Ondersteuning van leerlingen op CBS De Rank Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Onze uitgangspunten en ambitie... 2 3. De organisatie van de zorg op De Rank... 2 4. Wanneer spreken we van leerlingen die ondersteuning nodig hebben?... 4 4. Dossiervorming, het leerlingvolgsysteem en groepsmappen... 4 5. Inschakeling externe expertise / mogelijke verwijzing... 5 6. Ouders informeren... 6 7. Taak van de interne begeleider... 6 8. De orthotheek... 7 9. Schoolverbeterplan... 7 10. Aannameprocedure van zorgkinderen... 7 1
1. Inleiding Het kind is startpunt van ons pedagogisch en didactisch handelen. Hierbij wordt uit gegaan van de drie basisbehoeften: het geloof in eigen kunnen (competentie) het streven naar autonomie (weten dat je problemen zelf aan kunt) het hebben van relaties (weten en voelen dat je gewaardeerd wordt) We werken op De Rank met het leerstofjaarklassensysteem. Binnen dit systeem willen we zoveel mogelijk tegemoet komen aan de behoeften van elk kind en we proberen de leerlingen de zorg te geven die ze nodig hebben. We streven ernaar, dat iedere leerling zich ononderbroken kan ontwikkelen en ontplooien. Omdat we te maken hebben met verschillen, moet het onderwijsleerproces zo ingericht worden, dat dit ook mogelijk is. 2. Onze uitgangspunten en ambitie De uitgangspunten van onze ondersteuning zijn: De leerkracht is verantwoordelijk voor de ontwikkelingen van de kinderen op school. Een doorgaande lijn vraagt een eenduidige werkwijze. De doelen per schooljaar zijn het uitgangspunt van de ontwikkeling. Er wordt gewerkt vanuit convergente differentiatie. De leerkracht is de spil bij de ontwikkeling van het kind. Er wordt gezocht naar de mogelijkheden van de leerling. De ouders worden vanaf de start betrokken bij de ontwikkeling van hun kind(eren). Onze ambities zijn: 1. De leraren kennen de onderwijsbehoeften van de leerlingen 2. De leraren kennen de stimulerende en belemmerende factoren van de leerlingen 3. De leerkrachten signaleren vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben 4. Ouders worden betrokken bij de (extra) zorg voor hun kind 5. Externe partners worden indien noodzakelijk- betrokken bij de ondersteuning Van de leerlingen 6. De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen (Dotcomschool, CITO LOVS en OVM) 7. Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens, bepaalt de school de aard en de zorg voor zorgleerlingen 8. De school voert de zorg planmatig uit 9. De school gaat de effecten van de zorg na en stelt bij waar nodig 10. De intern begeleider coördineert de zorg en begeleiding 11. Er is een vaste structuur van groeps- en leerlingbesprekingen 12. Er is een duidelijke leerlingoverdracht 3. De organisatie van de zorg op De Rank Interne begeleider Onze interne begeleider is verantwoordelijk voor de leerlingenzorg. Zij is 3 dagen beschikbaar voor deze taak. Daarnaast begeleidt zij een aantal LGF-leerlingen. In 2
verband met de ontwikkeling van Passende Zorg, ons Zorgprofiel en onze verplichtingen is het van groot belang de deskundigheid op onze school verder uit te breiden. Leerkracht De leerkracht stelt groepsplannen op om optimaal in te kunnen spelen op de verschillende onderwijsbehoeften in een heterogene groep. In groep 2 zijn de plannen gericht op de ontluikende geletterdheid en gecijferdheid. Vanaf groep 3 zijn er groepsplannen voor technisch lezen, begrijpend lezen, spelling en rekenen. Een groepsplan wordt in een cyclus van twee keer per jaar door de leerkracht gemaakt met een tussentijdse en