Stichting Norit Pensioenfonds

Transcriptie

1 Stichting Norit Pensioenfonds Samenvatting van het jaarverslag 2017 Samenvatting voor de deelnemers Als gevolg van de steeds verdere uitbreiding van de wettelijke verplichtingen waaraan het jaarverslag van een pensioenfonds dient te voldoen, wordt het verslag steeds moeilijker leesbaar. Net als de voorgaande jaren heeft het bestuur een samenvatting gemaakt van het reguliere jaarverslag over 2017 van Stichting Norit Pensioenfonds (SNP). Met deze samenvatting hopen wij een overzichtelijk beeld te geven van de belangrijkste gebeurtenissen in het afgelopen jaar. Na deze korte introductie zal nader worden ingegaan op (onder meer) de volgende onderwerpen: De financiële situatie van het fonds; De bestuurstaken en de belangrijkste bestuursbesluiten; Het vermogensbeheer; De uitvoeringskosten; De door het fonds gevoerde communicatie; De toekomst van het fonds. Tot slot zijn in twee aparte bijlagen de kerncijfers en (een samenvatting van) de jaarcijfers opgenomen. Mocht u naast deze samenvatting ook het volledige jaarverslag willen ontvangen, dan sturen wij u dat desgevraagd toe. Het bestuur van Stichting Norit Pensioenfonds, F. Prins (voorzitter) A.P.M. Huppertz (secretaris) R. Kruijff M. Knuttel T. van Leeuwen H. Onstwedder 1

2 1 SNP 2017 in het kort Het jaar 2017 is afgesloten met een positief resultaat van 5,8 miljoen (2016: negatief resultaat van 2,6 miljoen). Het positieve resultaat wordt met name veroorzaakt door het behaalde beleggingsrendement (3,8%) en de in het boekjaar (per saldo) gestegen rente, waardoor de pensioenverplichtingen zijn afgenomen. De dekkingsgraad is gestegen van 91,2% eind 2016 naar 95,9% eind Het voor SNP eind 2017 aan te houden minimaal vereist vermogen bedraagt 104,2% van de pensioenverplichtingen; het vereist vermogen bedraagt zelfs 117,4%. Eind 2017 is dan ook sprake van een dekkingstekort van 8,3% (het verschil tussen de aanwezige en de minimaal vereiste dekkingsgraad). Uitgaande van pensioenverplichtingen van 116,4 miljoen aan het eind van 2016 bedraagt het dekkingstekort bijna 9,7 miljoen. De beleidsdekkingsgraad voor SNP bedroeg eind ,6% (eind 2016: 87,1). De beleidsdekkingsgraad is het gemiddelde van de dekkingsgraad van de afgelopen 12 maanden. Met ingang van 2015 worden bestuursbesluiten genomen op basis van deze beleidsdekkingsgraad (en niet meer op basis van de feitelijke dekkingsgraad). Door het hanteren van de beleidsdekkingsgraad is de financiële situatie van pensioenfondsen minder gevoelig voor dagkoersen. Hierbij dient nog te worden vermeld dat zowel de dekkingsgraad als de beleidsdekkingsgraad in de eerste maanden van 2018 een lichte verbetering hebben laten zien. De dekkingsgraad eind april 2018 bedraagt 96,3%; de beleidsdekkingsgraad eind april 2018 bedraagt 95,6%. Op basis van de huidige financiële positie van het fonds is het niet mogelijk om de pensioenen te verhogen met de inflatie. De prijsstijging over 2017 bedroeg 1,3%. Ondanks dat binnen het pensioenfonds nog altijd sprake is van een negatief vermogen hoeven de pensioenen over 2018 niet te worden gekort. Echter, als de financiële positie van het fonds niet verbetert, zal een korting in de toekomst mogelijk onvermijdelijk zijn. In de nieuwsbrief van februari 2018 hebben we toegelicht wat de gevolgen voor uw pensioen zijn. 2 Resultaten 2017 voor deelnemers De belangrijkste taak van het bestuur is het vermogen van het pensioenfonds evenredig ten goede te laten komen aan alle deelnemers. Afhankelijk van de financiële situatie van het fonds kan het bestuur besluiten om de opgebouwde rechten van de deelnemers te verhogen of te verlagen. Hierbij zijn de volgende scenario s mogelijk: De opgebouwde pensioenen worden geheel of gedeeltelijk verhoogd op basis van de (afgeleide) consumentenprijsindexcijfer voor alle bestedingen (CPI) (voorheen CPI alle huishoudens); De opgebouwde rechten worden niet verhoogd; De opgebouwde rechten worden verlaagd. De rechten van alle deelnemers zijn in 2017 niet verhoogd; er is in 2017 geen sprake van een korting. Ook in boekjaar 2018 zullen de rechten niet worden verhoogd, maar ook zal er geen sprake zijn van een korting. 2

