U ontvangt deze digitale nieuwsbrief omdat u betrokken bent bij Zorg Werkt Zeker het Sectorplan Zorg Groot Amsterdam. En wie betrokken is, wil natuurlijk weten wat er gebeurt. Wij zullen alle deelnemers, belanghebbenden en geïnteresseerden via deze weg op de hoogte houden van de ontwikkelingen rond het sectorplan in de regio Groot Amsterdam. In deze nieuwsbrief: 1. Zorg Werkt Zeker in het kort 2. Activiteiten binnen Zorg Werkt Zeker 3. Aandachtspunten sectorplan 4. Belang deelname ziekenhuizen 5. Met wie werken we samen? 6. Werkconferentie
Zorg Werkt Zeker in het kort Op korte termijn zullen veel mensen in Zorg en Welzijn hun baan verliezen. Mede door vergrijzing is het op lange termijn noodzakelijk dat álle mensen die kunnen werken op de arbeidsmarkt van de zorg, ingezet worden. Door tijdelijke cofinanciering van maatregelen die nodig zijn, wil het kabinet sociale partners ondersteunen bij het nemen van hun verantwoordelijkheid. Deze cofinanciering kan aangevraagd worden door het indienen van een sectorplan. In een sectorplan stellen sociale partners vast wat de arbeidsmarktknelpunten op korte en middellange termijn zijn, en hoe de sector deze kan opvangen. Daarbij wordt een vertaling gemaakt naar de regionale arbeidsmarkt. Subsidie of niet? Zorg Werkt Zeker is niet alleen de titel van het Cordaan Zonnehuisgroep Amstelland NU 91 CNV Publieke Zaak Amsta ZGAO FBZ WSP Groot Amsterdam Amstelring PuurZuid Calibris HVO-Querido Dienst Wonen Zorg en Samenleven Sectorplan Zorg Groot Amsterdam, het is ook de bundeling van alle bestaande lijnen. Zorg werkt Zeker hoeft dan ook niet per se te leiden tot het indienen van een aanvraag voor subsidie in het kader van de sectorplannen. Een goedkeuring van het Sectorplan hoeft niet afgewacht te worden om aan de slag te gaan. Neem bijvoorbeeld de samenwerking van het Werkpunt Zorg Amsterdam (WZA) en het Werkgevers Service Punt Groot Amsterdam van gemeente (DWI) en UWV. Zorg Werkt Zeker moet uitgroeien tot hét regionaal samenwerkingsverband van zorginstellingen, vakbonden, gemeenten, onderwijs, Calibris, uitzendorganisaties en andere stakeholders. Om wie gaat het? Prognoses in 2011 meldden nog een landelijk tekort van ruim 440.000 zorgprofessionals in 2025. In datzelfde jaar werd het convenant Kwaliteitsimpuls Langdurige Zorg gesloten (de Agemagelden ), waarmee 370 miljoen per jaar vrij kwam als intensiveringsmiddelen. Van dat bedrag werden vanaf 2012 werknemers bijgeschoold en extra personeel aangetrokken. Sinds het Lenteakkoord in 2012 waait de wind uit een heel andere hoek. Op de zorg wordt de komende jaren structureel miljarden bezuinigd, met als gevolg dat in alle zorgsectoren personele overschotten zullen optreden de 1 e Lijn uitgezonderd. Landelijke brancheorganisaties meldden banenverlies van tienduizenden werknemers. Tussen nu en 2017 wordt in de regio Groot Amsterdam rekening gehouden met een verlies van 4.000-5.000 zorgbanen en zullen mogelijk 1.700 gedwongen ontslagen vallen. Lager opgeleiden (niveaus 1 en 2) en staf- en ondersteunende diensten lijken het hardst te worden geraakt, blijkt uit de eerste analyses van de sociale plannen en beleidsvoornemens van zorgorganisaties. Maar ook van de management- en uitvoerende functies op hoger niveau verdwijnt 30 tot 40%. Denk aan ICT-en HRM-afdelingen. De cure wordt minder hard getroffen, maar ook daar vallen klappen. Budgetkortingen en een teruglopende zorgvraag leiden tot een reductie van het personeelsbestand met gemiddeld 6 %. Vooral in de cure gaat het ook om handen aan het bed. Vanwege verschuiving van de zorgvraag lijkt een groot deel van deze groep terecht te kunnen in de eerste lijn en thuiszorg. 2
