Didactische opleiding Leerlijn Zwemmen. 10 en 20 november, 1 december 2014

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Didactische opleiding Leerlijn Zwemmen. 10 en 20 november, 1 december 2014"

Heidi van de Velde
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Didactische opleiding Leerlijn Zwemmen 10 en 20 november, 1 december 2014

2 Kenmerken nieuwe leerlijn Zes fasen van peuterwennen tot beter zwemmen Via waterwennen Fase1, leren overleven Fase2, naar zwemmen Fase3 (1ste focus) Zwemmen = doelmatig voortbewegen in het water Ruimte voor trajecten naar verbreding Fase4 en verdieping Fase5 : iedere organisatie behoud eigenheid. (c) Baan Vier - geen reproductie toegelaten zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van Baan Vier. 2

3 Basisprincipesnieuwe leerlijn Eenvoudig: Het waterwennen wordt vaak begeleid door mensen die slechts een beperkte zwemopleiding genoten hebben: ouders, (aspirant-)initiators, kleuteronderwijzers. De opleiding is vaak te beperkt om een groot aantal lesthema s, noch didactische en veiligheidsprincipes aan bod te brengen. Daarom moet de theoretische basis van waterwennen zeer bevattelijk kunnen zijn. Duidelijk: Om ouders te overtuigen van het belang van waterwennen, moeten we zelf het belang kunnen duiden. Wat is het einddoel en welke bouwstenen dragen hieraan bij? We duiden dit door een voorbeeld. De bouwsteen ademhaling komt vaak aan bod in het waterwennen. Desondanks leren veel kinderen 25m overbruggen met het hoofd boven water. Waarom dit als zwemmen bestempelen en veelal als het eindpunt van het zwemonderricht aannemen, terwijl de ademhaling als een belangrijke bouwsteen voor de lessen watergewenning aanzien wordt? Deze praktijk vraagt een duidelijke bijsturing. Bruikbaar: Het opsplitsen van waterwennen in diverse bouwstenen moet een bruikbare indeling opleveren. Ze staan in relatie tot elkaar. Wanneer kan je nieuwe bouwstenen aansnijden? Welke bouwstenen moet je in elke les steken? Dit zijn belangrijke vragen voor het maken van een lesvoorbereiding. Een bruikbare indeling heeft daarom niet meer bouwstenen op hetzelfde niveau dan je in één les kan behandelen. (c) Baan Vier - geen reproductie toegelaten zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van Baan Vier. 3

3 Leren zwemmen 2 Leren overleven 1 Water wennen 0 Baby-peuter Wennen Hoofd Evenwicht Doelmatig voortbewegen in

4 Fasen Model van de Leerlijn zwemmen Wat 5 Beter zwemmen (verdieping) 4 Anders zwemmen (verbreding) Sporten Ontwikkeling van motorische vaardigheden bij kinderen Aquatische vaardigheden Zwemmen Proces van zwemmend leren 3 Leren zwemmen 2 Leren overleven 1 Water wennen 0 Baby-peuter Wennen Hoofd Evenwicht Doelmatig voortbewegen in het water = 1 ste Focus Coördinatie Lichaam Verplaatsen Ledematen Bewegen i/h water Proces van leren zwemmen Geen leren

5 Waterwennen Fase1 : 3 bouwstenen Het hoofd -Inademenonder water gaat niet. In een eerste reflex houdt men de mond dicht. Geleidelijk ervaart men dat men onder water wel de mond kan openenen uitademen, inademen gebeurt immers boven water. -Ogenzien anders onder water. In een eerste reflex knijpt men de ogen dicht, maar uiteindelijk kan men wel kijken onder water. Het ziet er allemaal wat anders uit en het voelt wat raar, maar het kan perfect. -Orenlopen vol. Veel zwemmers denken er niet meer aan dat er water in de oren komt. Bij waterwennen houden heel wat kindjes, wanneer ze het hoofd in het water leggen, de oren angstvallig boven water. - Sommige mensen hebben zelfs nare ervaringen als hun haar nat wordt. De romp Ik geef je een fikse duw onmiddellijk zie ik hoe je jezelf rechtop wil houden maar in het water moet dat niet! Meer nog, om te leren zwemmen moet je juist leren horizontaalliggen. Je kan ook veel vrijer roterenin het water, een koprol op land kan veel pijnlijker aflopen dan een rol in het water. Uiteindelijk komt er nog een laatste factor en ervaart je romp ook waterweerstand. Dit zijn zijn nieuwe ervaringen voor het lichaam. De ledematen Onze armen en benen kunnen normaal vrij bewegen of we gebruiken ze om bewegingen te sturen via vaste contactoppervlakken. In het water ervaren we plots weerstandop de ledematen en het water dat reageert op bewegingen van de ledematen. In de eerste les leren we de lesgever nat spatten, nadien leren we stuwen. In heel wat brevettenreeksen waterwennen staan weinig oefeningen voor de ledematen, kinderen hebben meer moeite om onder te gaan met het hoofd en adaptaties van de romp te leren. Maar het zijn wel deze ledematen die moeten stuwen om tot zwemmen te komen. Na het waterwennen volgt daardoor vaak een langdurige fase waarbij de ledematen moeten leren bewegen in het water. Nochtans kunnen kinderen die veel in het water zijn geweest al op een jonge leeftijd met behulp van hondjesslag of andere bewegingen stuwing in het water ervaren. (c) Baan Vier - geen reproductie toegelaten zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van Baan Vier. 6

6 Waterwennen Fase1 : 3 bouwstenen (c) Baan Vier - geen reproductie toegelaten zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van Baan Vier. 7

7 (c) Baan Vier - geen reproductie toegelaten zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van Baan Vier. 8

