> nuttig voor Vlaanderen 96 calls -> 34 calls -> 6 thema s o o o o o o Sustainable rural development
Nadere informatieDrones for Firefighting. Friday
Drones for Firefighting Friday 17-11-2017 Introduction Martijn Zagwijn: Specialist Informationmanagement / Project Manager RPAS Brandweer Twente (Region 5) RPAS Drones project Firefighting Services Fire
Nadere informatieDeltaprogramma Rijnmond-Drechtsteden
Veilig, mooi en betaalbaar met maatwerk Deltaprogramma Rijnmond-Drechtsteden Bestuurlijke consultatie December 2013 - februari 2014 15 januari 2014 Ministerie I en M Doel presentatie Informeren over hoofdlijnen
Nadere informatieDeltaprogramma en MARE
Deltaprogramma en MARE Potentieel van meerlaagsveiligheid Martin Hulsebosch Gemeente Dordrecht 3 december 2010 Presentatie Cie Veerman -> Deltaprogramma DD-P Veiligheid Interreg project MARE Advies Deltacommissie
Nadere informatieMeerlaagsveiligheid nuchter bekeken November 2012. Samenvatting
Meerlaagsveiligheid nuchter bekeken November 2012 Samenvatting Meerlaagsveiligheid nuchter bekeken 1 In het Nationaal waterplan (2009) is het concept meerlaagsveiligheid geïntroduceerd. De meerlaagsveiligheidsbenadering
Nadere informatieSimme netwerken voor safety en security Martijn Neef TNO Defensie en Veiligheid
Slim samenwerken met genetwerkte systemen Simme netwerken voor safety en security Martijn Neef TNO Defensie en Veiligheid Martijn Neef Networked Organizations Group Business Unit Information and Operations
Nadere informatieLiving Labs. dr.ir. Elke den Ouden. Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016
Living Labs Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016 dr.ir. Elke den Ouden expertise in smart lighting & smart cities @ TU/e Where innovation starts TU/e Living Labs Een Living
Nadere informatieRisicomanagement Ons overkomt het niet. delaatstemeter@gmail.com Walther Ploos van Amstel Amsterdam, Juni 2011
Risicomanagement Ons overkomt het niet delaatstemeter@gmail.com Walther Ploos van Amstel Amsterdam, Juni 2011 Ons overkomt het niet 2 Ons overkomt het niet Waarom nemen risico s in logistiek toe? Welke
Nadere informatieToepassing Basisvisie Afwegingskader Meerlaagse Veiligheid; een methode om mee te werken in de praktijk
Toepassing basisvisie afwegingskader Meerlaagsveiligheid Final l report Toepassing Basisvisie Afwegingskader Meerlaagse Veiligheid; een methode om mee te werken in de praktijk rapport 2012 23 TER INZAGE
Nadere informatieVoorstel aan dagelijks bestuur
Voorstel aan dagelijks bestuur Datum vergadering 25-03-2014 Agendapunt 7 Steller / afdeling M.J. Potter / Projecten en waterkeringen Openbaar Ja Bestuurder L.H. Dohmen Bijlage(n) 2 Programma Waterkeringszorg
Nadere informatieVeerkracht en zelfredzaamheid vanuit internationaal perspectief Keynote Congres Voorbereid op zelfredzaamheid
Veerkracht en zelfredzaamheid vanuit internationaal perspectief Keynote Congres Voorbereid op zelfredzaamheid Georg Frerks Hoogleraar Rampenstudies, Wageningen Universiteit Bredere Context Globalisering
Nadere informatieVan Neerslag tot Schade
Van Neerslag tot Schade Opdrachtgevers: STOWA Stichting Leven met Water Provincie Zuid Holland Waterschap Zuiderzeeland Verbond van Verzekeraars Uitvoerenden: HKV, KNMI en UT Doelstelling Het onderzoeken
Nadere informatieBiZZdesign. Bouwen van sterke en wendbare organisaties met behulp van standaarden, methode, technieken en tools. Research & Development
BiZZdesign Bouwen van sterke en wendbare organisaties met behulp van standaarden, methode, technieken en tools Research & Development 1 Profile CV Joost Niehof Name Grade Nationality Residence Role Joost
Nadere informatieVvg. Kansen zien, kansen pakken! Leven in de stad van de toekomst. 13 november 2013
Kansen zien, kansen pakken! Vvg 13 november 2013 Leven in de stad van de toekomst Louis Bekker City Account Manager Programma manager Onderwijs (PO/MO) Smart Concurrentie Leefbaar Groen Samenwerking Onze
