Jaarverslag Bladel. Integreer kunst en cultuur in vakken als mediawijsheid en burgerschap

Transcriptie

1 Bladel Jaarverslag 2017 Het maken van dingen met eigen handen en intellect geeft zin aan het bestaan, is in wezen de basis van kunst en verschaft de maker arbeidsvreugde en zelfrespect. Citaat Harry Verhoeven directeur *techniekhuys en beeldend kunstenaar Bergeijk Integreer kunst en cultuur in vakken als mediawijsheid en burgerschap Jaarverslag Cultuurplaza de Kempen gemeente Bladel 2017

2 Toekomstbestendige cultuureducatie Van product naar proces Van aanbod naar vraag 1. Missie Onze ambitie is dat alle kinderen en jongeren gelijke mogelijkheden hebben om via cultuureducatie hun cognitieve, creatieve, motorische, persoonlijke en sociale kwaliteiten te ontwikkelen. De ontwikkeling van deze kwaliteiten is belangrijk voor kinderen en jongeren zelf en voor hun bijdrage aan de huidige en toekomstige samenleving. Cultuureducatie verdient daarom een volwaardige plek in het onderwijs en in de bagage die we kinderen meegeven bij het opgroeien. Een deel kan al gerealiseerd worden binnen het huidige systeem maar voor de ideale ontwikkeling van kinderen en jongeren is meer nodig. Jaarverslag 2017 Inhoud 1. Missie en terugblik 3 a. Cultuurplaza de Kempen 2. De organisatie van Cultuurplaza 5 a. Samenstelling stuurgroep b. Werkgeverschap 3. Cultuureducatie en Kwaliteit 6 4. Impuls muziekonderwijs 6 5. Kunstmenu 7 6. Ontwikkelingen buitenschoolse cultuureducatie, Click 8 7. Samenwerkingspartners 9 8. Scholing en begeleiding 10 Interne Cultuur Coördinatoren en stagiaires 9. PR Activiteiten en contacten Cijfers Financieel verslag Toekomst 17 a. Cultuurplaza de Kempen Cultuurplaza de Kempen is het platform in de Kempen waar twee cultuurcoaches hun brede ervaring en expertise inzetten om cultuureducatie een structurele plek te geven en samen te werken aan het versterken van de kwaliteit. Cultuurplaza de Kempen ontwikkelt beleid, bemiddelt tussen culturele instellingen en het onderwijs, adviseert en ondersteunt scholen bij het verwerven van subsidie, geeft structurele begeleiding, verzorgt training en scholing, organiseert en plant het kunstmenu, organiseert en plant buitenschools aanbod en houdt de vinger aan de pols als het gaat om nieuwe ontwikkelingen die van belang zijn voor gemeenten en scholen. In 2017 heeft Cultuurplaza de Kempen verdere stappen gezet om nieuwe ontwikkelingen te omarmen, te verbinden en te versterken. Cultuur is vervlochten met allerlei facetten van de samenleving. Daarom leent Cultuureducatie(kunst) zich ook goed voor verbinding met andere domeinen. Terugblik Wat is er buiten het al bestaande binnen- en buitenschoolse aanbod voor cultuureducatie in 2017 nog meer gerealiseerd. 2 3

