Gebeten door hond of kat

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Gebeten door hond of kat"

Femke de Jong
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Gebeten door hond of kat Marloes van Dijk, dierenarts en veterinair microbioloog i.o., Universiteit Utrecht, faculteit diergeneeskunde Bernadette Dijkman, arts infectieziektebestrijding i.o., GGD regio Utrecht

2 Disclosure belangen spreker Bernadette Dijkman (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen nvt

3 Disclosure belangen spreker Marloes van Dijk (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen nvt

4 Gezelschapsdieren in Nederland Aantal huisdieren (cijfers 2014) 1,5 miljoen honden: 18% huishoudens 2,6 miljoen katten: 23% huishoudens Meestal gehouden in gezinnen met kinderen

Gezelschapsdieren niet altijd gezellig Incidenten hond-mens in Nederland (cijfers 2008) 150.000 personen per jaar gebeten door een hond 1/3 liet zich behandelen 1982-2007: 29 met dodelijke afloop, w.

5 Gezelschapsdieren niet altijd gezellig Incidenten hond-mens in Nederland (cijfers 2008) personen per jaar gebeten door een hond 1/3 liet zich behandelen : 29 met dodelijke afloop, w.o. 8 kinderen Locatie bijtwond Volwassenen ledematen Kinderen gezicht Kinderen Vaak gebeten door bekende hond 50% bijtincidenten geen volwassene aanwezig 30% incidenten openbare ruimte / vreemde hond Volwassenen > kinderen Cijfers krab- of bijtwonden door katten???

9 Hond vs kat Kat: prikbijtwond Hond: kneusbijtwond Bron:

10 Actualiteit

Actualiteit 1993-2008 Regeling Agressieve Dieren ( Pitbull verbod ) Raad van Beheer: verplichting MAG-test ouderdieren sommige rassen 2017 rapport Hondenbeten aan de kaak gesteld

11 Actualiteit Regeling Agressieve Dieren ( Pitbull verbod ) Raad van Beheer: verplichting MAG-test ouderdieren sommige rassen 2017 rapport Hondenbeten aan de kaak gesteld (Raad voor Dieraangelegenheden) Voorstel: houderijvoorschriften voor hoog-risico honden rassen/kruisingen/lookalikes die ernstig letsel kunnen toebrengen door hun bijtgedrag en bijtkracht.

12 Pitbull Boerboel Cane Corso

13 Bijtwonden - behandeling Wat staat er in de richtlijnen? NHG behandelrichtlijn traumatische wonden en bijtwonden LCI Draaiboek dierenbeten Denk aan tetanusvaccinatie Profylactisch antibiotica? Primair sluiten van een wond?

14 Gebeten door kat of hond: antibiotica? NHG-behandelrichtlijn: Mensen- of kattenbeten: altijd Bijtwonden aan hand/pols, been/voet, genitaliën of gelaat Diepe prikwonden of kneusbijtwonden Immuungecompromitteerden 1 e keuze: amoxicilline/clavulaanzuur 500/125 mg 3 dd ged 5 dagen (immuungecompromitteerden, LCI: 7 dagen) 2 e keuze: doxycycline / clindamycine

15 Bijtwonden primair sluiten of niet? Infectierisico vs. wondgenezing / cosmetisch belang Beschikbare onderzoeken (beide alleen over hondenbeten) Cheng et al. (2014): Systematisch literatuuronderzoek RCT s Geen verschil in wondinfectie sluiten vs. niet sluiten Tabaka 2015: prospectief cohortonderzoek Niet-significant verschil (7% vs. 4,2%)

16 Bijtwonden primair sluiten of niet? Geen richtlijn in NL, aanbeveling NHG gebaseerd op: Aanbeveling Nederlandse Vereniging voor Traumatologie: Wondtoilet vóór evt. sluiting van een wond Amerikaanse richtlijn honden- en kattenbeten: NIET sluiten van bijtwonden > 8 u, prikbijtwonden, of tekenen van infectie NIET sluiten bij verwijsindicatie

17 Casus 1 64-jarige man door huisarts naar SEH verwezen Sinds 1 dag malaise, hoge koorts en koude rillingen VG: DM2, splenectomie LO: ziek, tachypnoe 30/min, RR 70/40 mmhg, Pols 120/min, temp 39,6 0 C (Hetero)anamnese: geen aanwijzingen voor een oorzaak 1. Wat is er aan de hand? (DD) 2. Aan welke verwekkers denk je met name bij een postsplenectomie sepsis?

18 Casus 1 - vervolg Postsplenectomiesepsis, vermoedelijk infectieus > denk aan gekapselde bacterien (S. pneumoniae, H. Influenzae B, meningokokken) Aanvullende diagnostiek: CT cerebrum, thorax en abdomen en liquorpunctie: geen afwijkingen. Heteroanamnese: 3 dagen geleden schram op onderarm door contact met een hond.

19 Casus 1 - vervolg Bron: Claassen RI et al., Huisdieren zijn een risico voor patienten zonder milt. Ned Tijdschr Geneeskd. 2016; 160: D240.

