Fietsdiefstal Onderzoek onder ANWB-leden naar het onderwerp fietsdiefstal Jeanette van t Zelfde (ANWB) Samenvatting Worden ANWB-leden beperkt in het gebruik van hun fiets door angst voor fietsdiefstal? Dit onderzoek geeft antwoord op deze vraag en gaat in op andere belemmeringen voor fietsgebruik. Ook geeft het onderzoek antwoord op de vraag waarvoor leden hun fiets gebruiken, of zij zelf slachtoffer zijn geweest van fietsdiefstal, welke maatregelen zij zelf nemen om diefstal te voorkomen en wat zij van bijvoorbeeld gemeenten verwachten. En wat doen leden als hun fiets gestolen is? Nemen ze de moeite om aangifte te doen en heeft de diefstal invloed op hun fietsgebruik? De consument is een van de schakels in de aanpak van fietsdiefstal. Gemeenten maken ook onderdeel uit van die keten. Tijdens de discussie gaan we in op de wisselwerking tussen de schakels, bijvoorbeeld maatregelen die gemeenten nemen op fietsgebied en de effecten daarvan op fietsgebruik. Trefwoorden Fietsdiefstal, fietsgebruik, fietsenstalling, fietsslot, aangiftebereidheid
Inhoudsopgave 1 ANWB en aanpak fietsdiefstal 3 2 Methode van het onderzoek 4 3 Onderzoeksresultaten 5 3.1 Profiel van de respondenten 5 3.2 Keuze voor gebruik van de fiets 6 3.3 Angst voor fietsdiefstal 7 3.4 Persoonlijke ervaringen met fietsdiefstal 8 3.5 Persoonlijke maatregelen om fietsdiefstal te voorkomen 9 3.6 Aangiftebereidheid bij fietsdiefstal 10 3.7 Bekendheid met frame- en chipnummer 11 4 Conclusies 12
1. ANWB en aanpak fietsdiefstal Nederland is een fietsland bij uitstek en telt ongeveer 18.000.000 fietsen. Fietsen die worden gebruikt om boodschappen te doen, te winkelen, naar werk, school of sportclub te gaan of voor een recreatief tochtje. De ANWB vindt het belangrijk dat het fietsgebruik in Nederland wordt gestimuleerd en aantrekkelijk blijft. De ANWB wil haar leden een maximale keuzevrijheid bieden bij de keuze voor een modaliteit. Uit onderzoek dat de ANWB in 2008-2009 heeft laten uitvoeren blijkt dat sommige leden zich in hun fietsgebruik belemmerd voelen door de angst voor fietsdiefstal: een kwart van de leden laat de fiets wel eens thuis uit angst voor fietsdiefstal. De ANWB staat niet alleen in haar strijd tegen fietsdiefstal. In 2008 is een bestuurlijk convenant aanpak fietsdiefstal gesloten, waarvan de betrokken partijen zijn vertegenwoordigd in de Stuurgroep Fietsdiefstal. Sinds 2008 zijn successen geboekt, zoals de oprichting van AFAC s, de uitbreiding van het aanbod aan bewaakte fietsenstallingen en de inzet van lokfietsen. Fietsdiefstal blijft echter een groot maatschappelijk probleem, dat nog steeds de nodige aandacht verdient van alle betrokkenen in de keten van de aanpak van fietsdiefstal, van burger tot politie, van handelaar tot verzekeraar. De ANWB zet zich in om haar leden te informeren over het voorkomen van fietsdiefstal en hoe te handelen in geval van diefstal van de fiets. Daarvoor hanteren wij vier adviezen: 1. Zet je fiets goed op slot 2. Ken je fiets 3. Doe aangifte 4. Koop geen gestolen fiets De ANWB heeft zich het volgende doel gesteld: Maximaal één op de tien ANWB-leden ervaart fietsdiefstal als beperkende factor in de vrije keuze voor de fiets als (duurzaam) vervoermiddel. Om te bepalen wat we nog moeten doen om deze doelen te bereiken, hebben we een onderzoek laten uitvoeren met de volgende vragen: Welke beperkende factoren zijn van belang om niet voor de fiets te kiezen en in hoeverre speelt de angst voor fietsdiefstal hierbij een rol? Wat zijn de persoonlijke ervaringen van de leden met fietsdiefstal?
