Resultaten Melkveehouderij Bedrijfsanalyse 2013



Vergelijkbare documenten
Bedrijfsvergelijkend overzicht Melkveehouderij 2014 Prognose 2015 en 2016 Liquiditeitsplanning en saldo per koe

Resultaten Melkveehouderij Bedrijfsanalyse 2017 Prognose 2018 en 2019 Inleiding

Bedrijfsvergelijkend overzicht Melkveehouderij 2016 Prognose 2017 en 2018

De ondernemende mens centraal

5. Samenvatting sector Melkveehouderij

Voorbeeld Melkvee 2014 Q4

AgroFinancieel Melkvee

AgroFinancieel Melkvee

Bedrijfsleiderskring: Voorbeeld Boekjaar: 01/10/17

Bedrijfseconomische analyse

Financiële Analyse. Frank de Boer. Aston Martinnlaan NB. Oud-Beijerland :56. Versie: Check FM 2_0 2016_09_05

AgroFinancieel Melkvee

Financiële Analyse. D.E. Momelkveebedrijf. Pinkenlaan AB KOEDORP :52. Versie: Check FM 2_0 2017_06_11

Dit is een voorbeeldrapport.

Topkoers 2009/2010. Voorbeeld bedrijf. Accon AVM

BAS Melkvee Plus Q Voorbeeldrapport Melkvee

Bedrijfseconomische Analyse

Bespreking Kostprijs 2006

BAS Q BAS Melkgeiten - voorbeeldrapport

Voorbeeld Melkvee 2015 Q1

1. Samenvatting sector Fokzeugenhouderij

Gesloten Varkensbedrijven

Voorbeeldrapport Melkvee 2015 Q3

BAS. Melkvee Plus. Q Bedrijfseconomisch. Voorbeeldrapport Melkvee

BAS. Melkvee Plus. Q Fiscaal. Voorbeeldrapport Melkvee

AgroFinancieel Zeugen

Voorbeeld. Ondernemingsplan Aankoop woning / bedrijfsontwikkeling

BAS. Melkvee Plus. Q Fiscaal. Voorbeeldrapport Melkvee

2015: Kans(en) en/of bedreiging voor de melkveehouder?!

Mts. Melkveehouderij Koeweg AA Melkdorp BOEKHOUDRAPPORT 2018

Opmaak van een winnend Bedrijfsplan

STERK MET MELK BESLISSINGEN NEMEN OP BASIS VAN BEDRIJFSECONOMISCHE KENGETALLEN.

1.1 Opbrengsten BRONNENBOEK: INFO BIJ: DEELTAAK 1. Hoofdstuk 1. Het saldo

68 melkkoeien (incl vaarzen), 21 pinken, 24 kalveren Vervangingspercentage 29 %

Groeien in rendement. Hulpmiddelen om rendabeler te groeien Onderwijsdag 19 november Jelle Zijlstra, Wageningen UR Livestock Research

Meer zicht op de cijfers

Bedrijfseconomisch verslag

PROGRAMMA VOERWINST VERGELIJKING ZEUGEN ONTWIKKELINGEN EN TRENDS is prognose bedragen exclusief btw

Ondernemingsplan Bedrijfsontwikkeling. G de Veehouder Hoeve "Boerderij" Reigerstraat XR Ilpendam

Topkoers pluimvee 2011

Topkoers pluimvee 2010

Programma 10 november 2015

De cijfers zijn exclusief BTW en subsidie zoals toeslagrechten. De specialisatie van de melkveehouderij

De heer Bouwland. Den Akker. TopKoers 2010/2011

Hierbij moet wel rekening worden gehouden met het krachtvoerverbruik van het jongvee. Dit moet apart worden genoteerd.

/ GES dag STERKER WORDEN, DWARS DOOR ALLE VERANDERINGEN HEEN

Algemene bedrijfsgegevens

BAS Vleeskalveren - voorbeeldrapport

BAS Q BAS Vleeskalveren - voorbeeldrapport

Technische efficiëntie is belangrijker dan lage kosten, zowel voor grote als kleine bedrijven.

Gezond vee, gezonde portemonnee!

