FERTILITEITEN PSYCHOSOMATIEK APOG cursus 5 maart 2015, Jacques Maas gynaecoloog MMC

Transcriptie

1 FERTILITEITEN PSYCHOSOMATIEK APOG cursus 5 maart 2015, Jacques Maas gynaecoloog MMC No disclosures No conflict of interest 1

2 1978: Robert Edwardsen Patrick Steptoemet Louise Brown Geboorte van 1 e IVF baby veranderde de wereld In 2012 meer dan 5 miljoen kinderen geboren na ART Helft ervan in laatste 6 jaar 2

3 3

4 Zondag 15 mei 1983, twee minuten voor half twaalf. Het Rotterdamse Dijkzigtziekenhuisstaat op zijn kop. Beschuit met roze muisjes wordt rondgedeeld. Wetenschappers en ouders zijn dolgelukkig met de geboorte van Stefanie, een wonderschone, gezonde baby die er zonder sexkwam. Na jarenlange research en tegenwerking is het fysioloog G. Zeilmaker en gynaecoloog A.T. Alberdagelukt: de eerste Nederlandse reageerbuisbaby is er. 4

5 NEDERLANDSE IVF RESULTATEN 1987 Gestarte cycli 2845 Punkties % N cycli punktie ET Transfers % 83% Zwangerschap % 17% 20% Doorgaand % 13% 16% PERCENTAGE DOORGAANDE ZWANGERSCHAPPEN PER GESTARTE CYCLUS 5

6 Duur subfertiliteit Indicatie Leeftijd Primair / secundair subfertiel Hormonale stimulatie Patiënt gerelateerde factoren Embryo transfer beleid Uitvoering embryo transfer Olie Volume kweekdruppel Aantal embryo s per druppel IVF resultaten Kweek condities - water - ionen - suikers - aminozuren - antioxidanten Kweekmedium - groeifactoren - macromoleculen - buffersysteem - osmolaliteit - antibiotica Embryo selectie voor ET Plastic disposables Gasfase (%O 2 en CO 2 ) ph Temperatuur HORMONALE STIMULATIE 6

7 HORMONALE STIMULATIE HORMONALE STIMULATIE 7

8 Duur subfertiliteit Indicatie Leeftijd Primair / secundair subfertiel Hormonale stimulatie Patiënt gerelateerde factoren Embryo transfer beleid Uitvoering embryo transfer Olie Volume kweekdruppel Aantal embryo s per druppel IVF resultaten Kweek condities - water - ionen - suikers - aminozuren - antioxidanten Kweekmedium - groeifactoren - macromoleculen - buffersysteem - osmolaliteit - antibiotica Embryo selectie voor ET Plastic disposables Gasfase (%O 2 en CO 2 ) ph Temperatuur Eerst alleen tubapathologie Uitbreiding indicaties Uitbreiding mogelijkheden (donor, draagmoeder, uterus transplantatie, preservatie) Nationaal internationaal (CrossBorderReproductiveCare) Patient preference Patient centered care Patient empowerment 8

9 9

10 Patient in control DROPOUT 23% stopte voor zwangerschap door behandeling was verkregen Vanwege emotional distress(22,3%) en slechte prognose (18,8%) 10

11 DROPOUT DROPOUT 11

12 DROPOUT Invloed van stress op fertiliteit en slagingskansen Patienten geloven dat stress belangrijke factor is Relax, niet aan denken en je wordt wel zwanger Zwanger na adoptie Artsen denken dat invloed stress verwaarloosbaar is Conflicting data 12

13 Invloed van stress op fertiliteit en slagingskansen Indirecte effecten Verandering in gedrag: roken, drinken, gewichtstoename Directe effecten Autonoom zenuwstelsel Neuro endocrien Immuunsysteem 13

14 Hypothalamus Stress Eetstoornis Topsport + Bijnier CRH Hypofyse GnRH-pulse generator + - LH/FSH Gonaden - + Cortisol? Adrenaline Hypothesen HPA effect op zwangerschapskans Direct effect op de uteriene bloedtoevoer (Schenker et al; EJOG repr 1992) Direct effect op granulosacellen; steroid en oocyt (Michael and Cooke; Mol Cell Endo 1994) Immunologische reacties met negatief effect implantatie (Gallinelli et al; Fertil Steril 2001) Invloed op fertiliseren en de kwaliteit van oocyt (Fateh et al; Fertil Steril 1989) 14

15 STRESS HORMONEN 15

16 STRESS HORMONEN Conclusie: Significante associatie tussen adrenaline en zwangerschap en depressie geeft aan dat dit schakel zou kunnen zijn in relatie stress en uitkomst IVF 16

17 VRAGENLIJSTEN 17

18 Conclusie: Emotionaldistressgemeten voor de behandeling heeft geen invloed op zwangerschapskans na 1 cyclus IVF 18

19 19

20 20

21 21

22 Veruit grootste deel patientenkan prima met verwerking van mislukte behandeling omgaan Deel van patientenheeft baat bij psychologische ondersteuning na behandeling om stressrespons te beperken/bekorten Aanpassingsmanier significante voorspeller distressna behandeling + kinderen, nieuwe doelen, adoptie - doorgaan met behandeling, passief verlangen kind VOORSPELLEN Is het te voorspellen wie hulp nodig? ScreenIVF FertiQOL 22