3 Voor de pensioengerechtigden en de slapers is de hierna volgende tabel leidend voor wat het bestuur aan maatregelen kan nemen om de pensioenen op te hogen met de inflatie. Uitgangspunt voor de te nemen besluiten is de hoogte van de beleidsdekkingsgraad per jaareinde. Uit de tabel blijkt dat bij een beleidsdekkingsgraad tot 110% de rechten niet zullen worden verhoogd; pas bij een beleidsdekkingsgraad hoger dan 110% zal een begin worden gemaakt met het verhogen van de opgebouwde rechten. Beleidsdekkingsgraad Boven indexatiedekkingsgraad (122,5% per 1 januari 2018) 110% tot indexatiedekkingsgraad MVV (circa 104,2%) tot 110% < MVV Toeslagenbeleid 100% + inhaaltoeslag. De inhaaltoeslag is gebaseerd op een maximum van 1/5 van het beschikbare vermogen boven de indexatiedekkingsgraad Gedeeltelijk, lineair tot indexatiedekkingsgraad 0% De afkorting MVV staat voor Minimaal Vereist Vermogen. De actieve deelnemers (de huidige werknemers van Cabot Norit Nederland) bouwen weliswaar ieder jaar pensioen op, maar ook hun pensioenaanspraken worden vanwege de slechte financiële situatie van het pensioenfonds niet gecompenseerd voor de inflatie. In de tabel hieronder wordt een overzicht gegeven van zowel de voorwaardelijke maatstaf als de daadwerkelijk verleende verhogingen vanaf (in procenten) Actieve deelnemers Verleende toeslagen 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Voorwaardelijke maatstaf 1,34 0,36 0,41 2,00 2,50 Inactieve deelnemers Verleende toeslagen 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Voorwaardelijke maatstaf 1,34 0,36 0,41 0,75 0,90 Het Bestuur hanteert bij de vaststelling van het verhogingspercentage als maatstaf de ontwikkeling van het (afgeleide) consumentenprijsindexcijfer alle bestedingen (CPI) (voorheen CPI alle huishoudens). Tot 2016 was het toeslagbeleid verschillend voor actieve deelnemers enerzijds en de overige deelnemers in het fonds anderzijds. Tot die tijd was de indexatiemaatstaf voor actieve deelnemers de loonsverhoging op basis van CAO. Vanaf 1 januari 2016 is het toeslagbeleid voor alle groepen in het fonds gelijkgesteld en gebaseerd op genoemde prijsindexatie. Gegeven de verslechterde situatie van het fonds is overigens sinds 2008 geen toeslag meer verleend. 3

4 3 Taak pensioenfonds Het pensioenfonds draagt de verantwoordelijkheid voor een goede uitvoering van de pensioenregeling voor (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden, alles in overeenstemming met bestaande wet- en regelgeving. De pensioenregeling is het eindresultaat van het overleg tussen de werkgever en vakbonden. Het pensioenfonds en Cabot Norit Nederland hebben een uitvoeringsovereenkomst afgesloten, waarin de afspraken met betrekking tot de financiering van de aanspraken en de uitvoering van de regeling zijn opgenomen. Jaarlijks betaalt de werkgever pensioenpremie aan het fonds. De werkgever betaalt een vast premiepercentage van 19% van de salarissom (2016: 19%). Hiervan komt 1%-punt volledig voor rekening van de werkgever. Van de resterende bijdrage van 18%-punt komt gemiddeld (over de gehele populatie bezien) 1/3 voor rekening van de deelnemers. De deelnemersbijdrage wordt vastgesteld als een percentage van de pensioengrondslag; dit percentage bedraagt in % (2016: 9%). Met die premie wordt voor alle actieve deelnemers met ingang van 1 januari ,85% van de pensioengrondslag (jaarsalaris minus franchise) opgebouwd. Indien de vastgestelde premie te laag is voor inkoop van de reglementaire opbouw, dan wordt het opbouwpercentage voor dat jaar verlaagd. Voor boekjaar 2015 gold dat de jaaropbouw eenmalig is verlaagd van 1,85% naar 1,80%. Onder de regeling die geldt vanaf 2006 worden de navolgende pensioenen verleend: Levenslang ouderdomspensioen ten behoeve van de deelnemer of gewezen deelnemer; Levenslang nabestaandenpensioen op risicobasis ten behoeve van de echtgenoot of partner van de deelnemer; Wezenpensioen ten behoeve van de kinderen van deelnemer of gewezen deelnemer; Aanvullend nabestaandenpensioen, individueel en op vrijwillige basis (ANW-hiaatpensioen). 4 Beleggingen Het bestuur heeft NN Investment Partners (NNIP) per 1 januari 2014 als manager en belegger aangesteld voor het volledige beheer van de beleggingsportefeuille. Het belegd vermogen bedroeg per 31 december ,3 miljoen (2015: 108,1 miljoen). De vermogensbeheerovereenkomst met NNIP is in december 2013 volledig aangepast aan het vastgestelde beleggingsbeleid en het beleggingsplan In 2017 is het beleggingsplan ongewijzigd gebleven ten opzichte van 2016 met dien verstande dat: de strategische afdekking van het renterisico is in augustus 2017 verhoogd van 35,0% naar 42,5%, met een bandbreedte van 37,5% als minimum en 47,5% als maximum; eveneens is in augustus 2017 de allocatie naar AAA Euro Staatsobligaties omgezet in een deelneming in het Nederlandse Hypothekenfonds van ASR. Na deze omzetting bestaat de strategische beleggingsportefeuille van het fonds voor 5% uit een belegging in een hypothekenfonds In de matchingsportefeuille zijn de vastrentende beleggingen ondergebracht, die met name het doel hebben om de beoogde afdekking van het renterisico te bewerkstelligen. In de returnportefeuille zijn de vastrentende beleggingen en de aandelenbeleggingen opgenomen, die met name het doel hebben om overrendement te realiseren ten opzichte van de pensioenverplichtingen ter financiering van de indexatieambitie. De vermogensbeheerovereenkomst met NNIP is aangepast aan deze wijzigingen in het beleggingsbeleid. 4

