Raadsvergadering, 9 december 2008 Voorstel aan de Raad Nr: 274 Agendapunt: 9 Datum: 18 november 2008 Onderwerp: Samenvoeging GGD Eemland en GGD Midden- Nederland Onderdeel raadsprogramma: - Portefeuillehouder: Jan Burger Voorgesteld besluit 1. Instemmen met toetreding tot de gemeenschappelijke regeling gezondheidsdienst Midden-Nederland van 7 gemeenten in Eemland: Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Soest en Woudenberg. 2. Instemmen met wijziging van de Gemeenschappelijke regeling Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Midden-Nederland wegens bovengenoemde toetreding van 7 gemeenten in Eemland. Korte samenvatting Om de kwaliteit van de dienstverlening van de GGD Midden- Nederland te verbeteren en om efficiënter te kunnen werken is voorgesteld de GGD Midden-Nederland en de GGD Eemland samen te laten gaan. Hierover moet door uw raad een besluit worden genomen. Aanleiding Onze gemeente is sinds 2001 deelnemer in de Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Midden-Nederland, de GGD MN. Vooral de laatste jaren heeft de GGD een ontwikkeling doorgemaakt naar een dienst van gemeenten. Dichterbij gemeenten, is dan ook de strekking van het beleidsplan 2007-2010 van de GGD MN, de gemeenten nog meer ten dienste staan, niet alleen met bekende uitvoerende taken, maar ook met onderzoek en beleidsadvies. Hoewel de GGD zich vooral meer lokaal profileert is voor veel taken samenwerking met andere GGD en noodzakelijk. De al lang bestaande samenwerking in de provincie Utrecht met de GG&GD Utrecht en de GGD Eemland loopt tegen haar grenzen aan. De GG&GD Utrecht wil als grote stads-ggd alleen bestaande samenwerking 1
handhaven. GGD Eemland is gebaat bij schaalvergroting. GGD MN is een relatief grote GGD in het land, maar ziet ook mogelijkheden voor kwaliteitsverbetering door samen te gaan met een andere GGD. Extern onderzoek in opdracht van de twee GGD-besturen wees in 2007 uit dat volledig samengaan van deze twee GGD en het meest effectief is. Daarom is het samengaan van GGD Eemland en GGD MN voorbereid in 2007/2008 en wordt daarover aan uw raad nu een besluit gevraagd. Beoogd doel Samenvoeging van de GGD MN en de GGD Eemland. Overwegingen die leiden tot dit besluit Een combinatie van motieven pleit voor samengaan met GGD Eemland, ook al kan GGD MN in de huidige vorm met 21 gemeenten zelfstandig voortbestaan. Met een groter werkgebied kan meer beleidsadvies op maat aan gemeenten worden geboden. Zulk advies vergt meer tijd dan een standaardaanbod voor alle gemeenten. Met meer personeel is, vooral bij expert-functies op diverse terreinen van preventieve gezondheid, vervanging bij uitval beter mogelijk. Met meer gemeenten neemt de kans om van kennis en ervaring elders te leren nog toe, met name als ook een centrumgemeente als Amersfoort in het werkgebied komt te liggen. Een GGD, die in inwonertal de derde GGD van Nederland wordt en de provincie omvat, zonder stad Utrecht, staat ook nog sterker in overleg en komt meer in beeld als gesprekspartner voor provincie Utrecht, het ministerie van VWS (bv. pilotprojecten met rijksbijdragen) of het RIVM (rijksinstituut, gevestigd in De Bilt). Hoewel dit lokaal niet meteen in zicht is, kan het op termijn ook voordelen opleveren voor de gemeenten. Er zijn dus meer mogelijkheden voor kwaliteitsverbetering, in het verlengde van wat de GGD nu reeds doet voor gemeenten, het betreft geen koerswijziging. Kanttekeningen bij het voorgestelde besluit Door samenvoeging van de GGD Eemland en GGD