RAADSINFORMATIEBRIEF Oudewater 18R.00805

Transcriptie

1 Gemeente Ouden tite RAADSINFORMATIEBRIEF Oudewate 18R Van College van bugemeeste en wethoudes Datum 11 decembe 2018 Potefeuillehoude(s) : Wethoude W.J.P. Kok Potefeuille(s) : Sociaal Domein Contactpesoon : E. de Wit Tel.n. : ades : wit.e@woeden.nl Ondewep: Venieuwing doelgoepenvevoe en aanvullend openbaavevoe Kennisnemen van: 1. Het besluit van het college om het visiedocument 'Venieuwing doelgoepenvevoe en aanvullend openbaa vevoe' en de povinciale analyse 'Nota aanvullend openbaa vevoe povincie Utecht' als bouwstenen te gebuiken voo gemeentelijk beleid ove venieuwing in het doelgoepenvevoe. 2. Het besluit van het college om dit gezamenlijk vom te geven doo middel van het pogamma 'Venieuwing doelgoepenvevoe' waain we als patnes samenweken. De invulling van het gemeentelijk doelgoepenvevoe wodt pe Wmo-egio vomgegeven. Inleiding: Het college heeft op 29 januai 2018 als toekomstvisie voo het doelgoepenvevoe vastgesteld dat "Vevoe (...) eop (is) geicht dat elke inwone op gelijke voet met andeen kan deelnemen aan het sociaal maatschappelijke vekee. Elke inwone kan gebuiken maken van het openbaa vevoe en/of altenatieve vomen van openbaa vevoe. E is zo min mogelijk specifiek vevoe dat alleen toegankelijk is voo een bepekte goep van inwones. Inwones die vanwege een bepeking niet geheel en/of op elk taject zelfstandig met openbaa vevoe of eigen vevoe kunnen eizen, wodt de mogelijkheid geboden om op tijd op de gewenste plek van bestemming te komen. Hiebij is inclusie het uitgangspunt; zij kunnen zoveel mogelijk deelnemen aan algemene vevoesvoozieningen, net als alle inwones. Wannee dat niet mogelijk is, kunnen zij gebuik maken van taxivevoe via een beschikking van de gemeente." (18A ) Het doelgoepenvevoe is binnen de gemeentelijke egelingen geoptimaliseed, maa het huidige doelgoepen-vevoesysteem zit aan haa plafond en is op temijn niet houdbaa. Bovendien sluit het doelgoepenvevoe onvoldoende aan bij de vaag/behoefte van gebuikes. De egeling is niet aangepast

2 aan de nieuwe Wmo. Het gedachtengoed van ondesteuningsplicht in plaats van echt op zog, oog voo wat mensen nog wel kunnen, paticipatie en zelfedzaamheid en keuzevijheid is nog niet voldoende geland in de egeling. Venieuwing buiten de bestaande kades is nodig om tot een inclusief vevoessysteem te komen waamee we zogen dat iedeeen kan meedoen aan de maatschappij. Hiebij moet ook ingezet woden op het stimuleen van het gebuik van eguliee vevoesvoozieningen (openbaa vevoe, aanvullend openbaa vevoe en wijkinitiatieven) doo oog te hebben voo fysieke en mentale toegankelijkheid. Aanvullend openbaa vevoe is vevoe voo mensen die geen gebuik (mee) kunnen maken van het eguliee openbaa vevoe doo het ontbeken hievan en die wel zelfstandig kunnen eizen, dus in pincipe niet in aanmeking komen voo een indicatie voo doelgoepenvevoe. Openbaa vevoe Openbaa vevoe en doelgoepenvevoe kunnen woden gezien als communiceende vaten; daa waa bus aanbod vedwijnt zal de vaag naa doelgoepenvevoe toenemen. Doelgoepenvevoe -of dat nu de vaagafhankelijke egiotaxi is, of het oute gebonden vevoe zoals leelingenvevoe (of schoolgoepsvevoe)- is niet altijd de meest passende of kosteneffectieve manie om dit vijvallende vevoesaanbod te accommodeen. Regiotaxi is bijvoobeeld niet passend als iemand tijdsefficiënt wil eizen en voo openbaa vevoe eiziges eg kostbaa. Povincie en gemeenten staan voo de uitdaging de komende jaen vom te geven aan een nieuwe invulling van het openbaa vevoe en het doelgoepenvevoe. Een invulling waabij openbaa vevoe en doelgoepenvevoe in afstemming zijn geoganiseed en elkaa vesteken. De huidige oganisatie van het doelgoepenvevoe is op temijn niet houdbaa en sluit onvoldoende aan bij de vaag/behoefte. De komende aanbesteding van de OV-concessies in de povincie Utecht en het aflopen van het contact egiotaxi Utecht bengen met zich mee dat de komende maanden een aantal belangijke besluiten moeten woden genomen ove de toekomst van het doelgoepenvevoe (en vooal egiotaxi). Gemeenten moeten zich tevens beaden ove hoe de teuggang in financiële bijdage van de povincie aan de egiotaxi op temijn op te vangen (voo de egio Utecht-West was de bijdage van de povincie in 2017 nog een kwat van de kosten van de egiotaxi, in 2024 is dit nul.) Toekomst en samenhang E is doo de gemeenten in de U16 (in samenspaak met de povincie) een Visiedocument Venieuwing doelgoepenvevoe en aanvullend openbaa vevoe opgesteld. Hiein is de visie van deze gemeenten bescheven op de toekomstige invulling van het doelgoepenvevoe en de samenhang tussen het doelgoepenvevoe en het (aanvullend) openbaa vevoe. De povincie heeft ook (samen met de U16) een nota opgesteld: de Nota aanvullend openbaa vevoe povincie Utecht. In deze povinciale analyse woden de ol en de toekomstige mogelijkheden van het aanvullend openbaa vevoe bescheven, uitgaande van het belang van de eizige (een betouwbaa, compleet en tanspaant OV systeem). Medewekes van onze gemeentelijke oganisatie zijn geduende een lange tijd actief betokken geweest bij de totstandkoming van de twee documenten, en in de peiode die hieaan vooaf is gegaan. Het gemeentelijke én povinciale document gaan allebei ove het aakvlak en het veband tussen het (aanvullend) openbaa vevoe en het gemeentelijk doelgoepenvevoe en sluiten goed op elkaa aan. Voogesteld wodt dit gezamenlijk vom te geven doo middel van het Pogamma Venieuwing doelgoepenvevoe waain we als patnes samenweken. De invulling van het gemeentelijk doelgoepenvevoe wodt pe Wmo-egio vomgegeven. Kenboodschap: Venieuwing van het doelgoepenvevoe is nodig. Venieuwing is nodig om bete tegemoet te komen aan de vaag van mensen met een mobiliteitsbepeking, het doelgoepenvevoe bete te oganiseen, de aanbestedingspaktijk in het doelgoepenvevoe te vebeteen, met als doel een gezonde taximakt en uimte voo kwaliteit waabij ook oog is voo de financiële houdbaaheid van het doelgoepenvevoe en om

3 doelgoepenvevoe en openbaa vevoe bete op elkaa aan te laten sluiten. Financiën Om invulling te geven aan het pogamma venieuwing doelgoepenvevoe is e een statbudget nodig. De gemeenten dagen aan de hand van een vedeelsleutel bij aan het statbudget. Voo de gemeente Oudewate betekent dit C Pe expeiment wodt vevolgens (indien nodig) een aanvullend budget aan de betokken gemeenten en de povincie gevaagd. Vevolg: In gezamenlijkheid tekken de gemeenten in U-16-veband met de povincie op om aanvullend openbaa vevoe een zo optimaal mogelijke invulling te geven in samenhang met het doelgoepenvevoe. Hievoo wodt een Pogamma Venieuwing Doelgoepenvevoe opgezet. De povincie en de gemeenten (Wmoegio's) nemen op basis van gelijkwaadigheid deel aan een pogammateam. Bijlagen: Visiedocument venieuwing dgv en aov ( ) Analyse povincie Utecht ( ) Het college van bugemeeste en wethoudes, De wnd. secetais û 1 i. WJ. Tempel De bugemeeste fŕ. ds. P. Vehoeve

4 Visiedocument Venieuwing doelgoepenvevoe en aanvullend openbaa vevoe Vesie 27 septembe 2018 Bas Witte, Cissonius Goep 1

5 1. Inleiding Povincie en gemeenten staan voo de uitdaging de komende jaen vom te geven aan een nieuwe invulling van het openbaa vevoe en het doelgoepenvevoe. Een invulling waabij openbaa vevoe en doelgoepenvevoe in afstemming zijn geoganiseed en elkaa vesteken. De huidige oganisatie van het doelgoepenvevoe is op temijn niet houdbaa en sluit onvoldoende aan bij de vaag/behoefte. De komende aanbesteding van de OV-concessies in de povincie Utecht en het aflopen van het contact Regiotaxi Utecht bengen met zich mee dat de komende maanden een aantal belangijke besluiten moeten woden genomen ove de toekomst van het doelgoepenvevoe (en vooal Regiotaxi). Gemeenten moeten zich tevens beaden ove hoe de teuggang in financiële bijdage van de povincie aan de Regiotaxi op temijn op te vangen. Totale kosten pe RT- Kosten gemeenten Bijdage Povincie Bijdage Povincie contact in 2017 Incl. BTW RT Utecht Peceel 1 ë ë ë ë 0 RT Utecht peceel 2 ë ë ë ë 0 RT Utecht Peceel 3 ë ë ë ë 0 RT Veenweide ë ë ë ë 0 Totaal ë ë ë ë 0 Bon: Een vekenning naa de mogelijk scenaio's voo de Regiotaxi en het oveige doelgoepen vevoe na 2020, povincie Utecht 2018 In 2017 doeg povincie Utecht nog ca. ë 4,7 miljoen 1 bij aan de Regiotaxi, deze bijdage wodt geleidelijk afgebouwd naa ë 0 in In dit document geven de gemeenten hun visie wee op de toekomstige invulling van het doelgoepenvevoe en de samenhang van het doelgoepenvevoe en het openbaa vevoe. Vagen die beantwood woden zijn:» hoe invulling te geven aan de komende aanbestedingen van de Regiotaxi (venieuwing, oganisatie, samenweking)?» Hoe evoo te zogen dat het aanvullend openbaa vevoe en het doelgoepenvevoe elkaa vesteken en aanvullen?» Hoe zogen we evoo dat het doelgoepenvevoe toekomstbestendig is en aansluit bij de vaag/behoefte. Povincie Utecht vevaadigt een beleidsnotitie Aanvullend openbaa vevoe. Tesamen vomen de povinciale beleidsnotitie en dit Visiedocument de basis voo besluitvoming ten aanzien van de venieuwde invulling van het doelgoepenvevoe en aanvullend openbaa vevoe doo gemeenten en povincie. Dit Visiedocument is vevaadigd voo de U-16; zestien samenwekende gemeenten in povincie Utecht. Dit bedag van ë 4,7 miljoen is exclusief de bijdage aan Wijk bij Duustede en Utechtse Heuvelug 2

6 De 16 gemeenten weken in veschillende samenstellingen samen. Ondestaand staan de gemeenten ingedeeld naa Wmo-egio; het meest elevante samenwekingsveband in het sociaal domein. Achte de gemeente staat het Regiotaxicontact waaaan men het deel neemt. Regio Lekstoom gemeente Houten Regiotaxi Utecht gemeente Lopik Regiotaxi Veenweide gemeente Nieuwegein Regiotaxi Utecht gemeente Vianen Regiotaxi Utecht gemeente IJsselstein Regiotaxi Utecht Regio Utecht Stad gemeente Utecht Regiotaxi Utecht Regio Utecht West gemeente De Ronde Venen Regiotaxi Veenweide gemeente Montfoot Regiotaxi Veenweide gemeente Oudewate Regiotaxi Veenweide gemeente Stichtse Vecht (Beukelen en Loenen) Regiotaxi Veenweide gemeente Stichtse Vecht (Maasen) Regiotaxi Utecht gemeente Woeden Regiotaxi Veenweide Regio Zuid Oost gemeente Bunnik Regiotaxi Utecht gemeente De Bilt Regiotaxi Utecht gemeente Zeist Regiotaxi Utecht gemeente Utechtse Heuvelug Regiotaxi Eemland-Heuvelug gemeente Wijk bij Duustede. Regiotaxi Eemland-Heuvelug Dit document beschijft de ichting van de venieuwing van het doelgoepenvevoe. De gemeenten gaan zich pe egio oganiseen en uiteindelijke besluiten ove acties die opgepakt gaan woden, oganisatie en kosten woden pe egio genomen. Voogesteld wodt pe egio een uitvoeingspogamma Venieuwing doelgoepenvevoe op te stellen. Gemeenten willen tevens in U-16 veband blijven samenweken. In gezamenlijkheid tekken gemeenten met de povincie op om het aanvullend openbaa vevoe een zo optimaal mogelijke invulling te geven en te vesteken vanuit het doelgoepenvevoe. 3

7 2. Opgave openbaa vevoe Openbaa vevoe gaat veandeen. Ondezoek laat zien: "bij het meendeel van de eiziges valt de tade-off tussen lange lopen naa de halte en het gemak en de snelheid van hogee fequenties in het voodeel uit van de hogee fequenties." 2 Het gootste deel van de eiziges wenst hoogwaadig openbaa vevoe met gestekte lijnen, waabij de haltes vede uit elkaa liggen en de bussen snelle doo kunnen ijden. Daanaast kan de vaag gesteld woden of het maatschappelijk wenselijk is bussen te laten ijden waain geen of enkele eiziges zitten. Het is te voozien dat povincie Utecht in de nieuwe invulling van de OV-concessie 2023 pioiteit geeft aan investeingen in 'steke' lijnen. Hiedoo vebetet het gebuik en de kostendekkingsgaad van het OV, echte het betekent ook een veschaling van het openbaa vevoesaanbod voo een deel van de eiziges doodat e budget weggehaald wodt bij minde bezette lijnen. Voo een deel van de eiziges wodt het lastige om van het openbaa vevoe gebuik te maken. Zij zijn slecht te been waadoo een gotee loopafstand tot de halte een pobleem is of zij hebben moeite met de snelheid en massaalheid van het openbaa vevoe. Huidige situatie Toekomstige situatie Figuu 1: Voobeeld ontwikkeling openbaa vevoe uit OV Visie povincie Nood-Holland (2012) De opgave waa povincie en gemeenten voo staan is om -tewijl wodt geïnvesteed in een stek OV lijnennette zogen dat e een adequaat en passend vevoesaanbod blijft bestaan voo de goep eiziges zonde goed vevoesaltenatief als de bus wegvalt. Het gaat hie om de eizige die doo wegvallen van busitten/lijnen niet mee kan eizen, maa wel in staat is zelfstandig te eizen. Captives, wie zijn het meest aangewezen op busvevoe KiM heeft onlangs ondezocht wie aan te meken zijn als 'captives', pesonen die aangewezen zijn op busvevoe. Hieonde staan de belangijkste conclusies uit 'Busgebuikes doo dik en dun' (KiM, juni 2018): Busgebuikes die zeggen thuis te blijven als de bus e niet mee is 1196 Busgebuikes in 'haavaten' 3 die zeggen thuis te blijven als de bus e niet mee is Pecentage Nedelandes aangewezen op busvevoe (captives) KiM (Kennisinstituut voo Mobiliteitsbeleid), De keuze van de eizige Onde haavaten wodt vestaan, dunbevolkt gebied die slechts doo een enkele buslijn aangedaan wodt 4

