Naam eigenaar Thijs Nijland/Johan te Winkel Behandeld in MT Advies OR Vastgesteld DB Vastgesteld AB Ondertekend door (naam + datum) Versie 1.3 Ingangsdatum 01-01-2009 Regeling expireert op 31-12-2009 concept- Programmabegroting 2009 versie 1.3 d.d. 26-04-2008 GGD Gelre-IJssel Apeldoorn, april 2008 1
INHOUDSOPGAVE VOORWOORD...7 BELEIDSBEGROTING...9 1. Bestuurlijk kader...9 2. Financiële uitgangspunten...12 2.1 Overwegingen bij de uitgangspunten begroting 2009...12 2.2 Uitgangspunten begroting 2009...13 2.3 Consequenties (inwoner)bijdragen deelnemende gemeenten...14 2.4 Rente en afschrijvingen...14 3. Toelichting opzet en leeswijzer...15 3.1 Gemeenten en GGD...15 3.2 Onderdelen programmabegroting...15 3.3 Productenbegroting...16 3.4 Verantwoording...16 PROGRAMMA GGD GELRE-IJSSEL...17 4. Deelprogramma Jeugdgezondheidszorg...17 5. Deelprogramma Openbare Gezondheidszorg...20 6. Financiën programma GGD...24 6.1 Wat mag het kosten?...24 6.2 Inwonerbijdragen...26 PARAGRAFEN...31 7. Paragrafen...31 7.1 Weerstandsvermogen...31 7.2 Financiering...34 7.3 Bedrijfsvoering...35 7.4 Verbonden partijen...38 FINANCIËLE BEGROTING...40 8. Overzicht baten en lasten deelprogramma s...40 BIJLAGEN...41 9. Bijlagen...43 9.1 Overzicht programma-indeling en producten GGD Gelre-IJssel, in samenhang met de aansturing door gemeenten (met toelichting)...43 9.2 Informatie over de Staat van activa (staat C), met investeringen 2009...47 9.3 Samenvatting Van fusie naar visie: De GGD Gelre-IJssel in 2008...49 3
Ter informatie toegezonden aan Gedeputeerde Staten op nr aantal exemplaren Aantal bijlagen Gemeenschappelijke regeling provincie dienstjaar GGD Gelre-IJssel GELDERLAND 2009 Het Algemeen Bestuur van de GGD Gelre-IJssel; B E S L U I T : de begroting van lasten en baten van de GGD Gelre-IJssel voor het bovengenoemde dienstjaar vast te stellen. Aldus besloten in de openbare vergadering van 4 juli 2008 drs. J.G.A. Derks directeur/secretaris a.i. mr. G.J. de Graaf voorzitter 5
VOORWOORD Overgangsbegroting in afwachting van nieuwe visie In de programmabegroting bepalen de deelnemende gemeenten de beleidsprioriteiten en de financiële kaders voor de GGD. De Programmabegroting 2009 is een overgangsbegroting, waarvan zowel het beleid als de opzet in hoge mate een voortzetting is van de programmabegroting 2008, in afwachting van de ontwikkeling van een nieuwe meerjarenvisie. Voor de zes gemeenten van de Regio Noord-Veluwe is dit de eerste programmabegroting van de GGD Gelre-IJssel waarover zij meebeslissen. Tot 2008 was voor hen de GGD opgenomen in de programmabegroting van de Regio Noord-Veluwe. De toetreding van de Noordveluwse gemeenten in 2008 is uiteraard in de programmabegroting 2009 verwerkt. Ontwikkeling visie Het is drie jaar geleden dat de GGD Gelre-IJssel tot stand is gekomen uit een fusie van de GGD en Achterhoek en Stedendriehoek. In 2008 is de GGD Gelre- IJssel samengegaan met de GGD Noord-Veluwe. Dit zijn redenen om te werken aan een nieuwe strategische meerjarenvisie, voor de periode 2009-2012. De visie wordt in samenspraak met de gemeenten, samenwerkingspartners en GGD-medewerkers opgesteld. Nadat het Algemeen Bestuur de visie eind 2008 heeft definitief vastgesteld, zullen wij deze uitwerken in de concept- Programmabegroting 2010. De nieuwe visie zal ook aanleiding zijn om de opzet van de programmabegroting te heroverwegen. Het Algemeen Bestuur heeft eerder aangedrongen op het smart formuleren van de doelstellingen. In de programmabegroting 2008 zijn hiertoe de eerste stappen gezet, voornamelijk door het opnemen van indicatoren per beleidsprioriteit. Op basis van de nieuwe visie willen wij deze ontwikkeling de komende jaren doorzetten en prestaties en doelstellingen meer dan nu meetbaar formuleren. De nieuwe visie zal ook ingaan op de bestuurlijke aansturing van de GGD door de gemeenten en daarbij speelt de programmabegroting als sturingsinstrument een belangrijke rol. Wij zullen daarbij de landelijk ontwikkelde prestatie-indicatoren voor gemeentelijk gezondheidsbeleid en voor GGD en betrekken. Verder is een goed functionerende beleidscyclus van groot belang voor het kwaliteitsbeleid en het certificeringstraject voor de verschillende taken van de GGD. Procedure programmabegroting Het Algemeen Bestuur heeft in zijn vergadering van 24 april 2008 de ontwerp- Programmabegroting 2009 behandeld. Hierna is de programmabegroting naar de gemeenten gestuurd voor de zogenoemde zes-wekentermijn, waarin de raden van de deelnemende gemeenten kunnen reageren op de ontwerp-begroting. De gemeenten hebben in december 2007 een aankondiging ontvangen van de toezending en de reactietermijn, zodat zij zich tijdig kunnen voorbereiden. In de 7
praktijk blijkt zes weken vaak kort voor de reactie van de gemeenteraad. De gemeenten kunnen van 1 mei t/m 12 juni 2008 reageren. Mocht dit niet lukken, dan verzoeken wij de gemeenten om in ieder geval vóór de AB-vergadering van 4 juli 2008 te reageren. Wij bespreken de ontvangen reacties en zullen de Programmabegroting zo nodig aanpassen. Hierover informeren wij het Algemeen Bestuur in het voorstel, waarmee wij de Programmabegroting 2009 ter vaststelling voorleggen in de AB-vergadering op 4 juli 2008. In het najaar van 2008 zal de Productenbegroting 2009 verschijnen, die per product financiële en prestatiegegevens bevat. De productenbegroting zal door ons bestuur worden vastgesteld en ter informatie aan het Algemeen Bestuur (vergadering van 21 november 2008) en de gemeenten worden aangeboden. Twee onderdelen van de Programmabegroting 2009 zullen wij in het najaar 2008 bij begrotingswijziging aan het Algemeen Bestuur aanbieden, zonder consequenties voor de inwonerbijdrage. Dit betreft de financiële begroting (overzicht van de baten en lasten op basis van de deelprogramma s Jeugdgezondheidszorg en Openbare gezondheidszorg) en de Staat van activa (met de voorgenomen investeringen in 2009). Het Dagelijks Bestuur van de GGD Gelre-IJssel, drs. J.G.A. Derks directeur/secretaris a.i. mr. G.J. de Graaf voorzitter 8
