MAAK JE EIGEN PLANTZAKJES

vruchten kiwibes kiwibes leipeer - Oost-Indische kers druivelaar - tomaat MAAK JE EIGEN PLANTZAKJES Een nieuwe trend is het tuinieren in zakken in de plaats van potten. Een plantzak maakt alles veel gemakkelijker, het is slechts een kwestie van openvouwen, de aarde erin strooien en planten maar. De zakken zijn veel minder zwaar en dus eenvoudig verplaatsbaar. Ook leuk zijn de kruidenzakjes of plantzakjes met eetbare plantjes. In de zomer hang je ze buiten om de muur op te fleuren, in de winter kunnen ze dienen als verse kruiden in de keuken. ENKELE VOORDELEN // - gemakkelijk te verplaatsen - soepel materiaal, geen vaste vorm - veel lichter dan een pot - je kan ze zowel hangen als zetten - veel goedkoper dan vaste potten - ze zijn eenvoudig zelf te maken elke groeizak is dus altijd origineel - de groeizak is herbruikbaar - de zak kan meegroeien met de plant door hem steeds een beetje verder af te rollen - een plantzak is opvouwbaar in de winter - hij kan niet breken bij vorst - hij kan mee in de wasmachine Tip // Door bij de start de randen van de groeizak enkele keren om te plooien, kan je de zak laten meegroeien met de plant. Rol hem telkens de plant groter wordt een beetje verder af, en voeg dan wat nieuwe aarde toe. Zo moet je niet onnodig verpotten, wat beter is voor de plant. Weetje // Stof of jute zijn minder duurzaam dan steen. Om slijtage te voorkomen kan je best altijd een binnenzak gebruiken uit worteldoek. Zo gaat je zak langer mee en blijft hij ook veel properder. 36 37

2 1 50cm DOE HET ZELF // PLANTZAKJES MAKEN BENODIGDHEDEN // 3 - een lap stof of jute, een oude aardappelzak, tafelkleed,... - een zakkenstoppersnaald of dikke naald - een bol koord of ruw dik garen - potgrond met een beetje organische mest - een lap worteldoek of zeildoek - een houten balkje om de zakjes op te hangen 70cm Gereedschap // naald, schaar, bevestigingsmateriaal, gieter HANDLEIDING // Kies een van de 3 patronen op de volgende pagina s. 4 1. // Teken op de stof voor de plantzak het gekozen patroon. Knip voorzichtig de stof. De afgeknipte kantjes kan je best omboorden en even vaststikken om uitrafelen te voorkomen. stof buitenzijde groeizak 2. // Knip op de aangeduide plaats een ronde opening, die straks ons plantgat zal worden. Ook hier kan je best de rand omboorden. 5 3. // Naai de plantzak met een fijne steek op de stippellijntjes zoals aangeduid op het patroon. Wil je later geen garen zien langs de buitenzijde van je plantzak, werk dan binnenstebuiten. 38 6 5cm 25cm 35cm 4. // Herhaal dit proces vervolgens voor de binnenzakjes uit worteldoek of zeildoek. Let erop dat je deze kleiner maakt dan de plantzak zelf, en voorkom ook hier uitrafelen van de stof. 5. // Leg de plantzak horizontaal en plaats het binnezakje. In de zoom bovenaan schuif je een houten draagbalk. Deze lat zal je helpen de zak te hangen. Vul nu de binnenzak met potgrond. 6. // Kies enkele leuke plantjes uit en plant ze in je zakje. Zorg voor voldoende potgrond, zodat de planten niet wegzakken. Voor de durvers die kozen voor een dubbel plantgat: plaats eerst de plant bovenaan en snij dan voorzichtig een gleuf in de binnenzak bij het plantgat onderaan. Plant daar je tweede plantje. 39

