Jaarverslag 2008 donald smits centrum voor informatie technologie. donald smits centrum voor informatie technologie > jaarverslag 2007 1 <

Jaarverslag 2008 donald smits centrum voor informatie technologie donald smits centrum voor informatie technologie > jaarverslag 2007 1 <

> 2

Voorwoord................................. 5 Missie en visie............................. 7 Inhoud Organisatie................................ 8 Overzicht 2008........................... 10 Vooruitblik............................... 20 Personeel................................ 20 Financiën................................. 22 Het CIT in 2008........................... 24 Publicaties HPC/V......................... 25 donald smits centrum voor informatie technologie > jaarverslag 2008 3 <

> 4

Voorwoord Dit is alweer het tweede jaarverslag van het Donald Smits Centrum voor Informatie Technologie (CIT). Het CIT is ontstaan nadat in april 2007 de universitaire ICTafdelingen samengevoegd zijn met het Rekencentrum. In 2008 is de aanvankelijk papieren organisatie steeds beter gaan werken, mede door het aanbrengen van enkele subtiele wijzigingen in de organisatiestructuur en de toedeling van taken tussen afdelingen. Medewerkers zijn zich gaandeweg meer thuis gaan voelen in de nieuwe organisatie. De klant-leverancierrelatie heeft handen en voeten gekregen via het demand management, een uitgebreide dienstenportfolio en een financieel model gebaseerd op een beperkt aantal kostendragers. De werkwijzen bij projecten en processen zijn verder gestandaardiseerd op basis van Prince2 en ITIL. Er is een begin gemaakt met het verbeteren van de technische infrastructuur gebruik makend van de in 2007 uitgevoerde externe audits. Deze hadden betrekking op de betrouwbaarheid, robuustheid en veiligheid van de universitaire ICT-voorzieningen. Deze verbeteringen worden deels bekostigd uit een speciaal daarvoor ingesteld kwaliteitsfonds. Eind 2008 is een klanttevredenheidsonderzoek uitgevoerd om een ijkpunt te krijgen voor toekomstig beleid. De officiële uitkomsten daarvan volgen begin 2009. We hebben in 2008 gaandeweg moeten constateren dat de resultaatgerichtheid van het CIT voor verbetering vatbaar is. Dat willen we bereiken door betere samenwerking en meer aandacht voor de in- en externe communicatie. Dit zijn speerpunten geworden in het jaarplan 2009. Prof. dr. C.G.M. Sterks (Algemeen directeur). Drs. H.H.J. Wind (Adjunct-directeur). Naast de standaard ICT-dienstverlening wordt er enthousiast meegewerkt aan de ICT-facilitering van grote projecten zoals LOFAR en Big Grid. Hier zijn in 2008 Target en Draadloos Groningen bij gekomen. Verder is een bijdrage geleverd aan Prace (Partnerschap for Advanced Computing in Europe). Deze projecten stellen onze medewerkers in staat te werken aan de grenzen van de ICT. Dat daagt hun uit en houdt hun scherp. Centralisatie van universitaire dienstverlening gaat overal gepaard met een aanvankelijke terugval of stagnatie in het niveau van de dienstverlening. Dat was in Groningen niet anders. Het is ons een genoegen te constateren dat we in 2008 duidelijk een positieve trend hebben weten neer te zetten. Die zullen we voortzetten. Wij blijven ons inzetten voor innovatieve ICT-diensten om de Rijksuniversiteit Groningen te ondersteunen bij haar ambities op het terrein van onderwijs, onderzoek en de daarvoor benodigde bedrijfsvoering. Directie CIT donald smits centrum voor informatie technologie > jaarverslag 2008 5 <

Visualisatie.

Missie en visie Met het verzorgen van kwalitatief hoogstaand onderwijs en onderzoek in een internationale context behoort de Rijksuniversiteit Groningen tot de mondiale top. Toponderwijs en toponderzoek zijn alleen mogelijk als de docenten, studenten en onderzoekers gebruik kunnen maken van concurrerende voorzieningen op het gebied van ICT. Als primaire taak verricht het CIT dan ook dienstverlening op het gebied van ICT ter ondersteuning voor het onderwijs, onderzoek en de organisatie van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). De missie van het CIT luidt als volgt: Het CIT ontwikkelt, levert en ondersteunt, door middel van een betrouwbare, flexibele, klantgerichte werkwijze, innovatieve ICT-diensten die bijdragen aan de ambities van de Rijksuniversiteit Groningen op het gebied van onderwijs, onderzoek en organisatie. De missie moet worden uitgevoerd in een veranderende omgeving die wordt bepaald door verschillende trends binnen en buiten de RUG. De trends binnen de RUG hebben betrekking op onderwijs, onderzoek en organisatie. Deze trends bepalen de visie waaruit de strategische doelen worden afgeleid. Visie en strategie Het CIT genereert de meeste meerwaarde voor de universiteit door zich te richten op innovatieve ICTdiensten. Onderwijs en onderzoek zijn hier het meest bij gebaat en dit past goed bij de strategie van de RUG om een internationale topuniversiteit te zijn. Geen topuniversiteit zonder top ICT-dienstverlening. Innovatie vergt een flexibele organisatiestructuur en werkwijze zonder dat dit ten koste gaat van kwaliteit en betrouwbaarheid. De volgende organisatorische principes vormen hierbij het uitgangspunt: > De organisatie wordt ingericht als een professionele netwerkorganisatie ; > Projecten, diensten en bijbehorende processen zijn leidend in de werkwijze; > Strikte scheiding van ontwerp en implementatie van beheer; > Inspelen op technische trends en ontwikkelingen in de markt; > Voortdurende ontwikkeling van de organisatie en de expertise. Trends en ontwikkelingen Met de start van de nieuwe universitaire ICT-organisatie in 2007 is een klant-leverancier relatie ontstaan tussen CIT en faculteiten en diensten. Dit komt onder meer tot uitdrukking in de inrichting van het demand management, de opstelling van een dienstenportfolio en een financieel model op basis van kostendragers. Afspraken moeten formeel worden vastgelegd en financieel verantwoord worden. Vergelijkbare trends spelen zich af binnen het onderwijs en onderzoek. Docenten en onderzoekers worden steeds meer beoordeeld op meetbare prestaties. Studenten gaan steeds hogere collegegelden betalen en stellen hogere eisen aan de ICT-diensten. Door hun grote mobiliteit weten zij goed wat zich elders in de wereld op dit vlak afspeelt. donald smits centrum voor informatie technologie > jaarverslag 2008 7 <