BELEIDSBEGROTING 1. Bestuurlijk kader Wettelijke taken In de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid (WCPV) zijn de taken en verantwoordelijkheden vastgelegd die de gemeente heeft voor de collectieve preventie op het gebied van volksgezondheid, ook wel openbare gezondheidszorg genoemd. De WCPV richt zich op ziektepreventie en op bescherming en bevordering van de gezondheid van de bevolking of groepen daaruit. Gemeenten brengen de hieruit voortvloeiende taken en werkzaamheden onder bij hun GGD. De GGD Gelre-IJssel voert wettelijke gezondheidstaken uit voor 21 gemeenten in de regio s Noord-Veluwe, Stedendriehoek en Achterhoek. Sinds 2007 valt de openbare geestelijke gezondheidszorg grotendeels niet meer onder de WCPV, maar onder de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). De (basis)taken van de GGD bij de OGGZ worden wel tot het basistakenpakket van de GGD gerekend. Terugblik op visie 2006-2008 Na de totstandkoming van de GGD Gelre-IJssel in 2005 is in 2006 de visienota Van fusie naar visie vastgesteld. De missie en visie zijn uitgewerkt in een schets van de GGD Gelre-IJssel zoals die er volgens onze ambities in 2008 uit moet zien. Het Algemeen Bestuur van de GGD Gelre-IJssel heeft hiermee op 21 april 2006 ingestemd. De missie van de GGD Gelre-IJssel is als volgt verwoord: De GGD stelt zich tot doel het bevorderen en beschermen van de gezondheid van de bevolking van de regio, met speciale aandacht voor jeugd en risicogroepen. De GGD wil zich profileren als een herkenbare en laagdrempelige organisatie en als een leverancier van betrouwbare en vakkundige zorg aan haar klanten. In bijlage 9.3 treft u een verkorte weergave van de visienota 2006-2008 aan. Wanneer we terugblikken op de doelstellingen die erin staan beschreven, is de niet verrassende conclusie dat er weliswaar veel is bereikt, maar ook nog veel staat te doen. Bij de verschillende onderdelen komen we in het kort tot de volgende conclusies: de gezondheidsgegevens die de GGD verzamelt kunnen nog meer worden gebruikt voor het gezondheidsbeleid van de gemeenten en het beleid van de GGD de relatie tussen de gemeenten en de GGD beschouwen we als redelijk tot goed, maar deze behoeft wel verdieping. De schaalvergroting door de uitbreiding met Noord-Veluwe is hiervoor een extra reden voor de jeugdgezondheidszorg voor 4-19 jarigen heeft de GGD het wettelijke basistakenpakket ingevoerd, zoals beoogd. De samenwerking in de praktijk met de thuiszorgorganisaties, die de jeugdgezondheidszorg voor 0-4 jarigen uitvoeren, wordt steeds intensiever. Nieuwe ontwikkelingen, zoals de centra voor jeugd en gezin, vragen echter weer om een nieuwe impuls de reizigersvaccinaties bij de GGD heeft goed aangesloten op de landelijke ontwikkelingen en haar positie in de markt behouden 9
de beoogde integratie van de medische opvang voor asielzoekers in de GGD achterhaald, doordat het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) begin 2007 het lopende contract medische opvang van asielzoekers per 2009 heeft opgezegd bij de nieuwe opzet van de programmatische preventie (bevolkingsonderzoeken) is op landelijk niveau nog weinig voortgang geboekt. De toekomstige rol van de GGD is onduidelijk bij de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) is de gewenste bijdrage van de GGD Gelre-IJssel, na een actieve betrokkenheid in de voorbereiding van het WMO-beleid in 2006, nog onvoldoende uitgekristalliseerd de organisatie van de forensische geneeskunde blijft een voortdurend aandachtspunt, maar de kwaliteit en continuïteit van de zorgverlening zijn de afgelopen jaren verbeterd zoals beoogd is de toetreding van de Noordveluwse gemeenten tot de GGD Gelre-IJssel in 2008 gerealiseerd. De samenwerking met de regio s Achterhoek en Stedendriehoek vindt op pragmatische basis plaats. De afgelopen tijd is duidelijk geworden dat de samenwerking tussen GGD en GHOR duidelijker moet worden vastgelegd. de samenwerking met de andere GGD en in de provincies Overijssel en Gelderland is geïntensiveerd. Over de toekomstige structuur van de samenwerking zal in 2008 waarschijnlijk worden besloten. de beoogde HKZ-certificering van de jeugdgezondheidszorg, infectieziektenbestrijding en ondersteunende functies is in 2008 zover dat een proef-audit is gehouden. Het kwaliteitsbeleid, waarvoor op de vergrote schaal een bredere basis bestaat, zal worden voortgezet. de Academische werkplaats heeft een eigen plek binnen de GGD en met name met Kennis- en Expertisecentrum gekregen. Met gemeenten zijn interessante samenwerkingsprojecten gestart. Deze conclusies willen wij betrekken bij de ontwikkeling van de visie voor de komende jaren. Graag horen we ook uw mening hierover. Visie 2009-2012 In 2008 werken wij aan een nieuwe visienota voor de periode 2009-2012, ook naar aanleiding van de toetreding van de Noordveluwse gemeenten. Een belangrijk uitgangspunt daarin zal de uitkomst zijn van de discussiebijeenkomst in februari 2007 over het eigenaarschap van de GGD. De conclusie hiervan is dat de GGD in de eerste plaats een organisatie van de gemeenten is. Primair richt de GGD zich op de burger en de gemeenten. Uitgangspunt vormen de eigen verantwoordelijkheid van de burger en het vertrouwen in lokale verbanden. Bemoeienis door de rijksoverheid met het lokale gezondheidsbeleid en de GGD moet een meerwaarde bieden en zal hierop kritisch worden bekeken. De visie voor de komende jaren wordt in samenspraak met de gemeenten, samenwerkingspartners en GGD-medewerkers opgesteld. In juni is er een werkconferentie met de leden van het Algemeen Bestuur (de wethouders volksgezondheid en de burgemeesters van de centrumgemeenten). Wij zullen de visie op 21 november 2008 ter vaststelling aan het Algemeen Bestuur voorleggen. 10
Basisproducten en plusproducten De GGD Gelre-IJssel kent als uitgangspunt dat uniforme basisproducten worden geleverd aan alle deelnemende gemeenten tegen een uniforme inwonerbijdrage. In 2008 worden bij het samengaan van de GGD en Noord-Veluwe en Gelre- IJssel afspraken gemaakt over de overgangssituatie. Gedacht wordt aan het betalen van dezelfde inwonerbijdrage door de gemeenten van de Noord Veluwe en het tijdelijk betalen van een bijdrage voor frictiekosten door de Regio Noord Veluwe. Naast basisproducten kent de GGD plusproducten, waarbij differentiatie tussen gemeenten mogelijk is, zowel inhoudelijk als financieel. Behalve voor gemeenten kan de GGD ook plusproducten leveren in opdracht van derden. 11