23 23

24 24

25 Conclusie: Negatieve correlatie QOL met angst en depressie Door FertiQol betere zorg op maat mogelijk 25

26 Netwerkrichtlijn subfertiliteit 2011 NETWERKRICHTLIJN SUBFERTILITEIT 2011 emotionele impact van subfertiliteit en de behandeling voornamelijk bij vrouwen aanzienlijk één op de vijf vrouwen psychische klachten zoals angst en depressie na een niet succesvolle IVF/ICSI behandeling ze stoppen vaker voortijdig met een behandeling en hebben meer werkverzuim tijdig herkennen van risicofactoren voor deze psychosociale problematiek maakt behandeling of preventie in een vroeg stadium mogelijk. Screening aan de hand van een goede psychosociale anamnese en/of screenende vragenlijst 26

27 NETWERKRICHTLIJN SUBFERTILITEIT 2011 Organisatie van psychosociale zorg psychologische en psychosociale zorg voor paren met ongewenste kinderloosheid vraagt specifieke deskundigheid van een medisch psycholoog of medisch maatschappelijk werkende. Effectiviteit behandeling voor paren met vruchtbaarheidsproblemen is wisselend psychoeducatie en cognitieve gedragstherapie laten de beste resultaten zien Voor de begeleiding van paren die uitbehandeld zijn voor vruchtbaarheidsproblemen, beschikt het FIOM over deskundige en ervaren maatschappelijk werkenden. NETWERKRICHTLIJN SUBFERTILITEIT

28 NETWERKRICHTLIJN SUBFERTILITEIT 2011 NETWERKRICHTLIJN SUBFERTILITEIT

29 ESHRE GUIDELINE ROUTINE PSYCHOSOCIAL CARE IN INFERTILITY AND MEDICALLY ASSISTED REPRODUCTION ESHRE GUIDELINE ROUTINE PSYCHOSOCIAL CARE IN INFERTILITY AND MEDICALLY ASSISTED REPRODUCTION 29

30 ESHRE GUIDELINE ROUTINE PSYCHOSOCIAL CARE IN INFERTILITY AND MEDICALLY ASSISTED REPRODUCTION Patientenhebben duidelijke voorkeur voor psychosociale zorg, hierdoor toename wellbeing en afname angst en stress Gevoelige en empathischemedewerkers, individuele zorg, aandacht voor impact subfertiliteit, beide partners betrekken in gehele proces Competente medewerkers, korte wachtlijst, continue zorg, contact met andere patienten Schriftelijke op individuele patientgerichte informatie over behandeling en psychosociale zorg ESHRE GUIDELINE ROUTINE PSYCHOSOCIAL CARE IN INFERTILITY AND MEDICALLY ASSISTED REPRODUCTION Needs varieren in verschillende stadia van behandeling Voor behandeling met name in relatie tot gedrag/lifestyle Tijdens behandeling verschillende needs non compliance werkverzuim, weinig support van anderen onzekerheid uitkomst behandeling (OPU, ET en test) distress als niet succesvol Tijdens zwangerschap meer angstig als ze meerdere cycli hebben ondergaan die ze als zeer stressvol hebben ervaren 30

31 ESHRE GUIDELINE ROUTINE PSYCHOSOCIAL CARE IN INFERTILITY AND MEDICALLY ASSISTED REPRODUCTION Sommige patientenzijn kwetsbaarder en hebben extra psychosociale hulp nodig Bepaalde patientkarakteristieken zijn geasscocieerdmet risico op psychosociale problemen ESHRE GUIDELINE ROUTINE PSYCHOSOCIAL CARE IN INFERTILITY AND MEDICALLY ASSISTED REPRODUCTION 31

32 ESHRE GUIDELINE ROUTINE PSYCHOSOCIAL CARE IN INFERTILITY AND MEDICALLY ASSISTED REPRODUCTION Sommige patientenzijn kwetsbaarder en hebben extra psychosociale hulp nodig Bepaalde patientkarakteristieken geasscocieerdmet risico op psychosociale problemen Gebruik screenivfom patientenat risk te identificeren TAKE HOME MESSAGE Stress heeft geen effect op zwangerschapskans na IVF Emotionaldistressis wel belangrijkste reden voor voortijdig stoppen van de behandeling Grootste deel patientenkan prima met verwerking van mislukte behandeling omgaan Aanpassingsmanier is significante voorspeller voor distressna behandeling Deel van patientenheeft behoefte aan psychologische ondersteuning, ook als behandeling gelukt is (ongeveer 20%) Biedt psychosociale zorg op maat aan aan hen die het nodig hebben Vaststellen risicofactoren door middel van standaard vragenlijsten 32