Verdieping profiel veiligheidsdeskundige, ter voorbereiding op de inrichting van het assessment ten behoeve van het nieuwe register NVVK. Aanleiding Met betrekking tot het eindniveau van veiligheidsopleidingen zijn er bij de NVVK klachten binnen gekomen over het functioneren van in het veld werkzame veiligheidsdeskundigen. Deze klachten hebben vooral betrekking op interpersoonlijke vaardigheden en ethische kwesties. Dit heeft er toe geleid dat de NVVK een profiel voor de veiligheidsdeskundige op gaat stellen (A). Fase A Normering niveaus MBO, HBO, Universitair in verankerde beoordelingschalen. Door middel van gesprekken met werkgevers. 2. Onderbouwing van keuze voor gesprekken met organisaties Voor de keuze van organisaties is gekozen voor de volgende uitgangspunten: - De branche waarin relatief de meeste veiligheidsdeskundigen werkzaam zijn of worden afgenomen. - Een indeling naar klein, midden, groot MKB, multinational en overheid. - Integraliteit, vernieuwend, internationaal, visie en overheid. Op basis van het derde uitgangspunt zijn de volgende zes bedrijven geselecteerd voor het voeren van gesprekken:. Croon 2. Advisafe 3. Heineken 4. Rijkswaterstaat 5. BAM 6. Heijmans 3. Werkwijze In een gesprek wordt door de vertegenwoordigende persoon uit de organisatie: - Een rangorde aangegeven van de genoemde competenties uit het profiel op basis van wat voor hem/haar de belangrijkste competentie is. - Een inschatting gemaakt welk niveau van beheersing hij/zij verwacht van de competenties van een veiligheidsdeskundige op MBO, HBO en Universitair niveau. - Aangeven welke van de genoemde competenties uit het profiel voor hem/haar het belangrijkste is, gegeven de onderscheiden rollen van een veiligheidsdeskundige. BAM werd benaderd voor het gesprek, deze afspraak bleek in eerste instantie niet tot stand te komen. Daarom is Heijmans benaderd voor een gesprek. Na het gesprek met Heijmans, kon de afspraak bij BAM toch doorgaan. Hiervan is gebruik gemaakt om meer data te verzamelen.
4. Bevindingen De bevindingen uit alle gesprekken: 2
NB Toegewijd zijn is bij de verschillende niveaus vaak als laatste in rangorde opgenomen qua belangrijkheid. Uit de gesprekken komt naar voren dat dit niet te maken heeft met het feit dat de respondenten het een niet belangrijke competentie vinden, maar het zien als een vanzelfsprekendheid dat een veiligheidsdeskundige zo optreedt, daarom is deze competentie als laatste in rangorde opgenomen. Voor een overzicht van alle scores wordt verwezen naar de ruwe data. 3
MBO¹ Rangorde verankerde beoordelingsschalen binnen de competenties Niveau MBO Competenties Verankerde beoordelingsschalen Onafhankelijk optreden Neemt ongevraagd standpunt/visie in brengt deze naar voren Neemt desgevraagd standpunt/visie in brengt deze naar voren Houdt vast aan standpunt/visie tegen een meerderheid of autoriteit in Houdt vast aan een standpunt/visie bij gelijkwaardig tegenspel Betrekt ook morele en emotionele overwegingen bij bepalen standpunt Stelt vakmatige overwegingen centraal bij bepalen standpunten Schat in op welk moment het belangrijk is vasthoudend te zijn (pick your battles) Ziet wanneer het belangrijk is een belang onder de aandacht te brengen 2 Omgevingsbewust afwegen Betrekt invalshoeken met directe relatie met het vraagstuk Past oordeel aan bij nieuwe informatie Beperkt zich tot het concrete vraagstuk Integreert relevante informatie niet in eerste denklijn Is alert op de context waarbinnen een vraagstuk speelt Staat open voor de context waarbinnen een vraagstuk speelt Schat effecten van keuzes overeenkomstig de werkelijkheid in 3 Kritisch analyseren Onderzoekt de aangeboden informatie Verwerkt informatie in redelijk tempo Vat in eigen woorden de kern van de verschillende informatiestromen samen Heeft moeite om alle informatie te verwerken Brengt orde en structuur aan in informatie Presenteert informatie zonder structuur aan te brengen Legt logische verbanden en groepeert onderwerpen Ziet losse elementen, mist belangrijke verbanden Stelt kritische vragen over waarde van informatie Toetst informatie kritisch als daarom gevraagd wordt Neemt informatie voor gegeven aan 4 Sensitief handelen Staat open voor geëxpliciteerde signalen en past gedrag daarop aan Gaat voorbij aan signalen Heeft oog voor de belangen en emoties van anderen Staat open