2. Financiële uitgangspunten 2.1 Overwegingen bij de uitgangspunten begroting 2009 Bij de ambtelijke voorbereiding is zowel naar de uitgangspunten van de gemeente Deventer als van de gemeente Apeldoorn gekeken. De methodieken die beide gemeenten daarbij hanteren ontlopen elkaar niet zoveel. Loonstijging Beide gemeenten berekenen en stellen het percentage vast dat de salarissen in de begroting 2009 mogen stijgen (lump sum). Als basis gaat de gemeente Apeldoorn daarbij uit van de raming 2009 in de meerjarenraming 2008-2011. Bij de gemeente Deventer wordt de raming 2008 als uitgangspunt genomen. Principieel maakt dat geen verschil. Voorafgaande aan het opmaken van de begroting wordt het bestaande salarisbudget als uitgangspunt genomen, de toe te passen stijgingen voor de salarissen en sociale lasten berekend en aan de hand daarvan wordt het nieuwe salarisbudget vastgesteld. Beide gemeenten gebruiken daarbij ramingen van het Centraal Planbureau, maar betrekken daarbij ook de ontwikkelingen op het gebied van de CAO en de te verwachten wijzigingen in de sociale lasten. Het systeem van zowel Deventer als Apeldoorn is goed werkbaar en transparant. Beide systemen zijn wel grofmazig en de uitkomsten niet altijd gelijk aan de loonkostenontwikkeling van de organisatie (i.c. de GGD). Specifieke kenmerken van de GGD zijn bijvoorbeeld veel parttimers, waardoor andere uitkomsten in verband met nominale- en bodembedragen in de sociale voorzieningen en arbeidsvoorwaarden. Hierdoor kunnen tekorten ontstaan. De gemeente Apeldoorn heeft dit opgelost door haar diensten de gelegenheid te geven te reserveren, maximaal 10% van de budgetten voor personeel, ingehuurd personeel, leveringen en diensten derden (excl. huur, energie, investeringen). Het college van B&W van Apeldoorn heeft de bedragen naar beneden afgerond. Loonkostenstijging begroting 2009. Volgens de methoden van de gemeenten Apeldoorn en Deventer zijn er de volgende stijgingen en inschattingen van de loonkosten voor de begroting 2009. Apeldoorn Deventer Nacalculatie 2007 0,85% Nacalculatie 2008/Belastingplan 2008 1,80% 2,00% (Verdere) doorwerking CAO 2007-2009 0,95% 0,90% Inschatting CAO 2009 e.v. 5/12 deel v.h. 1,50% 1,30% jaar Inschatting hogere eindejaarsuitkering in 0,50% 1,50% 2009 Doorwerking premie- ontwikkeling 2009 1,00% Incidenteel 0,25% Overige nog nader te verklaren - 0,70% Totaal 5,85% 6,00% 12
De gemeente Apeldoorn heeft de nacalculatie 2007 reeds eerder in de cijfers verwerkt, zodat ze voor de begroting uitkomt op 5%. De gemeente Deventer heeft in verband met te lage ramingen, de begroting 2008 inmiddels bijgesteld met 2 %. In verband met recente CAO afspraken nemen, inclusief de verhogingen voor de eindejaarsuitkeringen, de lasten in 2008 met 5,5% toe. Geschat was een toename van 3,5% in de begroting 2008. De GGD Gelre-IJssel heeft tot nu toe de gemeente Deventer gevolgd en dient de bijstelling van 2 % nog op te nemen in de begroting 2008. Na bijstelling van de begroting 2008 komen we bij het volgen van de gemeente Deventer voor 2009 uit op 4% en bij het volgen van de gemeente Apeldoorn op 5 %. Materiële uitgaven Zowel de gemeente Deventer als de gemeente Apeldoorn gebruikt cijfers van het Centraal Planbureau. Beide gemeenten corrigeren afwijkingen uit voorgaande jaren, waarbij de gemeente Apeldoorn voor de te verwachten prijsstijgingen meer meeneemt dan de gemeente Deventer. Apeldoorn Deventer GGD Meegenomen prijsstijging 1,75% 3,00% 1,10% begroting 2008 Meegenomen prijsstijging 4,25% 2,00% begroting 2009 (incl. correctie voorgaande jaren) Stijging over 2008 en 2009 6,00% 5,00% Gemiddeld over 2008/2009 3,00% 2,50% Uitgaande van een prijsstijging van 5% over het totaal van de begroting 2008 en 2009, zou de GGD bij begrotingswijziging de prijsstijging voor 2008 dienen te verhogen met 1,4% en daarboven voor 2009 een percentage van 2,5% dienen aan te houden. 2.2 Uitgangspunten begroting 2009 Gebruiken wij voor de begroting 2009 de uitgangspunten Deventer of Apeldoorn? Wij hebben besloten om met ingang van de begroting 2010 uit te gaan van de uitgangspunten van de gemeente Apeldoorn. Op zichzelf zal dit structureel gezien geen gevolgen voor de te hanteren loon- en prijsstijgingen hebben. De (pragmatische) redenen voor de overstap zijn met name dat Apeldoorn de uitgangspunten eerder volledig beschikbaar heeft en dat, als de verwachte congruentie in de GGD-regio tot stand komt, wordt aangesloten bij één van de deelnemende gemeenten. Wij hechten aan een duidelijke en consistente lijn bij het bepalen van de uitgangspunten van de begroting. Het jaar 2009 zien wij als een overgangsjaar, waarvoor wij nog globaal het systeem van de gemeente Deventer volgen. Wij hebben de volgende percentages aangehouden voor het bijstellen van de begroting 2008 en de begroting 2009: 13
Loonstijging: Voor actualisatie van de begroting 2008 een stijging van 2%. Daarboven voor de begroting 2009 een stijging van 4%. Prijsstijging: Wij zijn van mening dat wij, gezien ook de verwachtingen van het Centraal Planbureau 2,5% dienen aan te houden, maar dat wij de te lage raming 2008 niet meer zullen bijstellen. 2.3 Consequenties (inwoner)bijdragen deelnemende gemeenten De begroting van de GGD Gelre-IJssel bestaat momenteel voor 70% uit kosten waarop de loonkostenstijging van toepassing is en voor 30% uit overige kosten waarop de prijsstijging van toepassing is. Deze percentages worden toegepast voor de berekeningen van de bijdragen voor de deelnemende gemeenten. Actualisatie begroting 2008 Bijdrage 2008 t/m 4 e wijziging, 13,99 per inwoner 9.938.882 Toevoeging 2008 voor de GGD Noord Veluwe, 13,99 2.279.825 per inwoner Tussentelling 12.218.707 Loonstijging 2% is 1,40% over het gemiddelde 171.062 Geactualiseerde begroting 2008: 14,18 per inwoner 12.389.769 Stijging uitgangspunten 2009, gewogen gemiddelde 3,56% 440.607 Bijdrage 2009: 14,68 per inwoner 12.830.376 2.4 Rente en afschrijvingen We houden voor de begroting 2009 rekening met 5% rente. De kapitaallasten nemen jaarlijks meer dan evenredig toe. Dit heeft geen gevolgen voor de bijdragen van de gemeenten. Voor die berekening worden kapitaallasten ondergebracht in de component materiële uitgaven. 14
3. Toelichting opzet en leeswijzer 3.1 Gemeenten en GGD In de verhouding tussen de gemeenten en de GGD zien we parallellen met de dualistische verhouding tussen raad en college van B&W bij de gemeente. De vertegenwoordigers van de gemeenten hebben bij de GGD een kaderstellende, controlerende en vertegenwoordigende rol, zoals de gemeenteraadsleden die binnen de gemeente hebben. Evenals bij de gemeente is de programmabegroting een belangrijk sturingsinstrument voor het Algemeen Bestuur (vergelijk de gemeenteraad) en biedt de programmabegroting het kader waarbinnen het Dagelijks Bestuur (college van B&W) beleid ontwikkelt en uitvoert. De GGD heeft echter niet alleen te maken met de gemeenten als opdrachtgever. Voor een aanzienlijk en toenemend deel is er sprake van landelijke sturing van de GGD en door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). De bemoeienis van het rijk krijgt vorm via overleg, financiële middelen, kwaliteitseisen (inspectie, certificering) en uiteindelijk eventueel via aanwijzingen door de minister. Zoals gezegd in hoofdstuk 1 vinden wij dat hierbij de toegevoegde waarde voor de kwaliteit van de zorgverlening aan de burger duidelijk moet zijn. In het programmadeel van deze begroting leggen we de nadruk op die taken van de GGD, waarbij de gemeenten ruimte hebben voor eigen (gezondheids)beleid. Minder aandacht kan uitgaan naar producten die grotendeels door landelijke richtlijnen en medische standaarden worden bepaald. Als bijlage (9.1) is een overzicht bijgevoegd van de productgroepen van de GGD en de mate waarin sturing landelijk of door de gemeenten kan plaatsvinden. Voor alle producten geldt dat de GGD aan de gemeenten moet verantwoorden dat deze in de afgesproken omvang, binnen het beschikbare budget en op het vereiste kwaliteitsniveau worden gerealiseerd. 