3 Cultuureducatie met Kwaliteit De regeling Cultuureducatie met kwaliteit liep tot 2016 en in dat jaar kregen ook andere gemeenten de kans om in te stappen voor een volgend traject van 4 jaar. De regeling Cultuureducatie met kwaliteit is een kans voor scholen om antwoord te geven op de vraag: Hoe geef ik goed cultuuronderwijs? Op die vragen moeten scholen met een doordacht antwoord komen. In 2017 is de aanvraag voor deze subsidie voor Bladel gehonoreerd en zijn we met de eerste voorloper scholen gestart met dit 4- jarige traject. 47 Brabantse gemeenten nemen inmiddels deel aan De Cultuurloper en dat is 80%. Impuls Muziekonderwijs In 2017 heeft de cultuurcoach van Cultuurplaza de Kempen zich ingezet om deze impuls regeling ( een 3-jarige subsidie) onder de aandacht van de scholen te brengen. De regeling geeft scholen de mogelijkheid meer en beter muziekonderwijs op hun school te verzorgen. Leerkrachten worden daarbij ondersteund door professionals en samenwerking met lokale muziekgezelschappen is een voorwaarde voor het verkrijgen van de subsidie. De interesse was aanvankelijk groot maar door de vele wijzigingen in de directie van de scholen heeft tot nu toe alleen Bs Het Palet de subsidie samen met Art4U aangevraagd en gehonoreerd gekregen. Er is daar een aanvang gemaakt met een uitgebreid en vernieuwd muziekprogramma. 2. De organisatie van Cultuurplaza de Kempen De stuurgroep bestaat uit vertegenwoordigers van scholen op directieniveau, van professionele cultuuraanbieders en van verenigingen voor amateurkunst met daarnaast een onafhankelijke voorzitter. Van de gemeente is de beleidsambtenaar cultuur vertegenwoordigd als adviseur van de stuurgroep. Hetzelfde geldt voor de werkgever van de cultuurcoördinator. De cultuurcoördinator neemt deel aan het overleg van de stuurgroep. a. Samenstelling Stuurgroep Cultuurpost Bladel Op 31 december 2017 heeft de stuurgroep de volgende samenstelling: Voorzitter Voortgezet Onderwijs De heer J. van der Putten Eigenaar Galerie De Kunstkamer Hoogeloon en beeldend kunstenaar De heer W. Krijbolder Directeur onderwijs Pius X-College Bladel Community art / dementieprojecten. Steeds vaker is kunst een middel om maatschappelijke doelen te realiseren. Zoals het verbeteren van de leefbaarheid in wijken of het vergroten van de kwaliteit van leven onder kwetsbare burgers. Onder leiding van kunstenaars is er een kunstproject opgezet met basisschoolleerlingen en mensen met dementie. Doel is taboe doorbreken en kennisdelen. In het project ZigZagZelfje werken de leerlingen 4 weken met de ouderen samen om hun zelfportret met herinneringen vorm te geven. In 2017 vonden 28 activiteiten plaats in Bladel en Hoogeloon. De cultuurcoach van Cultuurplaza de Kempen initieerde en begeleidde dit project. 7 scholen nemen deel aan ZigZagZelfje en in schooljaar zijn we gestart met projecten in Hoogeloon met de Zorgvilla en met Kempenland in Bladel. Samenwerking met de carnavalsvereniging De Muggenzifters en De Koekwauze. De jeugd heeft de toekomst, dat geldt ook voor het carnaval. Dit cultureel erfgoed kan alleen in stand worden gehouden door iedereen te informeren over de herkomst van deze traditie. De uitgelezen kans hiervoor is het klaslokaal. Primair Onderwijs Vertegenwoordiger cultuuraanbieders professioneel Vertegenwoordiger cultuuraanbieders amateurs Werkgever cultuurcoördinator Gemeente Bladel De heer G. Smetsers Directeur van basisschool Het Palet Hapert Mevrouw C. Heesters Bibliotheek De Kempen Mevrouw R. Pijnenburg-Matthijssen Woordbureau De heer Jack Goyaars Directeur Art4U instelling voor kunsteducatie Veldhoven Mevrouw Pauline Coumans Afdeling ontwikkeling (secretaris) Carnavalsvereniging De Muggenzifters heeft samen met Cultuurplaza de Kempen een aanbod ontwikkeld voor de scholen in Bladel. In februari 2017 zijn de eerste lessen op 3 scholen uitgevoerd tot groot enthousiasme van alle partijen. In 2017 is er opnieuw aanbod gedaan voor 2018 met uitbreiding van dit programma naar de leerjaren 7 en 8. Er ligt nu een lessencyclus voor de scholen van groep 4 t/m 8. Techniek als aanvullend aanbod In oktober was er een grote overzichtstentoonstelling in het TechniekHuys van het Meccanogilde naar aanleiding van het 100-jarige bestaan. Samen met de medewerkers van het gilde hebben de cultuurcoaches een aanbod ontwikkeld voor de scholen. De Stuurgroep is in 2017 drie keer bij elkaar gekomen. b. Werkgeverschap Ook in 2017 was Cultuurplaza de Kempen gehuisvest bij Art4U, centrum voor kunsteducatie in Veldhoven. Vanaf 1 januari tot 31 december 2017 was Art4U de werkgever van de cultuurcoach. De gemeente Bladel heeft hiertoe een overeenkomst met Art4U afgesloten voor 4 jaar. In 2018 wordt de bestaande situatie gecontinueerd. 64 leerlingen van OBS de Piramide hebben een bezoek gebracht aan de expositie in het *techniekhuys waar ze een rondleiding hebben gekregen en zelf daadwerkelijk met meccano aan de slag zijn gegaan. Er is ook een buitenschoolse activiteit aangeboden binnen Click. 4 5