20 Casus 1 - vervolg Patient verslechterde ondanks antibiotica i.v. Acute nierinsufficientie Diffuse intravasale stolling Overlijden 14 uur na opname aan sepsis met multiorgaanfalen Wat is nu de meest waarschijnlijke verwekker?

21 Capnocytophaga canimorsus Gramnegatieve staaf Commensaal in orofarynx van huisdieren (o.a. honden, katten) Besmetting door bijtwond, krabwond of andere vorm van contact. 1-3 dagen na besmetting ontstaat infectie Risicogroepen: (functionele) asplenie, immuunsuppressie, alcoholisme Kliniek: griepachtig beeld met progressie naar sepsis met multiorgaanfalen.

22 Capnocytophaga canimorsus Gramnegatieve staaf Commensaal in orofarynx van huisdieren (o.a. honden, katten) Besmetting door bijtwond, krabwond of andere vorm van contact. 1-3 dagen na besmetting ontstaat infectie Risicogroepen: (functionele) asplenie, immuunsuppressie, alcoholisme Kliniek: griepachtig beeld met progressie naar sepsis met multiorgaanfalen.

24 One Health ±3 tel. consulten per jaar over humane casus op aangeven behandelend specialist allen contact met honden; niet altijd duidelijk bijt- of krabincident allen ernstige infecties (sepsis, meningitis) met ziekenhuisopname; soms met fatale afloop niet altijd duidelijk onderliggend lijden Verzoek om hond te onderzoeken op C. canimorsus

25 C. canimorsus - veterinair Frequentie van isolatie in ons lab 5x gekweekt sinds invoering Maldi-TOF (2014) Commensaal! C. canimorsus aanwezig in de bek (o.b.v. PCR) 70% van de honden (Van Dam et al. 2009; Umeda et al. 2014) 50% van de katten (Umeda et al. 2014) Groeit traag isolatie uit mengcultuur?! Onbekend of behandeling effectief is Geen longitudinale studies gedaan Dus hoe zinvol is testen?!

26 Kattenkrabziekte Bartonella henselae infectie Hoe vaak komt het voor? Minimaal gevallen per jaar in NL Vooral kinderen en jongvolwassenen

27 Kattenkrabziekte kliniek 3-6 dagen na krab/beet ontstaat papel(s) Lymfeadenitis; 15% abcedering 1 op 3 gevallen: koorts, hoofdpijn, algehele malaise 2%: (reversibele) encephalitis met coma 1-3%: gedissemineerde ziekte met ontstekingshaarden in bot, lever, milt en long.

28 Kattenkrabziekte kliniek Lymfadenopathie Bacillaire angiomatose Bron: huidziekten.nl

29 Kattenkrabziekte - diagnostiek Kweken uit pus van lymfeklier lukt bijna nooit PCR uit materiaal van lymfeklier is wel sensitief Serologie: aantonen IgM en IgG respons

30 Kattenkrabziekte - behandeling Spontaan herstel Bij abcedering: aspiratie of drainage van pus Eventueel: azitromycine 500 mg (dag 1) en 250 mg 1 dd (dag 2-5)

31 Moet de kat weg?

32 B. henselae - Veterinair perspectief Subklinische infectie Bacteraemie Langdurig / recidiverend m.n. in jonge katten (<1 jaar) Zelflimiterend Seroprevalentie onder NL straatkatten is 50% (Bergmans et al. 1997) Bacteraemie: 22% asielkatten (kweek+) (Bergmans et al. 1997) Transmissie

34 B. henselae - transmissie Transmissie: vlo! Geen verticale of horizontale transmissie in vlo-vrijeomgeving (Chomel et al. 1996; ABCD guideline feline bartonellosis 2016)

35 B. henselae - diagnostiek Diagnostiek bacteraemie Agens Kweek PCR Serologie Negatief: uitsluiten? Positief beschermd Herinfectie door andere stam B. henselae is mogelijk

36 B. henselae therapie & preventie Kat behandelen? Effectiviteit? Geen garantie klaren bacteraemie Overwegen bij immuungecompromitteerde eigenaar en/of kattenkrabziekte Geen vaccin beschikbaar Preventie? Vlooienbestrijding!

37 B. henselae minimaliseren zoönotisch risico Immuungecompromitteerde eigenaren & aanschaf kat >1 jaar Vlo-vrij Gezond Niet uit asiel of huishouden met meer katten Immuungecompromitteerde eigenaren & houden van katten Vlooienbestrijding Nagels knippen / niet wild spelen Wondjes direct schoonmaken en evt. na laten kijken Katten binnen houden Bron: ABCD guideline feline bartonellosis 2016

38 Moet de kat weg?

39 Take Home Messages Huisdieren kunnen ook ziekten overdragen zonder te bijten Informeer de immuungecompromiteerde patient over (huis)diercontact Het huisdier hoeft niet weg! Bekijken per geval. Diagnostiek bij huisdier? Bezint eer ge adviseert..

40 Vragen?

Vergelijkbare documenten

Sepsis in de huisartsenpraktijk. Feike Loots Arts-onderzoeker IQ healthcare, Radboudumc

Sepsis in de huisartsenpraktijk Feike Loots Arts-onderzoeker IQ healthcare, Radboudumc Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de AZO scholingsavond (Potentiële) belangenverstrengeling Voor