DOE HET ZELF // PATRONEN GROEIZAKJE EN VOOR DE DURVERS // EEN DUBBEL GROEIZAKJE 10cm 50cm houten draagbalk... met twéé zakjes 10cm 1a 25cm houten draagbalk 25cm 2a 70cm 5cm 50cm 70cm 5cm 35cm 2a 35cm 1a 1cm stik- of lijmrand stof buitenzijde groeizak stof binnenzakje groeizak = 2x 1b 1cm stik- of lijmrand stof buitenzijde groeizak stof binnenzakje groeizak = 2x 1b stof buitenzijde groeizak 23cm stof buitenzijde groeizak 10cm 25cm houten draagbalk... met twéé plantgaten 28cm 1b 23cm 3a 70cm 25cm 66cm 28cm 5cm 28cm 1b 1cm stik- of lijmrand 3a 35cm stof binnenzakje groeizak stof binnenzakje groeizak stof buitenzijde groeizak stof binnenzakje groeizak = 1b 1cm stikrand of lijmrand stof binnenzakje groeizak = 1b 40 41

MAAK JE EIGEN PALLETTENTUINTJE Heb je altijd al iets willen doen met die ene kale muur? Haal dan je groene vingers boven en maak een pallettentuin. Met enkele plantjes en wat aarde tover je een oude pallet om tot een heuse verticale tuin! Je heb maar weinig ruimte nodig om te kunnen genieten van een prachtige groene wand. Al wat je nodig hebt is een oude pallet en een beetje geduld. Een pallettentuintje is bovendien erg dankbaar, je hebt geen last van onkruid en de wortels van de plantjes houden de aarde mooi vast. Al snel zullen ze het pallet volledig bedekken. Je kan ook eetbare plantjes of kruiden gebruiken. Palettentuintje op het balkon of terras. ENKELE VOORDELEN // - minder werk: geen last van onkruid, weinig onderhoud - het tuintje neemt maar weinig ruimte in beslag - iedereen heeft nog wel ergens een oude pallet - tuinieren kan nu ook wanneer u woont in een flat met een klein balkon of terras - het pallet is herbruikbaar - een originele manier om een kale muur op te fleuren - het pallet beschermt de planten bij vorst of droogte Tip // Laat het pallet enkele weken horizontaal liggen, en plaats het langzaam en in stappen rechtop. Zo krijgen de plantjes telkens voldoende tijd om naar het licht te groeien. Palettentuintje in de EcoHuistuin. Weetje // Wanneer het regent worden de aarde en het pallet veel zwaarder. Denk er daarom aan de pallet stevig te verankeren. Plaats het pallet zo zuidelijk mogelijk. Palettentuintje met eetbare plantjes. 42 43

DOE HET ZELF // EEN PALLETTENTUINTJE BENODIGDHEDEN // 1 2 - een oude pallet - worteldoek of zeildoek - twee grote zakken potgrond of teeltaarde - eventueel organische mest - een mooie aantal vaste planten of kruiden Gereedschap // druknietmachine & nietjes of hamer & krammen, schaar, borsteltje, beetje schuurpapier, bevestigingsmateriaal, gieter HANDLEIDING // 1. // Maak het hout langs de zijkanten van het pallet mooi glad met schuurpapier. Span de worteldoek rond de achterkant, de zijkanten en de onderkant van het pallet. Laat de bovenkant en voorkant vrij. Knip de worteldoek enkele centimeters breder uit. 3 2. // Niet of timmer de worteldoek stevig vast langs de rand en dwarsbalken en verstevig extra waar mogelijk. Plooi de randen van het worteldoek dubbel om uitrafelen te voorkomen. 4 3. // Leg het pallet horizontaal en plaats de plantjes die bovenaan moeten komen. Zet de plantjes zo dicht mogelijk bij elkaar en wissel verschillende soorten af voor een mooier resultaat. 4. // Plaats het pallet zo dicht mogelijk bij zijn definitieve plek en vul de gaten volledig op met de potgrond en een weinig mest. Je kan het borsteltje gebruiken om de aarde beter te verdelen. 5. // Verdeel de plantjes over de verschillende plantgaten. Er mag geen ruimte overblijven tussen de plantjes! Zet ze zo dicht mogelijk bijeen, zo voorkomt u dat er later zand uit valt. Geef alles water. 5 6. Na enkele weken kan u het pallet langzaam rechtop zetten. Doe dit in verschillende stappen en met geduld; pas dan krijgt u de sterkste planten en het mooiste resultaat. 6 Vergeet niet het pallettenntuintje te verankeren aan de muur en de plantjes tijdig water te geven! Veel succes. 44 45

