KENMERKEN VAN EN KEUZES VOOR REKENBELEID Martin van Reeuwijk 25 april 2013
REKEN- (EN TAAL) BELEID IN PRAKTIJK Onderzoek rekenen in VO, 303 scholen Niveaus en rollen binnen de school Visie en kenmerken rekenen Waar staat jouw school met rekenen Hoeveel kost rekenen (bij jou op school)
ONDERZOEK REKENEN IN VO Onderzoeksgroepen steekproef Vmbo-breed 102 Mavo (Vmbo-t) 28 Mavo (Vmbo-t)/Havo 33 Havo/Vwo 130 Gymnasium 10 Totaal 303
Waarom? de aanleiding Wie gaat wat doen? wiskunde of schoolbreed Rol van de docent Wat ga je inzetten? materialen, ook ict Doelgroepen, ook rekenzwakke leerlingen Wat gebeurt al op je school? in kaart brengen Aansluiting: Instroom, doorstroom, uitstroom Visie en concepten? past aanpak bij de school Rekenbeleid Hoe meet je?, visie, toetsen, welke en waarom Wie gaat het betalen taakuren, extra geld (57) Plan maken en invoeren Plaats binnen school? steun directie, langdurig Wat is je didactiek?
CONCLUSIES, 1 het merendeel van de vo-scholen heeft rekenbeleid ontwikkeld een vorm van rekenonderwijs ingevoerd. gymnasia besteden nauwelijks extra tijd aan rekenen vmbo-t scholen geven rekenen het meest structureel een plek op meer dan 80% vmbo aparte rekenlessen rekenlessen worden meestal door wiskundedocenten gegeven. Nauwelijks scholen met een aparte rekendocent.
CONCLUSIES, 2 op bijna alle scholen is rekenen is onderwerp van gesprek rekenen is een aanleiding die tot samenwerking binnen de school en leidt tot. samenwerking buiten de school (met po en vervolgonderwijs) scholen (h)erkennen dat rekenen ook in andere vakken gebeurt. bij economie meer rekenen dan bij wiskunde. op zoek naar vormen van differentiatie en rekenen op maat. niveaudifferentiatie in de klas.
ONDERZOEK NAAR TVO EN RBVO Op 8 scholen interviews met personen schoolbreed Over taalgericht vakonderwijs (TVO) en rekenbewust vakonderwijs (RBVO) Wat zijn kritieke factoren voor succesvol taal- en rekenbeleid; structureel en schoolbreed
NIVEAUS EN ROLLEN, TAKEN Schoolleider Taal- en rekencoördinator Docent Nederlands/docent rekenen (wiskunde?) Vakdocent (docent wiskunde?) Extra (IB-er, RT, excellentie)
Taal en rekenen op 5 niveaus Schoolleiding Visie ontwikkelen Beleid maken Coörd. Ned/Rek Mede visie ontwikkelen Beleid maken en uitvoeren Docent Ned//Rek Aanleren Aansturen in de school Vakdocent Gebruiken en toepassen De rol van taal en rekenen bij het leren begrijpen Extra Meer voor excellent en achterblijvers Voorbeeld Vrij lezen Rekenuur Taal/rekenen onderdeel van (functionerings) gesprekken Voorbeeld Interne training Beleidsplan maken Voorbeeld Rubric schrijven maken Aanpak voor lezen aanleren Voorbeeld Grafiek (laten) uitleggen bij ak. Actuele teksten gebruiken Voorbeeld Steun op maat met ict Met x-posters extra taken
VISIE OP REKENEN (TAAL) cijferen, realistisch, gecijferd Drieslag (taal en) rekenen RBVO (en TVO) Schoolbreed taal en rekenen Hoe past rekenvisie bij schoolvisie?