3.2 Onderdelen programmabegroting De programmabegroting bestaat uit: de beleidsbegroting de financiële begroting Beleidsbegroting Het eerste deel van de beleidsbegroting is het programmaplan. Het streven is om hierin de bestuurlijk relevante hoofdpunten van het GGD-beleid centraal te stellen. In het programmaplan komen de bij de gemeenten bekende vragen aan de orde: wat willen we bereiken? wat gaan we ervoor doen? wat mag het kosten 15
Er is één programma, het programma GGD Gelre-IJssel, dat is onderverdeeld in: een deelprogramma Jeugdgezondheidszorg en een deelprogramma Openbare Gezondheidszorg. Deze onderverdeling sluit aan op de functionele indeling voor de gemeentebegrotingen. Het Algemeen Bestuur autoriseert het Dagelijks Bestuur op het niveau van het programma. Anders gezegd: de deelnemende gemeenten sturen de GGD aan op programmaniveau. Het tweede onderdeel van de beleidsbegroting, met de verplichte financiële paragrafen, gaat over: weerstandsvermogen (inventarisatie weerstandcapaciteit, inventarisatie risico s en beleid) financiering (treasurybeleid) bedrijfsvoering (ondersteunende functies) verbonden partijen (waar de GGD bestuurlijke invloed en financieel belang heeft). Financiële begroting Het tweede deel van de programmabegroting, de financiële begroting bestaat uit een overzicht van de baten en lasten (op basis van de deelprogramma s Jeugdgezondheidszorg en Openbare gezondheidszorg) en de Staat van activa (met de voorgenomen investeringen in 2009). Deze onderdelen worden in de loop van 2008 uitgewerkt. Wij zullen deze onderdelen in de tweede helft van 2008 bij begrotingswijziging aanbieden aan het Algemeen Bestuur. Voor de inwonerbijdrage heeft dit geen gevolgen. 3.3 Productenbegroting Naast de programmabegroting stelt de GGD een productenbegroting op, waarin per product financiële gegevens en prestatiegegevens zijn opgenomen. De productenbegroting is een hulpmiddel voor ons als dagelijks bestuur om toe te zien op de uitvoering door de GGD van het vastgestelde programma. Voor het Algemeen Bestuur en de gemeenten dient de productenbegroting ter informatie. De Productenbegroting 2009 verschijnt in het najaar van 2008. De GGD is bezig de aanlevering en presentatie van prestatiegegevens te verbeteren. 3.4 Verantwoording In de Financiële verordening van de GGD Gelre-IJssel is vastgelegd dat het Dagelijks Bestuur tussentijdse rapportages aanbiedt aan het Algemeen Bestuur. De tussenrapportages gaan over de eerste vier en de eerste acht maanden van het lopende begrotingsjaar en worden aangeboden vóór respectievelijk 1 juli en 1 november. In 2008 zullen deze rapportages worden uitgebracht, voortbouwend op de rapportages in de afgelopen jaren. Na afloop van het jaar legt het Dagelijks Bestuur verantwoording af in de jaarstukken. De jaarstukken bestaan uit het jaarverslag en de jaarrekening, die door het Algemeen Bestuur worden vastgesteld. 16
PROGRAMMA GGD GELRE-IJSSEL 4. Deelprogramma Jeugdgezondheidszorg Omschrijving deelprogramma Het deelprogramma Jeugdgezondheidszorg (JGZ) omvat de volgende producten: 1. Preventief Gezondheidsonderzoek 5-6 jarigen primair onderwijs 2. Preventief Gezondheidsonderzoek groep 7 primair onderwijs 3. Preventief Gezondheidsonderzoek klas 2 Voorgezet Onderwijs 4. Spraak- en taalscreening 5-jarigen 5. Eerste preventieve gezondheidsonderzoek speciaal onderwijs (REC-scholen) 6. Preventieve Gezondheidsonderzoeken in het speciaal onderwijs (RECscholen) 7. Onderzoek op indicatie 8. Follow up preventieve gezondheidsonderzoeken en logopedisch onderzoek 9. Groepsgerichte monitoring en schoolgezondheidsbeleid 10. Collectieve preventie JGZ 11. Thematische ouderbijeenkomsten 12. Hoofdluisbegeleiding 13. Zorgcoördinatie 14. Zorg AdviesTeam 15. Zorgteam op school 16. (Buurt)Netwerken 17. (Permanente) Commissie Leerlingen Zorg 18. Zorg bij bijzondere gebeurtenissen Wat willen we bereiken? Doelstelling De Jeugdgezondheidszorg heeft als doel het bevorderen, beschermen, beveiligen en bewaken van de lichamelijke, cognitieve, sociale en geestelijke gezondheid en ontwikkeling van jeugdigen. Het streven is verschillen in gezondheid te verkleinen en iedereen gelijke kansen op gezondheid te bieden. Doelgroep van de jeugdgezondheidszorg van de GGD zijn kinderen en jeugdigen van 4 tot 19 jaar en hun ouders Beleidskader De preventieve jeugdgezondheidszorg is een taak die de GGD als gemeentelijke gezondheidsdienst uitvoert op basis van de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid (WCPV). De gemeenten zijn sinds 2003 verantwoordelijk voor de hele jeugdgezondheidszorg voor 0 tot 19-jarigen. Van oudsher is er een scheiding in de uitvoering van de jeugdgezondheidszorg: de thuiszorg draagt zorg voor de 0-4 jarigen en de GGD voor de 4-19 jarigen. De kerntaken van de jeugdgezondheidszorg zijn uitgewerkt in het basistakenpakket jeugdgezondheidszorg 0 tot 19 jaar. Binnen het basistakenpakket bestaat de uitsplitsing in een uniform deel en een met alle gemeenten afgesproken 17