Melken in de Nieuwe Realiteit. Jelle Zijlstra, Animal Sciences Group WUR, Lelystad

Op naar Door: Watse van Balen. 17 maart 2015

BAS Leghennen - voorbeeldrapport

13 Bedrijfsontwikkeling

Kennisdag Praktisch op weg Kosten verkenning natuurlijk afkalven. Monique Mourits BEC Wageningen November 2016

Grondgebondenheid = Eiwit van eigen land

BAS Vleesvarkens - voorbeeldrapport

Inhoud. Jongerencongresdag. Niels Achten. Inhoud. Niels Achten. Melkvee management. Voorstellen Wat is management? Bedrijfsplan Kengetallen Conclusies

BAS Q BAS Vleesvarkens - voorbeeldrapport

Melken na 2015; stress of cash?

BAS Fruitteelt - voorbeeldrapport

Lage kostprijs biedt ruimte voor de toekomst (1)

Akkerbouwbedrijf VOF/MTS Ploegweg AA Akkerdorp BOEKHOUDRAPPORT 2015

Vruchtbare Kringloop Overijssel = Kringlooplandbouw. Gerjan Hilhorst WUR De Marke

Studiedag melkvee Mag het een liter méér zijn?

Melkveebedrijf van: Maatschap Bussink. Risicoclassificatie

Extra bijvoeren in najaar op biologische bedrijven: economie en eiwitbenutting

Ruwvoerkost in kostprijs melk. Diane Schoonhoven

Rapportage Toekomstvisie bedrijf

Gras levert meer op dan melk

BAS Q BAS Vleeskuikens - voorbeeldrapport

Liquiditeitsbegroting

Inkomen vraagt om aandacht

Financiën op een rij

Bedrijfsplan. Voorbeeld

Financieren in de melkgeitenhouderij

Vergelijking met buitenland

Naam Mobiel Telefoonnummer (persoonlijk) adres. 1. Kasgeld Het aanwezige kasgeld per 31 december 2015 bedraagt

BAS. BAS Akkerbouw - voorbeeldrapport

Afwegingskader Opstallen - Weiden. Stichting Weidegang (missie) Programma

BEDRIJFSONTWIKKELING HOOFDSTUK 13

Akkerbouwbedrijf VOF/MTS Ploegweg AA Akkerdorp BOEKHOUDRAPPORT 2018

Inhoudsopgave. 2/3 Aan de leden en afnemers. 4/5 Actualiteiten assortiment melkvee. 6 Groenbemesters. 7/8 Economische begrippen varkenshouderij

SWOT. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Waarden van fosfaatrechten - achtergrondnotitie Natuur & Milieu 1 februari 2016

Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer. Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer

Fosfaatrechten Melkveehouderij. Marcel van Alphen

Workshop kengetallen. Is meten weten? Door: Nelleke Krol & Wilfred Franken

Heeft de lage melkprijs invloed op het grasbeheer?

Bedrijfseconomische boekhouding. Slimmer boeren met cijfers

Frank Weersink

Uitslag Excretiewijzer

Mineralenmanagement en economie

Bedrijfsbegroting naam leerling : oke

Het saldo is het verschil tussen opbrengsten en toegerekende kosten.

Deze toelichting is opgesteld door het CBS op verzoek van het Ministerie van LNV.

Extra bij artikel: De faalkosten van mastitis en de vrije markt

Transcriptie:

