gemeente Eindhoven Dienst Maatschappelijke en Culturele Zaken Raadsbijlage nummer ras Inboeknummer 98loo8833 Beslisdatum BTW 3o juni r 998 Dossiernummer 827.305 Raadsbijlage Voorstel om te komen tot een verbeterde klimaat- en energiebeheersing in zwemparadijs De Tongelreep 1 Inleiding Klimatologische klachten van klanten en personeel van het recreatieve golfslagbad van De Tongelreep hebben de directie doen besluiten hiernaar een onderzoek te laten uitvoeren. Uit de resultaten hiervan is gebleken dat de capaciteit van de bestaande ventilatie-inrichting ontoereikend is, wat resulteert in een relatieve luchtvochtigheid (RV-waarde) van bijna continue 80% of hoger, terwijl een comfortabele en acceptabele waarde schommelt tussen 55%en 65%. Omdat de huidige installatie buitenlucht aanzuigt, is de RV-waarde in vochtige perioden, met name in de herfst en de lente, zelfs zeer regelmatig hoger dan 90%. Een lagere luchtvochtigheid bevordert niet alleen het comfort, maar zorgt tevens voor een lager energieverbruik en bevordert de levensduur van de dakconstructie. Gedurende het onderzoek is tevens gebleken dat met relatief eenvoudige en goedkope investeringen bespaard kan worden op elektra, door middel van gecontroleerde aansturing (peak-shaving en frequentieregeling) van diverse grote elektra-gebruikers (pompen e.d.). Het verlagen van de luchtvochtigheid en het gecontroleerd aansturen van elektragebruikers dragen beiden bij tot een lager energiegebruik, wat resulteert in een lagere milieubelasting. 2 Voorgeschiedenis Zwemparadijs De Tongelreep heeft in 1997 haar 10-jarig jubileum gevierd. De exploitatie van het zwembad is bij de opening in 1987 gebaseerd op een prognose van 834.000 bezoekers per jaar. Na een stormachtige beginperiode van zelfs meer dan 1 miljoen bezoekers, stabiliseert het bezoekersaantal zich de afgelopen 6 5 7 jaren op zo n 840.000. Nog steeds iets boven het aantal waarvoor het gebouwd werd. Vanaf de beginperiode zijn er problemen met betrekking tot de RV-waarde van het golfslagbad geweest door een ontoereikend vermogen van het ventilatiesysteem. Investeringen in waterattracties om de bezoekerstroom - letterlijk en figuurlijk - op gang te houden hebben geleid tot een verergering van het probleem. De
Raadsbijlage nummer ras praktijksituatie is een RV-waarde van bijna continue boven de 809o, en zelfs boven de 90% bij een natte buitenlucht. De Iuchtbehandelingsinstallatie dateert nog uit de beginjaren en is pas in 2001 volgens de reguliere investeringsplanning aan vervanging toe. De capaciteit van de luchtbehandelingsapparatuur van het golfslagbad bedraagt maximaal 70.000 m per uur, terwijl nagenoeg een verdubbeling van deze capaciteit noodzakelijk is om onder andere een acceptabele en comfortabele RV-waarde van 55% 0 65% voor klanten en personeel te waarborgen. Noodzakelijke investeringen in attracties om de bezoekersaantallen te realiseren, hebben geleid tot een toegenomen vraag naar elektriciteit om diverse pompen in werking te zetten. De meeste pompen worden nog onafhankelijk van elkaar aangestuurd, en zo komt het regelmatig voor dat door het gelijktijdig in werking treden hiervan het gecontracteerde vermogen van 250 kwh overschreden wordt. Het elektriciteitsbedrijf rekent voor elke extra kwh een boete, in de maanden oktober t/m maart van tussen f 65,ÃćâĆňâĂİ en f 75,ÃćâĆňâĂİ, afhankelijk van de maand. Gecontroleerde aansturing in de vorm van regeling van het toerental van diverse motoren en pompen (frequentieregeling) en het voorkomen van piekbelastingen op het elektriciteitsnet (peak-shaving) van de op dit moment nog onafhankelijk van elkaar functionerende motoren en pompen, kan middels een relatief eenvoudige budgettair neutrale investering uitgevoerd worden. 