Midden- Nederland wordt het aantal gemeenten dat deelneemt aan de gemeenschappelijke regeling hoger. Hiermee wordt ook de zeggenschap van elke individuele gemeente over de GGD kleiner. Bij de besluitvorming geldt dat een meerderheid van de gemeenten beslissingen kan nemen, ook al is een minderheid van de deelnemende gemeenten het niet met een voorgesteld besluit eens. Dit was in de oude regeling ook al het geval. Bij de besluitvorming wordt gewerkt met stemrecht. Hoe groter de gemeente is, hoe meer stemrecht de gemeente krijgt. Onze gemeente heeft in vergaderingen van de GGD 2 stemmen (20.001 t/m 40.000 inwoners). Het stemrecht is ongewijzigd, maar door toevoeging van de 7 gemeenten uit Eemland zal de zwaarte van de stem van Wijk bij Duurstede kleiner worden waardoor de invloed die wij als gemeente op de GGD kunnen uitoefenen minder wordt. 2
Alternatieven De samenvoeging van de GGD Eemland en GGD-Midden Nederland is een besluit dat door alle deelnemende gemeenten aan de gemeenschappelijke regeling gezamenlijk genomen moet worden. In de gemeenschappelijke regeling is opgenomen dat alle gemeenten in moeten stemmen met toetreding van de 7 gemeenten. Onze gemeente zou daarom kunnen besluiten niet met toetreding van de 7 gemeenten in te stemmen. Naar verwachting zullen echter de andere deelnemende gemeenten positief besluiten. Dat betekent dat samenvoeging van de GGD Eemland en GGD MN doorgang zal vinden ook wanneer Wijk bij Duurstede een negatief besluit neemt. Er zijn dus geen realistische alternatieven voor samenvoeging van de GGD Eemland met de GGD MN. Draagvlak Naar verwachting zullen de andere gemeenten positief besluiten. Het AB en DB van de GGD Midden-Nederland hebben in een eerder stadium al aangegeven positief te zijn over samenvoeging van de GGD Eemland en de GGD Midden-Nederland. Aanpak/uitvoering In een besluitvormingsdocument (bijlage 3) hebben de beide GGD en overeenstemming bereikt over de opzet van de nieuwe GGD Midden-Nederland, die zal ontstaan uit de twee huidige GGD en. In hoofdlijnen is de opzet als volgt: Beleid: het bestaande beleidsplan van de GGD MN blijft gehandhaafd voor 2007-2010. In 2009/2010 wordt een nieuw beleidsplan voorbereid voor 2011-2014, de nieuwe raadsperiode. Takenpakket: de wettelijk verplichte basistaken en de keuzetaken per gemeente worden voortgezet. Alleen worden taken en werkwijzen geüniformeerd in 2009/2010. Bestuur: door toetreding van 7 gemeenten is uitbreiding van het Algemeen Bestuur met 7 zetels nodig en veranderen de stemverhoudingen van gemeenten. Organisatie, directie en management: de GGD houdt een structuur met directie, uitvoerende- en ondersteunende afdelingen. Personeel: voor de meeste medewerkers verandert de positie niet. Zij volgen hun werk. De hoofdvestiging blijft in Zeist, een aantal medewerkers uit Eemland wordt daar ook gehuisvest, andere medewerkers blijven werken in het frontoffice in Amersfoort. ICT: bij ICT werd al vergaand samengewerkt, er is een ICT-plan voor de praktische invulling van het werk na 1-1-2009. De huidige gemeenschappelijke regeling GGD MN wordt gewijzigd met het oog op toetreding van de 7 Eemlandgemeenten. De naam blijft GGD Midden-Nederland. Door de dualiseringswetgeving is ook wijziging nodig van de bepalingen over de bevoegdheden van het college en uw gemeenteraad. Zoals binnen de dualiseringswetgeving is bepaald is het college verantwoordelijk voor de gemeenschappelijke regeling, inclusief 3
