05.2011 landschapskant Nood-Hageland Dag van de biodivesiteit Wechte zondag 22 mei 2011 in dit numme Dag van de biodivesiteit p2 Samenweking met bedijven p4 Landschapsanimatie: Wat is dat? p6
Regionaal Landschap Nood-Hageland... een steek én een oganisatie De steek Het egionaal landschap Nood-Hageland is een egio van 41.000 ha in het noodoosten van de povincie Vlaams-Babant. De steek ligt op de ovegang van de zandige Kempen en het zandlemige Hageland. Samen met de valleien van de Deme, Winge, Motte en Begijnenbeek zogen de uitgespoken ijzezandsteenheuvels voo een aantekkelijk en afwisselend landschap. Denk hiebij nog talijke oude monumenten, histoische stadjes en pittoeske dopen en je hebt de pefecte mix van natuu en cultuu. Wie zijn wij? De vzw Regionaal Landschap Nood-Hageland wekt met de steun van het Vlaamse Gewest, de povincie Vlaams-Babant en negen aangesloten gemeenten. Daanaast weken we nauw samen met veenigingen actief ond natuu en landschap, toeistische oganisaties, landbouwes en jages. Als je deze kant in je bievenbus kijgt, betekent dit dat je in een van onze negen gemeenten woont. Aaschot, Begijnendijk, Bekkevoot, Diest, Holsbeek, Lubbeek, Rotselaa, Schepenheuvel-Zichem en Tielt-Winge behoen tot ons wekingsgebied. Samen gensveleggend weken aan natuu en landschap In oveleg met alle gebuikes van de open uimte steven we naa duuzame natuu- en landschapszog. Zo maken we onze steek nog aantekkelijke. En nodigen we inwones en bezoekes uit om op een zogzame manie te genieten van onze typische landschappen en natuu. Contact Regionaal Landschap Nood-Hageland vzw Villa Coemans. Gelodeweg 2. 3200 Aaschot T 016 63 59 54 F 016 63 10 60 info@lnh.be www.lnh.be Colofon Deze Landschapskant is een uitgave van Regionaal Landschap Nood-Hageland vzw en veschijnt tweemaal pe jaa. v.u. Julien Delaué vom Mee wit duk Atoos oplage 65.000 ex. foto cove IJsvogel Havey van Diek/Buiten-beeld Deze uitgave is mogelijk gemaakt met de steun van dag van de biodivesiteit zondag 22 mei 2011 Bouweij Jack-Op in Wechte. van 10u30 tot 18u 2010 was niet alleen het jaa van de biodivesiteit, maa ook de stat van het decennium van de biodivesiteit. De povincie Vlaams-Babant, gemeenten, egionale landschappen en natuuveenigingen sloegen in 2010 de handen in elkaa met de povinciale biodivesiteitscampagne Je hebt mee buen dan je denkt. Op zondag 22 mei kan je op de intenationale dag van de natuu op vekenning in en ond Wechte. Je kan op eigen houtje via een uitgestippelde wandeling op zoek naa de koestebuen van de Demevallei. Of je kan op stap met een ABC-gids om de oude landgebuiken van de vallei te leen kennen. Je kan ook kiezen om in een ecologische tuin te ontdekken welke koestebuen je daa tegenkomt. Daanaast kan je een hoop tips opdoen om zelf mee biodivesiteit in en ond je huis te kijgen. beeld natuulijke tuin Katien Santemans De dag van de biodivesiteit is een oganisatie van het Regionaal Landschap Nood-Hageland vzw i.s.m. de gemeente Rotselaa, MAR Rotselaa, Natuupunt Rotselaa en Temelo. Dit evenement kadet in de povinciale biodivesiteitscampagne je hebt mee buen dan je denkt. 2
