Het Arboconvenant Meubelindustrie is een initiatief van Centrale Bond van Meubelfabrikanten FNV Bouw, Hout- en Bouwbond CNV en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Jaargang 1, nummer 1 Arboconvenant Meubelindustrie Het Arboconvenant Meubelindustrie Een kwestie van gewoon doen Frisse lucht De VOS-scan kan helpen Minder zwaar werk Eerst meten, dan oplossen De Helpdesk Voor vragen over reïntegratie Knagende vragen over... Verzuim- en Reïntegratiebeleid Lundia Industries BV voor betere werkomstandigheden
Welkom in het nieuwe magazine Gewoon DOEN. Een nieuw blad voor alle werknemers en werkgevers in de meubelindustrie. Over werk met kwaliteit, over nieuwe activiteiten, ontwikkeld voor en door de meubelindustrie zelf. Een blad waarin ù aan het woord komt. Gewoon DOEN is de slogan van de promotiecampagne voor het Arboconvenant Meubelindustrie. Het convenant heeft tot doel om gezond werken te stimuleren. Niet met wetgeving, maar met gezamenlijke afspraken. Gewoon DOEN ontvangt u kosteloos. Het blad houdt u regelmatig op de hoogte van de resultaten van het Arboconvenant. Met praktische informatie, voorbeelden en tips. Deze eerste editie bevat veel informatie over de start van de activiteiten. In de volgende nummers leest en ziet u wat gezond werken in de praktijk betekent. Voor de rubriek Knagende Vragen kunt u zelf vragen, antwoorden en tips insturen. En heeft u een opmerkelijk resultaat geboekt op arboterrein? Dan horen wij het graag! U kunt al uw vragen, opmerkingen en suggesties mailen naar de redactie: Aan de slag met het Arboconvenant Meubelindustrie Harry Nieuwenhuis, Centrale Bond van Meubelfabrikanten: "Mensen die gezonder en gemotiveerder werken, zijn productiever en brengen minder kosten met zich mee" komt er op den duur tòch een wettelijke verplichting. Er zijn al meer dan veertig van deze convenanten afgesloten, in allerlei branches, bijvoorbeeld in de bouw, timmerindustrie, zorg, voor kappers en bij Defensie. Waar gaat het om Het Arboconvenant bevat doelstellingen voor drie onderwerpen: verminderen van lichamelijke belasting verminderen blootstelling aan vluchtige organische stoffen (VOS) verbetering van het verzuim- en reïntegratiebeleid Op de volgende pagina s staat meer informatie over deze onderwerpen: wat zijn de risico s, hoe kun je die meten en wat kun je er aan doen om het op te lossen. Praktische ondersteuning Er wordt bedrijven in de meubelindustrie niet zomaar iets opgelegd. Voor de praktische uitvoering worden allerlei activiteiten ontwikkeld. Bijvoorbeeld: een telefonische Helpdesk (pagina 7), een VOS-scan (pagina 4 en 5) en meetinstrumenten (pagina 6). Praktische informatie en tips, cursussen, demonstraties en workshops, voor werkgevers èn werknemers, slaan de brug naar de dagelijkse praktijk. Jeannette Paul, Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid: "Het Arboconvenant biedt ondernemers en medewerkers een steuntje in de rug." Voor iedereen beter Iedereen kan werken aan gezonder werk. Of je nu meubelmaker, interieurbouwer, houtbewerker, stoffeerder of naaister bent. Het mes snijdt hierbij aan twee kanten: werknemers hebben er baat bij als hun werkomstandigheden goed zijn en ze niet ziek thuis Nelleke Versloot, Centrale Bond van Meubelfabrikanten: "VOS-vrij is vaker mogelijk dan je denkt." komen te zitten. Werkgevers hebben belang bij gemotiveerde medewerkers en zo laag