Handleiding Beheer Leerlijnen
1. Inhoudsopgave 1. Inhoudsopgave... 2 2. Inleiding Leerlijnen... 5 Uitgangspunten van de leerlijnenmodule... 5 3. Werkwijze beheer... 7 Stap 1: Instellen namen en hoeveelheid leerroutes... 7 Leerroute maken... 7 Leerroute wijzigen... 8 Volgorde van leerroutes wijzigen... 8 Stap 2: Kiezen van een leerlijnenpakket... 9 Leerlijnenpakket overnemen...10 Activeren: het leerlijnenpakket is te koppelen aan leerlingen...11 Deactiveren: het leerlijnenpakket is niet te koppelen aan leerlingen...11 Verwijderen van leerlijnenpakketten...11 Stap 3: Concretiseren en toevoegen van leerdoelen...12 Hoe kunt leerdoelen u bewerken?...12 Organisatie van leerdoelen middels cijfercombinaties...14 Volgnummers in de harmonica...15 Het toevoegen van een toelichting...16 Stap 4: Plannen van de leerdoelen...17 Didactische leeftijd in ParnasSys...17 Plannen met de startdidactische leeftijd en einddidactische leeftijd...18 Vertalen van kalenderleeftijd naar didactische leeftijd...18 Duur van een planperiode...18 Relatie start- en eind-dl en planscherm...18 Plannen van meerdere leerdoelen met zelfde start- en eind-dl...19 Plannen voor leerroutes...20 Het instellen van de mogelijkheid/planning van extra doelen bij leerroutes..20 Stap 5: Het toevoegen van bronnen...21 4. Ontwikkelingsperspectief... 22 5. Verantwoording: ontwikkelingsperspectief, hulpplannen, notitiecategorieën 22 Ontwikkelingsperspectief...23 Het uitstroomniveau...23 De tussendoelen...23 De onderbouwing van het uitstroomniveau en de tussendoelen...23 Verantwoording naar ouders...23 6. Wijzigen van leerlijnen en leerlijnenpakketten... 24 7. Het maken van een eigen leerlijnenpakket... 24 Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 2 van 43
8. Publiceren van leerlijnenpakketten... 24 Vooraf...24 Publiceren...25 School toevoegen voor publicatie...26 Terugtrekken van een leerlijnenpakket...28 Wijzigingen en publicatie...28 Leerdoel-, bron- of planningswijzigingen publiceren...29 9. Leerlijnenpakketten overnemen... 29 Vooraf...29 Welke elementen overnemen?...30 Het overnemen van een leerlijnenpakket...30 Meerdere keren hetzelfde pakket overnemen...33 Vernieuwen van één (hoofd)leergebied: nieuwe versie overnemen...33 10. Leerlijnenpakketten samenvoegen... 35 Vooraf...35 Overwegingen voorafgaande aan samenvoegen...35 De voordelen van leerlijnenpakketten samenvoegen...36 Leerlijnenpakket samenvoegen...36 Bronleergebieden onderbrengen onder nieuw hoofdleergebied...38 (Hoofd)leergebied verwijderen...38 Leergebieden samenvoegen waar al scores aan gekoppeld zijn...38 Waarom blijft, na deactivatie van een leerlijnenpakket in beheer, een leerlijnenpakket nog steeds actief bij de leerling?...38 11. Begrippenlijst... 39 Leerlijnenpakket...39 Bronnen...39 Hoofdleergebied, leergebied, kerndoel...39 Leerlijn, beheersingsniveau en leerdoel...40 12. Tips en trucs... 40 Sneltoetsen gebruiken bij het instellen van een planning...40 13. Veel gestelde vragen... 40 Wat is een leerroute?...40 Wat is een leerlijnenpakket?...41 Kan ik een leerling zonder problemen een ander leerlijnenpakket geven?...41 Kan ik leerlijnen van verschillende pakketten naast elkaar gebruiken?...41 Krijgt een leerling één leerroute per leergebied of per leerlijnenpakket?...41 Ik wil een leerlijn in de module zetten, waarin niet alle niveaus (hoofdleergebied, leergebied, kerndoel, etc.) worden onderscheiden. Hoe moet ik de leerlijn in de module zetten?...41 Hoe moet ik omgaan met de Plancius leerlijnen?...41 Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 3 van 43
Worden extra doelen ook overgenomen als ik een leerlijnenpakket overneem?...42 Ik heb een leerlijnenpakket met planning overgenomen, maar als ik in het overgenomen pakket kijk, dan zie ik nergens de planning terug....42 Als ik alle leerdoelen heb gepland, zie ik de planning niet terug in het harmonicamodel. Hoe kan dat?...42 Wat gebeurt er als ik een leerdoel deactiveer?...42 Als ik één hoofdleergebied wil verwijderen, krijg ik de melding: U kunt dit hoofdleergebied niet verwijderen, er zijn al leergebieden bij dit hoofdleergebied. 42 De harmonica werkt erg traag. Hoe kan dat?...43 Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 4 van 43
2. Inleiding Leerlijnen De leerlijnenmodule biedt een generiek model waarin de beheerder kiest welk pakket van leerlijnen wordt gebruikt. Een pakket van leerlijnen betekent: diverse leerlijnen voor verschillende leergebieden. Een leerlijnenpakket bevat bijvoorbeeld een leergebied voor oriëntatie op tijd, een leergebied voor natuur en techniek, een leergebied voor mondelinge taal en een leergebied voor schriftelijke taal, et cetera. Deze functionaliteit is een aparte module die u los van ParnasSys aanvraagt via onze afdeling relatiebeheer. Voor het gebruik van de module wordt een vergoeding gevraagd. Vooralsnog zijn verschillende CED leerlijnenpakketten met betrekking tot rekenen en taal, de Plancius leerlijnen en de leerlijnen van de Rekenboog opgenomen in de module. Deze handleiding begint met een beschrijving van de stappen die u moet ondernemen in het beheer van de leerlijnen. De leerlijnen staan natuurlijk niet op zichzelf; ze maken deel uit van een bredere onderwijscontext, waarin bijvoorbeeld ook het ontwikkelingsperspectief een rol speelt. De relatie tussen de leerlijnen en het ontwikkelingsperspectief, evenals de gevolgen voor de inrichting van ParnasSys worden vervolgens toegelicht. De handleiding sluit af met een begrippenlijst en met veel gestelde vragen. Uitgangspunten van de leerlijnenmodule Het ontwerp van de leerlijnen is op aantal uitgangspunten gebaseerd: - Door leerlingen eenzelfde leerroute te geven, kunt u deze leerlingen ook met elkaar vergelijken. Het aantal behaalde doelen wordt afgezet tegen het aantal doelen dat de leerling, gezien diens ideaalplanning, zou moeten behalen. Op deze manier wordt het opbrengstgericht werken met leerlijnen inzichtelijk gemaakt. Tevens kunt u leerlingen met dezelfde leerroute met elkaar vergelijken. - De module dient tegemoet te komen aan de specificiteit van het speciaal (basis)onderwijs. Kinderen zitten in het speciaal (basis)onderwijs, omdat zij specifieke behoeften hebben. Een module moet voldoende flexibel zijn, om met deze speciale doelgroep te kunnen werken. Dit ziet u in een aantal elementen in de module terug: o Leerlingen die door een handicap bepaalde doelen niet kunnen behalen, moeten ook niet beoordeeld worden op deze doelen. Bijvoorbeeld: een leerling die door een handicap zijn handen niet kan gebruiken, moet niet beoordeeld worden op een leerdoel als: De leerling kan zijn eigen rits dichtdoen ; o Aan iedere leerling koppelt u een streefplanning. In praktijk zullen leerlingen wellicht niet aan deze ideaalplanning kunnen voldoen. De module maakt inzichtelijk waar de leerlingen afwijken. Een leerling kan indien nodig overstappen op een andere leerroute (dan bij voorkeur in hetzelfde leerlijnenpakket); o In het ZML kan het voorkomen dat een leerling een doel behaalt, maar na een zomervakantie de opgedane kennis weer kwijt is. U kunt dan het leerdoel opnieuw openstellen voor een leerling. Per doel kan zodoende een verleden worden bijgehouden waarin zichtbaar wordt dat een leerling een doel heeft behaald, maar er een later moment toch opnieuw aan moet werken. Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 5 van 43
