INHOUDSOPGAVE WOORD VOORAF... v TEN GELEIDE... vii DEEL 1. HET BEGRIP FRANCHISING...1 HOOFDSTUK 1. INLEIDING...3 Afdeling 1. Historiek...3 Afdeling 2. De economisch-commerciële invalshoek...4 1. Inleiding...4 2. Principes werking van franchising...5 HOOFDSTUK 2. ALGEMENE PRINCIPES...13 Afdeling 1. Begripsomschrijving...13 1. Europees recht...13 1. Het begrip franchising...13 2. Het begrip franchisecontract...13 2. Belgisch recht...14 Afdeling 2. Kenmerken...16 1. Knowhow...16 2. Samenwerking...20 3. Intuitu personae...22 4. Zelfstandigheid...24 5. Exclusiviteit...26 Afdeling 3. Categorieën van franchising...26 1. Producentenfranchising...26 2. Distributiefranchising...27 3. Dienstenfranchising...27 4. Industriële franchising...27 5. Masterfranchising...28 6. Soft- en hard-franchising...29 Afdeling 4. Andere soortgelijke distributiekanalen...30 1. Inleiding...30 2. Soorten...31 1. Benoemde overeenkomsten...31 1.1. Lasthebber, makelaar, commissionair...31 1.2. Handelsagent...32 1.3. Handelsvertegenwoordiger...33 1.4. Alleenverkoper...33 ix
2. Onbenoemde overeenkomsten... 35 2.1. Filiaalbedrijf... 35 2.2. Affiliatie... 36 2.3. Inkoopcentrale... 36 2.4. Coöperatieve... 37 2.5. Joint-venture... 37 2.6. Licentie... 37 Afdeling 5. Voor- en nadelen van franchising... 38 1. De franchisegever... 38 2. De franchisenemer... 39 3. De verbruiker... 40 HOOFDSTUK 3. WETGEVING EN RECHTSBRONNEN... 43 Afdeling 1. België... 43 1. Inleiding... 43 2. Inhoud... 43 3. Algemeen besluit... 49 Afdeling 2. Europese Unie... 50 1. Inleiding... 50 2. Inhoud van de VO 1988 nr. 4087... 54 3. Inhoud van de VO 1999 nr. 2790... 54 1. De Verordening zelf... 54 1.1. Waarom een nieuwe VO?... 54 1.2. Wat is nieuw?... 55 1.2.1. Toepassingsgebied (art. 2, lid 1 en 2)... 55 1.2.2. Marktaandeel (art. 3)... 55 1.2.3. Hardcore -restricties (art. 4, a), b), c, d) en e))... 56 1.2.4. Niet-concurrentie (art. 5)... 57 1.3. Niet-toepasselijkheid van de VO... 58 2. De Richtsnoeren... 59 2.1. Inleiding... 59 2.2. De Richtsnoeren en franchisingcontracten... 60 2.2.1. Algemene principes... 60 2.2.2. In het bijzonder... 60 2.3. Besluit... 64 Afdeling 3. Internationaal privaatrecht... 65 Afdeling 4. Deontologische code... 66 1. Inleiding... 66 2. Inhoud... 67 x
DEEL 2. HET FRANCHISECONTRACT...73 INLEIDING...75 HOOFDSTUK 1. HET CONTRACT...77 Afdeling 1. Kenmerken...77 1. Onbenoemd...77 2. Consensueel...77 3. Wederkerig...77 4. Intuitu personae...78 5. Onder bezwarende titel...79 6. Opeenvolgend...79 7. Zelfstandigheid...79 8. Toetreding...82 Afdeling 2. Het precontract...83 1. Inleiding...83 2. De precontractuele informatie...83 1. Algemene principes...83 2. Bestanddelen...84 3. Franchising...85 3.1. Algemeen...85 3.2. In het bijzonder...86 3.2.1. Ten aanzien van de franchisegever...86 3.2.2. Ten aanzien van de franchisenemer...87 3.2.3. Het voorcontract...87 3.2.4. Afbreken van onderhandelingen...88 3. Precontractuele aansprakelijkheid...89 1. Principes...89 2. Toepassingen...90 4. Gebruikelijke clausules...98 Afdeling 3. Het basiscontract...98 1. Inleiding...98 2. Inhoud...99 1. Begin en duur...99 1.1. Bepaalde duur...99 1.2. Onbepaalde duur...100 2. De uitvoering...100 2.1. De verplichtingen van de franchisegever...100 2.1.1. Overdracht van knowhow en intellectuele rechten...100 2.1.2. Bijstand...102 2.1.3. Exclusiviteit...108 xi