mogelijke kosten voor ziekteverzuim en WAO-instroom. Ton Heijnen, FNV Bouw: "Wie oplet en fit blijft, loopt minder risico op gezondheidsklachten en een WAO-uitkering. De keuze is dus simpel." Janneke Waage, FNV Bouw: "Van goede arbeidsomstandigheden wordt iedereen beter. Wat dat betreft biedt dit convenant volop kansen. Gewoon doen dus!" Niet nog méér wetten en regels. Maar wel: duidelijke afspraken, zelf gemaakt door werkgevers en werknemers. Gericht op de dagelijkse praktijk van de meubelindustrie, vertaald in bruikbare hulpmiddelen en ondersteuning. Samen zorgen we ervoor dat de werksituatie verbetert. Want gezond en veilig werken is vooral een kwestie van Gewoon Doen. Om arbeidsomstandigheden in bedrijven te verbeteren, is er in Nederland al veel wetgeving. Dit heeft de nodige verbetering opgeleverd, maar toch is de kans om ziek te worden nog te groot. In het najaar van 2002 hebben werkgevers en werknemers in de meubelindustrie, in samenwerking met de overheid, daarom besloten zelf iets te doen aan vermindering van gezondheidsrisico s. Duidelijke afspraken Om dit te bereiken zijn duidelijke afspraken gemaakt, die zijn vastgelegd in het Arboconvenant Meubelindustrie 2002-2006. Dit is afgesloten door FNV Bouw, Bouw- en Houtbond CNV, Centrale Bond van Meubelfabrikanten en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Een Arboconvenant bestaat uit zogenaamde bovenwettelijke afspraken. Ze worden vrijwillig René Lahoye, Hout- en Bouwbond CNV: "Arbeidsomstandigheden raken je dagelijks." BBC-lid Kees de Schipper, Orbis: "Maatregelen om het werk lichter te maken zijn vaak al bedacht; in het Arboconvenant brengen we slimme oplossingen bij elkaar" nagekomen, maar er ligt wel degelijk een bepaalde druk op. Als de branche namelijk niets doet, In de Branche Begeleidings Commissie (BBC) zijn alle partijen vertegenwoordigd. De BBC begeleidt de uitvoering van het Arboconvenant. Bovenste rij, vlnr: Leen t Hart (secretariaat), Jeannette Paul, Jaap Withaar, Harry Nieuwenhuis, Kees de Schipper. Onderste rij, vlnr: Janneke Waage, Ton Heijnen, Nelleke Versloot. René Lahoye staat niet op de foto. 2 3
Minder inademen van oplosmiddelen Frisse lucht is nodig Meer weten over VOS? Vraag de gratis VOS Interieurbouwer Decoprojekt uit Varsseveld heeft in de elektro-, sport- en modebranche een naam van betekenis op de Europese markt. De daadkracht van het bedrijf blijkt niet alleen uit de commerciële activiteiten. Ook op het gebied van arbozaken loopt Decoprojekt voorop. De afgelopen jaren is veel gedaan om blootstelling aan oplosmiddelen te verminderen. Hoe is dat gelukt? Ria Mellendijk, Human Resource Manager en arbocoördinator van Decoprojekt vertelt over de bescherming van medewerkers tegen schadelijke stoffen. informatiefolder aan: telefoonnummer 023 515 88 60 Worden producten met VOS certificaat gehaald. Daardoor kennen Ze zijn behoorlijk agressief. We weten Ons hele bedrijf wordt dan doorgelicht binnen Decoprojekt gebruikt? zij de gevaren van VOS en weten ze nog niet precies welke goede alterna- op vluchtige organische stoffen. "Bij Decoprojekt werken in totaal bijna hoe deze kunnen worden voorkomen. tieven daarvoor beschikbaar komen." Mocht vervanging niet mogelijk zijn, twintig mensen op de lak- en lijmaf- De spuiters dragen maskers, dan krijgen we advies over veilig met deling. Zij werken regelmatig met beschermende kleding, werkschoe- Met