- Een school dient doelen te stellen voor leerlingen. Het stellen van doelen geeft richting aan het onderwijsproces. Tevens komt dit uitgangspunt overeen met de eisen van de inspectie. De inspectie schrijft voor dat scholen per leerling een uitstroomniveau en tussendoelen formuleren. In de leerlijnenmodule stelt u streefplanningen op: u formuleert welke doelen per periode en per leerroute behaald dienen te worden. Vervolgens geeft u een leerling een leerroute. - Leerlijnen dienen overzichtelijk gemaakt te worden. Leerlijnendocumenten zijn omvangrijke documenten: ze beschrijven immers een geheel curriculum. U raakt gemakkelijk de draad kwijt wanneer u leerlingen gaat beoordelen of een planning gaat maken. Het opbrengstgericht werken met leerlijnen gebeurt in praktijk door doelen af te vinken, oftewel: door aan te geven dat een leerling een doel heeft behaald. Ook in de leerlijnenmodule worden leerdoelen afgevinkt. Tevens is er in de module de mogelijkheid om een doel een cijfer van 1 tot 4 toe te kennen: hoe beter het doel is behaald, hoe hoger het cijfer. Het toekennen van een cijfer is optioneel en discutabel: hoe goed moet een leerling een doel immers behaald hebben om een hoog cijfer te behalen? Echter scholen zijn vrij om de cijfermethode te gebruiken. - Een school dient zelf de balans te vinden tussen tegemoetkomen aan de individuele behoefte van de leerling en de organisatorische complexiteit die individuele afstemming met zich mee brengt. De leerlijnenmodule biedt de mogelijkheid om een beperkt aantal leerroutes te maken. Deze leerroutes beschrijven een ideaalplanning. Uw school kan zelf bepalen hoeveel leerroutes u hanteert. - Het percentage behaalde doelen dient op het niveau van een leerlijn gegeven te worden. Onder ieder leergebied vallen verschillende leerlijnen. Onder het leergebied Taalbeschouwing vallen bijvoorbeeld Woordvorming, Zinsbouw, Woordenschat en woordleerstrategieën en Taalbegrippen. Alleen op het niveau van een leerlijn worden in de module percentages berekend. Er wordt dus wel een percentage berekend op het niveau van Zinsbouw, maar niet op het niveau van Taalbeschouwing. Een gemiddelde op het niveau van Taalbeschouwing zou immers kunnen misleiden: een leerling zou een voldoende percentage op het niveau van Taalbeschouwing kunnen behalen, omdat deze leerling op alle leerlijnen een hoog presteert maar op één leerlijn erg laag. - Het werken met leerlijnen dient te passen binnen de filosofie van handelingsgericht werken. Handelingsgericht werken is geen afzonderlijke werkwijze, maar dient geïntegreerd te worden met het werken met de leerlijnen. In deze handleiding wordt aangegeven hoe handelingsgericht werken in deze module geïntegreerd is. Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 6 van 43
3. Werkwijze beheer De stappen van het beheer in vogelvlucht: 1. U bepaalt hoeveel leerroutes u wilt hanteren en u geeft deze leerroutes een naam; 2. U kiest een leerlijnenpakket; 3. U concretiseert de leerdoelen in het leerlijnenpakket, zodanig dat deze te toetsen zijn; 4. U plant voor iedere leerroute hoe de leerdoelen verdeeld zijn over de schoolloopbaan; 5. Eventueel voegt u aan de leerdoelen verwijzingen naar lesmateriaal toe: de zogenaamde bronnen. Stap 1: Instellen namen en hoeveelheid leerroutes U begint met het bepalen van de hoeveelheid leerroutes. Leerroutes geven aan op welk niveau een leerling een leerlijnenpakket gebruikt. In stap 4 zult u aan de leerroutes een planning koppelen. Zo kunt u een leerroute maken voor sterkere leerlingen waarin veel leerdoelen snel op elkaar volgen. Ook kunt u leerroutes maken voor zwakkere leerlingen, waarin minder doelen, minder snel op elkaar volgen. Een leerroute hoeft niet perse een hele schoolloopbaan te beschrijven. Hoe lang een leerroute voor een leerling geldt, stelt de leerkracht in. Dit wordt verder toegelicht in de handleiding voor de leerkracht. Leerroute maken Het bepalen (van de namen) van de leerroutes doet u als volgt: Ga naar School > Beheer > Leerroutes. Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 7 van 43
U komt in het onderstaande scherm. Wilt u een nieuwe leerroute aanmaken, klik dan op leerroute toevoegen, onderin het leerroutescherm. De naam van de leerroute bepaalt u zelf. U kunt kiezen voor een algemene naam (bijvoorbeeld A, B en C), maar ook voor de naam van het uitstroomniveau (bijvoorbeeld PRO, dagopvang, etc.). Het verdient de voorkeur om te kiezen voor een korte naam (maximaal 5 tekens). Leerroute wijzigen Wilt u de naam van de leerroute wijzigen, klik dan op de wijzigingsknop (zie bovenstaande illustratie). Wijzig de naam van de leerroute en klik op opslaan. Volgorde van leerroutes wijzigen Het is aan te raden om kritisch te kijken naar de volgorde van de leerroutes. De volgorde zoals u deze in het leerroutescherm ziet staan, komen elders in de module namelijk terug. Wilt u de volgorde van de leerroutes veranderen, dan gebruikt u rechts in het scherm de pijltjes (zie onderstaande illustratie). Veranderen van volgorde Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 8 van 43
Stap 2: Kiezen van een leerlijnenpakket Ga naar School > Beheer > Leerlijnenpakketten. U komt in het onderstaande scherm, waarin u de leerlijnenpakketten ziet die voor uw school geactiveerd (en gedeactiveerd) zijn. Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 9 van 43
Onderin het scherm ziet u de volgende mogelijkheden: - Eigen leerlijnenpakket toevoegen : Als u zelf een leerlijn of een leerlijnenpakket wilt maken klikt u op de knop eigen leerlijnenpakket toevoegen. In het hoofdstuk Het maken van een eigen leerlijnenpakket wordt uitgelegd hoe u een eigen leerlijnenpakket kunt toevoegen; - Leerlijnenpakket overnemen : Deze knop is het belangrijkste wanneer u start met de module Leerlijnen. Met deze knop kunt u leerlijnenpakketten inlezen die ParnasSys landelijk aanbiedt, of die individuele scholen aan uw school aanbieden; - Leerlijnenpakket publiceren : U kunt uw aangepaste of zelfgemaakt leerlijnen aan andere scholen aanbieden. Het hoofdstuk Publiceren van leerlijnen legt dit verder uit; - Leerlijnenpakketten samenvoegen (stap 1) : Mogelijk wilt u een onderdeel (leergebied) van een leerlijnenpakket toevoegen aan een ander leerlijnenpakket. Dit wordt verder toegelicht in het hoofdstuk leerlijnenpakketten samenvoegen. Leerlijnenpakket overnemen De module bevat standaard een aantal leerlijnenpakketten, zoals de leerlijnenpakketten van het CED. Deze kunt u overnemen voor uw eigen school. Om dit te doen klikt u op leerlijnenpakket overnemen. Klik nu op het leerlijnenpakket dat u wilt overnemen. U krijgt de volgende (soortgelijke) melding: Klik in de melding op Ok, u komt terug in het overzichtsscherm van de leerlijnenpakketten die op uw scherm geactiveerd (of gedeactiveerd) zijn. Wanneer u heeft geklikt op nieuw leerlijnenpakket toevoegen of leerlijnenpakket overnemen, dan komt u op het onderstaande scherm: Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 10 van 43
Geef het leerlijnenpakket een naam en een afkorting. Geef tevens aan van welk schooltype (BAO, SBAO en SO) en van welk schoolsubtype (regulier, cluster 1, cluster 2, cluster 3 of cluster 4) u de leerlijnen wilt gebruiken. Klikt vervolgens onderin het scherm op opslaan. U ziet de toegekende naam, schooltype en schoolsubtype terug op het overzichtsscherm. Activeer het leerlijnenpakket pas, als leerkrachten de leerlijnpakketten aan de leerlingen mogen koppelen. Eventueel kunt u een toelichting toevoegen. In deze toelichting kunt u bijvoorbeeld vermelden welke onderdelen van een overgenomen leerlijnenpakket u gebruikt, welke u niet gebruikt en welke u heeft aangepast. Bijvoorbeeld: Hoofdleergebied Rekenen: de basis vormt rekenen van CED-ZML-leerlijnenpakket. Aangevuld met de doelen van de vakoverstijgende leerlijn ruimtelijke oriëntatie. Activeren: het leerlijnenpakket is te koppelen aan leerlingen Activeren betekent dat leerkrachten het leerlijnenpakket kunnen koppelen aan leerlingen. Om te activeren klikt u op het icoon: Deactiveren: het leerlijnenpakket is niet te koppelen aan leerlingen Als een leerlijnenpakket gedeactiveerd is, is het niet mogelijk voor leerkrachten om deze te koppelen aan leerlingen. Om te deactiveren klikt u op het icoon: Verwijderen van leerlijnenpakketten Verwijderen kan alleen als de leerlijn nog niet is gekoppeld aan een leerling. Is de leerlijn al wel gekoppeld aan een leerling, dan kunt u er ook voor kiezen de leerlijn te deactiveren. Om de leerlijn te verwijderen klikt u op het icoon: Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 11 van 43