maatwerkdeel: samen zijn dit de wettelijk verplichte JGZ-basisproducten. Voor het uniform deel heeft de gemeente geen beleidsvrijheid: dit deel bestaat uit activiteiten, die voor iedere jeugdige op dezelfde manier moeten worden uitgevoerd. Naast de wettelijk verplichte taken die iedere GGD in elke gemeente uit moet voeren, kunnen gemeenten voor hun inwoners extra aanbod van JGZ inkopen, als maatwerk of plusproduct. Dit maatwerk biedt de gemeente de mogelijkheid om rekening te houden met bijzondere omstandigheden en plaatselijke behoeften. Wat gaan we ervoor doen? Bij het deelprogramma jeugdgezondheidszorg zijn de prioriteiten in 2009: 1. het deelnemen in de vorming van de Centra voor Jeugd en Gezin in de gemeenten in Gelre-IJssel. Uitgangspunt voor de inbreng van de GGD vormt de centrale rol van de jeugdgezondheidszorg in monitoring, probleemsignalering en preventieve zorg voor de jeugd tussen 0 en 19 jaar Indicator: de GGD Gelre-IJssel is partner in alle (te vormen) Centra voor Jeugd en Gezin in de gemeenten in Gelre-IJssel 2. de vernieuwde werkwijze van de jeugdgezondheidszorg invoeren die in 2008 is vastgesteld en die meer is gericht op risicokinderen, bemoeizorg en zorgcoördinatie, als uitwerking van het wettelijke basistakenpakket jeugdgezondheidszorg Indicator: na een gefaseerde invoering vanaf het schooljaar 2008/2009 is de vernieuwde werkwijze GGD-breed eind 2009 volledig geïmplementeerd 3. het per 1 januari 2009 invoeren van één elektronisch kinddossier (EKD) voor de jeugdgezondheidszorg van 0-19 jarigen, in samenwerking met de thuiszorgorganisaties in het werkgebied die de jeugdgezondheidszorg 0-4 jarigen verzorgen Indicator: in 2009 werken de GGD en de betrokken thuiszorgorganisaties met één EKD en is (daarmee) de gegevensuitwisseling tussen thuiszorg en GGD gegarandeerd 4. afhankelijk van de landelijke ontwikkelingen: bijdragen aan de invoering door de gemeenten van de landelijke verwijsindex risicojongeren, als hulpmiddel voor een goede signalering en zorg voor jeugd. In aanvulling hierop meewerken aan de invoering door de gemeenten, onder regie van de provincie, van een regionale, meer uitgebreide verwijsindex voor gerichte ondersteuning van de regionale/lokale zorgnetwerken Indicator: in 2009 maakt de GGD gebruik van de landelijke verwijsindex en van de aanvullende regionale verwijsindex, die beide door de gemeenten worden ingevoerd 5. het realiseren van certificering van de jeugdgezondheidszorg voor de vestiging Harderwijk (regio Noord-Veluwe) volgens de HKZ-norm (Stichting Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector), in aansluiting op de in 2008 beoogde certificering van de jeugdgezondheidszorg voor de oude GGD Gelre-IJssel Indicator: het HKZ-certificaat is toegekend in 2009 18
6. het realiseren van de gemaakte contractafspraken en gestelde productievolumes. Indicator: de in de productenbegroting 2008 opgenomen prestatiecijfers worden behaald. De gestelde norm is 90 %. Afwijkingen zijn onderbouwd. 19
5. Deelprogramma Openbare Gezondheidszorg Omschrijving deelprogramma Het deelprogramma Openbare Gezondheidszorg (OGZ) omvat de volgende productgroepen 1. Infectieziektebestrijding 2. Vaccinaties 3. Medische milieukunde 4. Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) 5. Beleidsadvisering 6. Epidemiologie 7. Gezondheidsbevordering 8. Bevolkingsonderzoeken 9. Forensische geneeskunde 10. Overige OGZ Wat willen we bereiken? Doelstellingen Het deelprogramma Openbare gezondheidszorg bestaat uit een groot aantal, verschillende producten. Gemeenschappelijk doel is het bevorderen en beschermen van de gezondheid van de bevolking in de regio, met speciale aandacht voor risicogroepen. Beleidskader Het deelprogramma betreft voornamelijk wettelijke taken die de GGD als gemeentelijke gezondheidsdienst uitvoert op basis van de WCPV. Daarnaast gaat het om plusproducten, die weliswaar nauw samenhangen met de wettelijke kerntaken van de GGD, maar aanvullend in opdracht van gemeenten of derden worden gerealiseerd. Voor de uitvoering van een deel van de OGZ-taken zijn vooral landelijke richtlijnen en professionele standaarden bepalend. Dit betreft: infectieziektenbestrijding (inclusief SOA/HIV-bestrijding, TBC-bestrijding en technische hygiënezorg) vaccinaties bevolkingsonderzoeken forensische geneeskunde. Voor de laatste drie taken zijn geen beleidsprioriteiten opgenomen in de Programmabegroting. Andere taken bieden meer ruimte voor inhoudelijke beleidsbeïnvloeding door de gemeenten: medische milieukunde OGGZ (openbare geestelijke gezondheidszorg) beleidsadvisering (lokaal gezondheidsbeleid) epidemiologie gezondheidsbevordering. 20
Wat gaan we ervoor doen? Voor het deelprogramma openbare gezondheidszorg zijn de prioriteiten in 2009: Infectieziektebestrijding (inclusief SOA/HIV-bestrijding, TBC-bestrijding en technische hygiënezorg) 1. het structureren en uitbouwen van de samenwerking met de andere GGD en in Oost-Nederland op het gebied van infectieziektenbestrijding Indicator: de Gelderse en Overijsselse GGD en hebben schriftelijk vastgelegde afspraken gemaakt over het vervolg op het in 2008 beëindigde VIZO-project 2. het uitvoeren van spreekuren als laagdrempelige voorziening voor aanvullende seksuele hulpverlening, op basis van de VWSsubsidieregeling hiervoor, in samenwerking met de GGD en in Oost- Nederland en in aansluiting op de aanvullende curatieve SOA-bestrijding door de GGD en Indicator: de GGD en in Oost-Nederland maken gebruik van de VWSsubsidieregeling voor aanvullende seksuele hulpverlening 3. het realiseren van certificering van de infectieziektenbestrijding voor de vestiging Harderwijk (regio Noord-Veluwe) volgens de HKZ-norm (Stichting Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector), in aansluiting op de in 2008 beoogde certificering van de infectieziektenbestrijding voor de oude GGD Gelre-IJssel Indicator: het HKZ-certificaat is toegekend in 2009. Medische milieukunde (MMK) 4. het realiseren van certificering van de medische milieukunde volgens de HKZ-norm (Stichting Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector) Indicator: het HKZ-certificaat is toegekend in 2009 Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) 5. het beschrijven van het aanbod van basis- en plusproducten OGGZ van de GGD Gelre-IJssel, op basis van de in 2008 te formuleren visie. Het OGGZ-aanbod is bij alle gemeenten in de regio Gelre-IJssel bekend en geïmplementeerd. Indicator: de GGD voert het aanbod OGGZ-basisproducten uit in de gemeenten in Gelre-IJssel Beleidsadvisering / Epidemiologie / Gezondheidsbevordering 6. het ondersteunen van de gemeenten bij de uitvoering van de 2 e generatie nota s gezondheidsbeleid, gericht op gezamenlijke speerpunten van de gemeenten en de landelijke speerpunten van de VWS-nota Langer gezond leven Indicator: alle 21 gemeenten hebben van de GGD Gelre-IJssel ondersteuning ontvangen bij de ontwikkeling van lokaal gezondheidsbeleid 21