De ontwikkeling van het concept Rekenen / Functionele Gecijferdheid (Numeracy) Basisbewerkingen rekenen Rekenen in contexten uit het dagelijks leven Rekenen is geïntegreerd in het culturele, maatschappelijke, persoonlijke en emotionele handelen
Hoe pak je rekenen aan: Drieslag rekenen rekenen aanleren in de les met een (reken)docent, expert in inhoud en didactiek Onderhoud, rekenen gebruiken en toepassen in andere vakken (dan wiskunde), in beroepsvakken en/of in projecten en thema s. (individuele) oefening; oefenen op papier, computer of individuele ondersteuning, maatwerk en RT
Reken docent handelen nuttig gebruiken benoemen Gebruiken toepassen Geïntegreerd RBVO Reken Bewust Vak Onderwijs (TVO) Praktijk/vak docent ICT, IB-er rekenspecialist RT-er Rijke rekenlessen of workshops structuur & systematiek versterking opbouw repertoire ontwikkelen interactie reflectie aanleren Ondersteuning en oefening Individueel op maat oefenen basis oefenen consolideren
VISIE OP REKENEN A Welke visie op rekenen heeft jullie school? (koers, strategie, doelen) Steekwoorden Delen met elkaar
DE PRAKTIJK Hoe ziet de praktijk van het rekenen er uit bij jouw op school? Aan de hand van 11 kenmerken
elf kenmerken inrichting rekenonderwijs Rekenbeleid en visie Rekenlessen Toetsen Registreren Samenwerking Differentiatie Zwakke rekenaars Wie heeft (welke) kennis van rekenen Visie op onderwijs Wie verzorgt rekenen Materiaal A
6 MODELLEN VOOR REKENEN IN VO rekenen als extra vak,. in andere vakken geïntegreerd. doen niks extra s aan rekenen (gymnasium). extra uur, bijspijkeren, in andere vakken, intensief en doordacht combinatie (mavo). alleen voor zwakke rekenaars, onderdeel van wiskunde.
Hoe organiseer je het? Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4 Model 1 Model 2 Model 3 Model 4 Rekentoets afnemen bij wiskunde Rekentoets Afnemen bij wiskunde, extra uur Extra aandacht bij mentoraat Rekentoets Advies Remediërend Kleine groep verplicht Remediërend Kleine groep verplicht Remediërend Kleine groep verplicht Extra uur Extra uur Extra uur Rekentoets Extra aandacht bij wiskunde Extra aandacht bij aardrijkskunde Extra aandacht bij biologie Vrijwillig Vrijwillig Vrijwillig Rekentoets
Organisatie op vmbo Klas 1 Klas 2 Klas 3 Klas 4 BB Klas 4 KB Model 1 Rekentoets Elke klas 1 uur rekenen per week, hele jaar: breuken, procenten, verhoudingen Rekentoets Elke klas 1 uur rekenen per week, hele jaar Onderhoud bij wiskunde, wiskunde verplicht Iedere leerling volgt wiskunde BB: Groep 1 volgt dit voor rekentoets, geen examen wiskunde Groep 2: doet examen wiskunde en rekentoets 2F Leerling volgt wiskunde BB: doel rekentoets 2F Of Leerling volgt wiskunde KB: doel examen wiskunde KB en rekentoets 2F Model 2 Rekentoets Elke klas 1 uur rekenen per week, hele jaar: breuken, procenten, verhoudingen Rekentoets Kleine groep remediërend Onderhoud bij allerlei vakken Onderhoud bij wiskunde, wiskunde verplicht Iedere leerling volgt wiskunde BB: Groep 1 volgt dit voor rekentoets, geen examen wiskunde Groep 2: doet examen wiskunde en rekentoets 2F Leerling volgt wiskunde BB: doel rekentoets 2F Of Leerling volgt wiskunde KB: doel examen wiskunde KB en rekentoets 2F
VISIE IN RELATIE TOT PRAKTIJK A Hoe zie je de visie terug in de praktijk?
organisatiestructuur strategie O P E R A T I O N E E L Het Wybertje professionele cultuur Alex van Emst, 1996 systemen AEM-01.012
HOEVEEL KOST REKENEN? onderwijstijd, rekenlessen materiaal toetsen uren van mensen; coördinatie en overleg scholing
BIJ JOUW OP SCHOOL? A Hoeveel kost rekenen?
BELANGRIJKSTE WAARNEMING De communicatie tussen de lagen in de school is cruciaal: verbinding realiseren Verschillende fasen 1. Start 2. Op de rit 3. Onderhouden en aanpassen Verschillende betrokkenheid
APS EN REKENEN www.apsrekenen.nl Martin van Reeuwijk m.vanreeuwijk@aps.nl