Resultaten Melkveehouderij Bedrijfsanalyse 2013 Inleiding Dit is een tussentijds overzicht van de bedrijfsresultaten van melkveehouders van PPP-Agro Advies over het boekjaar 2013. Achtereenvolgens zijn de resultaten van 2011, 2012, de resultaten van 2013 en het verschil tussen 2013 en 2013 weergegeven. Bedrijfsresultaten 2013 en 2013 [alle financiële cijfers zijn inclusief BTW] De bedrijfsresultaten van 2013 en 2012 zijn de resultaten van dezelfde bedrijven. Dit is een betrouwbare afspiegeling van de ontwikkeling in Nederlandse melkveehouderij. De verschillen tussen de jaren 2012 en 2013 geven hiermee een redelijk beeld van de ontwikkeling in deze sector. Nauwelijks groei in melkproductie en oppervlakte. Voor het 3e jaar zijn de bedrijven beperkt in melkproductie gegroeid (4%). De oppervlakte nam met 1 % toe. De melkproductie per koe steeg met 1%. Technische kengetallen en normen Omdat elk bedrijf uniek is worden in de bedrijfsanalyse bedrijfsspecifieke normen berekend voor omzet en aanwas, voerverbruik en veekosten. De hoogte van de omzet en aanwas is bijvoorbeeld afhankelijk van de jongveebezetting en het veeslag. De norm voor het voerverbruik wordt o.a. bepaald door de grondsoort, het bouwplan, het beweidingssyteem, de melkproductie, de aantallen vee en de (kunst)mestgift. Natte krachtvoeders of bijproducten zijn omgerekend naar krachtvoer. De norm voor de voerkosten wordt berekend door de norm voor het voerverbruik te vermenigvuldigen met de gemiddelde marktprijs voor voer. De Kvem-productie per ha gras is een berekend getal. Eerst wordt de totale voederbehoefte van de veestapel berekend op basis van aantallen en melkproductie. Vervolgens wordt berekend hoeveel kvem is aangekocht via krachtvoer, bijproducten en ruwvoer. Ook wordt een inschatting gemaakt van de hoeveelheid kvem-productie van de oppervlakte voedergewassen. Het verschil in de kvem voederbehoefte en de kvem aankoop+ KVem voedergewassen is de hoeveelheid die van het eigen grasland is gekomen. Het is een nettoberekening, waarbij overigens wel rekening gehouden is met 2% vervoederingsverliezen en 3% inkuilverliezen. Oogst- en of beweidingsverliezen zijn niet meegerekend. Voor een betrouwbare berekening van bovenstaande normen is een nauwkeurige opgave van bedrijfsgegevens, zoals de werkelijk beteelde oppervlakte en de juiste hoeveelheden aangekocht of verkocht ruwvoer, essentieel. "voor een verstaanbaar advies" 1

Financiele gegevens Opbrengsten. De opbrengsten op een melkveebedrijf worden voornamelijk bepaald door melkgeld (79%). Onder "andere opbrengsten" valt o.a. de bedrijfstoeslag, verhuur van schuurruimte, werk voor derden vanuit het bedrijf, winst op handel etc... Het saldo neventak vormt 4 % van de opbrengsten. Het saldo neventak wordt gevormd door de opbrengsten minus de kosten. 3% 5% 9% 4% Opbrengsten Melk O&A Ov.grond Andere opbrengsten 79% Saldo neventak De melkprijs steeg met 15 % tot 43,7/100 kg. De post omzet en aanwas daalde met 13 % t.o.v. 2012. Onder overige grondgebonden opbrengsten vinden we b.v. de omzet en aanwas van de schapen, vergoedingen voor natuurbeheer, verkoop ruwvoer, e.d. Kosten 14% 11% 8% 25% Kosten excl. rente 42% Directe kosten Bewerkingskosten Grond/gebouwen Melkquotum Algemene kosten De kosten kunnen grofweg verdeeld worden in drie groepen, n.l. de directe kosten, de bewerkingskosten en de overige kosten. Op de directe kosten kan de meeste invloed worden uitgeoefend, daarna de bewerkingskosten en als laatste de overige kosten. De directe of toegerekende kosten beslaan bijna 42% van de totale kosten. De bewerkingskosten worden samengesteld door betaalde arbeid, loonwerk en de werktuigenkosten. Grond en gebouwen zijn pacht, ws, OZB, brand / storm en onderhoudskosten. Melkquotum is afschrijving en of lease. Algemene kosten zijn vnl gas/water/el en de overige kosten, zoals administratie/advies. Toegerekende kosten. De toegerekende kosten zijn kosten die direct te maken hebben met vee, melkproductie en gewasproductie [excl. de kosten van bewerkingen en nutsvoorzieningen]. De kosten die het meest zijn toegenomen zijn de veevoerkosten, n.l. 9 %. De krachtvoerkosten stegen met 8%. De kosten van aankoop ruwvoer met 28%. "voor een verstaanbaar advies" 2