2 Organisatie 2.1 Evaluatie reorganisatie Na het afronden van de reorganisatie van de universitaire ICT-diensten en de start van het CIT in 2007 heeft in 2008 een evaluatie van de reorganisatie plaatsgevonden. De samenvoeging van de universitaire ICT-afdelingen tot één universitaire ICT-organisatie was voortgekomen uit de toenemende standaardisatie van ICT-voorzieningen bij de universiteit. De bundeling van ICT-voorzieningen zou ten goede moeten komen aan de kwaliteit en efficiency en een halt moeten toeroepen aan de toenemende stijging van de kosten van de ICT-ondersteuning. De evaluatie van de reorganisatie omschrijft het verloop van het reorganisatieproces. Geconcludeerd wordt dat de reorganisatie volgens plan is verlopen. De nieuwe organisatie is drie maanden later van start gegaan dan oorspronkelijk de bedoeling was en heeft niet tot ontslagen geleid. Of de doelstelling met betrekking tot verhoging van de kwaliteit en efficiency is gehaald, moet in de toekomst nog blijken. Wel wordt de conclusie getrokken dat er een halt is toegeroepen aan de stijging van de kosten van de ICT-dienstverlening. 2.2 Evaluatie organisatie Naast de formele evaluatie conform de reorganisatiecode is in april 2008 gestart met een uitgebreide interne evaluatie binnen het CIT. Bij deze evaluatie is kritisch gekeken naar de organisatiestructuur, de verdeling van de taken binnen het CIT en de beschikbare capaciteit. Uitgangspunt was het verbeteren van de efficiëntie en effectiviteit van de organisatie om de klanten optimaal te kunnen bedienen. De evaluatie van de nieuwe organisatie heeft geleid tot een aantal aanpassingen in de organisatie die per 1 augustus 2008 zijn geëffectueerd. 2.3 Klanttevredenheidsonderzoek In november 2008 heeft het CIT een klanttevredenheidsonderzoek uit laten voeren onder studenten en medewerkers over de universitaire ICT-voorzieningen. De enquête is door 3.710 personen (studenten en medewerkers) ingevuld. Dat is een respons van 11%. Het cijfer waarmee de totale tevredenheid met betrekking tot de universitaire ICT-voorzieningen wordt gewaardeerd, is 6,7. Dit cijfer is vergelijkbaar met resultaten van klanttevredenheidsonderzoeken bij soortgelijke organisaties in het land. Studenten zijn over het algemeen meer tevreden (7,0) over de ICT-voorzieningen dan de medewerkers (6,5). Van de studenten zijn de eerstejaars (7,5) weer meer tevreden dan ouderejaars (6,8). Het onderzoek werd in opdracht van het CIT uitgevoerd door het onderzoeksbureau Integron via een onlinevragenlijst. Naast de tevredenheid werd ook het belang van de ICT-voorzieningen en het imago van het CIT bij de eindgebruikers (studenten en medewerkers) in kaart gebracht. De onderzoeksaspecten zijn niet alleen op totaalniveau gemeten maar ook per dienst en faculteit, type gebruiker (wetenschappelijk en ondersteunend personeel) en studentsoort (eerstejaars en ouderejaars). De uitkomsten van het klanttevredenheidsonderzoek hebben inzicht gegeven in waar het CIT op dit moment staat als organisatie en worden gebruikt om op een gerichte manier de ICT-dienstverlening aan de universitaire gemeenschap te verbeteren. directie relatiebeheer en ondersteuning security manager (adviseur directie) diensten, projecten en processen onderwijs, onderzoek en ontwikkeling Organigram van het CIT op 1 april 2008. werkplekdiensten netwerkdiensten servicedesk netwerkinfrastructuur serverinfrastructuur dienstenontwikkeling applicatieontwikkeling HPC&V Opleidingen > 8

2.4 Demand managers De demand managers treden op als belangenbehartiger van de faculteiten en diensten. Zij zijn in dienst bij een faculteit of dienst en treden aldaar op als ICT-adviseur van het bestuur. De demand managers hebben regulier overleg met het CIT over de bestaande en nieuw te realiseren dienstverlening van het CIT. Dit bevordert de afstemming van de dienstverlening op de behoeften van de afnemers. In 2008 kende de RUG de volgende demand managers. Demand manager M.J.B. Becker R.P. Datema Mevr. A.L. Degenaar M.S. van Delden Drs. L.A. van der Duim A.J. Gankema R.J. Jansen Ing. J.C. van der Weele Ing. P. Zandbergen Dr. R. Smedinga Drs. R. Zwaagstra Eenheid Universitair Medisch Centrum Groningen Facilitair Bedrijf Universiteitsbiliotheek Universiteitsbibliotheek Universiteitskrant Universitair Onderwijscentrum Groningen (met uitzondering van de werkplekken) Faculteit der Letteren Faculteit Rechtsgeleerdheid Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap Faculteit Wijsbegeerte Bureau van de Universiteit Faculteit Economie en Bedrijfskunde Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen Kernfysisch Versneller Instituut Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen 2.5 Raad van Advies Het CIT kent een Raad van Advies die het beleid en de kwaliteit van de universitaire ICT-organisatie bewaakt. De Raad van Advies van het CIT bestaat uit zeven vertegenwoordigers afkomstig uit verschillende sectoren van de universiteit. De Raad van Advies komt minimaal drie maal per jaar bijeen. De Raad van Advies van het CIT bestaat uit de volgende personen: > mw. prof.dr. R. Broer (Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen) > mw. prof.dr. G. Redeker (Faculteit der Letteren) > mw. drs. A. Schockman-Sannes (Faculteit Rechten) > prof.dr. H.A.L. Kiers (Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen), voorzitter > dr. A.M. van den Berg (Kernfysisch Versneller Instituut) > drs. A.J. Kee (Faculteit Medische Wetenschappen) > M. van Wolferen (student-lid Universiteitsraad) donald smits centrum voor informatie technologie > jaarverslag 2008 9 <