wijzigingen, en niet, zoals voorheen uw gemeenteraad. Omdat de gemeenschappelijke regeling op dit punt nog niet gewijzigd was moet ons college uw raad formeel nog wel om instemming met de wijziging van de huidige regeling vragen, vandaar dit raadsvoorstel. Er wordt verwacht dat alle deelnemende gemeenten gelijkluidend besluiten. Hierdoor kan de bestuurlijkjuridische besluitvorming voor 1 januari 2009 worden afgerond. Bij positieve besluitvorming is daarna het samengaan van de beide GGD en 1 januari 2009 een feit. In de loop van 2009 worden de beide organisaties dan feitelijk geïntegreerd. Het algemeen bestuur van GGD MN is 24 september jl. tot een zorgvuldige afweging gekomen van noodzaak en mogelijke risico s van samenvoeging van de twee GGD en. Gezien de voordelen is de strategische keuze van het AB om samenvoeging aan te bevelen. Tegelijk wordt erkend dat tegenover de voordelen voor de deelnemende gemeenten geen nadelen mogen staan in de dienstverlening aan de gemeenten of de financiën. Het AB acht het van groot belang dat ook bij een inhoudelijke keuze voor samenvoeging de financiële risico s van samenvoeging duidelijk en beheersbaar zijn. Het besluitvormingsdocument voorziet dan ook in de door het AB gestelde voorwaarden: geen hogere inwonerbijdrage, handhaving van de dienstverlening aan de gemeente en de huidige organisatiestructuur. Het beleidsplan 2007-2010 van de GGD zal onverkort worden uitgevoerd. De zeggenschap van elke gemeente over de activiteiten in de eigen gemeente blijft gehandhaafd. De inwonerbijdrage stijgt niet. Om uit te sluiten dat er onvoorziene financiële risico s zijn bij de samenvoeging is bovendien in opdracht van de beide GGD en een extra due diligence-onderzoek door een accountant uitgevoerd, dit onderzoek zal eind november beschikbaar komen en ter kennisname aan uw raad worden nagezonden. Het AB hecht verder aan de instemming van de Ondernemingsraden van beide GGD en met de samenvoeging. Bij de wijziging van de gemeenschappelijke regeling geldt voor het AB dat het bij eventuele belangrijke wijzigingen van de regeling in de toekomst noodzakelijk blijft het gevoelen van de gemeenteraden te peilen, ook nu de regeling gewijzigd wordt in verband met het dualisme. Communicatie De GGD Midden-Nederland zal zorgdragen voor de communicatie van de samenvoeging naar externen (klanten/inwoners en organisaties). Financiën De inwonerbijdrage bedraagt nu 12,08. Deze bijdrage wordt het uitgangspunt binnen de nieuwe regeling en opzet. De inwonerbijdrage van de Eemland-gemeenten aan hun GGD is nu hoger, namelijk 14,70. De Eemland-gemeenten zullen volgens het voorstel drie jaar lang een hogere bijdrage betalen, daarna geldt voor alle 28 gemeenten dezelfde inwonerbijdrage. Om het wegvallen op termijn van de hogere bijdrage uit Eemland te 4
ondervangen zijn vanaf 2009/2010 besparingen nodig door schaalvoordelen en aanpassing van het management. Per saldo wordt voldaan aan de voorwaarde vanuit Midden-Nederland: geen hogere inwonerbijdrage en geen verlies van kwaliteit. Bijlagen 1. Brief GGD Midden Nederland dd 30-09-08 met het verzoek tot besluitvorming 2. Gemeenschappelijke regeling Gemeenschappelijke gezondheidsdienst Midden-Nederland 3. Samenvoegingsdocument GGD Midden Nederland en samenvatting 4. Collegerapport 18 november 2008 5. Vertrouwelijk ligt voor u ter inzage: Brief GGD Midden Nederland d.d. 20 november 2008 inzake duo diligence onderzoeken Samengaan GGD Midden-Nederland GGD Eemland Burgemeester en wethouders van Wijk bij Duurstede, Janneke Louisa-Muller secretaris Guus Swillens burgemeester 5