Toegerekende of directe kosten Krachtvoer 10% Ruwvoer/weidegeld 22% Veekosten 60% Gewaskosten 8% De voerkosten (kracht- en ruwvoer) bepalen voor 68% de directe kosten en daarmee voor het grootste deel hoe laag of hoog de kostprijs van de melk is. 22 % wordt ingenomen door de veekosten, zoals KI/melkcontrole, gezondheidszorg, strooisel en overige veekosten. Bewerkingskosten De bewerkingskosten per kg melk liggen 4 % lager t.o.v. 2012. Overige niet toegerekende kosten De kosten van grond en gebouwen zijn met 1 % afgenomen. Deze kosten worden bepaald door de eigenaarslasten, verzekering gebouwen, gemeentelijke en waterschapsbelastingen, onderhoud, pacht en huren. De kosten van melkquotum zijn afschrijvingen, leasekosten en superheffing minus leaseopbrengsten. Deze kosten stgen met 10%. De algemene kosten worden bepaald door de nutskosten (gas, water, electra) en de overige kosten. De nutskosten per kg melk komen uit 1,15. Tussen bedrijven zijn er flinke verschillen, veelal veroorzaakt door wel of niet leidingwater verstrekken en meer/minder automatisering. De overige algemene kosten worden grotendeels bepaald door accountants- en advieskosten, contributies, algemene verzekeringen, werkkleding etc... Kostprijs van de melk De kostprijs van de melk wordt berekend door het optellen van de kosten melkveehouderij, verminderd met de omzet en aanwas, overig grondgebonden en "andere" opbrengsten. De kostprijs van de melk laat een stijging zien van 1 cent (van 31,9 naar 32,9 ct / kg). Resultaat Neventakken Bijna 40 % van de bedrijven heeft een neventak. Nevenactiviteiten zijn onder andere "werk voor derden", diverse vormen van recreatie, kaasmakerij, winkelverkoop, handel, etc... Het resultaat komt gemiddeld uit op 2,4 cent per kg melk oftewel 17.000,- per bedrijf (over alle bedrijven). "voor een verstaanbaar advies" 3

Rente De betaalde rente is komt uit op 4,7 cent / kg melk. Als we uitgaan van een rente van 4,0 % over de leningen, is het gemiddeld vreemd vermogen per kg melkquotum ongeveer 1,19. Prive en belastingen De kosten van prive worden bepaald door prive-uitgaven (incl. belastingen) minus de prive-inkomsten en komen uit op 5,9 cent per kg melk ( 42.250,-). De prive-onttrekkingen worden naast de huishoudelijke uitgaven bepaald door de prive-ge- en verbruiken, zoals autokosten/-bijtelling, nutskosten, woonlasten, rente en aflossing van prive-leningen, arbeidsongeschiktheidsverzekering en ziektekosten. Prive-inkomsten zijn o.a. neveninkomsten uit een dienstbetrekking of AOW, verhuur prive onroerend goed, inkomsten van spaargelden of beleggingen,etc... Vervangingsinvesteringen De vervangingsinvesteringen zijn investeringen in machines en installaties. In 2012 kwamen de vervangingsinvesteringen uit op 2,7 cent per kg melk oftewel 18.600,-/jaar. In 2013 is voor 18.000,- geinvesteerd in werktuigen en installaties. Om het werktuigenpark op orde te hebben/houden dienen, als je dit over een langere periode beziet, de afschrijvingen gelijk te zijn aan de vervangingsinvesteringen. Kritieke melkprijs 17 % hoger t.o.v. 2011 De kritieke melkprijs is die melkprijs die nodig is om alle rekeningen te kunnen betalen. Dit is inclusief privéuitgaven, belastingen, aflossingen en vervangingsinvesteringen. De berekende kritieke melkprijs in 2011 lag op 34,52, in 2012 op 38,5 cent en in 2013 met 1 % toegenomen tot 39,0 cent per kg melk. Marge (liquiditeit) fors hoger De marge is het bedrag dat gespaard of gereserveerd of wanneer dit negatief is, ingeteerd wordt. Op een aantal bedrijven is dat bijvoorbeeld zichtbaar in de stand van de rekening courant. Niet zichtbaar in dit overzicht zijn de gedane investeringen in b.v. bedrijfsgebouwen, grond en melkquotum en het opnemen van nieuwe leningen. Ook daar kan de marge voor zijn gebruikt. De marge is toegenomen met 5,4 cent tot 4,8 cent per kgcent per kg. Bedrijfsanalyse en bedrijfsvergelijking De bedrijfsanalyse is een onmisbaar hulpmiddel voor de toekomstgerichte ondernemer. Het biedt inzicht in sterke en verbeterpunten van het bedrijf en vooral de vergelijking van eigen resultaten met die van collega's kan als confronterend maar bovenal als stimulerend worden ervaren. Deelnemers ontvangen uitgebreide overzichten waarin zij de eigen resultaten kunnen vergelijken met die van collega's. Het bedrijfsvergelijkend overzicht wordt onder nummer gepresenteerd. De basis voor de bedrijfsanalyse zijn de jaarrekeningen van het bedrijf, de persoonlijke rapporten van de ondernemers en de aanvullende technische gegevens van het bedrijf. Hier ligt dus een belangrijke taak voor de ondernemer(s). Hoe nauwkeuriger de boekhouding wordt aangeleverd, des te beter kunnen de diverse kostensoorten worden berekend. Hoe completer de aanvullende technische gegevens worden ingevuld des te betrouwbaarder wordt de analyse voor het bedrijf. "voor een verstaanbaar advies" 4