Stap 3: Concretiseren en toevoegen van leerdoelen Nu het leerlijnenpakket en de leerroutes zijn bepaald, kunt u de leerdoelen van het leerlijnenpakket gaan concretiseren. Leerdoelen zijn de uiteindelijke doelen waar een leerkracht mee gaat werken. Het concretiseren wordt in een aantal situaties aangeraden: 1. Een leerdoel is vaak dermate abstract dat deze uitgespreid kan worden over de termijn van een jaar. Echter, u wilt al na een half jaar toetsen en wilt daarom een tussendoel formuleren. 2. Een leerdoel is dermate abstract dat deze moeilijk te toetsen is. Zie bijvoorbeeld het onderstaande leerdoel: Schat in een vrije situatie in wat een juist moment van beginnen, luisteren en reageren is (ZML Leerlijn Mondelinge taal, CED) Wat is een vrije situatie? Wat is een juist moment? En wat is de reactie die u in die vrije situatie verwacht? U bepaalt echter zelf of u de leerdoelen concretiseert en hoe u de leerdoelen concretiseert. Hoe kunt leerdoelen u bewerken? U gaat naar School > Beheer > Leerlijnenpakketten. U komt in het onderstaande scherm: Hier klikt u op de wijzigingsknop. U komt op het onderstaande scherm. Dit bevat een harmonica; iedere regel overkoepelt de onderliggende regel. Klik op de regels om ze uit te klappen. Op de onderste regel vindt u de leerdoelen. Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 12 van 43
Er zijn twee manieren om leerdoelen te concretiseren. 1. U kunt een nieuw leerdoel toevoegen, door onderin het scherm de knop nieuw leerdoel toevoegen te gebruiken; 2. U kunt een bestaand leerdoel aanpassen. U klikt daarvoor op de wijzigingsknop achter een leerdoel. Met beide methodes komt u op het volgende scherm: Aanpassen van het leerdoel Het toevoegen van een toelichting is niet verplicht. De toelichting wordt getoond wanneer een leerkracht een leerdoel een score geeft. Bij het veld Leerdoel kunt u het leerdoel aanpassen. Als u op dit scherm komt via nieuw leerdoel toevoegen, dan is de regel achter leerdoel leeg. U kunt dan zelf een leerdoel invoegen. Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 13 van 43
Behalve het veld Leerdoel, vindt u de velden Leergebied, Beheersingsniveau, Afkorting en Toelichting. - Leergebied : Het leergebied is het overkoepelende gebied waartoe het leerdoel behoort; - Beheersingsniveau: Dit is niveau dat de uitgever toekent aan het leerdoel. Bij het CED heten de beheersingsniveaus niveaus. Bij de meeste leerlijnen zijn de beheersingsniveaus voorwaardelijk: Een leerling moet dus eerst het niveau 1 beheersen voordat de leerling door mag naar niveau 2. Indien u zelf een leerlijn maakt, wordt er geen beheersingsniveau aangegeven. Het beheersingsniveau staat los van de planning in start- en eind-dl (dit wordt onder Stap 4: Plannen van leerdoelen toegelicht). U kunt het zien als een geheugensteuntje van de uitgever; - Leerdoel : Zie bovenstaande; - Afkorting : U kunt het leerdoel een afkorting geven. Als u rapportages wilt maken van de voortgang van een leerling per leerdoel, dan maken afkortingen het mogelijk een grote hoeveelheid leerdoelen op een overzichtelijke manier in een rapportage te zetten; - Toelichting : Eventueel kunt u hier nog een toelichting geven op het leerdoel. Organisatie van leerdoelen middels cijfercombinaties Ieder leerdoel krijgt een cijfercombinatie van vier cijfers. De ordening van leerdoelen gebeurt op basis van deze cijfercombinatie. Onderstaand wordt uitgelegd hoe deze ordening tot stand komt. - Het 1e getal in de cijfercombinatie is afgeleid van het leergebied binnen het hoofdleergebied. In bovenstaande print screen ziet u leerdoel 5.1.1.1. Getal 5 staat hierin voor het leergebied schrijven. Als u het leergebied uitklapt, ziet u dat het vijfde leergebied in de rij schrijven is (zie ook onderstaande print screen). - Het 2e getal in de cijfercombinatie staat voor de leerlijn binnen het leergebied. Zie het volgende voorbeeld: Als u het leergebied Taalbeschouwing selecteert, ziet u vier leerlijnen. De leerlijn Taalbegrippen krijgt getal 4, omdat het de vierde leerlijn van het rijtje is. Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 14 van 43
Dit ziet u in het nummer: 3.4.4.1 - Het 3e getal in de cijfercobinatie geeft het volgnummer van het beheersingsniveau weer; - Het 4e getal in de cijfercombinatie is het getal van het leerdoel geteld binnen de leerlijn en het beheersingniveau; De nummering van doelen op het groeps- en schoolplanscherm wordt georganiseerd aan de hand van de cijfercombinatie. Het groepsplanscherm volgt dus altijd de volgorde leergebied leerlijn beheersingsniveau leerdoel. Scholen kunnen op deze manier nagaan hoe de organisatie van de doelen plaatsvindt. Volgnummers in de harmonica Als u kijkt bij School > Beheer > Leerlijnenpakketten > klik op een wijzigingspotloodje achter een leerlijnenpakket. Als u de harmonica opent, ziet u dat ieder niveau in de harmonica nu volgnummers bevat. In de onderstaande illustratie ziet u bijvoorbeeld dat de leerlijn Begrijpend luisteren volgnummer 1 heeft, en de leerlijn Spreken heeft ook volgnummer 1. Deze volgnummers worden automatisch gegenereerd. Het eerste voordeel van de volgnummers is dat u ziet hoe het niveau zich verhoudt tot het voorgaande niveau. Zie bijvoorbeeld de volgende print screen: Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 15 van 43
U ziet de kerndoelen die vallen onder hoofdleergebied Rekenen. U ziet de volgende nummering van de volgnummers: 1, 2, 3, 1, 2, 3, 4, 5. U ziet dus dat Kerndoel 04: De leerlingen leren structuur. onder een nieuw leergebied valt: de volgnummers beginnen namelijk opnieuw te tellen. Het tweede voordeel is dat het duidelijk is bij het verplaatsen van een regel in een niveau (bijvoorbeeld het verplaatsen van een kerndoel (regel) onder het niveau kerndoel) dat u alleen kunt verplaatsen binnen de bandbreedte van het bovenliggende niveau. Zo is kerndoel 03: De leerlingen leren aanpakken bij het oplossen niet verder naar beneden te verplaatsen, omdat het al het laagste doel van het leergebied is. Het toevoegen van een toelichting Op alle niveaus in de harmonica kunt u een toelichting toevoegen. Met deze toelichting kunt u extra informatie communiceren naar de leerkrachten. De leerkracht ziet deze informatie namelijk als een leerkracht een score invult. Om een toelichting toe te voegen aan een hoofdleergebied, leergebied, kerndoel, beheersingsniveau of leerdoel, klikt u op de wijzigingsknop in het desbetreffende niveau in de harmonica. U komt dan in het volgende scherm (in deze illustratie is het niveau beheersingsniveau gebruikt): Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 16 van 43
- Voeg in vak bij Toelichting uw eventuele opmerkingen toe; - Klik onderin het scherm op opslaan. - In de harmonica vindt u nu een informatie-icoontje onder het desbetreffende niveau (in dit geval beheersingsniveau ). De enige toelichting die niet getoond wordt aan leerkrachten is de informatie die u invult in het tekstvak bij Toelichting boven de harmonica (zie illustratie). Toelichting wordt niet getoond aan leerkrachten Toelichting wordt getoond aan leerkrachten Stap 4: Plannen van de leerdoelen - Om te plannen gaat u naar School > Beheer > Leerlijnenpakketten en klikt u op de wijzigingsknop achter het desbetreffende leerlijnenpakket; - Klap in de harmonica de leerdoelen open; Klik op de wijzigingsknop achter het desbetreffende leerdoel. U komt in het onderstaande scherm: Didactische leeftijd in ParnasSys Iedere leerling heeft in ParnasSys een didactische leeftijd (DL). De DL leidt ParnasSys af van het leerjaar van de leerling. De DL begint te tellen vanaf groep 3. Voor iedere onderwijsmaand telt het DL met 1 door. Een leerling in november groep 3 heeft bijvoorbeeld een DL van 3. Per leerjaar groeit een didactische leeftijd met 10. Aan het eind van het SO heeft een leerling een DL van 60. Alleen in de module Leerlijnen wordt de DL ook voor VSO leerlingen doorgeteld. Voor een leerling kan een DL van 80 of 120 berekend worden. Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 17 van 43