7. het analyseren van de uitkomsten van de eerste, in 2008 uitgevoerde gezondheidsmonitor onder volwassenen en het presenteren van de uitkomsten aan de 21 gemeenten Indicator: de uitkomsten van de volwassenen-monitor zijn in rapportages voor de regio en per gemeente vastgelegd en bilateraal besproken met de 21 gemeenten. 8. het voorbereiden en uitvoeren de eerste gezondheidsmonitor onder 0-12 jarigen Indicator: de enquête voor de gezondheidsmonitor 0-12 jarigen is uitgevoerd en de verkregen data kunnen worden geanalyseerd voor de presentatie van de uitkomsten in 2010 9. het voorbereiden van voortzetting van het convenant voor de periode 2005-2010 voor de samenwerking tussen gemeenten, Wageningen Universiteit en de GGD in de Academische Werkplaats Publieke Gezondheid Agora Indicator: op basis van een tussentijdse evaluatie hebben Wageningen Universiteit en de GGD een voorstel opgesteld voor de voortzetting van het convenant en is hierover gerapporteerd aan het Algemeen Bestuur 10. het bijdragen aan de voorbereiding van een mogelijk alcoholmatigingsproject voor de jeugd in de regio Noord-Veluwe met een brede aanpak, in een samenwerkingsverband van gemeenten, politie, verslavingszorg, GGD en andere betrokkenen. Daarbij wordt gebruikgemaakt van de ervaringen bij de lopende alcoholmatigingsprojecten voor de jeugd in de regio s Achterhoek en Stedendriehoek. Indicator: de GGD heeft actief deelgenomen aan de voorbereiding van een mogelijk in 2009 te starten alcoholmatigingsproject voor de jeugd in de regio Noord-Veluwe. 11. het bijdragen aan de realisering van publieksinformatie, met name over gezond leven en preventie, in het werkgebied Gelre-IJssel. Wat de digitale publieksinformatie betreft zal dit gebeuren in aansluiting op het landelijke initiatief van VNG, MEE, bibliotheken en GGD Nederland voor een landelijke sociale kaart en de uitwerking hiervan in regionale initiatieven voor sociale kaarten binnen Gelre-IJssel Indicator: in tenminste één regio is een sociale kaart tot stand gekomen met medewerking van de GGD bij de informatie over gezond leven en preventie 12. het adviseren van de gemeenten over de beleidsvorming en jaarlijkse evaluatie van de uitvoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning, gericht op de rol van gezondheid(spreventie) binnen het WMO-beleid Indicator: de GGD neemt actief deel aan de regionale WMO-overleggen in het werkgebied 13. het ontwikkelen van een samenhangend basis- en plusaanbod voor gezondheidsbevordering vanuit de GGD Gelre-IJssel dat is gericht op landelijke speerpunten collectieve preventie (aanpak van roken, overgewicht, schadelijk alcoholgebruik, diabetes en depressie) en waarbij de doelgroepen jongeren, ouderen en mensen met een lage sociaal economische status (SES) de meeste aandacht zullen krijgen. Indicator: de GGD heeft een visie geformuleerd op het aanbod voor gezondheidsbevordering 22
14. het realiseren van certificering van Beleidsadvisering, Epidemiologie en Gezondheidsbevordering volgens de HKZ-norm (Stichting Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector) Indicator: de HKZ-certificaten voor Beleidsadvisering, Epidemiologie en Gezondheidsbevordering zijn toegekend in 2008 Openbare gezondheidszorg - algemeen 15. het realiseren van de gemaakte contractafspraken en gestelde productievolumes. Indicator: de in de productenbegroting 2008 opgenomen prestatiecijfers worden behaald. De gestelde norm is 90 %. Afwijkingen zijn onderbouwd. 23
6. Financiën programma GGD In dit onderdeel zijn de baten en lasten van de twee deelprogramma s opgenomen. Tevens geven wij hier de inwonerbijdragen per gemeente voor de basisproducten weer. 6.1 Wat mag het kosten? Omschrijving Overzicht baten en lasten Hieronder volgt een overzicht van de baten en de lasten in 2 delen: a. baten en lasten rekening 2007 en begroting 2008 na 4 e wijziging met actualisatie invoegen GGD Noord Veluwe en loonstijging 2008 van 2 % Rekening 2007 Begroting 2008 incl 1e t/m 4e wijziging Inbreng Noord Veluwe (globaal) Subtotaal 2008 Bedragen 1.000 Corr 2% ivm loonstijging 2008 Geactualiseerd 2008 Lasten: Personeelslasten en inhuren derden 10.636 10.725 2.460 13.185 247 13.432 Kapitaallasten 89 241 40 281 281 Tijdelijke projecten directie 369 0 Overige lasten 3.504 3.129 856 3.985 3.985 Lasten totaal 14.598 14.095 3.357 17.451 247 17.698 Baten: Bijdragen gemeenten algemeen 9.535 9.939 2.280 12.218 171 12.390 Bijdragen gemeenten, ivm inzet personeel -18-18 -18 0-18 Bijdragen gemeenten overig 961 967 967 967 Bijdragen voor frictie 600 600 600 Bijdragen Rijk 158 160 160 160 Bijdragen derden en overige 3.769 2.847 477 3.324 76 3.400 Rentebaten 201 100 100 100 Baten totaal 14.606 13.995 3.357 17.351 246 17.598 Resultaat voor bestemming 8-100 -100 0-100 Onttrekking uit reserves Bestemmingsreserve fusie 2005 226 100 100 100 Bestemmingsres tijdelijke achterstanden 281 Bestemmingsreserve tijdelijke proj. (uitrol JOED) 20 Onttrekking reserves totaal 527 100 0 100 0 100 Resultaat na bestemming 535 0 0 0 0 0 24
b. Baten en lasten geactualiseerde begroting 2008, begroting 2009 en meerjarenraming 2010 t/m 2012 Bedragen 1.000 Meerjarenraming Geactualiseerde Begroting Omschrijving begroting 2008 2009 2010 2011 2012 Lasten: Personeelslasten en inhuren derden 13.432 13.951 13.951 13.951 13.951 Te bezuinigen personeelslasten afbouw frictie -156-312 -468-624 Kapitaallasten 281 288 288 288 288 Overige lasten 3.985 4.035 3.985 3.985 3.985 Project EKD -335-422 Lasten totaal 17.698 18.117 17.911 17.420 17.177 Baten: Bijdragen gemeenten algemeen 12.390 12.830 12.830 12.830 12.830 Correctie bijdrage in verband met EKD -335-422 Bijdragen gemeenten, ivm inzet personeel -18-19 -19-19 -19 Bijdragen gemeenten overig 967 1.001 1.001 1.001 1.001 Bijdragen voor frictie 600 468 312 156 0 Bijdragen Rijk 160 166 166 166 166 Bijdragen derden en overige 3.400 3.521 3.521 3.521 3.521 Rentebaten 100 100 100 100 100 Baten totaal 17.598 18.067 17.911 17.420 17.177 Resultaat voor bestemming -100-50 0 0 0 Onttrekking uit reserves Bestemmingsreserve fusie 2005 100 50 Onttrekking reserves totaal 100 50 0 0 0 Resultaat na bestemming 0 0 0 0 0 Toelichting raming 2009 De raming 2009 is nog grofmazig berekend en gebaseerd op de cijfers van de begroting 2008 (incl. 1 e t/m 4 e wijziging), de actualisatie in verband met de toevoeging van de GGD Noord Veluwe en de actualisatie van de lonen 2008. Tevens zijn de financiële uitgangspunten voor 2009, zoals beschreven in hoofdstuk 2, Financiële uitgangspunten, in de ramingen verwerkt. De concrete aanpassingen in de lasten en baten zijn: voor actualisatie van 2008 een geraamde salarisstijging van 2,0% die leidt tot een stijging van de inwonerbijdrage over 2008 van 1,40%. voor de begroting 2009 een loonkostenstijging van 4% en een prijsstijging van 2,5% die uitgaande van hetzelfde volume een gemiddelde lastenstijging in de begroting van 3,56% de gemiddelde lastenstijging vormt de basis voor de berekening van de (inwoner-)bijdragen voor de deelnemende gemeenten 25