4 3. Cultuureducatie met Kwaliteit / De CultuurLoper Met de landelijke subsidieregeling Cultuureducatie met Kwaliteit stelt zowel het rijk, de provincie als de gemeente geld en ondersteuning beschikbaar voor scholen met ambitie op dit gebied. Het doel hiervan is ervoor te zorgen dat cultuureducatie van goede kwaliteit een vaste plaats krijgt binnen het onderwijs. In Bladel doen vanaf 2017 drie voorloper scholen mee aan dit traject. Dat zijn basisschool Het Palet, basisschool De Toermalijn en voor het voortgezet onderwijs het Pius X-College. Dit traject wordt vormgegeven met het programma wat is ontwikkeld door kunstbalie De Cultuur Loper. Wat is De Cultuur Loper? De Cultuur Loper is een programma bestaande uit scholing, coaching en een digitaal platform waarmee scholen de kwaliteit van de eigen cultuureducatie kunnen verbeteren. Het programma leidt de scholen in acht stappen van Dit willen wij onze leerlingen meegeven naar Zo gaan wij hieraan werken. Met De Cultuur Loper maken zij vanuit hun eigen visie een samenhangend en doorlopend activiteitenprogramma. Een activiteitenprogramma, dat in opbouw, samenhang en samenstelling past bij de visie en situatie van de school. Dit traject van acht stappen wordt als een online instrument aangeboden via Na het doorlopen van de stappen heeft de school scherp wat zij hun leerlingen willen meegeven op het gebied van cultuureducatie en op welke wijze zij dat gaan realiseren in hun activiteitenprogramma. Elke individuele school en de daarbij betrokken culturele partners, worden bij dit traject ondersteund door de cultuurcoach van de gemeente Bladel. De coaches van Kunstbalie en Erfgoed Brabant begeleiden de betrokken partijen vanuit hun provinciale rol. In de komende jaren kunnen ook andere scholen deel gaan nemen aan dit traject. Die volgscholen trekken profijt van de opgedane ervaring van de andere scholen. 4. Impuls regeling muziekonderwijs Is een subsidieregeling die in het leven is geroepen door minister Jet Bussemaker. Het totale subsidiebedrag is 25 miljoen euro. Joop van de Ende heeft dit bedrag verdubbeld waardoor het beschikbare bedrag 50 miljoen euro werd. 5. Kunstmenu 9 scholen hebben in 2017 het aanbod van het kunstmenu dat ontwikkeld is door de cultuurcoaches in samenwerking met Kunstbalie afgenomen. Dat betekent dat 1810 kinderen in 2017 op veel verschillende manieren in aanraking zijn gekomen met kunst met een grote K, domein 3 (de grote wereld). In schooljaar stond de discipline media/fotografie centraal en zijn er binnen- en buitenschools activiteiten gepland. In krijgen de scholen een menu aangeboden rond de discipline literatuur en beeldende vormgeving. Ook in 2017 hebben de cultuurcoaches van Cultuurplaza de Kempen een aanvullend aanbod ontwikkeld met lokale aanbieders. Op deze manier komen vakmensen de scholen in ter ondersteuning en inspiratie van de leerkrachten. Doelstelling Het Kunstmenu is bedoeld om kinderen in de Kempen kennis te laten maken met de verschillende kunstdisciplines en cultureel erfgoed en met de verschillende culturele instellingen. Dit op een receptieve én een actieve manier. Organisatie en kosten De organisatie en planning worden uitgevoerd/ aangestuurd door Cultuurplaza de Kempen, die daarvoor de samenwerking heeft gezocht met Kunstbalie, de provinciale organisatie voor cultuureducatie. In eerdere jaren heeft Kunstbalie aangegeven dat hun rol verandert. D.w.z. dat de scouting en bemiddeling, de educatieve ontwikkeling, de programmering en begeleiding van de voorstellingen en tentoonstellingen zoals die nu bestaat, niet langer door Kunstbalie maar door samengevoegde groepen van aanbieders en producenten wordt overgenomen. Zo zijn ook de grote musea in Brabant aan het kijken of zij voor de beeldende discipline in de toekomst invulling kunnen geven aan de vraag. Belangrijk in deze blijft dat de toegankelijkheid van de autonome kunsten, in al haar diversiteit, met kwaliteit én inclusief educatietraject tegen een gunstige prijs behouden kan blijven voor alle leerlingen in alle regio s in Brabant. Voor kon Cultuurplaza de Kempen nog terugvallen op het aanbod van Kunstbalie. Vanaf zullen we nieuwe wegen moeten inslaan om samen met de scholen het aanbod hoog te houden. In 2017 zijn de eerste contacten gelegd met podiumkunsten uit de provincie Brabant in de vorm van het Brabant menu (waarin gezelschappen als de Philharmonie Zuid Nederland, Artemis, De Stilte en Schippers en van Gucht zich hebben verenigd) om te komen tot een menu voor de scholen van Bergeijk, Eersel en Bladel. In 2017 hebben ook de scholen uit de gemeente Reusel De Mierden aangegeven aan te willen sluiten bij dit aanbod. De cultuurcoaches hebben de scholen de vraag voorgelegd of zij de komende jaren nog gebruik willen maken van het kunstmenu of door andere inzichten een meer eigen weg in willen slaan. 8 van de 9 scholen geven aan zeker nog op bestaande voet door te willen. 1 school wil meer eigenaar worden van het proces en gaat invulling geven aan een eigen traject. Het doel van deze regeling is het verstrekken van projectsubsidies voor het realiseren van een duurzame inbedding van kwalitatief goed muziekonderwijs in het primair onderwijs. De basisschool moet in samenwerking met een culturele instelling structureel muziekonderwijs gaan verzorgen in alle leerjaren van de basisschool. In Bladel doet 1 school mee samen met Art4U en muziekvereniging Kunst Adelt. De inschrijving voor de regeling stopt per 1 april