eindevaluatie. In deze cyclus komt een leerkracht vrijwel altijd tot drie onderwijsarrangementen: de basisgroep, de intensieve groep en de extragroep. Een groepsplan is een hulpmiddel voor leerkrachtgedrag, klassenmanagement en didactiek: Wat is het doel? Wat is de inhoud? Hoe organiseren? Hoe evalueren? Dit plan vormt een kapstok voor het efficiënt omgaan met verschillen tussen leerlingen en omvat een beschrijving van het onderwijsaanbod (onderwijsarrangement) aan alle leerlingen in de groep voor een bepaalde periode. Het beschrijft welke aanpak en interventies de leerkracht uitvoert om de doelen te bereiken. Om de leerlingen in te delen in één van de genoemde groepen maken we gebruik van een subgroepenoverzicht. Voor het schooljaar 2012/2013 hebben we afgesproken vorm te geven aan de groepsplannen technisch lezen en spelling. Voor het schooljaar 2013/2014 staat dit voor rekenen en begrijpend lezen op het programma. De keuze dit jaar voor spelling en technisch lezen is pragmatisch geweest, de gebruikte methodes voor Spelling en Technisch lezen voorzien in het les geven op drie niveaus. Zorgkalender In de zorgkalender staan alle geplande zorgactiviteiten die er in een schooljaar plaatsvinden. Zie hiervoor de bijlage zorgkalender. Toetskalender 3
Op De Rank gebruiken wij een toetskalender. In de bijlage toetskalender wordt het overzicht gegeven van de methode-onafhankelijke toetsen die in een schooljaar worden afgenomen. 4. Wanneer spreken we van leerlingen die ondersteuning nodig hebben? We spreken van een leerling die ondersteuning nodig heeft wanneer de leerling een achterstand in resultaten laat zien afgezet tegen de mogelijkheden van het kind (1), wanneer de leerling ver vooruitloopt op het groepsniveau (2), of wanneer de leerling sociaal-emotioneel opvalt in de groep (3). 1. Wanneer een leerling van groep 3 t/m groep 8 op de landelijk genormeerde toetsen een lage C, D of een E scoort (IV en V), het bijbehorende DLE een grote achterstand vertoont, wanneer een CITO-toetsuitslag 2 niveaus lager is dan de voorgaande toets, dan is dit voor ons een indicatie om dit kind nader te bekijken. De leerkracht bewaakt dit aan de hand van de toetsuitslagen, observaties en overige resultaten. Tijdens de groepsbespreking kunnen ook de methodetoetsen aanleiding geven tot verdere actie. Voor leerlingen van wie we verwachten dat die maximaal het eindniveau van groep 7 halen voor één of meerdere vakken en voor deze vakken niet de leerstof van groep 8 aangeboden zullen krijgen, wordt voor één of meerdere vakken een individueel onderwijsarrangement opgesteld. (Zie bijlage protocol ontwikkelingsperspectief) Voor het volgen van de groepen 1 en 2 maken we gebruik van OVM. Het OVM is behalve een leerlingvolgsysteem ook een planningsinstrument. De groepsoverzichten geven een goed beeld van de ontwikkelings- en leeropbrengsten binnen de groep. Deze vormen het uitgangspunt voor het formuleren van een realistisch groepsplan. Medio het schooljaar 2012/2013 gaan we hiervoor het digitale volgsysteem gebruiken 2. Naast de leerlingen die minder snel vooruitgaan, zijn er ook leerlingen die op bepaalde vakgebieden vooruitlopen op het groepsniveau. Deze kinderen willen we extra uitdaging geven, met name als er sprake is van meerbegaafde leerlingen. In de loop van het schooljaar 2013 is het beleidsplan klaar om structureel goed in te kunnen spelen op de onderwijsbehoefte van deze leerlingen. 