de gratis VOS-scan kunt u voor lijmen en lakken omgaan. Bij nieuwe lijmen en lakken die VOS bevatten. nen en -handschoenen. We praten uw eigen bedrijf vaststellen of het investeringen kunnen we hiermee Vluchtige organische stoffen zitten bij- nog over een speciale uitdampzone, mogelijk is om VOS-houdend te ver- rekening houden. voorbeeld in verf en in verfverdunner. met directe afzuiging en ventilatie. vangen door VOS-arm. Kan de VOS- VOS staat voor Vluchtige Organische Ook werkt iedereen met een zoge- scan Decoprojekt verder helpen? De VOS-scan sluit bovendien prima Stoffen, oftewel oplosmiddelen. Lang- naamd High Volume Low Pressure Ja absoluut, want we blijven werk aan bij de wettelijk verplichte Risico durig contact met deze schadelijke pistool. Met dit spuitapparaat kun je maken van gezond werk. Als de Inventarisatie en Evaluatie die we elke stoffen kan leiden tot bijvoorbeeld met minder nevel en minder lucht Vervangingsregel er begin 2007 drie jaar uitvoeren. Ik vind dat we niet ademhalingsproblemen, eczeem of toch goed spuiten. Zo kom je ook komt, zijn we verplicht om te gaan moeten wachten tot 2007. We uiteindelijk zelfs onherstelbare schade minder met schadelijke stoffen in aan- werken met veilige producten. Mits kunnen beter op korte termijn be- aan het centrale zenuwstelsel. raking. het technisch en bedrijfseconomisch palen wat de gevolgen van de Dit laatste wordt het Organo Psycho mogelijk is. Het is handig om daarom Vervangingsregeling zijn voor de orga- Syndroom genoemd (OPS), ook be- Zijn er alternatieven beschikbaar nù de VOS-scan uit te laten uitvoeren. nisatie. kend als schildersziekte. Welke maatregelen zijn genomen om de risico s voor de medewerkers voor VOS-houdende producten? "Op dit moment zitten we in een fase waarin we overstappen van een VOShoudende lak naar een high-solid-lak. aandacht besteed aan het bereiken van exact dezelfde glans en kleur. Met Ria Mellendijk: "De VOS-scan helpt ons nog beter presteren op het gebied van gezondheid." te beperken? De nieuwe lak is VOS-arm en dus min- de vervanging lopen we vooruit op de Wij werken er hard aan om de gevaren te beperken en mensen te wijzen op de risico s van deze stoffen. Alle der schadelijk. Verder vaart ook het milieu er wel bij, want dat wordt minder belast. Om dezelfde kwaliteit voor wet die er begin 2007 komt en die bedrijven verplicht om te gaan werken met veilige producten." VOS-scan spuiters hebben inmiddels een milieu- de klant te waarborgen, wordt veel En hoe zit het met de lijmen? Een doelstelling van het Arboconvenant is, om de schadelijke blootstelling van werknemers aan oplosmidde- "Twee jaar geleden zijn alle producten len (VOS) in bijvoorbeeld lijmen en lakken te verminderen. Begin 2007 treedt een Vervangingsregeling voor met aceton en terpentine vervangen. VOS in werking. Bedrijven moeten dan verplicht overstappen naar oplosmiddelarme of vrije systemen, als Nu wordt alleen nog gewerkt met pro- dat technisch en bedrijfseconomisch mogelijk is. ducten op basis van alcohol, waarmee Om bedrijven te helpen bij deze overgang worden in de periode 2004-2006 zo n 400 bedrijven in de meubel- huidirritaties en -problemen zijn ver- branche bezocht voor een VOS-scan. Hiermee worden de risico s per bedrijf in kaart gebracht. Adviseurs van dwenen. Vervanging van de producten SHR Hout Research geven gratis advies op maat over de vervanging van VOS-houdende producten door bleek trouwens goedkoper dan we gezondere alternatieven. dachten. Ook de kwaliteit van het eindproduct hoeft er niet onder te lijden. Een aantal grote bedrijven in de branche wordt benaderd voor een VOS-scan, PU-lijmen (op basis van polyurethaan) leveren nog wel problemen op. maar u kunt zich ook zelf aanmelden bij CBM, telefoonnummer: 023 515 88 60 4 5