Als u een DL voor de kleuterperiode wilt berekenen, wordt de DL teruggeteld. Een leerling heeft aan het begin van groep 1 een DL van -19 en aan het begin van groep 2 een DL van -9. In groep 3 begint de leerling met een DL van 1. Als u de didactische leeftijd van een leerling wilt veranderen, ga dan naar Leerling > selecteer leerling > Onderwijs > Deze school. Klik op de wijzigingsknop in de loopbaan, klik nogmaals op de wijzigingsknop in het desbetreffende schooljaar. Verander het leerjaar en sla op. Plannen met de startdidactische leeftijd en einddidactische leeftijd Doordat een leerling een loopbaan heeft dat is uitgedrukt in DL s, is er leerstof in te plannen met die DL s. Met andere woorden: als u vindt dat een bepaald leerdoel behaald hoort te worden in de tweede helft van leerjaar 5, dan zet u de start-dl op 25 en de eind-dl op 30. Als u een doel in een leerroute plant, zorg dan altijd dat u een vinkje zet voor de leerroute. Vertalen van kalenderleeftijd naar didactische leeftijd In het onderstaande schema ziet u hoe u de vertaling kunt maken van de kalenderleeftijd naar de didactische leeftijd: Kalenderleeftijd 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Start-DL -19-9 1-10 11-20 21-30 31-40 41-50 51-60 61-70 eind-dl. -10 0 Leerjaar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Duur van een planperiode De leerdoelen plant u door een periode aan het leerdoel toe te kennen. Aangezien er 10 onderwijsmaanden in een jaar zitten kunt u hooguit tien perioden per leerjaar gebruiken. Stel dat u een leerdoel wilt plannen van periode begin leerjaar vier tot halverwege leerjaar 4, dan kiest u start-dl 11 en eind-dl 15. Relatie start- en eind-dl en planscherm De duur van een planperiode kunt u het beste laten afhangen van hoe vaak u per jaar evalueert. Als u halfjaarlijks evalueert, kunt u het beste een planperiode van 5 onderwijsmaanden aanhouden. Het is aan te raden om vaste periodes te hanteren (bijvoorbeeld voor iedere leerlijn periodes van 0-5-10-15 en niet voor de ene leerlijn 1-5- 10-15 en voor de andere leerlijn 1-6-11-16). Verderop in de module zullen namelijk de Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 18 van 43
start- en de eind-dl belangrijk zijn in de filtering voor het planscherm. Door vaste planperiodes te hanteren houdt u uw planscherm overzichtelijk. Plannen van meerdere leerdoelen met zelfde start- en eind-dl Mogelijk wilt u aan meerdere leerdoelen eenzelfde start- en eind-dl toekennen. Dit kan als volgt: - Ga naar School > Beheer > Leerlijnenpakketten en klik op de wijzigingsknop achter een het desbetreffende leerlijnenpakket; - Klap in de harmonica de leerdoelen open; - Scrol met de scrollbalk (aan de rechterkant van uw scherm) naar beneden; - Zet een vinkje voor de doelen die eenzelfde planning krijgen (indien alle doelen in het scherm dezelfde planning krijgen, klikt u op het vinkje in de grijze balk: alle doelen worden dan aangevinkt); - Klik op plannen. - De doelen die u in de harmonica heeft aangevinkt worden weergegeven. Aan deze doelen kunt u een planning per leerroute toevoegen; - Denk eraan dat u de leerroute aanvinkt, waarvoor u een planning wilt toevoegen. Als u een planning heeft aangegeven klikt u (onderin het scherm) op opslaan. In bovenstaande illustratie is er al eerder een planning gemaakt en geeft het programma de waarchuwing LET OP: de huidige planning bij de geslecteerde leerdoelen wordt hiermee overschreden. Het toevoegen van bronnen, activeren en deactiveren werkt op dezelfde manier. Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 19 van 43
Niveau/leerfase Plannen voor leerroutes Het plannen van de doelen stemt u af op de leerroute. Met andere woorden: voor de zwakkere leerling spreidt u de doelen uit, of laat u doelen weg. Voor een sterkere leerling plant u leerdoelen sneller na elkaar en voegt u eventueel leerdoelen aan de leerlijn toe. In het onderstaande schema ziet u een voorbeeld: 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 kalenderleeftijd 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Start-DL eind-dl -19-10 -9 0 1-10 11-20 21-30 31-40 41-50 51-60 61-70 71-80 81-90 91-100 leerjaar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 vso 10 vso 11 vso 12 vso Legenda Horizontale as verticale as periode uitgedrukt in zowel kalenderleeftijd als start- en einddidactische leeftijd. niveaus zoals geformuleerd door het CED uitstroomprofiel A uitstroomprofiel B uitstroomprofiel C U ziet dat uitstroomprofiel A niveau 10 haalt, op eind-dl 100. Uitstroomniveau C haalt niveau 6 na 100 onderwijsmaanden. (Dit voorbeeld dient alleen om het principe te verduidelijken. De precieze indeling van leerroutes dient u zelf te bepalen). Het instellen van de mogelijkheid/planning van extra doelen bij leerroutes Sommige leerdoelen hoeft een leerling gezien diens leerroute niet te behalen. Het kan voorkomen dat u een doel voor een individuele leerling toch wilt inplannen. U kunt dit doel instellen als extra doel. Dit gaat als volgt: Ga naar School > Beheer > Leerlijnenpakketten > klik op het wijzigingspotloodje achter het leerlijnenpakket > klik op een wijzigingspotloodje achter het leerdoel. U ziet dat u kunt aanvinken dat het doel Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 20 van 43
mee moet tellen bij de leerroute als extra doel. Klik hiervoor eerst de betreffende leerroute aan, vink extra doel aan en stel een planning in. Een extra doel hoort dus altijd bij een leerroute en heeft een planning. Zie verder de leerkrachthandleiding voor de vervolgstappen op leerlingniveau als voor een leerling ook extra doelen ingepland en afgevinkt moeten kunnen worden. Bij een leerling moeten namelijk bij de leerroute worden aangegeven dat ook de extra doelen getoond mogen worden. Op het planscherm kan vervolgens aangegeven worden dat die doelen ook op het planscherm zichtbaar mogen worden als dat nog niet het geval was, doordat bij een andere leerling dat doel al zichtbaar was. ParnasSys berekent behaalde extra leerdoelen niet door in het percentage van de leerling. Als we de extra doelen zouden doorberekenen in het percentage behaalde doelen, wordt het té ingewikkeld om het percentage behaalde doelen na te rekenen. Tevens is het dan niet mogelijk om leerroutes met elkaar te vergelijken. Om deze redenen berekenen we de extra doelen niet door in het percentage behaalde doelen. De extra doelen worden een los pakketje doelen naast de leerroute van de leerling. Stap 5: Het toevoegen van bronnen Aan het leerdoel kunt u bronnen toevoegen. Dit zijn (links naar) lesmaterialen. Dit kan een verwijzing naar een hoofdstuk uit een methode zijn, een URL, maar hier kan ook een volledig document gekoppeld worden. Een URL is een internetadres, bijvoorbeeld www.rekentuin.nl. Meer dan één bron is toegestaan. Om een bron toe te voegen gaat u naar School > Beheer > Leerlijnenpakketten > en kijkt u op de wijzigingsknop achter het betreffende leerlijnenpakket. Als u naar het niveau Leerdoelen gaat, klikt u het betreffende leerdoel aan en vervolgens klikt u onderaan het scherm op bron toevoegen. U komt in het onderstaande scherm: Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 21 van 43
