Kids-Gea! Maak een beverburcht kijk op pagina 4. Alles over bevers op pagina 2. Kijk op pagina 6 en 7 voor leuke activiteiten

Transcriptie

1 Kids-Gea! Alles ove beves op pagina 2 Maak een bevebucht kijk op pagina 4 Kijk op pagina 6 en 7 voo leuke activiteiten Gatis jeugdbijlage bij het ledenblad van It Fyske Gea Winte 2015/2016

2 Beve: De nieuwe houthakke in Fyslân Als jij aan een houthakke denkt? Wat zie jij dan voo je? Misschien denk je wel aan een steke man met een houthakkeshemd die met zijn gote bijl een boom omhakt. Het dieenijk kent veschillende houthakkes. De specht is e één van. Regelmatig hoo je hem in het bos op een boom timmeen. In het Fiese dieenijk woont sinds kot een nieuwe houthakke! De beve heeft hie namelijk een veilige woonplek gevonden. Wil jij mee ove deze nieuwe inwone weten? Lees dan vede. Goeiende tanden De beve is familie van de cavia, muis, at en hamste en één van de gootste knaagdieen op de weeld. Alleen de Capibaa uit Zuid-Ameika is nog gote. Een kenmek van alle knaagdieen is dat ze heel gaag knagen. De beve is daaom niet echt een houthakke, maa mee een houtknage. Met zijn oanje tanden knaagt hij steeds een eepje hout van de boom. Je moet natuulijk wel heel steke tanden hebben om een boom doo te knagen. Daaom zijn de bevetanden niet alleen enom stek, maa goeien ze ook zijn hele leven lang doo. Kostbae pels Met zijn zwemvliezen, platte zwemstaat, watedichte vacht en afsluitbae neusgaten is de beve goed uitgeust voo een leven in het wate. Tijdens een zwemtocht kunnen de oen en neus gaten helemaal woden afgesloten. De platte staat gebuikt hij als een soot oe. De donkebuine haen van zijn vacht zitten zo dicht op elkaa dat de pels tegen wate bestand is. Zo n watedichte jas is natuulijk enom handig omdat de ingang van de bucht onde wate ligt. Vanwege deze mooie pels wed e voege ook op de beve gejaagd. Hij stief uiteindelijk in Nedeland uit doo de jacht en veandeing van zijn leefgebied. Gelukkig komt hij langzaam wee teug. De bevebucht Beves staan bekend om het bouwen van bevebuchten en dammen. Voo het bouwen van een goede bevebucht zoekt de beve een plek uit met een watediepte van minimaal vijftig centimete. Is het te ondiep of het watepeil niet stabiel? Dan bouwt hij een dam. De bucht maakt hij van takken In de natuu 2

3 Omgeknaagde boom en stammen. De kieen woden dichtgesmeed met wateplanten en modde. De bucht heeft een natte en doge kame. Vanaf de ingang komt de beve in de natte hal waa vaak een kleine voedselvooaad ligt. Vedeop is de doge kame. Hie slapen de beves op een ves bed van houtsnippes en doge takjes. Familie beve Beves leven meestal in een kleine familiegoep. Een familiegoep bestaat uit een vade en een moede met de jongen van de laatste twee wopen. De jongen blijven ongevee twee tot die jaa bij de oudes en zoeken dan een eigen leefgebied. Beves bakenen hun teitoium af met een stof dat we bevegeil noemen. Deze geustof wodt achtegelaten op zelfgemaakte heuveltjes. Zo laten ze aan andee beves zien waa zij wonen, hoe oud ze zijn en van wie ze familie zijn. Vaak blijven de jonge beves wel een beetje in de buut. Ottes leggen bijvoobeeld veel gotee afstanden af, maa een beve is niet zo n zweve. Wintevooaad Ovedag zijn de beves meestal in hun bucht. Van oospong zijn het dagdieen, maa tegenwoodig zijn ze vooal s avonds en s nachts actief. Blijkbaa vinden ze het ovedag te duk. In de winte houden de dieen geen winteslaap, maa doen ze het wel wat ustige aan. Net als de eekhoon leggen ze een winte vooaad aan. De eekhoon is alleen veel fanatieke en vestopt zijn nootjes op veschillende plekken in het bos. De beve doet het bescheidene. Hij legt twijgen en bast van bijvoobeeld wilg en populie in zijn natte kame. Veel beves leggen zelfs een soot tuintje aan bij de bucht. Ze steken dan vese twijgen met bladeen in het wate. Zo hebben ze altijd een vese vooaad eten beschikbaa. De bescheming van de beve De beve is officieel een bedeigde diesoot. In 1988 is hij voo het eest wee uitgezet in Nedeland. Sindsdien goeit het aantal beves hie langzaam. Gelukkig is de jacht op beves al lang veboden en de watekwaliteit van zijn leefomgeving vebeted. Toch is de teugkee van de beve niet vanzelfspekend. Het aantal vekeesslachtoffes is nog steeds te goot. Een aantal jaen geleden kwam de helft van alle gevonden dode beves om doo het vekee. Bij dukke wegen zijn daaom genoeg veilige ovesteekplaatsen belangijk. Wist je dat de beve heel lang zijn adem kan inhouden? Een mens kan gemiddeld één minuut zijn adem inhouden, maa een beve doet dat met gemak vijf minuten.... het knagen van wilgenbast helpt tegen hoofdpijn? Misschien heeft de beve daaom wel een vookeu voo deze boom. In de natuu 3