3 Overzicht 2008 3.1 Onderwijs en ICT Studenteninschrijvingssystemen In 2008 kwam het project SIS (Studenten Inschrijvingssysteem) in de implementatiefase. Dit project heeft tot doel het huidige studenteninschrijvingssysteem van de RUG (ISIS) te vervangen en een goede koppeling met het landelijke systeem Studielink te realiseren. Het nieuwe systeem moet in mei 2009 in productie gaan. Het aantal internationale studenten dat aan de Rijksuniversiteit Groningen studeert, is in de afgelopen jaren sterk toegenomen. Ten behoeve van de stroomlijning van de werving, aanmelding en toelating van buitenlandse studenten is het programma OLAAS (OnLine Application & Admission) in 2008 in gebruik genomen. Hiermee wordt het mogelijk het gehele toelatingsproces digitaal en met webtechnologie te ondersteunen. Centrale Virtuele Onderwijsruimte (CVO) De eerste fase van het project Centrale Virtuele Onderwijsruimte werd in 2008 afgerond. In de centrale virtuele onderwijsruimte zijn de onderwijssystemen gekoppeld aan de administratieve systemen waardoor een geïntegreerde en transparante ICT-omgeving ontstaat. Studenten krijgen in de elektronische leeromgeving Nestor hiermee een portal dat zij naar hun persoonlijke behoeften kunnen inrichten en waarop in principe alle onderwijsinformatie, zoals onderwijsaanbod en persoonlijke studieresultaten, gepresenteerd kan worden. Bezettingstool studentenwerkplek Voor de Universiteitbibliotheek is een systeem ontworpen waarmee studenten in één oogopslag kunnen zien hoeveel pc s per computerzaal beschikbaar zijn om aan te werken. Het systeem presenteert de informatie over de bezetting van de pc's op een webpagina zodat het via het internet te benaderen is. Daarnaast wordt de informatie op beeldschermen getoond die op diverse plekken binnen de RUG hangen. Ook worden de gegevens gelogd waarmee later de bezettingsgraden kunnen worden uitgerekend. Opleidingen De trend van het gerichter trainen van ICT-vaardigheden heeft zich ook in 2008 voortgezet. Deelname aan de reguliere trainingen volgens het cursusrooster laat een lichte afname zien, daarentegen is er een meer dan evenredige stijging te zien van op maat gesneden trainingen. Het aantal varianten in trainingen is in 2008 uitgebreid tot een dekking dat voor elke vraag wel een passend antwoord geboden kan worden. Het aanbod bestaat nu uit reguliere cursussen, maatwerktraining voor groepen, workshops en presentaties, en individuele trainingen (op de werkplek zoals bijvoorbeeld Spraakherkenning, of in een CIT-cursuszaal zoals bij het Open Leercentrum). Daarnaast biedt het CIT ook maatwerkondersteuning op de werkplek. Ondersteuning op de werkplek De ondersteuning op de werkplek is in 2008 nieuw aan het aanbod toegevoegd. Een CIT-docent zoekt samen met de gebruiker op de werkplek naar oplossingen om ICTgerelateerde werkzaamheden efficiënter uit te voeren. Soms is een heel simpele macro al voldoende om veel handmatig werk te automatiseren, en wanneer deze handelingen periodiek uitgevoerd moeten worden, is de tijds- en dus ook kostenbesparing enorm. Kantoorautomatisering Het CIT is nauw betrokken geweest bij het ontwikkelen en implementeren van de nieuwe RUG-huisstijltool van DotOffice. De Office-ontwikkelaars van het CIT hebben de externe leverancier bijgestaan door advisering en testen. Binnen de RUG bestond de ondersteuning uit eindgebruiker-support, ontwikkelen van verschillende sjablonen voor Word en Powerpoint, en het bouwen van off-line voorzieningen. Andere RUG-brede applicaties die het CIT heeft ontwikkeld en onderhoudt, zijn applicaties voor het maken van bullen en voor het maken van de begrotingen. Naast deze grote projecten is een groot aantal kleinere projecten uitgevoerd voor verschillende faculteiten, het UMCG en het universitair Sportcentrum. Op landelijk niveau is voor VSNU de Kuoflex-applicatie voor het genereren van flexibele rapportages over in- en uitstroom en studievoortgang verzorgd. 3.2 Onderzoek en ICT High Performance Computing en Visualisatie (HPC/V) Ten behoeve van de inzet van ICT in het wetenschappelijk onderzoek heeft de RUG de afgelopen jaren aanzienlijk geïnvesteerd in hoogwaardige High Performance Computing en Visualisatie-faciliteiten (HPC/V). Wetenschappers van de Rijksuniversiteit Groningen kunnen beschikken over state-of-the-art-faciliteiten op dit gebied. High Performance Computing (HPC) In 2008 werd de supercomputer BlueGene/L ( Stella ) die sinds 2005 bij het CIT in gebruik was, vervangen door de opvolger BlueGene/P. Deze BlueGene/P beschikt over een > 10

Cursussen Bezettingstool. Cray SV1e supercomputer. BlueGene/P 11 <

Het LOFAR-project. Het geplande windenergiepark Delfzijl Noord. De voorlichtingsmanifestatie in de Martinikerk in Groningen over de komst van de Regiotram. > 12

