Distributieovereenkomsten in het mededingingsrecht. Frank

Transcriptie

1 Distributieovereenkomsten in het mededingingsrecht Frank

2 VII INHOUDSTAFEL De Bibliotheek Handelsrecht Voorwoord bij de Reeks Mededinging, Marktpraktijken en Intellectuele Rechten DEEL I. INLEIDING Afdeling 1. Toepassingsgebied en methodologie 3 1. Toepassingsgebied 3 S 2. Methodologie 5 Afdeling 2. Verbod op mededingingsbeperkende afspraken 7 1. Algemeen 7 2. Verhouding tussen artikelen 2 en 3 WBEM enerzijds, en artikel 101 en 102 VWEU anderzijds 9 Afdeling 3. Toepassing van het verbod op mededingingsbeperkende afspraken. A. Directe werking van artikel 101 VWEU en de bewijslast B. Geen aanmeldingsplicht C. Gedecentraliseerde toepassing van het Europese mededingingsrecht.. 1. Gedecentraliseerde toepassing door NMA's 2. Gedecentraliseerde toepassing door nationale rechterlijke instanties D. Belang van het begrip "beïnvloeding van de handel" E. De verhouding tussen het Europese en het nationale mededingingsrecht 1. Convergentieregel 2. Convergentie en artikel 101 VWEU 3. Convergentie en eenzijdige gedragingen (met inbegrip van artikel 102 VWEU) F. Uniforme toepassing van het Europese mededingingsrecht Afdeling 4. Handhaving van het verbod op mededingingsbeperkende afspraken 20 S 1. Publieke handhaving S 2. Private handhaving Afdeling S. versus "soft" mededingingsrecht 1. Algemeen 2. Juridische aard van soft law 3. De gevolgen van soft law A. Voor de Commissie B. Voor derden 1. EU rechterlijke instanties

3 VIII INHOUDSTAFEL 2. NMAs en nationale rechterlijke instanties Ondernemingen HOOFDSTUK 1. DISTRIBUTIEOVEREENKOMSTEN BINNEN VERORDENING 330/ DISTRIBUTIEOVEREENKOMSTEN BINNEN HET TOEPASSINGSGEBIED VAN ARTIKEL LID 1 VWEU Afdeling 1. Inleiding 35 Afdeling 2. Methodologie 1. Eerste vraag: Beïnvloeding van de handel tussen lidstaten 2. Tweede vraag: Verticale overeenkomsten 3. Derde vraag: Verticale beperkingen Het resultaat van de evaluatie 38 Afdeling 3. Eerste vraag: Beïnvloeding van de handel Inleiding Toepassingsgebied van het Europese mededingingsrecht 39 A. Territoriaal toepassingsgebied 39 B. Distributieovereenkomsten die de handel tussen lidstaten (kunnen) beïnvloeden Effecten gemeten op het niveau van de overeenkomst in haar geheel Geen verband met een mededingingsbeperking vereist 3. Het begrip "kunnen beïnvloeden" 4. Verticale overeenkomsten inzake invoer in de EU, export buiten de EU of wederinvoer in de EU 44 C. Verticale overeenkomsten die de handel tussen merkbaar beïnvloeden Kwantificering van merkbaarheid: KMO's Kwantificering van merkbaarheid: vermoedens Kwantificering van merkbaarheid: negatief vermoeden Kwantificering van merkbaarheid: positief vermoeden 50 D. Samenvatting Toepassingsgebied van het Belgische mededingingsrecht Afdeling 4. Tweede vraag: Verticale overeenkomsten Inleiding Eerste onderdeel: Overeenkomsten en onderling afgestemde feitelijke gedragingen 53 A. Algemeen 53 B. Het begrip overeenkomst Ruime interpretatie van het begrip "overeenkomst" Wilsovereenstemming - irrelevantie van de vorm van de overeenkomst Wilsovereenstemming - irrelevantie van de toepassing 54