8 Het gos van de nedelandes is te typeen als keuzeeizige. Omdat de captives wel vake de bus nemen, is het aandeel captives onde buspassagies wel gote dan 5%, de genoemde 1^. De pesonen die zeggen stek aangewezen te zijn op de bus kenmeken zich doo bepekt voetuigbezit, bepekt gebuik van auto en/of fiets, gote kans op de aanwezigheid van een mobiliteitsbepeking en veelal het gebuik van de bus voo meedee eismotieven. De goep die het meest is aangewezen op busvevoe bestaat voonamelijk uit jongeen, vooal in de goep van 12 tot 18 jaa. Ook onde de goep senioen van 70 jaa en oude komen ook elatief veel captives voo. E bestaat een elatie met inkomen: mensen uit huishoudens met een lagee inkomensklasse zijn eede aan te meken als captive dan mensen uit de hogee inkomensgoepen. Tot slot zijn gebuikes van de bus in de haavaten zijn eede te beschouwen als captives dan gebuikes van de bus eldes. In de Ontwepatelies Aanvullend OV geoganiseed doo povincie Utecht kwam naa voen dat het niet gaat om één type eizige die stek afhankelijk is van het openbaa vevoe. Een ondescheid kan gemaakt woden naa eiziges in mee landelijk gebied en eiziges in dichtbevolkt gebied:» In mee landelijk gebied hebben veel eiziges geen (fiets-)altenatief. Het wegvallen van een lijn heeft voo hen belangijke bezwaen.» In stedelijk gebied hebben de meeste mensen die goed te been zijn wel een vevoesaltenatief, hie woden met name eiziges met een mobiliteitsbepeking (die ook niet goed kunnen fietsen) geaakt doo het achteuitgaan van het busaanbod. Openbaa vevoe en doelgoepenvevoe kunnen woden gezien als communiceende vaten; daa waa busaanbod vedwijnt zal de vaag naa doelgoepenvevoe toenemen. Doelgoepenvevoe -of dat nu de vaagafhankelijke Regiotaxi is, of het outegebonden vevoe zoals leelingenvevoe- is niet altijd de meest passende of kosteneffectieve manie om dit vijvallende vevoesaanbod te accomodeen. Regiotaxi is bijvoobeeld niet passend als iemand tijdsefficiënt wil eizen en voo openbaa vevoe eiziges eg kostbaa. Oveheidsbeleid is e vooal op geicht om te zogen dat iedeeen kan meedoen aan de maatschappij. De povincie zal - in afstemming met de gemeenten - moeten bekijken:» Op welke lijnen, tijdstippen en tajecten de bezettingsgaad van eguliee buslijnen demate geing is dat andee opties moeten woden ovewogen;» Of vevangen van de buslijn doo een andee invulling in dat geval veantwood is;» Hoe deze andee invulling e uit moet zien: o bij vookeu in de vom van een algemeen toegankelijke vevoesvom; o zo passend en kostenefficiënt mogelijk. 5

9 3. Visie op Aanvullend openbaa vevoe Povincie Utecht ontwikkelt (in samenspaak met de gemeenten) voo daa waa geen of bepekt egulie busaanbod aanwezig is het aanvullend openbaa vevoe. Definitie aanvullend openbaa vevoe Aanvullend openbaa vevoe is vevoe voo eiziges die geen gebuik kunnen maken van het 'eguliee' openbaa vevoe (bus)aanbod en die wel zelfstandig kunnen eizen. Voobeelden van Aanvullend openbaa vevoe zijn: de Texelhoppe, Bengflex, Hubtaxi en buutbussen. Het investeen in steke lijnen leidt naa vewachting tot een toename van het openbaa vevoe gebuik. Echte dit dient niet ten koste te gaan van de cica 10% eiziges die stek geaakt wodt doo het wegvallen van een lijn. De ontwikkeling van aanvullend openbaa vevoe biedt een goede kans om vevoesvomen te stimuleen waamee mensen met bepekte mobiliteitsmogelijkheden kunnen eizen. Het gebuik van het (aanvullend) openbaa vevoe kan woden gestimuleed en een mee passend vevoesaanbod voo mensen met een mobiliteitsbepeking kan woden opgebouwd doo:» openbaa vevoesvomen te intoduceen die mee geschikt zijn voo mensen met mobiliteitsbepekingen;» doo lokale, aanvullende, altenatieve vevoesvomen zoals Schalkwijkbus, Wijkhoppe en Hubtaxi te intoduceen en stimuleen;» en doo als gemeenten actief openbaa vevoe te stimuleen, o.a. doo toekenning, eisbudgetten, communicatie en taining/begeleiding. In onze visie is e niet één oplossing of invulling mogelijk als een eguliee buslijn niet de meest wenselijke oplossing lijkt. Pe situatie moet woden bekeken wat de meest geëigende invulling van aanvullend openbaa vevoe is. Dit is mede afhankelijk van de aanwezige altenatieve vevoemogelijkheden. Veschil tussen bekostigingsmethodiek openbaa vevoe en egiotaxi Openbaa vevoe en doelgoepenvevoe kennen veschillende bekostigingsmethodieken. Bij openbaa vevoe wodt een aantal dienstegelingsuen maal een bepaalde pijs ingekocht bij een vevoede. Vevolgens ijdt de bus of e nou eiziges zijn of niet. Iedee exta eizige levet exta inkomsten op maa geen meekosten. Bij Regiotaxi is dat het omgekeede. Als de Regiotaxi niet ijdt zijn e geen kosten. Maa iedee it van een eizige kost de oveheid een bepaald afgespoken bedag pe zone of kilomete. Als meedee eiziges in één voetuig zitten heeft de vevoede éénmaal kosten, maa de oveheid betaalt voo iedee eizige. De kostendekkingsgaad van het openbaa vevoe ligt gemiddeld niet onde de 50%, bij Regiotaxi als Wmovevoe ligt dit veel lage, op ca. 15% en bij Regiotaxi als OV-vevoe ca. 60%. 6

10 De visie van de gemeenten op de invulling van aanvullend openbaa vevoe kent de volgende uitgangspunten:» het bieden van adequate vevoemogelijkheden aan mensen met een mobiliteitsbepeking, die wel zelfstandig kunnen eizen, waavoo geen passend egulie openbaa vevoesaanbod is, is een gezamenlijke veantwoodelijkheid van gemeenten en povincie;» inwones uit de povincie kunne bij vookeu met algemeen toegankelijke vevoesvomen eizen;» passend vevoe moet woden geboden, waabij de eizige de keuzevijheid heeft zelf te bepalen welke vevoesvom op dat moment bij hem/haa het best past;» gezocht moet woden naa de meest kostenefficiënte invulling voo die situatie;» buiten de huidige invulling van het openbaa vevoe en doelgoepenvevoe liggen e nog veel mogelijkheden om te komen tot een ande vevoesaanbod. De makt is in beweging en het vevoesaanbod zal veandeen, hoe is nog onbekend. Als oveheid scheppen wij kades en vesnellen wij venieuwing. De ontwikkelingen in het openbaa vevoe maken weliswaa dat het hoofdlijnennet minde aantekkelijk wodt voo een deel van de gebuikes. De ontwikkeling van het aanvullend openbaa vevoe biedt ook een goede kans het gehele OV aanbod aantekkelijk te maken zodat alle mensen mee kunnen doen in de maatschappij. Aanvullend openbaa vevoe en doelgoepenvevoe hebben een steke elatie. Aanvullend openbaa vevoe is niet specifiek geicht op mensen met mobiliteitsbepekingen maa op iedeeen en kan gebuikt woden voo invulling van een deel van de vaag van mensen die andes van doelgoepenvevoe gebuik maken. Vice vesa kan doelgoepenvevoe ingezet woden als aanvullend openbaa vevoe, dus om de vaag van eguliee OV eiziges te faciliteen. Bijvoobeeld de Regiotaxi die ingezet wodt om een enkele eizige te vevoeen die te maken kijgt met een weggevallen buslijn. 7

11 4. Opgave doelgoepenvevoe Gemeenten staan voo de opgave om het voo mensen met een mobiliteitsbepeking mogelijk te blijven maken om mee te doen aan de maatschappij met de daavoo beschikbae financiële middelen. Op dit moment is het geheel aan vevoesvoozieningen in de gemeenten niet samenhangend en sluit het niet altijd even goed aan op de vaag. Naa de toekomst toe zijn ontwikkelingen te vewachten die het vevoe nog mee onde duk zetten:» Concentatie op hoofdassen in het openbaa vevoe, waadoo de mogelijkheden voo lokale veplaatsingen onde duk komen;» Maatschappelijke ontwikkelingen zoals dubbele vegijzing en lange thuis blijven wonen (extamualiseing) zullen de vaag naa op de doelgoep aangepast vevoe doen toenemen;» Blijvende duk op gemeentelijke budgetten doo de wens om maatschappelijke kosten binnen de peken te houden en afnemende bijdage aan Wmo-vevoe doo povincie Utecht. Toelichting doelgoepenvevoe Binnen iedee gemeente zijn e mensen die niet volledig zelfstandig deel kunnen nemen aan de maatschappij. Zij kijgen dan maatschappelijke ondesteuning, zitten op speciaal ondewijs, weken bij een wekbedijf of eintegatieplek of gaan naa dagbegeleiding. Vaak via veschillende egelingen en instanties. Ditzelfde beeld is te zien bij vevoe. Gemeenten zijn veantwoodelijk voo veschillende vomen van doelgoepenvevoe:» Vevoe in het kade van de Wmo: o Sociaal eceatief vevoe (Regiotaxi); Het doel van het (sociaal eceatief) Wmo-vevoe is het mogelijk maken van maatschappelijke paticipatie voo mensen die vanwege hun bepeking niet met egulie openbaa vevoe kunnen eizen. In Utecht d.m.v. de Regiotaxi (Utecht, Veenweide en Eemland-Heuvelug); o Wmo dagbestedingsvevoe Vevoe van en naa zogaanbiedes die dagbesteding vezogen, wodt geegeld doo de zogaanbiedes zelf die daavoo een vast bedag pe pesoon pe dag ontvangen van de gemeenten;» Leelingenvevoe vevoe van leelingen van en naa (vooal speciaal) ondewijs (gemeente is opdachtgeve);» vevoe op basis van de Jeugdwet vevoe van jeugdigen van en naa zogaanbiedes, meestal betaald en geegeld doo zogaanbiede (bekostigt doo gemeenten), soms (vooal J-GGZ) doo gemeente;» vevoe vanuit paticipatiewet (SW) geegeld doo wekbedijf. Ook andee oganisaties zijn veantwoodelijk voo vomen van doelgoepenvevoe:» Valys (bovenegionaal sociaal eceatief vevoe voo mensen met een bepeking) - ministeie VWS;» vevoe WLZ (wet langduige zog) - ministeie VWS;» zittend ziekenvevoe - ziektekostenvezekeaas;» vevoe naa opleiding of wek (Wia) - UWV. 8

12 Venieuwing van doelgoepenvevoe is gewenst, om:» Bete tegemoet te komen aan de vaag van mensen met bepekte mobiliteitsmogelijkheden. De vevoevaag van inwones is dives en de poblematiek is veschillend van pesoon tot pesoon. Toch bieden we eenvomige oplossingen zoals Regiotaxi of leelingenvevoe. Wmo-eiziges hebben geen keuzemogelijkheid; e is één Regiotaxi, uitgevoed doo één vevoebedijf. De Wmo eizige is afhankelijk van de Regiotaxi om zich te kunnen veplaatsen. Daaom is het van belang dat deze aansluit bij de behoefte van deze doelgoep De belangijkste stakeholde voo vevoebedijven is de opdachtgeve, vaak de oveheid, niet diect de eizige. Het gootste deel van de Wmo-pashoudes eist zelden met de Regiotaxi (in een maand maakt uim de helft geen gebuik van de Regiotaxi en de oveigen meestal maa één etouit). We hebben nog niet een vevoemogelijkheid geceeëd die evoo zogt dat mensen veel vake mobiel zijn. Het doelgoepenvevoe bete te oganiseen. Doelgoepenvevoe is in Nedeland (en ook de U-16) gefagmenteed geegeld. Dikwijls woden de mogelijkheden voo openbaa vevoe of eigen vevoe bij de toekenning niet afgewogen of maakt één pesoon gebuik van meedee vomen van doelgoepenvevoe. Doelgoepenvevoe is geoganiseed naa eismotief. De veschillende vevoesvomen woden veelal afzondelijk binnen gemeenten (doo veschillende afdelingen), zogaanbiedes, wekbedijven, zogvezekeaas of UWV ingekocht en beheed. Dit is onduidelijk voo de 'klant' en bemoeilijkt voo oveheid en vevoedes het op een efficiënte manie oganiseen van het vevoe. Figuu 2 hieonde geeft inzicht in de huidige vekokeing van het vevoe. De ood geaceede vevoesvomen vallen onde veantwoodelijkheid van de gemeente. Dit aantal is de laatste jaen toegenomen doo de decentalisatie van veschillende taken naa de gemeente. Individuele vevoevoozien ineen Reismotief Sociaal eceatief [Vienden, winkels uitgaan) Dagbesteding (van en naa zoginstelling] Vevoe systeem egiotaxi integatie Ziekenhuis Opdacht Ministeie aanbiedes veant woodelijk oveheid Figuu 2: vekokeing naa eismotief, vevoesysteem, opdachtgeveschap en veantwoodelijkheid 9