5 Op basis van het beleggingsplan 2017 was het vermogen (net als in 2016) als volgt belegd: Vastrentende waarden: strategisch 65%, met een minimum van 55% en een maximum van 75%; Aandelen: strategisch 35%, met een minimum van 25% en een maximum van 45%; Liquiditeiten: strategisch 0%, met een minimum van - 2% en een maximum van 2%. De verdeling van het belegd vermogen in percentages is als volgt: Norm Ultimo 2017 Ultimo 2016 Vastrentende waarden 65,0% 63,8% 60,2% Aandelen 35,0% 36,2% 39,8% Liquide middelen 0,0% 0,0% 0,0% 100,0% 100,0% 100,0% De feitelijke verdeling van de beleggingsportefeuille bevond zich zowel eind 2017 als eind 2016 binnen de toegestane bandbreedtes. Per onderdeel van het belegd vermogen kunnen de behaalde rendementen en de betreffende benchmarks als volgt worden weergegeven: werkelijk benchmark werkelijk benchmark Matchingsportefeuille, vastrentende waarden -1,9% -2,0% 2,7% 2,8% Returnportefeuille, vastrentende waarden 5,9% 6,3% 10,2% 10,0% Returnportefeuille, aandelen 11,3% 11,0% 9,5% 10,4% 3,8% 3,2% 6,0% 6,1% 5

6 5 Belangrijke onderwerpen voor het bestuur in 2017 De belangrijkste besproken onderwerpen waren onder meer: Toekomst van het fonds; Jaarverslag 2016; Haalbaarheidstoets 2017; Actualisatie van het herstelplan; Opstellen beleggingsplan 2018; Verdere implementatie van de geleidelijke verhoging afdekking renterisico tot 42,5%; Het voor een bedrag van 6 mln. gaan beleggen in hypotheken; Vaststellen ABTN 2017; Het handhaven van de pensioenleeftijd per 1 januari 2018 op 67 jaar; Vaststellen van het Geschiktheidsplan 2018; Opstellen van de taakstellende begroting voor 2018; Communicatieplan ; Bespreken en uitvoeren van de aanbevelingen van de Visitatiecommissie; Checklist naleving Code Pensioenfondsen; Update van diverse fondsdocumenten waaronder: o de Profielschets voor Algemeen Bestuurslid; o het Uitbestedingsbeleid; o de Gedragscode; o het Diversiteitsbeleid; en o de Klokkenluidersregeling. Renterisico In boekjaar 2017 is wederom bijzondere aandacht besteed aan het renterisico van het pensioenfonds. Het bestuur heeft medio 2014 besloten tot stapsgewijs afdekken van het neerwaartse renterisico (zoals reeds eerder toegelicht in het verslag over 2014 t/m 2016). Door afdekking wordt het opwaarts potentieel ingeval van een rentestijging beperkt; tevens zal afdekking van de rente-exposure bij hogere rente- en bijbehorende inflatieniveaus leiden tot beperking van de mogelijkheid tot toeslagverlening. Door het renterisico stapsgewijs af te dekken over een periode van een aantal jaren verwacht het bestuur zowel het neerwaartse als opwaartse risico meer in lijn te brengen met wat in de markt gebruikelijk is. In 2017 is de strategische afdekking van het renterisico verhoogd van 35,0% naar 42,5%, met een bandbreedte van 37,5% als minimum en 47,5% als maximum. Het beleggingsbeleid zal in 2018 in beginsel niet worden gewijzigd. Wel zal het Bestuur na het tweede kwartaal van 2018 een besluit nemen over het al dan niet verder verhogen van de renteafdekking. Op het moment dat het transitietraject wordt ingegaan zou mogelijk wel sprake kunnen zijn van een wijziging van het beleggingsbeleid. Het bestuur zal daar op dat moment, zo nodig, een besluit over nemen. 6