2. Methode van het onderzoek Om de onderzoeksvragen te beantwoorden is online kwantitatief onderzoek ingezet. Ter aanvulling is gebruik gemaakt van social media listening om extra inzichten te verkrijgen voor beantwoording van de onderzoeksvraag Wat zijn de persoonlijke ervaringen van de leden met fietsdiefstal?. Kwantitatief onderzoek Online uitgevoerd onder het onderzoekspanel van de ANWB Leden van de ANWB die in het bezit zijn van een (of meerdere) fiets(en) Steekproefgrootte: 1.349 ANWB-leden Representatief voor het ledenbestand naar geslacht en leeftijd Vragenlijst online in de periode 13 december 2012 tot en met 3 januari 2013 Social media analyse Zoekwoord fietsdiefstal en synoniemen daarvan 8000 gevonden berichten op social media over fietsdiefstal Gezocht in Twitter, nieuwsberichten, Facebook, blogs en fora 70% op Twitter Periode 11 november 2012 tot en met 5 december 2012
3. Onderzoeksresultaten 3.1 Profiel van de respondenten Voorafgaand aan de vragen over fietsdiefstal hebben we de leden enkele vragen voorgelegd over hun gebruik van de fiets: De meeste leden hebben één (36%) of twee (38%) fietsen in hun bezit. De meeste leden zijn ook frequente gebruikers van de fiets: de meesten fietsen meerdere keren per week (40%), een kwart doet dit dagelijks. De fiets gebruikt men vooral om boodschappen te doen (65%) en naar het winkelcentrum te gaan (62%). Ook recreatieve toertochten ondernemen ANWB-leden relatief vaak (60%). De fiets wordt in mindere mate gebruikt als vervoermiddel voor woon- werkverkeer (26%). De meeste ANWB-leden hebben een gewone dames- of herenfiets (56%). Andere populaire fietsen onder leden zijn de elektrische fiets (9%), hybride/trekkingfiets (9%) en de stadsfiets (8%). 60% van de leden heeft bij aanschaf 500, - of meer betaald voor de fiets. 30% van de leden heeft de fiets verzekerd. Hoe hoger de aanschafwaarde, hoe groter het percentage dat een verzekering heeft afgesloten.
3.2 Keuze voor gebruik van de fiets Men kiest voor de fiets als vervoermiddel omdat dit gezond is, ter ontspanning en voor gemak/vrijheid. De fiets brengt geen benzine- en parkeerkosten met zich mee en geen parkeerproblemen. De meest beperkende factoren bij de keuze voor de fiets zijn slecht weer, het moeten halen van zware of veel boodschappen, tijd en snelheid van de fiets ten opzichte van andere vervoermiddelen. 9% noemt de angst dat de fiets gestolen wordt als reden om de fiets te laten staan. Aan de leden die angst voor fietsdiefstal niet spontaan hebben genoemd, is gevraagd of men dit wel eens als reden ziet om de fiets te laten staan. Voor 8% van deze groep is dit inderdaad wel eens een reden de fiets niet te gebruiken. In totaal laat 17% van de leden de fiets wel eens staan uit angst voor fietsdiefstal.
3.3 Angst voor fietsdiefstal Een kwart van de leden die heeft aangegeven de fiets wel eens te laten uit angst voor fietsdiefstal, doet dat één of enkele keren per maand, een tiende zelfs één of meerdere keren per week. Men laat de fiets liever staan wanneer men weet dat er geen (bewaakte) fietsenstalling is of als men de fiets nergens aan vast kan maken. Daarnaast mijdt men bepaalde locaties met de fiets (stations, drukke evenementen). Nieuwe fietsen of speciale fietsen laat men liever thuis. Hoe hoger de aanschafprijs van de fiets, hoe groter het percentage dat de fiets wel eens laat staan (< 250 euro 11%, 250-500 euro 16% en > 500 euro 19%). Slachtoffers van fietsdiefstal laten de fiets vaker staan (20% <-> 8%). Men ziet het meest op tegen het financiële verlies als de fiets gestolen wordt (81%) en het zonder fiets staan op het moment dat deze nodig is (66%).
3.4 Persoonlijke ervaringen met fietsdiefstal Men acht de kans dat de eigen fiets gestolen wordt in het komende jaar niet groot, slechts 4% denkt dat de kans groot is, 63% acht de kans zeer klein. Belangrijkste reden is het vertrouwen dat mensen in hun fietssloten hebben ( ik zet m altijd goed op slot ). Bewoners van het platteland achten de kans kleiner, evenals mensen met een oude fiets. Tien procent van de respondenten geeft aan in de afgelopen drie jaar slachtoffer te zijn geweest van fietsdiefstal. Fietsen worden vooral gestolen bij winkelgebieden, treinstations en de eigen woonomgeving. Dit gebeurt vooral in de middag (31%) en avond (37%). Social media worden regelmatig gebruikt om melding te maken van fietsdiefstal. Sommige slachtoffers doen dit zonder verdere toelichting, anderen uiten hun verontwaardiging, frustratie en teleurstelling.