Nadere informatieAchter het water: wat te doen aan de toenemende overstromingsrisico s in deltagebieden? Frans Klijn 30 nov. 2016
Achter het water: wat te doen aan de toenemende overstromingsrisico s in deltagebieden? Frans Klijn 30 nov. 2016 7 december 2012 7 december 2012 7 december 2012 Hoe is dit zo gekomen? Zeespiegelstijging
Nadere informatieBouwsteen A Welke dijken tellen mee? Een verdiepingsslag op het veiligheidsdenken
Bouwsteen A Welke dijken tellen mee? Een verdiepingsslag op het veiligheidsdenken Auteurs: Ester Olij ( trekker), Annemargreet de Leeuw (Deltares), Conny van Zuijlen (provincie Noord-Holland), Jannes Haanstra
Nadere informatieVoorzitters en leden stuurgroepen gebiedsgerichte deelprogramma s; voorzitters UvW en VNG-commissie Water en portefeuillehouder water IPO.
> Retouradres Postbus 90653 2509 LR Den Haag Voorzitters en leden stuurgroepen gebiedsgerichte deelprogramma s; voorzitters UvW en VNG-commissie Water en portefeuillehouder water IPO. In afschrift aan:
Nadere informatiePrometheus stole fire, the symbol of knowledge, from Mount Olympus and gave it to mankind. Dijk en deltadijk
Prometheus stole fire, the symbol of knowledge, from Mount Olympus and gave it to mankind Dijk en deltadijk Voor en tegenstanders van Deltadijken ontwerpen samen met Hessel Voortman en Marja Menke van
Nadere informatieVALUE ENGINEERING: THE H E G A G ME! E
VALUE ENGINEERING: THE GAME! Involvement Process for Technical Projects Feedback/Learning/Knowledge Management Involvem ment Business Process Engineering Estimating Project Director Detailed Engineering
Nadere informatieDeltabeslissing Waterveiligheid
Deltaprogramma Waterveiligheid Deltabeslissing Waterveiligheid Het Deltaprogramma: een nieuwe aanpak Onze huidige dijknormen dateren grotendeels uit de jaren zestig. Ze zijn opgesteld na de Watersnoodramp
Nadere informatieThe Governance of Adaptation to Climate Change
The Governance of Adaptation to Climate Change Consortium governance of climate adaptation Samenstelling consortium Wageningen Universiteit Vrije Universiteit Erasmus Universiteit Universiteit Utrecht
Nadere informatieSESSIE 1.3 GEBRUIK: NATUURGEWELD
SESSIE 1.3 GEBRUIK: NATUURGEWELD Voorbereiden van chemische bedrijven tegen natuurgeweld en domino-effecten 21 juni 2018, Dag van de chemische veiligheid 21-6-2018 BCM Specialist - Alex Hoogteijling 1
Nadere informatieNationale Adaptatie Strategie: wie is aan zet? Publieke en private verantwoordelijkheden voor klimaatadaptatie
Nationale Adaptatie Strategie: wie is aan zet? Publieke en private verantwoordelijkheden voor klimaatadaptatie Marleen van Rijswick H.vanRijswick@uu.nl 'Met kennis van klimaat naar de Nationale Adaptatiestrategie'
Nadere informatieISO 9001: Business in Control 2.0
ISO 9001: 2015 Business in Control 2.0 Waarom Geintegreerd toepassen verschillende management normen Betere aansluiting normen op de strategie; zorgen voor een goede inbedding in de bedrijfsvoering WAAROM
Nadere informatieOPERATIONELE VEERKRACHT VOOR VEILIGHEID (TORC) NVVK Congres 2017 Dolf van der Beek en Johan van der Vorm
OPERATIONELE VEERKRACHT VOOR VEILIGHEID (TORC) NVVK Congres 2017 Dolf van der Beek en Johan van der Vorm INHOUD Operationele veerkracht Betekenis voor flexibele veiligheid Serious gaming voor veerkracht
Nadere informatieSafe production of Marine plants and use of Ocean Space. 2de Nederlands-Belgische Zeewierconferentie: DE MULTIFUNCTIONELE NOORDZEE
Safe production of Marine plants and use of Ocean Space 2de Nederlands-Belgische Zeewierconferentie: DE MULTIFUNCTIONELE NOORDZEE Waarom dit project? De 2050 Challenge 2050: 10 billion people Voedsel Water
Nadere informatieDeltaprogramma Het nationale programma voor waterveiligheid en zoetwatervoorziening
Deltaprogramma Het nationale programma voor waterveiligheid en zoetwatervoorziening 2 e bestuurlijke consultatieronde Deltaprogramma: Hoe houden we de delta veilig en zorgen we voor voldoende zoetwater?