U bent verplicht een titel toe te voegen. Het geven van een omschrijving en een URL is optioneel. Wilt u een bestand toevoegen, klik dan onderin het scherm op bestand uploaden. U komt in het onderstaande scherm: Klik op de knop Bladeren, kies het bestand dat u bedoelt en klik ten slotte op de knop opslaan. 4. Ontwikkelingsperspectief De kennis in deze handleiding is onvoldoende om het ontwikkelingsperspectief volledig onder te brengen in ParnasSys. Meer informatie over het ontwikkelingsperspectief vindt u in de handleiding Ontwikkelingsperspectief op het supportportaal. Deze beheerhandleiding beschrijft wel hoe u notitiecategorieën kunt gebruiken ter verantwoording van het ontwikkelingsperspectief en hulpplannen. Zie hiervoor hoofdstuk 5: Verantwoording: ontwikkelingsperspectief, hulpplannen, notitiecategorieën. 5. Verantwoording: ontwikkelingsperspectief, hulpplannen, notitiecategorieën Normaal gebruikt u ter verantwoording uw (handelings- of hulp-)plannen en het ontwikkelingsperspectief. In de hulpplannen en het ontwikkelingsperspectief komen Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 22 van 43
echter elementen terug die u ook al onderbrengt in de leerlijnenmodule. Het gebruiken van hulpplannen naast de leerlijnenmodule zou leiden tot dubbel werk. Dit hoofdstuk beschrijft waar u welke elementen in ParnasSys kunt onderbrengen. Tevens beschrijft dit hoofdstuk hoe u deze elementen weer verzamelt, als u bijvoorbeeld een verantwoordingsrapportage moet maken voor ouders. Ontwikkelingsperspectief Het ontwikkelingsperspectief bestaat uit verschillende elementen, zoals het verwachte uitstroomniveau, een onderbouwing van dit uitstroomniveau met elementen als het huidige leerrendement (of andere beoordelingen), met het IQ en de stimulerende en belemmerende factoren. Ook bevat het ontwikkelingsperspectief de tussendoelen, alsmede hoe u deze tussendoelen toetst en wanneer u deze toetst. In ParnasSys wordt het ontwikkelingsperspectief grofweg opgedeeld in drie delen: 1. Het uitstroomniveau; 2. De tussendoelen; 3. De onderbouwing van het uitstroomniveau en de tussendoelen. Deze elementen brengt u op de volgende plekken in ParnasSys onder: Het uitstroomniveau U dient op twee manieren het uitstroomniveau van de leerling aan te geven: - U geeft de leerroutes de naam van het uitstroomniveau (via School > Beheer > Leerroutes). De leerroute zult u koppelen aan de leerling. U koppelt dan leerling + leerlijnenpakket + uitstroomniveau per leergebied. - U onderbouwt het uitstroomniveau van de leerling in een notitiecategorie met de naam OP. De tussendoelen Door een leerling aan een leerroute te koppelen, geeft u gelijk aan welke leerdoelen de leerling in een bepaalde periode moet halen. U maakt dan de volgende koppeling: leerling + leerlijnenpakket + leerroute (eventueel met naam van het uitstroomniveau). De onderbouwing van het uitstroomniveau en de tussendoelen De onderbouwing van het uitstroomniveau en de tussendoelen (met daarin onder andere de elementen IQ, het huidige leerrendement, de stimulerende en belemmerende factoren) kunt u als volgt onderbrengen: U kunt de onderbouwing onder brengen onder één of meerdere notitiecategorieën. Maak dan eerst de notitiecategorieën aan via School > Beheer > Notitiecategorieën. Vervolgens kunt u uw onderbouwing aangeven via de groepskaart (Groep > selecteer groep > Groepskaart > nieuwe individuele notitie opstellen ). Voordeel van deze methode is dat u de notitiecategorieën gelijk terug ziet op de groepskaart. Verantwoording naar ouders U verantwoord zich naar ouders als volgt: - U toont de voortgang van de leerling aan met de overzichten streefplan leerling of leerlijnenprofiel leerling. Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 23 van 43
- U toont de werkplanning van het leerling aan met het overzicht Werkplannen leerling. In dit overzicht worden de volgende elementen getoond: het leerlijnenpakket met ingeplande leerdoelen, een leerroute, bronnen, een aanpak (zoals geformuleerd bij iedere sublesgroep waar de leerling inzit. Tevens worden bij dit overzicht de notities OP getoond. 6. Wijzigen van leerlijnen en leerlijnenpakketten U kunt op alle niveaus een leerlijn wijzigen: op hoofdleergebied, leergebied, kerndoel, leerlijn, beheersingsniveau en leerdoel. Ga hiervoor naar School > Beheer en klik op de wijzigingsknop. U komt nu in het harmonicamodel met de verschillende niveaus. Klikt u op één van de harmonicaregels, dan klapt deze uit. U kunt dan klikken op één van de wijzigingsknoppen van dat specifieke niveau. 7. Het maken van een eigen leerlijnenpakket Ga naar School > Beheer > Leerlijnenpakketten en klik op eigen leerlijnenpakket toevoegen onderin het scherm. Er opent zich een leeg harmonicamodel. Klik op een regel in het harmonicamodel. U ziet dat iedere regel een knop nieuw toevoegen bevat. De regel met hoofdleergebied bevat bijvoorbeeld de knop nieuw hoofdleergebied. U kunt hiermee zelf een leerlijn of leerlijnenpakket maken. Mogelijk wilt u leerdoelen wijzigen, die al in gebruik zijn. Er zijn bijvoorbeeld al leerlingen voor wie deze leerdoelen zijn gescoord. Indien u deze leerdoelen wijzigt, wijzigen ook de gescoorde leerdoelen. Als u deze leerdoelen niet wilt wijzigen, maar u wilt wel een aangepaste versie van het leerdoel gebruiken dan kunt u het beste een bestaand leerdoel deactiveren (de al gescoorde leerdoelen blijven staan) en een nieuw leerdoel toevoegen. Het verwijderen van een leerdoel kan alleen als het leerdoel nog niet aan een leerling is gekoppeld. 8. Publiceren van leerlijnenpakketten Vooraf De module Leerlijnen biedt u de mogelijkheid om leerlijnen te publiceren. Publiceren betekent dat u uw leerlijnenpakket kunt klaarzetten voor andere scholen om over te nemen. - U kiest zelf voor welke scholen u een leerlijnenpakket klaarzet. Publicatie betekent dus niet dat uw gepubliceerde leerlijnenpakket voor alle scholen openbaar is; Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 24 van 43
- U bepaalt zelf of u, naast alle leerdoelen van het leerlijnenpakket, ook de planning en de bronnen publiceert. Publicatie van de planning betekent dat ook de leerroutes overgenomen kunnen worden door een andere school; - U kunt een gepubliceerd leerlijnenpakket altijd terugtrekken. Terugtrekken betekent dat het leerlijnenpakket niet meer gepubliceerd is. Publiceren Wanneer u een leerlijnenpakket met planning publiceert, worden alle geactiveerde leerroutes ook gepubliceerd. Ga naar School > Beheer > Leerlijnenpakketten. Activeer alle leerroutes die in het te publiceren pakket gebruikt worden, deactiveer alle andere leerrroutes. Alleen actieve leerlijnenpakketten kunt u publiceren. Ga naar School > Beheer > Leerlijnenpakketten. Activeer het leerlijnenpakket dat u wilt publiceren door op de knop onder Activeren te klikken. Klik nu onder in het scherm op leerlijnenpakket publiceren. U komt nu in het scherm Publiceerbare leerlijnenpakketten. U ziet nu de leerlijnenpakketten die u mogelijk zou kunnen publiceren: CED BASIS school X. Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 25 van 43
Door te klikken op de wijzigingsknop onder Publicatie wijzigen kunt u de volgende aspecten wijzigen: - Of het leerlijnenpakket gepubliceerd of teruggetrokken wordt; - Voor welke school of scholen de publicatie geldt; - Of de planning gepubliceerd wordt; - Of de bronnen gepubliceerd worden. Klik nu op de wijzigingsknop. U komt op het onderstaande scherm. Hier ziet u de naam, de afkorting en het schoolsubtype. Tevens ziet u de eventueel toegevoegde toelichting (deze toelichting kunt u aangeven via School > Beheer > Leerlijnenpakketten. Klik op de wijzigingsknop. U ziet hier naast de naam, afkorting en schooltype van het leerlijnenpakket een tekstvak voor een opmerking). Het leerlijnenpakket in het bovenstaande voorbeeld is nog niet gepubliceerd: Gepubliceerd staat op Nee. Om ook de bronnen van het leerlijnenpakket te publiceren zet u een vinkje achter Bronnen publiceren. Tevens kunt u de planning publiceren. Dat betekent dat de school die uw leerlijnenpakket inleest het volgende overneemt: - De leerroutes; - De start- en eind-dl per leerdoel; - Of het leerdoel meetelt bij een leerroute. Wanneer u de planning niet publiceert, zullen ook de leerroutes niet voor een andere school over te nemen zijn. School toevoegen voor publicatie Het toevoegen van een school waaraan gepubliceerd wordt is een voorwaarde voor publicatie. Klik onderin het scherm op school toevoegen. Er opent zich een scherm waarin alle scholen van Nederland zichtbaar zijn. Deze lijst is gebaseerd op de Brin-tabel Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 26 van 43