nieuwere technologie en biedt meer functionaliteiten voor de gebruikers. De machine is voor een groot deel bedoeld voor het LOFAR-project van de stichting Astron. De rest is beschikbaar om ingezet te worden voor andere wetenschappelijke projecten. Begin 2008 is de Cray SV1e-supercomputer voor altijd uitgezet. Een deel van de functionaliteit is overgenomen door een 'super-pc' met zestien processor cores en 128 GB geheugen. Verder bestonden de rekenfaciliteiten het afgelopen jaar uit een HPC-cluster 200 van rekennodes en een Grid-cluster voor Grid-computing dat onderdeel uitmaakt van de Europese Grid-infrastructuur EGEE (Enabling Grids for E-sciencE). High Performance Visualisatie (HPV) Zowel het Reality Center in de Zernikeborg als de mobiele 3D-opstelling zijn in 2008 veelvuldig gebruikt voor demonstraties en onderzoeken. Begin 2008 is de mobiele 3D-opstelling opgewaardeerd naar een breedbeeldoplossing. Dit maakt de mobiele 3D-opstelling nog beter geschikt voor architectuur- en landschapsvisualisaties op locatie, zonder dat er meer verticale ruimte nodig is. De mobiele opstelling is ondermeer gebruikt bij de opening van de Bernoulliborg - het nieuwe hoofdgebouw van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen van de RUG, tijdens de Millenergy Open Dagen in Delfzijl, die in het teken stonden van het geplande windenergiepark Delfzijl Noord en de voorlichtingsmanifestatie in de Martinikerk in Groningen over de komst van de Regiotram. In het virtual reality-theater in de Zernikeborg zijn in het afgelopen jaar eveneens vele demonstraties gegeven in het kader van onderzoek en public relations. LOFAR Het LOFAR-project is in 2008 gestart met de definitieve aanleg van de sensorvelden voor de astronomie-, geofysica- en infrageluid-applicaties. In Nederland zullen op minstens achttien locaties in het centrale gebied nabij Exloo en achttien velden daarbuiten de stations voor de astronomie worden gebouwd. Daarnaast komen er zeventien geofysica- en dertig infrageluid-stations en een dicht netwerk van geofoons boven het Annerveense gasveld. De IBM BlueGene/L-supercomputer, die het hart van de real-time verwerking van LOFAR-gegevens vormt, is in 2008 vervangen door de nieuwste generatie BlueGene/P. De uitbreiding van LOFAR met antennestations in andere Europese landen verloopt ook voorspoedig. Er zijn contracten voor de levering van vijf stations in Duitsland en Frankrijk getekend. Ten behoeve van de gebruikers wordt gewerkt aan het realiseren van de benodigde opslagcapaciteit en de daarbij behorende geavanceerde dataverwerkingtechnieken. Er zijn twee belangrijke initiatieven waarmee samengewerkt wordt ten behoeve van de realisering van een LOFAR Long Term Archive (LTA). Dit zijn Big Grid en Target. Big Grid Het Big Grid-project is ontstaan uit de behoefte die in veel wetenschapsgebieden wordt waargenomen: het beheren en beheersen van de enorme data-explosie. Voorbeelden zijn o.a. de Large Hadron Collider van CERN, databanken voor opslag en verwerking van patiëntengegevens, genoomonderzoek en historische archieven. Deze projecten hebben, vanuit een ICT-perspectief, vergelijkbare eigenschappen: ze hebben behoefte aan betrouwbare opslag, een uitgebreid archief, beveiligde koppeling tussen diverse locaties en de mogelijkheid om data uit te wisselen. Het Big Grid-project beoogt een landelijk netwerk te realiseren dat aan deze eisen voldoet. Het project omvat dataopslag- en dataverwerkingscapaciteit, gefaciliteerd door Grid-technologie. LOFAR is een belangrijk project voor Big Grid. Het stelt unieke eisen aan de verwerking, opslag en distributie van data. De samenwerking tussen LOFAR en Big Grid is in 2008 op gang gekomen. Een werkgroep heeft de behoefte voor een LOFAR Long Term Archive (LTA) geïnventariseerd en een voorlopige technische oplossing voorgesteld. In de aanloopfase wordt verwacht dat zo n 0,5 PetaByte nodig is, in latere jaren zal dat oplopen tot zo n 2 PetaByte per jaar. De opgestelde specificatie is het beginpunt voor een gedetailleerd ontwerp dat in het eerste kwartaal van 2009 uitgewerkt zal worden en daarna moet leiden tot een Long Term Archive dat geschikt is om aan de initiële data opslagbehoefte te voldoen. TARGET Met het Target-project zal een duurzaam economisch cluster intelligente informatiesystemen worden opgebouwd in Noord-Nederland, in het bijzonder gericht op databeheer bij zeer grote hoeveelheden data. Op basis van het Target-model voor volledige integratie van grootschalige dataverwerking, archivering en analyse worden in samenwerking tussen wetenschap en bedrijfsleven complexe en schaalbare datasystemen ontwikkeld en verbeterd. Deze proeftuin maakt het doorontwikkelen naar concrete markttoepassingen mogelijk en stelt deelnemers in staat om er in vervolgtrajecten verdere producten en diensten mee te ontwikkelen. Het project heeft de steun van de RUG, ASTRON en een groot aantal bedrijven. De RUG wordt penvoerder en het CIT levert de technische en financieeladministratieve ondersteuning. In de rekenhal van het CIT komt een omvangrijk testbed. Een voorstel voor financiering vanuit het Pieken in de Delta-programma Koers Noord via Sensor Universe was eind 2008 vrijwel gereed. Verwacht wordt dat het Target-project in de tweede helft van 2009 van start zal gaan. donald smits centrum voor informatie technologie > jaarverslag 2008 13 <

Minister-president Balkenende in gesprek met directeur Cees Sterks. Dienstverlening aan PDA-gebruikers. Balkenende geïnformeerd over innovatieve projecten In het kader van een werkbezoek was minister-president Balkenende op woensdag 26 november 2008 te gast bij het CIT. Tijdens het bezoek werd de minister-president geïnformeerd over enkele innovatieve ICT-projecten waar het CIT bij betrokken is: Draadloos Groningen, LOFAR en TARGET. Daarna woonde de ministerpresident een demonstratie bij in het virtual realitytheater en werd een bezoek gebracht aan de Rekenhal waar de nieuwe supercomputer BlueGene/P staat opgesteld. 3.3 Organisatie en ICT Service Oriented Architecture (SOA) In 2008 is een start gemaakt met het project Service Oriented Architecture RUG. Dit project is voortgekomen uit de constatering dat de universiteit als organisatie in toenemende mate afhankelijk is van de ICT-voorzieningen, terwijl de koppeling tussen de verschillende (administratieve) systemen nog lang niet optimaal is. Dit leidt tot een aanzienlijke beheerslast. Het SOA-project moet de architectuur van de informatievoorziening aan de RUG op een nieuwe en moderne leest schoeien, zodat de toekomstige ontwikkelingen bij het verlenen van services via internet, draadloze netwerken en PDA s goed ondersteund kunnen worden. Uw-PC: werkplekapparatuur RUG Europees aanbesteed Op 1 augustus 2008 is het contract ingegaan waarmee de RUG haar werkplekapparatuur voor de Universitaire werkplek (pc s, beeldschermen en laptops) via een Europese aanbestedingsprocedure van een vaste leverancier krijgt. De firma Bossers & Cnossen uit Groningen gaat de komende vier jaar pc s leveren aan de universiteit. Hiermee is de standaardisatie van werkplekken binnen de RUG gecreëerd. > 14