NIET TE MISSEN TERUGBLIK PROGRAMMA Biodivesiteit in je tuin: lente-tuinwandelingen > 10u30 > 12u30 en 14u30 > 16u30 > Locatie: tuin van Alex Schubet, Guldentop 4, 3118 Wechte > Inschijven via koestebuen@lnh.be of 016 63 59 54 Biodivesiteit in het landschap > Bewegwijzede landschapswandeling (+/-8km): doolopend van 13u > 16u > ABC-wandeling met gids (+/- 4km): 13u30 & 15u > KindeKoeste-zoektocht (+/- 5 km): doolopend van 13u > 16u > Locatie: Bouweij Jack-Op, Amestaat 1, 3118 Wechte Aan de slag voo biodivesiteit > Wokshop insectenhuis/bijenhotel: 13u > 15u en 15u30 > 17u30 voo iedeeen vanaf 8j > Inschijven voo deze wokshop via 016 63 59 54 of koestebuen@lnh.be Totem van de Demevallei > Bekendmaking om 17u doo dh Dik Claes (bugemeeste Rotselaa) Week van het bos 2010 De week van het bos in Host tok op 1 weekend zo n 3000 mensen. Allen genoten van een geslaagde mix van cultuu (vuuschow, healdiek, toneel, modeshow, ) en natuu (nachtvlindes, vleemuizen, ijsvogels, steekijkes, ). Dit najaa (16.10.2011) bieden we samen met ANB en andee patnes teug een goed gevuld pogamma aan in Houwaat. Mee infomatie hieove in de landschapskant van augustus. Doolopend van 13u tot 18u > Biodivesiteitstentoonstelling > Mobiel Wod schandalig duuzaam > Infomakt > Eet- en dankgelegenheid Mee info Regionaal Landschap Nood-Hageland vzw Tinne Cockx, pojectmedeweke biodivesiteit T 016 61 92 29 TOTEM van de DEMERVALLEI WIE? In de Demevallei leven enkele typische die-en plantensooten die jamme genoeg met uitsteven bedeigd zijn. Denk maa aan de dijvende wateweegbee, de ijsvogel, de kamsalamande, de sleedoonpage en de watevleemuis. Stuk voo stuk buen om te koesteen. Maa welke van deze koestebuen wodt de totem van de Demevallei? De afgelopen maanden kon hievoo gestemd woden. Op 22 mei wodt in de Jack-Op in Wechte om 17u deze TOTEM doo dh Dik Claes (bugemeeste Rotselaa) bekend gemaakt. Hope Fam: Tefmoment Akkevogels In decembe 2010 tokken we samen met veschillende Vlaamse en Nedelandse patnes naa de omgeving van Cambidge in Goot-Bittannië. We bezochten e enkele voobeeldboedeijen met akkevogelpojecten. Eén van deze boedeijen test al enkele jaen veschillende akkevogelmaategelen uit. We bekeken dit niet alleen op het teein, maa hadden ook tijd voo het uitwisselen van infomatie tussen de veschillende deelnemes en de Engelse pojectmedewekes. De andee boedeij neemt deel aan een poject Consevation Gade. Dat wil zeggen dat ze bij het telen van hun gewassen ook bepaalde biodivesiteitsmaategelen nemen zoals bloemijke akkeanden, wintevoedsel voo akkevogels, In het voojaa van 2011 woden enkele van deze maategelen ook in ons wekingsgebied ovegenomen. 3
Samenweking met De povincie Vlaams Babant wil doo de campagne Je hebt mee buen dan je denkt weken aan mee biodivesiteit en de achteuitgang van de lokale biodivesiteit stoppen. De povincie wekt hie samen met gemeenten, natuuoganisaties, egionale landschappen, maa ook met de industie. Toyota Pats Cente Euope uit Diest is het eeste bedijf in Vlaams-Babant dat deelneemt aan de povinciale biodivesiteitscampagne Je hebt mee buen dan je denkt. Els Leysen, milieucoödinato van Toyota Pats Cente Euope NV vetelt ons mee ove deze samenweking. Waaom doet een bedijf zoals TPCE mee aan de povinciale biodivesitetiscampagne? Onze vestiging van Toyota Pats Cente Euope (TPCE), ondedeel van Toyota Moto Euope, wed zo n 18 jaa geleden opgeicht op een teein van bijna 25 ha op de industiezone Webbekom. Ons teein vomt de gens van industiezone naa landbouw & natuu. Vanuit onze Toyota visie steven we continu naa een duuzame goei, in evenwicht met de samenleving en het milieu. Hiebij willen we onze medewekes actief