Minder zwaar werk: eerst meten, dan oplossen Vragen over reïntegratie? Bel de Helpdesk! Tillen of bukken hoeft niet zwaar te zijn. Dat wordt het meestal wel, als het te vaak, te lang achter elkaar of op de verkeerde manier gebeurt. Maar wat de één te zwaar vindt, is voor de ander goed te doen. Hoe weet je of het werk kan leiden tot bijvoorbeeld slijtage van knieën of blijvende rugklachten? En hoe los je dat in de praktijk op? Een meubelmaker, interieurbouwer, spuiter, machinaal houtbewerker, stoffeerder of naaister heeft in het werk vaak te maken met lichamelijk zwaar werk. Denk aan grote MDF-platen die op de zaag moeten worden gelegd, het stofferen van een 3-zitsbank die wordt gekanteld en gedraaid, of het repeterend werk bij het stikken van hoezen voor bankstellen. Te zwaar = probleem Wordt het werk te zwaar, dan krijg je pijn in bijvoorbeeld rug, nek, schouders of knieën. Dat kan leiden tot ziekte, chronische aandoeningen of arbeidsongeschiktheid. Daar is niemand bij gebaat: een medewerker komt thuis te zitten, zijn of haar baas krijgt te maken met een lege plek op de werkvloer en veel extra kosten. Belasting verminderen Daarom is in het Arboconvenant afgesproken om lichamelijke belasting te verminderen. Dat kan op allerlei manieren: gebruik van hulpmiddelen, verbetering van de logistiek, tilcursussen enzovoorts. Bijvoorbeeld: een vacuümpomp om grote platen op een zaag te leggen, in hoogte verstelbare tafels of de kantelbare stoffeerkolom. Afwisselende werkzaamheden kunnen ook helpen. Meten is weten Ook al ervaart iemand het werk op dit moment niet als zwaar, na verloop van jaren kunnen zich toch klachten ontwikkelen. Om gezondheidsrisico s op te sporen zijn er speciale middelen voor de meubelindustrie ontwikkeld: de Meetkoffer & het Oplossingenboek. Hoe werkt het? Hiermee kan per functie worden bepaald wanneer werkzaamheden te zwaar worden en welke oplossingen daarvoor bestaan. Bedrijven kunnen er direct mee aan de slag. Het programma sluit goed aan bij de wettelijk verplichte Risico Inventarisatie en Evaluatie. De Meetkoffer & het Oplossingenboek zijn ontwikkeld in samenwerking met bedrijven uit de branche en worden nu eerst uitgetest in de praktijk. Het programma is vanaf januari 2004 beschikbaar. De Meetkoffer & het Oplossingenboek is een softwareprogramma en werkt als volgt: 1. Voer gegevens over functies en werkzaamheden in bij het onderdeel Meten, 2. Er rolt een lijst uit met werkzaamheden waarbij de fysieke belasting te hoog is. 3. Het onderdeel Oplossingen laat direct zien hoe de knelpunten kunnen worden aangepakt. Deze oplossingen zijn vaak samengesteld op basis van ervaringen van andere bedrijven. Wat moet je doen als je langdurig ziek wordt? Moet de werkgever of de werknemer actie ondernemen, of ligt de bal bij de Arbodienst? Wat is een reïntegratietraject? Hoe zit de Wet Verbetering Poortwachter in elkaar? Voor alle vragen op het gebied van ziekteverzuim en reïntegratie kunt u terecht bij de Helpdesk Reïntegratie