Mobiele werkplek voor RUG-medewerkers. De gelegenheid van de Europese aanbesteding is tevens aangegrepen om de processen rondom de bestelling, levering, afstoting en garantie van werkplekapparatuur te standaardiseren. Het gaat hier om een samenwerkingsverband tussen de leverancier en de Servicedesk. Bestellingen van werkplekapparatuur kunnen in de nieuwe situatie via de website worden geplaatst, waarna de apparatuur bij de leverancier wordt geïnstalleerd en gelabeld. De Servicedesk zorgt voor een ip-nummer, controleert de werkplek op stroom en netwerk en zorgt dat lokale data veilig wordt gesteld. De apparatuur wordt geleverd en door de leverancier aangesloten op de werkplek. Het aanbod van de standaard werkplekapparatuur is in nauw overleg met technici van het CIT en de demand managers samengesteld en getest. In bijzondere gevallen kan afgeweken worden van de standaarden en een special worden aangevraagd. Voor deze specials wordt gewerkt met een offerteprocedure. Mobiele ICT-werkplek Door de toegenomen mobiliteit neemt ook de wens en behoefte toe om met een laptop overal en altijd te kunnen werken. Om aan deze behoefte te voldoen, biedt het CIT sinds het afgelopen jaar de dienst mobiele werkplek voor RUG-medewerkers. De mobiele werkplek biedt via het draadloos internet van de RUG toegang tot universitaire ICT-diensten zoals mail en agenda, eventueel aangevuld met een standaard RUG-installatie voor de laptop. De installatie omvat een basis werkomgeving bestaande Windows XP en een aantal applicaties zoals o.a. Microsoft Office 2003. Voor deze installatie komen alleen de medewerkers van de universiteit in aanmerking aangezien de mobiele werkplek eigendom moet zijn van de instelling in verband met de gebruikte licenties. Personal Digital Assistant (PDA) Naar aanleiding van het toenemende PDA-gebruik is het CIT in 2008 gestart met het bieden van hulp aan PDAgebruikers. PDA-gebruikers kunnen bij de Servicedesk van het CIT terecht voor hulp bij het instellen en synchroniseren van RUGmail en de elektronische agenda RUGplanner. Daarnaast kan hulp geboden worden bij het synchroniseren van bestanden en indien mogelijk bij het instellen en gebruik van het draadloos netwerk Flexnet. Het uitgangspunt was het leveren van ondersteuning op basis van een aantal voorgedefinieerde PDA-besturingssystemen en PDA s. Dit kan aangepast of uitgebreid worden naarmate de vraag en trends veranderen. Momenteel omvat de ondersteuning PDA's en Smartphones met Mobile 6.0 (of nieuwer) en Blackberry's. donald smits centrum voor informatie technologie > jaarverslag 2008 15 <

De Servicedesk. > 16

Daarnaast is een start gemaakt met het uitbreiden van de dienstverlening naar de ondersteuning van iphones. Medewerkers van de Servicedesk hebben de beschikking gekregen over diverse PDA's om zo het kennisniveau te verhogen en daardoor de kwaliteit van de dienstverlening naar de klant te verbeteren. Security De IT security van de RUG heeft in 2008 geen wezenlijk ander beeld laten zien dan in het eraan voorafgaande jaar. Het aantal officiële door SURFnet-CERT gerapporteerde incidenten bedraagt 160, hetgeen niet wezenlijk afwijkt van de 150 incidenten die in het jaar 2007 werden gerapporteerd. Er is wel een verschuiving in de aard van de incidenten worden waar te nemen. Incidenten die binnen de RUG zijn geconstateerd, volgen de internationale trend. Er werden meer pogingen dan voorheen ondernomen om RUG-medewerkers en -studenten te verleiden persoonlijke informatie beschikbaar te stellen (zogenaamde phishing -pogingen). Meestal betreft het hier in twijfelachtig Nederlands geformuleerde uitnodigingen aan gebruikers van de universitaire ITfaciliteiten om accountgegevens (zoals gebruikersnamen en wachtwoorden) op te sturen aan een zich als servicedesk voordoende instantie. Helaas slagen deze phishingpogingen nog steeds (zij het slechts incidenteel). Medewerkers en studenten worden er daarom bij herhaling (bijvoorbeeld via de website) op geattendeerd dat de RUG nooit naar hun password zal vragen. In 2008 werd door SURF-IBO, in samenwerking met de Europese Terena-organisatie een maturity meting bij instellingen voor het hoger onderwijs uitgevoerd, waaraan ook door de RUG is deelgenomen. Uit deze meting blijkt dat de technische aspecten van IT security binnen de RUG-organisatie goed zijn verankerd. Verbeteringspunten liggen voornamelijk op het gebied van de awareness. Zo zijn veel gebruikers zich niet bewust van het bestaan van een RUG IT Acceptable Use Policy en officiële e-mail die aan alle gebruikers is gericht, wordt helaas nog niet geauthenticeerd verstuurd waardoor dergelijke e-mail formeel niet van spam kan worden onderscheiden. Voor de afhandeling van ernstige IT-incidenten kan de RUG een beroep doen op het zogeheten IT Security Crashteam. Het crashteam is in het afgelopen jaar enige keren ingezet voor het veilig stellen van data die was opgeslagen in RUG-computers en van essentieel belang werden geacht voor lopend justitieel onderzoek. Servicedesk Door de reorganisatie van de universitaire ICT-afdelingen zijn alle lokale helpdesken samengebracht in de afdeling Servicedesk. In 2008 heeft de Servicedesk veel aandacht besteed aan het vergroten van de zichtbaarheid en vindbaarheid. Dit heeft geresulteerd in beter zichtbare en herkenbare balies in de diverse RUG-gebouwen en is de bewegwijzering verbeterd. Tevens is de informatie op de website uitgebreid en is er een folder ontwikkeld waarin de belangrijkste informatie over de Servicedesk vermeld wordt. Ook de communicatie is aanzienlijk verbeterd. Zo geeft de Servicedesk vaker en inhoudelijk betere terugkoppeling aan klanten. In geval van storingen en calamiteiten zijn eindgebruikers en demand managers goed geïnformeerd via de RSS feed Sharpreader, mailberichten en regelmatige updates op de website in zowel de Nederlandse als de Engelse taal. Om de kwaliteit van de dienstverlening te blijven verbeteren, zijn verschillende overlegvormen gestart. Zo dragen IT-specialisten inhoudelijke kennis over op hun collega s van de Servicedesk. Servicedesk-medewerkers worden steeds vaker in een vroeg stadium betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe diensten, zodat klantenwensen beter behartigd kunnen worden. ITIL-processen, met name het incidentproces, krijgen toenemende aandacht. Dit resulteert in duidelijke procedures en snellere en meer inhoudelijke terugkoppeling naar de klant. Door regelmatig overleg tussen demand managers en Servicedesk-teamleiders te initiëren is meer wederzijds begrip ontstaan. Tevens biedt deze overlegvorm de mogelijkheid om de kaders van de dienstverlening door de Servicedesk te schetsen. donald smits centrum voor informatie technologie > jaarverslag 2008 17 <