voor de belangen en emoties van anderen Doseert interventies doelbewust zodat het effect optimaal is Volgt logische stapsgewijze weg bij interventies Redeneert vanuit zichzelf bij het doen van interventies 5 Rol zuiver optreden Reflecteert actief op eigen rol, positie, deskundigheid en beschikbaarheid en handelt hier naar Reflecteert op eigen rol, positie, deskundigheid en beschikbaarheid als daarop bevraagd wordt en trekt daar consequenties uit Gaat voorbij aan rol, positie, deskundigheid en beschikbaarheid bij orderacceptatie Kaart onwenselijke rolvermenging en conflicterende belangen actief aan Geeft gevraagd zijn mening over rolvermenging en conflicterende belangen 4
6 Overtuigend adviseren optreden Heeft meerdere beinvloedingsstijlen in huis en zet deze actief in Schakelt tussen meest voorkomende beinvloedingsstijlen Steunt op enkelvoudige beinvloedingsstijl ook als een andere stijl gevraagd wordt Brengt uit zichzelf relevante kennis en inzichten die oordeelsvorming verder brengt Brengt desgevraagd relevante kennis in Brengt kennis en inzichten op een aansprekende manier voor het voetlicht Brengt helder en correct zijn mening onder woorden Brengt eigen gedrevenheid op anderen over Laat eigen gedrevenheid zien Boodschap en eigen gedrag zijn zichtbaar consistent Eigen gedrag en boodschap zitten elkaar niet in de weg Wekt direct positieve indruk op basis van eerste presentatie 7 Toegewijd zijn Trekt verantwoordelijkheid voor thema veiligheid brede zijn naar zich toe Neemt verantwoordelijkheden serieus Volgt aangeboden Professionaliseringsactiviteiten Spreekt met passie over veiligheid en maakt het persoonlijk Spreekt met betrokkenheid over veiligheid Steekt energie in het werk Stelt voorwaarden aan eigen inzet 5
HBO Rangorde verankerde beoordelingsschalen binnen de competenties Niveau HBO Competenties Verankerde beoordelingsschalen Onafhankelijk optreden Neemt ongevraagd standpunt/visie in en brengt deze naar voren Houdt vast aan een standpunt/visie tegen een meerderheid of autoriteit in Betrekt ook morele en emotionele overwegingen bij bepalen standpunten Schat in op welk moment het belangrijk is vasthoudend te zijn (pick your batlles 2 Omgevingsbewust afwegen Combineert proactief meerdere invalshoeken van verschillende aard Betrekt invalshoeken met directe relatie met het vraagstuk Integreert nieuwe informatie proactief in eigen oordeel Past oordeel aan bij nieuwe informatie Is alert op de context waarbinnen het vraagstuk speelt Staat open voor de context waarbinnen een vraagstuk speelt Voorziet effecten van keuzes op langere termijn Schat effecten van keuzes overeenkomstig de werkelijkheid in 3 Kritisch analyseren Gaat uit zichzelf op zoek naar informatie; gebruikt meerdere bronnen Verwerkt snel grote hoeveelheden informatie Verwerkt informatie in een redelijk tempo Vat in eigen woorden de kern van verschillende informatiestromen samen Brengt orde en structuur aan in informatie Legt minder zichtbare verbanden bloot en ziet overstijgende thema s Legt logische verbanden en groepeert onderwerpen Stelt kritische vragen over waarde van informatie 4 Sensitief handelen Merkt (on)uitgesproken signalen op en adresseert deze Heeft oog voor de belangen en emoties van anderen Doseert interventies doelbewust zodat het effect optimaal is Volgt logische stapsgewijze weg bij interventies 5 Rol zuiver optreden Reflecteert actief op eigen rol, positie, deskundigheid en beschikbaarheid en handelt hier naar Kaart onwenselijke rolvermenging en conflicterende belangen actief aan 6 Overtuigend adviseren optreden Heeft meerdere beinvloedingsstijlen in huis en zet deze actief in Schakelt tussen meest voorkomende beinvloedingsstijlen Brengt uit zichzelf relevante kennis en inzichten die oordeelsvorming verder brengt Brengt kennis en inzichten op een aansprekende manier voor het voetlicht Brengt helder en correct zijn mening onder woorden Brengt eigen gedrevenheid op anderen over Laat eigen gedrevenheid zien Boodschap en eigen gedrag zijn zichtbaar consistent Wekt direct positieve indruk op basis van eerste presentatie 7 Toegewijd zijn Trekt verantwoordelijkheid voor het thema veiligheid in brede zin naar zich toe Neemt verantwoordelijkheden serieus Ontplooit op eigen initiatief activiteiten om veiligheidskundig vakmanschap verder te ontwikkelen Spreekt met passie over veiligheid en maakt het persoonlijk Spreekt met betrokkenheid over veiligheid Zet zich uit eigen beweging extra in om doelen te bereiken Steekt energie in het werk 6