13 Wmo-pashoudes, leelingen en cliënten woden gescheiden van elkaa in veschillende vevoessystemen vevoed. Dit leidt tot een niet-samenhangend geheel; vekoked en inefficiënt. Contacten voo de veschillende vomen van vevoe kennen veschillende contacteisen en duu en zijn ondegebacht bij veschillende vevoedes. E is geen samenhang zowel in contacteing, behee en uitvoeing. Bovenstaand schema laat zien dat e veel vevoeegelingen zijn die naast elkaa doo veschillende oganisaties woden uitgevoed. Deze vesnippeing leidt tot administatieve last voo de gebuike en een onovezichtelijk geheel, iedee egeling heeft zijn eigen toekenning, eigen egels en eigen contactwijze.» De taximakt wee gezond te maken De mages in de taxisecto staan onde duk en e is weinig innovatie. Recente faillissementen van divese taxibedijven illusteen dit. De huidige aanbestedingspaktijk leidt nog te vaak tot (te steke) pijsconcuentie. Vevoedes die het contactvevoe uitvoeen hebben moeite het hoofd boven wate te houden, leidend tot concentatie in de taximakt. Doo de bepekte mages hebben taxibedijven geen uimte te investeen in vebeteingen voo de doelgoep.» Doelgoepenvevoe en openbaa vevoe bete op elkaa aan te laten sluiten. Lijnen met onvoldoende bezetting staan onde duk waadoo ze mogelijk deels vedwijnen. Met name voo de mensen met een mobiliteitsbepeking esulteet dit in minde eismogelijkheden. De huidige invulling van het OV blijkt voo mensen met een mobiliteitsbepeking egelmatig niet geheel passend. OV en doelgoepenvevoe woden niet in samenhang ingevuld. Regelmatig ijdt een leelingenvevoebusje of Regiotaxi gelijk op met een bus, maa is de bus niet als seieuze eisoptie meegenomen. Aan de andee kant kan het soms pagmatisch zijn doelgoepenvevoe in te zetten voo een enkele OV eizige, maa sluit de invulling van het doelgoepenvevoe niet optimaal aan op die vaag. Om de paticipatie van de kwetsbae goep in de samenleving te bogen, willen we de divese vomen van vevoe die de gemeenten nu bieden bete laten aansluiten bij de vevoesvaag en mee samenhang aanbengen. We willen het doelgoepenvevoe en het aanvullend openbaa vevoe bete op elkaa afstemmen en daabij nog mee kijken naa de eigen veantwoodelijkheid en eigen kacht van de gebuike. Tijdens de ambtelijke weksessie op 12 juli 2018 is bespoken hoe teveden men is ove de uitvoeing van het Wmo-vevoe doo Regiotaxi. Ove het geheel genomen ziet men een ugentie om Regiotaxi in de toekomst andes aan te pakken. E is consensus ove het punt dat de huidige invulling van de Regiotaxi in de toekomst niet mee financieel houdbaa is en dat het vevoe bete passend voo de gebuike uitgevoed moet woden met mee oog voo de eigen kacht van de gebuike. Hievoo is venieuwing nodig. De uitvoeing van het huidige systeem is naa behoen, maa is niet toekomstbestendig. 10

14 5. Invulling Venieuwing doelgoepenvevoe Zoals in het voige hoofdstuk aangegeven wed, weken gemeenten in de U-16 aan venieuwing van het doelgoepenvevoe, om:» Bete tegemoet te komen aan de vaag van mensen met mobiliteitsbepekingen.» Het doelgoepenvevoe bete te oganiseen.» De aanbestedingspaktijk in het doelgoepenvevoe te vebeteen, met als doel een gezonde taximakt.» Doelgoepenvevoe en openbaa vevoe bete op elkaa aan te laten sluiten.» Het doelgoepenvevoe financieel houdbaa te houden. Om het doelgoepenvevoe daadwekelijk voo de gebuike te vebeteen kunnen gemeenten inzet plegen op de volgende 9 actielijnen: 1. We stimuleen OV-gebuik en zetten in op mentale toegankelijkheid. 2. We gaan toe naa mee maatwek in toekenning. 3. We zetten een 'eisbueau' op waain een voo de gebuike op dat moment passend eisadvies wodt gegeven, om gebuikes te helpen de weg te vinden in het totale vevoesaanbod. 4. We weken aan passende en vaaggeichte vevoe. 5. We stimuleen altenatieve (lokale) vevoesvomen. 6. Mee samenhang aanbengen in doelgoepenvevoe en maken bete gebuik van de vevoescapaciteit. 7. We oganiseen zog en voozieningen zoveel mogelijk in de omgeving van de gebuike. 8. We zetten meedee pikkels in om het gedag van gebuikes te stuen. 9. We gaan het doelgoepenvevoe ontschot en pofessionele oganiseen. In het vevolg van deze paagaaf geven we een vedee uitweking en toelichting op deze 9 acties. 5.1 Stimuleen OV-gebuik Gemeenten zetten zich in OV-gebuik te stimuleen, zoveel mogelijk inwones te laten paticipeen doo het gebuik van eguliee voozieningen 4. We kijken zoveel mogelijk naa wat mensen wel kunnen (dus zowel naa de bepekingen als de kwaliteiten). Maategelen die we hievoo o.a. inzetten zijn: taining, begeleiding en communicatie. Voobeelden van degelijke maategelen die ook nu al bij Utechtse gemeenten woden toegepast zijn: Reiskoffe en Mee op weg. We ondezoeken of we dit gootschalige kunnen toepassen. Tevens kijken we of we een financiele pikkel kunnen inbouwen doo het taief voo Regiotaxi te vehogen zodat dit minimaal oveeenkomt met het eguliee OV. 4 Hiebij moeten we ons ealiseen dat veel doelgoepenvevoeeiziges vanwege hun bepekingen echt niet met het egulilee OV kunnen eizen. Een deel echte kan soms, als het OV geschikt is, hie wel gebuik van maken. Op deze goep ichten we ons in deze paagaaf. 11

15 We gaan OV-gebuik niet alleen stimuleen onde mensen met een individuele eisvooziening. Als mensen een degelijke vooziening kijgen is het vaak te laat om nog te leen met het OV te eizen. Daaom zetten wij in op 'mentale toegankelijkheid' en zogen we voo mee bekendheid en gebuik van het OV bij een bede doelgoep. Fysieke en mentale toegankelijkheid Om mobiel te kunnen zijn en blijven is het belangijk dat vevoe toegankelijk is. Zowel fysiek als mentaal. Voo toegankelijk openbaa vevoe moet de fysieke inichting van bushaltes en voozieningen in de bus zo zijn uitgevoed dat iedeeen ze kan gebuiken, ook minde mobiele eiziges (fysieke toegankelijkheid). Daanaast moeten mensen weten en eop vetouwen dat zij zelfstandig en veilig gebuik kunnen maken van een vevoesvooziening, bekend zijn met de mogelijkheden van OV (mentale toegankelijkheid). OV moet niet alleen aanwezig en toegankelijk zijn, mensen moeten e ook van weten en dit als een altenatief beschouwen. Uit het poject 'Mentale toegankelijkheid' in West Babant blijkt dat 50% van de senioen nog nooit met het openbaa vevoe heeft geeisd. Op het moment dat de auto als eisoptie wegvalt dan zullen deze mensen veelal automatisch teugvallen op een maatwekvooziening. Kotom, het is van belang om het openbaa vevoe en andee eisopties actief te pomoten. De ontwikkeling van aanvullend openbaa vevoe biedt goede mogelijkheden om geicht openbaa vevoe te pomoten bij de senioe doelgoepen en mensen met bepekte mobiliteitsmogelijkheden. Het stimuleen van gebuik van bus en tein en ande OV doo taining, begeleiding en communicatie heeft ovelap met andee voogestelde maategelen zoals toekenning en het 'Reisbueau'. 5.2 Mee maatwek in toekenning Bij toekenning gaat het om het zoeken naa oplossingen om de bepekingen die iemand ondevindt in het "meedoen" te vmindeen of zelfs weg te nemen. In dit kade gaat het om het bepalen of iemand wel of niet een vevoesvooziening kijgt. De laatste jaen zijn veel gemeenten geichte gaan toekennen. Eest wodt gekeken naa wat iemand nog zelf kan, daana wat de omgeving kan en als e geen andee optie is wodt een indicatie voo een vevoesvooziening afgegeven. In de toekomst willen gemeenten toe naa mee maatwek in toekenning van vevoesvoozieningen. Zodat ook kan woden aangegeven dat iemand soms wel (bij kou of als het donke is) een individuele vevoesvooziening kan kijgen en soms niet (als e een goed OV-altenatief is). Dit alles binnen de genzne van uitvoebaaheid en zonde flexibiliteit te veliezen. Dit kan (op temijn) doo van iedeeen met een vevoesvoozieningen een mobilteitspofiel te maken, waain veel mee kenmeken staan dan alleen wel of niet een vevoesvooziening ontvangen. 5 Hiemee kan bijvoobeeld een eisbueau/vevoeloket kijken naa wat iemand nog wel kan en geicht eisadviezen geven. Daanaast willen gemeenten ondezoeken hoe het toekenningspoces voo de gebuike vebeted kan woden. 5 Bij het mobiliteitspofiel moet goed woden gebogd dat aan pivacyveeisten voldaan wodt. 12

16 5.3 Opzetten eisbueau Gemeenten gaan ondezoeken of het meewaade heeft en haalbaa is het call cente van de Regiotaxi zoals dat op dit moment is geoganiseed bij Regiotaxi Utecht om te vomen tot een 'eisbueau'. Op dit moment is e voo de Regiotaxi Utecht een callcente waa itaanvagen woden aangenomen en doogezet naa de vevoede die de voetuigen inplant en de it uitvoet. Bij een 'eisbueau' kan een inwone los van de egeling waa hij/zij onde valt teecht voo vevoesvagen. Op dit moment ontvangen inwones op veschillende plekken infomatie (Wmo-loket gemeenten, afdeling leelingenvevoe, CJG, Regiotaxi, zogaanbiedes, U-OV, etc.) Zeke als een inwone van meedee egelingen gebuik maakt is dit niet eg klantviendelijk. Het 'eisbueau' kan gebuikes adviseen ove de mogelijke en meest aantekkelijke eisvomen. Soms is egulie openbaa vevoe of lokaal aanvullend vevoe minde bekend, maa wel passend. Het eisbueau kan dan een eizige op deze optie wijzen. Uit het appot "Maatwekvevoe van deu tot deu" (povincie Utecht, 2017) blijkt dat e ca. 80 vevoesinitiatieven aanwezig zijn in de povincie. Een eisbueau kan de eizige helpen en geleiden in deze veelvoud aan eismogelijkheden. Bij het ondezoek naa het eisbueau wodt tevens gekeken in welke mate je de huidige lokale vindplaatsen van vevoesinfomatie kan benutten en of deze demate vestekt kunnen woden dat een eisbueau niet nodig is. In schema ziet de weking van het eisbueau en mobilteitspofiel e als volgt uit: Figuu 3: Reisbueau en mobiliteitspofiel faciliteen gebuikes de best passende vevoeskeuze te maken Tegelijketijd met het eisbueau kan ook woden gekeken of een eisapp haalbaa is. 13

17 5.4 Passende en vaaggeichte vevoe We gaan kijken hoe we het doelgoepenvevoe (en vooal het Wmo-vevoe) bete kunnen uitvoeen; mee keuzevijheid voo de eizige, passende en mee vanuit de vaag van de eizige. We gaan bete kijken waa de eizige echt behoefte aan heeft. We gaan de mensen die mobiliteitsbepekingen hebben betekken bij het venieuwen van het doelgoepenvevoe en het invullen van het aanvullend openbaa vevoe. De vaag van de gebuike wodt het uitgangspunt. Dat wil niet zeggen dat altijd alles kan. Niet altijd ligt de oplossing in een individuele vevoesvooziening maa bijvoobeeld in hulp om bij een halte te komen. Pesona's In Rottedam en Amstedam zijn pesona's ontwikkeld om bete inzicht te kijgen in welke mensen gebuik maken van het doelgoepenvevoe. Uit ondezoek blijkt dat twee vaiabelen bepalend zijn om mensen in te kunnen delen in specieke behoeftegoepen: behoefte aan punctualiteit en kwetsbaaheid. Ook in Utecht zou het gebuik van pesona's kunnen helpen bij het venieuwen van het doelgoepenvevoe. Een voobeeld waamee doelgoepenvevoe passende en vaaggeichte zou kunnen woden, is het invoeen van een Individueel eisbudget. De gemeenten binnen de U-16 willen ondezoeken of het individueel eisbudget een passende oplossing is voo de vevoesopgave waa we voo staan. Dit zou gefaseed ingevoed kunnen woden. Mogelijk eest voo een deel van het Wmo-vevoe en in latee instantie wellicht voo andee vomen van doelgoepenvevoe. Bij een individueel eisbudget ontvangt een eizige digitaal/op een cad een aantal vevoespunten die hij/zij kan vezilveen bij vevoedes. Dit kan zijn bij een egiotaxivevoede, maa het is ook mogelijk andee vevoesvomen open te stellen of zelfs van het egulie openbaa vevoe gebuik te maken met de punten. De gemeenten en povincie bepalen welke aanbiedes het vevoe uit kunnen voeen. Hiemee kan gestimuleed woden dat een Wmo-e niet alleen met de Regiotaxi eist, maa als het uitkomt ook het aanvullend openbaa vevoe of een vom van lokaal vevoe kan pakken. Het eisbueau is een belangijke schakel om het individueel eisbudget mogelijk te maken. Hie kunnen mensen teecht met hun vevoevaag en het eisbueau kan mensen dan geleiden naa de meest passende vevoesvom. Daanaast willen we in samenweking met de povincie stappen zetten het openbaa vevoe bete passend te maken voo mensen met een mobiliteitsbepeking. Hiemee geven we invulling aan het vedag inzake de echten van de mens. Voo veel mensen met een mobiliteitsbepeking is het openbaa vevoe (bus en tein) nu nog niet goed fysiek e/of mentaal toegankelijk. De ontwikkelingen in het OV waabij een concentatie plaatsvindt op hoofdlijnen zal dit eede vesteken. De ontwikkeling van het Aanvullend openbaa vevoe biedt een goede kans om gezamenlijk te kijken hoe te komen tot een inclusief vevoesaanbod. 14