4 INHOUDSTAFEL 4. Wilsovereenstemming - instemming bij contract of door gedraging Wilsovereenstemming - instemming bij contract 6. Wilsovereenstemming - instemming door gedraging Wilsovereenstemming - partijgebonden Samenvatting 60 C. Het begrip onderling afgestemde feitelijke gedraging 1. Definitie 2. Toepassing op distributierelaties Tweede onderdeel: Twee of meer ondernemingen 63 A. Het begrip onderneming Definitie Het uitoefenen van een economische activiteit Rechtspersoonlijkheid niet vereist 64 B. De vereiste van meer dan één onderneming Algemeen Intragroepsovereenkomsten Geen beperking op het aantal contracterende ondernemingen Derde onderdeel: Ondernemingen die werkzaam zijn in een verschillend stadium van de productie- of distributieketen 66 % 5. Vierde onderdeel: overeenkomsten of onderling afgestemde feitelijke gedragingen die betrekking hebben op de voorwaarden waaronder de partijen bepaalde goederen of diensten kunnen kopen, verkopen of doorverkopen 67 Afdeling 5. Derde vraag: Verticale beperkingen Inleiding 68 S 2. Eigen initiatief van de betrokken ondernemingen versus overheidsdwang De minimis 69 A. Marktaandeellimiet Definitie Gecombineerd marktaandeel voor concurrenten en individuele marktaandelen voor Cumulatieve marktafschermingeffecten 70 B. Hardcorebeperkingen C. Uitgesloten beperkingen (niet-concurrentiebedingen) S 4. De minimis in de WBEM 72 S 5. Beoordeling per geval van het mededingingsbeperkend doel of 73 A. Mededingingsbeperkende strekking of gevolgen Mededingingsbeperkende strekking Mededingingsbeperkende gevolgen B. Merkbare beperking van de mededinging Merkbaar mededingingsbeperkend doel Merkbare mededingingsbeperkende gevolgen Nevenrestricties 80 A. Het begrip nevenrestricties 80 LARCIER * BIBLIOTHEEK HANDELSRECHT

5 X INHOUDSTAFEL B. Voorwaarden voor het ondergeschikte karakter van bepaalde beperkingen 80 C. Nevenrestricties versus artikel 101, lid 3 VWEU analyse D. Verticale nevenrestricties in een horizontale of verticale context 7. Objectieve rechtvaardiging 83 A. Het begrip objectieve rechtvaardiging 83 B. Toepassingsgebied en voorwaarden van objectieve rechtvaardiging C. Objectieve rechtvaardiging en machtspositie 84 HOOFDSTUK 2. DISTRIBUTIEOVEREENKOMSTEN BINNEN HET TOEPASSINGSGEBIED VAN VERORDENING 330/ Afdeling Inleiding 87 Afdeling 2. Methodologie Eerste vraag: Toepasselijkheid van andere groepsvrijstellingsverordeningen Tweede vraag: Marktaandeellimiet van 30% Derde vraag: Intellectuele eigendomsrechten Vierde vraag: Betrokkenheid van concurrenten of ondernemersverenigingen De uitkomst van het onderzoek van de vier vragen 90 Afdeling 3. Eerste vraag: De toepasselijkheid van andere groepsvrijstellingsverordeningen Inleiding De verhouding tot de groepsvrijstellingsverordeningen inzake horizontale samenwerkingsovereenkomsten 93 A. Algemeen 93 B. De verhouding tussen Verordening 1218/2010 en Verordening 330/ De grenzen van het toepassingsgebied van Verordening 330/ Het toepassingsgebied van Verordening 1218/ C. De verhouding tussen Verordening 1217/2010 en Verordening 330/ De grenzen van het toepassingsgebied van Verordening 330/ Het toepassingsgebied van Verordening 1217/ De verhouding met de groepsvrijstellingsverordening inzake technologieoverdracht 9 8 A. Algemeen 9 8 B. De verhouding tussen Verordening 772/2004 en Verordening 330/ De grenzen van het toepassingsgebied van Verordening 330/ Het toepassingsgebied van Verordening 99 C. Overeenkomsten die verschillende handelsniveaus betreffen 4. De verhouding met de groepsvrijstellingsverordening voor de distributie van motorvoertuigen Afdeling 4. Tweede vraag: Marktaandeellimiet 1. Inleiding LARCIER BIBLIOTHEEK HANDELSRECHT