betekken. We willen vede gaan dan enegievebuik bepeken, afval soteen, Maa willen ook aandacht hebben voo de dieen en planten die ond en op ons teein leven. De Povinciale Biodivesiteitscampagne sluit dus pefect aan bij onze visie. De hulp van deskundigen ond biodivesiteit tok ons ove de steep om de pojecten in een officiële kleedje te stoppen. Biodivesiteit is niet het hoofddoel van jullie bedijfsvoeing. Weken jullie voo deze pojecten samen met andee patnes om de biodivesiteit op jullie bedijventeein te vehogen? Uiteaad blijven klanttevedenheid en tijdige leveingen van de ondedelen onze hoofddoelstelling. Maa om onze visie op duuzaam ondenemen en de pojecten ond biodivesiteit in de paktijk te kunnen uitweken, hebben we al enkele jaen een heel fijne samenweking met de vijwilliges van Natuupunt Diest en medewekes van Natuupunt Nationaal. Dankzij de Povinciale biodivesiteitscampagne hebben we nu ook nog eens pofessionele hulp vanuit het Regionaal Landschap Nood-Hageland vzw waadoo we nu enkele pojecten steke kunnen uitweken. Welke acties hebben jullie al op het bedijventeein genomen? In het veleden hebben we met onze medewekes en Natuupunt vijwilliges al enkele keen steekeigen bomen & stuiken aangeplant op de ovegang van ons teein met de omgeving. Sinds febuai 2010 poduceen de zonnepanelen op het dak van ons magazijn zo n 16% van ons totaal enegievebuik. Onze medewekes woden tijdens de jaalijkse Goene Maand -campagne ook bewust gemaakt ond divese milieuthema s zoals klimaatswijziging, vebuik van gondstoffen, biodivesiteit, mobiliteit, enz. en woden aangemoedigd mee te denken aan mogelijke acties in onze dagelijkse opeaties. We zijn tevens veheugd om jaalijks een koppeltje Scholekstes te mogen vewelkomen dat komt boeden op ons kiezeldak. 4
SAMEN AAN DE SLAG! bedijven Wie is de TOTEM van TPCE? Een totem staat symbool voo de locale biodivesiteit en de hie aan gekoppelde acties. 60% van de weknemes van Toyota Pats Cente Euope NV kozen in januai de geelgos uit tot TOTEM voo hun bedijf. Een kleine opvallende zangvogel die vookomt ond het bedijventeein. De houtkant ond het bedijf zogt voo nestgelegendheid en schuilmogelijkheden voo deze vogel. De locale Natuupunt-afdelingen nemen in de buut enkele akkevogel viendelijke maategelen met financiële steun van Toyota Pats Cente Euope NV. Hiedoo wodt e niet alleen mee nestgelegenheid geceëed, maa vinden de geelgozen ook voldoende voedsel. En wat zijn jullie toekomstplannen ivm biodivesiteit OPROEP Onze medewekes hebben ecent in kade van de Biodivesiteitscampagne de Geelgos vekozen tot TPCE Totemdie. Daaond kunnen we nog heel wat activiteiten oganiseen. E gaat o.a. een Geelgos-Nieuwsbief komen, waavan net het eeste exemplaa onde de weknemes is vespeid. Bedoeling is onze medewekes en hun familie op die manie betokken te houden bij onze Totem maa tevens andee biodivesiteitsaspecten aan te kaaten. Dit voojaa hopen we een poel aan te leggen waadoo we in de komende maanden en op lange temijn onze site nog aantekkelijke maken voo dieen en planten. Onze medewekes en hun familie zullen in de nabije toekomst ook betokken woden bij educatieve activiteiten. Deze poel biedt tevens een mooie opstap naa andee veenigingen en scholen die op onze site ond biodivesiteit kunnen komen weken. Zo houden we een mooi evenwicht tussen onze opeaties, mens & milieu. Bat Wullings / Buiten-beeld Mee biodivesiteit op de bedijventeeinen in Nood-Hageland is één van de pojecten waaaan het egionaal landschap ook wil weken. Ben je zelf milieucoödinato of bedijfsleide van een bedijf uit deze egio en wil je samen met ons de mogelijkheden bekijken hoe je op je eigen bedijventeein mee biodivesiteit kan kijgen, neem dan contact op met één van de biodivesiteitsmedewekes van Regionaal Landschap Nood-Hageland vzw via 016 63 59 54 of mail koestebuen@lnh.be. 5