Tegelijkertijd veranderen de zorgvraag en de mogelijkheden van zorgverlening voortdurend en ingrijpend. Niet alleen herijking van publieke financiering is van invloed. Ook bepalend zijn min of meer autonome sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen, extramuralisering, vergrijzing van bevolking en personeel, een toenemende behoefte aan hoger opgeleide zorgprofessionals en de broodnodige instroom van vers bloed. Dit zijn de thema s die de samenwerkingspartners versterkt willen aanpakken. De cofinanciering van het Sectorplan door de overheid biedt de regionale zorg de mogelijkheid om bestaande en nieuwe activiteiten en initiatieven nog intensiever en slagvaardiger uit te voeren. Zorg Werkt Zeker (ZWZ) is geen concreet bedrijf, maar een bundeling van bestaande en nieuwe activiteiten. ZWZ is het label of merk waaronder partijen samenwerken. Zorg Werkt Zeker heeft geen personeel in dienst, en werkt niet met ZZP ers. De uitvoering van de activiteiten is in handen van medewerkers van de samenwerkingspartijen. Wel kent ZWZ deelnemers : (ex-) zorgwerknemers en aanstaande werknemers die (vooralsnog) één jaar onder de hoede van ZWZ zijn. Doel: Een optimale voorbereiding op de toekomst. Zorgzekerheid van hoogwaardige zorgverlening aan alle burgers in de regio in samenwerking met alle stakeholders. De sector gaat adequaat om met bezuinigingen en veranderingen. Effectief, redelijk en met zoveel mogelijk werkzekerheid voor werknemers. Ondanks alle bezuinigingen en transities blijft de zorg een aantrekkelijke sector om in te werken. Behoud en instroom van goed opgeleide professionals en niet in de laatste plaats het imago van de zorg zijn speerpunten van Zorg Werkt Zeker. Andere sectorplannen ActiZ, VGN en FCB hebben eigen sectorplannen ingediend en zoeken regionale verbinding. Eén van de voorwaarden voor subsidiëring van een sectorplan is dat er geen sprake mag zijn van dubbele (meervoudige) financiering vanuit overheidsgelden. Ook wordt geëist dat een regionaal sectorplan geen overlap heeft met initiatieven op landelijk niveau. Met ActiZ en VGN zal afstemming plaatsvinden over thema s, aantallen, uitvoering en financiering. Ook bekijkt SIGRA met ActiZ hoe Zorg Werkt Zeker verbonden kan worden met de landelijke sectorplannen. Met het FCB is daarnaast contact over samenwerking. Activiteiten binnen Zorg Werkt Zeker Zorg Werkt Zeker focust op viert thema s: 1. Arbeidsmobiliteit 2. Scholing 3. Instroom jongeren 4. Tijdelijke arbeidspool Hierna bespreken we de ontwikkelingen rond de activiteiten. 3
Thema: Arbeidsmobiliteit 1.Werknemers met een tijdelijke arbeidsovereenkomst, welke niet wordt verlengd. 2.Werknemers met een vaste arbeidsovereenkomst, die boventallig zijn of worden. 3.Werknemers die een arbeidsovereenkomst hebben van minder dan 20 uur per week (18% van alle werknemers in de sector) en die meer willen (moeten) werken. 