18 5.5 Stimuleen altenatieve (lokale) vevoesvomen Gemeenten zetten in op het stimuleen van altenatieve vevoesvomen (in samenweking met povincie Utecht). De veandeingen in het OV bengen mogelijk met zich mee dat een deel van de gebuikes e minde of geen gebuik mee van kunnen maken. Gemeenten en povincie hebben een gezamenlijke veantwoodelijkheid om het voo deze gebuikesgoep mogelijk te maken zich met eguliee vevoesvoozieningen te kunnen veplaatsen. Voo deze mensen en als altenatief voo individuele vevoesvoozieningen zetten we in op altenatieve lokale vevoesvomen (zoals bijvoobeeld Buutmobiel, busje Schalkwijk en Activiteitenbus in Stichtse Vecht). Altenatieve vevoesvomen kunnen de ontsluitende functie van het openbaa vevoe vesteken en dienen als feede naa OV knooppunten; 'the fist and last mile' vezogen. Het aanvullend openbaa vevoe is mogelijk een goed altenatief voo de lokale egiotaxiitten. Voo de gemeenten gaat het hie vooal om vevoesvomen die van belang zijn voo mensen met bepekte mobiliteitsmogelijkheden. Voobeelden hievan zijn:» Buutmobiel Utecht» Duuzaam vevoe Houten» Met U mee Ronde Venen» Pulse Pendel IJsselstein» SWOM-auto Montfoot» PlusBus Utechtse Heuvelug, Ronde Venen, Vianen, Wijk bij Duustede» Belbus Zeist In het appot "Maatwekvevoe van deu tot deu" (povincie Utecht, 2017) staan ca. 80 lokale vevoesinitiatieven genoteed (een deel hievan is autodeelinitiatieven). Gemeenten ontwikkelen beleid om deze lokale initiatieven te stimuleen en te ondesteunen. En gemeenten zetten zich in dit oewoud aan initiatieven ovezichtelijke geoganiseed te kijgen. E kan een ondescheid woden gemaakt tussen:» Vaagafhankelijke vomen van openbaa vevoe, feedelijnen en sevicebussen: vevoe dat binnen de OV-concessie kan woden uitgevoed, deels ook met vijwilliges;» Geoganiseede vomen van vijwilligesvevoe: vaak vanuit welzijn- of vijwilligesoganisaties, een voobeeld is de Plusbus. De ol van gemeenten ligt doogaans mee in het ondesteunen dan initiëen van vijwilligesvevoe. Veel zogoganisaties vezogen vomen van vijwilligesvevoe en hebben al evaing met vesteking van de eigen kacht van cliënten. Gemeenten kunnen deze evaing benutten.» Ongeoganiseed vijwilligesvevoe: dit bestaat vooal uit het elkaa helpen om egens te komen. Gemeenten kunnen het pincipe 'inwones met en voo elkaa' faciliteen en ondesteunen, bijvoobeeld via een app of een matchingspunt kan gezogd woden dat mensen die een vevoesvaag hebben en mensen die willen ijden elkaa gemakkelijk weten te vinden. Gemeenten kunnen ook maatjespojecten in de buut stimuleen, waabij mensen hun buutgenoten begeleiden die niet zelfstandig kunnen eizen. 15

19 Bij de stuctuele inzet van vijwilliges woden doo de vevoesecto kanttekeningen gemaakt op het punt van abeidsvedinging en ongelijkheid in eisen aan contactvevoe en vijwilligesvevoe. Indien een individueel eisbudget wodt ingevoed, kan dit ingezet woden om de financieing van deze lokale initiatieven te vesteken. Het 'eisbueau' kan woden ingezet om de eizige wegwijs te maken in de veelheid aan vevoesinitiatieven. 5.6 Mee samenhang en bete benutten vevoescapaciteit Gemeenten willen komen tot mee samenhang in het doelgoepenvevoe. Doo de huidige fagmenteing in het doelgoepenvevoe wodt vevoescapaciteit niet altijd even efficiënt ingezet. Hie willen gemeenten zoveel mogelijk veandeing in bengen. Tegelijketijd beseffen gemeenten dat dit een lange temijn poces zal zijn. Gemeenten hebben aangegeven op kote temijn niet gezamenlijk een egiecentale te willen opzetten. Wel wodt gezocht naa pagmatische maategelen om de samenhang te vebeteen. Hiebij wodt gedacht aan: Aanbestedingskennis bundelen De povincie heeft Regiotaxi de afgelopen jaen aanbesteed, maa in de toekomst doen gemeenten dit mogelijk zelf. In veschillende vebanden wodt het leelingenvevoe aanbesteed en het Wmo dagbestedingsvevoe wodt doo zoginstellingen ingekocht. Het heeft meewaade om kennis te bundelen, zodat de kwaliteit van de aanbestedingen hoge wodt en eisen en uitvoeing op elkaa afgestemd kunnen woden. Bundelen in voetuig en tijd Bundelen in voetuig: Voo een deel van de doelgoep is het in sommige gevallen mogelijk om gezamenlijk te eizen in het voetuig. Dit leidt tot een hogee combinatie-/bezettingsgaad en levet in dat geval een bespaing op. Dit beteft het bundelen van mensen in het voetuig afkomstig uit het Wmo-vevoe, leelingenvevoe, Jeugdwetvevoe, vevoe Wmo dagbesteding en SW/paticipatievevoe. Het is vooal nuttig als de voetuigcapaciteit niet geheel benut is en in geval van vede weg gelegen bestemmingen en bij een bepekt deel van de doelgoep mogelijk. Bundelen in tijd: Gemeenten willen gaag dat mateieel niet voo één vevoesoot maa voo meedee vevoesooten woden ingezet. Ook bundelen in tijd kan hietoe bijdagen. Doo het op elkaa afstemmen van stattijd van bijvoobeeld speciaal ondewijs en dagbegeleiding kunnen busjes ingezet woden voo beide vomen van vevoe en wodt voetuigcapaciteit bete benut. In de ecente aanbesteding leelingenvevoe in Utecht West zijn bij de gunning voostellen voo degeljke pilots gedaan. Dit wodt in de gemeenten vede uitgebouwd en toegepast. 16

20 5.7 Zog en voozieningen lokaal Gemeenten zetten zoveel mogelijk in op het mee lokaal invullen van zogbehoefte en voozieningen, zodat de lokale samenleving wodt vestekt. Gemeenten benutten hun positie dichtbij de buge en de wijk om dit te stimuleen, povincie daagt e als OV autoiteit aan bij dat het vevoesaanbod voo de gebuike tanspaant is. De kosten van doelgoepenvevoe woden voo een goot deel bepaald doo de vevoesafstand en de mogelijke combinatiegaad. Histoisch is een situatie gegoeid waabij vevoeskosten slechts bepekt meespelen bij de keuze van waa iemand zog of ondewijs afneemt. Zo komt het voo dat mensen uit één gemeente naa veschillende gemeenten woden gebacht om daa dezelfde soot dagbesteding te ontvangen, of in dezelfde gemeenten, maa op veschillende dagdelen. Dichtebij huis aanbieden van voozieningen en logische toedelen zodat mensen minde gote afstanden en mee gezamenlijk kunnen eizen levet efficiëncywinst op. De afgelopen jaen is de locatie van zog en voozieningen al volop in beweging. Zoginstellingen tachten cliënten dichte bij hun woonades dagbesteding aan te bieden en een van de doelstellingen van Wet Passend Ondewijs en de Paticipatiewet is wek en ondewijs dichtebij de leeling/wekneme te oganiseen. Gemeenten gaan kijken of zij gemeentelijke faciliteiten bede in kunnen zetten. Het kijken naa de locatie van zog en voozieningen sluit goed aan bij -of is zelfs ondedeel van- de die gote tansities die nu plaatsvinden (Wmo, Jeugdzog en abeid). Gemeenten kunnen hieop inspelen en deze ontwikkelingen vesteken. De volgende maategelen kunnen gemeenten nemen om zog dichtebij aan te bieden:» Locaties dagbegeleiding en abeidsmatige activiing in de buut, of inloopvoozieningen;» Gemeentelijke faciliteiten beschikbaa stellen aan aanbiedes dagbegeleiding» Combineen speciaal ondewijs op één locatie;» Vesteken basisvoozieningenniveau;» Digitale toegankelijkheid voozieningen. 17

21 5.8 Pikkels om gedag gebuikes te stuen Gemeenten gaan het doelgoepenvevoe integaal bezien en pikkels invoeen om het eisgedag van gebuikes te stuen. Bijvoobeeld om ze te bewegen mee van het egulie en aanvullend openbaa vevoe gebuik te maken. De pikkels waaaan gedacht wodt zijn: Financiële pikkels De keuze tussen vevoesmiddelen wodt beïnvloed doo de pijs evan. 6 Op dit moment is de pijs van de Regiotaxi soms iets lage dan die van openbaa vevoe. Doo enig pijsveschil hietussen aan te bengen stimulee je het gebuik van het openbaa vevoe. Een andee financiële pikkel is het spits-daltaief zoals bijvoobeeld toegepast doo de NS. Doo de spits (peioden dat e veel vaag is naa het vevoe) duude te maken dan de dalpeiode motivee je eiziges om buiten de spits te eizen en maak je bete gebuik van de beschikbae capaciteit (voo vaagafhankelijk vevoe). Capaciteitsgestuud plannen In de Regiotaxi is het nu zo dat de beschikbae voetuigcapaciteit wodt aangepast aan de vevoesvaag. Je kan ook van te voen bepalen welke vevoecapaciteit aanwezig moet zijn en is die volledig benut dan kijgt de klant te hoen dat hij/zij een ande moment voo de eis moet kiezen. Op deze manie bevode je dat mensen lange van te voen eizen boeken en is het vevoe efficiënte in te plannen. Aanmeldtijden Voo de Regiotaxi geldt een minimale aanmeldtijd van een uu. Doo te stimuleen dat een meedeheid van de gebuikes lange van te voen de it boekt kan de capaciteit bete woden ingepland. Veel vijwilligessystemen kennen een aanmeldtijd van minimaal een dag en toch woden ze hoog gewaadeed. Centale opstapplaatsen Bij het leelingenvevoe woden kindeen bij de deu en bij de school opgehaald en afgezet. Om de eistijd te vekoten en de zelfstandigheid van de leelingen te stimuleen woden in een woonken één of meedee centale opstapplaatsen geealiseed. Hiedoo kan de vevoede vanuit de woonken echtsteeks naa de school of scholen eizen. Deze maategel is al bij divese gemeenten in Nedeland uitgevoed, vooal bij het leelingenvevoe. 6 Dit gaat op voo mensen die een keuze kunnen maken. Een deel van de gebuikes van Regiotaxi heeft demate gote bepekingen dat gebuik van het OV geen optie is, pijs speelt dan geen ol. 18

22 5.9 Ontschot en pofessionele oganisatie De gemeenten hebben de intentie te komen tot een logische oganisatie en aanstuing van het doelgoepenvevoe: ontschot, met mee samenhang tussen en binnen gemeenten en pofessionele uitgevoed. De gemeenten gaan ondezoeken of ze intensieve kunnen samenweken pe Wmo-egio (West, Zuidoost, Lekstoom en Utecht stad). Binnen het Wmo-vevoe wodt samengewekt en binnen het leelingenvevoe, maa nog niet tussen Wmo-vevoe en leeingenvevoe. Ook de andee vevoesooten woden los van mekaa ingekocht en beheed. E is bijvoobeeld winst te behalen in het oganiseen van Jeugdhulpvevoe doo daa de bij de gemeente opgebouwde expetise vanuit het leelingenvevoe bete bij te betekken. Pe egio wodt een pogamma Venieuwing doelgoepenvevoe vastgesteld en vindt besluitvoming plaats. Centaal ondedeel in een degelijke samenweking is het gezamenlijk oganiseen van capaciteit om doelgoepenvevoe te venieuwen. In het figuu echts zijn de taken t.a.v. doelgoepen vedeeld ove gemeente, eisbueau en vevoede. De donkeblauwe taken (beleid en toekenning) blijven de veantwoodelijkheid van de individuele gemeenten. Wel vindt binnen de eigen egio afstemming plaats. Ten aanzien van de lichtblauwe taken (van inkoop tot ontwikkelfunctie) oganiseen de gemeenten zich egionaal en vindt intensieve samenweking plaats. Indicatiestelling Conta ctbehee Klachtenafhandeling Monitoing Financiële afhandeling Ontwikkelfunctie Reisinfomatie Ritaanname Planning Rituìtvoeing Doo eisbueau Doo vevoede Figuu 3: vedeling taken doelgoepenvevoe De taken in het paas woden uitgevoed doo een egionaal of bovenegionaal 'eisbueau' waain het mogelijk/wenselijk is dat ook de povincie paticipeet. De ode taken tenslotte woden uitgevoed doo de gecontacteede vevoedes. 19

23 6. Wmo-vevoe in de toekomst In deze paagaaf wodt een vetaling gegeven van wat de visie betekent voo de plannen en olvedeling ten aanzien van het wmo-vevoe (de huidige Regiotaxi). Wij geven antwood op de vagen:» Wmo-vevoe na augustus 2020, blijft het Wmo-vevoe in zijn huidige vom bestaan?» Wat wodt de samenweking en olvedeling t.a.v. Regiotaxi/Wmo-vevoe tussen gemeenten en povincie na augustus 2020?» Hoe geven we vom aan de afstemming van het aanvullend openbaa vevoe met het doelgoepenvevoe? 6.1 Wmo-vevoe na augustus 2020 De egiogemeenten zien een ugentie om Regiotaxi in de toekomst andes aan te pakken. E is consensus ove het punt dat de huidige invulling van de Regiotaxi in de toekomst niet mee financieel houdbaa is en dat het vevoe bete passend voo de eizige uitgevoed moet woden met mee oog voo de eigen kacht van de eizige. Hievoo is venieuwing nodig. De uitvoeing van het huidige systeem is naa behoen, maa is niet toekomstbestendig. In pincipe willen gemeenten een gote deel van de vevoevaag uitgevoed zien met andee, eguliee vevoesvoozieningen en minde met Regiotaxi. Hievoo woden maategelen als toekenning, taining en begeleiding, eisbueau en wellicht 'individueel eisbudget' ingezet. Het is de veantwoodelijkheid van gemeenten vanuit het kade van de Wet maatschappelijke ondesteuning om mensen passend te ondesteunen om deel te kunnen nemen aan de maatschappij. Aanvullend openbaa vevoe en andee altenatieve lokale vevoeinitiatieven zullen deze vaag slechts deels kunnen invullen. Een deel van de Wmo-eiziges is niet in staat om met ande vevoe te eizen en zal aangewezen blijven op een maatwekvooziening zoals Regiotaxi. E blijft in de toekomst dus zeke een 'Regiotaxi-taak' ove. In de visie van de gemeenten blijft Regiotaxi dus bestaan, maa niet in zijn huidige vom en huidige omvang. Gezamenlijk met alle stakeholdes (gemeenten, povincie maa bijvoobeeld ook gebuikes en de makt) willen wij kijken hoe wij het Wmo-vevoe kunnen vebeteen:» mee uimte om in te spelen op individuele eisbehoeften van gebuikes (bijvoobeeld doo meedee seviceniveau's aan te bieden (bijvoobeeld deu-halte vevoe of wame ovedacht);» pikkels inbouwen om efficiëncy te vebeteen (bijvoobeeld mensen stuen buiten de piekmomenten e gebuik van te maken);» gebuikes keuzevijheid bieden om naast de egiotaxi ook andee vevoemiddelen te gebuiken via het eisbueau. Mensen hebben veschillende eisaltenatieven en woden geholpen de op dat moment meest passende vevoessoot te kiezen. Eventueel wodt dit aangevuld mee een individueel eisbudget. Dit eisbudget zal gefaseed moeten woden ingevoed waabij de eeste jaen de Regiotaxi nog een belangijke ol vevult maa in de tijd andee vevoewijzen mee uimte wodt geboden. 20