Landschapsanimatie: Wat is dat? Stefan Smets vestekt sinds 1 juli ons team als landschapsanimato. Landschapszog stimuleen en ondesteunen is zijn hoofdtaak. Met de toenemende vesnippeing en de teloogang van typische landschappen en landgebuik vedwijnt niet alleen een stuk efgoed maa vaak ook natuu en de bijhoende fauna en floa. Stefan zet de inwones en de gemeenten van ons wekingsgebied aan om mee te weken aan bv. het hestellen en aanplanten van hagen, heggen, houtkanten en boomgaaden. Daanaast wekt hij ook pojecten uit ond het behoud van ons cultuuhistoisch efgoed en het hewaadeen van kasteelpaken. Wil jij of jouw veeniging zelf bijdagen doo een haag te planten? Heb je een tof idee om een landschap in jouw buut op te waadeen? Of heb je simpelweg advies nodig ove welke sooten je waa plant? Aazel dan niet om onze landschapsanimato te contacteen: Stefan Smets T 016 61 92 23 of stefan.smets@lnh.be Nieuwe pojectvoowaaden Op vaag van inwones uit ons wekingsgebied en in samenspaak met Ruimte en Efgoed planten onze landschapsteams hagen, houtkanten en hoogstamfuitbomen aan. Ook voeen deze teams achtestallig ondehoud uit in deze kleine landschapselementen. Om in aanmeking te komen voo deze subsidie moet het peceel voldoen aan een aantal voowaaden: Het peceel moet in een pioitaie zone liggen. Deze zones zijn bepaald doo de Vlaamse Oveheid en hebben niet alleen een gote landschappelijke waade, maa bevatten ook typische natuulijke en cultuuhistoische kenmeken van de egio. Deze zones woden ankeen elictzones genoemd en zijn opgenomen in de landschapsatlas. Als het peceel aan deze voowaaden voldoet wodt doo de landschapsanimato een voostel uitgewekt. Bij het opmaken van dit plan wodt steeds ekening gehouden met het omliggende landschappen. Voo de aanplanten wodt steeds inheems en indien mogelijk steekeigen plantmateiaal gebuikt. Bij de keuze van de fuitbomen wodt gekeken naa de taditionele hoogstam-vaianten uit Nood-Hageland. 6
IN DE KIJKER Enkele voobeeldpojecten Hestel boomgaad In Molenbeek-Wesbeek wed een oude boomgaad met typische steekeigen sooten onde handen genomen. De landschapsteams weden ingezet om het achtestallig ondehoud in deze boomgaad aan te pakken. De bomen weden deskundig gesnoeid, afgeboken takken weden opgeuimd en 14 nieuwe fuitbomen weden aangeplant. Daanaast wed ook de omingende meidoonhaag geschoen. Enkele dode stammen blijven staan als nestgelegenheid voo bv. de steenuil of andee holenboedes. Wie weet vindt de eikelmuis zijn weg tot hie! Blikvange in de boomgaad is een zee oude keselaa, waa Duitse soldaten tijdens WO II nog beschutting tegen de zon hebben gezocht! Kasteelpaken in Lubbeek In het pak Sint-Andé van het UZ Lubbeek wed de begoeiing ond de vijve doo de landschapsteams aangepakt. Zo kunnen de bezoekes de vijve wee bewondeen. In de toekomst zal de omgeving van de vijve vede aangepakt woden en wodt een vlonde aangelegd zodat de vijve ook een educatieve functie kijgt. Het pak