Prognose geeft op tijd inzicht en voorkomt impulsaankopen. Steeds meer ondernemers ervaren het voordeel van het maken van een financiele prognose van de te verwachten bedrijfsresultaten. Het geeft vooral inzicht en rust en als prijzen fluctueren kan vrij snel een inschatting gemaakt worden van de financiele gevolgen. En mocht het tegenvallen kan er op tijd met de bank gesproken worden om maatregelen te treffen. Daarnaast is het een hulpmiddel om vast te houden aan een vooropgezette planning en voorkomt het impulsaankopen. De prognoseberekening is een extra optie in de bedrijfsanalyse en kan vrij snel met en bij de ondernemer aan tafel worden ingevuld. Liquiditeitsbegroting geeft inzicht in de geldstroom per maand Wanneer de behoefte bestaat om ook gedurende het jaar de inkomsten en uitgaven (per maand) te voorspellen is de liquiditeitsbegroting een handig hulpmiddel. Vooral bedrijven die zwaar gefinancierd zijn of waarvan de resultaten tegenvallen kunnen moeite hebben om de rekeningen te betalen. Een liquiditeitsbegroting per maand geeft dan inzicht op welk moment het maximum van de rekening courant bereikt wordt. Met dat inzicht kunnen investeringen en of betalingen beter worden gepland en of bepaalde aankopen worden uitgesteld. Ook kan op tijd overlegd worden met de bank of leveranciers om een tijdelijk tekort aan financiele middelen te voorkomen. Tot slot Inzicht hebben in de bedrijfsresultaten en inzicht hebben in de eigen ondernemerscapaciteiten is de basis voor het formuleren van uw persoonlijke doelen en bedrijfsdoelen. Het is de uitdaging deze doelen duidelijk en realistisch te formuleren en om vervolgens een passende bedrijfs-strategie te kiezen, waarbij rekening gehouden wordt met kansen in de omgeving en de markt. Het vergelijken van bedrijfsresultaten moet een stimulans (plan van aanpak) opleveren om doelen te realiseren zodat dit meer perspectief, pegels en of plezier op gaat leveren. Vasthouden aan een gekozen (lange termijn) strategie, die bij het bedrijf en de ondernemers past, is en blijft het beste. Tijdelijke veranderde omstandigheden (markt, afwijkende bedrijfsresultaten, etc ) vragen soms noodzakelijke maatwerkoplossingen, teneinde aan alle [korte termijn] betalingsverplichtingen te voldoen. Wij wensen u meer Perspectief, Pegels en Plezier, zowel privé als met uw bedrijf. Namens de adviseurs van PPP-Agro Advies, Klaas de Jong 06-17 55 21 27 "voor een verstaanbaar advies" 5