Nadere informatieErvaringen met besturen in onzekerheid
Ervaringen met besturen in onzekerheid een probabilistische aanpak Prof.dr.ir. P.H.A.J.M. van Gelder Hoogleraar Safety Science, Faculteit Techniek, Bestuur en Management 1 4 2016, Provinciehuis Groningen
Nadere informatieDeltadijken: locaties die voorrang verdienen vanuit het perspectief van slachtofferrisico s
Deltadijken: locaties die voorrang verdienen vanuit het perspectief van slachtofferrisico s Karin de Bruijn Presentatie Slachtofferrisico s s Maatregelen ter reductie van slachtofferrisico s Deltadijken
Nadere informatieFire Safety Engineering. in grote brandcompartimenten
Fire Safety Engineering in grote brandcompartimenten NIFV FSE congres juni 2012 Jos Post Nijkerk 3 mei 2012 2 FSE bij grote brandcompartimenten Waarom FSE bij grote brandcompartimenten? Een risico-benadering:
Nadere informatieProgramma. Dikes and Flood Risk Research Symposium. P01 Overzicht gezamenlijke onderzoeksagenda TU Delft - STOWA
Dikes and Flood Risk Research Symposium Programma Welkomstwoord (Prof. Bert Geerken) P01 Overzicht gezamenlijke onderzoeksagenda TU Delft - STOWA (Joost Buntsma) P02 Begroeide voorlanden in waterveiligheid
Nadere informatieLife Cycle. Management. . als aandachtsgebied binnen Asset Management. Jaap Bakker Senior Adviseur Asset Management Rijkswaterstaat.
Realisatie Verkenning Planuitwerking Life Cycle Prestaties Life Cycle Risico s Life Cycle Kosten Life Cycle Management. als aandachtsgebied binnen Asset Management Beheer, onderhoud, exploitatie Jaap Bakker
Nadere informatieWaardecreatie door netwerken
Waardecreatie door netwerken Hoe maak je meerwaarde zichtbaar? Programma Veiligheidshuizen als organisatienetwerk Organisatienetwerken Meerwaarde zichtbaar maken Effectiviteit Management uitdagingen Hoe
Nadere informatieKLM. Omgaan met infrastructuren in Kritische Bedrijfsprocessen. Teun J Platenkamp KLM Security Services Sr Vice President
Omgaan met infrastructuren in Kritische Bedrijfsprocessen Veiligheid in de luchtvaart is een probleem van mensen en geen technisch probleem. Het gaat niet om leden van de bemanning en technici maar om
Nadere informatieInstitute for Aerospace Maintenance Maastricht (IAMM) Kennis als wapen in mondiale concurrentie
Institute for Aerospace Maintenance Maastricht (IAMM) Kennis als wapen in mondiale concurrentie 11 december 2014 Het project EUregio Life Cycle Costing (EULC2) is mede mogelijk gemaakt door bijdragen van
Nadere informatieGecoördineerde besluitvorming over organisatiegrenzen heen
Gecoördineerde besluitvorming over organisatiegrenzen heen Astrid Janssen (HKV) - Kees van Dongen (TNO) - Josine van de Ven (TNO) WWW.FLOODCONTROL2015.COM > 20 januari 2010 Deze workshop Ons project Simulatie
Nadere informatieSustainable Tourism Duurzaam Toerisme. dr. Anja de Groene lector duurzaamheid en water Hogeschool Zeeland
Sustainable Tourism Duurzaam Toerisme dr. Anja de Groene lector duurzaamheid en water Hogeschool Zeeland Programma 15.15 uur: Inleiding duurzaam toerisme door Dr. Anja de Groene 15.35 uur: Cradle to Cradle
Nadere informatieVerslag. De inhoudelijk genoemde punten zijn hieronder beschreven.