EEN VIERKANTE METER GROENTEN Een leuk alternatief voor een pallettentuintje is de vierkante meter tuin. Het principe is ongeveer hetzelfde, je hebt enkel meer plaats nodig op de grond: één vierkante meter. Het een m²-tuintje bestaat uit 4 houten planken gevuld met aarde, onderaan en binnenin wordt worteldoek gespannen. Verdeel het tuintje in 4 x 4 vakjes. In elk vakje komt een andere soort groente. Laat je verrassen door de rijke oogst van dit mini-groententuintje. ENKELE VOORDELEN // - je bent zeker dat wat je eet 100% bio is - groenten kweken is goedkoper dan kopen - door de verhoogde bedding moet je minder bukken - leuk leren voor kinderen, ieder krijgt enkele vakjes - je kan meerdere keren oogsten per jaar - een originele manier om groenten te leren kweken m²-tuintje EcoHuis 46 47

ONDERSTEBOVEN TUINIEREN Wil je graag groenten telen zonder dat kostbare zonnige plekje op je terras te verliezen? Probeer dan eens andersom te werken en durf het aan om ondersteboven te tuinieren. Zo ben je geen plaats kwijt op je balkon of terras want je hangt de bloempot gewoon hoog boven de grond. Je hebt geen stokken nodig om de planten te steunen en je hebt ook geen problemen met onkruid. Het onderhoud is erg gemakkelijk, je moet enkel tijdig water geven langs de opening bovenaan. Indien je wil kan je daar ook plantjes of bloemen zetten. Zo benut je de hangpot optimaal. Deze planten veranderen je balkon of terras in een hangend tuintje en de bloempotten zijn bovendien leuke blikvangers voor voorbijgangers. ENKELE VOORDELEN // - minder werk: geen onkruid, geen ondersteuning nodig - de planten of vruchten hangen op de gewenste (oog)hoogte - oudere mensen hoeven zich niet meer te bukken - geen hinder van bodemziektes of schimmels - groenten kweken kan nu ook wanneer u woont in een flat met een klein balkon of terras - het is gewoon veel leuker op deze manier - de bloempotten zijn herbruikbaar - het is trendy, creatief en vernieuwend - de pot beschermt de planten bij hevige regenval ENKELE GESCHIKTE PLANTEN // Tomaat, Paprika, Peper, Cherry tomaat, Kerstomaat, Aubergine,... 48 49

DOE HET ZELF // ÉN ONDERSTEBOVEN BENODIGDHEDEN // - een oude emmer of diepe (hang)bloempot - een jonge tomatenplant (of paprika, peper,...) - potgrond met een beetje organische mest - een stukje worteldoek of zeildoek - koord of ketting & oogvijs voor het ophangsysteem 1 2 Gereedschap // boormachine, schaar, bevestigingsmateriaal, gieter HANDLEIDING // 1. // Verzamel al het materiaal. Maak met een boor vier even ver van elkaar verwijderde gaatjes net onder de bovenste rand van de pot. Maak onderaan in de pot een groter gat van 3cm doorsnede. 2. // Knip vier koorden (of kettingen) van 50cm en knoop deze samen langs één uiteinde. De andere eindjes reig je door de vier gemaakte gaatjes en knoop je vast rondom de rand van de pot. Voorzie een stevige oogvijs om de plant straks op te hangen. 3 3. // Knip een stukje worteldoek met dezelfde omtrek als de binnenbodem van de pot. Leg dit doekje onderaan in de pot en knip in het midden een kruisje van zo n 3cm. Dit doekje zal de aarde tegenhouden bij het water geven van de plant. 4 4. // Verwijder de jonge plant voorzichtig uit het kweekpotje en duw de wortels zachtjes door de opning in de bodem van de pot en door het worteldoekje. Haal nu zachtjes de wortels een beetje uit elkaar, zodat de plant beter blijft zitten bij het vullen. 5. // Vul nu de pot met aarde en een beetje mest. Hang hem indien mogelijk al omhoog, zo breekt u het jonge plantje niet. Tracht de plant en de worteldoek zo goed mogelijk op hun plaats te houden. 6. // Na het vullen rijkelijk water geven en even laten uitlekken alvorens de plant op zijn definitieve plaats te hangen. Voorzie een stevige oogvijs of haak, de pot kan erg zwaar worden. Hang de plant voldoende hoog en op een zonnige plek. Groeien maar! 5 6 50 51