5 6. Ontwikkelingen buitenschoolse cultuureducatie, Click Click is een naschools programma waarmee alle Kempen kinderen van 2 tot 12 jaar in de gelegenheid worden gesteld op een laagdrempelige manier kennis te maken met uiteenlopende sportieve- en culturele activiteiten. In 2017 zijn voor cultuur 24 activiteiten aangeboden. Muziek in samenwerking met Art4U en voor de invulling van de andere activiteiten hebben we gebruik gemaakt van het aanbod van lokale kunstenaars. In 2017 is er binnen Click opnieuw aanbod gedaan voor peuters en dreumessen. Click cultuur voor Kleintjes wordt aangeboden in samenwerking met de bibliotheken. Ouders kunnen zich met hun kinderen inschrijven voor 4 activiteiten. 43 peuters en kleuters hebben aan deze activiteiten deelgenomen. Dit programma is eind 2017 opnieuw aangeboden met aanbod rond de nationale voorleesdagen in 2018 en met vervolgworkshops van dans, muziek en beeldende activiteiten. CULTUUR MAGAZINE EDITIE 21 Het buitenschoolse aanbod binnen Click cultuur is ook in 2017 voor de cultuurcoaches een punt van aandacht gebleven. Voor Click cultuur is geen budget en dat beperkt de mogelijkheden. Als we het belangrijk vinden om cultuur als activiteit na schools aan te bieden dan zal daar budget voor vrij gemaakt moeten worden. 7. Samenwerkings partners Ook in 2017 is de nadruk gelegd op de samenwerking met lokale culturele instellingen, professionals in kunst en cultuur en bedrijven om daarmee kunst en cultuur maatschappelijk betekenis te geven. De samenwerking heeft zowel tijdens schooluren als binnen het naschoolse aanbod plaatsgevonden. In 2017 waren onze partners: Pladella Villa, Podium 10, Het Gilde St Joris, Pius X-College, Rythovius College, Bakkerij Museum Luyksgestel, t Oude Slot Veldhoven, Eicha Museum Bergeijk, Sint Lucas Eindhoven, Den Tref Hapert, Dick Jansen Madick Multimedia, Bregje Raymakers beeldend kunstenaar, Merel Levink combinatiefunctionaris Reusel- De Mierden, Fontys, Kunstbalie, Click sport, Bibliotheek Eersel, Bibliotheek Bladel, Marinho Peters dramadocent, Sabine Sesink muziekdocent, Art4U, Willemien Klein Brink beeldend kunstenaar, Poppentheater NIEUW aanbod! pagina 4 t/m 7 De ervaring vanuit 2017 leert dat er nagedacht moet worden over een andere aanpak. Het stimuleren van een doorlopend aanbod door lokale aanbieders wordt prioriteit nummer 1. Dat kan betekenen dat we de vaststaande cursusprijs gaan loslaten en meer over gaan laten aan de markt. Aanbieders die met een goed en volwaardig doorlopend aanbod willen komen nemen we op in het click aanbod. Dubbele Jan, Marleen Scheer beeldend kunstenaar, Atelier StartUp, Erfgoed Brabant, Carnavalsvereniging de Muggenzifters, RSZK Floriaan, Ganzestart, Stichting Kempenland, Dagopvang Kempenland, Zorgvilla Hoogeloon, Christa Alert en Silvia Hendriks beeldend kunstenaars, Techniekhuys, Meccano Gilde Amsterdam, Angelique Lemmens fotograaf, Bini Thomassen Bilbiotheek de Kempen, Imca van de Weem fotograaf, Daar hebben we in 2017 al een start mee gemaakt. Het programmeren van ad hoc leuk aanbod zal minder aandacht krijgen. We denken aan doorlopend aanbod op muzikaal- en beeldend gebied met daaromheen aansluitend aanbod bij de binnenschoolse activiteiten. Meer op vraag sturen en minder op aanbod. 8 9