4 Bouw een mini-bevebucht Beves staan bekend om het bouwen van indukwekkende buchten en dammen. Voo het maken van een bucht knaagt de beve bomen om. Hij gebuikt de takken en twijgen voo een stevig hol. Lijkt het je leuk om zelf een mini-bucht te maken? Ga dan aan de slag. Wat heb je nodig? Kleine takjes Een stevige plank Klei Blaadjes, houtsnippes etc. Aan de slag! Vezamel alle spullen op het lijstje Zoek de takjes en laat ze dogen Kneed de klei tot een dikke pannenkoek. De pannenkoek mag ond, maa ook ovaal van vom zijn Maak een gaatje in het midden. Het gaatje is het luchtgat voo de beves Kneed van de kleipannenkoek een soot uitgeholde halve onde bal. Zog evoo dat de klei dik genoeg is. Andes stot de bal/ bucht snel in Plaats de binnenkant van de bucht op de stevige plank Maak ondeaan de bucht één of meedee ingangen Bedek de bucht met kleine takjes De blaadjes en houtsnippes leg je in de bucht Tip! Je kunt de takjes ook in de klei zetten. Zo blijft de bucht gemakkelijke staan. Doe het zelf 4

5 5

6 Doe m ee! Ga m ee! Geef je op!! Activiteiten en make0n uu Vetbollde cembe 11.0 Woensdag 30 en uu 6,- en niet-leden Kosten: Leden 2, en voedevogels tellen selen poppetje knut (6 t/m 12 jaa) i uu Zatedag 16 janua Pak Oltetep (Raed) Pak Jongemastate is, niet-leden 4, Kosten: leden gat Zintuigentocht in het bdeocesmbe uu Woensdag 16 en Vetbollen mak uu mbe Maandag 28 dece en uu 6,- en niet-leden Kosten: Leden 2, Boswandeling izen allen pl.0u0 uu + uilenjabnu ai Woensdag 20 n naa de.0e0 euuk hoo Op zoekbua i Woensdag 3 fe tocht Spannende speu oi in de eefenbduaein15k.0o uu g Wintewandelin pvuu.00 uu met kam cembe Woensdag 10 m Buismanskoai Piaa Dinsdag 29 de en uu uu 11 i a nu ja 2 Zatedag en uu en an Fe De Alde en maken15.30 uu Vetbollce mbe Dinsdag 29 de ndyks Noad-Fyslân Bûte en niet-leden 6, Kosten: Leden 2, 6

7 decembe t/m maat Lantaanwandeling Zatedag 20 febuai uu Lantaanwandeling Vijdag 18 maat uu Opuimes van de natuu gezocht! Woensdag 30 maat uu Voojaasvakantie Zweftocht Maandag 29 febuai Rietsafai Dinsdag 1 maat uu Nestkastjes timmeen (8 t/m 12 jaa) Dinsdag 1 maat uu Kosten: Leden 5,- en niet-leden 9,- Steppen langs de Waddenkust (8 t/m 12 jaa) Woensdag 2 maat uu Noad-Fyslân Bûtendyks Uilenballen pluizen Woensdag 2 maat uu en uu Natuuspeutocht met opdachten Dondedag 3 maat uu Speuen naa spoen Dondedag 3 maat uu Steentocht Dondedag 3 maat uu Opuimes van de natuu gezocht Vijdag 4 maat uu Steentocht. Op zoek naa de Gote Bee! Vijdag 4 maat uu Schaopedobbe 7

8 Doolhof Los het doolhof op. Mail je antwood, ades en leeftijd voo 2 febuai naa info@itfyskegea.nl. De winnaa wint een ugzakoute naa keuze voo het hele gezin of met viendjes en viendinnetjes in Nationaal Pak De Alde Feanen. Woon je niet in de buut? Geef dan aan dat je als pijs lieve de sleutelhange wint. Het antwood van de hefstpuzzel was: De libel is bij het wate. Jelte Hoeksta heeft de pijs gewonnen. 1 e pijs 2 e pijs 3 e pijs Winnaas Meinte Visse heeft de eeste pijs gewonnen van onze jeugdwedstijd. Hij knutselde libellen en bloemen van stokjes, chenilledaad, glitte, papie, touw, knopen en kaaltjes. Via de mail kegen we een mooie foto van zijn knutselwek. Sanna Buusma wint met haa dieijke tekening de tweede pijs. De dede pijs gaat naa het ceatieve knutselwek van Jamie Roan de Vies. Gefeliciteed. Nieuwe opdacht Je hebt in deze Kids-Gea veel kunnen lezen ove de beve. Kun je ook een mooi knutselwek of tekening van deze fanatieke houtknage maken? Stuu jouw ceatie op naa It Fyske Gea. De mooiste en oigineelste inzendingen maken kans op It Fyske Gea veassingspakket. Stuu je inzending voo 2 febuai op naa info@itfyskegea.nl of It Fyske Gea t.a.v. jeugdwedstijd, Postbus 3, 9244 ZN Beetstezwaag. Colofon Dit is een uitgave van It Fyske Gea Redactie Elske van de Kooi Bueauedactie Dialoog Tekstpoducties Oudehaske Opmaak Gafysk, Faneke Dukwek SMG-Goep Joue Stip Collectief Mudhoen, Leeuwaden Foto s Achief It Fyske Gea, achief Het Dentse Landschap, Geke A. Hofsta, Dico de Klein. Fotokina: Silvan Puijman, Jeoen Stel. 8 Voo contact It Fyske Gea Postbus ZN Beetstezwaag Tel.: Dit magazine wodt gedukt op FSC papie CERTIFIED BY