Onderzoek naar de geestelijke gezondheid van levende nierdonoren. Lotte Timmerman

Transcriptie

1 Onderzoek naar de geestelijke gezondheid van levende nierdonoren Lotte Timmerman

2

3 Introductie Veel bekend over medische uitkomsten na levende nierdonatie Kans op overlijden = 0.03% (Matas et al., 2003; Segev et al., 2010) Kans op complicaties <10% (Johnson et al., 1997) Lange termijn gevolgen: Meeste studies: normaal levensverloop en uitstekende kwaliteit van leven (o.a. Ibrahim et al., 2009; Dols et al., 2010) Risico factoren voor negatieve medische uitkomsten (o.a. Ibrahim et al., 2009; Tong et al., 2011)

4 Wat zijn de lange termijn psychologische gevolgen? Psychologische consequenties Moeten donoren psychologisch gescreend worden? Zijn de psychologische gevolgen voor alle donoren hetzelfde? Welke factoren zijn van invloed op de geestelijke gezondheid van donoren? Hebben de donoren psychologische begeleiding nodig? Hoe gaan donoren om met negatieve medische uitkomsten?

5 Vragen 1. Veranderingen in de geestelijke gezondheid van levende nierdonoren in kaart brengen 2. Onderzoeken welke factoren van invloed zijn op de geestelijke gezondheid van levende nierdonoren

6 Vraag 1: Veranderingen in geestelijke gezondheid

7 Psychologische consequenties Eerder onderzoek Meeste donoren: geen verandering Minderheid: positieve of negatieve verandering Positieve verandering 1/3 van de donoren => toename in zelfvertrouwen (Reimer et al., 2006)

8 Psychologische consequenties Negatieve verandering 5,3% & 17,5% toename in depressieve klachten (Minz et al, 2005; Taghavi et al, 2001) Klein percentage ontwikkelt angstklachten (Smith et al, 2003) 4% van de niet-gerichte donoren => klinisch relevante toename in psychologische klachten (Timmerman et al, 2013)

9 Onbeantwoorde vraag Veranderingen veroorzaakt door het donatieproces of natuurlijke fluctuaties? Timmerman et al vergelijking tussen voor en na donatie gematchte controle groep

10 Hoe hebben we dit onderzocht? Potentiële donoren in het Erasmus MC tussen juli 2011 september donoren Response rate 79% Vragenlijsten ingevuld tot 1 jaar na donatie

11 Hoe hebben we dit onderzocht? Algemene populatie Donoren

12 Mentale gezondheid Hoog welbevinden Psychologische klachten Geen psychologische klachten Laag welbevinden (Keyes, 2007)

13 Wat hebben we gemeten? Psychologische klachten, o.a. Cognitieve problemen Depressieve stemming Angst Interpersoonlijke gevoeligheid Bijv. In de afgelopen twee weken hoeveel last had u van aanvallen van angst of paniek?

14 Wat hebben we gemeten? Welbevinden Emotioneel welzijn Psychologisch welzijn Sociaal welzijn In de afgelopen maand, hoe vaak had u het gevoel dat u gelukkig was?

15 Wat hebben we gevonden? Psychologische klachten Voor donatie 6 maanden followup Donoren Controle groep Afname 9% 9% Geen verandering 73% 80% Toename 17% 11% Geen verschil tussen donoren en controle groep

16 Wat hebben we gevonden? Welbevinden Voor donatie 6 maanden follow-up Donoren Controle groep Afname 14% 20% Geen verandering 77% 69% Toename 9% 12% Geen verschil tussen donoren en controle groep

17 Conclusie Veranderingen in mentale gezondheid van donoren Niet verschillend van normale veranderingen in de eerste maanden na donatie Psychologische screening Lange termijn

18 Onderzoeksvraag 2: Factoren die van invloed zijn op de geestelijke gezondheid van donoren

19 Invloed van medische uitkomsten Complicaties bij de donor Heropnames van de ontvanger verslechtering geestelijke gezondheid van de donor Timmerman et al., submitted

20 Invloed van psychologische factoren Invloed van psychologische factoren op de geestelijke gezondheid van donoren gedachten verwachtingen kennis sociale steun coping eerdere psychologische problemen levensgebeurtenissen (Ursin & Eriksen, 2004 en Lazarus, 1999)

21 negatieve gezondheidsverwachtingen minder gevoel om te kunnen gaan met tegenslagen vermijdende copingstijl jongere leeftijd geen religie geen werk weinig sociale steun negatievere gedachtes over donatie eerdere psychologische problemen lage geestelijke gezondheid geen partner Timmerman et al., submitted

22 Hoe moet de zorg aangepast worden?

23 Voorlichting Informeren over psychologische gevolgen van donatie: Geen bewijs voor negatieve invloed op geestelijke gezondheid van de donor Sommige donoren hebben extra psychologische steun nodig, vooral na teleurstellende medische uitkomsten

24 Psychosociale screening Geen bewijs gevonden dat donoren afgewezen moeten worden op basis van psychosociale factoren Veranderingen in geestelijke gezondheid niet verschillend van normale veranderingen Er zijn geen donoren afgewezen in onderzoeksperiode Factoren uit screening geen voorspellende waarde Psychologische impact van afwijzing op grond van psychologische redenen onbekend

25 Psychosociale steun Waarom is psychosociale steun toch belangrijk? - Verhouding tussen kosten/baten - Geestelijke gezondheid => bijdragen aan sneller herstel - Ethisch oogpunt: toevallig medisch ontdekte kwalen worden ook behandeld

26 Risicoprofiel voor psychosociale steun Niet-veranderbare factoren: geen partner hebben teleurstellende medische uitkomsten donor/ontvanger geschiedenis van psychologische problemen jongere leeftijd geen werk hebben geen religie aanhangen Veranderbare factoren: verwachtingen van veel waardering vanuit de omgeving na de donatie verwachting dat de donatie veel negatieve gezondheidsgevolgen met zich mee zal brengen het gevoel niet in staat te zijn om met tegenslagen om te gaan tijdens de donatie negatieve gedachten over de donatie weinig sociale steun ervaren niet de neiging hebben om problemen actief aan te pakken

27 Vervolgonderzoek Geestelijke gezondheid van donoren aantal jaren na donatie Effect van begeleiding

28 Vragen?