6 8. Scholing en begeleiding ICC-ers en stagiaires Netwerkbijeenkomsten interne Cultuur Coördinatoren, afgekort ICC. In 2017 hebben drie studie/netwerkbijeenkomsten voor icc-ers plaatsgevonden. Deze bijeenkomsten versterken de onderlinge samenwerking tussen de scholen en leerkrachten. Daarnaast organiseren de cultuurcoaches één maal per jaar een studiedag voor directie en icc-ers. Dit jaar voor scholen uit de gemeente Bergeijk, Eersel en Bladel samen. In 2017 waren we te gast op het Sint Lucas in Eindhoven op Strijp S. Thema was het Cultureel Zelfportret. Trainers kwamen van Kunstbalie en de Leerfabriek Rotterdam. In 2017 heeft Cultuurplaza de Kempen 1 stagiaire begeleid. Kristel Larmit is eerstejaars student aan de master Kunsteducatie in Tilburg. In het begeleiden van stagiaires zien de coaches van Cultuurplaza de Kempen een belangrijke taak weggelegd. Waarom doen we dat? Ten eerste: door een stagiaire te begeleiden investeer je in de toekomst. Wij hopen dat cultuureducatie nog lang en steeds meer op de onderwijsagenda blijft staan en zien grote meerwaarde van goed opgeleide mensen die scholen en gemeenten hierbij kunnen adviseren en ondersteunen. Ten tweede: een stagiaire levert een ander en vaak nieuw perspectief op onze organisatie. Wij kunnen van elkaar leren. Het is verfrissend als iemand eens onbevangen kijkt naar wat we doen. Ten derde is het ook een ondersteuning van onze werkzaamheden. 9. PR PR blijft een belangrijk onderdeel van de werkzaamheden van cultuurcoaches. Hoe laten we zien wat we doen, dat we er zijn en hoe kunnen mensen met ons in contact komen. Daarvoor gebruiken we social media(facebook), website en gedrukte media. Feitelijke gegevens voor 2017 zijn: dat er vijf digitale nieuwsbrieven zijn verzonden. er zijn vier Clickmagazines vervaardigd voor het buitenschools aanbod van Cultuurplaza de Kempen, voor vier periodes, die verspreid zijn onder alle leerlingen van de basisscholen in Bladel, Eersel en Reusel. drie persberichten zijn er verstuurd. drie posters en verschillende flyers zijn gemaakt voor verschillende click activiteiten. er van elke activiteit meerdere post op facebook geplaatst zijn. de website goed bezocht wordt doordat ouders hun kinderen kunnen inschrijven voor alle click activiteiten 10 11