24 Bij het doovoeen van vebeteingen moet ekening woden gehouden met de volgende planning (de tijdsplanning van het contact van Regiotaxi Utecht is genomen, omdat hie de tijdsduk het gootst is):» Voobeeiden en bepalen aanbestedingsmethodiek septembe maat 2019» Opstaten aanbestedingstaject maat 2019» Ingangsdatum nieuw contact augustus 2020 Hieuit blijkt dat weinig tijd esteet om de venieuwing in het Wmo-vevoe die mee moet woden genomen in de aanbesteding uit te weken. Binnen de aanbesteding moet uimte woden geceeëd om geduende de looptijd van het contact venieuwing doo te voeen. 6.2 Samenweking en olvedeling t.a.v. Wmo-vevoe na augustus 2020? De financiële afspaken van de gemeenten die deelnemen in Regiotaxi Utecht lopen eind 2019 af. De afspaken ove de huidige olvedeling lopen tot afloop van het contact augustus De contacttemijnen voo de andee gemeenten lopen af op een late moment, ook hie lopen de afspaken ove de huidige olvedeling tot eind van de contactpeiode. De huidige uitvoeing van aanbesteding en behee doo de povincie functioneet goed, het wodt effectief uitgevoed binnen edelijke kosten. Op temijn lijkt een veandeing van ol t.a.v. inkoop en behee van Regiotaxi onontkoombaa:» Wmo-vevoe is de veantwoodlijkheid van gemeenten, de povincie bouwt haa (financiële) betokkenheid bij Wmo-vevoe af;» de ugentie om het Wmo-vevoe te venieuwen en een goot deel van de instumenten om te stuen liggen bij gemeenten;» gemeenten gaan toe naa een intensievee samenweking in de egio ove meedee vevoesvomen heen, dit kan een goede basis zijn voo aanbesteding en behee van het nieuwe Wmo-vevoe. Echte kijkend naa de tijdsplanning is het de vaag of dit ealiseebaa is binnen de temijnen die de komende aanbesteding met zich meebengt. Op kote temijn moet dan in egio's besluitvoming plaatsvinden, moet een oganisatievom bepaald woden en moet de oganisatie geïmplementeed woden. Realistische is om in de komende aanbesteding en contactpeiode de bestaande samenweking in stand te houden tussen gemeenten en povincie en dan geduende de contactpeiode eest een ovegang van beheetaken te ealiseen om tenslotte een volgende aanbesteding doo de egionale oganisatie uit te laten voeen. Hieove wodt pe egio een afgeweging gemaakt en een besluit genomen. De samenweking tussen gemeenten en povincie ten aanzien van uitvoeing Wmo vevoe zal in onze ogen steeds mee omvomen naa een samenweking ten aanzien van aanvullend openbaa vevoe en andee vevoesvomen, bijvoobeeld doo samen te paticipeen in een 'eisbueau'. 21

25 6.3 Afstemming aanvullend openbaa vevoe met het doelgoepenvevoe? Ons inziens sluiten de plannen van de povincie m.b.t. het aanvullend openbaa vevoe en onze visie ove venieuwing van het doelgoepenvevoe goed op elkaa aan. Povincie en gemeenten hebben gezamenlijke belangen:» Een hoogwaadig openbaa vevoenetwek met steke lijnen aangevuld met adequaat aanvullend openbaa vevoe is zowel belangijk voo povincie als gemeenten.» Het bieden van adequate vevoesmogelijkheden aan mensen met een mobiliteitsbepeking die wel zelfstandig kunnen eizen waavoo geen passend egulie openbaa vevoesaanbod is, is een gezamenlijke veantwoodelijkheid van gemeenten en povincie. De gemeenten hebben het voonemen op de volgende wijze invulling te geven aan de afstemming van het aanvullend openbaa vevoe met het doelgoepenvevoe:» Gemeenten stimuleen het gebuik van egulie- en aanvullend openbaa vevoe doo de doelgoepen en vesteken daamee deze openbae vevoesvomen. Middelen die gemeenten hievoo inzetten zijn onde andee: o Mee op maat toekenning van vevoesvoozieningen (mogelijk met toepassen van mobiliteitspofielen); o Taining, begeleiding en communicatie om gebuikes van doelgoepenvevoe te bewegen mee van egulie en aanvullend OV gebuik te maken; o Inzetten op een poject 'mentale toegankelijkheid', vebeteen van bekendheid met het OV en bewustwoding dat het een geschikte vevoewijze is; o Ondezoek naa de haalbaaheid van het invoeen van individuele eisbudgetten waamee gebuikes naast individuele vevoesvoozieningen ook vomen van openbaa vevoe kunnen gebuiken).» Naast het doo de povincie geoganiseed aanvullend openbaa vevoe zullen gemeenten vanuit haa Wmo-taak specifieke vevoesvoozieningen voo inwones met mobiliteitsbepekingen blijven aanbieden. Gemeenten zullen daa waa geen ande vevoe beschikbaa is, in samenspaak met de povincie, dit Wmo-vevoe openstellen voo eguliee OV-eiziges om het aanvullend OV aanbod te vesteken.» Gemeenten ondezoeken de haalbaaheid van het opichten van een eisbueau (o.a. beoogde waaden, oganisatie en kosten). Het eisbueau is een soot vevoesloket waa gebuikes niet alleen itten kunnen boeken maa ook wegwijs woden gemaakt in de veschillende vevoesvomen die e zijn. Dit 22

26 eisbueau kan ook een ol spelen in het infomeen en toeleiden naa het doo de povincie geoganiseede aanvullend openbaa vevoe. De gemeenten stellen het op pijs de samenweking te continueen met de povincie m.b.t. het afstemmen van doelgoepenvevoe en (aanvullend en egulie) openbaa vevoe.» De ontwikkeling van het aanvullende openbaa vevoe biedt een goede kans eguliee vevoesvoozieningen te ceëen die goed aansluiten bij de wensen van gebuikes die zelfstandig kunnen eizen maa toch enige mobiliteitsbepekingen hebben (bijvoobeeld doodat de bushalte voo hen te ve weg ligt);» Gemeenten en povincie kunnen samen venieuwing in het vevoesaanbod stimuleen en benutten. Bijvoobeeld doo lokale vevoesinitieven te stimuleen, beleid voo vijwilligesvevoe te ontwikkelen, kades te scheppen voo nieuwe ontwikkelingen als mobility as a sevice (MaaS) en de mogelijkheid van invoeing individueel eisbudget te ondezoeken.» Vomen van doelgoepenvevoevoozieningen te benutten binnen het aanvullend OV. (Bijvoobeeld op ustige tijdstippen van Regiotaxi nieuwe stijl voo uitvoeen van OV-itten).» Samen te paticipeen in een eisbueau die het vevoesaanbod inzichtelijk maakt voo inwones en mensen toeleidt naa de best passende vom van vevoe. In onze visie wodt geleidelijk de povinciale inzet ten aanzien van behee en aanbesteding van Regiotaxi afgebouwd (zie 6.2). Maa tegelijketijd wodt de samenweking geïntensiveed ten aanzien van de invulling van aanvullend OV, het stimuleen van OV-gebuik doo doelgoepen, het ontwikkelen en stimuleen van andee mobiliteitsdiensten en vedee uitwekingen hievan in concete maategelen zoals 'eisbueau' en 'individueel eisbudget'. 23

27 Nota aanvullend openbaa vevoe povincie Utecht Opgesteld in opdacht van: Povincie Utecht Amesfoot, 19 septembe 2018 Kenmek: Pojectn: PR0331

28 Ų CONSULT Nota aanvullend openbaa vevoe povincie Utecht Opgesteld in opdacht van: Povincie Utecht Amesfoot, 19 septembe 2018 Kenmek: Pojectn: PR0331

29 Inhoudsopgave Voowood 1 Leeswijze 1 1. Inleiding Wannee is e spake van aanvullend openbaa vevoe? 3 2. Hoe ziet het aanvullend openbaa vevoe e nu uit en hoeveel eiziges maken e nu gebuik van? Huidige omvang en invulling van het aanvullend openbaa vevoe Regiotaxi De buutbus Regulie OV met klein mateieel in de stadsconcessie Welke doelgoep maakt gebuik van het aanvullend openbaa vevoe? 9 3. Huidige ontwikkeling: Pilots en venieuwing Een toekomstvaste en voo eiziges aantekkelijke invulling van het aanvullend openbaa vevoe Uitweking van de gekozen denklijn in de paktijk Conclusie 22 Bijlage: Vevoekundige achtegondcijfes 23 Invloedsgebieden in elatie tot de adesdichtheid 23

30 Voowood De povincie Utecht wekt continue aan het vebeteen van het openbaa vevoe. Centaal staat de ontwikkeling van een ov-netwek dat optimaal aansluit bij de wensen van de eizige. In gebieden waa minde vaag is (ook wel de ondekant van het openbaa vevoe genoemd) vaagt dat om ceatieve invullingen. In voobeeiding op de nieuwe concessie in 2023 wil de povincie het aanvullend openbaa vevoe doo ontwikkelen. Deze nota geeft hievoo de mogelijke kades aan. Deze nota is met ondesteuning van MuConsult tot stand gekomen in samenspaak met gemeenten en vevoedes. In die ontwepatelies is gezamenlijk gediscussieed ove de kades en uitgangspunten van het povinciale beleid. De gemeenten van de U16 hebben in aanvulling op dit povinciale beleidskade een gezamenlijke visie opgesteld ove de toekomst van het vevoe waa zij veantwoodelijk voo zijn: het doelgoepenvevoe. Vanuit beide tajecten is de insteek geweest om binnen de mogelijkheden te zoeken naa mogelijkheden om elkaa hiebij te vesteken. Leeswijze Gestat wodt met de aanleiding van deze nota. Vevolgens wodt in hoofdstuk 2 ingegaan op de vaag hoe het aanvullend openbaa vevoe (OV) e op dit moment uit ziet en hoeveel eiziges e nu gebuik van maken. In hoofdstuk 3 wodt bescheven welke ontwikkelingen momenteel plaatsvinden binnen de povincie. In hoofdstuk 4 woden veschillende denkichtingen bescheven voo de toekomstige invulling van het aanvullend OV. Tenslotte wodt de voogestelde denkichting inhoudelijk uitgewekt. 1 1

31 1. Inleiding Net als bij andee vomen van vevoe willen eiziges in het openbaa vevoe zo snel mogelijk van A naa B 1. Hoe kote de eis van deu tot deu is, hoe bete. Bij het gebuik van openbaa vevoe is de eizige een goot deel van zijn totale eistijd kwijt aan tijd buiten de tam of bus: het eizen naa en van de halte (de zogenaamde "fist en last mile") en de tijd die opgaat aan wachten en ovestappen op de halte. Om de totale eistijd zo kot mogelijk te houden, vekiest het gootste deel van de eiziges fequent boven fijnmazig: eiziges hebben lieve veel vetekmogelijkheden met snelle OV-outes, en nemen daabij wat vede lopen naa de halte op de koop toe. Hoge OV-fequenties geven de eizige mee zekeheid en gebuiksgemak. De ontwikkeling van mee vaaggeicht OV met een fequente, gebundeld netwek is expliciet ondedeel van de nieuwe concessie Steekvevoe Povincie Utecht en vomt een belangijk pincipe in de vedee dooontwikkeling van het OV, povinciebeed. Hiemee wodt invulling gegeven aan de doelstellingen in het mobiliteitspogamma : mee teveden OVeiziges en efficiënt openbaa vevoe. In sommige gebieden is de vaag te bepekt om lijngebonden busvevoe te exploiteen. Hie is maatwek noodzakelijk om aan de eizigesvaag te voldoen. Daaom wil de povincie vanuit haa ol als concessievelene voo het OV samen met de concessiehoudes en met de gemeenten op zoek naa kostenefficiënte vomen van vevoe. Deze kunnen woden ingezet op de plekken waa egulie OV (denk aan een buslijn met vaste dienstegeling) enezijds niet mee past bij de wensen van de eiziges (te sta, te weinig kwaliteit doo bijvoobeeld een lage fequentie of een te lange eistijd) en andezijds te duu is (ondijden met 'lege bussen'). Hie is maatwek het uitgangspunt, omdat de vevoebehoefte steeds individuele wodt. Dit geldt zeke in de "fist en last mile", oftewel de aansluiting op het vevoe van gote, gebundelde stomen doo tein, tam en (dikke) buslijnen. E zijn veschillende vomen van maatwek, die binnen het OV 'aanvullend openbaa vevoe' genoemd woden. In sommige gevallen wodt aanvullend openbaa vevoe ook aangeduid met 'de ondekant van het openbaa vevoe' of 'maatwekvevoe'. Het gaat hie specifiek om OV voo eiziges die zelfstandig kunnen eizen. De centale vaag in deze nota is: Hoe en in welke vom kan aanvullend openbaa vevoe woden ingevuld? 1 KiM (2016) De keuze van de Reizige 1 2

32 1.1 Wannee is e spake van aanvullend openbaa vevoe? Zoals de inleiding al aangeeft is het aanvullend openbaa vevoe een maatwekoplossing voo een kleine goep eiziges die nu of staks niet goed zijn aangesloten op het eguliee openbaa vevoe netwek. In het mobiliteitspogamma is gedefinieed dat wannee spake is van een bezetting van minde dan zes eiziges pe it op het dukste punt van de lijn e gekeken kan woden naa een altenatieve invulling van de busvebinding. In deze gevallen is e spake van aanvullend openbaa vevoe. Hiebij dient te woden opgemekt dat de bezetting ove een stuctuele peiode (van bijvoobeeld een half jaa) laag moet zijn om te kijken naa altenatieven. In de andee gevallen - wannee de vaag naa OV dusdanig goot is dat e stuctueel gemiddeld mee dan zes eiziges in een bus zitten - speken we van lijngebonden of egulie openbaa vevoe. Andesom kan aanvullend openbaa vevoe ook nodig zijn wannee e nieuwe collectieve eizigesstomen ontstaan waabij eiziges zelfstandig kunnen eizen, maa e (nog) onvoldoende vaag is voo een lijngebonden busvebinding. Kenmekend voo het aanvullend openbaa vevoe is dat het voo veel eiziges een invulling van de "fist en last mile" beteft en vaak aansluit op fequentee bus-, tam- en teindiensten. 1 3