van CFI. Klik nu op de desbetreffende school. U kunt scholen zoeken met de zoekvelden boven de lijst. De gekozen school is toegevoegd aan de lijst. In het voorbeeld wordt de Demonstratieschool van ParnasSys gekozen. U kunt nu kiezen uit vier handelingen: - U kunt nog meer scholen toevoegen. Klik dan weer op school toevoegen ; - U kunt de instellingen met betrekking tot dit leerlijnenpakket opslaan. Het leerlijnenpakket wordt dan nog niet gepubliceerd, maar de instellingen (zoals de bronnen, planning en scholen) blijven behouden; - U kunt alle instellingen laten vervallen en niets publiceren. Klik hiervoor op Terug ; - U kunt publiceren. Klik dan op publiceren. Als u klikt op publiceren, wordt u voor de zekerheid een extra bevestiging gevraagd: Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 27 van 43
Om door te gaan klikt u op OK. U ziet dat de status van het leerlijnenpakket wijzigt: - Gepubliceerd staat nu op Ja ; - Bronnen publiceren staat op Ja ; - Planning publiceren staat op Ja. Om terug te keren in het overzicht van Publiceerbare leerlijnenpakketten klikt u onderin het scherm op Terug. Hier ziet u de elementen terug, die u zojuist heeft ingesteld: het leerlijnenpakket is gepubliceerd met planning en bronnen op 10-04-2012. Als u met uw muis over de het icoon gepubliceerd. gaat, ziet u voor welke scholen het leerlijnenpakket is Terugtrekken van een leerlijnenpakket Om een gepubliceerd leerlijnenpakket terug te trekken, gaat u naar School > Beheer > Leerlijnenpakketten > leerlijnenpakket publiceren. Klik op de wijzigingsknop achter het gepubliceerde leerlijnenpakket. U ziet nu onderin het scherm de knop terugtrekken. Als u op terugtrekken klikt, verandert Gepubliceerd in Nee. Wijzigingen en publicatie Mogelijk brengt u wijzigingen aan in een leerlijnenpakket dat u publiceert. U past bijvoorbeeld de naam van het pakket aan, of u past de bronnen aan. Sommige van deze wijzigingen veranderen direct mee in het gepubliceerde leerlijnenpakket, zoals: - De naam, de afkorting en de toelichting op het leerlijnenpakket. Dit zijn de elementen die u kunt aanpassen als u gaat naar School > Beheer > Leerlijnenpakketten. Klik op de wijzigingsknop achter leerlijnenpakketten. U komt dan in het onderstaande scherm: Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 28 van 43
Deze velden corresponderen met de velden onder School > Beheer > Leerlijnenpakketten > leerlijnenpakketten publiceren > wijzigingspotloodje achter het desbetreffende pakket: - Wijzigingen met betrekking tot de leerdoelen, de planning of de bronnen worden niet doorgevoerd in het gepubliceerde leerlijnenpakket. Wanneer u een leerlijnenpakket publiceert, plaatst ParnasSys een kopie van het leerlijnenpakket ter publicatie. Maakt u vervolgens wijzigingen in het leerlijnenpakket, dan worden deze wijzigingen niet doorgevoerd op de gepubliceerde kopie. Leerdoel-, bron- of planningswijzigingen publiceren Mogelijk heeft u na publicatie leerdoel-, bron- of planningswijzigingen aangebracht. Dit gewijzigde leerlijnenpakket wilt u publiceren. Dit doet u door het leerlijnenpakket terug te trekken en opnieuw te publiceren. Dit doet u als volgt: Ga naar School > Beheer > Leerlijnenpakketten. Klik op leerlijnenpakketten publiceren en hierna op de wijzigingsknop achter het desbetreffende leerlijnenpakket. Klik nu op terugtrekken. U kunt het leerlijnenpakket nu opnieuw publiceren. Wanneer u het leerlijnenpakket terugtrekt en opnieuw publiceert wordt er opnieuw een kopie gemaakt van het leerlijnenpakket. Wijzigingen die zijn aangebracht in het leerlijnenpakket worden zodoende overgenomen. 9. Leerlijnenpakketten overnemen Vooraf Het is mogelijk gemaakt om leerlijnenpakketten over te nemen. Er zijn drie mogelijkheden van overname: 1. U neemt een leerlijnenpakket over van ParnasSys. ParnasSys heeft bijvoorbeeld de CED-leerlijnen beschikbaar gemaakt voor alle scholen. Het overnemen van Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 29 van 43
deze leerlijnenpakketten zal voornamelijk bij de start van de leerlijnen van belang zijn; 2. U neemt uw eigen leerlijnenpakket over. Dit betekent dat u een kopie maakt van een eigen leerlijnenpakket. Dit kan handig zijn; misschien wijzigt u regelmatig elementen in uw leerlijnenpakket en wilt u toch inzichtelijk houden met hoe het leerlijnenpakket er bij aanvang uitzag; 3. U neemt een leerlijnenpakket over van een andere school. Deze mogelijkheid is gebouwd voor bijvoorbeeld verschillende SO-scholen binnen een bestuur. Deze scholen willen wellicht met dezelfde leerlijnenpakketten werken, zodat zij resultaten kunnen vergelijken. Welke elementen overnemen? Pakket van een andere school: een publicerende school geeft aan of de bronnen en de planning bij de leerdoelen ook gepubliceerd worden. U kunt dan, bij overname van een leerlijnenpakket aangeven of u deze bronnen en planning wilt overnemen. Het overnemen van een planning, dus de start- en eind-dl s per leerroute bij leerdoelen, betekent dat u tevens de leerroutes overneemt. Pakket van eigen school: wanneer u een leerlijnenpakket met planning overneemt van uw eigen school (herkomst Eigen school ), worden de leerroutes niet overgenomen (deze zijn immers al bekend op uw school). Het overnemen van een leerlijnenpakket Ga naar School > Beheer > Leerlijnenpakketten. U komt op het scherm waarin u de leerlijnen ziet die door uw school worden gebruikt. Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 30 van 43
Klik vervolgens op leerlijnenpakketten overnemen (onderin het scherm). U komt nu in het scherm Overneembare leerlijnenpakketten. U ziet nu een lijst van allerlei leerlijnenpakketten die u zou kunnen overnemen. U ziet de naam, het schooltype, schoolsubtype, de herkomst en de datum waarop het leerlijnenpakket is gepubliceerd. De herkomst geeft aan door wie het leerlijnenpakket is gepubliceerd. Er zijn drie type herkomsten: 1. Landelijk : Dit is een leerlijnenpakket dat door ParnasSys gepubliceerd is. Voorbeelden hiervan zijn de leerlijnenpakketten van het CED. 2. Eigen school : Dit zijn de actieve leerlijnenpakketten die door uw school worden gebruikt. (Dit zijn de leerlijnenpakketten die u vindt onder School > Beheer > Leerlijnenpakketten). 3. Andere school: in de onderstaande illustratie ziet u bijvoorbeeld 99DE Demonstratie school ParnasSys. Iedere school die de leerlijnenmodule afneemt, kan hun leerlijnenpakketten publiceren voor een andere school (zie hoofdstuk Publiceren van leerlijnenpakketten ). Wanneer een school aangeeft naar uw school te publiceren, dan ziet u het leerlijnenpakket van die school in de lijst van overneembare leerlijnenpakketten staan. Ga nu met uw muis op het desbetreffende leerlijnenpakket staan en klik. U komt in het volgende scherm: Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 31 van 43