DOE HET ZELF // Maak een hangende pot mét een reservoir voor watervoorziening. Dit is nog handiger: je moet niet de hele tijd denken aan het tijdig water geven! 40cm ophangsysteem ketting, ijzerdraad of koord waterreservoir oude kom met gaatjes bewateringsmat drainagedoek of dweil Tip: het kan ook zonder 40 tot 60 cm Oosterse tomatensoep het lievelingsrecept van Peter, 41 jaar, Borgerhout. Benodigdheden voor 4 personen // 1 kg tomaten (ondersteboven geteelt of uit de tuin) 1 klein stukje verse gember 1 koffielepel kerriepoeder of currypasta 2 dl kokosmelk (dit mag je in de winkel kopen) 2 blokjes groentebouillon 1 busseltje lente-uitjes een snuifje peper en zout Het Gerecht // Was alle groentjes. Pel de tomaten indien je wil. Snij of hak de tomaten in in fijne stukjes. Meng ze met de kokosmelk, de 2 blokjes bouillon, defijngehakte stukjes gember en het kerriepoeder in een pan of wok. Breng al roerend aan de kook en laat de soep vervolgens 15 minuten sudderen op een zacht vuurtje. Mix de soep en breng ze op smaak met peper en zout. Was de lenteuitjes en hak ze fijn ter garniering van de borden. Tip: Probeer eens koriander te gebruiken in de plaats van lente-uitjes. pot of emmer potgrond met mest stukje worteldoek plantgat Tip: gebruik een (klok)boor plant tomaat, paprika, peper, aubergine... Je kan proberen om ook bovenaan nog plantjes te zetten. Let er wel op dat je geen planten neemt die teveel voedingsstoffen uit de bodem onttrekken. Succes ermee! 52 53

DE KRINGLOOPTUIN VAN ECOHUIS In deze natuurvriendelijke Ecotuin in de stad maakt u kennis met typische stadsplanten. Het is verbazingwekkend hoeveel gewone en zeldzame planten en dieren zich in de stad thuis voelen. Hun verhaal komt op boeiende wijze tot leven, van bodem tot daktuin. Bezoek het EcoHuis en neem zeker een kijkje in deze groene oase. De tuin van het EcoHuis is een afvalarme tuin. Door de bodem optimaal te bedekken, krijgen ongewenste kruiden geen kans. Heb beheer van de tuin wordt tot het minimum beperkt. Zo kunnen zaadjes van soorten die in de tuin staan en door de wind aangevoerde zaadjes ontkiemen. Ongewenste soorten worden verwijdt met de hand en zonder herbiciden.zo blijft de EcoHuistuin in de vier seizoenen een aantrekkelijke tuin met afwisselende bloeitijden, geuren en kleuren! De tuin en daktuin van het EcoHuis zijn educatief ingekleed: op een leuke en originele manier de dingen verduidelijkt die in de tuin, daktuin en buitenruimte te zien zijn. DEZE PLANTEN BLOEIEN EN GROEIEN IN DE ECOHUISTUIN // Bomen // hemelboom, honingboom, valse acacia Klimplanten // kamperfoelie, klimhortensia, klimmende winde, klimop, roos, schijnaugurk, trompetklimmer, wilde wingerd Borderplanten // bont kroonkruid, damastbloem, eendagslelie, geel vingerhoedskruid, geranium, ooievaarsbek, herfstanemoon, kaasjeskruid, vergeet-mij-niet, maagdenpalm, kogeldistel, maarts viooltje, puntwederik, akeleiruit, schoenlappersplant, salie, wolfsmelk, wrangwortel, stokroos Struiken // diervilla, eikenbladhortensia, hertshooi, kardinaalsmuts, krentenstruik, lage boerenjasmijn, lage kamperfoeliestruik, sneeuwbalstruik, spierstruik, struikklimop, vlinderstruik Vijverplanten // dotterbloem, kleine lisdodde, moerasvergeet-mij-nietje Daktuin // lavendel, muizenoor, havikskruid, valse edelweiss, zonneroosje 54 55

COLOFON Verantwoordelijke uitgever: Patricia De Somer, Grote Markt 1, 2000 Antwerpen Wettelijk depotnummer: D/2012/0000/000 Januari 2012 Fotografie // E.Verwaest - EcoHuis Antwerpen Vormgeving en illustratie // Marieke Smets