ond het UZ Pellenbeg is van onschatbae waade. Het pak staat vol oude, monumentale bomen, maa veel van deze bomen waen in zee slechte staat en betekenden een gevaa voo de bezoekes. In oveleg met de eigenaa, het Agentschap Natuu en Bos en het Agentschap Ruimte en Efgoed wed beslist om de zieke bomen te kappen en te vevangen doo nieuwe bomen. Hie en daa weden in het pak nog een aantal beheesweken uitgevoed. Al deze weken kadeen in een beheesvisie voo het hele pak. In het veleden zijn e o.a. al spaen gekapt en is het maaibehee van het centale gazon aangepast. Enkel de buitenste and van dit gazon wodt egelmatig gemaaid. Hiedoo ontstaat een bloemijk hooiland dat het typische Engelse landschapspak opfleut. met steun van Ruimte & Onoeend Efgoed DOE MEE! Bestuives: actie voo solitaie bijen Gilbet Loos Het egionaal landschap heeft heel wat acties ond het aanplanten van steekeigen hagen en houtkanten. Hiedoo ontstaan heel wat nieuwe vebindingen voo onze planten en dieen. Ongevee 80% van de planten is afhankelijk van insecten voo bestuiving (bloesem, bessen en fuit). Hiedoo is de waade van bijen onbetaalbaa. Naast de honingbij dagen ook solitaie bijen hun steentje bij aan de bestuiving. Momenteel gaat het niet goed met de vescheidenheid aan solitaie bijen. E is een veminded bloemenaanbod, e woden steeds mee pesticiden gebuikt en de natuulijke nestgelegenheden zoals zonbeschenen boomstammen met kevegaten, holle stengels of open zand(leem) woden schaase. Solitaie bijen en wespen leven elk apat in een eigen holletje en zijn in tegenstelling tot andee bijen en wespen zachtaadig en komen niet naa zoetigheid en degelijke. Het egionaal landschap is op zoek naa mensen met een zuidgeichte zonbeschenen locatie (gevel, tuin, boomgaad, ) in Nood-Hageland waa een nestblok voo solitaie bijen mag hangen. Deze mensen noteen in de winte het aantal bewones in dit nestblok. Ons bijenblok heeft 155 gaatjes in veschillende diametes zodat klein en goot een geschikt ondekomen kunnen vinden. Het hele jaa doo, vanaf begin maat tot eind oktobe, tef je bijtjes aan bij het nestblok. Een nestblok is gatis op te halen in Villa Coemans zolang de vooaad (200 nestblokken) stekt. Hievoo neem je contact op via 016 63 59 54 of bijen@lnh.be Mee weten? Kijk op www.lnh.be onde de titel zogen voo natuu voo mee info. 7
BLIKVANGERS KOM JIJ OOK? Efgoedbank Het Regionaal Landschap Nood-Hageland vzw heeft het initiatief genomen om, in samenweking met Heemkunde Vlaandeen, de heemkundige kingen, de povincie Vlaams-Babant en de vijf Demegemeenten Diest, Schepenheuvel- Zichem, Aaschot, Begijnendijk en Rotselaa, een efgoeddatabank voo de Demevallei te laten ontwikkelen. E is immes een schat aan infomatie aanwezig in onze egio. We willen al deze infomatie inventaiseen en digitaliseen. Via een intenetdatabank komen alle gegevens te beschikking voo heemkingen, efgoedveenigingen, gidsen en andee geïnteesseeden. Voo de ontwikkeling van de efgoeddatabank laten we ons bijstaan doo het bedijf Pictua. Zij zullen een website maken waain afbeeldingen, films, geluidsfagmenten en documenten kunnen bewaad en ontsloten woden. Voo bezoekes van de website zal het mogelijk zijn om een eigen pagina binnen de site aan te maken. Geheel gatis zal je een eigen account kunnen aanmaken. Zo zal je gemakkelijk een soot van eigen collectie kunnen opbouwen, waavan zelfs een slideshow gemaakt kan woden. Ook zal