6 INHOUDSTAFEL XI 2. Relevante markten A. Definitie van de relevante producten geografische markt B. Relevante markt en marktaandeel van de leverancier 1. Regel (1) voor de bepaling van de relevante productmarkt: vraagsubstitutie vanuit het oogpunt van de eindgebruiker voor de distributie van eindproducten 2. Uitzondering op regel (1) voor de bepaling van de relevante productmarkt: vraagsubstitutie vanuit het oogpunt van de distributeur in geval van assortimenten van eindproducten 3. Regel (2) voor de bepaling van de relevante productmarkt: de distributievorm is over het algemeen niet relevant 4. Regel voor de meting van het marktaandeel van de leverancier: meting op de verkoopmarkt aan de distributeurs 5. Uitzondering op de regel voor de meting van het marktaandeel van de leverancier: meting op de eindgebruikersmarkt 6. Relevante geografische markt C. Relevante markt en marktaandeel van de distributeur D. Relevante markt - overeenkomsten met drie of meer partijen op verschillende handelsniveaus E. Relevante markt - assortiment van producten verdeeld via hetzelfde distributiesysteem F. Relevante markt - secundaire producten 3. Berekening van de marktaandelen A. Marktaandeel in waarde en marktaandeel in volume 1. Marktaandeel in waarde 2. Marktaandeel in volume 3. Marktgegevens met betrekking tot het voorafgaande kalenderjaar B. Marktaandeel van verbonden ondernemingen, joint ventures, gevallen van duale distributie en intragroepsverkopen 1. Verbonden ondernemingen 2. Joint ventures 3. Duale distributie 4. Intragroepsverkopen C. Marktaandeel en in-houseproductie 4. Praktische voorbeelden Afdeling 5. Derde vraag: De rol van intellectuele eigendomsrechten 1. Inleiding 2. Eerste voorwaarde: IER als onderdeel van een 3. Tweede voorwaarde: IER overgedragen aan, of voor gebruik door, de distributeur 4. Derde voorwaarde: IER die niet het hoofdonderwerp vormen van de distributieovereenkomst 5. Vierde voorwaarde: IER die rechtstreeks verband houden met het gebruik, de verkoop of de wederverkoop van goederen of diensten nr LARCIER BIBLIOTHEEK HANDELSRECHT

7 XII INHOUDSTAFEL 6. Vijfde voorwaarde: IER die geen mededingingsbeperkingen bevatten die hetzelfde doel hebben als verticale beperkingen die niet zijn vrijgesteld Merken, auteursrechten en knowhow A. Merken B. Auteursrechten C. Knowhow Afdeling 6. Vierde vraag: Overeenkomsten tussen concurrenten en overeenkomsten gesloten door een ondernemersvereniging 1. Distributieovereenkomsten tussen concurrenten A. De regel: uitsluiting van het toepassingsgebied van Verordening 330/2010 B. De uitzondering: duale distributie binnen het toepassingsgebied van Verordening 330/ Voorwaarden 2. Distributieovereenkomsten gesloten door een ondernemersvereniging. 1. Tijdelijke overschrijding van de omzetdrempel HOOFDSTUK 3. HARDCOREBEPERKINGEN Afdeling 1. Het begrip "hardcorebeperkingen" 1. Algemeen 2. De oplegging van een hardcorebeperking 3. Beperking met "mededingingsbeperkende strekking" A. Verschillende opvattingen over het begrip "mededingingsbeperkende strekking" B. Directe oplegging van hardcorebeperkingen C. Indirecte oplegging van hardcorebeperkingen D. Restricties met mededingingsbeperkende strekking die voldoen aan de voorwaarden van artikel 101, lid 1 VWEU 4. Conclusies Afdeling 2. Territoriaal toepassingsgebied Afdeling 3. Artikel 4, a) - Verticale prijsbinding 1. Het principieel verbod op verticale prijsbinding 2. Mededingingsbezwaren met betrekking tot verticale prijsbinding 3. Verschillende types van verticale prijsbinding A. Directe prijsbinding B. Indirecte prijsbinding C. Prijscontrole 4. Adviesprijzen en maximumprijzen Afdeling 4. Artikel 4, b) - Territoriale en klantenbeperkingen 1. Inleiding 2. Het principiële verbod inzake terriroriale en klantenbeperkingen A. Beperkingen opgelegd aan distributeurs B. Beperkingen opgelegd aan klanten van distributeurs C. Beperkingen die van toepassing zijn in de EER LARCIER BIBLIOTHEEK HANDELSRECHT