in het genoemde percentage van gemiddelde lastenstijging zijn niet meegenomen de incidentele loonstijgingen en de meer dan evenredige stijging van kapitaallasten en eventueel andere kostencategorieën laatstgenoemde stijgingen worden binnen de begroting van de GGD opgelost en leiden niet tot verhoging van de (inwoner-)bijdragen van de gemeenten. In de meerjarenramingen is rekening gehouden met de afbouw van frictiekosten en de aanpassingen in verband met de meerjarenramingen van het EKD. Verdere uitwerking begroting en meerjarenraming In de periode mei t/m september 2008 worden de begrotingen 2008 en 2009 verder uitgewerkt. De begroting 2008 feitelijk opnieuw in verband met de samenvoeging met de GGD Noord Veluwe. Dan vinden op detailniveau de ramingen van lasten en baten plaats en worden ook de productenbegrotingen opgesteld. Incidentele loonstijgingen en meer dan evenredige toename van andere kostencategorieën zullen worden gecompenseerd door elders minder prijscompensatie in de begroting mee te nemen en door een doelmatiger inzet van de personeelsformatie. Na de verdere uitwerking in de Productenbegrotingen zal in elk geval de Programmabegroting 2009 en mogelijk ook de Programmabegroting 2008 dienen te worden aangepast aan respectievelijk de Productenbegroting 2009 en 2008. De aanpassing van de programmabegroting 2009 vindt plaats bij de 1 e wijziging op de begroting 2009. In deze wijziging zullen ook de ramingen 2010 t/m 2012 worden aangepast. 6.2 Inwonerbijdragen In verband met de actualisatie van de begroting 2008 wordt ook een geactualiseerd overzicht 2008 weergegeven. Verwezen wordt naar de overzichten op de volgende bladzijden. 26
Overzichten Overzicht: Bijdragen deelnemende gemeenten 2008 GGD Gelre IJssel Naam gemeente Aantal Bijdragen Per inwo- Loonstij- Geactualiseerde Per inwo- GGT inwoners 2008, basis ner ging 2% bijdrage ner 1-1-2007 t/m 4e wijz 2008 2008 Inwon./bedr per inw. 873.454 12.218.707 13,99 171.062 12.389.769 14,18 Gemeente Aalten 27.571 385.683 13,99 5.406 391.089 14,18 GGT Doetinchem Gemeente Berkelland 45.226 632.653 13,99 8.868 641.522 14,18 Gemeente Bronckhorst 37.795 528.703 13,99 7.411 536.114 14,18 Gemeente Doetinchem 56.254 786.921 13,99 11.031 797.952 14,18 Gemeente Oost Gelre 29.850 417.563 13,99 5.853 423.416 14,18 Gemeente Montferland 35.153 491.745 13,99 6.893 498.638 14,18 Gemeente Oude Ijsselstreek 40.079 560.654 13,99 7.859 568.513 14,18 GGT Deventer Gemeente Winterswijk 29.135 407.561 13,99 5.713 413.274 14,18 Gemeente Deventer 96.594 1.351.226 13,99 18.941 1.370.166 14,18 Gemeente Lochem 32.853 459.571 13,99 6.442 466.013 14,18 Gemeente Zutphen 46.652 652.601 13,99 9.148 661.749 14,18 GGT Apeldoorn Gemeente Apeldoorn 155.600 2.176.644 13,99 30.511 2.207.155 14,18 Gemeente Brummen 21.226 296.924 13,99 4.162 301.087 14,18 Gemeente Epe 32.993 461.530 13,99 6.469 467.999 14,18 Gemeente Voorst 23.512 328.903 13,99 4.610 333.513 14,18 Korting ivm Logopedie -18.036-18.289 GGT Harderwijk Gemeente Ermelo 26.297 367.895 13,99 5.123 373.018 14,18 Gemeente Elburg 22.246 311.222 13,99 4.333 315.555 14,18 Gemeente Harderwijk 42.057 588.377 13,99 8.193 596.570 14,18 Gemeente Nunspeet 26.535 371.225 13,99 5.169 376.394 14,18 Gemeente Oldebroek 22.802 319.000 13,99 4.442 323.442 14,18 Gemeente Putten 23.024 322.106 13,99 4.485 326.591 14,18 Totaal 873.454 12.200.671 13,97 171.062 12.371.480 14,16 27
Toelichting: excl.plusproducten gemeenten niet op basis van het aantal inwoners excl. bijdragen gemeenten op basis van tarieven excl. alcoholmatigingsprojecten Achterhoek en Stedendriehoek 28
Overzicht: Bijdragen deelnemende gemeenten 2009 GGD Gelre IJssel Aantal Geactuali- Per inwo- Aantal Bijdrage Per inwo- GGT Naam gemeente inwoners seerde bij- ner inwoners 2009 ner 1-1-2007 drage 2008 2008 1-1-2008 2009 Iinwon./bedr per inw 873.454 12.389.769 14,18 874.181 12.830.375 14,68 Gemeente Aalten 27.571 391.089 14,18 27.567 404.602 14,68 GGT Doetinchem Gemeente Berkelland 45.226 641.522 14,18 45.136 662.462 14,68 Gemeente Bronckhorst 37.795 536.114 14,18 37.834 555.291 14,68 Gemeente Doetinchem 56.254 797.952 14,18 56.241 825.451 14,68 Gemeente Oost Gelre 29.850 423.416 14,18 29.859 438.241 14,68 Gemeente Montferland 35.153 498.638 14,18 34.978 513.373 14,68 Gemeente Oude Ijsselstreek 40.079 568.513 14,18 39.920 585.907 14,68 Gemeente Winterswijk 29.135 413.274 14,18 29.204 428.628 14,68 GGT Deventer Gemeente Deventer 96.594 1.370.166 14,18 97.377 1.429.205 14,68 Gemeente Lochem 32.853 466.013 14,18 33.057 485.178 14,68 Gemeente Zutphen 46.652 661.749 14,18 46.760 686.298 14,68 GGT Apeldoorn Gemeente Apeldoorn 155.600 2.207.155 14,18 155.065 2.275.893 14,68 Gemeente Brummen 21.226 301.087 14,18 21.201 311.168 14,68 Gemeente Epe 32.993 467.999 14,18 32.983 484.092 14,68 Gemeente Voorst 23.512 333.513 14,18 23.670 347.405 14,68 Korting ivm Logopedie -18.289-18.939 GGT Harderwijk Gemeente Ermelo 26.297 373.018 14,18 26.278 385.683 14,68 Gemeente Elburg 22.246 315.555 14,18 22.229 326.256 14,68 Gemeente Harderwijk 42.057 596.570 14,18 42.361 621.733 14,68 Gemeente Nunspeet 26.535 376.394 14,18 26.472 388.530 14,68 Gemeente Oldebroek 22.802 323.442 14,18 22.798 334.607 14,68 Gemeente Putten 23.024 326.591 14,18 23.191 340.375 14,68 Totaal 873.454 12.371.480 14,16 874.181 12.811.436 14,66 29
Toelichting: excl.plusproducten gemeenten niet op basis van het aantal inwoners excl. bijdragen gemeenten op basis van tarieven excl. alcoholmatigingsprojecten Achterhoek en Stedendriehoek 30
PARAGRAFEN 7. Paragrafen Op basis van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) zijn vier verplichte paragrafen van toepassing voor de GGD Gelre-IJssel. 7.1 Weerstandsvermogen Inleiding BBV De paragraaf weerstandsvermogen geeft weer hoe robuust de begroting is. Dit is van belang voor het geval zich financiële tegenvallers voordoen. Anders gezegd: het weerstandsvermogen is het vermogen van de GGD Gelre-IJssel om structurele en incidentele financiële risico s op te vangen, teneinde de bedrijfsvoering op normale wijze te kunnen voortzetten. Artikel 11 van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) vermeldt het volgende: 1. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen: a. de weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden waarover de provincie onderscheidenlijk gemeente beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken; b. alle risico s waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiele betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. 