Universitair Rangorde verankerde beoordelingsschalen binnen de competenties Niveau Universitair Competenties Verankerde beoodelingsschalen Onafhankelijk optreden Neemt ongevraagd standpunt/visie in en brengt deze naar voren Houdt vast aan een standpunt/visie tegen een meerderheid of autoriteit in Betrekt ook morele en emotionele overwegingen bij bepalen standpunten Schat in op welk moment het belangrijk is vasthoudend te zijn (pick your batlles 2 Omgevingsbewust afwegen Combineert proactief meerdere invalshoeken van verschillende aard (bv vakmatig, relationeel, financieel, publicitair, politiek, etc.) Integreert nieuwe informatie proactief in het eigen oordeel Is alert op de context waarbinnen een vraagstuk speelt Voorziet effecten van keuzes op langere termijn 3 Kritisch analyseren Gaat uit zichzelf op zoek naar informatie; gebruikt meerdere bronnen Verwerkt snel grote hoeveelheden informatie Vat in eigen woorden de kern van de verschillende informatiestromen samen Legt minder zichtbare verbanden bloot en ziet overstijgende thema's Stelt kritische vragen over waarde van informatie 4 Sensitief handelen Merkt (on)uitgesproken signalen op en adresseert deze Heeft oog voor de belangen en emoties van anderen Doseert interventies doelbewust zodat het effectief optimaal Volgt logische stapsgewijze weg bij interventies 5 Rol zuiver optreden Reflecteert actief op eigen rol, positie, deskundigheid en beschikbaarheid en handelt hier naar Kaart onwenselijke rolvermenging en conflicterende belangen actief aan 6 Overtuigend adviseren Heeft meerdere beinvloedingsstijlen in huis en zet deze actief in optreden Brengt uit zichzelf relevante kennis en inzichten die oordeelsvorming verder brengt Brengt kennis en inzichten op een aansprekende manier voor het voetlicht Brengt helder en correct zijn mening onder woorden Brengt eigen gedrevenheid op anderen over Laat eigen gedrevenheid zien Boodschap en eigen gedrag zijn zichtbaar consistent Wekt direct positieve indruk op basis van eerste presentatie 7 Toegewijd zijn Trekt verantwoordelijkheid voor het thema veiligheid in brede zin naar zicht toe Neemt verantwoordelijkheden serieus Ontplooit op eigen initiatief activiteiten om veiligheidskundig vakmanschap verder te ontwikkelen Spreekt met passie over veiligheid en maakt het persoonlijk Spreekt met betrokkenheid over veiligheid Zet zich uit eigen beweging extra in om doelen te bereiken Steekt energie in het werk 7
Inzichten vanuit de gesprekken - Respondenten geven aan dat hoewel op competenties voor HBO en Universitair niveau vrijwel hetzelfde word gescoord, de context waarbinnen de veiligheidsdeskundige met die niveaus het werk uitvoeren, het verschil bepalen. Dit verschil wordt onder andere bepaald door het niveau waar de vraag vandaan komt. - Er wordt door de respondenten een andere instroompotentie ervaren in de organisatie tussen de MBO en HBO/Universitair geschoolde medewerker (allen met de HVK specialisatie). - De respondenten geven aan dat een veiligheidskundige veiligheid op nr. moet hebben staan en zich in eerste instantie niet moet laten leiden/ondersneeuwen door financiën of andere vakgebieden, het speelt mee maar je moet voor je vakgebied staan. Wel wordt van de veiligheidskundige op HBO/Universitair niveau verwacht dat hij buiten het veiligheidsvakgebied kan denken, om aan te sluiten bij de denkwijze van management/organisatie en dat hij/zij oog heeft voor het commercieel belang van de klant, dit alles in het kader van draagvlak creëren. - Veiligheidskundige op HBO en Universitair niveau dient gevoelig te zijn voor organisatieveranderingen/organisatieontwikkeling en wat dat betekent voor veiligheid en kan daar ook beleidsbepalend in zijn (Universitair) en uitvoering aan geven (HBO). - Veiligheidskundig werk wordt door de respondenten als complex ervaren, bijvoorbeeld: hoe interpreteer je de wet en regelgeving en wat betekent dit voor de werkwijze van de organisatie? Hoe ga je om met mensen? (beïnvloeden) Of op welke wijze onderbouw ik mijn advies? (duidelijke boodschap) Aanbevelingen De aanbevelingen met betrekking tot het onderzoek dienen als Input voor het scenario s assessment. 8