4.Werknemers, die hun baan niet kwijt raken, maar wel voorbereid moeten op snel veranderende omstandigheden. Regie over eigen carrière en een leven lang leren zijn daarbij de sleutels. Thema: Scholing - Laaggeletterdheid Er zijn meer dan 500.000 laaggeletterde werknemers in Nederland. Een kwart van de werkende laaggeletterden werkt in de sector Zorg en Welzijn, en dan met name in de thuiszorg. Van alle laaggeletterden heeft ongeveer een kwart een vmbo- of mavodiploma. Vaak wordt niet gerealiseerd dat ook geschoolde medewerkers laaggeletterd kunnen zijn. Nu veel boventalligen buiten de eigen organisatie werk moeten vinden, is het boven water krijgen van laaggeletterdheid erg belangrijk. Projectleider Ingrid van Poelgeest van de gemeente Amsterdam wil samen met SIGRA laaggeletterdheid in de zorg aanpakken. Vanuit zowel DWI als de Stichting Lezen & Schrijven worden verschillende manieren beproefd om laaggeletterden (zonder kosten voor de werkgever) te scholen. Voor het arbeidsfit maken van medewerkers kan het richten op laaggeletterdheid een belangrijk onderwerp zijn. Het traject van werk naar werk kan zo door een bepaalde groep medewerkers soepeler doorlopen worden. -Analyse De inhoud van het sectorplan is gebaseerd op een gedegen regionale arbeidsmarktanalyse. Dankzij het cijfermateriaal dat werkgevers met SIGRA deelden, is de analyse al grotendeels uitgewerkt. Het gaat vooral om aantallen medewerkers, die naar verwachting moeten uitzien naar ander werk. Thema: Instroom jongeren In het Herfstakkoord 2013 hebben kabinet, D66, CU en SGP afgesproken dat een derde van de middelen voor de sectorplannen ten goede moet komen aan jongeren (< 27 jaar). Het kabinet heeft eind 2013 besloten dat er in het kader van de Aanpak Jeugdwerkloosheid vanaf 1 januari 2014 voor een periode van twee jaar specifiek jongeren tussen de 18 en 27 jaar geworven mogen worden. Instroom van met name hoger opgeleide jongeren is voor de zorg van vitaal belang, ondanks de krimp in werkgelegenheid de komende jaren. In Zorg Werkt Zeker wordt daarom veel energie gestoken in het aantrekken en begeleiden van talent. 4
Aandachtspunten Sectorplan 60%-eis Van de voorgenomen activiteiten moet minimaal 60% worden gerealiseerd. Wanneer minder wordt gerealiseerd, dan is de subsidie nihil. Het ministerie van SZW heeft mondeling toegezegd dat (a) de begroting tussentijds naar beneden kan worden bijgesteld en (b) dat middels een (goedgekeurde) begrotingswijziging bedragen van de ene maatregel overgeheveld kunnen worden naar een andere. Een individuele instelling hoeft zich dus niet garant te stellen voor haar aandeel in de realisatie. 80%-eis De hoofdaanvrager dient in beginsel een eigen vermogen te hebben van minimaal 80% van de aangevraagde subsidie. SIGRA kan niet aan die eis voldoen. Een mogelijke oplossing is een gezamenlijke garantstelling van deelnemende zorginstellingen voor 80%. De gezamenlijke garantstelling zou kunnen als totaal van het aandeel ( claim of trekkingsrecht ) van iedere individuele instelling afzonderlijk (naar rato).tussen SZW en VWS vinden op dit moment gesprekken hierover. Wanneer er geen oplossing komt en gezamenlijke garantstelling wordt afgewezen, dan kan geen Sectorplan worden ingediend. Uitsluitsel volgt binnen enkele weken. Scholing: wat wel, en wat niet? Zoals gezegd hebben ActiZ en VGN voor de care sectorplannen ingediend. Scholing neemt daarin een centrale plaats in. Er moet naar de scholingsparagraaf in het Sectorplan gekeken worden, omdat er geen sprake mag zijn van dubbeling van activiteiten. Scholing binnen het Sectorplan: Wijkverpleegkundige: de opleiding tot wijkverpleegkundige is toegankelijk voor BIGgeregistreerde hbo-verpleegkundigen, duurt 1,5 jaar