3 Probleemstelling a De relatieve luchtvochtigheid (RV) in het recreatieve golfslagbad van De Tongelreep bedraagt tijdens de openstellingstijden nagenoeg continue meer dan 80%, terwijl een comfortabele RV-waarde voor klanten en personeel de 65%o niet overschrijdt. Daarnaast veroorzaakt een hoge RV-waarde een hoog energieverbruik en verkorting van de levensduur van de dakconstructie. b Het gelijktijdig in werking treden van onafhankelijk van elkaar opererende elektrische apparatuur (pompen e.d.) en het ontbreken van een frequentieregeling, veroorzaakt respectievelijk een piekbelasting boven het gecontracteerde vermogen, wat leidt tot boetes van het energiebedrijf en een hoog energieverbruik. 4 Wijze van aanpak / oplossingsrichting a Reeds in de Risico-inventarisatie gemeentelijke instelling zwembad De Tongelreep van de Gemeentelijke Gezondheidsdient, afdeling BZG uit 1995 zijn diverse knelpunten omschreven die veroorzaakt worden door een te hoge RV-waarde. Het advies was om het geheel van de problemen te onderzoeken, en niet ieder onderdeel apart (bijlage ligt voor u ter inzage). De problematiek is dermate divers en complex, dat slechts enkele bedrijven dit op een adequate wijze ten uitvoer kunnen brengen. Op basis van positieve ervaringen van collega zwembaden en artikelen in vakbladen, is het bedrijf Johnson Controls
Raadsbijlage nummer ras in 1997 benaderd. Dit bedrijf heeft aangeboden een onderzoek naar de klimaat- en energiebeheersing in zwemparadijs De Tongelreep uit te voeren op basis van no-cure, no-pay. Het onderzoek is begin 1998 afgerond en heeft aangetoond dat een verlaging van de RV-waarde van maximaal 65% haalbaar is. Dit kan gerealiseerd worden door een ander ventilatiesysteem toe te passen. In plaats van het huidige systeem waarmee de vochtige lucht verdreven wordt met verse (en vaak toch nog vochtige) buitenlucht, wordt er een systeem voorgesteld dat de vochtige lucht van het golfslagbad ontvochtigt. Groot voordeel van het hergebruiken van de warme binnenlucht is dat hiermee een forse besparing op energie kan plaatsvinden. b Tijdens het onder a genoemde onderzoek is tevens gebleken dat er bespaard kan worden op energie, door middel van een gecontroleerde aansturing van diverse grote elektriciteitsverbruikers. Door enerzijds het ontbreken van een adequate frequentieregeling op een aantal pompen, en anderzijds het onafhankelijk van elkaar functioneren van deze pompen, ontstaat een onnodig hoog energiegebruik, wat in het ergste geval ook nog leidt tot overschrijding van het gecontracteerde vermogen. Dit levert dus in de praktijk een dubbel financieel nadeel: hoog verbruik, met kans op boetes. Ad a enb. Johnson Controls is een wereldwijd opererende onderneming op het gebied van onder andere klimaat- en energiebeheersingssystemen. Zij werkt, afhankelijk van het probleem, samen met diverse onafhankelijke externe adviseurs. Vanwege de complexiteit van de problematiek bij De Tongelreep en de hiervoor benodigde zeer specialistische kennis heeft Johnson Controls gebruik gemaakt van de expertise van twee onafhankelijke bureaus. Door deze bundeling van expertise, waarbij alleen Johnson Controls aanspreekpunt is en eindverantwoordelijk is, en omdat dit bedrijf in haar concept-performance-contract(prestatiecontract), een maximale RVwaarde van 65% en een minimale besparing van f 190.000,ÃćâĆňâĂİ op energie garandeert, heeft het een unieke marktpositie. 5 Maatschappelijke effecten en het meetpunt voor succes Een hoge Iuchtvochtigheid heeft een negatieve uitwerking op het welbehagen van klanten en personeel. Dit uit zich in prikkelende ogen en een benauwd gevoel. Een hoge RV-waarde is oorzaak van diverse ziekmeldingen, echter het aantal hiervan is niet onderzocht. Het tegengaan van een hoge RV-waarde gebeurt in de huidige situatie door het verdrijven van warme vochtige lucht met voorverwarmde droge(re) buitenlucht. Dit gaat gepaard met forse energieverliezen. De voorgestelde nieuwe installatie ontvochtigt de binnenlucht en hergebruikt de warmte hiervan.