8 INHOUDSTAFEL XIII D. Directe verplichtingen E. Indirecte maatregelen F. Locatieclausules G. Objectieve rechtvaardiging voor territoriale of klantenbeperkingen Eerste uitzondering: beperkingen van de actieve verkoop A. Algemeen B. Definitie van actieve verkoop 1. Actieve verkoop 2. Passieve verkoop 3. Actieve verkoop versus passieve verkoop 4. Onlineverkopen 5. Slotbeschouwing C. Territoriale beperkingen van de actieve verkoop onder Verordening 330/ Eerste en tweede voorwaarde: exclusiviteit en parallelle oplegging van een beperking van de actieve verkoop 2. Derde voorwaarde: geen belemmering van de verkoop door de klanten van de distributeur 3. Praktische oplossingen D. Beperkingen van de actieve verkoop aan een exclusieve klantenkring in het kader van Verordening 330/2010 E. Rechtstreekse verkopen door de leverancier 4. Tweede uitzondering: klantenbeperkingen opgelegd aan groothandelaars. 5. Derde uitzondering: beperking van verkopen aan distributeurs in het kader van een selectief distributiestelsel 6. Vierde uitzondering: beperking van de wederverkoop van componenten.. 7. Slotbemerkingen bij de uitzonderingen op het verbod van territoriale en klantenbeperkingen Afdeling 5. Territoriale en klantenbeperkingen in een selectief distributiestelsel 1. Algemeen 2. Praktische gevolgen 3. De combinatie van selectieve distributie en alleenverkoop Afdeling 6. Beperkingen inzake de verkoop van reserveonderdelen 200 HOOFDSTUK 4. NET-CONCURRENTIEBEDINGEN 203 Afdeling 1. Inleiding 203 Afdeling 2. Niet-concurrentiebedingen die niet onder het verbod van artikel 101, lid 1 VWEU vallen 203 A. Niet-concurrentiebedingen in distributieovereenkomsten die de mededinging niet merkbaar beperken 204 B. als nevenrestricties 207 Afdeling 3. Niet-concurrentiebedingen onder Verordening 330/ Algemeen Single branding 209