33 2. Hoe ziet het aanvullend openbaa vevoe e nu uit en hoeveel eiziges maken e nu gebuik van? 2.1 Huidige omvang en invulling van het aanvullend openbaa vevoe. Op dit moment wodt het aanvullend openbaa vevoe op vie manieen ingevuld: ^ OV-eiziges kunnen gebuik maken van het vaagafhankelijke doelgoepenvevoe (op dit moment geoganiseed binnen de Regiotaxi). ^ In de steekconcessie, en vanuit omliggende concessies ijden op lijnen waa onvoldoende vaag is voo een eguliee busdienst, buutbussen die doo vijwilliges woden bestuud. ^ In de stadsconcessie ijden eguliee buslijnen met klein mateieel 8-pesoons busjes. ^ Vijwilligesinitiatieven een bijzondee vom die lokaal wodt ingevuld maa geen deel uitmaken van de concessie. Hieonde woden de veschillende vomen en het gebuik toegelicht: Regiotaxi In de Regiotaxi eizen OV-eiziges samen met Wmo-eiziges vanuit het gemeentelijk doelgoepenvevoe. Het beteft deu-deu vevoe waadoo OV-eiziges niet eest naa een halte hoeven. Binnen de povincie zijn die veschillende Regiotaxicontacten waa de povincie namens de gemeenten het opdachtgeveschap vevult (Regio Utecht, Regio Eemland Heuvelug en Regio Veenweide) 2. De kosten voo het gebuik van de Regiotaxi zijn voo de OV-eiziges (dus eiziges zonde een Wmo indicatie) hoge. Voo de egio Eemland, Heuvelug en Veenweide is het taief C 2,20 pe eiszone (met één zone als stattaief) en in de egio Utecht is het taief C 3,90 pe eiszone (met één zone als stattaief) 3. In de egio Utecht is het taief voo de OV-eizige in het veleden vehoogd omdat e binnen de stadsconcessie voldoende ov-altenatieven beschikbaa zijn en gemeenten en de povincie het gebuik van de duudee Regiotaxi wilden ontmoedigen voo de OV-eiziges. Doo de dekking van het OV Netwek is het aandeel OV-eiziges dat gebuik maakt van de Regiotaxi bepekt. Zeke in vegelijking met mee landelijke povincies. Slechts 7,500) van de 2 De gemeenten Renswoude, Rhenen en Veenendaal paticipeen samen met gemeenten in Geldeland in een Regiotaxicontact. 3 Een eiszone is ongevee 5 kilomete. o p e o v e v a a b n e p o d n "5 4 v aota n N

34 egiotaxiitten wodt gemaakt voo een OV-eizige. Binnen de pecelen van het egiotaxicontact in Utecht vaieet dit pecentage tussen de 0,700) en 2,100) (6 à 7 itten pe dag). In de egio Veenweide is dit 5,100) (10 itten pe dag) en in de egio Eemland-Heuvelug 17,900) (170 itten pe dag). 4 Een veklaing voo het gote veschil tussen de egio Eemland- Heuvelug en de andee egio's is dat binnen deze egio spake is van 'onbedoeld gebuik' doo instellingen die woon-wekvevoe met de egiotaxi invullen tewijl dit doo gemeenten gefinancied zou moeten woden. Schattingen geven aan dat wannee deze itten naa instellingen euit woden gehaald het aantal OV-itten uitkomt op ongevee 4,50 of te wel ongevee itten pe dag in de gehele povincie. Het bepekte aantal itten geeft het beeld dat de Regiotaxi niet als een aantekkelijk invulling van het openbaa vevoe wodt gezien. Veel OV-eiziges vinden de Regiotaxi ingewikkeld omdat het veschilt van het OV-systeem. Zo zijn e geen pecieze vetektijden, zijn de OVchipkaat en OV-abonnementen niet geldig en is de eisduu onvoospelbaa, doodat de it mogelijkewijs wodt gedeeld en je dan niet echtsteeks van A naa B gaat. Figuu 1 geeft een beeld van de vestedelijking van de povincie in elatie tot het busnetwek (detailkaaten zijn opgenomen in de bijlage). In gebieden waa de adesdichtheid gote is, zijn binnen de povincie mee OV- altenatieven. Van de OV-eiziges (4,40 van alle Regiotaxigebuikes) heeft 580 een altenatief. Binnen 600 mete is een bushalte aanwezig voo een eguliee buslijn. Figuu 1: Ovezicht bushaltes en invloedsgebied (bon: CBS) Legenda S) bui'.i K- 600m loopafstand --n hush.itto -' I Tl Má *5 stedelijkheid (aantal adessen pe kmz) ìì zee stek stedelijk ( ^2 500) stek stedelijk ( ) matig stedelijk ( ) weinig stedelijk ( ) ü :. 1 0 Ĺ 4 Gegevens povincie Utecht ove \ V mei sledelii H 500Į Souces Esn. HERE. DeLoma Tom Tom Inlemap SeůBasa, IGN, Kadaste NL, Odnanea Suvey. ĒSfl Japan. METi Esn China ihong Kongį.swisstopo Mapmylnūia O OpenSteetMap contibutos, and the GIS Use Community O 0 3 e i ci n i vi o O > p 0 > a a b T3 n C 0 e "5 p > o CO co 1 5

35 Op dit moment wodt doo de povincie jaalijks 6,1 miljoen euo beschikbaa gesteld voo de die Regiotaxicontacten (4000) van de totale kosten van de Regiotaxi binnen de povincie). Bovendien voet de povincie het contactbehee van de Regiotaxicontacten uit namens de gemeenten. Omdat de Regiotaxi geen taak is van de povincie en e vanuit het OV deel slechts itten pe dag woden gemaakt is met gemeenten oveeengekomen dat deze ondesteuning wodt afgebouwd. Tot 31 decembe 2019 blijft de povincie de Regiotaxi in de egio Utecht financieel ondesteunen. Voo de egiotaxicontacten van Veenweide en Eemland- Heuvelug is afgespoken dat de bijdage wodt afgebouwd in de peiode tot De buutbus De andee vom van aanvullend openbaa vevoe is de buutbus. De buutbus is een taxibusje dat wodt geeden doo vijwilliges. De buutbus ijdt volgens een vaste dienstegeling en oute. De OV-chipkaat is geldig in de buutbus. Reiziges betalen met de OV-chipkaat een vast taief van C 1,73. Een loskaatje kost C 2,70. Het systeem is in vegelijking met de Regiotaxi veel hekenbaade voo de OV-eizige, omdat het mee kenmeken heeft van het eguliee openbaa vevoe. Een belangijk aandachtspunt bij de buutbussen is de continuïteit. Omdat het systeem daait op vijwilliges. Voo de huidige concessiehoude Syntus is het een uitdaging om voldoende vijwilliges te blijven vinden in een tijd waabij de duk op vijwilliges steeds gote wodt. Figuu 2 en tabel 1 geven een ovezicht van alle buutbussen binnen de povincie. Figuu 2: Ovezicht buutbuslijnen ".I,. BOM to* O 0 3 " un i I',-l ľ-u Md teveel" te Legenda buutbuslijnen N - l... ). I 503 i PCotp GEH'JC L-ü'ĴS NL Otdnoncè SÜ'.'.', tv Japa'- METI Esn China (Hong Kont Oíe-M-ŕŕ'Ma :c b.oi ļ -1 :ie ^lï- Use'..n TIJM-, 504 5Ū bushalte 0 O e i ci n i vi o > 0 p > a a b n T3 C 0 e "5 p > o CO co 1 İ 6

36 Tabel 1: Ovezicht buutbus (2018) Lijn 503 Eemdijk - Bunschoten-Spakenbug - Nijkek 504 IJsselstein - Benschop - Montfoot 505 IJsselstein - Lopik - Oudewate - Woeden 509 Baneveld - Nijkek 522 Weesp - Nigtevecht - Loenen aan de Vecht - Veeland 524 Beukelen - Kockengen - Woeden 526 Uithoon - Mijdecht - Vinkeveen - Beukelen 572 Soest - Baan - Bunschoten - Amesfoot Vathost 573 Soest - Baan - Eemnes - Blaicum 575 Soest Zuid - Soestebeg - Zeist - Diebegen - Rijsenbug 703 Ameide Open Venstes - Lexmond Medisch Centum 704 Leedam Huis te Leede - Akel Station 724 Bodegaven, de Meije, Zegveld, Woeden, Nieuwebug, Waade en Diebuggen Regulie OV met klein mateieel in de stadsconcessie De dede vom van aanvullend OV zijn de divese taxibuslijnen in de stadsconcessie. Het gaat hie om egulie OV met klein taximateieel en fequenties van 1 a 2x pe uu. Deze buslijnen ichten zich op twee kwaliteitskenmeken: kote loopafstand naa de halte en de beschikbaaheid van een diecte vebinding zonde ovestap. Een belangijk voobeeld hievan zijn de sevicelijnen in Utecht. Om invulling te geven aan de vevoebehoeften van kwetsbae goepen en oudeen in de wijken Lombok, Leidsche Rijn, Oog in Al en Tanswijk zijn eind 2017 deze aanvullende buslijnen ingesteld. Het doel van dit concept is om een passend OV-aanbod te bieden voo deze eizigesgoepen om bijvoobeeld boodschappen te doen, te winkelen, sociale activiteiten te ondenemen of ziekenhuisbezoek (Figuu 3). Een vegelijkbae functie geldt voo taxibuslijn 78 in Bilthoven. ota N 7

37 Figuu 3: Ovezicht Sevicelijnen.' ' -.Į ' ' ' ' \ II í f f lļt»mtwim*imi LI LI: Taòe/ 2 Ovezicht Sevicelijnen (2018) Lijn Omschijving 14 Kanaleneiland (Tanswijk) - Oog in Al - Lombok - Centum v.v. 15 Kanaleneiland (Tanswijk) - Oog in Al - Leidsche Rijn v.v. 16 Tewijde - Leidsche Rijn-Centum - Lombok - Centum v.v. 78 De Leyen - Bilthoven NS - De Kwinkelie v.v. Vijwilligesinitiatieven: een bijzondedee vom Naast de fomele vomen van aanvullend vevoe zijn e binnen de povincie ook vijwilligesinitiatieven. Vijwel iedee gemeente in de povincie Utecht beschikt ove één of meedee paticuliee initiatieven van vevoe op maat, naast het eguliee OVaanbod in Utecht. De ecente opening van het initiatief 'Buutmobiel' in Utecht Ovevecht is een van de voobeelden van een goeiende inzet van deze vomen van vevoe. De maatwekoplossingen vullen ook een behoefte in. Voo eizen ove een kote afstand naa de supemakt of bibliotheek is egulie OV niet flexibel genoeg. De vijwilligesinitiatieven ichten zich voonamelijk op de Wmo eiziges waavoo de eseveing van de Regiotaxi een (te) hoge dempel is 5. Daa waa de vijwilligesinitiatieven een bijdage leveen aan het OV gebuik kan woden ondezocht of vanuit de povincie ondesteuning kan woden geboden. 5 Povincie Utecht (2017) Maatwekvevoe van deu tot deu pagina 12. ot N 8

38 2.2 Welke doelgoep maakt gebuik van het aanvullend openbaa vevoe? E is weinig ondezoek gedaan naa de kenmeken, achtegonden en motieven van de doelgoep die gebuik maakt van het aanvullend openbaa vevoe. Het beteft een kleine doelgoep. Uit een landelijke studie 6 van het Kennisinstituut voo Mobiliteitsbeleid (het KiM) die in mei 2018 is veschenen, komen wel een aantal aanknopingspunten: ^ E is weinig veschil in de achtegonden van de gebuikes van eguliee buslijnen en gebuikes die eizen met aanvullend openbaa vevoe. In beide gevallen zijn studenten, scholieen en foenzen de gootste eizigesgoepen. ^ Een deel van deze goep heeft een altenatieve vevoemogelijkheid. Cica 75 pocent van de bus gebuikes beschikt ove een ijbewijs maa dit aandeel is bij gebuikes van aanvullend openbaa vevoe lage. ^ Voo scholieen is de fiets het meest logische altenatief op de middellange afstand. Wannee eguliee buslijnen vedwijnen en/of vevangen woden doo andee systemen, kiest een deel van deze eiziges voo een andee invulling van hun eis. In veel gevallen wodt - in lijn met het eedee ondezoek naa de effecten van een fequent netwek - gekozen om vede te fietsen of te lopen naa een andee OV-halte of station waa mee eismogelijkheden zijn in plaats van gebuik te maken van het aanvullend Openbaa Vevoe. ^ Reiziges die gotee afstanden naa een geschikte halte niet kunnen ovebuggen (600) van de Nedelandse bevolking) woden opgevangen in het gemeentelijk doelgoepenvevoe. Dit blijkt ook uit een analyse van de gemiddelde leeftijd (74 jaa) van de OV-gebuikes die gebuik maken van de Regiotaxi (zie figuu 4). Figuu 4: Vedeling leeftijd OV-gebuikes binnen Regiotaxi Utecht (40,451 (45,501 (50,551 (55,601 (60,651 (65,701 (70,751 (75,801 (80,851 (85,901 (90,951 (95,1001 E zijn veschillen in eismotief. Het eismotief van eiziges in het aanvullend openbaa vevoe is vake eceatief. Ook mensen met een mobiliteitsbepeking of een laag huishoudinkomen zijn voo hun vevoesbehoefte mee aangewezen op het openbaa vevoe. Uit ondezoeken blijkt 6 KiM (2018) Bus gebuikes doo dik en dun. ota N 9