de mogelijkheid bestaan om eacties te plaatsen bij bestanden uit de collecties. OPROEP! Inteesse in de geschiedenis van de Demevallei? Heb je wat vije tijd? Dan is jouw helpende hand zeke welkom! We zoeken nog enthousiaste vijwilliges om: infomatie in te zamelen: opzoeken in achieven, vezamelen van foto s, inteviews afnemen infomatie te digitaliseen: inscannen van dia s, foto s infomatie in te voeen in de efgoeddatabank de databankkwaliteit op te volgen: kloppen de efeenties? Zijn e geen doodlopende links? Voel jij je geoepen een van deze taken mee op te nemen? We hoen het gaag! Mee info: info@lnh.be of bel 016 63 59 54 ACTIVITEITENKALENDER MEI vijdag 13 mei 2011 Het stuift op de heide: bijen en wespen 19u30 > Villa Coemans, Aaschot vijdag 20 mei 2011 Solitaie bijen in alle maten en kleuen: hekenning van de voonaamste families en sooten. 19u30 > Villa Coemans, Aaschot zatedag 21 mei 2011 Excusie met aandacht voo solitaie bijen en wespen 14u > paking dukkeij van de abdij van Avebode (langs de Heseltsebaan) ZONDAG 22 mei 2011 Dag van de biodivesiteit > Jack-Op Wechte ZONDAG 29 mei 2011 Koestewandeling Veldkekel 13u45 > Bezoekescentum Huize Enest Claes, Enest Claesstaat 152, 3271 Zichem JUNI Zatedag 4 juni 2011 Koestewandeling Van de kekel en de mie 19u30 > speelplein Dassenaade, Asdonkstaat, Molenstede Zondag 5 juni 2011 Koestewandeling Kloesebos 14u00 > begaafplaats Gelode ZONDAG 12 juni 2011 Ochideënwandeling Vosdonk-Tufputten 14u-17u > Oud Stationsplein Gelode Wandelingen, info, dank en hapjes www.natuupuntoostbabant.be JULI vijdag 1 juli 2011 Diest hebegt het Vliegend het (en wie weet kan jij ook helpen?!) 20u > BC Webbekoms boek Bosgoep Nood Hageland vzw (hilde.schoonis@lnh.be of 016 46 57 50) AUGUSTUS Vijdag 5 augustus 2011 Infoavond Spinkhanen in de egio 19u30 > villa Coemans Zatedag 6 augustus 2011 Excusie op zoek naa de Rosse spinkhaan. 14u > oud teinstation van Gelode (Wipstaat) zatedag 6 augustus 2011 Avondwandeling Bekkevootse koestebuen 19u > kek Assent Zondag 7 augustus 2011 Excusie Op zoek naa de Moeasspinkhaan in de Demeboeken 13u45 > Huize Enest Claes, Zichem Zondag 21 augustus 2010 Excusie op zoek naa de Gouden spinkhaan 14u > begaafplaats Langeveld (nabij houtzageij Caluwaets) zatedag 27 augustus Nacht van de vleemuis 19u > abdij Avebode IJsschaatsen aan s Hetogenmolens in Aaschot, 1929 uit het achief van stadsachief Aaschot BELANGRIJKE MEDEDELING vedeling landschapskant vanaf augustus 2011 gewijzigd!!! De voobije jaen kegen de inwones uit onze egio tweemaal pe jaa gatis onze landschapskant in de bus. Doo bespaingen bij de subsidiëende oveheden moeten we spijtig genoeg de vespeiding bus aan bus hebekijken. Onze volgende editie (augustus 2011) zullen we daaom vedelen op publieke plaatsen (bibliotheken, gemeentehuizen, bakkes, wachtzalen atsen, ). Zo zogen we evoo dat je ook in de toekomst de kant dicht bij huis gatis kan bekomen. Daanaast vind je de kant ook teug op onze website en kan je je abonneen op onze digitale nieuwsbief (inschijven via www.lnh.be). Indien je niet beschikt ove intenet, kan je ons bellen op 016 63 59 54. We laten je gaag weten op welke locatie bij jou in de buut je onze landschapskant in de toekomst kan vinden!? 8 MEER WETEN? Abonnee je gatis op onze digitale nieuwsbief Landschapsmail via onze website www.lnh.be of stuu een mailtje naa info@lnh.be met als ondewep Landschapsmail.