8 (c) Baan Vier - geen reproductie toegelaten zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van Baan Vier. 9

9 Ordenen van oefeningen per bouwsteen (c) Baan Vier - geen reproductie toegelaten zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van Baan Vier. 10

10 Model nieuwe leerlijn (c) Baan Vier - geen reproductie toegelaten zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van Baan Vier. 11

11 Leren overleven Fase2 : 3 vaardigheden De ervaren lesgever waterwennen merkt al gauw dat bouwstenen slechts bestaan uit heel eenvoudige oefeningen. In de nieuwe Vlaamse leerlijn is er een snelle overgang naar de volgende fase: leren overleven. Al heel wat nieuwe vaardigheden aangeleerd kunnen worden in functie van watersafety, alsook kunnen basisvaardigheden (die deel uitmaken van de opbouw naar wedstrijdzwemslagen) aan bod komen. Voorwaarde is echter dat het kind voldoende water gewend moet zijn. Het kind leert combinaties van bouwstenen: drijven, verplaatsen en coördinatie. Evenwicht Wanneer een kind de bouwstenen hoofd en rompbeheerst kunnen oefeningen rond drijven aangebracht worden. Door het lichaam en het hoofd in het water te leggen ontstaat deze mogelijkheid. In het begin eenvoudig en ter plaatse drijven, uiteindelijk ook in beweging en in combinatie met ademhaling. De ledematen stuwen nog niet maar helpen geleidelijk aan wel met stroomlijnen. Verplaatsen Wanneer een kind de bouwstenen romp en ledematenbeheerst kunnen verplaatsingen ontstaan. Eenvoudige verplaatsingen op de rug of in hondjesslag, waarbij het lichaam horizontaler komt te liggen en de ledematen stuwen. Coördinatie Wanneer een kind de bouwstenen hoofd en ledematenbeheerst, kan coördinatie ontstaan. De armen helpen het hoofd om boven te komen om te ademen, arm en beenbewegingen kunnen geoefend worden in combinatie met ademhaling, de romp wordt hierbij voorlopig nog ondersteund met drijfmiddelen. (c) Baan Vier - geen reproductie toegelaten zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van Baan Vier. 12

12 (c) Baan Vier - geen reproductie toegelaten zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van Baan Vier. 13

13 (c) Baan Vier - geen reproductie toegelaten zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van Baan Vier. 14

14 Vaardigheden: gecombineerde bouwstenen (c) Baan Vier - geen reproductie toegelaten zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van Baan Vier. 15

15 Lesgevers en trainers opleiden - Initiator zwemmen VTS: Basisvaardigheden Evenwicht Stroomlijnen Stuwen met de benen Ademen Stuwen met de armen - Instructeur B zwemmen VTS: Foutenanalyse (voorbeelden foutenanalyse schoolslag) Stroomlijnen (hoofd hoog / geen pijlfase/ armen niet strekken in pijl / hoofd boven zwemmen/ ) Coördinatie (overlap / afslag / te vroeg heup buigen/ ) Armen (te oppervlakkig spreiden / te smal / te diepe terugvoer / assymetrie/ water grijpen / ) Benen (te veel heupbuiging / onvoldoende sluiten / assymetrie/ te breed / steekvoet / ) Ademhaling ( te vroeg / te laat / niet uitblazen onder water / ) Ritme (onderbreken terugvoer / te traag samenbrengen / geen pijlfase/ ) (c) Baan Vier - geen reproductie toegelaten zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van Baan Vier. 16

16 Lesgevers en trainers opleiden Deelname aan (wedstrijd)sport - Basisvaardigheden: Evenwicht Stroomlijnen Stuwen met de benen Ademen Stuwen met de armen - Foutenanalyse Stroomlijnen Coördinatie Armen Benen Ademhaling Ritme (c) Baan Vier - geen reproductie toegelaten zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van Baan Vier. 17

Leren zwemmen: veiligheid Vergelijking basiselementen van zwemveiligheid in zwemprogramma s / zwembrevetten (tot 50m 1 ) in diverse landen²: 1 Kelderman, R., & De Martelaer, K.

17 Leren zwemmen: veiligheid Vergelijking basiselementen van zwemveiligheid in zwemprogramma s / zwembrevetten (tot 50m 1 ) in diverse landen²: 1 Kelderman, R., & De Martelaer, K.(Eindverhandeling VUB 2009). ² De MartelaerK, Soons B, Van IseghemT (Vlaams Tijschriftvoor Sportbeheer 2013). (c) Baan Vier - geen reproductie toegelaten zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van Baan Vier. 18

18 Leren zwemmen: veiligheid Te water Ademhalen Drijven Watertrappen Draaien Overleven Onder water Voortbewegen buik Voortbewegen rug (c) Baan Vier - geen reproductie toegelaten zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van Baan Vier. 19

19 Leren zwemmen: veiligheid (c) Baan Vier - geen reproductie toegelaten zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van Baan Vier. 20

20 Analogie: leren fietsen Trappen (c) Baan Vier - geen reproductie toegelaten zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van Baan Vier. 21

Vergelijkbare documenten

Vaardig. zwemmen. Bart Soons, Carine Verbauwen, Peter Van Gerven, Met medewerking van

Vaardig. zwemmen. Bart Soons, Carine Verbauwen, Peter Van Gerven, Met medewerking van Vaardig zwemmen OEFENSTOF Bart Soons, Carine Verbauwen, Peter Van Gerven, Reinout Van Schuylenbergh Met medewerking van Inhoud Inleiding 8 Deel 1. Een nieuwe leerlijn zwemmen 9 Een overzicht 11 Drie bouwstenen