In dit scherm kunt u aanvinken dat u ook de bronnen en de planning wilt overnemen. Dit kan alleen mits de publicerende school ook de bronnen en de planning gepubliceerd heeft. Indien de publicerende school geen bronnen of planning toegevoegd of gepubliceerd heeft, ziet u het volgende: Om het leerlijnenpakket over te nemen klikt u onderin het scherm op overnemen. ParnasSys vraagt u de overname te bevestigen door een pop-up: Klik op OK. Wanneer het leerlijnenpakket is overgenomen ziet u hiervan een melding in uw scherm: Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 32 van 43
Meerdere keren hetzelfde pakket overnemen Mogelijk neemt u meerdere keren achter elkaar een pakket met dezelfde naam, zelfde schooltype, zelfde schoolsubtype en zelfde herkomst over. ParnasSys plaatst dan achter de naam van het leerlijnenpakket een versienummer. Het versienummer geeft weer hoe vaak het pakket is overgenomen. In het onderstaande voorbeeld is bijvoorbeeld het leerlijnenpakket Lettele meerdere keren overgenomen. Vernieuwen van één (hoofd)leergebied: nieuwe versie overnemen Wanneer u een oude versie heeft van één bepaald (hoofd)leergebied, en u wilt binnen het leerlijnenpakket met de nieuwe versie gaan werken, dan kunt u de volgende stappen volgen. Welke stappen het handigst zijn om te volgen is afhankelijk van of er al leerlingen aan het leerlijnenpakket zijn gekoppeld. Zijn er geen leerlingen aan het pakket gekoppeld en zijn er ook geen planningen en bronnen aan gekoppeld, volg dan de volgende stappen: - Deactiveer het bestaande leerlijnenpakket door op het kruisje onder deactiveren te klikken. Dus: klik school > beheer > leerlijnenpakketten > klik op het kruisje onder deactiveren achter het desbetreffende leerlijnenpakket; - Neem de nieuwe versie van het gehele pakket op de volgende manier: klik op school > beheer > leerlijnenpakketten > leerlijnenpakket overnemen > klik op het nieuwe pakket > klik overnemen. Zijn er wel leerlingen aan het leerlijnenpakket gekoppeld, of heeft u zelf in het pakket planningen en bronnen gekoppeld, onderneem dan de volgende stappen: - Klik school > beheer > leerlijnenpakketten. Hier staat het leerlijnenpakket waarin u tot nog toe heeft gewerkt. Klik op het wijzigingspotloodje achter dit leerlijnenpakket. Activeer nu het volledige (hoofd)leergebied waarvoor u een nieuwe versie wilt gaan gebruiken. Dit doet u als volgt (wanneer u een leergebied, geen hoofdleergebied vernieuwt, begint u bij punt 2): o Klap de regel hoofdleergebied open. Klik nu op het kruisje onder deactiveren achter het betreffende hoofdleergebied. Klik nu op dit hoofdleergied, zodat dit als selectie in de regel hoofdleergebied verschijnt; o Klap de regel leergebied open. Klik op het kruisje onder deactiveren achter het leergebied/de leergebieden die u wilt vernieuwen. Wanneer u één leergebied wilt vernieuwen: klik op dit leergebied. Wanneer u alle leergebieden van een hoofdleergebied wilt vernieuwen: selecteer geen leergebied. Wanneer u enkele, maar niet alle leergebieden bij een hoofdleergebied wilt vernieuwen: selecteer één leergebied per keer, en herhaal onderstaande stappen voor alle leergebieden die u wilt vernieuwen; o Klap de regel kerndoel open. Deactiveer de kerndoelen; o Klap de regel leerlijnen open. Deactiveer de leerlijnen; o Klap nu de regel leerdoel open. Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 33 van 43
Zet een vinkje in de grijze balk, zodat alle leerdoelen op de pagina worden aangevinkt. Scroll naar beneden en klik op deactiveren. Klik vervolgens op de volgende pagina Herhaal de procedure (dus zet een vinkje in de grijze regel bij leerdoelen, zodat alle leerdoelen op de pagina worden verwijderd, klik deactiveren, ga door naar de volgende pagina). Herhaal deze procedure, totdat alle doelen van het leergebied zijn gedeactiveerd. - Scroll nu naar boven en zet achter de naam van het leerlijnenpakket het woord Doel ; - Klik onderin het scherm op opslaan. U gaat nu het leerlijnenpakket met het vernieuwde (hoofd)leergebied overnemen. U zult het pakket overnemen, dan het betreffende leergebied samenvoegen bij uw bestaande leerlijnenpakket en vervolgens het zojuist overgenomen leerlijnenpakket weer verwijderen. Op deze manier blijft uw administratie op orde. Dit doet u als volgt: - Klik school > beheer > leerlijnenpakketten > leerlijnenpakketten overnemen; - Klik op het leerlijnenpakket met het vernieuwde (hoofd)leergebied > klik overnemen > klik terug naar leerlijnenpakketten. Het leerlijnenpakket is nu overgenomen op uw school; U kunt deze gedeactiveerd laten. - Klik op het wijzigingspotloodje achter het zojuist overgenomen leerlijnenpakket. Zet achter de naam van het leerlijnenpakket het woord Bron > klik opslaan; - Klik (onderin het scherm) op Leerlijnenpakket samenvoegen (stap 1) > vink het gedeactiveerde leerlijnenpakket aan als Bron, en het actieve leerlijnenpakket als Doel > klik nu op leerlijnenpakket samenvoegen (stap 2). Versleep nu, vanuit de kolom bron, de regel met het (hoofd)leergebied wat u wilt vernieuwen en Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 34 van 43
verplaats dit naar de kolom Doel:. U dient het onderdeel onder een witte regel te plaatsen. - - Scroll naar beneden. Klik op Volgende onderin het scherm. - Klik op Opslaan. - U komt nu in de harmonica van het leerlijnenpakket terecht, waarin u het toegevoegde hoofdleergebied met onderliggende niveaus terugvindt. Het hoofdleergebied wat u zojuist vernieuwd heeft is nog gedeactiveerd. Deze moet u nog activeren. Klik daarna onderin het scherm op Opslaan - Verwijder nu het leerlijnenpakket met in de naam Bron. U heeft dit leerlijnenpakket niet meer nodig. 10. Leerlijnenpakketten samenvoegen Vooraf In de leerlijnenmodule is het mogelijk om leerlijnenpakketten samen te voegen op twee niveaus: 1. U kunt een hoofdleergebied, met alle onderliggende niveaus aan een ander leerlijnenpakket toevoegen; 2. U kunt een leergebied met alle onderliggende niveaus aan een leerlijnenpakket toevoegen. Alle onderliggende niveaus, zoals kerndoelen, leerlijnen, beheersingsniveaus en leerdoelen worden toegevoegd, alsmede de planning en de bronnen. Indien het bronleerlijnenpakket een beheersingsniveau bevat dat niet aanwezig is in het doelleerlijnenpakket, wordt dit beheersingsniveau ook toegevoegd. Het samenvoegen betekent dat u een bron-leerlijnenpakket kiest, waaruit u elementen toevoegt aan een doel-leerlijnenpakket. Met andere woorden: (elementen van) pakket 1 worden aan pakket 2 toegevoegd. Pakket 2 wordt dus uitgebreid; het is niet zo dat er een derde leerlijnenpakket ontstaat. Overwegingen voorafgaande aan samenvoegen 1. Scores op een leergebied dat u invoegt in een ander leergebied worden niet meegenomen. U moet de leergebieden opnieuw scoren; 2. Wanneer u een leerlijnenpakket samenvoegt aan een ander leerlijnenpakket, kunt u het beste het oude leerlijnenpakket deactiveren. Deactiveren zorgt er voor dat het leerlijnenpakket niet opnieuw gekoppeld kan worden aan leerlingen. Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 35 van 43
Bij leerlingen die al scores hebben op het leerlijnenpakket blijft het leerlijnenpakket echter actief, ook na het deactiveren in beheer. Wilt u ook bij deze leerlingen het leerlijnenpakket deactiveren, dan moet u dat per leerling doen. De voordelen van leerlijnenpakketten samenvoegen 1. Alleen leerlingen die eenzelfde leerlijnenpakket hebben zijn bij elkaar in de sublesgroep te plaatsen. Leerlingen met verschillende leerlijnenpakketten kunt u niet in dezelfde sublesgroep plaatsen; 2. Bij vakoverstijgende leerlijnen is het vanuit onderwijskundig perspectief aan te raden om deze te combineren met een leerlijn die vakspecifiek is. Zodoende kunt u vakoverstijgende vaardigheden en kennis in verschillende vakspecifieke contexten laten terugkomen. Om deze leerlijnen te combineren in een sublesgroep moeten de leerlijnen in het zelfde leerlijnenpakket zitten. Leerlijnenpakket samenvoegen Ga naar School > Beheer > Leerlijnenpakketten en klik op leerlijnenpakketten samenvoegen (stap 1). Kies een bron- en een doelleerlijnenpakket. Het doelleerlijnenpakket is het pakket waaraan de elementen uit het bronpakket worden toegevoegd. U kunt maar één bron en maar één doel kiezen. In het onderstaande voorbeeld ziet u dat elementen uit klokkijken aan wegen zullen worden toegevoegd. Klik op leerlijnenpakket samenvoegen (stap 2). Ga met uw muis op het hoofdleergebied staan, houd de knop van uw muis ingedrukt en verplaats nu uw muis naar het doel (dit wordt slepen genoemd). Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 36 van 43