7 10. Activiteiten en contacten Activiteiten Primair onderwijs PO Voortgezet onderwijs VO Contacten BELEID Stuurgroep Kunstbalie ONDERSTEUNING Cultuureducatie met Kwaliteit regeling Impuls muziekregeling ADVIES directies icc-er gemeente culturele instelling / kunstenaar Provincie Kunstbalie Erfgoed Brabant regionale intermediairs Gemeente Ambtenaren Wethouder Partners culturele sector Art4U lokale kunstenaars Gilde Heemkunde Musea Bibliotheek de Kempen Den Tref, Den Herd, Podium 10 Techniekhuys SCHOLING studiedagen voor directie, icc-ers en kunstenaars Welzijn RSZK Zorgvilla Hoogeloon Ganzestart BEMIDDELING school en culturele instelling/kunstenaar Kempenland Combinatiefunctionarissen Sport ORGANISATIE Kunstmenu Kunsteducatie Erfgoededucatie Dementieprojecten Click VO + PO directies icc-ers leerkrachten docenten VO teamleiders sectievoorzitters 12 13

8 11. Cijfers Programma Primair onderwijs PO Voortgezet onderwijs VO TECHNIEK 2PO ERFGOED- EDUCATIE IMPULS MUZIEKONDERWIJS 1PO Deelname Museumschatjes Bezoek aan Erfinstelling 18 CLICK 100 activiteiten 488 CULTUUR EDUCATIE met KWALITEIT CARNAVAL ACADEMY 4PO groep 4t/m8 KUNSTMENU 9PO 2637 Buitenschools 4 CLICK VOOR KLEINTJES 91 activiteiten 3PO 1VO Binnenschools DEMENTIE- PROJECTEN KUNSTEDUCATIE door professional 9PO 986 Community Art 7PO

9 12. Financieel verslag 13. Toekomst Verlies en Winst 2017 Cultuurcoach gemeente Bladel realisatie 2017 begroting 2017 rekening 2016 KOSTEN Loon en reiskosten* , , ,04 Algemene kosten** 3.428, , ,00 Waarom blijven we ook in 2018 doen wat we doen? PR en activiteitenkosten 1.849, , ,96 totaal kosten , , ,00 BATEN Bijdrage gemeente Bladel , , ,00 Kort gezegd om leerlingen voor te bereiden op de toekomst! Overige baten -0,00 0, ,00 totaal baten , , ,00 Totaal Cultuurcoach Bladel 0,00 0,00 0,00 * begroting 2017 exclusief reiskosten ** huisvesting/ ICT (website)/ organisatie /materiaal/ drukwerk Toekomstgericht onderwijs cultiveert en bevordert de van nature nieuwsgierige houding van leerlingen. Ze leren relevante kritische vragen te stellen en strategie n te ontwikkelen om antwoorden op die vragen te formuleren. Toekomstgericht onderwijs stimuleert de creativiteit van leerlingen. Het moedigt ze aan hun verbeeldingskracht te gebruiken om nieuwe ideee n en producten te bedenken en te ontwerpen. Het leert ze vanuit verschillende perspectieven naar de omringende wereld te kijken. Dat is waarom inhoud en vormgeven aan cultuureducatie belangrijk is en daarmee zullen we ook in 2018 weer met alle inzet doorgaan. Hoe? Door het aanbod voor binnenschoolse cultuureducatie op niveau te houden. Anno 2018 zijn cultuur en het sociale domein geen twee verschillende werelden meer. Cultuur wordt steeds meer ingezet als middel gericht op maatschappelijke effecten. We gaan meer projecten initie ren binnen dit domein. Uitrollen Cultuureducatie met kwaliteit samen met de drie voorloper scholen naar volgscholen, zodat scholen meer eigenaar worden van het proces en de continuïteit gewaarborgd wordt. Inez Swinkels Cultuurcoach Gemeente Bladel 16 17

10 Het is een gemiste kans als je kunst en cultuur niet direct betrekt bij het aanleren van kritisch denken binnen het moderne onderwijs. Dat gaat veel verder dan de vraag voorleggen waarom Van Gogh zijn oor afsneed. Bladel Jeroen Chabot, directeur van de Willem de Kooning Academie in Rotterdam Bladel Januari