7 6 Uitvoeringskosten Bij de uitvoering van de pensioenregeling worden door het pensioenfonds kosten gemaakt. Een deel van deze kosten worden rechtstreeks door Cabot Norit Nederland betaald, zoals de tijd die werknemers besteden aan het pensioenfonds, de kosten van de externe bestuursleden, het verzorgen van de financiële administratie en het opstellen van het jaarverslag. De door Cabot betaalde kosten komen niet tot uitdrukking in de jaarcijfers van het pensioenfonds. Alle overige met de uitvoering van de regeling gemoeide kosten komen wel voor rekening van het pensioenfonds. Het totaal van deze kosten kan als volgt worden weergegeven: (bedragen in hele euro) Pensioenuitvoeringskosten Aantal actieve en gepensioneerde deelnemers Kosten per deelnemer Gemiddeld belegd vermogen Vaste en variabele beheerkosten Kosten als percentage van belegd vermogen 0,49% 0,48% Transactiekosten Kosten als percentage van belegd vermogen 0,09% 0,00% De stijging van de transactiekosten wordt met name veroorzaakt doordat de vermogensbeheerder met ingang van 2017 tevens inzicht geeft in de transactiekosten binnen de onderliggende beleggingsfondsen (de zogenoemde indirecte transactiekosten); in voorgaande jaren waren deze kosten niet voorhanden. Dit betekent overigens niet dat dit nieuwe kosten met ingang van boekjaar 2017 zijn; deze kosten werden voorgaande jaren gesaldeerd met de indirecte beleggingsopbrengsten. De indirecte transactiekosten voor 2017 bedragen ; de directe transactiekosten bedragen derhalve Communicatie Met de deelnemers De communicatie met de deelnemers is gegaan langs drie lijnen: een deelnemersbijeenkomst, enkele nieuwsbrieven en een direct contact bij vragen over de pensioenregeling, zo nodig in afstemming met personeelszaken van de werkgever. Het bestuur heeft de deelnemers op de hoogte gehouden over de financiële ontwikkelingen van het pensioenfonds. Bijzondere aandacht gaat steeds uit naar wat deelnemers kunnen verwachten over pensioenverlagingen vanaf 2018 als de rente zo extreem laag blijft. Ook veel andere fondsen verwachten daarom de pensioenen te moeten korten. Met de werkgever. Het bestuur heeft enkele keren gesproken met de werkgever over het bestaansrecht van het pensioenfonds. De werkgever toont zich steeds bereid om mee te denken aan een goede afwikkeling van het fonds. Voor het bestuur is het essentieel dat de huidige en toekomstige uitkeringen zo goed mogelijk gewaarborgd blijven. Voor de toekomst van de pensioenregeling is het fondsbestuur een belangrijke adviseur van de sociale partners. Met het verantwoordingsorgaan De samenstelling ultimo boekjaar 2017 is Hans van Dam, (voorzitter, namens de deelnemers), Robert Koedijk (namens de werkgever) en Dolf Lagas (namens de pensioengerechtigden). Gesproken is over de jaarverslaglegging, de aanbevelingen van de visitatiecommissie, de implementatie van de risicohouding bij sociale partners in het fondsbeleid en de toekomstopties voor het pensioenfonds. 7