Raadsbijlage nummer r 25 Niet alleen mensen, ook de dakconstructie heeft te lijden van de hoge RV-waarde. Indien de hoge RV-waarde niet aangepakt wordt, dient rekening gehouden te worden met een vervroegde renovatie van de dakconstructie. Middelen hiervoor zijn pas begroot in 2003. Zwemparadijs De Tongelreep zet kwalitatief hoogwaardige zwemproducten in de markt, en tracht hiermee haar doelstelling van onder andere 840.000 jaarlijkse bezoeken te realiseren in een sterk concurrerende markt. Periodiek vertaalt zich dat in een ruime 7 als rapportcijfer van de klanten. De klant stelt echter steeds hogere eisen ten aanzien van de productkwaliteit, en het welbehagen en het comfort, is hiervan een belangrijk onderdeel. De beoogde investering zal een belangrijke impuls voor verbetering van de productkwaliteit betekenen. Daarnaast levert het hergebruik van vochtige en verwarmde lucht, in combinatie met een frequentieregeling in de Lucht Behandelings Kasten (LBK s), een besparing van energie op van f 100.000,ÃćâĆňâĂİ op jaarbasis. De investering in de gewijzigde aansturing van met name diverse pompen levert een besparing op elektra van jaarlijks f 90.000,ÃćâĆňâĂİ, waardoor de investering hiervoor budgettair neutraal te dekken is. De totale besparing ad f 190.000,ÃćâĆňâĂİ vertaalt zich direct tot een lagere rnilieubelasting door een lager gas- en elektraverbruik. De jaarlijkse besparing zal de eerstvolgende jaren aangewend worden ter dekking van de investeringen (zie 5 6). Eventuele toekomstige financiele ruimte, afhankelijk van onder andere prijsontwikkelingen van water en energie en de benodigde investeringsvolumes ter vervanging van de luchtbehandelingssystemen in andere accommodatie-onderdelen, kunnen in overleg met u, mogelijk worden aangewend ter realisatie van de gestelde bedrijfsdoelen van De Tongelreep, met name behoud van bezoekersaantallen. Bij gebleken toekomstige financiele ruimte zullen wij u hierover informeren. 6 Gevolgen van de aanpak De financiele consequenties van enerzijds de vervroegde investering in een nieuwe luchtbehandelingsinstallatie en anderzijds in een niet geraamde investering van de aansturingsinstallatie van grote elektraverbruikers wordt respectievelijk uitgewerkt in 5 6.1 en 5 6.2. 6.1 Vervroegde investering in een nieuwe luchtbehandelingsinstallatie. In de begroting van 1998 is in de langetermijninvesteringsplanning van De Tongelreep in 2001 een bedrag opgenomen van f 4.037.000,ÃćâĆňâĂİ ten behoeve van de vervanging van de luchtbehandelingsinstallatie van onder andere het 25 meter- en 50 meter-golfslagbad en horeca. Voorgesteld wordt om de vervanging van de luchtbehandelingsinstallatie van het golfslagbad vervroegd per einde 1998 te realiseren. Hiervoor is een volume benodigd van f 2.240.000,ÃćâĆňâĂİ. Dit bedrag komt overeen met het geplande volume ten behoeve van het golfslagbad. De vervanging van de luchtbehandelingsinstallatie
Raadsbijlage nummer 125 in de overige accommodatie-onderdelen komt hiermee niet in gevaar. Voor een dergelijke luchtbehandelingsinstallatie wordt een realistische afschrijvingsperiode gehanteerd van 15 jaar. De totale investering (luchtbehandeling 5 6.1, frequentieregeling 5 6.2) levert een gegarandeerde besparing op van f 190.000,ÃćâĆňâĂİ per jaar. Het naar voren halen van de investering brengt t/m 2000 een totale kapitaallast van f 698.000,ÃćâĆňâĂİ met zich mee en kan daarom niet gedekt worden uit de jaarlijkse besparing. Vandaar dat overleg is gevoerd met de ING-bank inzake een lease-constructie, waarbij de lasten tot aan het beschikbaar komen van het investeringsbudget, nagenoeg volledig gedekt worden door de besparing op energie. Qm de investering t/m 2000 te financieren is het mogelijk de luchtbehandelingsinstallatie per maand te leasen middels een zogenaamde operational-lease. Deze wordt in twee delen aangeboden: " deel 1: f 505.250,ÃćâĆňâĂİ met een looptijd van de minimale vijf jaar ter verkrijging van een Energie Investerings Aftrek. De jaarlijkse leasekosten bedragen f 62.000,ÃćâĆňâĂİ inclusief BTW bij een volledig lease-jaar. Deel 1 wordt na vijf jaar, in 2003, afgekocht voor f 270.250,ÃćâĆňâĂİ. De jaarlijkse lasten, bestaande uit leasekosten vanaf 2001 en de kapitaallasten vanaf 2003, zijn reeds voorzien in de meerjarenbegroting. " deel 2: f 1.735.064,ÃćâĆňâĂİ met een looptijd voor 26 maanden: november en december van 1998 en de volledige jaren 1999 en 2000. De jaarlijkse leasekosten bedragen f 107.000,ÃćâĆňâĂİ inclusief BTW bij een volledig leasejaar. Deel 2 wordt per 1 januari 2001 afgekocht voor f 1.714.000,ÃćâĆňâĂİ. De jaarlijkse lasten, bestaande uit kapitaallasten vanaf 2001, zijn reeds voorzien in de meerjarenbegroting. De som van de lease-delen 1 en 2 bedraagt derhalve f 169.000,ÃćâĆňâĂİ inclusief BTW voor de investeringsjaren t/m 2000. Dit wordt gedekt door de jaarlijkse besparing op energie ad f 190.000,ÃćâĆňâĂİ. Resteert jaarlijks een bedrag van f 21.000, welke kan worden aangewend voor de niet geraamde investering van de elektrische aansturingsinstallatie (5 6.2). Vanaf 2001 worden de restant-leasekosten en het restant aan kapitaallasten volledig gedekt door de reeds in de meerjarenraming voorziene investeringslasten. Gehoord het advies van de commissie voor middelen, milieu en sport, wordt echter de voorkeur gegeven aan gemeentelijke financiering in plaats van de voorgestelde leaseconstructie. Hiervoor zal het Financieringsfonds het benodigde bedrag ad f 2.240.000,ÃćâĆňâĂİ beschikbaar stellen en slechts de jaarlijkst rentelasten ad 69o in rekening brengen gedurende de overbruggingsperiode tot aan het beschikbaar komen van middelen uit de vervangings-investeringsplanning in 2001.