2. De paragraaf betreffende het weerstandsvermogen bevat tenminste: a. een inventarisatie van de weerstandscapaciteit; b. een inventarisatie van de risico s; c. het beleid omtrent de weerstandscapaciteit en de risico s Het BBV is ook van toepassing op de gemeenschappelijke regelingen zoals de GGD, op grond van de bepalingen van de Gemeentewet over financiële functie (art. 186 t/m 213). Beleid omtrent weerstandsvermogen Voor het beoordelen van de robuustheid van de begroting is inzicht nodig in de omvang en in de achtergronden van de risico s en de aanwezige weerstandscapaciteit. Bij het weerstandsvermogen gaat het dan met name om het omgaan met risico s, het risicomanagement en de gewenste weerstandscapaciteit. Niet alleen moeten de risico s en de weerstandscapaciteit worden geïnventariseerd, maar ook moet worden bekeken hoe de GGD met de risico s omgaat. In 2006 is er een onderzoek geweest naar de risico s en het weerstandsvermogen van de GGD. Op basis van de rapportage hebben wij besloten de discussie over de wenselijkheid en vorm van weerstandvermogen bij de GGD te betrekken bij de discussie over het eigenaarschap van de GGD. Deze discussie is in 2007 gevoerd. Er is een voorkeur uitgesproken voor een weerstandsvermogen in de vorm van een egalisatiefonds. De eerste aanzet is gegeven in de eerder genoemde reserve 31
Bestemmingsreserve projecten en bedrijfsmatige activiteiten. Het doel van deze reserve is schommelingen in de inwonerbijdrage op te vangen, met name als die ontstaan door tegenvallers bij markttaken van de GGD. Nog niet is besloten hoe hoog het maximum van deze reserve mag zijn. Reserves Overzicht reserves Reserves zijn onderdeel van het weerstandsvermogen Naast de benoemde reserves kunnen ook stille reserves aanwezig zijn, bijvoorbeeld reeds afgeschreven goederen die in het economisch verkeer nog waarde hebben. Bij de jaarrekening 2007 is de stand van de reserves na toevoeging en onttrekking rekening 2007 is afgerond 1.269.000 gespecificeerd als volgt: Saldo 01-01- 2007 Onttrekking 2007 Toevoeging G- IJ Saldo 01-01- 2008 Bedragen x 1.000 Toevoeging N-V in 2008 Te verwachten saldo incl N-V in 2008 FUWA 127-74 0 53 12 65 Project HRM/Management Development 100-2 0 98 22 120 Forensische geneeskunde 38-38 0 0 0 0 Huisvesting Achterhoek 200-50 0 150 0 150 Document Management Systeem (DMS) 137-52 0 85 19 104 Tijdelijke compensatie reiskosten 10-10 12 12 3 15 Bestemmingsreserve fusie 2005 611-226 12 397 57 454 Bestemmingsreserve achterstanden 333-281 0 52 0 52 Bestemmingsreserve projecten (joed) 20-20 0 0 0 0 Aansluiting GGD Noord Veluwe, verdeling 50-50 0 0 13 13 13 25 Strategische beleidsvorming 0 0 148 148 34 182 Bestemmingsreserve pers. lasten 482 0 78 560 120 680 Bestemmingsreserve projecten en bedrijfsmatige activiteiten 100 0 0 100 23 123 1.546-527 251 1.269 246 1.516 De besluitvorming over de toevoeging van 251.000 is op het moment van het opmaken van dit document nog niet genomen. Ook zijn de onderhandelingen met de Regio Noord-Veluwe over de toevoeging van 246.000 nog niet afgerond. Wordt daarover positief besloten, dan is er op dit moment 1.516.000 in de reserve waarvan ongeveer de helft gelabeld is voor uitgaven op de korte termijn. De bestemmingsreserves personele lasten en projecten en bedrijfsmatige activiteiten, samen ongeveer 800.000 in totaal, zijn bedoeld om risico s in de bedrijfsvoering af te dekken. De Bestemmingsreserve personele lasten ( 680.000) is echter ook een feitelijke verplichting Het bedrag van de reserve is gelijk aan de verplichtingen in verband met nog niet opgenomen verlof en nog niet uitbetaalde vakantietoeslag aan het eind van het jaar De reserve kan ook als buffer dienen om tijdelijke tegenvallers in verband met bovenmatige ziekte, wachtgeld, WW, kosten ontslag te dekken. Hoewel het ook een feitelijke verplichting is, verhoogt deze reserve ook enigszins de weerstandscapaciteit van de GGD. 32
Over de maximale hoogte van de Bestemmingsreserve projecten en bedrijfsmatige activiteiten heeft nog geen bestuurlijke besluitvorming plaatsgevonden. Bij de jaarrekening 2006 is een eerste storting in deze bestemmingsreserve gedaan van 123.000. Verdere storting in deze reserve zal de weerstandscapaciteit van de GGD verhogen. Weerstandscapaciteit en risico s in de begroting Weerstandscapaciteit Door ramingen voor onvoorzien kan formeel in de begroting weerstandscapaciteit worden ingebouwd. De GGD beschikt in de begroting 2009 niet over posten onvoorzien. Ook nemen de risico s af naarmate ruimer kan worden begroot. De resultaten over 2005 en 2006 waren goed en zou er kunnen worden geconcludeerd dat er ruimte zit in de begroting. Door bezuinigingen in 2007 was het resultaat 2007 ook een stuk minder gunstig. Door genoemde bezuinigingen en door geen reserves meer voor achterstanden in te zetten, is de structurele ruimte uit de begroting verdwenen. Risico s Algemeen In het algemeen zijn bij de lasten de grootste risico s gelegen in de personeelslasten zijnde ongeveer 75% van lasten. Bij de baten lopen we weinig risico s voor de gemeentelijke inwonerbijdragen, ongeveer 70% van de inkomsten. Bij de overige inkomsten zijn de risico s groter, maar deze inkomsten bieden ook kansen om het draagvlak van de GGD te verbreden. Enkele activiteiten hebben in de afgelopen jaren een sterke groei laten zien. Mocht daar de klad in komen, dan lopen we risico s. Verder wordt het doorberekenen van integrale kostprijzen bij plusproducten, zoals tot nu toe gebruikelijk is bij de GGD, steeds moeilijker. Dit zet de mogelijkheden om het draagvlak te verbreden onder druk. We zullen in voorkomende gevallen gebruik moeten maken van de mogelijkheid om niet alle indirecte kosten op te nemen in de tarieven voor plusproducten. Daarnaast kunnen de inkomsten van de vaste plusproducten van de GGD, zoals reizigersvaccinatie en forensische geneeskunde, jaarlijks schommelingen vertonen. GGD Gelre-IJssel excl. Noord-Veluwe In de afgelopen tijd heeft de GGD een sterke groei doorgemaakt. De inkomsten uit projecten en bedrijfsmatige activiteiten zijn sterk gestegen. Dit heeft geleidt tot een sterke stijging van de omzet van de GGD. Aan de andere kant is er in 2006 en 2007 bezuinigd op de gemeentelijke bijdragen en is er een meer dan evenredige stijging van enkele kostencategorieën opgetreden. Een en ander heeft er noodzakelijkerwijs toe geleid dat een relatief groot deel van de (tijdelijke) projecten worden gerealiseerd door personeel in vaste dienst en dat ook de aan de projecten toegerekende indirecte kosten, vaste kosten zijn. Voor een sluitende exploitatie is het daarom noodzakelijk dat de omzet op peil blijft. Of dat ook voor 2009 en volgende jaren gerealiseerd zal gaan worden, valt nog niet met zekerheid te zeggen. Extra opdrachten van met name gemeenten zijn meestal niet zo lang van tevoren bekend. 33