Verslag Datum verslag Ons kenmerk 11200605-006-ZWS-0002 Project 11200605-006 Opgemaakt door Paul van Steeg Datum bespreking Aantal pagina's 2 Vergadering NKWK Waterkeren thema Reststerkte Aanwezig Deelnemers
Nadere informatieBest Practice Seminar 14 NOVEMBER 2013
Best Practice Seminar 14 NOVEMBER 2013 14.00: Welkom Best Practice Seminar 14.10: Centraal PMO als middelpunt van projecten en programma s Yvonne Veenma, Stedin 14.50: Pauze 15.30: Governance in een Enterprise
Nadere informatieDe essentie van de nieuwe ISO s. Dick Hortensius, NEN Milieu & Maatschappij
De essentie van de nieuwe ISO s Dick Hortensius, NEN Milieu & Maatschappij 1 Waar ik het over ga hebben De uitdaging en de oplossing De HLS voor iedereen De HLS voor wie het wil Waar we staan en wat er
Nadere informatieEnkele klanten. Copyright 2012 IP Bank BV
CGE Risk Management Solutions B.V. 1 Methods & Training Research Building concepts 2 Software Standard tools Industry leading 3 4 Development Projects Capturing industry expertise Partners Training Consultancy
Nadere informatieInfrabeheren in een onzekere toekomst PBL 20 april 2015
Infrabeheren in een onzekere toekomst PBL 20 april 2015 Maarten van der Vlist topspecialist adaptief watermanagement Jenne van der Velde, topadviseur assetmanagement Introductie In deze titel komen twee
Nadere informatiePilots meerlaagsveiligheid. werken achter de dijk
Pilots meerlaagsveiligheid Samen werken achter de dijk Deze brochure is gebaseerd op: Arwin van Buuren, Gerald-Jan Ellen, Jitske Van Popering - Verkerk, Corniel van Leeuwen (2015) Die het water deert die
Nadere informatieFidelity of a Strengths-based method for Homeless Youth
Fidelity of a Strengths-based method for Homeless Youth Manon krabbenborg, Sandra Boersma, Marielle Beijersbergen & Judith Wolf s.boersma@elg.umcn.nl Homeless youth in the Netherlands Latest estimate:
Nadere informatieThema 3 Adaptatie Zeist, juni 2006 Jeroen Aerts
Thema 3 Adaptatie Zeist, juni 2006 Jeroen Aerts KvR structuur Climate scenarios Mitigation Adaptation Integration Communication Doelstellingen Ontwikkeling van nieuwe adaptatiestrategieën in Nederland
Nadere informatiePsychologische aspecten van leiderschap. > Karianne Kalshoven ACIL. > Okke Postmus Development Booster
Psychologische aspecten van leiderschap > Karianne Kalshoven ACIL > Okke Postmus Development Booster Theorethische benaderingen van leiderschap Trait Approaches Behavioral Approaches Contingency Theories
Nadere informatieArchitectuur principes binnen CP. Walter Huberts NAF Insight, 6 juli 2009 www.ing.com
Architectuur principes binnen CP Walter Huberts NAF Insight, 6 juli 2009 www.ing.com Agenda Context Organisatie Architectuur Architectuurproduct Het ontwikkelen van principes Principes in relatie tot architectuurproducten
Nadere informatieNo Risk No Glory? k(no)w risks, k(no)w FUN, k(no)w opportunities, k(no)w future!