Voorlopige resultaten melkveehouderij 2013 BEDRIJFSESULTATEN 2011 2012 2013 Algemene kengetallen Alle bedrijven In % t.o.v. 2012. Oppervlakte grasland 38,5 40,4 40,6 101 % Oppervlakte voedergewas 4,4 4,9 3,9 79 % Totale oppervlakte 42,9 45,3 44,5 98 % Melkquotum 686.271 691.799 716.145 104 % Melkproductie 692.349 684.570 742.712 108 % Melk/ ha gras+mais 16.441 15.230 16.969 111 % Aantal melkkoeien 82 83 90 109 % Aantal stuks jongvee 53 57 61 107 % Jv/10 mk 6,4 6,9 6,8 99 % Melkproductie per koe 8.368 8.083 8.155 101 % Vet % 4,34 4,37 4,35 Eiwit % 3,50 3,52 3,50 Veekosten / koe Gezondheidszorg 114 106 97 92 % Fok- en controle 76 83 82 98 % Strooisel/overig 77 97 89 91 % Veekosten in % t.o.v. norm 98 101 95 94 % Voerverbruik Kg krachtvoer/100 kg melk 30 34 34 99 % Verbruik kv in % tov norm 114 125 123 99 % Kn krachtvoer in % tov norm 130 130 128 98 % Totaal voerkn in % tov norm 114 114 111 98 % Kengetallen omzet en aanwas O & A in % tov norm 96 99 96 96 % TKT 420 432 422 98 % Leeftijd melkkoe 4,8 4,9 4,8 98 % Leeftijd 1e kalving 2,1 2,1 2,2 101 % Leeftijd uitstoot melkvee 6,0 6,1 6,0 98 % Geboren kalveren/100 mk 99 95 97 101 % Kalversterfte (%) 10,9 9,4 7,4 79 % Sterfte % overig vee 3,6 3,7 2,7 73 % Levenspr. aanw. melkkoe 25.080 22.138 24.262 110 % Levenspr. afgev. melkkoe 35.025 30.443 31.697 104 % Grondgebruik Oppervlakte grasland 38,5 40,4 40,6 101 % Oppervlakte voedergewas 4,4 4,9 3,9 79 % Kunstmest - N /ha 152 152 161 106 % Totaal N / ha 295 324 347 107 % Kvem-productie/ha grasland 8.981 9.319 8.847 95 % "voor een verstaanbaar advies" 6

Voorlopige resultaten melkveehouderij 2013 BEDRIJFSESULTATEN 2011 2012 2013 Alle bedrijven [Bedragen in euro / 100 kg melk inclusief BTW] Opbrengsten Melkopbrengst 40,0 37,9 43,7 115 % Omzet en aanwas 3,5 3,9 3,0 77 % Overig grondgebonden 1,3 1,1 1,9 170 % Totaal opbrengsten (a) 44,8 42,9 48,6 113 % Toegerekende kosten Krachtvoer 8,8 10,1 10,8 108 % Ruwvoer/weidegeld 1,7 1,1 1,4 128 % Veekosten 3,8 4,1 4,0 97 % Gewaskosten 1,5 1,8 1,7 95 % Totaal toegerekende kosten(b) 15,8 17,1 18,0 105 % Opbrengst -/- toegerek. kosten(a-b) 28,9 25,8 30,6 119 % Bewerkingskosten Arbeid 0,5 0,4 0,4 92 % Werk door derden 3,2 3,7 3,4 93 % Werktuigenkosten 3,5 3,9 3,8 96 % Afschrijving werktuigen 3,7 3,0 3,0 101 % Totaal bewerkingskosten ( c ) 10,9 11,0 10,6 96 % Overige niet toegerekende kosten Grond/gebouwen incl. afschr. 6,0 6,0 5,9 99 % Melkquotum 3,8 4,3 4,7 109 % Algemene kosten incl. g/w/e 3,4 3,8 3,5 92 % Tot. ov. niet toeger. kn(d) 13,2 14,1 14,0 100 % In % t.o.v. 2012. Af: omzet en aanwas ( e ) -3,5-3,9-3,0 77 % Af: andere opbrengsten ( f ) -4,9-5,3-4,8 90 % Kostprijs melk [excl. rente] 30,3 31,9 32,9 103 % (b+c+d-e-f) Af: Resultaat neventakken -2,1-2,8-2,4 85 % Af: Afschrijvingen -10,0-9,6-9,5 100 % Betaalde rente 4,9 4,9 4,7 96 % Prive + belastingen 4,4 6,2 5,9 96 % Aflossingen 4,4 4,6 4,6 99 % Vervangingsinvesteringen 2,6 3,3 2,7 84 % Kritieke melkprijs 34,5 38,5 39,0 101 % Werkelijke melkprijs 40,0 37,9 43,7 115 % Marge 5,5-0,6 4,8 "voor een verstaanbaar advies" 7