Het bestuur en de Raad van Toezicht van Draadloos Groningen, v.l.n.r.: Willem Smink (bestuur), Henk Pijlman (Raad van Toezicht), Jacques Wallage (Raad van Toezicht), Marius Kooiman (bestuur), Simon Kuipers (Raad van Toezicht), Cor de Ruiter (bestuur). Antenne aan lantaarnpaal op Grote Markt. 3.4 Infrastructuur en ICT RUGnet In 2008 omvatte het universitaire netwerk (RUGnet) 13.000 netwerkaansluitingen verspreid over 150 gebouwen in de stad Groningen. De netwerkkern van RUGnet is in 2006 volledig op 10 Gbps overgegaan. In 2008 is de migratie van de infrastructuur naar IPv6 in gang gezet. De belasting van de infrastructuur van het RUG-netwerk (RUGnet) is de afgelopen jaren flink toegenomen door de overgang van decentraal opgestelde systemen naar centrale locaties met meer centraal beheer. Voor mail-, web- en fileserverdiensten draaien inmiddels grote centrale systemen die naast veel bandbreedte ook een hogere performance en hoge beschikbaarheidseisen vragen. De komst van de universitaire werkplek en de hoge mate van centralisatie op het gebied van werkplekondersteuning zorgen tevens voor een hogere belasting waardoor de switching-infrastructuur tegen de grenzen aan begon te lopen. Deelnemers aan de cursus Managing an Academic Network Infrastructure. Draadloos Groningen Voor het project Draadloos Groningen stond het jaar 2008 in het teken van de oprichting van de stichting, de afronding van de proef met draadloos internet in de binnenstad van Groningen en het opstarten van de aanbestedingsprocedure voor het vinden van een commerciële marktpartij voor de exploitatie en het beheer van het netwerk. De stichting Draadloos Groningen is op 17 maart 2008 formeel opgericht op initiatief van het Akkoord van Groningen, het samenwerkingsverband van de gemeente Groningen, de Hanzehogeschool Groningen, > 18

Het netwerkverkeer met SURFnet in 2008. 720 M 540 M 360 M 180 M 0 M Nov Dec Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Max In: 536.2 Mb/s Average In: 271.2 Mb/s Current In: 270.3 Mb/s Max Out: 971.7 Mb/s Average Out: 461.6 Mb/s Current Out: 481.7 Mb/s het Universitair Medisch Centrum Groningen en de Rijksuniversiteit Groningen. De stichting moet er voor zorgen dat in 2011 in Groningen een renderend stadsdekkend netwerk is gerealiseerd door het aantrekken van een marktpartij die de exploitatie en het beheer van het netwerk op zich neemt. Daarnaast dient de stichting nieuwe vormen van dienstverlening op het draadloos netwerk te stimuleren en een testbed aan te bieden voor de ontwikkeling van nieuwe diensten. De proef met een WiFi-netwerk in een gedeelte van de binnenstad van Groningen die in oktober 2007 van start ging, is in september 2008 afgerond. Tijdens de proef werd het draadloos netwerk gebruikt door studenten en medewerkers van de RUG, Hanzehogeschool en het UMCG. Daarnaast werd het netwerk door de Regiopolitie Groningen en de Gemeente Groningen voor diverse toepassingen ingezet. Uit de proef kwam naar voren dat het draadloos stadsdekkend netwerk zich vooral kan onderscheiden door de breedbandigheid van het netwerk. In vergelijking met UMTS en GPRS biedt een WiFi-netwerk zoals Draadloos Groningen de mogelijkheid om sneller en eenvoudiger toepassingen te ontwikkelen. 3.5 Internationale activiteiten Internationale cursus Het CIT is bij verschillende projecten met een internationale scope betrokken, deels Europese samenwerkingsprojecten en deels ontwikkelingsprojecten. In juni 2008 is voor de vijfde keer de internationale cursus Managing an Academic Network Infrastructure verzorgd. In drie weken krijgen IT-Professionals van publieke organisaties uit ontwikkelingslanden training in de verschillende aspecten van het beheer van een computernetwerk. Onderwerpen als bekabeling, switching en routering, wireless networking, servermanagement en security komen in deze training aan bod. In 2008 hebben vijftien deelnemers de cursus gevolgd. Een aantal deelnemers kwam via projecten in Mozambique en Tanzania waarin het CIT participeerde, de overige deelnemers kwamen via een beurs van Nuffic. Deze laatste groep kwam uit verschillende landen; Sri Lanka, Bhutan, Ethiopie, Uganda, Rwanda en Vietnam. Occasion en Caren In 2008 is het Occasion-project afgerond. Dit betrof een samenwerkingsproject dat onder het EU-programma IST (Information, Society and Technology) werd uitgevoerd. In het kader van dit project werd samen met het University College London en het Duitse DESY (Deutsches Elektronen Synchronoton, Hamburg) ondersteuning gegeven aan het verzorgen van internetdiensten voor de academische gemeenschappen in de Caucasus en Centraal Azië. Het contract voor Caren-project (Central Asian Research Education Network) is eind december getekend en kan gezien worden als een voortzetting van het Occasion-project. Het Caren-project wordt gecoördineerd door DANTE (Delivery of Advanced Network Technology to Europe) en er wordt nauw samen gewerkt met nationale onderzoeks- en opleidingsnetwerken van de deelnemende landen. donald smits centrum voor informatie technologie > jaarverslag 2008 19 <