Raadsbijlage nummer ras 6.2 Niet geraamde investering van de elektrische aansturingsinstallatie. Ten behoeve van de te treffen voorzieningen ter voorkoming van piek-belastingen en ten behoeve van een efficienter energieverbruik, is een investeringsvolume benodigd ad f 363.350,ÃćâĆňâĂİ. Dit bedrag is exclusief BTW, daar dit door De Tongelreep verrekenbaar is. De gemiddelde kapitaallasten bedragen f 35.000,ÃćâĆňâĂİ per jaar over een realistische afschrijvingsperiode van 15 jaar. Dekking kan gevonden worden uit het restantbedrag van de besparing op energie. 7 Resultaten van overleg / inspraak De onderdeelscomrnissie Tongelreep van de ondernemingsraad is ingelicht inzake de voorgestelde maatregelen. Haar advies is positief. Contractbesprekingen met Johnson Controls hebben geleid tot garanties inzake een maximale RV-waarde van 65% en een minimale besparing van f 190.000,ÃćâĆňâĂİ op energie, volgens huidig prijsniveau. Uitonderhandeld is dat eventuele extra besparingen volledig ten gunste van de exploitatie van De Tongelreep komen. 8 Communicatie Uitvoering van de werkzaamheden zal plaatsvinden tijdens de jaarlijkse onderhoudsperiode van het golfslagbad van 28 september t/m 8 oktober. In deze 11 dagen zal er 24 uur per dag aan de uitvoering van de voorgestelde investeringen gewerkt worden om het golfslagbad op 9 oktober operationeel te hebben. Communicatie vindt jaarlijks plaats middels folders en informatie aan de kassa. In de onderhoudsperiode van het golfslagbad zijn de overige baden gewoon open. 9 Advisering raadscommissie(s) De commissie voor middelen, milieu en sport hebben wij over dit voorstel gehoord. Haar advies is in het voorstel verwerkt en ligt voor u ter inzage. Een ontwerpbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan. Burgemeester en wethouders van Eindhoven, R. Welschen, burgemeester. C. Tetteroo, secretaris.
Raadsbijlage nummer r 25 Besluit De raad van de gemeente Eindhoven; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 30 juni 1998, nr. 125; gelet op het advies van de commissie voor middelen, milieu en sport; besluit: 1 voor de realisatie van een verlaging van de relatieve luchtvochtigheid (RV) in het recreatieve golfslagbad van De Tongelreep naar maximaal 65&o, thans over te gaan tot een gedeeltelijke vervroegde vervanging van de in 2001 geplande totale vervanging van de luchtbehandelingsinstallatie van De Tongelreep; 2 het maximale investeringsbedrag ad f 2.240.000,ÃćâĆňâĂİ in afwijking van de concernrichtlijnen, tot aan het beschikbaar komen van het vervangings-investeringsbudget in 2001, door het Financieringsfonds te laten financieren middels een aflossingsvrije lening aan zwemparadijs De Tongelreep tegen een vastgestelde jaarlijkse rente van 696, waarbij de hieruit voortvloeiende jaarlijkse rentelast gedekt wordt uit de jaarlijkse besparing op aardgas en elektra; 3 voor de te treffen voorzieningen ter voorkoming van piek-belastingen en ten behoeve van een efficienter energieverbruik, een budgettair neutraal krediet beschikbaar te stellen van f 363.350,ÃćâĆňâĂİ ;. 4 de begrotingswijziging dienovereenkomstig vast te stellen. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 6 juli 1998. N. van der Spek, voorzitter. C. Tetteroo, secretaris. 98003131