Wanneer u het hoofdleergebied loslaat onder Doel, voegt het zich bij het doelleerlijnenpakket. U ziet dat het hoofdleergebied met onderliggende leergebieden zich als geheel verplaatst. Wilt u alleen een leergebied verplaatsen, sleep dan met u muis het leergebied naar het doel. U kunt zelf bepalen onder welk hoofdleergebied u de leerlijn plaatst. Klik nu onderin het scherm op volgende. Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 37 van 43
U ziet het (hoofd)leergebied dat wordt toegevoegd aan het doelpakket. Klik vervolgens op opslaan. Bronleergebieden onderbrengen onder nieuw hoofdleergebied Mogelijk wilt u leergebieden overnemen, maar deze onder een nieuw hoofdleergebied onderbrengen. U kunt dan een nieuw hoofdleergebied toevoegen. Klik op hoofdleergebied toevoegen. Het nieuwe hoofdleergebied voegt zich bij het doelleerlijnenpakket. (Hoofd)leergebied verwijderen Wilt u het hoofd)leergebied verwijderen, klik dan op het icoon. Leergebieden samenvoegen waar al scores aan gekoppeld zijn Stel: u heeft twee leerlijnenpakketten; leerlijnenpakket taal en leerlijnenpakket rekenen. Voor beide leerlijnenpakketten zijn er al leerlingen die scores hebben op die leerlijnenpakketten. Nu wilt u deze leerlijnenpakketten samenvoegen: u voegt alle hoofdleergebieden van taal toe aan rekenen. U dient nu de volgende stappen te doen: 1. Geef het leerlijnenpakket waarmee u gaat werken een nieuwe naam; kies een naam waaraan u herkent dat het een nieuw samenstelling heeft; 2. Deactiveer in beheer het leerlijnenpakket dat u niet meer gebruikt (in het voorbeeld is dat het leerlijnenpakket rekenen ). Ga naar School > Beheer > Leerlijnenpakketten. Klik op de knop onder Deactiveren achter het desbetreffende leerlijnenpakket. Het deactiveren zorgt ervoor dat het leerlijnenpakket niet opnieuw gekoppeld kan worden aan leerlingen; 3. Deactiveer al gekoppelde leerlijnenpakketten bij leerlingen. Bij leerlingen aan wie het oude leerlijnenpakket al gekoppeld is en die ook al scores hebben op het desbetreffende leerlijnenpakket, blijft het leerlijnenpakket na het deactiveren in beheer, actief. U kunt bij deze leerlingen nog steeds scores afvinken. Wilt u het leerlijnenpakket alsnog deactiveren, dan gaat u naar Leerling > selecteer leerling > Begeleiding > Leerlijnen. Klik nu op de knop onder Deactiveren achter het leerlijnenpakket. Het leerlijnenpakket is nu gedeactiveerd. 4. Vink per leerling aan dat de nieuw toegevoegde leergebieden meetellen. Ga naar Leerling > selecteer leerling > Begeleiding > Leerlijnen. Klik op de wijzigingsknop achter het nieuwe leerlijnenpakket. Vink de leergebieden aan die mee moeten tellen in het leerlijnenpakket en klik op opslaan. 5. Vink de nieuw toegevoegde leergebieden opnieuw af per leerling. Wanneer u een leergebied heeft toegevoegd aan een leerlijnenpakket, waarvoor sommige leerlingen al scores hebben, worden die scores niet overgenomen in het nieuwe leerlijnenpakket. Waarom blijft, na deactivatie van een leerlijnenpakket in beheer, een leerlijnenpakket nog steeds actief bij de leerling? Deze situatie doet zich alleen voor bij leerlingen aan wie het leerlijnenpakket al is gekoppeld. Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 38 van 43
Stel: u wilt leerlijnenpakket X toevoegen aan leerlijnenpakket Y. Er zijn al leerlingen die werken met leerlijnenpakket X. U wilt voor het komend schooljaar alvast leerlingen koppelen aan het nieuwe (samengestelde) leerlijnenpakket. Om verwarring te voorkomen deactiveert u daarom het oude leerlijnenpakket X. Er zijn echter nog leerlingen die tot het einde van het schooljaar moeten werken met leerlijnenpakket X. Omdat deze leerlingen nog tot het einde van het jaar met X zullen werken, blijft het wel mogelijk om in leerlijnenpakket X scores in te voeren. 11. Begrippenlijst Leerlijnenpakket Een pakket van leerlijnen betekent: Leerlijnen met betrekking tot verschillende leergebieden. Een leerlijnenpakket bevat bijvoorbeeld een leerlijn voor oriëntatie op tijd, natuur en techniek, mondelinge taal, schriftelijke taal, et cetera. Er zijn diverse pakketten beschikbaar. Bekend zijn de leerlijnenpakketten van het CED en van Tule. Tule biedt een pakket voor het basisonderwijs. Het CED heeft daarentegen leerlijnenpakketten voor specifieke clusters. Bronnen Lesmaterialen of links naar lesmaterialen. Dit kunnen verwijzingen naar een hoofdstuk uit een methode zijn, een (URL) maar hier kunnen ook volledige documenten gekoppeld worden. Een URL is een internetadres, bijvoorbeeld www.rekentuin.nl. Hoofdleergebied, leergebied, kerndoel De leerlijnenpakketten zijn altijd opgedeeld in de volgende hiërarchie: Het leerdoel Reageert na herhaald lezen verbaal of non-verbaal op bekende woorden of situaties uit een boek valt onder het leerlijn Begrijpend luisteren ; Begrijpend luisteren valt onder het kerndoel De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven Het kerndoel De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven valt onder het leergebied Luisteren Het leergebied Luisteren valt onder het hoofdleergebied Mondelinge taal. Hoofdleergebied is de meest overkoepelende term, gevolgd door het begrip leergebied en kerndoel. Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 39 van 43
Leerlijn, beheersingsniveau en leerdoel Een leerdoel wordt bepaald door het beheersingsniveau en het leergebied. In de onderstaande illustratie ziet u een voorbeeld van een leerlijn van het CED. In de illustratie staat aangegeven wat een leergebied, een beheersingsniveau en een leerdoel is. Beheersingsniveau Leerdoel Leerlijn 12. Tips en trucs Sneltoetsen gebruiken bij het instellen van een planning Met behulp van de sneltoetsen kunt u sneller een planning instellen. Wanneer u het scherm om een planning bij een leerdoel toe te voegen open hebt onderneemt u dan de volgende stappen: - Vink het vakje voor de eerste leerroute aan waar u een planning toe wilt voegen, en vink eventueel het vakje extra doel aan. - Klik nu in het vakje onder start-dl. Vul het juiste DL in. Om een eind-dl in te vullen, kunt u nu op de Tab-toets op uw toetsenbord drukken. Het vakje onder eind-dl wordt geselecteerd. U kunt nu het juiste DL invullen, zonder het vakje aan te moeten klikken. - Wilt u voor de volgende leerroute op het scherm ook een planning invoeren, druk dan nogmaals op de Tab-toets. Wanneer u nu op de spatie-toets drukt, zal het vakje voor de volgende leerroute aangevinkt worden. - Druk nogmaals op de Tab-toets. Wanneer u nu weer op de spatie-toets drukt, zal het vakje onder extra doel aangevinkt worden. Wilt u dit vakje niet aanvinken, druk dan meteen weer op de Tab-toets, zonder de spatie-toets te gebruiken. Het vakje onder start-dl zal geselecteerd worden, waar u meteen het juiste DL in kunt typen. - Met de Tab-toets gaat u naar het volgende vakje: eind-dl. - Deze handelingen kunt u herhalen voor alle leerroutes die u in wilt plannen. 13. Veelgestelde vragen Wat is een leerroute? De applicatiebeheerder plant de leerdoelen in een leerlijnenpakket in. Echter, dezelfde planning zal niet bij iedere leerling passen. Zwakke leerlingen werken bijvoorbeeld langer aan een leerdoel dan sterkere leerlingen. Om aan deze niveauverschillen tegemoet te komen kunt u verschillende planningen maken. Een planning van leerdoelen in een Beheer leerlijnen Versie 2.4 Pagina 40 van 43