9 XIV INHOUDSTAFEL 3. Gelijkgesteld niet-concurrentiebeding Afdeling 4. Voorwaarden voor groepsvrijstelling krachtens Verordening 330/ Niet-concurrentiebedingen tijdens de looptijd van de overeenkomst - de regel A. Vaste looptijd van maximaal vijf jaar B. Stilzwijgende verlenging C. Uitdrukkelijke verlenging D. Onbepaalde duur 2. Niet-concurrentiebedingen tijdens de looptijd van de overeenkomst - de uitzondering A. Eigendomsrechten B. Huur C. Algemeen 3. na het einde van de overeenkomst A. Regel B. Uitzondering 220 C. Verduidelijking: de bescherming van knowhow Niet-concurrentiebedingen opgelegd aan leden van een selectief distributiesysteem 222 Afdeling 5. van de voorwaarden voor groepsvrijstelling op grond van Verordening 330/ Gevolgen voor de overige bepalingen (scheidbaarheid/splitsbaarheid) Gevolgen voor het niet-concurrentiebeding Conversie 225 HOOFDSTUK 5. FREQUENTE DISTRIBUTIEFORMULES 227 Afdeling 1. 3Inleiding 227 Afdeling 2. Exclusieve distributie Inleiding Gebiedsbescherming 229 A. Bescherming tegen de leverancier 229 B. Bescherming tegen andere distributeurs Territoriale beperkingen 4. Klantenbescherming 232 A. Bescherming tegen de leverancier 232 B. Bescherming tegen andere distributeurs 5. Klantenbeperkingen Niet-concurrentiebeding en afnamequotering Exclusieve levering Exclusieve afname 234 Afdeling 3. distributie 1. Inleiding Gebiedsbescherming 235 LARCIER BIBLIOTHEEK HANDELSRECHT

10 INHOUDSTAFEL XV A. Gebiedsbescherming tegen de leverancier 23 5 B. Gebiedsbescherming tegen andere distributeurs Territoriale beperkingen Klantenbescherming 236 A. Bescherming tegen de leverancier 236 B. Bescherming tegen andere distributeurs Klantenbeperkingen Niet-concurrentiebeding Exclusieve afname 237 Afdeling 4. Selectieve distributie Inleiding Gebiedsbescherming A. Gebiedsbescherming tegen de leverancier B. Gebiedsbescherming tegen andere leden van het selectief distributiestelsel 3. Territoriale beperkingen Klantenbescherming 242 A. Bescherming tegen de leverancier 242 B. Bescherming tegen andere distributeurs 242 S 5. Klantenbeperkingen 242 A. Eindgebruikers 243 B. Wederverkopers Niet-concurrentiebeding en afnamequotering Exclusieve levering Exclusieve afname 244 Afdeling 5. Franchising Inleiding 244 A. Definitie van franchising en toepassing van de groepsvrijstelling 245 B. De behandeling van franchising op grond van de 247 C. Belang van artikel 2, lid 3 van Verordening 330/ Gebiedsbescherming 250 A. Bescherming tegen de leverancier 250 B. Bescherming tegen andere franchisenemers Territoriale beperkingen Klantenbescherming A. Bescherming tegen de leverancier B. Bescherming tegen andere distributeurs 5. Klantenbeperkingen 6. en afnamequotering 7. Exclusieve levering Exclusieve afname Afdeling 6. Agentuur 1. Algemeen A. Definitie van agentuur 253

11 XVI INHOUDSTAFEL B. Aard en omvang van de risico's 256 C. Implicaties van de kwalificatie als agentuur Clausules die de prijs en andere verkoopsvoorwaarden bepalen Gebiedsbescherming 264 A. Bescherming tegen de principaal 264 B. Gebiedsbescherming tegen de andere agenten van de principaal Territoriale beperkingen Klantenbescherming 265 A. Bescherming tegen de principaal 265 B. Bescherming tegen de andere agenten van de principaal Klantenbeperkingen Merkexclusiviteitsbepalingen Exclusieve levering 266 Afdeling 7. Onlineverkoop Inleiding 266 A. Onlineverkoop onder het regime van Verordening 2790/ B. Onlineverkoop onder het regime van Verordening 330/ C. Vragen aangaande onlineverkoop onder het regime van Verordening 330/ Onlineverkoop en het weerlegbaar vermoeden van passieve verkoop De objectieve rechtvaardiging van beperkingen van de passieve verkoop, inclusief onlineverkoop De vereiste om een of meerdere fysieke winkels te hebben ("brick and click" of "click and Dubbele prijsstelling voor offline en onlineverkoop - vaste vergoeding om de verkoop te steunen De consistentie of equivalentie van de criteria voor offline en onlineverkoop Gebiedsbescherming 279 A. Bescherming tegen onlineverkoop door de leverancier B. Bescherming tegen onlineverkoop door andere distributeurs Territoriale beperkingen 4. Klantenbescherming 282 A. Bescherming tegen onlineverkoop door de leverancier 282 B. Bescherming tegen onlineverkoop door andere distributeurs 5. Klantenbeperkingen Niet-concurrentiebeding en afnamequotering Exclusieve levering Exclusieve afname 284 Afdeling 8. Slotopmerkingen 284