39 dat het aanvullend openbaa vevoe met name van belang is om sociale uitsluiting te vookomen 7. Hiedoo is de betaalbaaheid van de vevoesvooziening voo eiziges een belangijke andvoowaade. In de klanttevedenheidsondezoeken van de Regiotaxi in de povincie Utecht 8 geeft 500 van de OV-eiziges die met de Regiotaxi eizen aan een altenatief te hebben. De andee 500 geeft niet aan dat ze de it niet zouden maken maa hebben minde toegang tot altenatieven 9. Landelijk zou 200 van de eiziges in het aanvullend openbaa vevoe de veplaatsing niet lange maken als e geen mogelijkheid zou woden geboden. Vooal jongeen in de leeftijdsgoep tot 25 jaa hebben voo de bus minde andee opties, met name voo de langee veplaatsingsafstanden (waa fiets en bomme geen optie zijn). 7 O.a. KiM (2018) Bus gebuikes doo dik en dun, Maten C.J.C.M. (2016) Tanspot Justice 8 Regio Veenweide en Utechtse Heuvelug 9, Opgemekt moet woden dat hiebij ook de a ota N 10

40 3. Huidige ontwikkeling: Pilots en venieuwing De vewachting is dat de behoefte aan aanvullend openbaa vevoe in de povincie in de komende jaen niet zal stijgen. In het mobiliteitspogamma van de povincie is aangegeven dat de vewachting is dat in het huidige busnetwek (dat goed dekkend is in de povincie) op vijwel alle lijnen goei zal plaatsvinden 10. E zijn veel bouwopgaves in de povincie en e is geen spake van bevolkingskimp. Logischewijs zal de goei in de stadsconcessie (nog) hade gaan dan in de steekconcessie: De tend is dat het OV-gebuik in de stedelijke omgeving toeneemt. E is met name onde hoogopgeleide jongeen in de stad een mindee focus op autobezit en ze kiezen vake voo een altenatieve vom om te eizen (bijvoobeeld met het openbaa vevoe). Binnen de povincie zijn gote gebieden waa de vestedelijking de komende jaen zal doogaan. Daanaast is e een goei in de vekoop en gebuik van e-bikes. Dit maakt het makkelijke om snel gotee afstanden af te leggen naa een OV-knooppunt of teinstation. Het aanvullend openbaa vevoe zal daaom voo slechts een klein deel een noodzakelijke en aantekkelijke invulling zijn van de mobiliteitsbehoefte. De huidige vomen van aanvullend openbaa vevoe (met name de Regiotaxi) bedienen maa een klein deel van de OV-eiziges in de povincie. Een andee invulling van het aanvullend openbaa vevoe die (nog) bete aansluit bij de wensen van de OV-eiziges ligt dan ook voo de hand. Daaom wil de povincie - zoals aangegeven in de inleiding- samen met concessiehoudes en gemeenten op zoek naa kostenefficiënte vomen van vevoe voo het aanvullend OV die bete aansluiten bij de wensen van de eiziges (met name als invulling van de fist en last mile'). De afbouw van de financiële ondesteuning van de Regiotaxi biedt hievoo in de komende jaen uimte. Uitgangspunt is dat de dienstvelening aansluit bij de vaag. De vom is hiebij ondegeschikt. De eeste initiatieven zijn ook al gestat. In de opmaat naa de nieuwe OV-concessie(s) 2023 moeten hie belangijke stappen in gezet woden. Omdat degelijke diensten nieuw zijn en e ook nieuwe maktspeles ontstaan, is het noodzakelijk om de komende jaen nog mee pilots uit te voeen 11. De povincie wil actief samen met gemeenten gaan nadenken ove deze venieuwende concepten die bete aansluiten bij de behoefte van de OV-eiziges met als doel nog mee eiziges te bedienen. Om de effecten inzichtelijk te maken is een goede monitoing en evaluatie van de pilots noodzakelijk om te kunnen leen en waa mogelijk te implementeen in de nieuwe OV-concessie(s) Povincie Utecht (2018) Mobiliteitspogamma Povincie Utecht p. 22 Povincie Utecht (2018) Mobiliteitspogamma Povincie Utecht p. 23 ot N 11

41 Achtegond: Pilot Eiland van Schalkwijk Het huidige vevoeaanbod op het eiland van Schalkwijk sluit niet volledig aan op de actuele vevoebehoefte. Het gaat hie om veelal landelijk gebied met veelal dunne eizigesstomen zonde steke pieken in het vevoe. Hievoo wodt nu een eguliee (taxi)buslijn ingezet die gemiddeld 1 à 2 eiziges vevoet. Met deze buslijn wodt slechts een deel van het eiland bediend. Zo vallen de ken Tull en Waal en divese eceatieve voozieningen buiten het vezogingsgebied van het bestaande OV. Met de opkomst van nieuwe technologieën ontstaan nieuwe mogelijkheden voo de inichting van het OV in dit gebied. De povincie en vevoede weken nu samen met de gemeente aan de uitweking van een pilot voo flexibele vevoe. Doel van deze pilot is om te toetsen of een flexibele vevoeoplossing een bete aansluit op de lokale vevoebehoefte. Hievoo geldt het bestaande exploitatiebudget als uitgangspunt. Voo de invulling van het flexibele vevoe Figuu 5 Reismogelijkheden pilot Eiland van wodt ingezet op halte-naa-halte vevoe op Schalkwijk afoep. Hiebij kan telefonisch of via intenet geeseveed woden. Het beoogde vezogingsgebied beslaat het eiland van Schalkwijk, 't Goy en Houten-Zuid (Figuu 5?). Voo deze combinatie is gekozen vanwege de samenhang tussen deze gebieden en oiëntatie van bestaande buslijnen. De invoeing van de pilot staat gepland voo Op basis van evaingen met deze pilot ondezoekt de vevoede en povincie Utecht de opschaalbaaheid van het concept en uitol in andee vegelijkbae gebieden in de povincie. ot N 12

42 Achtegond: Pilot Woeden 's Avonds en in het weekend eizen in Woeden minde mensen met de bus. Doo de invoeing van een flexibel OV-systeem zogt de povincie e samen met Syntus voo dat de eismogelijkheden woden vegoot en eiziges niet lang hoeven te wachten op de haltes. E wodt iede halfuu aangesloten op de tein en vanuit de wijken is het tot 30 minuten van tevoen mogelijk om een it eenvoudig aan te melden. Met dit systeem is heel Woeden beeikbaa, waa nu 's avonds en op zondag ongevee diekwat van de ken OV heeft. Het belangijkst in dit flexibele systeem is dat het voo iedeeen eenvoudig toegankelijk is. Dat betekent: eenvoudig boeken en gemakkelijk eizen plannen. Ook eiziges zonde smatphone of intenet moeten eenvoudig van de dienst gebuik kunnen maken. De pilot stat in decembe

43 4. Een toekomstvaste en voo eiziges aantekkelijke invulling van het aanvullend openbaa vevoe Uit bovenstaande paagafen blijkt dat de huidige invulling van het aanvullend OV vanuit eizigespespectief niet optimaal is. Reiziges weten de Regiotaxi onvoldoende te vinden en/of vinden het poduct onaantekkelijk en buutbusveenigingen zijn kwetsbaa omdat ze leunen op vijwilliges. Concessiehoudes hebben in de afgelopen jaen in veschillende concessiegebieden initiatieven genomen om poducten te ontwikkelen die (mee) aansluiten bij de vaag van eiziges in de ondekant van de makt. Technologische ontwikkelingen ond planningssoftwae en betalingen openen de weg om flexibele poducten aan te bieden op een laagdempelige en toegankelijke manie. Dit maakt concepten als Mobility as a Sevice (MaaS) mogelijk. Dit wodt in de komende jaen in pilotvom vede uitgewekt om uiteindelijk te landen in de nieuwe OVconcessie Voo een toekomstige stuctuele invulling van het aanvullend openbaa vevoe binnen de povincie zijn - samen met gemeenten en concessiehoudes - die denkichtingen vekend (zie figuu 6). Die hieonde woden toegelicht en gewogen. Figuu 6 Denkichtingen aanvullend openbaa vevoe 1 Aanvu end lopenbaa vevoe \ Integatie met het gemeentelijk doelgoepenvevoe nvulhng binnen de OV concessie indien mogelijk met de egiotaxi als vangnet Ondebengen in de OV concessie Denkichting 1: integatie met gemeentelijk doelgoepenvevoe In de denkichting 1 wodt het aanvullend openbaa vevoe ondegebacht bij het vaagafhankelijk gemeentelijk doelgoepenvevoe. Als oganisatievom kan gekozen woden voo een model waabij de veantwoodelijkheid voo het aanvullend ov wodt gedelegeed naa de gemeenten. De andee mogelijkheid is een intensieve samenweking tussen gemeenten en povincie waabij gezamenlijk een opdacht in de makt wodt uitgevaagd. Het model wodt toegepast in veschillende povincies zoals Geldeland. Hie is de behoefte aan aanvullend openbaa vevoe in vegelijking met de povincie Utecht gote vanwege de lagee mate van vestedelijking en daamee samenhangend het minde dekkende busnetwek. In de paktijk lijkt de eeste vaiant veel op de huidige situatie voo wat beteft de Regiotaxi. Oveiziges maken samen met eiziges vanuit het doelgoepenvevoe gebuik van het systeem en itten woden waa mogelijk gecombineed. De onvoospelbaaheid van vetek- en eistijd is in deze oplossingsichting net als nu voo de eizige het gootste nadeel. Het blijft hiedoo een onaantekkelijk poduct. Daanaast betekent deze denkichting dat de povincie kiest voo één U e i ci n i vi o p e o v e v a a b n e p o 14 d n e 1 l v a n u l

44 invulling van het aanvullend OV, namelijk de Regiotaxi. Dit in tegenstelling tot de wensen van de doelgoep zelf die aangeeft maatwek belangijk te vinden voo de fist en last mile' ichting het eguliee openbaa vevoe. Andee mogelijke vevoevomen komen niet voo. Dit maakt maatwek onmogelijk. Een voodeel van het ondebengen van het aanvullend OV bij de gemeenten kan voo de povincie zijn dat zij zich kan concenteen op de optimale ontwikkeling van de eguliee buslijnen (de dikkee stomen). Tegelijketijd komt de uitvoeing van het WMO-vevoe dichte bij de gemeenten, die voo dit vevoe veantwoodelijk zijn, te liggen. Denkichting 3: ondebengen in de OV-concessie De andee kant van het speelveld is de denkichting 3 waabij het aanvullend OV te allen tijde een veantwoodelijkheid is van de concessiehoude en het binnen de concessie wodt ingevuld. Zoals eede aangegeven ontwikkelen concessiehoudes steeds mee diensten die een oplossing bieden voo gebieden en/of tijdstippen met weinig vaag naa vevoe. De Texelhoppe of Bavoflex (Babant) zijn voobeelden van degelijke diensten die binnen de beteffende concessie woden uitgevoed. Reiziges evaen degelijke diensten op dit moment positieve dan de Regiotaxi. Dit komt omdat de kenmeken voo een deel oveeenkomen met het eguliee OV en het systeem in veel gevallen ingeicht is op goede aansluitingen op eguliee buslijnen of de tein. Deze denkichting geeft de meeste flexibiliteit om in te spelen op ontwikkelingen. Mocht na veloop van tijd een vebinding mee eiziges tekken, dan kan (in vegelijking met de andee denkichting) gemakkelijke een eguliee buslijn woden (he)ingevoed. Hiedoo kan het aanvullend OV ook een ingoeimodel zijn. Doo het als een veplichting in de OV-concessie op te nemen wodt de concessiehoude maximaal gepikkeld om exta eiziges te tekken om het aanvullend OV tot een succes te maken. In denkichting 1 heeft de OV-vevoede een pikkel om eiziges op (voo hem) onendabele lijnen af te stoten naa het gemeentelijk doelgoepenvevoe waa dit een OV deel zal vomen (vegelijkbaa met de Regiotaxi op dit moment). De ondehandelingsuimte van de povincie is bepekt omdat de concessiehoude het alleenecht heeft voo het invullen van een altenatief. De povincie kan voostellen afwijzen maa geen altenatieve patijen vagen om met een voostel te komen. Het isico bestaat dat de povincie geduende de looptijd van de concessie vast zit aan een niet suboptimale invulling van het aanvullend OV. Het beste van twee weelden: denkichting 2 In een tussenvaiant - denkichting 2 - woden beide andee ichtingen gecombineed. Wannee e spake is van aanvullend openbaa vevoe geeft de povincie eest aan de concessiehoude de mogelijkheid om een invulling te ontwikkelen die op een hekenbae en laagdempelige manie aansluit bij de wensen van de eiziges en past binnen de doelstellingen van de povincie. Deze invulling, kan net als bij de hieboven genoemde denkichting 3, op veschillende manieen. a b n e p o d n e u v n a 15 a l l 1

45 Als het de concessiehoude niet lukt om een naa het oodeel van de povincie goede businesscase te maken, dan is e de mogelijkheid om buiten de concessie om een invulling te oganiseen. De povincie kan bijvoobeeld andee commeciële aanbiedes uitnodigen om met een voostel te komen of ondezoeken of e (niet-commeciële) initiatieven uit de samenleving ontstaan. In het uiteste geval is e het vangnet van het gemeentelijk doelgoepenvevoe (denkichting 1) waa het aanvullend openbaa vevoe als OV-component aan kan woden toegevoegd. Hoewel eiziges dit niet als ideaal evaen, blijft e zo altijd een mogelijkheid om een invulling te geven aan de vevoevaag, ook als deze zee geing is. Binnen deze denkichting is e uimte om het aanvullend openbaa vevoe vom te geven op een manie die voo OV-eiziges zo hekenbaa mogelijk is. Daanaast blijft de samenweking tussen gemeenten en povincie behouden. Tabel 3: Schematisch ovezicht denkichtingen Ondedeel Denkichting 1 Denkichting 2 Denkichting 3 integatie met Invulling binnen de Invulling binnen de gemeentelijk OV-concessie met OV Concessie. doelgoepenvevoe. Regiotaxi als vangnet. Hekenbaa en -- į/- + laagdempelig voo de eizige Passend bij de vevoevaag van OVeiziges Flexibel in de invullingsmogelijkheden Kosten voo de +/- +/- +/- povincie Oganisatiecomplexiteit į įį Samenweking met gemeenten Toekomstvast į įį Laagdempelige - į/- į/- ovestap van Wmo eiziges naa het lijn gebonden OV 1 16

46 De scenaio's tegen elkaa afwegend geeft denkichting 2 de meeste mogelijkheden om daadwekelijk maatwek te bieden voo de OV-eiziges. Evenals in scenaio 3 staat niet de oplossing (de Regiotaxi) centaal maa de vaag van de OV-eiziges. Doodat het vaagafhankelijk openbaa vevoe van de gemeenten een vangnet is scoot deze denkichting ook het beste op toekomstvastheid en de samenweking met deze gemeenten. Tenslotte wodt zowel in denkichting 2 en 3 de dempel voo Wmo-eiziges vanuit het gemeentelijk vaagafhankelijk vevoe zo laag mogelijk gehouden doodat in de OV-concessie maatwek wodt geboden. 1 17