3.5 Persoonlijke maatregelen om fietsdiefstal te voorkomen Bijna iedereen neemt maatregelen om fietsdiefstal te voorkomen, vooral door het vastzetten van de fiets aan objecten en het gebruik van twee sloten. De bekendheid met het ART-keurmerk is laag. 22% kent het keurmerk, 15% van de leden zegt een slot met ART-keurmerk te gebruiken. Leden die slachtoffer zijn geweest van fietsdiefstal nemen meer maatregelen om diefstal tegen te gaan, zij gebruiken vaker twee sloten (75% versus 49%) en zetten de fiets vaker vast aan een object (69% versus 54%). Op social media geeft men tips over de beste maatregelen om diefstal tegen te gaan. Gemeenten en politie maken ook gebruik van social media om bijvoorbeeld te waarschuwen voor locaties waar veel fietsen worden gestolen.
3.6 Aangiftebereidheid bij fietsdiefstal Veel leden hebben aangifte gedaan bij de politie (73%). Of die aangiften ook volledig waren is de vraag, aangezien slechts de helft het merk heeft doorgegeven en een derde het framenummer. Leden van wie de fiets nog niet gestolen is, geven in grote mate aan dat zij aangifte zouden doen van fietsdiefstal bij de politie (34% bij het politiebureau, 57% via internet). Redenen om geen aangifte te doen zijn: - Zonde van de tijd, het heeft toch geen zin - Het betreft een oude fiets - Het betreft een onverzekerde fiets
3.7 Bekendheid met frame- en chipnummer Het frame- en chipnummer vormen belangrijke schakels in de keten van de aanpak fietsdiefstal. Zonder deze gegevens is het onmogelijk een gestolen fiets op te sporen. 56% van de leden weet dat via het frame- of chipnummer te zien is of een fiets als gestolen geregistreerd staat. 46% van de leden weet van het bestaan van chips in de fiets. Aanschafprijs speelt hier een rol, hoe hoger de aanschafprijs, hoe hoger de bekendheid met chips. 40% van de leden heeft het frame- of chipnummer nergens geregistreerd. Slachtoffers van fietsdiefstal en eigenaren van een duurdere fiets hebben de gegevens vaker geregistreerd.
4 Conclusies Het onderzoek fietsdiefstal heeft antwoord gegeven op twee onderzoeksvragen: 1. Welke beperkende factoren zijn van belang om niet voor de fiets te kiezen en in hoeverre speelt de angst voor fietsdiefstal hierbij een rol? 2. Wat zijn de persoonlijke ervaringen van de leden met fietsdiefstal? Ad 1. 17% van de leden geeft aan de fiets wel eens te laten staan uit angst voor fietsdiefstal. Dat is hoger dan de 10% waar wij naar streven. We ondernemen de volgende acties: Pleiten voor uitbreiding van (bewaakte) fietsenstallingen en aanbindvoorzieningen bij gemeenten en Pro Rail; Pleiten voor het aanbieden van (bewaakte) fietsenstallingen bij evenementen bij gemeenten en organisatoren; Opnemen van een bestemmingsgarantie in Wegenwacht Fietsservice. Ad 2. De persoonlijke ervaringen met fietsdiefstal en de maatregelen die mensen nemen om fietsdiefstal te voorkomen, zijn voor ons aanleiding om de eerder genoemde adviezen ten aanzien van de aanpak fietsdiefstal nog eens onder de aandacht te brengen van onze leden. Per advies werken we aan de volgende actiepunten: Zet je fiets goed op slot! We stimuleren leden de fiets vast te zetten met twee sloten via eigen informatiekanalen; We stimuleren leden de fiets vast te zetten aan vaste wereld via eigen informatiekanalen; We bevorderen de bekendheid van het ART-keurmerk via eigen informatiekanalen en de handelaren. Ken de gegevens van je fiets! We stimuleren leden het frame- en chipnummer van de fiets op te slaan via eigen informatiekanalen en handelaren. Doe aangifte! We stimuleren de leden tot het doen van volledige aangifte; Via de Stuurgroep Aanpak Fietsdiefstal vereenvoudigen we het aangifteproces. Koop geen gestolen fiets! Via eigen media en de Stuurgroep Aanpak Fietsdiefstal vergroten we de bekendheid van het fietsdiefstalregister;
Via eigen media vergroten we het bewustzijn bij leden over de ketenaanpak fietsdiefstal. De consument is één schakel in de keten van de aanpak fietsdiefstal. Gemeenten maken ook onderdeel uit van die keten. Tijdens de discussie gaan we in op de wisselwerking tussen de schakels, we bespreken ontwikkelingen en de effecten daarvan op fietsgebruik: Welke effecten hebben fietsparkeermaatregelen in stadscentra op het gebruik van de fiets? Er verschijnen steeds meer bakfietsen en transportfietsen met afwijkende afmetingen in het straatbeeld, hoe spelen gemeenten in op deze ontwikkeling? Fietsenstalling: bewaakt of onbewaakt / betaald of gratis?