2.1.4. Leveringsplicht en stock... 110 2.1.5. Franchiseraad... 110 2.2. De verplichtingen van de franchisenemer... 116 2.2.1. Financiële verplichtingen... 116 2.2.2. Gebruik van knowhow en intellectuele rechten... 118 2.2.3. Bevoorrading... 120 2.2.4. Beleidscontrole... 121 2.2.5. Handelsfonds... 122 2.2.6. Vertrouwelijk karakter en niet-concurrentie. 124 3. Het einde van het contract... 125 3.1. Het verstrijken van de contractuele termijn... 125 3.2. Ontbinding... 126 3.2.1. Vroegtijdige beëindiging wegens wanprestatie... 126 3.2.2. Overlijden en faillissement... 127 3.3. Post-contractueel... 128 3. Gebruikelijke clausules... 128 1. Algemeen... 128 2. Inhoud... 128 Afdeling 4. Het masterfranchisingcontract... 129 1. Inleiding... 129 2. Definitie... 131 3. Juridisch kader... 132 1. Nationaal... 132 1.1. Principes... 132 1.2. Rechtspraak... 132 2. Internationaal... 135 4. Gebruikelijke clausules... 135 Afdeling 5. Het modelcontract van ICC... 137 1. Inleiding... 137 2. Inhoud... 137 3. Inhoudsopgave van het ICC Modelcontract... 138 HOOFDSTUK 2. ANDERE RAAKVLAKKEN... 141 Inleiding... 141 Afdeling 1. Alleenverkoop... 142 1. Inleiding... 142 2. De Concessiewet... 143 3. Franchising en concessie... 144 1. Inleiding... 144 2. Principes... 145 3. Besluit... 155 xii
Afdeling 2. Handelshuur...156 1. Inleiding...156 2. Principes...157 3. Besluit...159 Afdeling 3. Intellectuele rechten...160 1. Inleiding...160 2. Principes...160 1. Merken...160 2. Knowhow...162 3. Het kenteken, tekeningen en modellen...163 Afdeling 4. Mededingingsrecht...163 1. Inleiding...163 2. Principes...163 3. Mededinging en franchising...165 4. Toepassingsgevallen...165 Afdeling 5. Wet op de handelspraktijken...172 1. Algemeen...172 2. Toepassingsgevallen...173 Afdeling 6. Vestigingsrecht...173 Afdeling 7. Arbeidsrecht...173 HOOFDSTUK 3. GESCHILLEN...175 Afdeling 1. Op nationaal vlak...175 1. Bevoegdheid...175 1. Mediatie...175 1.1. Inleiding...175 1.2. Franchising...175 2. Rechtbanken...176 3. Arbitrage...176 2. Toepasselijk recht...177 Afdeling 2. Op internationaal vlak...178 1. Europese Unie...178 1. Bevoegdheid...178 1.1. Inleiding...178 1.2. Rechtsmacht...179 1.2.1. Rechtbanken...179 1.2.2. Arbitrage...180 2. Toepasselijk recht...181 2. Buiten EU...182 1. Bevoegdheid...182 2. Toepasselijk recht...182 xiii
DEEL 3. EVALUATIE EN BESLUIT... 187 HOOFDSTUK 1. EVALUATIE... 189 HOOFDSTUK 2. BESLUIT... 191 Afdeling 1. Op Belgisch vlak... 191 Afdeling 2. Op internationaal vlak... 193 DEEL 4. BIJLAGEN... 195 BIJLAGE 1. CHECKLIST FRANCHISINGCONTRACT... 197 BIJLAGE 2. WET VAN 27 JULI 1961 BETREFFENDE DE EENZIJDIGE BEËINDIGING VAN DE VOOR ONBEPAALDE TIJD VERLEENDE CONCESSIES VAN ALLEENVERKOOP... 199 BIJLAGE 3. ONTWERP VAN WET BETREFFENDE DE PRECONTRACTUELE INFORMATIE BIJ COMMERCIËLE SAMENWERKINGSOVEREENKOMSTEN... 203 BIJLAGE 4. VERORDENING (EG) 2790/1999 BETREFFENDE DE TOEPASSING VAN ARTIKEL 81, LID 3, VAN HET VERDRAG OP GROEPEN VERTICALE OVEREENKOMSTEN EN ONDERLING AFGESTEMDE FEITELIJKE GEDRAGINGEN.. 207 BIJLAGE 5. EUROPESE DEONTOLOGISCHE ERECODE VAN DE FRANCHISE... 215 BIBLIOGRAFIE... 223 TREFWOORDENREGISTER... 227 xiv