47 5. Uitweking van de gekozen denklijn in de paktijk In die ontwepatelies is samen met gemeenten en concessiehoudes doo de povincie gezocht naa een afwegingskade voo de invulling van het aanvullend openbaa vevoe volgens denkichting 2. Ondestaand figuu geeft inzicht in de stappen en bijbehoende afwegingen die gezamenlijk in kaat zijn gebacht: Figuu 7 Schematische weegave denklijn Stap 1: vevoevaag klein van omvang? Hieonde Stap 2 Is het goed om het als aanvullend ov vom te geven? Stap 3 Heeft de ov concessiehoude een goed voostel IInvulling I I V U l l l IVJ voo de invulling van de vaag? Stap 4: Hebben deden een goed voostel voo de invu van de vaag? Invulling Stap 5 egulie openbaa vevoe Stap 1 Vevoevaag voo aanvullend openbaa Kan het woden ingevuld middels het vangnet van de egiotaxi? vevoe Ķ aanvullend openbaa vevoe Een vevoevaag voo aanvullend openbaa vevoe kan op twee manieen ontstaan: *- Van de concessiehoudes vewacht de povincie dat ze bijvoobeeld met hun jaalijkse vevoeplan actief inspelen op de (veandeende) vaag in het concessiegebied. Wannee t h c e t e i ci n i vi o p e o v e v 1 18

48 ^ stuctueel (geduende minimaal een half jaa) minde dan zes eiziges op het dukste punt van de it gebuikmaken van een busvebinding, is e aanleiding om te kijken of de vebinding andes ingevuld kan woden als vom van aanvullend openbaa vevoe. De concessiehoude, de povincie of gemeenten kunnen op basis van signalen uit de samenleving ondezoeken of e een vaag is van OV-eiziges naa een vebindingsmogelijkheid. Een collectieve vaag van eiziges die zelfstandig kunnen eizen, vomt het uitgangspunt. Opgemekt moet woden dat het dus geen automatisme is dat bij een kleine vevoevaag een invulling wodt gezocht in het aanvullend openbaa vevoe. E is altijd een mogelijkheid om een eguliee busvebinding als oplossingsichting te kiezen. Stap 2 Afweging of altenatieve invulling meewaade heeft. In de tweede stap wodt ondezocht of de bij stap 1 geconstateede vevoevaag indedaad een aanleiding geeft voo de invulling van een maatwekoplossing in het kade van aanvullend openbaa vevoe. Binnen deze integale afweging wodt in iede geval naa de volgende aspecten gekeken: Tabel 4: Ondezoeksvagen Ondezoeksvagen Toelichting Is e spake van een stuctuele collectieve vaag?» Bij een bestaande vebinding: Kan de fequentie van de ondezochte vebinding woden velaagd? Is de vevoevaag stabiel ove een langee peiode? Hebben eiziges altenatieven binnen het OV-netwek? Welke ol speelt de lijn binnen het netwek? ^ ^ ^ Uitgangspunt bij aanvullend openbaa vevoe is dat eiziges zelfstandig kunnen eizen. De collectieve vaag moet stuctueel zijn waadoo e op basis van deze vewachtingen een businesscase kan woden uitgewekt. Indien e een nieuwe vaag is: e is geen spake van besloten vevoe. Wannee e spake is van een fequentie van mee dan 1 it pe uu, kan woden ovewogen om eest de fequentie te velagen en de lijn gebonden busvebinding te laten bestaan. Indien e een eële toename van het aantal eiziges te vewachten is binnen een peiode van twee jaa waadoo de lijn boven de steefwaade van 6 eiziges pe it uitkomt, kan handhaving van de eguliee busvebinding de uitkomst zijn. In een stedelijke omgeving zijn e andee lijnen die het vevoe deels kunnen ovenemen. In landelijkee gebieden kan de lijn de enige vevoesvebinding zijn. Is een andee invulling voo eiziges een aanvulling. Het op een altenatieve manie invullen van een lijn heeft geen gote nadelige consequenties voo de samenhang in het netwek en de logistiek van andee lijnen. t h c e t U e i ci n i vi o p e o v e v a a b n 19 e p v o d ea l n u 1

49 Indien uit de analyse van bovenstaande aspecten blijkt dat een maatwekoplossing de beste keuze is, wodt aan de concessiehoude gevaagd een altenatief uit te weken. Het tekken van nieuwe eiziges in het openbaa vevoe is in beginsel een taak van de concessiehoude, maa de povincie heeft hie ook belang bij. Daaom wil de povincie een ol spelen in het velagen van de dempel voo eiziges die vanuit het gemeentelijke doelgoepenvevoe willen ovestappen naa het eguliee openbaa vevoe. De povincie wil binnen het aanvullend openbaa vevoe gemeenten financieel ondesteunen bij het uitweken van pilots die geicht zijn op het vebeteen van de mentale en fysieke toegankelijkheid van het ov. Stap 3: de concessiehoude komt met een altenatief Wannee uit stap 2 blijkt dat een altenatieve invulling voo een lijn de beste optie is, wodt in eeste instantie aan de concessiehoude gevaagd een voostel te maken voo een altenatieve invulling. Het altenatief moet op de ondedelen van stap 2 bete scoen en daanaast moet de kostendekkingsgaad bete zijn dan in de oude situatie (indien e spake is van het vevangen van een lijn). Tabel 5: Ondezoeksvagen Ondezoeksvagen Toelichting Is het voo OV ^ Het aangeboden altenatief moet goed uitlegbaa zijn voo de eiziges een eiziges. Zij moeten de weking snel kunnen doogonden. hekenbaa en ^ steven is dat OV-abonnementen vanuit de concessie geldig zijn. toegankelijk systeem? Levet het een bijdage ^ aan de invulling van de fist en last mile' Zoals aangegeven in de inleiding liggen e kansen in het vebeteen van de 'fist en last mile' om mee eiziges te veleiden voo het OV te kiezen als altenatief voo de auto. opgave? Is de ^ Wannee een eguliee buslijn wodt vevangen doo een altenatief kostendekkingsgaad moet de bijdage pe eizige vanuit de povincie lage zijn. lage dan een eguliee buslijn? Is de aangeboden oplossing toekomstvast? Omdat eiziges behoefte hebben aan een hekenbaa OV-poduct, is het van belang dat het altenatief toekomstvast is. Wannee gekozen wodt voo bijvoobeeld vijwilliges, moet goed woden ondebouwd op welke wijze de dienstvelening wodt gegaandeed. Bij de uitweking van de initiatieven doo de concessiehoude blijven de kades van het pogamma van eisen van de OV-concessie het uitgangspunt, maa in oveleg kan op ondedelen woden afgeweken om het gewenste maatwek mogelijk te maken. Indien de concessiehoude met een goed altenatief komt, wodt in pincipe gekozen voo deze invulling. Wannee de concessiehoude geen invulling kan geven binnen de financiële kades of de t h c e t U e i ci n i vi o p e o d v n e l l e u v n a a b n 20 1

50 geboden oplossing niet voldoet aan de wensen van de povincie, dan kan de povincie bij andeen zoeken naa oplossingen. Stap 4: uitvaag bij deden Het uitgangspunt van de concessie is het exclusieve echt van de concessiehoude voo het uitvoeen van het vevoe. Echte, zowel het wettelijk kade (at. 6 Wet pesonenvevoe 2000) als de wetgeve stimuleet decentale oveheden om te komen met venieuwde initiatieven. Deze uimte wil de povincie bij de invulling van het aanvullend openbaa vevoe benutten doo deden te vagen om een invulling te maken voo het aanvullend OV. De povincie kan ook ondesteuning bieden wannee deden met voostellen komen die passen binnen de afspaken die de povincie met de concessiehoudes heeft gemaakt en indien het geicht is op de OV eizige. Tabel 6: Ondezoeksvagen Ondezoeksvagen Toelichting Is het voo OV-» Het aangeboden altenatief moet goed uitlegbaa zijn voo de eiziges een hekenbaa en toegankelijk systeem? eiziges. Zij moeten de weking snel kunnen doogonden. steven is dat OV-abonnementen vanuit de concessie geldig zijn. Levet het een ^ Zoals aangegeven in de inleiding liggen e kansen in het vebeteen bijdage aan de invulling van de 'fist en last mile' opgave? Is de kostendekkingsgaad van de 'fist en last mile' om mee eiziges te veleiden voo het OV te kiezen als altenatief voo de auto. Wannee een eguliee buslijn wodt vevangen doo een altenatief moet de bijdage vanuit de povincie lage zijn. lage dan een eguliee buslijn? t h Is de aangeboden Omdat eiziges behoefte hebben aan een hekenbaa OV-poduct is c e oplossing het van belang dat het altenatief toekomstvast is. Wannee gekozen toekomstvast? wodt voo bijvoobeeld vijwilliges moet goed woden ondebouwd t op welke wijze de dienstvelening wodt gegaandeed. e i ci n i o Stap 5: vaagafhankelijk doelgoepenvevoe als vangnet vvi o e Indien zowel de concessiehoude als deden geen goede invulling aanbieden, kan woden v teuggevallen op het vaagafhankelijk gemeentelijk doelgoepenvevoe. De povincie maakt a met gemeenten afspaken ove de bijdage pe it die doo OV-eiziges met het vaagafhankelijk gemeentelijk doelgoepenvevoe wodt geeden. In tegenstelling tot de o. huidige situatie is het wenselijk dat e voo OV-eiziges één taief komt dat in de gehele -o povincie geldt. Naast het vaagafhankelijk doelgoepenvevoe als vangnet heeft de povincie ook nog de mogelijkheid te besluiten een vaste lijndienst te behouden (bijvoobeeld als het vaagafhankelijk doelgoepenvevoe duude is dan het behouden van een vaste bus). b a ì n a 21

51 6. Conclusie ^ ^ ^ ^ De povincie zet in op een OV netwek dat snel en betouwbaa is en eiziges comfotabel van A naa B bengt. Voo de OV eiziges die zelfstandig kunnen eizen maa moeite hebben met de 'fist en last mile' en voo eiziges die op vebindingen eizen waa onvoldoende vaag is voo een eguliee buslijn wodt naa maatwekoplossingen gezocht in de vom van aanvullend OV. Het aanvullend OV wodt binnen de povincie nu ingevuld doo de Regiotaxi, buutbussen en sevicelijnen. De povincie bouwt - zoals eede oveeengekomen met de gemeenten - in de komende jaen (afhankelijk van de egio tot 2020 of 2023) de bijdage voo de Regiotaxi af. ot N 22

52 1 v Bijlage: Vevoekundige achtegondcijfes Invloedsgebieden in elatie tot de adesdichtheid Figuu B1: Invloedsgebeiden en adesdichtheid gemeente Amesfoot (Bon: CBS). I í i Legenda J^K.aft ' ^ I /( gebnkt binnen 600m loopafstand vaneen bushelle. ^ ^. ĵ, ^ j ^ ^ b n» ļ ļ^^^. Z stedelijkheid [aantal adessen pe km2) \ 7 - ^^ài I M «e stek ij^h stek stedelijk ( ) ļ^h matig stedelijk ( ) " ' j^j^j^l ij^h weinig stedelijk ( ) W^^yTK^^^ \ - ļļ^^l " ^ ^ Souces Esn, HERT "- : ĩt " - nbamap incement p Cũp GEBCQ USGS, FAO NPS. NSļCřvN jļm GeoBase, IGN kadaste NL. Odnance Suvey Esn ja san MFTi Esn China i Hoig Kong) swisstopo. Msfinīĵlndie. ^ '"iqpensyee.ktapĩontiibutcfs, and the GIS Use' Community Figuu B2: Invloedsgebeiden en adesdichtheid gemeente Utecht (Bon: CBS) \ f ^^Fľ^^L Legenda )m, - * ^ f l^b - bushalte ' T. J gebied binnen 600m loopafstand van een bushalte "A " j.. 't~ z bu5li ' n HL stedelijkheid (aantal adessen pe km2) ^ ^^., * -^i^j^k. ij^h zee stek stedelijk ^2.500) i ' I. ^^^j^k. ij^h stek stedelijk ( ) j ^^j^j^fys^^^p^x/^j^» " ^^^k. ** ' ^^^Hll^L^^ ij^b matig stedelijk ( ) * *,. L ^L^Ç? Na^Jt: *^stft[ * k weinig stedelijk ( ). ^ ^ ^ Ę Å nietstedelij 1* MO)... *,* Souces Ės^HERE* CeL-s^Pc^^^nteoap incement P Gsm GE EC C Līūī F AC NRCAA V ï ļ * -' JA. " * ' GeoBase. ÌBlį Ka'tìastet SL ÒdnancSSu'.'ey Esn J^DanaAiE TT'Esn China IHonn KotiĮji swisstopo Mapmyindia \ \ " "' ^ ' ļŗctĩj/cľlmj,- ;.iii-it\i:i.'.: j"': "it i..k *:.x-j-hį-. I,-. \ O 0 3 e i ci n i vi 0 o O > p 0 > a a b T3 n SZ e 0 3 p > o SZ co co ota N 23

53 Figuu B3: Invloedsgebeiden en adesdichtheid Povincie (deel Nood-Oost) (Bon: CBS) i \ I1I1S tl.lltf: Legenda : : tniiiii-m 6BŪIH Iņol.iif st.t ui.n l ľ. ;: i. H i ļ n -.t.iiln kl i i.i i.i.ml.il.iilitisįtìtl pel kl»2l stedelijk ( ^ 500) stedelijk [ ] tig stedelijk ( ) I y i...l li,k ] i.,[ ťdwlij * 500) 1 t MM. J X: - \ 1 f Ti". f; -: 'v ' ţīęti* Ssij;nine ihong Kongi swisstopoļw Open SíteeľMap ancmcsls'jsei.g Figuu B4: Invloedsgebeiden en adesdichtheid Povincie (deel Zuid-Oost) (Bon: CBS) Legenda jul: mil limiici li ni[.iitst,ini. i:i liushiilt-: stedelijkheid (aantal adessen p lijk 1 >2.500) ijk ( ] matig stedelijk ( ) IJ M-d.-liįk ] ] niel sledelij 500) 7 A i 4 ^ ' 1 v N I 7 - :.. Fs -\Rt-.:P. :H-C - jm -.ts*naŗ.",e^flaïe IGN Odnance Suvey Esn Jepin ME Tl Esn China ihong Kong i swisstopo -c I i ot N 24