12 INHOUDSTAFEL XVII HOOFDSTUK 6. BUITENTOEPASSINGVERKLARING EN INTREKKING 287 Afdeling 1. Inleiding Groepsvrijstellingsverordeningen en artikel 101, lid 3 VWEU Correctiemechanismen 287 Afdeling 2. Buitentoepassingverklaring Naast elkaar bestaande netwerken % regel Overgangsperiode Geen terugwerkende kracht Buitentoepassingverklaring door Commissieverordening 290 Afdeling 3. Intrekking Individuele overeenkomsten Intrekking door Commissie of NMA Geen terugwerkende kracht Niet van toepassing op toekomstige overeenkomsten Intrekkingsprocedure 293 DEEL UI. DISTRIBUTIEOVEREENKOMSTEN BUITEN VERORDENING 330/ Afdeling Inleiding 297 Afdeling 2. Overkoepelende principes voor zelfbeoordeling 299 Afdeling 3. Positieve en negatieve effecten van verticale beperkingen 1. Negatieve effecten van verticale beperkingen 2. Positieve effecten van verticale beperkingen 302 A. Free-riding tussen leveranciers 302 B. Free-riding tussen afnemers 303 C. Nieuwe markten toegankelijk maken of betreden 303 D. Het vraagstuk van "certification free-riding" 303 E. "Hold-upprobleem" 303 F. Specifiek "hold-upprobleem" in geval van overdracht van wezenlijke knowhow 304 G. Het vraagstuk van verticale neveneffecten H. Schaalvoordelen bij de distributie 304 I. Onvolkomenheden van de kapitaalmarkt 305 J. Eenvormigheids- en kwaliteitsnormen 305 Afdeling 4. Analysekader 1. Evaluatie vanuit het perspectief van artikel 101, lid 1 VWEU 306 A. Aard van de overeenkomst 307 B. Marktpositie van de partijen 307 C. Marktpositie van concurrenten 307 D. Marktpositie van afnemers (klanten) van de contractproducten 308 E. Toetredingsdrempels 308

13 XVIII INHOUDSTAFEL F. Rijpheid van de markt 308 G. Handelsniveau 308 H. Aard van het product 309 I. Overige factoren Evaluatie vanuit het perspectief van artikel 101, lid 3 VWEU 3. Praktische benadering Afdeling S. Aanwijzingen in de Verticale Richtsnoeren 1. Alleenverkoop A. Beschrijving B. Risico's voor de mededinging C. Efficiëntieverbeteringen D. Beoordelingsfactoren 2. Selectieve distributie A. Beschrijving B. Risico's voor de mededinging C. Efficiëntieverbeteringen D. Beoordelingsfactoren 3. Franchising A. Beschrijving B. Risico's voor de mededinging C. Efficiëntieverbeteringen D. Beoordelingsfactoren 4. Merkexclusiviteit A. Beschrijving B. Risico's voor de mededinging 3 C. Efficiëntieverbeteringen D. Beoordelingsfactoren 5. Klantenexclusiviteit A. Beschrijving 320 B. Risico's voor de mededinging 320 C. Efficiëntieverbeteringen D. Beoordelingsfactoren Exclusieve levering A. Beschrijving B. Risico's voor de mededinging C. Efficiëntieverbeteringen D. Beoordelingsfactoren 7. Vooraf te betalen toegangsvergoedingen A. Beschrijving 322 B. Risico's voor de mededinging 322 C. Efficiëntieverbeteringen 323 D. Beoordelingsfactoren A. Beschrijving 323