3. Op sociaal-emotioneel gebied gebruiken we vanaf het schooljaar 2011-2012 het programma van De Vreedzame School. De Vreedzame School is een compleet programma voor sociale competentie en democratisch burgerschap. Het beschouwt de klas en de school als een leefgemeenschap waarin kinderen zich gehoord en gezien voelen, een stem krijgen, en waarin kinderen leren om samen beslissingen te nemen en conflicten op te lossen. Kinderen voelen zich verantwoordelijk voor elkaar en voor de gemeenschap en staan open voor de verschillen tussen mensen. Tot het schooljaar 2011-2012 vulden de kinderen uit de groepen 5-8 een vragenlijst in (WMKPO). Op dit moment oriënteert De Rank zich op het gebruik van de vragenlijst die behoort bij het programma De Vreedzame School. Het nadeel is dat deze meetmethode niet COTAN gecertificeerd is. 4. Dossiervorming, het leerlingvolgsysteem en groepsmappen 4
Om de ontwikkeling van ieder kind te volgen, hebben we een methode-onafhankelijk Leerlingvolgsysteem. In de toetskalender is opgenomen op welke momenten welke Citotoetsen worden afgenomen. In de groepsmappen registreert elke leerkracht de resultaten van de methodegebonden toetsen. Op basis van al deze gegevens wordt twee keer per jaar een rapport gemaakt. Na ieder schooljaar wordt een overdrachtsverslag gemaakt voor de volgende leerkracht, met informatie over alle leerlingen. Specifieke informatie over leerlingen (gespreksverslagen, aantekeningen, onderzoeksverslagen, etc) wordt vastgelegd in Dotcomschool (digitaal) of bewaard in de dossierkast bij de interne begeleider. 5. Inschakeling externe expertise / mogelijke verwijzing Wanneer een kind niet meer binnen de zorgbreedte van de school kan worden begeleid, gaan wij op zoek naar de expertise van externe hulpinstanties. De school streeft er naar om, binnen de mogelijkheden van de school, voor elk kind een eigen arrangement van onderwijs en zorg te realiseren dat past bij wat het kind nodig heeft. Dat vraagt om een uitgebreid gedifferentieerd dekkend netwerk van zorg- en onderwijsvoorzieningen en samenwerking tussen onderwijs, jeugdzorg en de GGD. Leidend is daarbij de hulpvraag van het kind. Wanneer de ontwikkeling van een kind dreigt te stagneren en de vraag van het kind naar zorg en begeleiding de competentie van de basisschool te boven gaat, moet snel en eenvoudig een zorg- en eventueel verwijzingstraject in gang kunnen worden gezet. Route Verrichten van nader onderzoek 1. Er wordt een uitgebreid individueel handelingsplan opgesteld en de ouders worden natuurlijk op de hoogte gebracht. Aanmelding bij het ZAT (Zorg Advies Team). De expertise binnen het samenwerkingsverband wordt ingezet, bijvoorbeeld in de vorm van ambulante begeleiding. Daarnaast kunnen externe specialisten worden ingeschakeld wanneer (uitgebreider) onderzoek nodig blijkt. De kosten hiervan komen in sommige gevallen voor rekening van de ouders. Afhankelijk van de bevindingen van het ZAT kan een leerling worden aangemeld bij de Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL) van het samenwerkingsverband. Het betreft dan een verwijzing naar een school voor speciaal basisonderwijs (SBO). Soms wordt een leerling verwezen naar een andere basisschool. In enkele gevallen wordt het traject ingezet van Leerling Gebonden Financiering of verwijzing naar het Speciaal Onderwijs. 1 Voor onderzoek en consultatie is altijd de toestemming van de ouders nodig en we stellen de ouders van elke stap op de hoogte. We vinden het belangrijk dat school en ouders elkaar ondersteunen. Het begeleiden van een kind, zonder merkbaar resultaat, heeft geen zin. We kunnen er dan voor kiezen om in overleg met de ouders een passende basisschool te zoeken. 5