No Risk No Glory? k(no)w risks, k(no)w FUN, k(no)w opportunities, k(no)w future! STEDIN Netbeheer 19 april 2018 Joep Weerts Directeur Klant & Markt Ravish Mehairjan Hoofd Corporate Risk Management SAMEN
Nadere informatieDe evaluatie van multidisciplinaire crisis(oefeningen) in de Nederlandse praktijk
De evaluatie van multidisciplinaire crisis(oefeningen) in de Nederlandse praktijk 24 Januari 2016 Ralf Beerens MSc. Onderzoeker / Hoofddocent MCPM Inhoud (Promotie-)Onderzoek naar evalueren Terugblik:
Nadere informatieMedegebruik van dijk(zones):
Medegebruik van dijk(zones): vanwege ruimtegebrek en voor draagvlak Dijken voor de Toekomst Studiedag STOWA en Kennis voor Klimaat Jantsje M. van Loon-Steensma 24 november 2011 Centrum Water & Klimaat;
Nadere informatieHet bevorderen van een integrale en duurzame stedelijke en regionale ontwikkeling: beleid en instrumenten
Het bevorderen van een integrale en duurzame stedelijke en regionale ontwikkeling: beleid en instrumenten Koos van Dijken Platform31 6-2014 - Rotterdam, 17- Inleiding Beleidsontwikkeling Het Reference
Nadere informatieOpportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs. James W. Jones Director, FCI
Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs James W. Jones Director, FCI Outline Introduction: Motivation for the FCI Ongoing Projects Mechanisms Emerging Needs, Opportunities Closing Remarks
Nadere informatieProeftuin meerlaagsveiligheid Walcheren Zuid Beveland eindpresentatie
Proeftuin meerlaagsveiligheid Walcheren Zuid Beveland eindpresentatie Proeftuin Meerlaagsveiligheid: Hoe kunnen we overstromingsrisico s minimaliseren door toepassing van het concept meerlaagsveiligheid?
Nadere informatieEen optimale (geo)informatievoorziening ten behoeve van meerlaagsveiligheid in de regio West-Friesland
Een optimale (geo)informatievoorziening ten behoeve van meerlaagsveiligheid in de regio West-Friesland Wim Dijkman 20 augustus 2015 Inhoud Presentatie Aanleiding Probleemsituatie Onderzoeksopzet Ontwerp
Nadere informatieimpact from intervention strategies A case example from the baking industry
Prospective evaluation of the health impact from intervention strategies A case example from the baking industry Samenwerking Nick Warren, Health and Safety Laboratory Dick Heederik, IRAS, Utrecht University
Nadere informatieZelfevaluatietool voor meer inclusief onderwijs. Marjan Zandbergen Inge van der Heul
Zelfevaluatietool voor meer inclusief onderwijs Marjan Zandbergen Inge van der Heul Programma Introductie en totstandkoming tool Zelf met de tool aan de slag Evaluatie / feedback Achtergrond project European
Nadere informatieIt s CMMI Jim, but not as we know it! CMMI toegepast op een Compliance organisatie Door Jasper Doornbos Improvement Focus
It s CMMI Jim, but not as we know it! CMMI toegepast op een Compliance organisatie Door Jasper Doornbos Improvement Focus Inhoud Compliance vakgebied en organisatie CMMI software en systems engineering
Nadere informatieVeiligheid primaire waterkeringen,
Indicator 7 september 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Met de Verlengde derde toetsing
Nadere informatieIdentity & Access Management & Cloud Computing
Identity & Access Management & Cloud Computing Emanuël van der Hulst Edwin Sturrus KPMG IT Advisory 11 juni 2015 Cloud Architect Alliance Introductie Emanuël van der Hulst RE CRISC KPMG IT Advisory Information
Nadere informatie