4 Vooruitblik 5 Personeel Op basis van trends binnen de universiteit en de internationale omgeving zullen we ons blijven richten op innovatieve ICT-diensten. Dit zowel met betrekking tot de standaard dienstverlening als ook binnen projecten zoals LOFAR, Big Grid, Target, Prace en Draadloos Groningen. We zullen proberen de ondersteuning uit te breiden naar laptops en pda s. Ook hopen we in de loop van 2009 een Linux-werkplek aan te bieden. Op de Europese aanbesteding van de werkstations en van de visualisatiefaciliteiten volgen andere Europese aanbestedingen zoals die van de access-laag van het netwerk, van servers en storage-faciliteiten en van het rekencluster. Binnen de standaard ICT-dienstverlening zullen we steeds meer gaan virtualiseren. Virtualisatie van de desktop door steeds meer applicaties aan te bieden via het web ( any time, any place, any platform, any device ). Dit sluit niet alleen aan bij de wensen van de nieuwe generaties studenten maar ook bij de trend naar internationalisering en de ambities die de Rijksuniversiteit Groningen heeft op dat terrein. Virtualisatie van servers vindt plaats door deze te centraliseren en applicaties los te weken van specifieke hardware. Dit leidt tot kostenverlaging, meer flexibiliteit en energiebesparing. Er zal een onderzoek worden opgestart om te bezien hoe onze rekenhallen energiezuiniger kunnen worden en hoe de capaciteit en de redundantie binnen de rekenhallen kan worden uitgebreid. Het visualisatiecentrum zal in 2009 geheel worden vernieuwd. Voor de langere termijn hangt het realiseren van onze ambities af van het ICT-Strategieplan 2010-2014 dat in voorbereiding is en het budget dat daarvoor zal worden toegekend. 5.1 Evaluatie organisatie Na de afronding van de reorganisatie en de start van de nieuwe organisatie op 1 april 2007, heeft in 2008 een evaluatie van de organisatie plaatsgevonden. De evaluatie was bedoeld om met de ervaringen van een jaar kritisch te kijken naar het functioneren van de nieuwe organisatiestructuur en de verdeling van taken en beschikbare capaciteit. Tijdens gesprekken met de unithoofden en medewerkers kwam een aantal punten naar voren waarop de organisatie kon worden aangepast en verbeterd. De resultaten van de gesprekken en de voorstellen voor verbetering van de organisatie zijn diverse malen met directie, unithoofden en direct betrokkenen besproken en hebben uiteindelijk tot een aantal aanpassingen van de organisatie geresulteerd die in de loop van 2008 zijn geïmplementeerd. De aanpassingen hebben er onder andere in geresulteerd dat een aantal medewerkers in een andere unit werd ingedeeld waardoor taken en expertise beter worden gebundeld of duidelijker worden belegd. 5.2 Zitten doe je zo! Op verzoek van de CIT-directie heeft de Arbo- en Milieudienst (AMD) van de RUG het afgelopen jaar een workshop houdingsverbetering voor beeldschermmedewerkers opgezet. De workshop met de titel Zitten doe je zo! werd georganiseerd omdat veel CIT-medewerkers hun werk langdurig zittend moeten uitvoeren en een slechte zit- en werkhouding op de lange termijn ernstige lichamelijke klachten kan veroorzaken. Bijna alle CIT-medewerkers hebben aan deze workshop deelgenomen. Na de workshop Zitten doe je zo! zijn diverse werkplekonderzoeken uitgevoerd. > 20

5.3 Formatie per 31 december 2008 Afdeling aantal FTE s aantal FTE s (stud. ass.) Directie 1,9 Relatiebeheer en Ondersteuning 14,9 Werkplekdiensten 11,0 Netwerkdiensten 10,4 Dienstenontwikkeling 5,4 Servicedesk Algemeen 1,0 Servicedesk Centraal 7,5 0,7 Servicedesk Zernike 15,6 Servicedesk Binnenstad 13,6 Opleidingen 4,2 HPC/V 7,4 Applicatieontwikkeling 13,7 Serverinfrastructuren 15,4 Netwerkinfrastructuren 11,0 Algemeen 3,0 Totaal 136,0 0,7 Illustratie uit de folder zitten doe je zo! donald smits centrum voor informatie technologie > jaarverslag 2008 21 <

6 Financiën 2008 2007 2006 Resultaten k CIT CIT RC Exploitatierekening CIT Lasten Personele lasten 8.851 7.638 4.994 Huisvestingslasten 989 845 663 Apparatuur en inventaris 1.578 1.136 996 Overige lasten 3.963 4.160 3.380 Totaal lasten 15.381 13.779 10.033 Baten Rijksbijdrage 4.918 4.248 4.190 Overige opbrengsten * intern 9.089 8.540 5.351 * extern 1.448 1.571 1.054 Totaal opbrengsten 15.455 14.359 10.595 Resultaat 74 580 562 2008 2007 2006 Reserves en voorzieningen CIT CIT RC Bedrijfsreserve 87 148-243 Bestemde reserve 20-61 18 Totaal reserves 107 87-225 > 22

2008 2007 2006 Balans CIT CIT RC Activa Vaste activa Inventaris & apparatuur 3.440 3.512 3.021 Vlottende activa Vorderingen 1.000 1.582 1.103 Liquide middelen 3 3 2 Rek. courant Hoofdboekhouding 2.444 2.034 2.354 Voorraden 1 1 2 Totaal activa 6.888 7.132 6.482 Passiva 2008 2007 2006 Eigen vermogen Eigen vermogen 3.440 3.512 3.021 Reserves 108 87-226 Apparatuurfonds 984 797 1021 Schulden Schulden 1.675 2.032 1.825 Voorzieningen 681 704 841 Overige voorzieningen 0 0 0 Totaal passiva 6.888 7.132 6.482 donald smits centrum voor informatie technologie > jaarverslag 2008 23 <

Wouter Bos 7 Het Centrum voor Informatie Technologie in 2008 Januari > Bezoek Wouter Bos (foto) in het kader van Bsik-projecten > Workshop Zitten doe je zo! : speciale workshop houdingsverbetering voor beeldschermwerkers voor alle CIT-medewerkers Stichting Draadloos Groningen. Maart > Oprichting Stichting Draadloos Groningen (foto) > Inloopmiddag Sharepoint in samenwerking met de Hanzehogeschool Groningen > Informatiemiddag Draadloos Groningen (demonstratie mogelijke toepassingen) April > Digitale versie Van Dale woordenboeken beschikbaar voor studenten en medewerkers via Universitaire werkplek RegioTram Manifestatie. Komst Supercomputer BlueGene/P. Juni > Visualisatiedemonstratie tram Groningen door HPC/V in Martinikerk tijdens RegioTram Manifestatie (foto) > Komst supercomputer BlueGene/P (foto) Augustus > Aanschaf universitaire werkplekapparatuur Europees aanbesteed > KEI-markt; introductiemarkt eerstejaars studenten RUG (foto) > Introductie SURFmedia, nieuwe live en on-demand streaming multimediadienst voor studenten en medewerkers > Introductiemarkt buitenlandse studenten RUG November > Nieuw anti spam-programma voor RUG: SURF Mailfilter > Minister-president Jan Peter Balkenende bezoekt CIT (foto) > Klanttevredenheidsonderzoek onder studenten en medewerkers > 24 KEI-markt. Jan Peter Balkenende bezoekt CIT.