8 8 Toekomst pensioenfonds De financiële stand van zaken van het fonds is nog steeds meer dan zorgelijk. Een toekomstige korting is zeker niet uit te sluiten. Een volgend ijkpunt voor korten is eind Als het fonds dan niet voldoet aan de minimaal aanwezige dekkingsgraad moet het fonds korten. De toenemende toezicht- en regeldruk en de daaruit voortvloeiende kosten en eisen aan de deskundigheid van het bestuur blijven zwaar drukken op dit kleine pensioenfonds. Het bestuur heeft zich dit jaar uitgesproken voor een transitie en liquidatie van het fonds. Overleg met Cabot over eventuele financiële hulp bij overgang naar een groter fonds heeft op het moment van opstellen van dit jaarverslag (nog) niet geresulteerd in een daadwerkelijke financiële toezegging. Wel heeft Cabot aangegeven mee te willen werken aan een balanced solution (evenwichtige oplossing). Het bestuur blijft echter wel in overleg met de werkgever over de toekomst van het fonds en heeft in het voorjaar van 2018 een drietal voorlichtingsbijeenkomsten over de voorgenomen liquidatie van het fonds op locatie houden. Daaruit bleek grote steun voor het voorgenomen besluit van het bestuur en overdracht van de opgebouwde pensioenen naar een andere pensioenuitvoerder. Bij het afronden van dit jaarverslag (begin juni 2018) is het bestuur volop bezig met definitieve besluitvorming tot opheffing per 1 januari Hiertoe zal in de komende periode zowel aan de deelnemersvergaderingen van het fonds als aan de Nederlandse Bank goedkeuring worden gevraagd voor het voorgenomen besluit tot opheffing. Daarnaast vraagt het bestuur tijdig advies aan het verantwoordingsorgaan. Pas nadat deze goedkeuringen zijn verkregen en het advies is ontvangen kan het bestuur overgaan tot de daadwerkelijke transitie en liquidatie van het fonds. 8

9 Bijlage: kerncijfers Bedragen x euro Aantal verzekerden Actieve deelnemers Idem in uittredingsregeling Idem met vrijstelling premiebetaling Verzekerden met premievrije rechten Pensioengerechtigde deelnemers Premiebaten en pensioenuitkeringen Ontvangen premiebijdragen Kostendekkende premie Pensioenuitvoeringskosten Pensioenuitkeringen en afkopen Beleggingsportefeuille Onroerend goed Aandelen Vastrentende waarden Liquide middelen Totaal beleggingen Beleggingsperformance Rendement (netto) in % - behaald 3,8 6,0 2,3 9,2 4,7 Rendement (netto) in % - benchmark 3,2 6,1 1,9 10,1 6,2 Vermogenssituatie en solvabiliteit Pensioenvermogen * Pensioenverplichtingen * Aanwezige dekkingsgraad in % * 95,9 91,2 92,9 95,5 104,5 Beleidsdekkingsgraad in % 94,6 87,1 93,3 100,8 n.v.t. Reële dekkingsgraad in % 77,2 71,7 76,0 81,1 n.v.t. Vereiste dekkingsgraad in % * 117,4 118,0 118,6 116,4 118,6 Minimaal vereiste dekkingsgraad in % 104,2 104,2 104,2 104,2 104,2 Ad * Het pensioenvermogen en de pensioenverplichtingen zijn tot en met 2014 vastgesteld op basis van de verplichtingen eigen rekening (voorziening pensioenverplichtingen voor risico pensioenfonds, verminderd met het herverzekeringsdeel technische voorzieningen). Met ingang van ultimo 2015 geldt een nieuwe dekkingsgraaddefinitie; hierbij dient uitgegaan te worden van de voorziening voor risico fonds (vóór aftrek herverzekering). Het pensioenvermogen, de pensioenverplichtingen en de aanwezige dekkingsgraad zijn voor 2015 op basis van de nieuwe definitie bepaald; de vergelijkende cijfers zijn hier niet op aangepast. 9

10 Bijlage: verkorte balans na voorgestelde bestemming saldo baten en lasten (x 1.000) ACTIVA Beleggingen voor risico pensioenfonds Herverzekeringsdeel technische voorzieningen Vorderingen en overlopende activa Liquide middelen PASSIVA Eigen vermogen (4.726) (10.495) Voorziening pensioenverplichtingen voor risico pensioenfonds Overige schulden en overlopende passiva Dekkingsgraad (in %) 95,9 91,2 10

11 Bijlage: staat van baten en lasten (x 1.000) BATEN Premiebijdragen (van werkgevers en werknemers) Beleggingsresultaten voor risico pensioenfonds Baten uit herverzekering Totaal baten LASTEN Mutatie VPV voor risico pensioenfonds (2.499) Mutatie herverzekeringsdeel technische voorzieningen 7 51 Premies herverzekering Pensioenuitkeringen Pensioenuitvoeringskosten Saldo overdracht van rechten - - Overige lasten 1 - Totaal lasten Resultaat (2.581) 11