6. Ouders informeren Ouders moeten geïnformeerd worden over de zorg voor hun kinderen. Twee keer per jaar is er een verplichte contactavond waarvoor de ouders van leerlingen in de groepen 3 t/m 8 worden uitgenodigd. Voor de ouders van leerlingen in de groepen 1 en 2 zijn er niet twee maar vier contactavonden. Tijdens de contactavonden wordt informatie uitgewisseld over de leerlingen. Ook worden eventuele individuele handelingsplannen besproken en ondertekend door de ouders. Bij de start van het schooljaar is er een algemene informatieavond voor ouders. Er wordt dan door de leerkracht verteld over de gang van zaken in de groep. Naast deze geplande contacten met ouders kan er op initiatief van leerkracht of ouders altijd een tussentijdse afspraak worden gemaakt. 7. Taak van de interne begeleider De taken van de interne begeleider zijn o.a.: Op Schoolniveau Ondersteuning leerkracht Interne begeleiding - Toetskalender - Zorgoverleg met directie - Evaluatie toetsresultaten met directie en team - Orthotheek - Leerlingdossiers - Zorgplan - Planning extra hulp - Beleidsmatig advies - Leerlingbesprekingen - Toetsresultaten bespreken - Begeleiding bij invoering toetsresultaten. - Klassenbezoek/begeleiding - Observaties - Ondersteuning/advies Groepsplannen en Handelingsplannen - Ondersteuning gebruik orthotheek - Ondersteunen realiseren van passend onderwijs - Spoedoverleg (ad hoc zaken) - Gesprekken met ouders - Voor- en nabespreken van onderzoeken met leerkracht en ouders - Beslissingen over doublure/vervroegd overgaan - Hulp bij onderwijskundige rapporten - Coördinatie rugzakleerlingen - Ondersteuning overdracht zorgleerlingen bij wisseling leerkracht - Netwerkbijeenkomsten SWV 6 x per jaar - IB-bijeenkomsten Fluenta 2x per jaar - Contacten binnen het SWV Contact met: - Eduniek en OPDC De Wenteltrap i.v.m. onderzoeken en consultatie - PCL/ZAT 6
Instanties Ouders Leerling - GGD - Logopedie - Schoolarts - Bureau Jeugdzorg - SBO/SO - VO - Schoolmaatschappelijk werk - Andere instanties - Aanvraag van LGF in samenwerking met ouders en leerkracht begeleiden - Gesprekken - Advies - incidentele toetsen - PDO s voorafgaand aan onderzoek extern 8. De orthotheek De orthotheek is een verzameling van materialen en hulpmiddelen. Deze kunnen worden ingezet als verrijking of remediëring voor de leerlingen. Daarnaast is er informatie aanwezig voor de leerkracht om zich te verdiepen in verschillende onderwerpen. 9. Schoolverbeterplan Elk jaar wordt er, gerelateerd aan het Schoolplan, een schoolverbeterplan opgesteld aan de hand van de teambespreking cito-analyse en -evaluatie 2. Dit gebeurt in overleg met directie en IB er. Het plan is gericht op verbetering van kwaliteit van het onderwijs op De Rank. 10. Aannameprocedure van zorgkinderen Wanneer een kind met een zorgvraag bij De Rank aangemeld wordt, zal er altijd zorgvuldig bekeken worden of wij die benodigde zorg kunnen bieden. Dit zal in samenspraak met ouders gaan en eventuele andere instanties ( te denken valt aan: ambulante begeleider, zorgteam oude school). Deze procedure geldt ook voor kinderen die vanuit het speciaal (basis)onderwijs teruggeplaatst worden naar de basisschool. Voor kinderen die onze school al bezoeken kan door ouders LGF aangevraagd worden. Deze financiering wordt volledig voor deze kinderen aangewend. Voor de LGF-leerlingen wordt een handelingsplan opgesteld, in overleg met ouders, school en ambulant begeleider. 2 Zie bijlage zorgkalender 2012-2013 7