14 INHOUDSTAFEL XIX B. Risico's voor de mededinging 3 23 C. Efficiëntieverbeteringen 3 24 D. Beoordelingsfactoren Koppelverkoop 24 A. Beschrijving 324 B. Risico's voor de mededinging 3 24 C. Efficiëntieverbeteringen 325 D. Beoordelingsfactoren 10. Beperkingen betreffende de wederverkoopprijs 325 A. Beschrijving 325 B. Risico's voor de mededinging C. Efficiëntieverbeteringen 3 26 D. Beoordelingsfactoren 3 26 Combinaties 327 DEEL IV. MOTORVOERTUIGEN 329 Afdeling 1. Inleiding 1. Historische achtergrond Afdeling 2. Algemeen overzicht van de nieuwe groepsvrijstelling Algemene schets Belangrijkste wijzigingen Structuur van de analyse 335 Afdeling 3. Distributie van motorvoertuigen Inleiding Marktbepaling en marktaandelen 339 A. Marktbepaling Beschrijving van de producten en diensten behorend tot de relevante markt Onderscheid tussen de verschillende handelsniveaus geografische omvang van de relevante markt Marktbepaling voor het meten van het marktaandeel van de afnemer 348 B. Berekening van marktaandelen De groepsvrijstelling na 1 juni 2013 A. Algemene voorwaarden 1. Marktaandeellimiet 2. Dealerbescherming 352 B. Hardcorebeperkingen Verticale prijsbinding Territoriale beperkingen Klantenbeperkingen 359 C. Uitgesloten beperkingen 1. Niet-concurrentiebedingen 365 LARCIER * BIBLIOTHEEK HANDELSRECHT

15 XX INHOUDSTAFEL 2. Niet-concurrentiebedingen na beëindiging van de overeenkomst. 3. Boycots Zelfbeoordeling 368 A. Zelfbeoordeling tot en met 31 mei B. Zelfbeoordeling vanaf 1 juni Distributieformule Individuele beperkingen 372 Afdeling 4. Onderhoud en herstelling na verkoop 1. Inleiding Marktbepaling en marktaandelen 374 A. Marktbepaling 374 B. Berekening van het marktaandeel Het groepsvrijstellingsregime 377 A. Marktaandeellimiet 377 B. Hardcorebeperkingen Verticale prijsbinding Territoriale beperkingen en klantenbeperkingen Verkopen aan niet-erkende werkplaatsen 378 C. Uitgesloten beperkingen Zelfbeoordeling 379 A. Selectie van netwerkformule 380 B. Individuele beperkingen Verplichting om geen service te verlenen aan andere merken Verplichting om uitsluitend originele reserveonderdelen van de fabrikant te gebruiken Beperkingen die het gebruik van onafhankelijke werkplaatsen ontmoedigen Hardcorebeperkingen opgesomd in Verordening 330/2010 en Verordening 461/ C. Toegang tot technische informatie, gereedschap en opleiding 1. Algemene context Begunstigden van de toegangsrechten 3. Reikwijdte van de toegangsrechten Praktische aspecten Gevolgen voor de mededinging 395 Afdeling 5. Distributie van reserveonderdelen 1. Inleiding 2. Marktbepaling en marktaandelen 39 8 A. Marktbepaling 399 B. Berekening van het marktaandeel Het 403 A. Marktaandeellimiet 403 B. Hardcorebeperkingen Zelfbeoordeling 407

16 INHOUDSTAFEL XXI A. Selectie van de distributieformule 407 B. Merkexclusiviteit 409 C. Klantenbeperkingen Afdeling 6. Conclusie Trefwoordenregister Bibliografie 425