8 Publicaties HPC/V In 2008 zijn verschillende onderzoekspublicaties verschenen waarbij gebruik is gemaakt van de HPC/Vfaciliteiten. De onderwerpen variëren van quantum mechanica, moleculaire dynamica, sterrenkunde, genetica en biofysica tot bedrijfskunde. Baoukina, S., L. Monticelli, H.J. Risselada, S.J. Marrink and D.P. Tieleman, The molecular mechanism of lipid monolayer collapse. PNAS, 105:10803-10808, 2008. Bernsen, E., H.A. Dijkstra and F.W. Wubs, A method to reduce the spin-up time of ocean models. Ocean Modelling 20 (2008) 380-392. Dalla Vecchia, C., and J. Schaye, Simulating galactic outflows with kinetic supernova feedback. 2008, MNRAS, 387, 1431. De Raedt, H., Event-by-event simulation of quantum phenomena. Brazilian Journal of Physics 38, 26-36 (2008). Duffy, A.R., J. Schaye, S.T. Kay and C. Dalla Vecchia, Dark matter halo concentrations in the Wilkinson Microwave Anisotropy Probe year 5 cosmology. 2008, MNRAS, 390, L64. Etzel, J.A., V. Gazzola and C. Keysers, Testing Simulation Theory with Cross-Modal Multivariate Classification of fmri Data. PLoS One 3(11): e3690, 2008. Helder, J. and R.C.W.P. Verstappen, On restraining convective subgrid-scale production in Burgers' equation. Int. J. Numer. Meth. Fluids 56 (2008) 1289-1295. Knecht, V., H.J. Risselada, A.E. Mark and S.J. Marrink, Electrophoretic mobility does not always reflect the charge on an oil droplet. J. Colloid. Int. Sci., 318:477-486, 2008. Marrink, S.J., M. Fuhrmans, H.J. Risselada and X. Periole, The MARTINI force field. In: Coarse graining of condensed phase and biomolecular systems, G. Voth ed., CRC press, Chapter 2, 2008. Marrink, S.J., A.H. de Vries, T.A. Harroun, J. Katsaras and S.R. Wassall, Cholesterol shows preference for the interior of polyunsaturated lipid membranes. JACS, 130:10-11, 2008. Mobach, M.P., Do Virtual Worlds Create Better Real Worlds? Virtual Reality, Springer Monticelli, L., S.K. Kandasamy, X. Periole, R.G. Larson, D.P. Tieleman and S.J. Marrink, The MARTINI coarsegrained force field: extension to proteins. J. Chem. Th. Comp., 4:819-834, 2008. Pawlik, A.H. and J. Schaye, TRAPHIC - Radiative transfer for smoothed particle hydrodynamics simulations. 2008, MNRAS, 389, 651. Risselada, H.J. and S.J. Marrink, The molecular face of lipid rafts in model membranes. PNAS, 105:17367-17372, 2008. Risselada, H.J., A.E. Mark and S.J. Marrink, The application of mean field boundary potentials in simulations of lipid vesicles. J. Phys. Chem. B, 112:7438-7447, 2008. Rozema, G., N.M. Maurits and A.E.P. Veldman, Linking an artery to the circulation: introducing a quasisimultaneous coupling approach for partitioned systems in hemodynamics. In: J. Vander Sloten, et al. (eds.): ECIFMBE 2008, IFMBE Proceedings 22, Antwerpen (2008) 1930-1934. Schaye, J. and C. Dalla Vecchia, On the relation between the Schmidt and Kennicutt-Schmidt star formation laws and its implications for numerical simulations. 2008, MNRAS, 383, 1210. Schomaker, L.R.B., Word mining in a sparsely-labeled handwritten collection. In: B.A. Yanikoglu and K. Berkner (Eds.), Proceedings of Document Recognition and Retrieval XV, IS&T/SPIE International Symposium on Electronic Imaging, pp. 6815-23, 2008. Sengupta, D., H. Leontiadou, A.E. Mark and S.J. Marrink, Toroidal pores formed by antimicrobial peptides show significant disorder. BBA Biomembr., 1778:2308-2317, 2008. donald smits centrum voor informatie technologie > jaarverslag 2008 25 <

Trias, F.X., R.W.C.P. Verstappen, M. Soria, A. Gorobets and A. Oliva, Regularization modelling of a turbulent differentailly heated cavity at Ra =10^11. In: G.G.M. Stoffels et al. (eds.) Proc. 5th European Thermal- Sciences Conference, Eurotherm 2008, Eindhoven (2008). Trias, F.X., R.W.C.P. Verstappen, M. Soria and A. Oliva, Symmetry-preserving regularization modelling of a turbulent differentially heated cavity. In: Proc. Conf. LES in Science and Technology, Poznan, 21-22 April 2008. Van der Zant, T., L.R.B. Schomaker and E. Valentijn, Large-scale parallel document-image processing. In: B.A. Yanikoglu and K. Berkner (Eds.), Proceedings of Document Recognition and Retrieval XV, IS&T/SPIE International Symposium on Electronic Imaging, pp. 6815-28, 2008. Verstappen, R.W.C.P., On restraining the production of small scales of motion in a turbulent channel flow. Comp. Fluids 37 (2008) 887-897. Zhao, S. and H. De Raedt, Event-by-event simulation of quantum cryptography protocols. J. Comp. Theor. Nanosci. 5, 490504 (2008). Zhao, S., S. Yuan, H. De Raedt and K. Michielsen, Computer simulation of Wheeler's delayed choice experiment with photons. Europhys. Lett. 82, 40004 (2008). Zhao, S., H. De Raedt, and K. Michielsen, Event-by-event simulation model of Einstein-Podolsky-Rosen-Bohm experiments. Found. Phys. 38, 322-347 (2008). Zhu, J., H. Fan, X. Periole, B. Honig, and A.E. Mark, Refining homology models by combining replicaexchange molecular dynamics and statistical potentials. In Proteins-structure function and bioinformatics, 72, 1171-1188, Sept 2008. Wemmenhove, R., R. Luppes and A.E.P. Veldman, Application of a VOF method to model compressible two-phase flow in sloshing tanks. In: Proc. 27th Conf. Offshore Mech. Arctic Eng., Estoril (2008) paper OMAE2008-57254. Yefimov, S., P.R. Onck, E. van der Giessen and S.J. Marrink, Mechanosensitive membrane channels in action. Biophys. J., 94:2994-3002, 2008. Yuan, S., Relaxation and decoherence in quantum spin system. Phd Thesis (2008). Yuan, S., M.I. Katsnelson, and H. De Raedt, Decoherence by a spin thermal bath: Role of spin-spin interactions and initial state of the bath. Phys.Rev. B 77, 184301 (2008). > 26

colofon redactie vormgeving druk Donald Smits Centrum voor Informatie Technologie Marcel Zinger, Facilitair Bedrijf RUG GrafiMedia, Facilitair Bedrijf RUG donald smits centrum voor informatie technologie > jaarverslag 2008 27 <

Donald Smits Centrum voor Informatie Technologie bezoekadres De Zernikeborg Nettelbosje 1 9747 AJ Groningen postadres Postbus 11044 9700 CA Groningen telefoon 050 363 92 00 fax 050 363 34 06 e-mail secretariaat-cit@rug.nl internet www.rug.nl/cit > 28