Meubelindustrie. Vanuit de meubelindustrie belanden jaarlijks nog te veel werknemers in de WAO. Snelle terugkeer op de werkvloer van werknemers die ziek zijn (geweest), is een belangrijk wapen in de strijd tegen WAO-instroom. Dit reïntegratietraject is wettelijk verplicht. De laatste jaren zijn de regels vaak veranderd, waardoor voor veel mensen onduidelijk is wie nu precies welke stap moet zetten. Speciaal voor alle vragen over dit onderwerp is daarom de Helpdesk Reïntegratie Meubelindustrie in het leven geroepen. Aan de Helpdesk kunt u telefonisch vragen stellen over ziekteverzuim en reïntegratie, of u nu werkgever of werknemer bent. De Helpdesk informeert over rechten en plichten en verwijst zonodig door naar instanties die verder kunnen helpen. Het advies is vrijblijvend en verplicht tot niets. Arbodiensten en reïntegratiebedrijven spelen een belangrijke rol bij het terugdringen van verzuim en het voorkomen van WAO. Het convenant maakt afspraken met deze partijen over goede, op de sector gerichte dienstverlening. Knagende vragen over Verzuim- en Reïntegratiebeleid In deze rubriek biedt Gewoon Doen ruimte voor werkgevers en werknemers om kennis en ervaring met arbozaken uit te wisselen. Heeft u vragen, oplossingen, tips of voorbeelden, mail dan naar: V: Wat moet de werkgever doen als de werknemer zich ziek meldt? A: De werkgever bepaalt in overleg met de werknemer welke werkzaamheden eventueel nog kunnen worden uitgevoerd. Binnen vijf dagen geeft de werkgever de verzuimmelding door aan de Arbodienst. V: Gedurende het eerste ziektejaar hebben werkgever en werknemer bepaalde verplichtingen. Hoe heet het stappenplan waarin de verplichtingen staan? In het Arboconvenant Meubelindustrie is afgesproken om langdurig ziekteverzuim en instroom in de WAO terug te dringen. Een van de activiteiten is de Helpdesk Reïntegratie Meubelindustrie. Daarmee wordt in de behoefte aan kennis en informatie op dit gebied voorzien. Reïntegratie van arbeidsongeschikte werknemers kan daardoor wellicht op een meer slagvaardige wijze worden aangepakt, waardoor instroom in de WAO binnen de branche kan afnemen. De Helpdesk bellen? Gewoon Doen! Telefoonnummer 023 515 88 90 (8.30 uur - 17.00 uur) Jaap Withaar, coördinator Helpdesk: "Snelle reïntegratie verdient zich terug!" A: Wet Verbetering Poortwachter V: Wat moeten Arbodiensten in het kader van de Wet Verbetering Poortwachter meer gaan doen? A: Binnen zes weken moet de Arbodienst bij dreigend lang verzuim onderzoeken wat hieraan kan worden gedaan. De Arbodienst geeft aan wanneer herstel verwacht kan worden en welke problemen reïntegratie in de weg kunnen staan. Zij geeft werkgever en werknemer concrete stappen voor terugkeer naar het werk. V: Wie toetst een Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) A: Het resultaat van de RI&E moet worden getoetst door een gecertificeerde arbodienst. Dat mag de arbodienst zijn waarbij uw organisatie is aangesloten, maar ook een andere arbodienst. 7
Meer weten? Meer weten over het Arboconvenant Meubelindustrie? Vraag de brochure aan. Mail naar: Colofon Gewoon Doen is een uitgave van het Arboconvenant Meubelindustrie. De artikelen in Gewoon Doen zijn ter informatie. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. Redactieadres: Postbus 94372, 1090 GJ AMSTERDAM Redactie: BTCM, Orbis en DeJong&Verder Vormgeving: Quavorm Druk: Van Werkhovens Drukkerij