en kost ca. 7.000. Specialisatie fysiotherapie: voor werkzame fysiotherapeuten bestaan verschillende opleidingen, bijvoorbeeld fysiotherapie voor ouderen, of een masteropleiding tot fysiotherapeut oncologie. Kosten variëren van 900 voor een cursus tot 17.500 voor een master. Praktijkondersteuner huisartsenzorg (POH): POH-GGZ, POH-ouderen, POH-somatiek. Opleidingen voor hbo-afgestudeerden, duur: 9 24 maanden. Kosten ca. 4.800-5.500. Bij- en nascholingen (alle deelsectoren). Bijvoorbeeld CanMeds Competenties, familieparticipatie, mantelzorgondersteuning, zelforganisatie van de zorgverlener, etc. Tijdsduur: dagdeel tot 1,5 jaar. Kosten variërend van 25 tot 6.000 en meer. 5
Welke scholing past niet binnen het Sectorplan? Voor scholing van de volgende zorgfuncties zijn reguliere subsidies of bijdragen beschikbaar: AIOS (Artsen In Opleiding tot Specialist) ziekenhuizen kunnen aanspraak maken op bekostiging van de opleidingskosten uit de zgn. beschikbaarheidsbijdragen van het CvZ. Datzelfde geldt voor Gespecialiseerd verpleegkundigen en medisch ondersteunende functies, vanuit het Fonds Ziekenhuis Opleidingen, beheerd door de NZa. Initieel onderwijs: Stagefonds voor de Zorg vergoeding voor stagebegeleiding van mbo- en hbo-studenten uit het initieel zorgonderwijs (zowel BOL/voltijds als BBL/duaal). De bedragen variëren van 1.200 tot 3.100 per jaar. Dit fonds wordt beheerd door VWS. Cure en KIPZ : voor de ziekenhuizen (cure, minus UMC s en GGZ) heeft het kabinet onlangs 446 miljoen beschikbaar gesteld om ziekenhuispersoneel te kunnen opscholen. Deze maatregel Kwaliteits Impuls Personeel Ziekenhuizen ( KIPZ ) geldt van 2014 t/m 2017. Belang deelname ziekenhuizen Het is belangrijk (en tevens de wens van het kabinet) dat de maatregelen in Zorg Werkt Zeker sectorbreed ingezet worden. Deelname van de ziekenhuizen aan Zorg Werkt Zeker is dan ook nadrukkelijk gewenst. Ook voor ziekenhuizen geldt dat de helft van de (externe) kosten voor mobiliteit en scholing voor subsidie (50 procent) in aanmerking komt. Bovendien zou deelname aan Zorg Werkt Zeker de al bestaande samenwerkingsverbanden waarin individuele ziekenhuizen reeds vertegenwoordigd zijn, versterken. Met wie werken we samen? Naast afstemming met andere partijen die een sectorplan ingediend hebben (of dat nog gaan doen), zoals ActiZ, zoeken we samenwerking met hen die kunnen bijdragen aan Zorg Werkt Zeker. De gemeente Amsterdam wil in een zo vroeg mogelijk stadium inspelen op ontwikkelingen op de Amsterdamse zorgarbeidsmarkt. Zorgwerkgevers en WSP verkennen de mogelijkheden van een intensievere samenwerking. Het doel: boventalligen nu al begeleiden naar ander werk, in plaats van na drie maanden zoals de regelgeving nu is ingericht. Werkconferentie We zullen u de komende tijd op de hoogte houden van alle ontwikkelingen, door middel van nieuwsbrieven en bijeenkomsten. Ook ligt er een voorstel om rond juni een werkconferentie te organiseren met relevante stakeholders (gemeente, WSP, zorginstellingen, SIGRA en vakbonden) met als thema het maatschappelijke Amsterdamse vraagstuk van aankomende werkloosheid in de zorg. 6
Colofon SIGRA brengt deze digitale nieuwsbrief uit om u te informeren over het Sectorplan Zorg Groot Amsterdam. Voor meer informatie of opmerkingen, neem contact op met Max Holtes: m.holtes@sigra.nl of 020-512 88 88 Wilt u deze nieuwsbrief niet meer ontvangen? Stuur een e-mail naar m.holtes@sigra.nl 7